Wywiad - ORPEG

Transkrypt

Wywiad - ORPEG

Wywiad
Język polski
Klasa I GIM
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Plan
Wywiad – definicja
Rodzaje wywiadów:
 prasowe
 radiowe
 telewizyjne
3. Elementy wywiadu
4. Wskazówki dla osoby piszącej wywiad
1.
2.
Definicja wywiadu
Wywiad jest gatunkiem dziennikarskim; to podawana do
publicznej wiadomości rozmowa z kimś; zwykle
z osobą powszechnie znaną , np. gwiazdą filmową lub
estradową, politykiem , naukowcem, z osobą, która ma
coś ciekowego do powiedzenia, zaprezentowania, np.
Kapitanem żeglugi wielkiej, kombatantem, zdobywcą
nagrody w ogólnopolskim konkursie.
Definicja wywiadu
Wywiad przeprowadza się po to aby:
• przybliżyć sylwetkę, osobowość bohatera wywiadu i
jego poglądy, rozmówca staje się kimś o kim chcemy się
dowiedzieć jak najwięcej ( mówimy wówczas o formie
wywiadu „dla osoby”)
• zgłębić jakieś zagadnienie, którego rozmówca jest
znawcą i występuje w roli eksperta , autorytetu
udzielającego rzeczowych , fachowych odpowiedzi na
dany temat (mówimy wówczas o formie wywiadu „dla
sprawy”)
Rodzaje wywiadów
Rozróżniamy wywiady:
• prasowe
• radiowe
• telewizyjne
Wywiad prasowy składa się z następujących elementów:
• tytuł ( zapowiedź osoby, z którą będziemy rozmawiać,
lub tego co będzie przedmiotem rozmowy)
• zapowiedź tekstu – tak zwany lid ( prezentacja osoby,
z którą przeprowadza się wywiad, lub zagadnienia,
które będzie przedmiotem rozmowy)
• seria pytań i odpowiedzi
• wypowiedź będąca końcowym podsumowaniem
(uogólnieniem puentą)
Wskazówki dla osoby piszącej wywiad
Wskazówki dla osoby piszącej wywiad
Przygotuj się odpowiednio do wywiadu:
 zbierz informacje na temat rozmówcy, którego sylwetkę chcesz przybliżyć
lub
 zapoznaj się szczegółowo z zagadnieniem, o którym zamierzasz
rozmawiać
 zapisz listę pytań
 po jakimś czasie przeczytaj pytania jeszcze raz , ewentualnie uzupełnij jej
lub zmień kolejność
Zadbaj o atrakcyjność, spójność i rzeczowość rozmowy
Atrakcyjność wywiadu będzie zależała od tego czy uda ci się skłonić
rozmówcę do mówienia
Zakończ odpowiednio rozmowę – własnym końcowym uogólnieniem
(puentą) lub pozwól, aby ostatnie zdanie należało do rozmówcy
Miej zawsze na uwadze obecność ewentualnego czytelnika (słuchacza)
Wywiad to sztuka
Wywiad to sztuka
zadawania pytań
wyboru
słuchania
Wywiad to sztuka
sztuka wyboru
Zdecyduj:
czy chcesz
przybliżyć osobowość
rozmówcy
czy też zagadnienie,
które jest rozmówcy
doskonale znane
Czyli czy chcesz
przeprowadzić wywiad
„dla osoby” czy „dla
sprawy”.
sztuka
zadawania pytań
pytaj o sprawy zasadnicze
nie zadawaj pytań
niestosownych
nie formułuj pytań banalnych i
naiwnych
nie zadawaj pytań
„zamkniętych” (ograniczających
odpowiedź do „tak” lub „nie”)
nie atakuj rozmówcy
mnóstwem drobiazgowych
pytań
bądź dociekliwy, ale nie
wścibski
sztuka wyboru
słuchaj uważnie
wypowiedzi rozmówcy i
dostosowuj do nich dalsze
pytania, czyli zmieniaj
odpowiednio kolejność
zadawanych pytań lub
zadawaj nowe
proś o dookreślenie
pewnych sądów, zadając
w razie potrzeby
dodatkowe pytania
nie pozwalaj na zbyt
długie wypowiedzi
Autoryzacja wywiadu
Po przeprowadzeniu wywiadu i opracowaniu go
„do druku” należy pamiętać o autoryzacji, czyli
zezwoleniu osoby udzielającej wywiadu na jego
opublikowanie lub upublicznienie ( np.
odczytanie
na lekcji, zaprezentowanie podczas szkolnej
uroczystości, zamieszczenie w gazetce szkolnej).
Przykładowy wywiad /1/
Przykładowy wywiad:
Twórcy historii szybko odchodzą w cień nowych wydarzeń. Jako czternastolatek zmierzył się z okrucieństwem wojny.
Ciężko pracował. We Francji został saperem. Trafił do Anglii. Naprawiał sprzęt zniszczony podczas działań wojennych.
W 1946 roku wrócił do kraju. Cichy i skromny mieszkaniec naszej miejscowości – pan Zenon Szewe.
Chciałbym swoim kolegom przybliżyć czasy, które znamy już tylko z książek, publikacji, czy też z opowiadań pańskiego pokolenia. Zechciałby
pan nam co nieco o nich opowiedzieć ?
Każdy człowiek ma w życiu jakiś cel. Mojemu pokoleniu przypadł zaszczytny obowiązek obrony ojczyzny i świata przed Niemcami. To były
bardzo trudne i okrutne lata. Pełne strachu głodu i niepewności. Mam nadzieję, że nigdy już nie powrócą.
Jak rozpoczęła się pana wojenna droga?
Wojna zastała mnie jako czternastoletniego chłopca. Razem z ojcem zostałem zmuszony do pracy w majątku miejscowego Niemca. Codziennie
dowoziłem mleko do mleczarni i wcale nie była to lekka praca. Musiałem wstawać już o brzasku, pomóc ojcu oporządzić konie, przygotować
bańki z mlekiem. Gdy wszystko było już gotowe, ruszałem w drogę. Miałem dokładnie tyle lat co ty teraz . Ponadto odpowiadałem za mleko,
bardzo cenny na wojenne czasy towar.
Co było dalej? Cały czas pracował pan u bauera?
Nie, kiedy skończyłem osiemnaście lat, Niemcom na frontach zaczynało brakować ludzi. Wszyscy bauerzy mieli ich tam odsyłać ze swoich
gospodarstw.. Stamtąd, gdzie my byliśmy, miał zostać odesłany mój ojciec. Jednak nie pozwoliło mu na to zdrowie nadszarpnięte w czasie
pierwszej wojny światowej. Za niego odesłano mnie.
Tak od razu prosto na front?
Nie, najpierw trafiłem na krótkie szkolenie do Francji. Zostałem saperem. Stamtąd już prosto do Normandii.
Do Normandii? Aż strach zapytać jak tam było?
Rzeczywiście, to było piekło. Zarówno po stronie niemieckiej, jak i po stronie aliantów. To, że zostali jeszcze żywi uczestnicy tych walk,
naprawdę graniczy z cudem.
Bardzo się cieszę, jak znalazł się pan wśród nich. Co było dalej?
Wraz ze starszym kolegą otrzymałem rozkaz – mieliśmy zaminować teren dochodzący aż pod pierwszą linie ognia. Gdy tam dotarliśmy, wystarczyło
tylko obejrzenie się wstecz, głębokie spojrzenie sobie w oczy i zamiast do tyłu ruszyliśmy do przodu. Byliśmy wolni.
Przykładowy wywiad /2/
Jak potoczyły się pańskie dalsze losy?
Pod przybranym nazwiskiem Zenon Wolski zostałem przerzucony do Anglii i wcielony do Pierwszej Armii Wojska Polskiego pod
dowództwem generała Stanisława Maczka. Jako młody żołnierz zostałem skierowany na szkolenie. Nadal byłem saperem.
Wyruszył pan ponownie na front walczyć z Niemcami?
Bezpośrednio nie. Z całego mojego kursu na front odesłano pięćdziesięciu najstarszych żołnierzy. Ja znalazłem się w grupie, którą
skierowano do szkoły. Tam nas nadal przygotowywano do walki z wrogiem.
Co miały na celu te przygotowania?
My tam też walczyliśmy. Niekiedy od naszych umiejętności i rąk zależało życie wielu ludzi. Naprawialiśmy sprzęt zniszczony podczas
działań wojennych. Odnowiony, ponownie wracał na front. Chociaż jak wszyscy młodzi ludzie rwaliśmy się do walki, ale tłumaczono
nam, że i tu jest ona kontynuowana.
Jak pan i pańscy koledzy zareagowaliście na wieść o kapitulacji Niemiec?
Byliśmy szczęśliwi! Cieszyliśmy się, że wkrótce będziemy mogli powrócić w rodzinne strony do swoich bliskich.
Kiedy to się stało?
Do kraju wróciłem w 1946 roku. Pracowałem zawodowo czterdzieści cztery lata. Założyłem własną rodzinę. Dochowałem się dwóch
synów. Mam trzy urocze wnuczki. I to chyba wszystko.
Wszystko? A jak ojczyzna pamiętała o człowieku przemierzającym z naszego Mąkowarska setki kilometrów, by móc się przyczynić do
tej wolności.
Pamiętała, pamiętała! Za zasługi dla niej tuż po wojnie zostałem odznaczony angielskim Medalem Wojennym, a w 2002 roku
rozkazem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zostałem mianowany podporucznikiem Wojska Polskiego.
Dziękuję za wywiad i obiecuję, że przekażę go kolegom, by wiedzieli, że bohaterów należy szukać również wokół siebie.
Rozmawiał Aleksander Grzempa
uczeń Gimnazjum w Makowarsku
Kleks nr 3 (44) 2004
Wyróżniki wywiadu
Wskaż w przeczytanym tekście wyróżniki
wywiadu jako wypowiedzi prasowej:
tytuł
zapowiedź tekstu (lid)
wypowiedź będącą końcowym
podsumowaniem.
Wyróżniki wywiadu
Zbadaj czy zaprezentowany tekst jest przykładem
wywiadu „dla osoby” czy „dla sprawy.
Uzasadnij swoje zdanie.
Tytułowanie
Tytuł jest bardzo ważną częścią wywiadu.
Współczesny czytelnik rozpoczyna lekturę gazet i czasopism od
tytułów. Jeśli któryś go zainteresuje, czyta cały tekst. Tytuł musi więc
zaciekawić, intrygować, bawić, zaskakiwać. Zachęcać do dalszego
czytania.
Przejrzyj aktualne gazety i czasopisma, zanalizuj tytuły różnych tekstów, zapisz
wnioski dotyczące:
 liczby wyrazów,
 rodzaju wypowiedzi ze względu na budowę
 rodzaju wypowiedzi ze względu na intencję
Tytułowanie
Tytuł
Temat wywiadu
Rodzaj wywiadu
1. Jedna Polska, jeden Kościół, a każda
parafia inna
Wywiad ze zdobywcą pierwszej nagrody w
konkursie „Uczesz gimnazjalistę”.
1……………………….
2. Do końca świata i o jeden dzień
dłużej
Rozmowa z Jerzym Dudkiem.
2……………………….
3. Pierwszy sukces
Z uczniem klasy VI o jego pomyśle na „Wesołe
otrzęsiny”.
3……………………….
4. A jak aktorstwo
Z nauczycielem o jego pracy.
4……………………….
5. Z V ligi do Ligi Mistrzów
Spotkanie z Jurkiem Owsiakiem.
5……………………….
6. Polonista na rozdrożach
Z Małgorzatą Kożuchowską o blaskach i cieniach
aktorstwa.
6……………………….
7. Co uczniowie noszą na głowie?
Z księdzem rekolekcjonistą o trudach kapłaństwa.
7……………………….
8. Tacy sami, a ściana miedzy nami
Rozmowa ze zwycięzcą Szkolnego Konkursu
Historycznego „Moja miejscowość”.
8……………………….
9. Koty w rolach głównych
Wywiad z opiekunem zwierząt w zoo.
9……………………….
10. Pomagam więc jestem
Rozmowa z Jankiem Melą-niepełnosprawnym
zdobywcą dwóch biegunów.
10…………………….
11. Co lubią tygrysy?
Z wolontariuszką Domu Pomocy Społecznej
„Przystań”.
11……………………
Tytułowanie
Tytułu możemy podzielić na różne kategorie zapoznaj się z nimi i wymyśl własne
przykłady
 Informujące :
Dziesięć lat na morzu – wywiad z kapitanem statków dalekomorskich
 Oceniające, komentujące:
Polak potrafi – rozmowa z polarnikiem Markiem Kamińskim
 Apelujące:
Czas skończyć z używaniem wulgaryzmów – wywiad ze szkolnym pedagogiem
 Intrygujące, wciągające, tajemniczej niejasne:
Bez oddechu – wywiad z lekarzem
 Oparte na metaforze poetyckie, symboliczne:
Byłem w siódmym niebie- spotkanie z Robertem Korzeniowskim po zdobyciu złotego medalu
olimpijskiego
 Stylizowane, aluzyjne, odwołujące się do gry słów, kalamburów, aliteracji:
Stowarzyszenie młodych przystankowiczów – wywiad z założycielem Młodzieżowego Klubu
„Przystanek”.
Tytułowanie
Można także przeprowadzać wywiady z bohaterami
literackimi i autorami lektur.
Wymyśl po dwa tytuły wywiadów z następującymi
bohaterami:
Mały Książę
- Wielki mały chłopiec
Staś i Nel
- …………………………...
Edward
- …………………………...
Harry Potter
- …………………..............
Ebenezer Scrooge - ………………….....
Redagowanie zapowiedzi - lidów
Zapowiedź wywiadu to :
 wyróżniony graficznie krótki zapis tego, co czytelnik
znajdzie w dalszej części wywiadu
 prezentacja postaci( wywiad „dla osoby”)
 streszczenie wywiadu jego esencja ( wywiad „dla
sprawy”)
 zachęta do dalszego czytania
Redagowanie zapowiedzi - lidów
Przeczytaj zapowiedzi wywiadów, a następnie zredaguj:
 tytuły
 wnioski dotyczące zapowiedzi tekstów

Jest optymistą. Cieszy się, gdy stawia piątki. Od zawsze lubiła liczyć. Wolny czas spędza z rodziną i przyjaciółmi.
Ma psa Brutusa. Ceni ludzi za szczerość i otwartość. Po raz pierwszy w roli nauczyciela, pani Izabela Krakowiak –
nauczycielka matematyki w naszej szkole.
Kleks nr 1 (42) 2003

Można ich spotkać w sklepie, na ulicy, w ośrodku zdrowia. Patrzymy na nich, uśmiechamy się z zakłopotaniem,
mijamy, idziemy dalej. A oni? Zakompleksieni, samotni, często zamykający się w czterech ścianach. Oni –
niepełnosprawni. My - ???
Z panem Markiem Jankowskim przewodniczącym Stowarzyszenia „ Tacy sami” rozmawiają Ania i Monika.
Kleks nr 2 (43) 2003

Uwielbia freon i przez niego ostatnio przytyła. Jej gabaryty ciągle się powiększają. Poszukuje skutecznego sposobu
na odchudzanie. Tylko mieszkańcy Ziemi mogą jej w tym pomóc. Czuje się samotna, bo nikt jej nie lubi. Tylko u
nas niezwykły wywiad z DZIURĄ OZONOWĄ
Kleks nr 3 (48) 2005
Trudna sztuka zadawania pytań
Przeczytaj przykłady stereotypowych banalnych pytań:
Czy mógłby pan powiedzieć cos o sobie?
 Czym się pan interesuje?
 Czy zbierasz znaczki?
 Jaki jest pani ulubiony kolor i potrawa?
 Co pan czuł gdy zdobył złoty medal?
Przekształć pytania tak, aby były ciekawe i świadczyły o przygotowaniu pytającego do
wywiadu.
Czy się pan interesuje?
Znany jest pan z poszukiwania nowatorskich metod pracy z dziećmi niepełnosprawnymi.
Szczególnie interesuje się pan aeroterapią i dogoterapią. Na czym polegają te metody?
Trudna sztuka zadawania pytań
Na podstawie odpowiedzi Adama Fidusiewicza sformułuj pytania,
które mogła zadać aktorowi osoba prowadząca z nim wywiad.
Nie chodzę zwyczajnie do szkoły- mam indywidualny tok nauczania w LO im. Osieckiej. […]
Na całe szczęście nie jest to film biograficzny o Maksie Brzozowskim. Są odcinki, w
których nie występuję i miewam przerwy w graniu, w trakcie których mam czas na naukę. […]
Według mnie picie taniego wina nie jest symbolem młodości i beztroski, moja praca nie
wyklucza życia towarzyskiego. […]
Na jakieś studia pójdę na pewno, ale jeszcze nie mogę się zdecydować. […]
Praca domowa
Napisz wywiad z Janem Kochanowskim.
Bibliografia
1.
2.
3.
M. Nagajowa, Słowa i świat, Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego
dla klasy szóstej szkoły podstawowej, WSiP S.A. Warszawa.
Beata Surdej, Andrzej Surdej, Język polski – ćwiczenia redakcyjne WSIP Warszawa 2006r.
Michał Kuziak, Sławomir Rzepczyński, Jak pisać, PPU”Park” Sp. Z o.o. Bielsko - Biała
Dziękuję za uwagę
M. Podlodowska

Wywiad - ORPEG

Transkrypt

Podobne dokumenty

WYWIAD PSYCHOLOGICZNY Tomy 1-2

Spis treści

Drzewiec nr 1 2009 - Strona Zespołu Szkół Drzewnych w Bydgoszczy