PP1 braznża drzewno
Transkrypt
PP1 braznża drzewno
STRATEGIA ROZWOJU FIRM BRANŻY DRZEWNOMEBLARSKIEJ NA RYNKACH ZAGRANICZNYCH Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Dokument opracowany przez Stowarzyszenie Polski Instytut Biznesu Skład zespołu ekspertów: 1. Mariusz Bryła - Kierownik Zespołu 2. Joanna Majewska - Lenarcik 3. Grzegorz Ocieczek 4. Małgorzata Okularczyk 5. Maria Wyra 2|Strona Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Spis treści Wstęp .......................................................................................................................................... 5 1. Branża drzewno-meblarska w Niemczech ....................................................................... 17 1.1. Charakterystyka niemieckiego rynku drzewno-meblarskiego ...................................... 17 1.2. Trendy w przemyśle meblarskim i projektowaniu wnętrz ............................................ 23 1.3. Instrumenty finansowe dla rozwoju eksportu na rynek niemiecki ................................ 24 1.4. Uwarunkowania i możliwości wejścia na rynek niemiecki .......................................... 31 1.5. Branżowe instytucje otoczenia biznesu w Niemczech .................................................. 34 1.6. Klastry w branży drzewno-meblarskiej w Niemczech .................................................. 38 1.7. Wykaz istotnych imprez targowych dla branży drzewno-meblarskiej w Niemczech... 41 1.8. Strategia rozwojowa dla branży drzewno-meblarskiej na rynku niemieckim .............. 46 2. Branża drzewno-meblarska w Szwecji............................................................................. 48 2.1. Struktura szwedzkiego rynku drzewno-meblarskiego ................................................. 48 2.2. Trendy w branży drzewno-meblarskiej na rynku szwedzkim ....................................... 51 2.3. Instrumenty finansowania eksportu na rynku szwedzkim ............................................ 53 2.4. Uwarunkowania i możliwości wejścia na rynek szwedzki ........................................... 60 2.5. Instytucje otoczenia biznesu dla branży drzewno-meblarskiej na rynku szwedzkim ... 63 2.6. Klastry drzewno-meblarskie w Szwecji ........................................................................ 65 2.7. Targi drzewne i meblarskie w Szwecji.......................................................................... 66 2.8. Strategie rozwoju zachodniopomorskich przedsiębiorstw na szwedzkim rynku drzewno-meblarskim ............................................................................................................ 67 3. Branża drzewno-meblarska we Francji ............................................................................ 70 3.1. Charakterystyka francuskiego rynku drzewno-meblarskiego ....................................... 70 3.2. Trendy branży drzewno-meblarskiej na rynku francuskim ........................................... 72 3.3. Instrumenty finansowania eksportu na rynek francuski ................................................ 75 3|Strona Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 3.4. Uwarunkowania i możliwości wejścia na francuski rynek ........................................... 75 3.5. Instytucje wspierające rozwój branży drzewno-meblarskiej na rynku francuskim ...... 86 3.6. Klaster drzewno-meblarski we Francji ...................................................................... 87 3.7. Targi drzewno-meblarskie na rynku francuskim ....................................................... 88 3.8. Strategia rozwoju firm w branży drzewno-meblarskiej z województwa zachodniopomorskiego na rynku francuskim ...................................................................... 91 4. Branża drzewno-meblarska na Węgrzech ........................................................................ 93 4.1. Charakterystyka węgierskiego rynku ............................................................................ 93 4.2. Trendy na węgierskim rynku drzewno-meblarskim...................................................... 94 4.3. Instrumenty finansowania eksportu rynek węgierski .................................................... 94 4.4. Uwarunkowania i możliwości wejścia na rynek węgierski ........................................ 101 4.5. Instytucje otoczenia biznesu węgierskiej branży drzewno-meblarskiej .................... 104 4.6. Klastry dla branży drzewno-meblarskiej na rynku węgierskim .................................. 105 4.7. Targi dla branży drzewno-meblarskiej na rynku węgierskim ................................. 107 4.8. Węgierski rynek drzewno-meblarski ....................................................................... 108 4.9. Strategia rozwojowa zachodniopomorskich firm na rynku węgierskim ................. 112 Bibliografia............................................................................................................................. 113 Aneks ...................................................................................................................................... 117 4|Strona Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Wstęp Umiędzynarodowienie działalności przedsiębiorstwa jest dla całej firmy ważnym krokiem. Powodzenie takiego kroku zależeć będzie od wielu czynników – od znajomości danego rynku, uwarunkowań prawnych, finansowych, kulturowych, a także od poznania konkurentów oraz zastosowania odpowiedniej metody wejścia na dany rynek. Niniejsze opracowanie dostarcza informacji o wybranych rynkach, ważnych z punktu widzenia zachodniopomorskich przedsiębiorstw. Umiędzynarodowienie, czy też internacjonalizacja przedsiębiorstwa obejmuje różne zagadnienia i może przebiegać w różny sposób. Cytując za J. Rymarczykiem, internacjonalizacją można nazwać każdy rodzaj działalności gospodarczej podejmowanej przez przedsiębiorstwo za granicą1. Jest to bardzo szerokie ujęcie tego zagadnienia, zatem jako umiędzynarodowienie można uznać zarówno najprostszą jego formę, jak eksport, a także najbardziej zaawansowane inwestycje zagraniczne. Najbardziej tradycyjnym mechanizmem umiędzynarodowienia działalności jest rozpoczynanie od eksportu, początkowo na rynki bliższe (przede wszystkim pod względem geograficznym) i najlepiej rozpoznane, a później na kolejne, dalsze i mniej znane rynki, by w późniejszej fazie nawet kapitałowe zaangażowanie za granicą2. Model taki, zwany modelem uppsalskim, znajduje też wielu krytyków, jednakże w przypadku wielu polskich przedsiębiorstw można zauważyć właśnie tę drogę internacjonalizacji. 1 2 J. Rymarczyk, Internacjonalizacja i globalizacja przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2004. Ibidem. 5|Strona Opracowanie tematyczne nr 1 branża bran drzewno-meblarska Tabela 1: Internacjonalizacja jako proces Rynek (kraj) Forma umiędzynarodowienia umię Sporadyczny Eksport eksport niezależnych reprezentantów przez Zagraniczne handlowe filie Zagraniczne filie handlowe i produkcyjne Rynek A Rynek B Rynek C Rynek D Rynek N Źródło: J. Rymarczyk, Internacjonalizacja i globalizacja przedsiębiorstwa przedsi biorstwa, PWE, Warszawa 2004. Jak wskazują badania wśród śród polskich przedsiębiorstw, przedsi biorstw, opublikowane przez KPMG we współpracy z PAIiIZ, to właśnie właś eksport jest najczęściej wymienianąą formą gospodarczego zaangażowania za granicą. ą.. Porównanie w pozostałymi formami umiędzynarodowienia umi umię prezentuje poniższy wykres. 6|Strona Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Wykres 1: Formy zaangażowania gospodarczego polskich przedsiębiorstw za granicą Eksport produktów na rynki zagraniczne 88% Współpraca/alianse z firmami zagranicznymi 55% Własne oddziały/filie handlowe 23% Własne oddziały/filie produkcyjne 18% Licencje 12% Joint ventures 4% Inne 4% Nie prowadzimy działalności za granicą 11% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Źródło: Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw produkcyjnych – KPMG, 2010. Wśród najpopularniejszych regionów za granicą, w których obecne są polskie firmy, wymienia się Europę Zachodnią (przede wszystkim ze względu na bardzo chłonny rynek zbytu oraz możliwości uzyskania wyższych marż), Europę Środkową i Bałkany (ze względu na bliskość geograficzną, podobną zasobność portfeli) oraz Europę Wschodnią (podobieństwo kulturowe, uwarunkowania historyczne). Pozostałe regiony mają o wiele mniejsze znaczenie (por. wykres 2). 7|Strona Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Wykres 2: Obecność polskich firm produkcyjnych na rynkach według regionów Europa Zachodnia 88% Europa Środkowa i Bałkany 71% Europa Wschodnia 61% Ameryka Północna 22% Azja 20% Bliski Wschód 18% Afryka 17% Ameryka Południowa i Środkowa 12% Australia i Nowa Zelandia 12% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Źródło: Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw produkcyjnych – KPMG, 2010. Powyższe znajduje potwierdzenie w wynikach eksportu Polski, zawartych w poniższej tabeli. Tabela 2. Obroty handlu zagranicznego Polski według ważniejszych krajów – eksport w 2009 i 2010 r. Źródło: Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl. 8|Strona Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Niemcy od lat są głównym partnerem eksportowym Polski. Pozycja ta jest niezagrożona, tym bardziej, że możliwy jest dalszy wzrost eksportu towarów konsumpcyjnych i innych dóbr ze względu na spodziewany wzrost emigracji Polaków do Niemiec w związku z otwarciem niemieckiego rynku pracy po 1 maja 2011 r. Poza tym, kraj ten podnosi się po niedawnym kryzysie, co oznacza, że konsumpcja będzie rosnąć. Jest to niewątpliwie stabilny i pewny partner biznesowy. Drugą pozycję w eksporcie towarów z Polski zajmuje Francja. Zauważalny jest wzrost wartości eksportu do tego kraju. Są to bardzo duże i chłonne rynki, zatem możliwe jest nawiązanie współpracy oraz jej dynamiczny rozwój, gdyż w stosunku do obu krajów prognozy są optymistyczne. Do dalszej analizy w ramach niniejszego opracowania wybrano jeszcze dwa kraje z pierwszej dziesiątki najważniejszych partnerów biznesowych Polski pod względem wielkości eksportu – Szwecję oraz Węgry. Szwecję wybrano do analizy przede wszystkim ze względu na duże perspektywy rozwoju. Kraj ten podnosi się po niedawnym kryzysie. Poza tym bliskość geograficzna stwarza duże możliwości rozwoju wymiany handlowej. Dostrzeżono to już przykładowo w niektórych pomorskich przedsiębiorstwach i gminach, które współpracują ze Szwecją w ramach projektu dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej (Catching the Future) w celu nawiązywania współpracy i zacieśniania kontaktów biznesowych. Rynek węgierski wybrano natomiast do analizy przede wszystkim ze względu na długie tradycje współpracy między dwoma krajami, duży zakres współpracy (Polska jest dla Węgier szóstym partnerem w imporcie węgierskim), a także perspektywy jego rozwoju - po kryzysie węgierska gospodarka będzie się ponownie rozwijać, co zapewni duże zapotrzebowanie na wszelkiego rodzaju produkty. Poza tym warto podkreślić podobieństwo kulturowe i historyczne. Oba kraje zaliczane są do regionu Europy Środkowej i Wschodniej, oba w tym samym czasie weszły do Unii Europejskiej, oba nie przyjęły jeszcze waluty euro. Ponadto, konsumenci z Polski i Węgier zaliczani są przez przedsiębiorstwa międzynarodowe do tej samej grupy ze względu na podobieństwo), co przejawia się m.in. w sprzedaży produktów z identyczną etykietą (w obu językach) na tych rynkach. Te podobieństwa stwarzają ogromne możliwości rozwoju współpracy. Kolejnym powodem wyboru Węgier jest objęcie przez ten 9|Strona Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska kraj przewodnictwa w Unii Europejskiej w pierwszym półroczu 2011 r., co czyni ten kraj bardziej rozpoznawalnym i w konsekwencji może sugerować, że rynek ten będzie się w przyszłości cieszył zwiększonym zainteresowaniem zagranicznych firm, a wcześniejsza obecność na nim z pewnością będzie stanowić ważną przewagę konkurencyjną. Biorąc pod uwagę warunki zachodniopomorskie pominięto natomiast w analizie kraje takie jak Rosję i Czechy. Głównym powodem jest odległość geograficzna i możliwe w związku z nią trudności w nawiązaniu stosunków handlowych. Należy wziąć w tym wypadku pod uwagę względną odległość – przedsiębiorstwom leżącym bliżej południowej lub wschodniej granicy Polski zdecydowanie łatwiej nawiązać współpracę z Czechami i Rosją, chociażby ze względu na większe podobieństwo kulturowe oraz większe możliwości znalezienia pracowników znających język czeski bądź rosyjski. Pominięto również rynek brytyjski, na którym obecna jest bardzo duża konkurencja ze strony polskich firm, a także kilka innych mniej perspektywicznych rynków europejskich. Biorąc pod uwagę powyższą analizę, za najbardziej perspektywiczne rynki z punktu widzenia przedsiębiorstw w województwie zachodniopomorskim należy uznać Niemcy, Francję, Szwecję oraz Węgry. Aby uzupełnić powyższą analizę warto przyjrzeć się motywom, dla których przedsiębiorstwa decydują się na umiędzynarodowienie działalności poprzez eksport. Wśród nich wymienić można: Motywy rynkowe: • utrzymanie się i zwiększenie udziałów na już posiadanych rynkach (jeżeli przedsiębiorstwo jest obecne tylko na krajowym rynku, to motyw ten dotyczy wzmocnienia pozycji na rynku polskim), • stagnacja na rynku krajowym, • niewykorzystane moce produkcyjne w przedsiębiorstwie, • oligopolistyczne struktury rynku krajowego, co powoduje zaostrzenie konkurencji, • szybko rozwijające się rynki zagraniczne, 10 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • procesy integracyjne (w przypadku krajów Unii Europejskiej wejście na dany rynek jest stosunkowo łatwe), • chęć wyprzedzenia konkurentów w branży, • efekt naśladownictwa (firmy konkurujące ze sobą naśladują swoje działania na rynku), • lepsze dostosowanie działalności do potrzeb odbiorców, • chęć zmniejszenia ryzyka, które może wiązać się np. z brakiem dywersyfikacji działalności. Motywy kosztowe (z których część dotyczy również internacjonalizacji kapitałowej przedsiębiorstw) • korzyści skali w związku z eksportem – zwiększając wielkość produkcji można zmniejszać koszty jednostkowe, • niskie koszty siły roboczej - firmy lokują działalność tam gdzie jest tanio – w tym przypadku przewagą polskich firm w stosunku do większości wybranych rynków są niskie koszty w kraju, • niskie koszty innego niż siła robocza czynnika produkcji, • niskie stopy podatkowe, • niższe wydatki na ochronę środowiska, • tańsze kredyty, • zwolnienia celne, • niższe koszty transportu (bliższe rynki zbytu). Motywy zaopatrzeniowe – zostają w niniejszym opracowaniu pominięte, ze względu na fakt, iż w niewielkim stopniu dotyczą eksportu. Motywy polityczne – dotyczące polityki ekonomicznej kraju importera i kraju pochodzenia towaru • stabilność polityki, • stabilność przepisów prawnych, 11 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • łatwość transferów zysku, • sprzyjająca wymianie towarów polityka handlowa, polityka wspierania eksportu, • wspieranie bezpośrednich inwestycji zagranicznych, • bezpieczeństwo. Według badania przeprowadzonego wśród polskich firm, najważniejszym motywem ekspansji zagranicznej jest wzrost przychodów. Na kolejnych miejscach znajdują się wyprzedzenie konkurencji, uzyskanie wyższych marż czy ograniczenie ryzyka poprzez dywersyfikację. Wybór powyższych rynków pozwala na uzyskanie tych korzyści. Wykres 3: Motywy ekspansji polskich przedsiębiorstw na rynki zagraniczne Wzrost przychodów 89% Wyprzedzenie konkurencji w wejściu na rynki zagraniczne Uzyskanie wyższych marż na sprzedaży produktów Ograniczenie ryzyka przez dywersyfikację zagraniczną Ograniczenie kosztów 43% 39% 38% 29% Pozyskanie know-how Podążanie za konkurencją, która już weszła na rynki zagraniczne Inny 17% 11% 6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100% Źródło: Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw produkcyjnych – KPMG, 2010. Przy bardziej dokładnej analizie warto zauważyć, że o wyborze rynku decydują takie czynniki jak: wielkość rynku (w przypadku wybranych krajów przede wszystkim Niemcy, Francja), 12 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska lokalizacja geograficzna (Niemcy, Szwecja), obecność konkurentów i kooperantów (wszystkie rynki). Wykres 4: Najważniejsze czynniki, które zadecydowały o wyborze głównego rynku zagranicznego Wielkość rynku 73% Lokalizacja geograficzna 68% Obecność kluczowych konkurentów/kooperantów 31% Rozwinięta infrastruktura 22% Koszty pracy 15% Kwalifikacje miejscowych pracowników 13% Know-how 11% Dostępność kapitału 10% Przejrzysty i stabilny system podatkowy 7% Sprawne funkcjonowanie administracji państwowej 2% Regulacje rynku pracy 1% Niskie podatki 1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Źródło: Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw produkcyjnych – KPMG, 2010. 13 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Poniższy wykres wskazuje, jakie według polskich przedsiębiorstw są ich przewagi konkurencyjne. Wykres 5: Rodzaje przewag konkurencyjnych w działalności polskich firm na rynkach zagranicznych Wysoka jakość produktów 159 Przewaga kosztowa 81 Kontakty i relacje z partnerami biznesowymi 80 Wizerunek, reputacja firmy, tradycja 78 Lepsze dostosowanie produktów do potrzeb klientów 65 Szybsza reakcja na zmieniające się potrzeby klientów i realia rynkowe 36 Technologia / know-how 25 Efektywność operacyjna 21 Model dystrybucji 13 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 *Rodzaje przewag konkurencyjnych uszeregowano na podstawie wskazań respondentów, liczby przy każdym z krajów oznaczają uzyskaną punktację Źródło: Ekspansja międzynarodowa polskich przedsiębiorstw produkcyjnych – KPMG, 2010. Biorąc pod uwagę powyższy wykres i całą analizę oraz dobór rynków do niniejszego opracowania można stwierdzić, że przed firmami z województwa zachodniopomorskiego istnieją bardzo duże szanse rozwoju, jednakże, aby je w pełni wykorzystać, należy rozpocząć od zaplanowania strategii i odpowiedniego przygotowania i rozpoznania rynku. W wyborze rynków dla branży drzewno meblarskiej największy wpływ miała specyfika tego sektora. Rynek niemiecki został wybrany ze względu na położenie geograficzne. Bliskość tego rynku ma kluczowe znaczenie w transporcie surowca drzewnego oraz artykułów z drewna. Pomoże obniżyć to koszty eksportowe. Rynek niemiecki jest wymagający pod 14 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska względem jakościowym (zwłaszcza jeżeli chodzi o branżę meblarską). Na rynku niemieckim jest wiele małych firm działających w branży drzewno-meblarskiej, ale wciąż jest również zapotrzebowanie na produkty wysokiej jakości, które trafia w gusta Niemców3. Rynek szwedzki został wybrany ze względu na swoją specyfikę i duże zapotrzebowanie na drewno i produkty z niego wytwarzane. Rynek ten charakteryzuje się dużą zużywalnością drewna, które wynika z obowiązujących trendów: drewniane domy, oraz drewniane wyposażenie wnętrz. Tak duży rynek stwarza wiele możliwości eksportowych dla przedsiębiorców z branży drzewno-meblarskiej z województwa zachodniopomorskiego. Szanse jakie stwarza rynek szwedzki dla polskich przedsiębiorstw z branży meblarskiej potwierdza fakt, że w przypadku największego szwedzkiego dystrybutora mebli – IKEA – aż 18% produktów pochodzi z Polski4, z czego większość stanowią meble. Również rynek francuski charakteryzuje się dużym zapotrzebowaniem na produkty drewniane, głownie meble biurowe. Pomimo tego, że jest to rynek duży to jest również wymagający. Liczą się głównie innowacyjne metody i wdrażanie nowych technologii do produkcji artykułów drewnianych oraz konserwacji drewna. Sytuacja ta stwarza jednak możliwości rozwojowe dla firm z branży drzewno-meblarskiej z województwa zachodniopomorskiego głównie w aspekcie wdrażania innowacyjnych rozwiązań, dzięki którym produkty będą charakteryzowały się wysoką jakością i umożliwią przedsiębiorstwom zachodniopomorskim osiągnięcie przewagi konkurencyjnej na rynku francuskim5. Z kolei rynek węgierski stwarza możliwości rozwojowe dla przedsiębiorstw z branży drzewno-meblarskiej ze względu na fakt, ze jest rynkiem wciąż rozwijającym się. Dzięki temu będzie następował stopniowy wzrost zamożności ludności węgierskiej, a co za tym idzie zapotrzebowanie na nowsze produkty wytwarzane z surowca drzewnego6. Poza tym, dość spora część Węgrów, szczególnie z okolic Budapesztu) nie jest zadowolona z podaży mebli 3 http://www.meble.org.pl/meble_branza_a.php?id_modul=wywiady&id=20 http://www.ikea.com/ms/pl_PL/about_ikea/facts_and_figures/index.html 5 http://www.fhtszuba.pl 6 http://www.meble.org.pl/meble_branza_a.php?id_modul=artykuly&id=12 4 15 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska na rynku węgierskim, co stwarza duże szanse dla różnego rodzaju nowości o wysokiej jakości i nowoczesnym wzornictwie7. 7 http://www.eksportuj.pl/artykul/pokaz/id/27096/strona/3/Charakterystyka%20rynku/wegierski-rynek-meblowyw-ocenie-konsumentow 16 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża bran drzewno-meblarska 1. Branża ża drzewno drzewno-meblarska w Niemczech 1.1. Charakterystyka niemieckiego rynku drzewno-meblarskiego drzewno meblarskiego wiecie znajduje wiele zastosowań zastosowa i współczesna gospodarka nie mogłaby bez Drewno na świecie niego funkcjonować. Rynek nek niemiecki należy nale do czołówki przetwórstwa drzewnego na świecie. Federalna Ustawa o Lasach oraz Ustawy o Lasach poszczególnych landów gwarantują zrównoważony żony ony ekologiczny, gospodarczy i społeczny rozwój lasów. Niemieckie lasy dzielą się na lasy państwowe ństwowe, lasy gminne i lasy prywatne (Wykres 1). ). Wykres 6: Podział lasów w Niemczech pod względem wzgl własności (%) 34% 46% lasy państwowe lasy gminne 20% lasy prywatne Źródło: ródło: Opracowanie własne na podstawie Holzabsatzfonds, 2004 Lasy w Niemczech zajmująą około 11,1 mln ha, ha, z czego 59% to lasy iglaste a 41%-liściaste. 41% Udział lasów stanowi około oło 31% terytorium Niemiec. Z tego powodu przemysł p drzewnomeblarski stanowi ważne ż źródło dochodu. W 2009 r. roczne pozyskanie drewna w Niemczech wynosiło powyżej powyżej 48 milionów m3 (bez kory). Zużycie ycie drewna per capita w Niemczech wynosi 1,15 m3. W większości wię krajów związkowych lasy państwowe ństwowe podzielone są s na nadleśnictwa. Nadleśnictwa śnictwa składają składaj się 17 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska z leśnictwa o powierzchni od 1500 do 3000 hektarów, zarządzanych przez leśniczych. Główne zadania leśnictwa to zarządzanie majątkiem, a także zarządzanie lasem w aspekcie ekonomicznym. Do głównych zadań leśnictwa należy produkcja drewna, wycinanie drzew oraz sprzedaż surowca drzewnego. Na tym samym obszarze muszą zagwarantować ochronę lasu i jego funkcję rekreacyjną. Charakterystycznymi dla niemieckiego rynku drzewno-meblarskiego kanałami dystrybucji są grupy zakupowe. Skupiają one liczne placówki handlu detalicznego, zarówno małe, jak i wielkopowierzchniowe. Wraz ze swoimi filiami stanowią one ponad 60% krajowej sprzedaży mebli. Z tymi grupami współpracuje zdecydowana większość detalistów oraz wielu producentów. Producenci przyznają im 10- 30% rabatu cenowego przy zakupach większych partii mebli8. W grupie przedsiębiorstw w niemieckiej branży drzewno-meblarskiej występują głównie przedsiębiorstwa średnie. W roku 2008 łączne zatrudnienie wyniosło tu 152 000 osób przy liczbie ponad 1000 przedsiębiorstw powyżej 50 zatrudnionych. Najważniejszą pod względem osiąganych obrotów gałęzią przemysłu drzewnego w 2010 roku okazało się meblarstwo, które wypracowało roczne obroty na poziomie 19,5 mld EUR. Pomimo stosunkowo niepewnej światowej sytuacji na rynkach wzrósł popyt na produkty przemysłu meblarskiego. Znalazło to odzwierciedlenie w powiększonych o 1,6% obrotach. W głównej mierze przyczynił się do tego wzrost poziomu eksportu. Zwyżka obrotów krajowych o 2,3% oznaczała stagnację (po odrzuceniu wpływu czynników cenowych). Była jasnym sygnałem o niepewności panującej w tamtym okresie na rynku9. Eksport mebli biurowych w październiku wzrósł o 19,4%. Obniżył się za to poziom eksportu mebli kuchennych o 5,2% oraz mebli do sypialni i salonu o 11,2%,. Natomiast eksport mebli tapicerowanych wzrósł o 2,6%, a materaców o 2,1%10. Również import mebli do Niemiec się zwiększył. W październiku 2010 roku jego poziom wzrósł ogólnie o 15,3% z porównaniem do poprzedniego miesiąca. 8 http://www.pbrz.pl/raport/niemiecki-rynek-mebli-mieszkaniowych-i-biurowych http://berlin.trade.gov.pl/pl/download/file/f,7061 10 http://www.moebelkultur.de/news/export_und_import_im_plus/13283.html 9 18 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Najważniejszymi rynkami eksportowymi niemieckich mebli w roku 2008 były rynek francuski, holenderski i austriacki. Niemiecki przemysł tartaczny w 2007 roku osiągnął przychody o wysokości 5,2 mld EUR, co oznaczało wzrost o 5,2% rok do roku. Słabnąca zarówno krajowa, jak i zagraniczna, koniunktura w budownictwie spowodowała redukcję obrotów producentów drewna budowlanego o 1,2% do poziomu 5,7 mld EUR rok do roku. Ogólnie cała branża drzewna zanotowała w roku 2007 obroty na poziomie 31,2 mld EUR, co oznaczało spadek o 1,89% w porównaniu rok do roku. Z danych danych opublikowanych przez Związek Niemieckich Producentów Papieru wynika, że w roku 2008 producenci papieru wypracowali minimalny zysk. Obroty w tym roku w branży papierniczej zmniejszyły się o 1% w 2008r. i wyniosły 14,87 mld EUR. Liczba zatrudnionych w przemyśle papierniczym w roku 2011 wyniosła 43 400 osób. Natomiast rosnące ceny surowców i zmniejszająca się ich dostępność wzmagały konkurencję i kształtowały kondycję przemysłu papierniczego. W czasie znacznego wzrostu cen energii surowców producenci papieru stale pozbywali się zapasów magazynowych. Całkowita produkcja papieru w 2008 roku zmniejszyła się o 2% i osiągnęła wielkość 22,8 mln t11. Tabela 3: Rozpoznawalność firm przemysłu meblarskiego w Niemczech Marka Rozpoznawalność Ikea 86% Hülsta 51% Musterring 49% Interlübke 38% Flötotto 32% Domicyl 30% Rolf Benz 26% Europa 22% 11 http://www.eksportuj.pl/artykul/pokaz/id/21655 19 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska WK Wohnen 22% Komfort 16% Garant 16% Lattoflex 16% Wittman 15% Źródło: Opracowanie własne na podstawie http://www.technologia.meblarstwo.pl/artykul/ 11833-sytuacja_gospodarcza_przemyslu_meblarskiego_w_niemczech_1 Wśród wymienionych w powyższej tabeli marek, znajduje się też firma pochodząca z Polski. Spółka KOMFORT S.A. zajęła w tym zestawieniu wysoką pozycję. Może stanowić ona wzór do naśladowania dla przedsiębiorstw z województwa zachodniopomorskiego. Sprzedaż większości mebli w Niemczech odbywa się za pośrednictwem sieci jednostek detalicznych wyspecjalizowanych w meblarstwie. Największe pod względem obrotów zrzeszone firmy to: Begros, Atlas, Union Einkaufs GmbH, VME, Garant. W imporcie niemieckim występują nisze rynkowe. Poprzez ich wykorzystanie polscy dostawcy powinni lokować dodatkowe rozszerzone dostawy. Może się to stać realną szansą na zwiększenie polskiego eksportu do Niemiec. Szans dla rozwoju polskiego eksportu mebli do Niemiec należy poszukiwać w następujących pozycjach dostaw12: • fotele obrotowe (krzesła) wyściełane, z oparciem itp., • pozostałe krzesła obrotowe, z regulowaną wysokością siedzenia, • meble trzcinowe, wiklinowe, bambusowe, metalowe, wyściełane itp., • biurka metalowe, • szafy biurowe metalowe z drzwiczkami, • szafki biurowe metalowe, kartotekowe itp., • szafy biurowe, • meble kuchenne drewniane i ich elementy. 12 http://www.pcc.org.pl/index.php/pl/art?id=233 20 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Niemieckie firmy działające w branży drzewno-meblarskiej13 Klenk Holz AG to firma działająca w branży tartacznej oraz uszlachetniania drewna. To jedno z największych działających w tej branży przedsiębiorstw w Europie. Założona została w 1904 roku, a jej siedziba znajduje się w Oberrot w kraju związkowym BadeniiWirtembergii. Ośrodki produkcyjne na terenie Republiki Federalnej Niemiec zlokalizowane są w Baruth/Mark, Wolfegg. Oprócz działalności tartacznej firma wytwarza klejone płyty drewniane dla przemysłu meblarskiego a także profile i drewno konstrukcyjne znajdujące zastosowanie w budownictwie. Roczna produkcja surowca drzewnego to 3 mln m3. Natomiast zatrudnienie wynosi łącznie 1 250 pracowników. Firma eksportowała swoje produkty do krajów Europy, USA, Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Udział eksportu wynosi 40%14. Nobila to jeden z największych niemieckich producentów kuchni przeznaczonych do zabudowy. Firma powstała w roku 1945. Oferta produktów zawiera meble kuchenne w różnych stylach i obejmuje ponad 80% wszystkich rodzajów mebli dostępnych na rynku. Obecnie firma może poszczycić się ponad 30% udziałem w rynku niemieckich mebli kuchennych. Dzienna produkcja wynosi 2 000 zestawów kuchni do zabudowy, tj. 445.000 kompletów rocznie. Wielkość sprzedaży to ponad 783 mln EUR rocznie, zaś zatrudnienie około 2150 pracowników. Dwie fabryki we Wschodniej Westfalii są jednymi z najbardziej nowoczesnych i wydajnych fabryk mebli kuchennych w Europie. Oba ośrodki produkcyjne posiadają certyfikaty ISO 9001, ISO 14001, a także prawo używania znaku PEFC, który oznacza stosowanie surowca drzewnego jedynie ze źródeł gospodarki zrównoważonej. Ponad 37% produktów przeznaczonych jest na eksport. Produkty transportowane są za pomocą własnego parku samochodowego, obejmującego 114 samochodów i naczep przeznaczonych specjalnie do przewozu mebli15. Grupa Nolte powstała w 1923. Na początku firma posiadała zupełnie inny profil działalności, jednak w latach 30-tych XX wieku rozpoczęła produkcję mebli. Centrala firmy mieści się w Germersheim, mieście leżącym w kraju 13 http://berlin.trade.gov.pl/pl/download/file/f,7061 http://www.klenk.de/?cat_id=79 15 http://www.nobilia.de/home/en/?#/unternehmen/selbstverstaendnis 14 21 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska związkowym Nadrenii Palatynacie. Do dnia dzisiejszego przedsiębiorstwo zachowało swój rodzinny charakter, znajdując się w posiadaniu rodziny Nolte. Obecnie Grupa to nie tylko jeden z największych producentów mebli kuchennych w Niemczech. Zajmuje się ona również produkcją mebli do sypialni, mebli biurowych oraz lekkich ścianek działowych, które znajdują zastosowanie w planowaniu powierzchni biurowych. Najnowszą grupą produktów wprowadzonych na rynek są meble przeznaczone do samodzielnego montażu, wyróżniające się korzystną relacją jakości do ceny. Obecnie Grupa Nolte posiada w Niemczech 4 ośrodki produkcyjne. Produkcję rozpoczęła się w roku 1958. Wyniki przedsiębiorstwa w roku 2008 przedstawiały się następujący sposób: obroty 500 mln EUR, liczba zatrudnionych ponad 3.000, w tym 1.100 zatrudnionych przy produkcji mebli kuchennych i obrót 290 mln EUR w tym segmencie rynku16. Zapotrzebowanie na wyroby drzewno-meblarskie w Niemczech Na rynku niemieckim istnieje duże zapotrzebowanie na wysokiej jakości drewno iglaste i produkty z tego drewna. Należy zwrócić także uwagę na rosnący popyt na miękkie drewno wykorzystywane do wymagających nowoczesnych konstrukcji drewnianych17. Ważnym produktem niemieckiego przemysłu drzewnego są również domy z drewna. Istnieje relatywnie duże zainteresowanie tego typu budynkami, więc zapotrzebowanie na surowiec do ich budowy jest równie istotne. Wśród mebli istnieje rosnące zapotrzebowanie na produkty łatwe w transporcie, montażu i demontażu. 16 17 http://www.nolte.de/de/contact, http://berlin.trade.gov.pl/pl/download/file/f,7061 http://www.thewoodportal.com/articles/2010/modern-wood-products-german-timber 22 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 1.2. Trendy w przemyśle meblarskim i projektowaniu wnętrz Projektowanie produktu widoczne jest we wszystkich jego aspektach. Pod uwagę bierze się takie aspekty jak: funkcjonalność, ergonomię, jakość, dostępność serwisu i ekologię. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż nie można jednoznacznie wskazać jednolitego wzoru czy stylu dominującego w branży. Przemysł i handel koncentrują się na oczekiwaniach klienta. Klient chce w swoim mieszkaniu pokazać indywidualny styl życia oraz poczuć pewność i bezpieczeństwo. Różnorodność oferty przemysłu meblarskiego w Niemczech jest odpowiedzią na rosnące oczekiwania klienta, który stał się bardzo krytyczny i wymagający. Projektanci starają się realizować ideę indywidualności oferty meblowej poprzez funkcjonalność wyrobu połączoną z elastycznością oraz jakość wychodzącą naprzeciw oczekiwaniom klienta. Najpopularniejsze gatunki drewna służące do produkcji mebli w Niemczech to te o jasnych barwach – buk, wiśnia, olcha, brzoza, dąb – zaś wybarwienia ciemne są stosowane tylko jako tło dla gatunków jasnych. Nadal aktualne są folie imitujące drewno. Natomiast folie wielowarstwowe typu multiplex znajdują się u schyłku swej popularności. Drewno barwione może być wykończone olejem, woskowane lub lakierowane. Można tu spotkać różnorodną kolorystykę, nie należy pomijać barw jaskrawych i pastelowych. W segmencie mebli tapicerowanych należy zwrócić na kilka dominujących trendów. Zauważa się powrót klasycznej „kratki”. Kolorystyka obić powinna nawiązywać do barw natury, stosuje się naturalne kombinacje barw. Coraz popularniejsze stają się wzory kwieciste i abstrakcyjne. Obserwowane są motywy afrykańskie, azjatyckie inskrypcje, hieroglify egipskie, odbywa się dialog pomiędzy kulturami egzotycznymi i kulturą dzisiejszego świata zachodniego. Materiałami preferowanymi do produkcji mebli tapicerowanych są: wełna, len, bawełna oraz skóra, utrzymująca wysoką pozycję, zwłaszcza w wyrobach wysokiej jakości. Bardzo lakierowane meble, tzw. „na wysoki połysk” cieszą się coraz mniejszym zainteresowaniem klientów. Natomiast oraz bardziej popularne jest łączenie materiałów naturalnych z wytwarzanymi w przemyśle chemicznym18. 18 http://www.technologia.meblarstwo.pl/artykul/11833-sytuacja_gospodarcza_przemyslu_meblarskiego_w_ niemczech _1 23 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Producenci mebli powinni też zwrócić uwagę na fakt, iż niemieccy klienci poszukują nietypowych, wręcz unikalnych produktów. Wymagają oni indywidualnie wybranej oferty. Meble powinny dostarczać im wielu rozwiązań - być wielofunkcyjne. Przykładowo użytkownicy poszukują produktów do siedzenia z funkcją leżenia i przechowywania19. 1.3. Instrumenty finansowe dla rozwoju eksportu na rynek niemiecki Bank Gospodarstwa Krajowego jest jedynym w naszym kraju bankiem państwowym, został on utworzony w 1924r. podczas trwania reform Władysława Grabskiego. Realizuje on następujące zadania: • wykonywanie czynności określonych ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe; • obsługa funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych BGK na podstawie odrębnych ustaw; • obsługa transakcji eksportowych z zastosowaniem instrumentów wspierania eksportu oraz wspieranie eksportu polskich towarów i usług, zgodnie z odrębnymi przepisami lub w ramach realizacji programów rządowych; • prowadzenie – bezpośrednio lub pośrednio – działalności gwarancyjnej lub poręczeniowej w ramach realizacji programów rządowych lub w imieniu i na rachunek Skarbu Państwa. Produktami oferowanymi przez BGK są: 19 • kredyt dla nabywcy i kredyt dla banku nabywcy (długoterminowy); • postfinansowanie akredytywy; • dyskonto akredytywy. http://www.hdh-ev.de/english/pr/global.html 24 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Korzyści dla przedsiębiorstw korzystających z oferty BGK: • preferencyjne koszty finansowe; • płatność z BGK bezpośrednio do eksportera; • całkowite przeniesienie ryzyka braku zapłaty na Skarb Państwa (poprzez BGK i KUKE SA); • możliwość objęcia kredytem składki ubezpieczeniowej. Cel Instrumenty finansowania działań eksportowych BGK kierowane są do zagranicznych importerów kupujących od polskich firm produkty lub usługi. Schemat przedstawia się następująco: zagraniczny przedsiębiorca mający układ z polską firmą występuje o kredyt do BGK bezpośrednio lub za pośrednictwem swojego banku. Po uzyskaniu zgody, BGK wypłaca środki na konto polskiego eksportera po realizacji poszczególnych etapów kontraktu. Następnie odbiera raty od kredytobiorcy lub jego banku. Tego typu kredyty mają kluczowe znaczenie zwłaszcza w przypadku branży drzewno-meblarskiej, gdzie główną rolę odgrywają usługi transportowe, które dla polskich eksporterów są stosunkowo dużym kosztem. W przypadku długoterminowych oprocentowanie równe jest stawce EURIBOR plus marża na poziomie 1 – 1,95%. Do tej wartości należy doliczyć jeszcze 0,5% prowizji. Łącznie wychodzi to kwota mniejsza niż 3% przy zmieniającej się stopie oprocentowania. Z kolei w przypadku stałej stopy i kredycie w stawce euro do pięciu lat oprocentowanie wynosi tylko 2,49%. Przy kredycie od pięciu i pół roku do ośmiu lat jest to kwota w wysokości 3,26%. Do tych stawek należy jeszcze doliczyć koszty wykupienia polisy Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych KUKE - jest to zaledwie parę procent wartości kredytu. Polisę KUKE wykupuje się jednorazowo20. 20 http://www.rp.pl/artykul/482300.html?print=tak 25 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Paszport do eksportu Program Operacyjny - Innowacyjna Gospodarka zakłada, że wsparcie na rozwój działań eksportowych dostanie 2000 przedsiębiorstw rocznie. Działanie przeznaczone jest dla firm z sektora MSP, które właśnie rozpoczynają swoją działalność eksportową lub dla potencjalnych eksporterów, którzy maja siedzibę na terenie Polski(w przypadku osób fizycznych posiadających miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.) Z założeń programy wynika, że przedsiębiorstwo może dostać dofinansowanie tylko na jeden projekt, przy czym czas jego trwania musi być krótszy niż 24 miesiące. Największa wysokość dofinansowania to 200 000 zł. Można je przeznaczyć również na pokrycie 50% całkowitych kosztów kwalifikowanych dotyczących eksportu. W ramach Działania wspierane jest również całościowe wsparcie dla przedsiębiorców MSP zainteresowanych nawiązaniem kontaktów handlowych z partnerami zagranicznymi obejmujące w szczególności doradztwo oraz szkolenia dotyczące promocji handlu za granicą oraz promocji eksportu, badania rynków zagranicznych, udziału w imprezach targowo-wystawienniczych (wsparcie to nie obejmuje pomocy publicznej na działalność związaną z wywozem produktów) 21. Działanie 6.1 "Paszport do eksportu" pozwoli przedsiębiorstwom na22: • wzrost udziału eksportu w sprzedaży towarów i usług; • intensyfikację powiązań z zagranicznymi partnerami; • wzrost rozpoznawalności marek handlowych i firmowych na rynkach zagranicznych. "Paszport do eksportu" obejmuje pakiet usług dla MSP zawierający łącznie23: 1. przeprowadzenie oceny kwalifikowalności do Działania 6.1 oraz potencjału eksportowego przedsiębiorcy; 2. doradztwo w zakresie niezbędnym dla przedsiębiorcy dotyczące: o rynku docelowego działalności eksportowej oraz działań promocyjnych wskazanych do realizacji przez przedsiębiorcę; 21 http://www.paszportdoeksportu.pl/paszport-do-eksportu Ibidem 23 Ibidem 22 26 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska o aktów prawnych, przepisów, procedur, zwyczajów, praktyk handlowych i zasad warunkujących dostęp towaru, usługi lub kapitału do wybranego rynku; o możliwości wsparcia finansowego dla eksportera, w tym finansowania kosztów ubezpieczenia transakcji związanych z eksportem; o tworzenia strategii rozwoju eksportu, którego rezultatem jest opracowanie Planu Rozwoju Eksportu 3. co najmniej jeden z poniższych instrumentów: o wyszukiwanie i dobór partnerów na rynku docelowym; o udział w zagranicznych imprezach targowo-wystawienniczych w charakterze wystawcy; o udział w zorganizowanych misjach gospodarczych za granicą, przy czym podczas targów lub misji przedsiębiorca musi odbyć co najmniej jedno spotkanie z potencjalnymi kontrahentami. o uzyskanie niezbędnych dokumentów uprawniających do wprowadzenia towarów lub usług na wybrany rynek zagraniczny. Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego Firmy chcące eksportować na zagraniczne rynki mają szansę skorzystać z funduszy unijnych. W tym przypadku będą one nastepujące: Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego Oś priorytetowa I Gospodarka, Innowacje, Technologie Działanie 1.3. Zaawansowane usługi wsparcia dla przedsiębiorstw Poddziałanie 1.3.2 Promocja przedsiębiorstw w wymiarze międzynarodowym W ramach poddziałania dofinansowanie jest przyznawane na realizację dwóch typów projektów: • UDZIAŁ W TARGACH/ WYSTAWACH – dotyczący udziału w targach lub wystawach o międzynarodowym charakterze (organizowanych w kraju i za granicą) 27 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska pod warunkiem, że przedsiębiorstwo uczestniczy w danych targach lub wystawach po praz pierwszy. • UDZIAŁ W MISJI GOSPODARCZEJ – dotyczący udziału mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w branżowych misjach gospodarczych organizowanych przy targach lub wystawach odbywających się za granicą. Dodatkowe środki finansowe udzielane jest mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom posiadającym siedzibę na terenie województwa zachodniopomorskiego. Najmniejsza wartość całkowitych wydatków kwalifikowalnych kształtuje się na poziomie 4 tys. PLN, natomiast maksymalna wartość dofinansowania projektu wynosi: • I typ Projektów - 20 tys. PLN; • II typ Projektów - 10 tys. PLN. Bezpośrednie inwestycje rozwojowe Bezpośrednie dotacje przeznaczane na rozwój są związane z bezpośrednim wsparciem finansowym firm. Tego typu dofinansowanie udzielane jest na określony cel, z którego osiągnięcia przedsiębiorstwo jest systematycznie rozliczane. Wsparcie udzielane jest na poziomie krajowym lub regionalnym. W przypadku pierwszego poziomu udzielane jest ono przez instytucje centralne, tj. Ministerstwo Gospodarki i Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). W przypadku kolejnego poziomu udzielane jest ono przez instytucje wdrażające Regionalne Programy Operacyjne (RPO), tj. przez Urzędy Marszałkowskie lub przez dopuszczenie do tego lokalnych agencji rozwoju przedsiębiorczości. Wspieranie eksportu na poziomie regionalnym W województwie zachodniopomorskim w ramach poddziałania 1.3.2 „Promocja przedsiębiorstw w wymiarze międzynarodowym” RPO jest możliwe otrzymanie przez firmy z grupy MŚP dodatkowych śródków finansowych przeznaczonych do udziału w targach lub wystawach o międzynarodowym charakterze (organizowanych w kraju i za granicą). 28 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Największy udział środków UE w wydatkach kwalifikowanych kształtuje się poziomie 50%. Najmniejszą wartość całkowitych wydatków kwalifikowanych projektu zdefiniowano na poziomie 4 tyś. PLN. Największą wartość zupełnych wydatków kwalifikowanych projektu w przypadku projektów, które polegają na uczestnictwie w targach i wystawach określono na 20 tyś. PLN, a w przypadku projektów polegających na uczestnictwie w branżowych misjach gospodarczych określono na 10 tyś. PLN Gwarantowane przez Skarb Państwa ubezpieczenia kontraktów eksportowych Powyższe ubezpieczenia realizowane są poprze Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych KUKE S.A. na podstawie przepisów Ustawy z dnia 07.07.94 r. (Dz.U.86/1994, poz.398) wraz z jej nowelizacji z października 2000 r. Statutowym celem KUKE jest tworzenie dogodnych warunków, które rozwijają działania promocyjne polskiego eksportu na warunkach kredytowych oraz wzmocnienie pozycji polskich eksporterów oraz ich produktów i usług na rynku globalnym poprzez uzyskanie ubezpieczania transakcji działań eksportowych od ryzyka niehandlowego (z przyczyn politycznych lub zdarzeń losowych) i ryzyka handlowego (przewlekłe zwłoki w uiszczeniu należności przez kontrahenta zagranicznego). Przygotowana przez Ministerstwo Finansów i zatwierdzona przez Sejm nowelizacja wyżej wspomnianej ustawy rozszerza zakres działalności korporacji o następujące obszary: • ubezpieczanie inwestycji polskich podmiotów za granic, • ubezpieczanie kosztów poszukiwania zagranicznych rynków zbytu, • udzielanie gwarancji dla banków finansujących kredyt dostawcy, • udzielanie gwarancji w zakresie produkcji towarów przeznaczonych na eksport, • udzielanie gwarancji potwierdzania akredytyw związanych z kontraktem eksportowym, • udzielanie ochrony ubezpieczeniowej kontraktów eksportowych od ryzyka zmiany kursów walut. Strategia działania KUKE do 2002 roku przewiduje oferowanie eksporterom szerokiej gamy usług, np: 29 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • polisa ubezpieczeniowa skierowana do małych i średnich przedsiebiorstw (Europolisa), • gwarancje dla banków finansujących kredyt dostawcy, • ubezpieczanie ryzyka produkcji finansowanej kredytem krótkoterminowym, • ubezpieczanie ryzyk związanych z realizacją inwestycji oraz wynikających z różnic kursowych. Wsparcie działań przedsiębiorców na rynkach zagranicznych z funduszy strukturalnych 2007-2013 Działanie 6.5 PO IG Promocja polskiej gospodarki Działanie 6.5 PO IG Promocja polskiej gospodarki polega na wsparciu przedsięwzięć ukierunkowanych na tworzenie platformy współpracy i wzmocnienie powiązań polskiej gospodarki z gospodarką międzynarodową. Głównym celem jest tu poprawa wizerunku polskiej gospodarki oraz polskich przedsiębiorców wśród partnerów międzynarodowych. Działanie ma zagwarantować poprawę w zakresie dostępu do informacji dotyczących możliwości eksportowych na rynki zagraniczne, w tym również rynek węgierski24. Główne zadania: • opracowanie koncepcji wizualizacji programu promocji polskiej gospodarki (opracowanie między innymi kluczowych elementów tożsamości marki, jednolitej identyfikacji wizualnej i werbalnej oraz określenie sposobu komunikacji tej marki), • organizacja branżowych programów promocji, które przyczynią się do wykreowania kilku polskich specjalności eksportowych (opracowanie koncepcji zawierających różnorodne formy promocji dostosowanych do specyfiki poszczególnych branż), • udział w kluczowych wydarzeniach promocyjnych na świecie (organizacja w ramach tego komponentu różnego rodzaju przedsięwzięć promocyjnych), 24 http://budapest.trade.gov.pl 30 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • organizacja systemu usług doradczych dla przedsiębiorców oraz instytucji współpracujących, • rozbudowa interaktywnego Portalu Promocji Eksportu, który skupiać będzie usługi dotyczące promocji eksportu i nawiązywania kontaktów biznesowych z kontrahentami zagranicznymi, • przeprowadzenie kampanii informacyjno-promocyjnych w mediach zagranicznych, których celem będzie kreowanie nowego wizerunku polskiej gospodarki, w tym polskich specjalności eksportowych. Budżet Działania 6.5 wynosi 78,04 mln EUR. Ze względu na bliskość rynku niemieckiego uczestnictwo przedsiębiorców z branży drzewnomeblarskiej na targach branżowych jest niezbędne do poznawania konkurencji występującej na omawianym rynku, jak również do dalszego rozwoju przedsiębiorstw i wzrostu możliwości eksportowych. 1.4. Uwarunkowania i możliwości wejścia na rynek niemiecki Przy eksporcie towarów i usług na nowe rynki w pierwszej kolejności należy uwzględnić aspekty prawne, które mogą być utrudnieniem lub ułatwieniem dla nowych przedsiębiorstw na rynku niemieckim. W granicach Unii Europejskiej nie stosuje się ceł eksportowych i importowych oraz ograniczeń ilościowych. Tym samym dostawy między uczestnikami rynku wspólnotowego określane są nie jako import i eksport, ale jako wewnątrzwspólnotowa dostawa i wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. W transgranicznym obrocie towarowym między przedsiębiorstwami w granicach wspólnoty dostawca zwolniony jest z podatku obrotowego VAT, który pobierany jest w państwie, do 31 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska którego towar jest wwożony, według warunków i stawek stosowanych w tym państwie (tzw. zasada kraju przeznaczenia)25. Polskie przedsiębiorstwa drzewno-meblarskie mogą prowadzić w Niemczech działalność gospodarczą tworząc tam samodzielny oddział (Zweigniederlassung). Według niemieckiego kodeksu handlowego, jest to jednostka wyodrębniona przestrzennie i organizacyjnie z zakładu głównego, prowadząca działalność samodzielnie, w tym samodzielnie występując w obrocie gospodarczym. Jednostka ta posiada oddzielną rachunkowość. Jej majątek jest wydzielony z majątku przedsiębiorstwa macierzystego. Osoba kierująca oddziałem samodzielnie reprezentuje go wobec osób trzecich. Pomimo swojej odrębności w stosunku do jednostki macierzystej w Polsce oddział nie jest z punktu widzenia prawa samodzielnym przedsiębiorstwem, ale może być stroną w procesie sądowym26. Najprostszą formą stałej działalności w Niemczech, ale w ograniczonym zakresie jest filia. Jest ona niesamodzielnym oddziałem przedsiębiorstwa (Betriebsstätte, unselbständige Zweigstelle), wyodrębnionym przestrzennie i organizacyjnie, ale nie mającym innych cech oddziału, a więc przede wszystkim samodzielności w działaniu. Pod każdym względem filia jest uzależniona od macierzystego przedsiębiorstwa. Nie może zatem prowadzić odrębnej działalności27. W ramach Unii Europejskiej został utworzony jeden rynek, wspólna unia oraz taryfa celna wraz z polityką handlową. Nie istnieje więc ochrona gospodarki niemieckiej przed importem z krajów UE. Od 1 stycznia 1993 r. – w ramach tzw. Jednolitego Rynku Wewnętrznego – zostały zniesione wszelkie pozostałości w ograniczeniach przepływu towarów wewnątrz Wspólnoty, włącznie z usunięciem kontroli granicznych. ubezpieczanie przed importem towarowym dotyczy więc wyłącznie tzw. krajów trzecich, przy czym w różnym stopniu w zależności od ułożenia stosunków handlowych ze Wspólnotą. 25 http://www.eksportuj.pl/artykul/pokaz/id/10145/strona/3/Charakterystyka%20rynku/wybrane-aspektydostepu-do-niemieckiego-rynku-oraz-dzialania-marketingowe-niemcy 26 http://www.berlin.trade.gov.pl/pl/rfnprzewodnik/article/detail,859,Informacja_dla_obywateli_polskich_zamierza jacych_prowadzic_dzialalnosc_gospodarcza_i_podjac_prace_na_terenie_RFN.html 27 Ibidem 32 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Wszelkie towary eksportowane do Niemiec zależą od norm i przepisów obowiązujących towary wyprodukowane w Niemczech. Zagraniczni producenci towarów i ich dostawcy na rynek niemiecki muszą bezwzględnie przestrzegać przepisów, norm technologicznych i znaków towarowych obowiązujących w Niemczech i wydawanych przez28: • Niemiecki Instytut Normalizacyjny (Das Deutsche Institut für Normung - DIN), • Związek Niemieckich Inżynierów (Verein Deutscher Ingenieure e.V. - VDI), • Zrzeszenie Niemieckich Elektroników (Verband Deutscher Elektroniker e.V. - VDE), • Zrzeszenie Nadzoru Technicznego (Technischer Überwachungsverein - TÜV). Kapitał ludzki W Niemczech są 4 uniwersytety, na których można studiować nauki dotyczące lesnictwa. Leśnictwo można też studiować na pięciu uniwersytetach nauk stosowanych, gdzie edukacja jest bardziej zorientowana na aspekty praktyczne29. Na niemieckim rynku pracy odnotowano pozytywne zmiany. Poniższa tabela przedstawia sukcesywną obniżkę stopy bezrobocia w Niemczech w kolejnych kwartałach 2010 roku. Tabela 4: Bezrobocie w Niemczech (dane niewyrównane sezonowo) Rok 2011 2010 28 29 Miesiąc Luty Styczeń Grudzień Listopad Październik Wrzesień Sierpień Lipiec Czerwiec Maj Kwiecień Bezrobotni Ogółem Mężczyźni 7,9 8,2 8,0 8,3 7,2 7,2 7,0 6,9 7,0 6,9 7,2 7,1 7,6 7,5 7,6 7,6 7,5 7,6 7,7 7,9 8,1 8,4 Kobiety 7,5 7,6 7,1 7,0 7,1 7,3 7,7 7,6 7,4 7,5 7,7 http://www.exporter.pl/kraje/k_europa/niemcy_wejscie.html http://ypef.eu/organizacja_lesnictwa_d 33 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 8,5 9,0 7,8 Marzec 8,7 9,3 8,0 Luty 8,6 9,1 8,0 Styczeń Źródło: http://www.destatis.de/jetspeed/portal/cms/Sites/destatis/Internet/DE/Content/ Statistiken/Zeitreihen/WirtschaftAktuell/Arbeitsmarkt/Content75/arb210a.psml Stopa bezrobocia w Niemczech w lutym 2011 r. bez uwzględnienia czynników sezonowych wyniosła 7,9% wobec 8% w styczniu. Natomiast po uwzględnieniu tych czynników wyniosła 7,3% w lutym wobec 7,4% w miesiącu poprzednim. Miesięczne koszty pracy na jednego zatrudnionego wynoszą w Niemczech 3989 EUR. Dla porównania w Polsce wynoszą one 1105 euro30. 1.5. Branżowe instytucje otoczenia biznesu w Niemczech Związek Niemieckiego Przemysłu Tartacznego i Drzewnego (niem. Verband der Deutschen Säge- und Holzindustrie e. V.) to związek przetwórców surowca drzewnego, szczególnie zaś tartaków. Jego siedziba znajduje się w Wiesbaden-Erbenheim. Organizacyjnie związek złożony jest z dziewięciu przedstawicielstw regionalnych położonych w krajach związkowych. Reprezentuje on interesy zrzeszonych przedsiębiorstw na płaszczyźnie lokalnej i federalnej, współdziałając m.in. przy kształtowaniu polityki gospodarczej w zakresie lasów i obróbki drewna31. Najważniejszymi realizowanymi przez związek postulatami są32: • zapewnienie ciągłości dostaw surowca drzewnego do obróbki poprzez wykorzystanie niezagospodarowanych terenów przeznaczonych pod zalesianie, • dalsze prace na rzecz wprowadzenia europejskich norm jakości, szczególnie w dziedzinie drewna wykorzystywanego w celach budowlanych, 30 http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/401885,polacy_wsrod_najtanszych_pracownikow_w_europie.html http://www.saegeindustrie.de/Impressum.html 32 http://berlin.trade.gov.pl/pl/download/file/f,7061 31 34 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • rozszerzenie procesu certyfikacji produktów na wszystkie niemieckie tartaki w celu uwiarygodnienia pochodzenia drewna dla odbiorców końcowych, • rozszerzenie i umocnienie działalności niemieckich eksporterów tego surowca na rynkach światowych. Związek ten jest obecny także na różnego rodzaju kongresach i targach wystawienniczych poświęconych produktom drewnianym w budownictwie i wyposażeniu wnętrz. Główny Związek Niemieckich Zakładów Przetwórczych Drewna, Tworzyw Sztucznych i Pokrewnych Gałęzi Przemysłu (niem. Hauptverband der Deutschen Holz und Kunststoffe verarbeitenden Industrie und verwandter Industriezweige e. V.) Jest to główne stowarzyszenie niemieckiego przemysłu przetwarzającego drewno i tworzywa sztuczne, skupiające stowarzyszenia zawodowe, stowarzyszenia regionalne i federalne służby. Największym z nich jest Verband der Deutschen Möbelindustrie e.V. (VDM - Związek Niemieckiego Przemysłu Meblarskiego). Innymi organizacjami zrzeszonymi w tym stowarzyszeniu są producenci drewnianych elementów budowlanych oraz przedstawiciele mniejszych działów branży drzewnej, np. wytwórców instrumentów muzycznych33. Siedziba tego związku mieści się w Bad Honnef. Do zadań statutowych organizacji Hauptverband der Deutschen Holzindustrie und Kunststoffe verarbeitenden Industrie und verwandter Industrie- und Wirtschaftszweige e.V. mit Sitz (HDH - Federacja niemieckiego przemysłu drzewnego i przetwórstwa tworzyw sztucznych i pokrewnych gałęzi przemysłu i działalności gospodarczej) należy reprezentacja i ochrona interesów politycznych i gospodarczych na płaszczyźnie zarówno federalnej, jak i europejskiej. Wspiera zatem import i eksport towarów z drewna. Jednym z ważniejszych tematów poruszanych przez Związek na płaszczyźnie europejskiej są sprawy związane z układami zbiorowymi pracy. HDH reprezentuje interesy zrzeszonych przedsiębiorstw w zakresie ustawodawstwa krajowego, europejskiego i międzynarodowego. Wspiera organizacje 33 i przedsiębiorstwa w praktycznej realizacji zobowiązań prawnych http://www.hdh-ev.de/german/about/index.html 35 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska i dobrowolnych. HDH jest punktem kontaktu z organami, ministerstw, innych organizacji i laboratoriów badawczych i jest zaangażowana w projekty na uczelniach i w instytutach badawczych. HDH jest także członkiem Centralnego Związku Przemysłu Drzewnego, znajdującego się w Brukseli, a także członkiem licznych placówek naukowo-badawczych zajmujących się tematyką technologii obróbki drewna34. Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo Handlowa - AHK Polska to nie tylko największa bilateralna Izba Przemysłowo-Handlowa w Polsce, lecz także jedna z najważniejszych Izb Handlu Zagranicznego na świecie. Izba jest działającym na zasadach dobrowolności zrzeszeniem niemieckich i polskich przedsiębiorstw mającym na celu wspieranie kontaktów gospodarczych między obydwoma krajami. Oferowane przez nią usługi skierowane są zwłaszcza do małych i średnich przedsiębiorstw i obejmują takie dziedziny jak doradztwo w inwestowaniu, sprzedaży oraz zaopatrzeniu. Członkostwo w Izbie zapewnia możliwość udziału w licznych spotkaniach biznesowych, dostępu do cennych informacji, promowania swojej firmy wśród pozostałych członków Izby oraz liczne dodatkowe usługi35. Pracownicy Izby przygotowują analizy gospodarcze, doradzają w sprawach projektów oraz udzielają podstawowych informacji w kwestiach prawnych i podatkowych, szczególnie dotyczących eksportu i importu. Ponadto oferta Izby obejmuje pośrednictwo w nawiązywaniu kontaktów między firmami, specjalistyczne szkolenia i seminaria, kształcenie zawodowe, działalność w zakresie księgowości, wspieranie przyszłościowych sektorów, giełdy kontaktów dla firm, zwrot podatku VAT oraz polsko-niemiecki sąd arbitrażowy. Członkiem tej instytucji mogą zostać osoby fizyczne, prawne oraz nie posiadające osobowości prawnej spółki utworzone zgodnie z prawodawstwem Republiki Federalnej Niemiec lub Rzeczpospolitej Polskiej, mające siedzibę na terytorium jednego z tych państw, prowadzące działalność gospodarczą oraz uczestniczące w polsko-niemieckich stosunkach gospodarczych. Warunkami formalnymi do uzyskania członkostwa jest wypełnienie wniosku, 34 35 Ibidem http://www.ihk.pl/index.html?id=14 36 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska dostarczenie wyciągu handlowego oraz opłacenie składki członkowskiej, wynoszącej 2 900 zł36. Germany Trade and Invest jest instytucją zajmującą się promocją Republiki Federalnej Niemiec oraz Niemcy, jako miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, inwestycyjnej i technologicznej, starającą się pozyskać nowych inwestorów zza zagranicy. Firma ta doradza przedsiębiorstwom zagranicznym, które pragną rozszerzyć swoją działalność na rynek niemiecki. W tym obszarze oferuje ona również pomoc prawną i podatkową związaną z projektem. Prowadzone jest też doradztwo w zakresie finansowania i obsługi finansów oraz zapewnienie kontaktu z lokalnymi partnerami biznesowymi także leży w jej gestii. Jej zadaniem jest także pomoc z zakresu gospodarki zagranicznej przedsiębiorstwom niemieckim, które chcą wejść na dane rynki37. Oferta Germany Trade and Invest obejmuje sporządzane pod kątem potrzeb klienta analizy ekonomiczne i branżowe, wiadomości na temat przetargów za granicą, przedsięwzięć inwestycyjnych i rozwojowych oraz informacje z zakresu prawa i cła38. Wspieranie rozwoju stosunków gospodarczych z zagranicą jest również jednym z priorytetowych zadań Ambasady Republiki Federalnej Niemiec. Ambasada jest do dyspozycji niemieckich przedsiębiorstw świadcząc usługi takie jak udzielanie: • politycznego wsparcia przed polskim rządem i organami administracji, • porad w sprawach ramowych warunków politycznych, społecznych i gospodarczych w Polsce. Ambasada posiada również wiele instrumentów mogących wspierać niemiecko-polskie stosunki gospodarcze. Można tu wymienić między innymi39: 36 http://www.ihk.pl/index.html?id=7 http://www.gtai.de/web_de/ueberuns 38 http://www.warschau.diplo.de/Vertretung/warschau/pl/05/Aussen__Wi__Fo__PL/Institutionen__Saeulen__Sei te.html 37 39 http://www.warschau.diplo.de/Vertretung/warschau/pl/05/Aussen__Wi__Fo__PL/Institutionen__Saeulen__Seite .html 37 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • składanie raportów na temat ramowych warunków gospodarczych oraz rozwoju gospodarki w Polsce, • rozmowy z polskim rządem i parlamentem, • przygotowanie i sprawowanie pieczy nad wizytami wysokich rangą gości reprezentujących niemiecki parlament i rząd, • działalność informacyjną i promocyjną (wykłady, briefingi, wystąpienia, wywiady itp.), etc.). Wydział Ekonomiczny Ambasady Republiki Federalnej Niemiec jest partnerem głównie dla małych i średnich przedsiębiorstw niemieckich, które mają swe siedziby lub planujących rozpocząć działalność w Polsce. Wydział ten doradza i pomaga w kontaktach z polskimi władzami, urzędami i instytucjami państwowymi związanymi z gospodarką. Jest partnerem kontaktowym w kwestiach dotyczących polityki walutowej i finansowej, a także gospodarki energetycznej, rolnictwa, polityki ochrony środowiska, rozwoju infrastruktury i rozwoju regionalnego. Wydział ten zajmuje się również kwestiami, które tematycznie powiązane są z eksportem i importem towarów. 1.6. Klastry w branży drzewno-meblarskiej w Niemczech Klaster Forst und Holz w Bawarii40 łączy około 2 mln właścicieli leśnych, około 185 000 przedsiębiorstw z ponad 1,3 mln zatrudnionych. Obrót firm zrzeszonych w tym klastrze wynosi około 181 mld EUR. 3,4% wszystkich osób czynnych zawodowo pracuje w tym klastrze. Szczegółowe dane przedstawia Tabela 4. 40 http://www.cluster-forstholzbayern.de/index.php 38 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Tabela 5: Statystyki dotyczące branży drzewnej w Niemczech Branża Liczba przedsiębiorstw Liczba zatrudnionych 98 009 40 978 182 538 36 111 Leśnictwo 2 128 Obróbka drewna 2 824 Przerabianie drewna 115 742 452 658 Rzemiosło drzewne 999 139 563 Gospodarka papiernicza 23 756 329 592 Działalności wydawnicze i drukarskie 2 850 35 500 Handel drzewny i transport 627 45 485 Dostawcy Klaster Forst Und 185 037 1 324 323 Holz łącznie Źródło: http://www.wald-zentrum.de/pdf/projekte/Clusterstudie.pdf Obrót (mld EUR) 2,27 9,22 27,34 34,20 31,65 58,52 9,94 7,71 180,85 Celem polityki klastrowej jest uruchomienie własnych sił gospodarczych i istniejącego potencjału wzrostu, a tym samym konkurencyjności przemysłu w celu wzmocnienia przemysłu drzewnego. W szczególności małe i średnie przedsiębiorstwa na obszarach wiejskich odniosą korzyści z polityki klastrowej41. Główne działania w ramach klastra: • inicjowanie nowych i rozwoju istniejących sieci między nauką i przemysłem leśnym wzdłuż łańcucha wartości drewna i papieru, • rozwój paneli ekspertów w takich obszarach jak logistyka, współpraca w sektorze MŚP, innowacje w zakresie wykorzystania drewna, • rozpoczęcie projektów pilotażowych i współpracy regionalnej, • analiza surowców i przepływu towarów, • transfer technologii, współpracy w dziedzinie badań i rozwoju, • public relations / targi / prezentacje / rozmowy kontakt. 41 http://www.cluster-forstholzbayern.de/index.php?option=com_content&view=article&id=6&Itemid=5 39 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Rysunek 1: Rozmieszczenie klastrów Forst und Holz w Niemczech Źródło: http://www.wald-zentrum.de/pdf/projekte/handlungsempfehlungen_clusterstudie.pdf Tabela 6: Porównanie klastrów drzewno-meblarskich w Niemczech i województwa zachodniopomorskiego Lp. Czynnik Klaster Forst und Holz Klaster zachodniopomorski drzewno-meblarski 1 surowiec krajowy wysoki podaż niedobór 2 konkurencja silna silna 3 pozycja na rynku silna słaba renoma marki 4 system zarządzania skuteczny, wielokierunkowy brak kompleksowego systemu zarządzania finansami (w tym ryzykiem) 40 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 5 elastyczność w wysoka wysoka stosunku do zmian popytu 6 specjalizacja wysoka niedostateczna 7 koszty wysokie relatywnie niskie wytwarzania 8 wydatki na badania niskie niskie i rozwój 9 koszty surowców wysokie wysokie 10 czynnik handel międzynarodowy wysokie ceny surowca uzależniający Źródło: Opracowanie krajowego własne na podstawie wuerttemberg.de/servlet/PB/show/1313684_l1 oraz http://www.landwirtschaft-mlr.badenhttp://drewno.rsi.org.pl/index.php? option=com_docman&task=doc_download&gid=13&Itemid=43 Najistotniejsze różnice między niemieckim a zachodniopomorskim klastrem drzewnomeblarskim można dostrzec w pozycji na rynku, dostępie do surowca krajowego, jakości systemu zarządzania oraz specjalizacji. We wszystkich tych obszarach lepiej wypada klaster zagraniczny. Kwestiami, w których lepszą pozycję posiada klaster zachodniopomorski są na przykład koszty wytwarzania. 1.7. Wykaz istotnych imprez targowych dla branży drzewno-meblarskiej w Niemczech Ważnym elementem promocji polskiego eksportu produktów branży drzewno-meblarskiej może być udział firm w targach tej branży. 41 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Ligna Plus to wiodąca na świecie wystawa przetwórstwa drewna. Odbywa się co dwa lata od 1975 roku w Hannowerze. Głównym tematem prezentacji są sposoby wykorzystania drewna w przemyśle meblarskim, obróbka drewna, gospodarka leśna, wyroby i usługi rzemieślnicze związane z drewnem. Przedstawiane są tu nowe techniki i urządzenia, oprogramowanie urządzeń wykorzystywanych do obróbki drewna. Ok. 90% odwiedzających jest związanych z branżą wystawy. Najwięksi wystawcy to Homag Holzverarbeitungssysteme AG, Michael Weinig AG, IMA Klessman GmbH42. Targi te są międzynarodowym wydarzenia w przemyśle drzewnym. Stanowią punkt odniesienia dla sytuacji w całej branży. Liczba odwiedzających i jakość umów zawieranych na miejscu czynią widowisko szczególnie interesującym. Organizatorem tego przedsięwzięcia jest niemiecka spółka Deutsche Messe AG Hannower. Głównymi obszarami targów są43: • gospodarka leśna, technologie w leśnictwie, • wyposażenie tartaków, • obróbka drewna litego, • produkcja materiałów drewnopochodnych i fornirów, • przemysł meblarski, • rzemiosło: stolarstwo i ciesielstwo, • materiały, maszyny i narzędzia oraz usługi, • pokazy i wydarzenia specjalne. Pokazy i wydarzenia specjalne obejmują m.in. takie tematy jak44: • energia z drewna i drewno jako surowiec grzewczy-możliwości wykorzystania drewna jako surowca energetycznego - obróbka drewna opałowego, nowoczesne metody spalania, hodowla drzew do użytku w energetyce, 42 http://www.ligna.de/ Ibidem 44 http://www.lasypolskie.pl/sekcja-1041.html 43 42 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • eksport i transport drewna - szerokie możliwości wykorzystania drewna leśnego do potrzeb grzewczych, • modernizacja domów drewnianych, • wręczenie nagrody za innowacyjną budowlę z drewna, • forum rzemiosła, • wyróżnienie za najlepsze usługi dla rzemiosła, • forum Promocji Młodych Rzemieślników, • prezentacja wyników badań naukowych, • mistrzostwa w mechanicznej obróbce drewna, • międzynarodowa platforma prezentacji oryginalnych i niespotykanych konstrukcji i instalacji z drewna, • pokazy specjalne dla przedstawicieli leśnictwa, • nowości z zakresu gospodarki leśnej. Tabela 7: Statystyki opisujące wystawę Ligna Plus w latach 2001-2009 Rok Liczba odwiedzających Liczba wystawców Powierzchnia wystawowa 2001 114 169 1.933 145.083m ² 2003 98 267 1.720 132.355m ² 2005 96 675 1.800 129.083m ² 2007 107 000 1.879 134.583m ² 2009 83 000 1758 130.152m ² Źródło: http://www.destatis.de Tegoroczne targi Ligna Plus są planowane na okres 30 maj-3 czerwiec. Wśród korzyści wynikających z uczestnictwa w targach Ligna Plus można wymienić między innymi możliwość kontaktu z kierownictwem wysokiego szczebla środowiska biznesowego, 43 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska sieci, stowarzyszeń branżowych i innych organizacji. Ponad połowa wystawców pochodzi z zagranicy, co sprawia, że miejsce to stanowi idealną platformę do nawiązywania międzynarodowej współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami45. HOLZ-HANDWERK-Europäische Fachmesse für Maschinentechnologie und Fertigungsbedarf Są to norymberskie targi, które tematyką obejmują technologię maszyn i wszystko co wiąże się z maszynami służącymi do obróbki drewna. Pierwszy raz odbyły się w 2005 roku. Wystawa ta organizowana jest co roku z nowymi wystawcami. Prezentowane są na niej m.in. maszyny w przemyśle drzewnym, ubranie ochronne, produkty drzewne stolarzy, artystów, technologie informacyjne konieczne w tej dziedzinie. W 2009 roku targi odbyły się na powierzchni 4297 m2, było 279 wystawców z 7 krajów i 2006 odwiedzających46. Targi te warto odwiedzić po to, aby przyjrzeć się nowym technologiom, innowacjom w przemyśle. Dzięki implementacji tych rozwiązań można podnosić swoją konkurencyjność, szczególnie, jeżeli celem będzie trwała obecność na rynku niemieckim. Następna edycja tych targów odbędzie się w dniach 21-24 marca 2012 roku. HAUS / HOLZ / ENERGIE - Die große Bau- und Energiemesse Odbywa się corocznie od 1995 roku w Stuttgarcie, poświęcona jest tematyce budownictwa, energii, i drewna w budownictwie. Przedstawiane są m.in. domy z bali, ochrony drewna w budownictwie, techniki grzewcze. W 2010 roku odbyły się na powierzchni 2894 m2, Było 122 wystawców i ok. 10 000 odwiedzających, w tym rzemieślników, budowniczych, producentów, właścicieli domów47. 45 http://www.portailbois.org/portail-bois/fr/5039-agenda.html#page up 46 http://www.expodatabase.de/aussteller/messen/show.php?id=5688&cockpitkeywords=holz+und+forst&cockpitk eyfindart=1 47 http://www.expodatabase.de/aussteller/messen/show.php?id=34060&timer=m1301467411&tmid=&currPage= 1&maxPerPage=20¶ms=timer%3Dm1301467411%26amp%3Bcockpitkeywords%3Dholz%26amp%3Bcoc kpitkeyfindart%3D1%26amp%3Bcockpitfromdate%3D%26amp%3Bcockpittodate%3D%26amp%3Bsortierid% 44 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Następna edycja tych targów odbędzie się w dniach 13-15 kwietnia 2012 roku. ZOW Zuliefermesse für Möbelindustrie und Innenausbau mit E3S - European Solid Surface Show & Engineered Stone Exhibition Odbywa się w Bad Salzuflen, co roku w lutym, od 1995 roku. Są to targi z branży obróbki drewna oraz wytwarzania mebli oraz wszystkiego, co jest z tą branżą związane. W 2009 roku zajmowała powierzchnię 32 600 m2, obecnych było 568 wystawców, w tym 22 zza granicy. Targi odwiedziło około 17 280 odwiedzających. Wśród wystawców znalazło się piętnaście polskich firm48. Kolejna edycja tych targów odbędzie się w dniach 6-9 lutego 2012 roku. Interzum Internationale Messe der Zulieferer der Möbelindustrie und des Innenausbaus Odbywają się w Kolonii, cyklicznie co dwa lata, od 1959 roku. Są to targi z dziedziny obróbki drewna oraz produkcji mebli. Targi odbywają się na przełomie kwietnia i maja. W 2009 roku odbywały się na powierzchni 152 400 m2, obecnych było ok. 1257 wystawców, w tym 57 zagranicznych. Targi w tym roku odwiedziło 46 350 osób49. Tegoroczne targi odbyły się w dniach 25-28 maja. Forst live Offenburg Coroczne targi Forst Live w Offenburgu są jednym z wiodących wystaw technologii leśnych, energii z drewna i biomasy w Niemczech. Liczne grono wystawców prezentuje swoją ofertę na terenie wielu hal wystawowych. Działalność wystawców jest związana głównie z technologią maszyn i urządzeń leśnych, produkcją z twardego drewna, meblami modułowymi, technologią wykończenia mebli, podłogami i wyrobami z drewna, produktami ze sklejki i forniru, produkcją drewnianych drzwi i okien. Oprócz tematyki związanej z technologią maszyn leśnych, kwestią priorytetową są również odnawialne źródła 3D0%26amp%3Btimer%3Dm1301467411%26amp%3BmaxPerPage%3D20%26amp%3BshowPrintlist%3D0% 26amp%3BmaxPerPage%3D20 48 49 http://www.auma.de/_pages/MesseDetailListe.aspx?id=97617&sprache=d http://www.auma.de/_pages/MesseDetailListe.aspx?id=91009&sprache=d 45 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska energii. Targi te są skierowane przede wszystkim do decydentów w zakresie leśnictwa i rolnictwa, budownictwa i gospodarki komunalnej, rzemiosła drzewnego i energetyki, jak również zainteresowanych odbiorców końcowych50. Tegoroczne targi odbyły się w dniach 1-3 kwietnia. Obecnych było około 150 wystawców z 10 krajów. Natomiast kolejne ich edycje odbędą się w dniach 9-11 września 2011 roku oraz 13-15 kwietnia 2012 roku. 1.8. Strategia rozwojowa dla branży drzewno-meblarskiej na rynku niemieckim Rynek niemiecki jest rynkiem niezwykle wymagającym, ale gwarantuje również przedsiębiorstwom możliwości rozwojowe. Niemcy cenią sobie produkty wysokiej jakości i takie tez powinny być produkty branży drzewno-meblarskiej z województwa zachodniopomorskiego. Przedsiębiorstwa z branży drzewno-meblarskiej w strategii rozwojowej na rynku niemieckim mogą podążać dwoma drogami. 1. Mogą konkurować niższymi kosztami produkcji wyrobów o niższym zaawansowaniu technologicznym. Ten sposób nie gwarantuje jednak długofalowego sukcesu oraz uzyskania konkurencyjności na rynku niemieckim. 2. Z drugiej strony przedsiębiorstwa z branży drzewno-meblarskiej z województwa zachodniopomorskiego mogą rozwijać się za pomocą wdrażania innowacji i rozwoju potencjału pracowników, dzięki czemu zwiększą jakość wytwarzanych produktów, w związku z czym będą bardziej konkurencyjne na rynku niemieckim. Na tej podstawie można sformować następujący cel: 50 http://www.tradefairdates.com/Forst-live-M5005/Offenburg.html 46 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Cel: Branża drzewno-meblarska z województwa zachodniopomorskiego charakteryzuje się innowacyjną produkcją i wysoko jakościowymi produktami. Przedsiębiorstwa z branży drzewno-meblarskiej posiadają wykwalifikowanych specjalistów, którzy zwiększają potencjał rozwojowy przedsiębiorstw w kontekście eksportu towarów na rynek niemiecki. By osiągnąć powyższy cel, zostały zaproponowane następujące działania wspierające rozwój przedsiębiorstw z branży drewno-meblarskiej z województwa zachodniopomorskiego na rynku niemieckim. Przedstawia je poniższa tabela. Tabela 8: Działania wspierające rozwój przedsiębiorstw drzewno-meblarskich Działanie: Oczekiwany skutek: Wzrost poziomu kształcenia specjalistów z Wysoko wykwalifikowani specjaliści branży drzewno-meblarskiej, również w umożliwią nawiązywanie cennych kontaktów zakresie językowym biznesowych na rynku niemieckim Podniesienie poziomu usług transportowych Usługi transportowe odgrywają kluczową dla branży drzewno-meblarskiej rolę w branży drzewno-meblarskiej. Zwiększenie poziomu tych usług polepszy działalność eksportową Zwiększenie ilość usług doradczych dla Zwiększenie przedsiębiorców naukowych i w zakresie działań przedsiębiorstw ogólnorozwojowych potencjału z branży rozwojowego drzewno- dla meblarskiej branży drzewno-meblarskiej Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań. W tabeli przedstawiono główne działania odpowiadające wyzwaniom rozwojowym województwa zachodniopomorskiego. Strategia rozwojowa mająca na celu zwiększenie możliwości eksportowych, powinna skupić się na działaniach inicjujących i stymulujących 47 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska oraz na kształtowaniu edukacyjnego i logistycznego wsparcia rozwoju przedsiębiorstw z branży drzewno-meblarskiej. 2. Branża drzewno-meblarska w Szwecji 2.1. Struktura szwedzkiego rynku drzewno-meblarskiego Szwecja położona jest na półwyspie Skandynawskim, nad Morzem Bałtyckim oraz cieśninami Skagerrak, Kattegad i Sund. Szwecja jest krajem również w dużym stopniu uzależnionym od importu, który wynosi ok. 7,5 tys. USD per capita51. Rynek szwedzki charakteryzuje się także silną organizacją importerów, hurtowników i detalistów52. Większość branż posiada tu samoistne struktury samorządowe. Jak podaje strona Ambasady Polskiej w Szwecji: „Dobra koniunktura będzie w najbliższych latach korzystnie wpływać na wydatki konsumpcyjne społeczeństwa szwedzkiego, co tworzy dodatkowe możliwości wzrostu eksportu z Polski. Potencjalni eksporterzy muszą jednak wziąć pod uwagę bardzo wysokie wymagania tutejszego rynku, zarówno w odniesieniu do jakości oferowanych produktów jak i ich wpływu na środowisko naturalne”53. Warto zauważyć, że Szwecja ze względu na swoją specyfikę jest krajem, który zużywa bardzo dużo drewna, a to dodatkowy korzystny aspekt dla polskich eksporterów. Największe przedsiębiorstwa w branży drzewno-meblarskiej na rynku szwedzkim SM WOOD. To jedna z największych szwedzkim firm zajmująca się eksportem drewna konstrukcyjnego, również do Polski. Firma powstała poprzez wspólne przedsięwzięcie szwedzkich dystrybutorów drewna 51 http://stockholm.trade.gov.pl/pl/rynek/article/detail,123,04_Charakterystyka_rynku_szwedzkiego.html Ibidem 53 Ibidem. 52 48 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Niewątpliwie do najbardziej liczących się na rynku firm z branży drzewno-meblarskiej należy Ikea, która również bardzo dobrze rozwija się na rynku polskim54. IKEA (Ingvar Kamprad Elmtaryd Agunnaryd)- Firma zajmuje sie głownie sprzedażą i produkcją artykułów dekoracyjnych do domu. Została założona przez Ingvara Kamprada w 1943 r. Jej nazwa powstała jako akronim od wyrazów: Ingvar Kamprad (imię i nazwisko założyciela) oraz Elmtaryd i Agunnaryd (farma i miejscowość, w której się wychował). Dane z roku 2008 podają, że Ikea na całym świecie zatrudnia 120 tys. pracowników, z kolei na koniec roku 2009 firma miała 301 oddziałów w 44 krajach55. IKEA zajmuje się projektowaniem i sprzedażą mebli, które są produkowane przez firmy zewnętrzne. Są to głównie przedsiębiorstwa, które nie mają silnej marki. IKEA w Polsce posiada 80 dostawców, produkujących meble i inne artykuły wyposażenia domu, wśród których znajdują się zarówno duże fabryki, jak i niewielkie zakłady produkcyjne. Wszyscy dostawcy muszą sprostać określonym standardom IKEA. Liczą się m.in. - wysoka jakość produkcji, terminowość dostaw, konkurencyjne ceny. Produkty muszą być wytwarzane w sposób odpowiedzialny – zarówno jeśli chodzi o środowisko, jak i warunki pracy ludzi. IKEA może stanowić na rynku meblarskim silną konkurencję. Może być też szansą, żeby zaistnieć, oferując coś nowatorskiego na rynku, w przypadku spadku zainteresowania produktami IKEA. Poniższa mapa pokazuje zasięg terytorialny firmy. 54 http://www.sm-wood.eu/ http://www.ikea.com/ms/sv_SE/the_ikea_story/people_and_the_environment/index.html?icid=se%3Eic%3Efo oter%3Eom_manniskor-miljo 55 49 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Rysunek 2: Zasięg terytorialny szwedzkiej firmy Ikea (dane z roku 2008) Źródło:http:IKEA_stores.svg&filetimestamp=20090716233457 Do czołówki firm zajmujących się wytwarzaniem celulozy i papieru należy Svenska Cellulosa AB SCA. Firma tadziała na rynku szwedzkim od roku 1974. Zajmuje się produkcją masy włóknistej, papieru, celulozy, opakowań i palet. Firma ma swoje oddziały we wszystkich częściach świata. Przedsiębiorstwo zatrudnia około 45 000 pracowników na całym świecie, przychody ze sprzedaży w 2009 r. wyniosły ponad 111 mld euro. Firma jest największym prywatnym właścicielom gruntów leśnych i zarządza łącznie około 2,6 mln ha (w tym gruntów nieprodukcyjnych)56. 56 http://www.sca.com/en/About_SCA/SCA_in_Brief/ 50 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Tabela 9: Przychody firmy Svenska Cellulosa AB SCA w mln USD (dane z roku 2010) Dochody 27 564 Zysk netto Zysk brutto Szacunki dochodów na drugą (mln USD) (mln USD) połowę roku 2011 1 721 7 561 28 428 Źródło: http://www.4-traders.com/SVENSKA-CELLULOSA-AB-SCA-6491109/calendar/ 2.2. Trendy w branży drzewno-meblarskiej na rynku szwedzkim Trendy w branży drzewno-meblarskiej w Szwecji można podzielić na dwie podstawowe kategorie: meble i wystrój wnętrz oraz wzornictwo. Szwedzi cenią sobie produkty drewniane, lubią jasne przestrzenie i wysokiej jakości produkty i materiały. Meble i wystrój wnętrz Prawie w każdym szwedzkim domu znajdują się meble ze sklepu Ikea, które charakteryzują się lekkością, łatwością w złożeniu i nadają wnętrzu delikatnego charakteru57. Najważniejsze by było prosto, jasno i bezpretensjonalnie. Dlatego dominujące kolory to: biel, błękit, jasny brąz. Wzory za to są niewielkie i mało wyraziste, dominują kwiaty, pasy i kraty. Muszą być jednak pozbawione zdecydowanych barw i delikatnie podkreślać chłodny charakter wnętrza skandynawskiego58. Meble muszą być przede wszystkim funkcjonalne. W Szwecji zdecydowanie nie sprawdzają się polskie ciężkie meble i segmenty. Jednym z ostatnich akcentów są wiklinowe dodatki w postaci stołów, koszy i krzeseł. 57 58 http://www.domosfera.pl/wnetrza/1,94387,6875522,Mieszkac_na_swiecie___Wnetrza_po_skandynawsku.html http://www.sztukawnetrz.pl/styl/styl_skandynawski.html 51 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Trend na rok 2011 to biel w całym domu, szczególnie w kuchni. Meble kuchenne powinny być wykonane z jasnego drewna lub barwione na biało. Obok rozbielonych odcieni ważne są również brązy (np. w postaci blatów). Podłogi również powinny być wykonane z jasnego drewna - mogą być to białe, szare lub jasnobrązowe panele. Styl skandynawski powinien więc kojarzyć się z surowym drewnem oraz naturalnymi, delikatnymi odcieniami. Wzornictwo Szwedzkie wzornictwo zdobywa coraz większą popularność w Europie i na świecie. Najnowszym trendem jest korzystanie z pomocy profesjonalnych projektanów zarówno w przestrzeni prywatnej, jak i publicznej59. Również we wzronictwie obowiązuje funkcjonalność i prosta estetyka. Warto zaznaczyć, że w Sztokholmie, gdzie znajduje się Instytut Polski, polskie wzornictwo jets bardzo dobrze postrzegane. W Instytucie Polskim design stoi wysoko na liście priorytetów obecnej dyrektor Katarzyny Tubylewicz60. Dyrektor Instytutu Polski zajmuje się promowaniem polskiego nowoczesnego wzornictwa. Wzornictwo polskie w Szwecji łączy tradycyjne polskie wzory i szwedzką prostotę oraz funkcjonalność. Tego typu styl przypadł go gustu Szwedom i jest dobrze oceniany w społeczności szwedzkiej61. 59 http://www.meble.pl/aktualnosci,rok-szwedzkiego-wzornictwa,325.html http://designalive.pl/artykul/miejsca/guru-szwedzkiego-designu-zachwycona-polskim-wzornictwem 61 Ibidem. 60 52 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 2.3. Instrumenty finansowania eksportu na rynku szwedzkim Bank Gospodarstwa Krajowego jest jedynym w naszym kraju bankiem państwowym, został on utworzony w 1924r. podczas trwania reform Władysława Grabskiego. Realizuje on następujące zadania: • wykonywanie czynności określonych ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe; • obsługa funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych BGK na podstawie odrębnych ustaw; • obsługa transakcji eksportowych z zastosowaniem instrumentów wspierania eksportu oraz wspieranie eksportu polskich towarów i usług, zgodnie z odrębnymi przepisami lub w ramach realizacji programów rządowych; • prowadzenie – bezpośrednio lub pośrednio – działalności gwarancyjnej lub poręczeniowej w ramach realizacji programów rządowych lub w imieniu i na rachunek Skarbu Państwa. Produktami oferowanymi przez BGK są: • kredyt dla nabywcy i kredyt dla banku nabywcy (długoterminowy); • postfinansowanie akredytywy; • dyskonto akredytywy. Korzyści dla przedsiębiorstw korzystających z oferty BGK: • preferencyjne koszty finansowe; • płatność z BGK bezpośrednio do eksportera; • całkowite przeniesienie ryzyka braku zapłaty na Skarb Państwa (poprzez BGK i KUKE SA); 53 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • możliwość objęcia kredytem składki ubezpieczeniowej. Cel Instrumenty finansowania działań eksportowych BGK kierowane są do zagranicznych importerów kupujących od polskich firm produkty lub usługi. Schemat przedstawia się następująco: zagraniczny przedsiębiorca mający układ z polską firmą występuje o kredyt do BGK bezpośrednio lub za pośrednictwem swojego banku. Po uzyskaniu zgody, BGK wypłaca środki na konto polskiego eksportera po realizacji poszczególnych etapów kontraktu. Następnie odbiera raty od kredytobiorcy lub jego banku. Tego typu kredyty mają kluczowe znaczenie zwłaszcza w przypadku branży drzewno-meblarskiej, gdzie główną rolę odgrywają usługi transportowe, które dla polskich eksporterów są stosunkowo dużym kosztem. W przypadku długoterminowych oprocentowanie równe jest stawce EURIBOR plus marża na poziomie 1 – 1,95%. Do tej wartości należy doliczyć jeszcze 0,5% prowizji. Łącznie wychodzi to kwota mniejsza niż 3% przy zmieniającej się stopie oprocentowania. Z kolei w przypadku stałej stopy i kredycie w stawce euro do pięciu lat oprocentowanie wynosi tylko 2,49%. Przy kredycie od pięciu i pół roku do ośmiu lat jest to kwota w wysokości 3,26%. Do tych stawek należy jeszcze doliczyć koszty wykupienia polisy Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych KUKE - jest to zaledwie parę procent wartości kredytu. Polisę KUKE wykupuje się jednorazowo62. Paszport do eksportu Program Operacyjny - Innowacyjna Gospodarka zakłada, że wsparcie na rozwój działań eksportowych dostanie 2000 przedsiębiorstw rocznie. Działanie przeznaczone jest dla firm z sektora MSP, które właśnie rozpoczynają swoją działalność eksportową lub dla potencjalnych eksporterów, którzy maja siedzibę na terenie Polski(w przypadku osób fizycznych posiadających miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.) Z założeń programy wynika, że przedsiębiorstwo może dostać dofinansowanie tylko na jeden projekt, 62 http://www.rp.pl/artykul/482300.html?print=tak 54 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska przy czym czas jego trwania musi być krótszy niż 24 miesiące. Największa wysokość dofinansowania to 200 000 zł. Można je przeznaczyć również na pokrycie 50% całkowitych kosztów kwalifikowanych dotyczących eksportu. W ramach Działania wspierane jest również całościowe wsparcie dla przedsiębiorców MSP zainteresowanych nawiązaniem kontaktów handlowych z partnerami zagranicznymi obejmujące w szczególności doradztwo oraz szkolenia dotyczące promocji handlu za granicą oraz promocji eksportu, badania rynków zagranicznych, udziału w imprezach targowo-wystawienniczych (wsparcie to nie obejmuje pomocy publicznej na działalność związaną z wywozem produktów) 63. Działanie 6.1 "Paszport do eksportu" pozwoli przedsiębiorstwom na64: • wzrost udziału eksportu w sprzedaży towarów i usług; • intensyfikację powiązań z zagranicznymi partnerami; • wzrost rozpoznawalności marek handlowych i firmowych na rynkach zagranicznych. "Paszport do eksportu" obejmuje pakiet usług dla MSP zawierający łącznie65: 4. przeprowadzenie oceny kwalifikowalności do Działania 6.1 oraz potencjału eksportowego przedsiębiorcy; 5. doradztwo w zakresie niezbędnym dla przedsiębiorcy dotyczące: o rynku docelowego działalności eksportowej oraz działań promocyjnych wskazanych do realizacji przez przedsiębiorcę; o aktów prawnych, przepisów, procedur, zwyczajów, praktyk handlowych i zasad warunkujących dostęp towaru, usługi lub kapitału do wybranego rynku; o możliwości wsparcia finansowego dla eksportera, w tym finansowania kosztów ubezpieczenia transakcji związanych z eksportem; o tworzenia strategii rozwoju eksportu, którego rezultatem jest opracowanie Planu Rozwoju Eksportu 6. co najmniej jeden z poniższych instrumentów: o wyszukiwanie i dobór partnerów na rynku docelowym; 63 http://www.paszportdoeksportu.pl/paszport-do-eksportu Ibidem 65 Ibidem 64 55 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska o udział w zagranicznych imprezach targowo-wystawienniczych w charakterze wystawcy; o udział w zorganizowanych misjach gospodarczych za granicą, przy czym podczas targów lub misji przedsiębiorca musi odbyć co najmniej jedno spotkanie z potencjalnymi kontrahentami. o uzyskanie niezbędnych dokumentów uprawniających do wprowadzenia towarów lub usług na wybrany rynek zagraniczny. Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego Firmy chcące eksportować na zagraniczne rynki mają szansę skorzystać z funduszy unijnych. W tym przypadku będą one nastepujące: Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego Oś priorytetowa I Gospodarka, Innowacje, Technologie Działanie 1.3. Zaawansowane usługi wsparcia dla przedsiębiorstw Poddziałanie 1.3.2 Promocja przedsiębiorstw w wymiarze międzynarodowym W ramach poddziałania dofinansowanie jest przyznawane na realizację dwóch typów projektów: • UDZIAŁ W TARGACH/ WYSTAWACH – dotyczący udziału w targach lub wystawach o międzynarodowym charakterze (organizowanych w kraju i za granicą) pod warunkiem, że przedsiębiorstwo uczestniczy w danych targach lub wystawach po praz pierwszy. • UDZIAŁ W MISJI GOSPODARCZEJ – dotyczący udziału mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w branżowych misjach gospodarczych organizowanych przy targach lub wystawach odbywających się za granicą. Dodatkowe środki finansowe udzielane jest mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom posiadającym siedzibę na terenie województwa zachodniopomorskiego. 56 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Najmniejsza wartość całkowitych wydatków kwalifikowalnych kształtuje się na poziomie 4 tys. PLN, natomiast maksymalna wartość dofinansowania projektu wynosi: • I typ Projektów - 20 tys. PLN; • II typ Projektów - 10 tys. PLN. Bezpośrednie inwestycje rozwojowe Bezpośrednie dotacje przeznaczane na rozwój są związane z bezpośrednim wsparciem finansowym firm. Tego typu dofinansowanie udzielane jest na określony cel, z którego osiągnięcia przedsiębiorstwo jest systematycznie rozliczane. Wsparcie udzielane jest na poziomie krajowym lub regionalnym. W przypadku pierwszego poziomu udzielane jest ono przez instytucje centralne, tj. Ministerstwo Gospodarki i Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). W przypadku kolejnego poziomu udzielane jest ono przez instytucje wdrażające Regionalne Programy Operacyjne (RPO), tj. przez Urzędy Marszałkowskie lub przez dopuszczenie do tego lokalnych agencji rozwoju przedsiębiorczości. Wspieranie eksportu na poziomie regionalnym W województwie zachodniopomorskim w ramach poddziałania 1.3.2 „Promocja przedsiębiorstw w wymiarze międzynarodowym” RPO jest możliwe otrzymanie przez firmy z grupy MŚP dodatkowych śródków finansowych przeznaczonych do udziału w targach lub wystawach o międzynarodowym charakterze (organizowanych w kraju i za granicą). Największy udział środków UE w wydatkach kwalifikowanych kształtuje się poziomie 50%. Najmniejszą wartość całkowitych wydatków kwalifikowanych projektu zdefiniowano na poziomie 4 tyś. PLN. Największą wartość zupełnych wydatków kwalifikowanych projektu w przypadku projektów, które polegają na uczestnictwie w targach i wystawach określono na 20 tyś. PLN, a w przypadku projektów polegających na uczestnictwie w branżowych misjach gospodarczych określono na 10 tyś. PLN 57 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Gwarantowane przez Skarb Państwa ubezpieczenia kontraktów eksportowych Powyższe ubezpieczenia realizowane są poprze Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych KUKE S.A. na podstawie przepisów Ustawy z dnia 07.07.94 r. (Dz.U.86/1994, poz.398) wraz z jej nowelizacji z października 2000 r. Statutowym celem KUKE jest tworzenie dogodnych warunków, które rozwijają działania promocyjne polskiego eksportu na warunkach kredytowych oraz wzmocnienie pozycji polskich eksporterów oraz ich produktów i usług na rynku globalnym poprzez uzyskanie ubezpieczania transakcji działań eksportowych od ryzyka niehandlowego (z przyczyn politycznych lub zdarzeń losowych) i ryzyka handlowego (przewlekłe zwłoki w uiszczeniu należności przez kontrahenta zagranicznego). Przygotowana przez Ministerstwo Finansów i zatwierdzona przez Sejm nowelizacja wyżej wspomnianej ustawy rozszerza zakres działalności korporacji o następujące obszary: • ubezpieczanie inwestycji polskich podmiotów za granic, • ubezpieczanie kosztów poszukiwania zagranicznych rynków zbytu, • udzielanie gwarancji dla banków finansujących kredyt dostawcy, • udzielanie gwarancji w zakresie produkcji towarów przeznaczonych na eksport, • udzielanie gwarancji potwierdzania akredytyw związanych z kontraktem eksportowym, • udzielanie ochrony ubezpieczeniowej kontraktów eksportowych od ryzyka zmiany kursów walut. Strategia działania KUKE do 2002 roku przewiduje oferowanie eksporterom szerokiej gamy usług, np: • polisa ubezpieczeniowa skierowana do małych i średnich przedsiebiorstw (Europolisa), • gwarancje dla banków finansujących kredyt dostawcy, • ubezpieczanie ryzyka produkcji finansowanej kredytem krótkoterminowym, • ubezpieczanie ryzyk związanych z realizacją inwestycji oraz wynikających z różnic kursowych. 58 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Wsparcie działań przedsiębiorców na rynkach zagranicznych z funduszy strukturalnych 2007-2013 Działanie 6.5 PO IG Promocja polskiej gospodarki Działanie 6.5 PO IG Promocja polskiej gospodarki polega na wsparciu przedsięwzięć ukierunkowanych na tworzenie platformy współpracy i wzmocnienie powiązań polskiej gospodarki z gospodarką międzynarodową. Głównym celem jest tu poprawa wizerunku polskiej gospodarki oraz polskich przedsiębiorców wśród partnerów międzynarodowych. Działanie ma zagwarantować poprawę w zakresie dostępu do informacji dotyczących możliwości eksportowych na rynki zagraniczne, w tym również rynek węgierski66. Główne zadania: • opracowanie koncepcji wizualizacji programu promocji polskiej gospodarki (opracowanie między innymi kluczowych elementów tożsamości marki, jednolitej identyfikacji wizualnej i werbalnej oraz określenie sposobu komunikacji tej marki), • organizacja branżowych programów promocji, które przyczynią się do wykreowania kilku polskich specjalności eksportowych (opracowanie koncepcji zawierających różnorodne formy promocji dostosowanych do specyfiki poszczególnych branż), • udział w kluczowych wydarzeniach promocyjnych na świecie (organizacja w ramach tego komponentu różnego rodzaju przedsięwzięć promocyjnych), • organizacja systemu usług doradczych dla przedsiębiorców oraz instytucji współpracujących, • rozbudowa interaktywnego Portalu Promocji Eksportu, który skupiać będzie usługi dotyczące promocji eksportu i nawiązywania kontaktów biznesowych z kontrahentami zagranicznymi, • przeprowadzenie kampanii informacyjno-promocyjnych w mediach zagranicznych, których celem będzie kreowanie nowego wizerunku polskiej gospodarki, w tym polskich specjalności eksportowych. 66 http://budapest.trade.gov.pl 59 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 2.4. Uwarunkowania i możliwości wejścia na rynek szwedzki W Szwecji od kilku lat eksport wszystkich wyrobów przemysłowych z polski jest wolny od cła. Jednak towary importowane z Polski podlegają opodatkowaniu VAT. Stawka podstawowa wynosi 25%. Podatek dochodowy od osób prawnych Podatek ten płacą tylko spółki akcyjne (AB) oraz stowarzyszenia gospodarcze. Panująca w Szwecji stawka tego podatku wynosi 28%. Dochody firm, które są podstawą do opodatkowania, naliczane są w Szwecji zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami w Unii Europejskiej i międzynarodowymi standardami księgowości. Tak jak w Polsce, zyski kapitałowe są opodatkowane jak zwykły zysk firmy. Podatek do dywidendy Dywidenda jest opodatkowana stawką 30%. Zarówno dla przedsiębiorstw lokalnych, jak i zagranicznych. Szwecja zawarła rownież z Polską umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania (Dziennik Ustaw Nr 13 z dnia 22 kwietnia 1975). W przypadku polskich przedsiębiorców podatek wynosi 15%67. Instytucją rządową, która odpowiedzialna za system podatkowy w Szwecji jest Krajowy Urząd Skarbowy (Skatteverket). Zapowiedzi dotyczące podatków dostępne są dla wszystkich, a w większości przypadków dodatkowe wiążące informacje można uzyskać od specjalistów zatrudnionych w tych urzędach. 67 http://szwecja.net/EK/PLUS/Gospo/szwecjaprzewodnik16062004c.pdf 60 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Kapitał ludzki Szwecja liczy nieco ponad 9 mln mieszkańców, z czego około 85% mieszka na południu kraju. Szwecje cechuje również niski przyrost naturalny, również ale długa średnia życia68. Programy edukacji leśnej są oferowane przez szkoły ponadgimnazjalne oraz przez Szwedzki Uniwersytet Nauk Rolniczych (Sveriges Lantbruksuniversitet, SLU). Różne szkoły ponadgimnazjalne oferują podstawowe trzyletnie kursy, jak również specjalne kursy dla operatorów maszyn wykorzystywanych w branży69. Należy zauważyć, że w Szwecji, podobnie jak w pozostałej części świata zachodniego występuje niedobór młodych ludzi wysoko wykwalifikowanych i dobrze wykształconych w przemyśle drzewnym70. Bardzo popularne są w Szwecji studia z wzornictwa przemysłowego – w tym przede wszystkim projektowanie mebli. Kierunki takie oferują Uniwerystet w Gothenburgu czy Uniwersytet Linneusza. Bezrobocie W roku 2009 w Szwecji z powodu kryzysu nastąpił wzrost bezrobocia, które kształtowało się na poziomie 9,8%71. Zarejestrowanych bezrobotnych było 503 tys. osób. W roku 2010 stopa bezrobocia wyniosła 9,0%72, co oznacza poprawę sytuacji rynkowej. Sytuacja zaczęła się stabilizować w drugiej połowie 2010 roku73. Najbardziej zagrożeni bezrobociem są inwalidzi, osoby starsze (po 50 roku życia), oraz osoby, które zbyt wcześnie ukończyły edukację74. Szwecja organizuje programy zatrudnienia poprzez współpracę z przedsiębiorstwami i dzięki temu zatrudnienie w roku 2010 ma wzrosnąć o 4,4 %75. 68 http://stockholm.trade.gov.pl/pl/rynek/article/detail,126,01_Wiadomosci_ogolne_o_Szwecji.html http://bolt.lakeheadu.ca/~borfor/world/world_sweden.htm 70 http://www.ltu.se/edu/program/TMTRA?l=en 71 http://www.szwecja.pl/news/bezrobocie-zbliza-sie-do-10.html 72 http://www.e24.se/makro/sverige/af-spar-113-procents-arbetsloshet-2010_1376443.e24 73 Ibidem. 74 Ibidem. 75 Ibidem. 69 61 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Obecnie w branży drzewnej bezrobocie kształtuje się na poziomie 1,7%76. Gdy wzrosło bezrobocie w Szwecji, również w branży drzewno-meblarskiej zwiększył się odsetek bezrobotnych ( 0,9%) - podaje Ola Siobera - dyrektor do spraw leśnych i drewna w Szwecji77. Świadczenia dla bezrobotnych W Szwecji zagwarantowane są świadczenia dla bezrobotnych. Zakładają one dwa podstawowe elementy. Pierwszy z nich to świadczenia podstawowe, a kolejny to dobrowolne świadczenie w przypadku utracenia pracy78. W ubezpieczeniu podstawowym wypłacany zasiłek wynosi maksymalnie 320 koron dziennie przez 5 dni w tygodniu. Z kolei dobrowolne uzupełniające ubezpieczenie od utraty dochodów, wymagające przynależności do kasy bezrobotnych, czyli tzw. arbetslöshetskassa (a-kassan), wynosi maksymalnie 680 SEK dziennie. Szkolenia i edukacja Z przeprowadzonych badań szwedzkich na temat edukacji w branży drzewno-meblarskiej wynika, że przedsiębiorstwa z tego sektora narzekają na niskie wykształcenie kadry, tym samym przy zwrocie kosztu szkoleń i poziomu edukacji branża drzewno-meblarska miałaby jeszcze większe możliwości rozwojowe79. Szkolenia miałyby objąć miedzy innymi tematykę społeczną i zapewnić zwiększenie umiejętności interpersonalnych pracowników, a tym samym obsługę klienta na wyższym poziomie80. Szkolenia z zakresu branży drzewnej w Szwecji prowadzone są regionalnie, w miejscach skumulowania największej ilości przedsiębiorstw drzewno-meblarskich81. Zakres edukacyjny obejmuje również konferencje i badania drewna. 76 http://www.da.se/home/da/home.NSF/unid/1054C02D99D9B84EC12576C500542CDB?OpenDocument http://www.da.se/home/da/home.NSF/unid/1054C02D99D9B84EC12576C500542CDB?OpenDocument 78 http://bezrobotny.wieszjak.pl/zasilek-dla-bezrobotnych/207987,Swiadczenia-z-tytulu-bezrobocia-wSzwecji.html 79 SLUTRAPPORT FÖR FÖRSTUDIE, Träkompetens och ökad träförädling, kartläggning av behov 80 Ibidem. 81 Ibidem. 77 62 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 2.5. Instytucje otoczenia biznesu dla branży drzewno-meblarskiej na rynku szwedzkim Skogs Industrierna to federacja masy papierniczej i papieru pracodawców. Jej zadaniem oraz działalności w branży drzewnej jest zwiększanie konkurencyjności i oraz organizacji promowanie zwiększonego użycia materiałów drewnopochodnych. Federacja reprezentuje interesy około 50 firm produkujących celulozę i papier, około 140 tartaków oraz wielu firm prowadzących działalność związaną z masą celulozową, papierem lub wyrobami z drewna82. Trӓ&Mӧbel Fӧretagen to Szwedzka Federacja Przemysłu Drzewnego i Meblarskiego. Organizacja ta skupia około 800 przedsiębiorstw. Jej celem jest stworzenie obrazu szwedzkiego przemysłu drzewno-papierniczego jako znanej, atrakcyjnej inwestycyjnie i dochodowej branży. TMF podejmuje działania w kwestii zwiększenia konkurencyjności jej członków. Jej starania mają doprowadzić do wzrostu produkcji konstrukcji drewnianych i wzrostu ich eksportu83. PPT of Sweden jest stowarzyszeniem założonym w celu promowania technologii szwedzkiego przemysłu celulozowo-papierniczego. Jego priorytetem jest z ochrona środowiska, oszczędność energii, wzrost produktywności i kontroli jakości84. Ministerstwo Środowiska Miljödepartementet: Zajmuje się szeroko pojętą ochroną przyrody i lasów oraz zanieczyszczeniami powietrza i wody. W ramach współpracy z instytucją możliwe jest przeprowadzanie badań z zakresu ochrony środowiska. Dane kontaktowe: 82 http://www.skogsindustrierna.org/web/Om_oss.aspx http://www.tmf.se/web/omtmf.aspx 84 http://www.pptgroup.se/ 83 63 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Tegelbacken 2 103 33Stockholm tel. +46 8 405 10 00 fax +46 8 24 96 28 http://www.miljo.regeringen.se Szwedzki Uniwersytet Rolniczy (Sveriges lantbruksuniversite), Zakład produkcji drzewnej: znajduje się na terenie kampusu Ultuna w Uppsali. Jego działania obejmują badania, edukację i przepływ informacji pomiędzy przedsiębiorstwami i podmiotami zainteresowanymi tematyką drzewną85. Wydział Nauk Leśnych jako centrum szkolnictwa leśnego, zajmuje się również badaniami z zakresu sektora drzewnego. Szwedzka Rządowa Agencja ds. Systemów Innowacji VINNOVA. Szwedzka Rządowa Agencja ds. Systemów Innowacji VINNOVA. Jej kluczowym programem jest VINNVAXT, który ma na celu pobudzenie wzrostu regionalnego i konkurencyjności poprzez dynamiczne systemy innowacyjne. Obejmują one zwiększoną współpracę pomiędzy uniwersytetami, firmami i organizacjami publicznymi w wybranych regionach funkcjonalnych (model potrójnej helisy). Główne cechy programu to konkurencja w dostępie do funduszy - maksymalnie 8 regionów może otrzymać do 10 mln SEK (około 1 mln euro) rocznie przez okres do 10 lat. Dodatkowo istnieje szereg działań wspierających. Przykładami takich działań są np. seminaria promujące nowe projekty, szkolenia dla uczestników systemu innowacji w zakresie wsparcia dla procesu planowania i realizacji projektów w regionach, bieżąca ewaluacja działań, aktywne zaangażowanie w projekty ze strony uczestników a także forum dla wymiany doświadczeń86. Szwedzkie Stowarzyszenie Przedsiębiorców w Branży Meblarskiej (Sveriges Möbelhandlare) jest stowarzyszeniem przedsiębiorców w branży wyposażenia wnętrz. Stowarzyszenie zabiera głos w sprawach handlowych i innych mających wpływ na warunki wymiany handlowej firm branży meblarskiej w zakresie wydajności i rentowności. Stowarzyszenie 85 86 monitoruje regulacje rządowe i wpływ polityki na działalność http://www.slu.se/sv/fakulteter/s/om-fakulteten/institutioner/institutionen-for-skogens-produkter/ http://vinnova.se/sv/ 64 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska przedsiębiorstw w branży. Działa też na rzecz tworzenia dobrych warunków dla swoich członków poprzez lobbing, negocjacje i współpracę z administracją rządową, organizacjami i przedsiębiorstwami. Monitoruje również targi w Szwecji i Europie w celu informowania swoich członków z zakresie trendów na rynku. Obejmuje 275 sklepów należących do członków Stowarzyszenia87. 2.6. Klastry drzewno-meblarskie w Szwecji Nazwa klaster (ang. cluster - oznacza grupę podobnych jednostek) odnosi się do skupisk zrzeszających przedsiębiorstwa o tym samym profilu. Do cech charakterystycznych należy jednoczesne wzajemne wspieranie się przez przedsiębiorstwa zrzeszone88. Szwecja posiada rozbudowana politykę klastrową opartą na wieloletnim doświadczeniu. Poniżej przedstawiono przykład klastra funkcjonującego w Szwecji. Klaster SSC Szwecja - Klaster zajmujący się stolarką budowlaną. Zrzesza 11 producentów i firm handlowych. Wspólnie przedsiębiorstwa posiadają bardziej zróżnicowaną ofertę produktową, większe doświadczenie i przede wszystkim są bardziej konkurencyjne. Obrót zrzeszonych firm wynosi ponad 550 mln EUR. Przedsiębiorstwa te zatrudniają około 550 pracowników. Sprzedaż prowadzona jest w Szwecji, Skandynawii i niektórych krajach Europy89. Klaster współpracuje z SSC Joinex AS w Norwegii oraz w Niemczech. 87 http://www.moblermiljo.se/sm/ Porter M.E., On Competition, Harvard Business School Press, 1998,s. 126. 89 http://www.sscgroup.se/ 88 65 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 2.7. Targi drzewne i meblarskie w Szwecji Tragi odgrywają znaczącą role przy promocji przedsiębiorstwa na nowym rynku. Z tego powodu warto brać w nich udział zarówno jako wystawca jak i zwykły zwiedzający. Obie opcje pozwalają na lepsze zapoznanie się wymaganiami rynku. Umożliwiają poznanie słabych i mocnych cech konkurencji, jak również specyfikę gustów potencjalnych klientów. Poniżej zaprezentowane zostały dwa rodzaje targów we Szwecji dla branży drzewnomeblarskiej. Pierwsze z nich skierowane są głównie do dystrybutorów drewna zajmujących się jego pozyskiwaniem i przetwórstwem. Drugie to targi meblowe, które umożliwiają zapoznanie się a aktualnymi trendami panującymi na rynku meblowym i jego wzornictwem. Obie imprezy uważane są za największe nie tylko w Szwecji, ale również na świecie a to dodatkowy atut przemawiający za koniecznością uczestnictwa w nich. ELMIA WOOD- Największe targi leśnictwa na świecie odbywają się w Jönköping (Szwecja). Elmia Wood, to wystawa na której spotykają się właściciele obszarów leśnych, dystrybutorzy oraz producenci maszyn i sprzętu leśnego. Targi odbywają się co 4 lata i za każdym razem zrzeszają ponad 540 wystawców oraz 50 000 odwiedzających. Odwiedzający mają możliwość zapoznać się z nowymi technikami stosowanymi w nowoczesnym leśnictwie90. Kolejna edycja tego klastra odbędzie się w dniach 5-8 czerwca 2013 roku. Targi Mebli - Stockholm Furniture Fair – to coroczne targi organizowane w Sztokholmie. To największa wystawa na świecie prezentująca szwedzki design. Na targach można oglądać kompleksowe wystroje biur i mieszkań91. Targi Mebli w Sztokholmie organizowane są we współpracy z Möbelimportörernas Branschorganisation (stowarzyszenie branżowe na rzecz importerów mebli), Sveriges Möbelhandlare (Szwedzka Federacja Meble 90 91 http://www.elmia.se/sv/wood/ http://www.stockholmfurniturefair.se/ 66 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska detalistów) i TRA-och Möbelindustriförbundet (Szwedzka Federacja Przemysłu Drzewnego i Meblarskiego)92. Na tych targach obecnych jest około 650 wystawców i około 40 000 zwiedzających, z czego około 20% pochodziło z zagranicy. Kolejna edycja tych targów będzie miała miejsce w dniach 7-11 lutego 2012 roku. 2.8. Strategie rozwoju zachodniopomorskich przedsiębiorstw na szwedzkim rynku drzewno-meblarskim Strategie rozwoju firm z branży drzewno-meblarskiej powinny obejmować aspekty rozwojowe firm na rynku szwedzkim uwzględniając konkurencję oraz obowiązujące trendy rynkowe. Cel: Polska branża drzewno-meblarska to rozwinięty sektor gospodarczy charakteryzujący się nowoczesnym wzornictwem tradycyjnym oraz funkcjonalnością produktów. Strategia zaistnienia na rynku szwedzkim powinna opierać się na trzech podstawowych filarach, które prezentuje poniższa tabela: Tabela 10: Strategia wejścia na rynek szwedzki firm z branży drzewno-meblarskiej Wykorzystanie Rekonfiguracja wartości istniejących zasobów Wzornictwo regionalne Odnalezienie niszy rynkowej Wprowadzenie lekkich i Dotarcie do potencjalnych delikatnych mebli klientów poprzez współpracę z Instytutem 92 Ibidem. 67 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Polskim Produkcja wyrobów Wykorzystanie materiałów Reklama polskich drewnianych wiklinowych tradycyjnych wzorów z wykorzystaniem designu szwedzkiego Źródło: Opracowanie własne na podstawie analizy rynku szwedzkiego Filar pierwszy. Wykorzystywanie istniejących zasobów. Przedsiębiorstwa z branży drzewno-meblarskiej w województwie zachodniopomorskim, powinny wykorzystać swoje istniejące zasoby i tradycje polskiego wzornictwa. To istotne ze względu na fakt, że Szwedzi postrzegają Polskę, jako kraj z tradycjami również w zakresie wzornictwa93. Promocja przedsiębiorstw polskich poprzez nation branding94, przyczyni się do współpracy pomiędzy szwedzkimi i polskimi przedsiębiorstwami. Wykorzystanie tradycyjnego wzornictwa w połączeniu ze skandynawskim stylem, pozwoli trafić w gusta klientów szwedzkiego rynku oraz zareklamować polskie przedsiębiorstwa z województwa zachodniopomorskiego. Tego samego zdania jest Ewa Kumlin (szwedzki guru designu), mówi: „Mam wrażenie, że nie wiemy wystarczająco dużo o Polsce oprócz tego, że to kraj z ogromnymi tradycjami w dziedzinie wzornictwa. Podczas dzisiejszego spotkania dowiedziałam się, że Polska jest czwartym w skali świata producentem mebli. Powinniśmy naprawdę zainwestować w wymianę między szwedzkimi dizajnerami, a polskimi producentami - i odwrotnie”95. 93 http://designalive.pl/artykul/miejsca/guru-szwedzkiego-designu-zachwycona-polskim-wzornictwem Zarządzanie pozytywnym wizerunkiem kraju z wykorzystaniem jego marki. 95 http://designalive.pl/artykul/miejsca/guru-szwedzkiego-designu-zachwycona-polskim-wzornictwem 94 68 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska W tym miejscu należy podkreślić ważną rolę, jaką w regionie zachodniopomorskim pełni Instytut Wzornictwa Politechniki Koszalińskiej. Jest on pierwszą placówką edukacyjną (i jedną z nielicznych w Polsce) prowadzącą swoją działalność na kierunku wzornictwo w uczelni technicznej – jednostką, której model strukturalno-organizacyjny oparty został na doświadczeniach i wzorcach uczelni Krajów Zachodnich i Stanów Zjednoczonych. Filar drugi. Rekonfiguracja wartości. Polskie firmy wchodzące na rynek szwedzki powinny zmienić część swojej działalności w taki sposób by dopasować produkty do oczekiwań szwedzkiego klienta. W przypadku firm z województwa zachodniopomorskiego, powinny być to produkty odpowiadające szwedzkim trendom. Prócz odpowiednio dobranego drewna przeznaczonego bezpośrednio do budowy szwedzkich domów, powinny być to lekkie i jasne meble nawiązujące do tradycyjnych wzorów polskich. Filar trzeci. Poszukiwanie niszy rynkowej. Odwołując się do tradycji, polscy przedsiębiorcy ze swoimi produktami w pierwszej kolejności powinni trafić do wąskiej grupy docelowej, która ceni sobie oryginalne produkty i wysokiej jakości materiały. W dłuższej perspektywie przebywania na rynku szwedzkim, produkty i materiały polskie trafią również do szerszego grona odbiorców. Ważne jest by w pierwszej kolejności oferta przedsiębiorstw z województwa zachodniopomorskiego przyjęła się w kręgu specjalistów, artystów i wszystkich zainteresowanych branżą drzewno-meblarską. Tak przygotowana strategia rozwojowa, pozwoli przedsiębiorstwom z branży drzewnomeblarskiej z województwa zachodniopomorskiego na zaistnienie na rynku szwedzkim, poprzez wprowadzenie oryginalnych produktów kojarzących się z tradycja polską i jednocześnie uwzględniających obowiązujące trendy szwedzkie. 69 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 3. Branża drzewno-meblarska we Francji 3.1. Charakterystyka francuskiego rynku drzewno-meblarskiego Łączne przychody francuskiego rynku mebli i podłóg wyniosły w 2009 r. 23,6 mld USD. W 2009 r. nastąpił 16% spadek sprzedaży mebli biurowych we Francji. Również krajowa produkcja mebli biurowych we Francji zmniejszyła się o 21%. Głównym czynnikiem takiej sytuacji był kryzys gospodarczy i załamanie się eksportu. Prognozy są jednak zachęcające, ponieważ w ciągu najbliższych 2 lat sprzedaż mebli na rynku całym rynku europejskim będzie nieustannie rosła96. Do największych graczy na rynku francuskim należą: Steelcase- firma zajmująca się produkcją mebli biurowych. Firma została założona w roku 1912. Specjalizuje się w wytwarzaniu wygodnych mebli biurowych. Meble produkowane są z wykorzystywaniem najnowszych technologii, dzięki czemu firma jest liderem na rynku francuskim i jedną z lepszych firm na rynku europejskim. Majenica- to lider w produkcji mebli biurowych. Firma zatrudnia ponad 700 pracowników we Francji osiągnęła sprzedaż na poziomie 94,4 mln EUR w 2009 roku. Firma przejęła również holenderską grupę Samas BV, co zaowocowało wzrostem innowacyjności i kreatywności w przedsiębiorstwie Majenica. Dział francuskiej produkcji, mieści się w PoitouCharentes i Pikardii97. Haworth - jest jednym z największych międzynarodowych graczy na rynku w zakresie projektowania i produkcji elementów biurowych. Firma działa w ponad 120 krajach w zakresie dystrybucji, przetwórstwa i sprzedaży. Firma działa na rynku od 1948 roku, w tym 96 97 http://www.pbrz.pl/artykul/spadek-sprzedazy-mebli-we-francji http://www.bourgognedeveloppement.com/Majencia-is-strengthening-its 70 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska czasie zdążyła wyrobić sobie markę kojarzącą się z innowacyjnością i produktami wysokiej jakości98. W wyniku kryzysu gospodarczego, francuski rynek mebli skurczył się w 2010 roku o 3,1 %, do poziomu 9,3 mld euro. Drugą istotną przyczyną zmniejszenia sprzedaży tych wyrobów było wprowadzenie przez rząd systemu zachęt do zakupu nowych samochodów w zamian za złomowanie starych. Zdecydowana większość Francuzów wolała wymienić samochód niż kupić nowe meble kuchenne, szafę, czy komplet wypoczynkowy. Jeśli chodzi o poszczególne segmenty, to sprzedaż mebli kuchennych zmniejszyła się w 2009 r. o 2,6%, łazienkowych – o 5,3%, a mebli wypoczynkowych – o 5,6%. Warto również wspomnieć, że profil wyrobów z drewna we Francji został przygotowany w oparciu o des codes de la Classification type des industries (Kody Standardowej Klasyfikacji SIC) oraz des codes du Système de classification des industries de l'Amérique du Nord (System Klasyfikacji Amerykańskiego Przemysłu - SCIAN). Według klasyfikacji francuskiej, przemysł drzewny dzieli się na następujące sektory99: • CTI 251100 Tartaki: produkcja tarcicy i surowca struganego • CTI 252 Sklejki drewniane: Produkcja głównie sklejek z drewna iglastego i liściastego • CTI 259 Inne branże drzewne: Do tej klasyfikacji zaliczają się zakłady zajmujące się zabezpieczaniem wyrobów z drewna przed gniciem, • SCIAN101 3211 Konserwacja drewna: ta grupa obejmuje zakłady przemysłu zajmujące się przede wszystkim produkcją desek, tarcicy wymiar, drewno, słupy i więzi z bali i śruby. • SCIAN 3212 Fornir: Produkcja forniru z drewna i sklejki 98 http://www.haworth.fr/ http://www.hrsdc.gc.ca/fra/pip/prh/ps/profils_industriels/bois_industries.shtml 100 CTI-francuski system klasyfikacji (SIC) 101 SCIAN- francuski odpowiednik North American Industry Classification System 99 71 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • SCIAN 3219 Wyroby drewniane: Do tej klasyfikacji zaliczają się przedsiębiorstwa, które zajmują się produkcją z materiałów drzewnych i nie są klasyfikowane w innych grupach przemysłu. Zapotrzebowanie na surowce i produkty branży drzewno meblarskiej na rynku francuskim We Francji najbardziej popularnymi meblami są meble kuchenne. Następne w kolejności są łóżka, meble do sypialni i do łazienki102. W ostatnim czasie obserwuje się również wzrost zainteresowania Francuzów budową domów z drewna103. 3.2. Trendy branży drzewno-meblarskiej na rynku francuskim Francuzi są coraz bardziej zainteresowani dekoracją wnętrz. Coraz częściej wprowadzają zmiany dekoracji w swoich mieszkaniach i przeprowadzają remonty. Zakupy AGD i meble nie są już traktowane jako inwestycja życia, ale coraz bardziej postrzegane jako zakupy impulsowe i robione dla przyjemności, w zgodzie z trendami mody. Wielu sprzedawców rozumie, że oznacza to ogromny potencjał wzrostu sprzedaży i dlatego starają się skupić swe wysiłki na tym segmencie. Rośnie konkurencja w segmencie obejmujących młodych ludzi, którzy zakupili swoje pierwsze mieszkanie. Od 2008 r. liderem w tym segmencie rynku mebli stała się IKEA z udziałem 15,6%. Dotychczasowy lider dystrybucji w tym segmencie, Conforama, chce odzyskać swoją pozycję, walcząc ceną. Jest to trudne zadanie, gdyż to właśnie IKEA oferuje to co przyciąga najwięcej klientów we Francji: innowacyjną koncepcję, bardzo szeroką gamę 102 http://www.dissertationsgratuites.com/dissertations/Le-March%C3%A9-Fran%C3%A7ais-DuMeuble/239982.html 103 http://www.immobilier-danger.com/La-construction-de-maisons-en-bois-235.html 72 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska produktów, atrakcyjne wzornictwo w przystępnej cenie i innowacyjne usługi. Wyraźny jest trend do obniżania cen, ze względu na rosnący import tanich produktów z Chin104. Pozostałe trendy pojawiające się na rynku francuskim z branży drzewno-meblarskiej, szczególnie wśród ludzi starszych i zamożniejszych nawołują do elementów renesansowych. Wprowadzanie części wystroju i umeblowania kojarzących się z renesansem umożliwia zintegrowanie ich z nowoczesnym wystrojem wnętrz. Jednym z takich przykładów, jest ozdobna skrzynia służąca do przechowywania biżuterii i innych kobiecych drobiazgów. Kiedyś stanowiła posag panny młodej, dzisiaj jest modnym dodatkiem wielu nowoczesnych mieszkań. CASSONE to skrzynia z uchylnym wiekiem, zazwyczaj zrobiona z drewna orzecha włoskiego, z którego najchętniej robiono meble renesansowe. Jest dość duża i często zasobnie malowana lub rzeźbiona w motywy architektoniczne oraz sceny z mitologii. Cassone w przeszłości była tradycyjną skrzynią ślubną lub posagową panny młodej i jako taka stała się ważnym symbolem zamożności i potęgi rodów wchodzących ze sobą w związki poprzez małżeństwo. Małe cassoni pełniły funkcję szkatułki na biżuterię lub inne cenne, drobne przedmioty105. Meble biedermeierowskie z elementami rokokowymi - We Francji pojawiła się moda na meble biedremeirowskie106 posiadające zwiększoną liczbę ozdób oraz stosowania ruchliwych profili i form rokokowych, we Francji nazwany został stylem Ludwika Filipa107. W Polsce nie widać jeszcze trendu na tego typu meble. Natomiast we Francji i Europie Zachodniej meble biedermeierowskie cieszą się zainteresowaniem nie tylko kolekcjonerów, ale i designerów. Ten rodzaj mebli charakteryzuje się głównie solidnym wykonaniem. Meble te nadają prestiżu każdemu mieszkaniu, dlatego Francuzi tak bardzo je sobie cenią108. 104 http://www.euromonitor.com/housewares-and-home-furnishings-in-france/report http://www.artcube.pl/encyklopedia_designu.html 106 Biedermeierowskie meble-meble antyczne w starym stylu. 107 http://meble.swarzedz.pl/index.php?id=50 108 http://excluzive.pl/nieruchomosci/mebel-z-klasa/12765 105 73 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Powodzeniem cieszą się również meble Ludwika Filipa109, które powinny być zrobione z drzewa orzechowego lub mahoniowego i naśladować styl dawnego zamożniejszego mieszczaństwa. Nie może być mowy o żadnym sztukowaniu, ani barwieniu. Najważniejsza jest jakość materii110. Trend art déco. Przed 1925 rokiem nurt ten znany był również jako modernizm lub styl moderne. Art deco to międzynarodowy styl dekoracyjny, który narodził się we Francji w latach dwudziestych XX wieku. Wystrój w stylu Art Deco charakteryzuje się zgeometryzowaniem i dążeniem do syntetycznego ujmowania form, a także poszukiwaniem piękna w funkcji przedmiotu użytkowego. Cechami typowymi dla Art Deco są geometryczne podziały, proste linie, gra ciemnych i jasnych barw i płaszczyzn. Ponadto Art Deco słynie z wykorzystywania gładkich lśniących płaszczyzn do powiększania przestrzeni. Styl ten zrywa z naśladownictwem dzikiej natury, które było charakterystyczne dla secesji. Jeśli chodzi o kolorystykę to popularna w tym stylu jest neutralna czerń i biel, odcienie szarości i brązy. Ponadto używany często jest chrom. Jasnych kolorów używa się w tym stylu w celu dopełniania i ożywienia, w postaci detali i dodatków. Styl Art Deco ewoluował w kierunku coraz większego upraszczania tradycyjnych form i ornamentów. Styl ten zwracał się do wartości klasycznych, lokalnych tradycji oraz egzotyki. Czerpał ze stylów historycznych takich jak rokoko, empire, baroku, itp. Korzystano także w stylu Art Deco z motywów zdobniczych niezmiennych od renesansu. Przykładami są woluty, bukiety kwiatów, kosze owoców, girlandy, itd. Współczesny styl Art Deco wzbogacony jest nowymi motywami takimi jak np. fontanny. Cechami mieszkania urządzonego w Art Deco mogą być np. charakterystyczne namalowane na ścianie wzory pionowych pasów, powierzchnie na wysoki połysk i detale, lampy z abażurem, np. czarne tło ścian oraz nieco jaśniejsze, grafitowe podłogi itd111. 109 (ur. 6 października 1773, zm. 26 sierpnia 1850) – król Francuzów (Roi des Français), ostatni monarcha Francji z Burbonów. Panował w latach 1830–1848. 110 http://excluzive.pl/nieruchomosci/mebel-z-klasa/12765 111 http://www.wyhahockey.com/art-deco 74 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 3.3. Instrumenty finansowania eksportu na rynek francuski Bank Gospodarstwa Krajowego jest jedynym w naszym kraju bankiem państwowym, został on utworzony w 1924r. podczas trwania reform Władysława Grabskiego. Realizuje on następujące zadania: • wykonywanie czynności określonych ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe; • obsługa funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych BGK na podstawie odrębnych ustaw; • obsługa transakcji eksportowych z zastosowaniem instrumentów wspierania eksportu oraz wspieranie eksportu polskich towarów i usług, zgodnie z odrębnymi przepisami lub w ramach realizacji programów rządowych; • prowadzenie – bezpośrednio lub pośrednio – działalności gwarancyjnej lub poręczeniowej w ramach realizacji programów rządowych lub w imieniu i na rachunek Skarbu Państwa. Produktami oferowanymi przez BGK są: • kredyt dla nabywcy i kredyt dla banku nabywcy (długoterminowy); • postfinansowanie akredytywy; • dyskonto akredytywy. Korzyści dla przedsiębiorstw korzystających z oferty BGK: • preferencyjne koszty finansowe; • płatność z BGK bezpośrednio do eksportera; 75 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • całkowite przeniesienie ryzyka braku zapłaty na Skarb Państwa (poprzez BGK i KUKE SA); • możliwość objęcia kredytem składki ubezpieczeniowej. Cel Instrumenty finansowania działań eksportowych BGK kierowane są do zagranicznych importerów kupujących od polskich firm produkty lub usługi. Schemat przedstawia się następująco: zagraniczny przedsiębiorca mający układ z polską firmą występuje o kredyt do BGK bezpośrednio lub za pośrednictwem swojego banku. Po uzyskaniu zgody, BGK wypłaca środki na konto polskiego eksportera po realizacji poszczególnych etapów kontraktu. Następnie odbiera raty od kredytobiorcy lub jego banku. Tego typu kredyty mają kluczowe znaczenie zwłaszcza w przypadku branży drzewno-meblarskiej, gdzie główną rolę odgrywają usługi transportowe, które dla polskich eksporterów są stosunkowo dużym kosztem. W przypadku długoterminowych oprocentowanie równe jest stawce EURIBOR plus marża na poziomie 1 – 1,95%. Do tej wartości należy doliczyć jeszcze 0,5% prowizji. Łącznie wychodzi to kwota mniejsza niż 3% przy zmieniającej się stopie oprocentowania. Z kolei w przypadku stałej stopy i kredycie w stawce euro do pięciu lat oprocentowanie wynosi tylko 2,49%. Przy kredycie od pięciu i pół roku do ośmiu lat jest to kwota w wysokości 3,26%. Do tych stawek należy jeszcze doliczyć koszty wykupienia polisy Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych KUKE - jest to zaledwie parę procent wartości kredytu. Polisę KUKE wykupuje się jednorazowo112. Paszport do eksportu Program Operacyjny - Innowacyjna Gospodarka zakłada, że wsparcie na rozwój działań eksportowych dostanie 2000 przedsiębiorstw rocznie. Działanie przeznaczone jest dla firm z sektora MSP, które właśnie rozpoczynają swoją działalność eksportową lub dla potencjalnych eksporterów, którzy maja siedzibę na terenie Polski(w przypadku osób fizycznych 112 http://www.rp.pl/artykul/482300.html?print=tak 76 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska posiadających miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.) Z założeń programy wynika, że przedsiębiorstwo może dostać dofinansowanie tylko na jeden projekt, przy czym czas jego trwania musi być krótszy niż 24 miesiące. Największa wysokość dofinansowania to 200 000 zł. Można je przeznaczyć również na pokrycie 50% całkowitych kosztów kwalifikowanych dotyczących eksportu. W ramach Działania wspierane jest również całościowe wsparcie dla przedsiębiorców MSP zainteresowanych nawiązaniem kontaktów handlowych z partnerami zagranicznymi obejmujące w szczególności doradztwo oraz szkolenia dotyczące promocji handlu za granicą oraz promocji eksportu, badania rynków zagranicznych, udziału w imprezach targowo-wystawienniczych (wsparcie to nie obejmuje pomocy publicznej na działalność związaną z wywozem produktów) 113. Działanie 6.1 "Paszport do eksportu" pozwoli przedsiębiorstwom na114: • wzrost udziału eksportu w sprzedaży towarów i usług; • intensyfikację powiązań z zagranicznymi partnerami; • wzrost rozpoznawalności marek handlowych i firmowych na rynkach zagranicznych. "Paszport do eksportu" obejmuje pakiet usług dla MSP zawierający łącznie115: 7. przeprowadzenie oceny kwalifikowalności do Działania 6.1 oraz potencjału eksportowego przedsiębiorcy; 8. doradztwo w zakresie niezbędnym dla przedsiębiorcy dotyczące: o rynku docelowego działalności eksportowej oraz działań promocyjnych wskazanych do realizacji przez przedsiębiorcę; o aktów prawnych, przepisów, procedur, zwyczajów, praktyk handlowych i zasad warunkujących dostęp towaru, usługi lub kapitału do wybranego rynku; o możliwości wsparcia finansowego dla eksportera, w tym finansowania kosztów ubezpieczenia transakcji związanych z eksportem; o tworzenia strategii rozwoju eksportu, którego rezultatem jest opracowanie Planu Rozwoju Eksportu 113 http://www.paszportdoeksportu.pl/paszport-do-eksportu Ibidem 115 Ibidem 114 77 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 9. co najmniej jeden z poniższych instrumentów: o wyszukiwanie i dobór partnerów na rynku docelowym; o udział w zagranicznych imprezach targowo-wystawienniczych w charakterze wystawcy; o udział w zorganizowanych misjach gospodarczych za granicą, przy czym podczas targów lub misji przedsiębiorca musi odbyć co najmniej jedno spotkanie z potencjalnymi kontrahentami. o uzyskanie niezbędnych dokumentów uprawniających do wprowadzenia towarów lub usług na wybrany rynek zagraniczny. Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego Firmy chcące eksportować na zagraniczne rynki mają szansę skorzystać z funduszy unijnych. W tym przypadku będą one nastepujące: Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego Oś priorytetowa I Gospodarka, Innowacje, Technologie Działanie 1.3. Zaawansowane usługi wsparcia dla przedsiębiorstw Poddziałanie 1.3.2 Promocja przedsiębiorstw w wymiarze międzynarodowym W ramach poddziałania dofinansowanie jest przyznawane na realizację dwóch typów projektów: • UDZIAŁ W TARGACH/ WYSTAWACH – dotyczący udziału w targach lub wystawach o międzynarodowym charakterze (organizowanych w kraju i za granicą) pod warunkiem, że przedsiębiorstwo uczestniczy w danych targach lub wystawach po praz pierwszy. • UDZIAŁ W MISJI GOSPODARCZEJ – dotyczący udziału mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w branżowych misjach gospodarczych organizowanych przy targach lub wystawach odbywających się za granicą. 78 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Dodatkowe środki finansowe udzielane jest mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom posiadającym siedzibę na terenie województwa zachodniopomorskiego. Najmniejsza wartość całkowitych wydatków kwalifikowalnych kształtuje się na poziomie 4 tys. PLN, natomiast maksymalna wartość dofinansowania projektu wynosi: • I typ Projektów - 20 tys. PLN; • II typ Projektów - 10 tys. PLN. Bezpośrednie inwestycje rozwojowe Bezpośrednie dotacje przeznaczane na rozwój są związane z bezpośrednim wsparciem finansowym firm. Tego typu dofinansowanie udzielane jest na określony cel, z którego osiągnięcia przedsiębiorstwo jest systematycznie rozliczane. Wsparcie udzielane jest na poziomie krajowym lub regionalnym. W przypadku pierwszego poziomu udzielane jest ono przez instytucje centralne, tj. Ministerstwo Gospodarki i Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). W przypadku kolejnego poziomu udzielane jest ono przez instytucje wdrażające Regionalne Programy Operacyjne (RPO), tj. przez Urzędy Marszałkowskie lub przez dopuszczenie do tego lokalnych agencji rozwoju przedsiębiorczości. Wspieranie eksportu na poziomie regionalnym W województwie zachodniopomorskim w ramach poddziałania 1.3.2 „Promocja przedsiębiorstw w wymiarze międzynarodowym” RPO jest możliwe otrzymanie przez firmy z grupy MŚP dodatkowych śródków finansowych przeznaczonych do udziału w targach lub wystawach o międzynarodowym charakterze (organizowanych w kraju i za granicą). Największy udział środków UE w wydatkach kwalifikowanych kształtuje się poziomie 50%. Najmniejszą wartość całkowitych wydatków kwalifikowanych projektu zdefiniowano na poziomie 4 tyś. PLN. Największą wartość zupełnych wydatków kwalifikowanych projektu w przypadku projektów, które polegają na uczestnictwie w targach i wystawach określono na 20 tyś. PLN, a w przypadku projektów polegających na uczestnictwie w branżowych misjach gospodarczych określono na 10 tyś. PLN 79 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Gwarantowane przez Skarb Państwa ubezpieczenia kontraktów eksportowych Powyższe ubezpieczenia realizowane są poprze Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych KUKE S.A. na podstawie przepisów Ustawy z dnia 07.07.94 r. (Dz.U.86/1994, poz.398) wraz z jej nowelizacji z października 2000 r. Statutowym celem KUKE jest tworzenie dogodnych warunków, które rozwijają działania promocyjne polskiego eksportu na warunkach kredytowych oraz wzmocnienie pozycji polskich eksporterów oraz ich produktów i usług na rynku globalnym poprzez uzyskanie ubezpieczania transakcji działań eksportowych od ryzyka niehandlowego (z przyczyn politycznych lub zdarzeń losowych) i ryzyka handlowego (przewlekłe zwłoki w uiszczeniu należności przez kontrahenta zagranicznego). Przygotowana przez Ministerstwo Finansów i zatwierdzona przez Sejm nowelizacja wyżej wspomnianej ustawy rozszerza zakres działalności korporacji o następujące obszary: • ubezpieczanie inwestycji polskich podmiotów za granic, • ubezpieczanie kosztów poszukiwania zagranicznych rynków zbytu, • udzielanie gwarancji dla banków finansujących kredyt dostawcy, • udzielanie gwarancji w zakresie produkcji towarów przeznaczonych na eksport, • udzielanie gwarancji potwierdzania akredytyw związanych z kontraktem eksportowym, • udzielanie ochrony ubezpieczeniowej kontraktów eksportowych od ryzyka zmiany kursów walut. Strategia działania KUKE do 2002 roku przewiduje oferowanie eksporterom szerokiej gamy usług, np: • polisa ubezpieczeniowa skierowana do małych i średnich przedsiebiorstw (Europolisa), • gwarancje dla banków finansujących kredyt dostawcy, • ubezpieczanie ryzyka produkcji finansowanej kredytem krótkoterminowym, • ubezpieczanie ryzyk związanych z realizacją inwestycji oraz wynikających z różnic kursowych. 80 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Wsparcie działań przedsiębiorców na rynkach zagranicznych z funduszy strukturalnych 2007-2013 Działanie 6.5 PO IG Promocja polskiej gospodarki Działanie 6.5 PO IG Promocja polskiej gospodarki polega na wsparciu przedsięwzięć ukierunkowanych na tworzenie platformy współpracy i wzmocnienie powiązań polskiej gospodarki z gospodarką międzynarodową. Głównym celem jest tu poprawa wizerunku polskiej gospodarki oraz polskich przedsiębiorców wśród partnerów międzynarodowych. Działanie ma zagwarantować poprawę w zakresie dostępu do informacji dotyczących możliwości eksportowych na rynki zagraniczne, w tym również rynek węgierski116. Główne zadania: • opracowanie koncepcji wizualizacji programu promocji polskiej gospodarki (opracowanie między innymi kluczowych elementów tożsamości marki, jednolitej identyfikacji wizualnej i werbalnej oraz określenie sposobu komunikacji tej marki), • organizacja branżowych programów promocji, które przyczynią się do wykreowania kilku polskich specjalności eksportowych (opracowanie koncepcji zawierających różnorodne formy promocji dostosowanych do specyfiki poszczególnych branż), • udział w kluczowych wydarzeniach promocyjnych na świecie (organizacja w ramach tego komponentu różnego rodzaju przedsięwzięć promocyjnych), • organizacja systemu usług doradczych dla przedsiębiorców oraz instytucji współpracujących, • rozbudowa interaktywnego Portalu Promocji Eksportu, który skupiać będzie usługi dotyczące promocji eksportu i nawiązywania kontaktów biznesowych z kontrahentami zagranicznymi, • przeprowadzenie kampanii informacyjno-promocyjnych w mediach zagranicznych, których celem będzie kreowanie nowego wizerunku polskiej gospodarki, w tym polskich specjalności eksportowych. 116 http://budapest.trade.gov.pl 81 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 3.4. Uwarunkowania i możliwości wejścia na francuski rynek Bezrobocie we Francji Francja zmagała się z bezrobociem od roku 1970 (kryzys naftowy), po 2000 r. odnotowano kolejny wzrost bezrobocia, które sięgnęło 10%117. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez l'Insee (w 348 branżach), bezrobocie we Francji odczuwalne jest zarówno w branżach, które zajmują się wytwarzaniem produktów codziennego użytku jak i w pozostałych sektorach gospodarki (miedzy innymi sektorze drzewno-meblarskim)118. Zostały również wyróżnione regiony, w których panuje największe bezrobocie: • Ile-de-France, • Alzacja, • Bretania, • Limousin, • Pays de la Loire. Pomimo wysokiego bezrobocia we Francji, należy pamiętać że specyfika branży drzewnomeblarskiej zakłada, ze mogą być to produkty przeznaczone głównie dla zamożniejszej części społeczeństwa. Zwłaszcza, ze Francuzi przykładają dużą uwagę do produktów designerskich i za tego typu wyroby są w stanie zapłacić więcej. Koszty pracownicze W prawie francuskim koszty pracownicze są bardzo jasno określone. Francuzi nie oszczędzają na pracownikach. Francuscy pracownicy mają zapewnione szkolenia i płatne projekty, w których mogą brać udział. 117 http://wyborcza.biz/biznes/1,101562,7624891,Bezrobocie_we_Francji_najwyzsze_od_ponad_10_lat.html http://www.lemonde.fr/societe/article/2011/02/07/chomage-la-france-qui-sourit-et-la-france-quipleure_1476119_3224.html 118 82 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Do podstawowych kosztów pracowniczych zalicza się: • podstawową pensję pracownika, • koszty ubezpieczenia społecznego i przeznaczone na ewentualne odszkodowania (koszty te nie powinny przekraczać wynagrodzenia pracownika). Od 1stycznia 2010r.SMIC (gwarantowane wynagrodzenie minimalne) we Francji wynosi przedstawia Tabela 1. Tabela 11: Wysokość gwarantowanego wynagrodzenia minimalnego we Francji Kryterium SMIC pracownicy powyżej 18 roku życia lub posiadający powyżej 8,86 euro/godzinę lub 1343,77 euro/miesiąc 6-miesięczną praktykę zawodową brutto (1056,24 euro netto) przy wymiarze 35 godzin pracy w tygodniu pracownicy pomiędzy 17 a 18 rokiem życia posiadający 90% wynagrodzenia lub 7,97 euro/godzinę mniej niż 6 miesięcy praktyki zawodowej pracownicy poniżej 17 roku życia posiadający mniej niż 6 80% wynagrodzenia lub 7,97 euro/godzinę miesięcy praktyki zawodowej Źródło: Opracowanie własne na podstawie www.eures.praca.gov.pl Wynagrodzenie za pracę jest opodatkowane w wysokości ok. 22%. Wynagrodzenie za nadgodziny wzrasta odpowiednio: - o 25% za pierwszych 8 godzin (tj. od 36 do 43 godziny pracy) - o 50 % za każdą następną godzinę. Płaca wypłacana jest raz na miesiąc, zazwyczaj na konto bankowe, którego posiadanie jest obowiązkowe w przypadku wynagrodzenia wysokości minimum 1500 euro119. 119 www.eures.praca.gov.pl/zal/warunki_zycia/Francja.pdf+uwarunkowania+dzia%C5%82alno%C5%9Bci+we+f rancji+ambasada&hl=pl&gl=pl&pid=bl&srcid=ADGEESi2e36K8rFUosn2_nxYTM7GxIZz29tGvJEbXJw0bF3 osKo2XL2dsSZmCT- 83 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Według danych z lipca 2010 roku płaca minimalna brutto we Francji wynosiła 1344 euro. Dla porównania w Polsce była ona na poziomie 317,58 euro120. Podatek od towarów i usług (VAT) Określany w Polsce jako podatek od towarów i usług (VAT) w języku francuskim nazwany jest taxe sur la valeur ajoutée w skrócie - TVA, czyli dosłownie tłumacząc oznacza podatek od wartości dodanej. Jest to podatek 23%. Informacje na ten temat dostępne na stronie internetowej www.impot.gouv.fr. To podatek pośredni, czyli taki, który z punktu widzenia ekonomicznego – przede wszystkim obciąża podmioty będące finalnymi konsumentami zakupionych towarów i usług. 19,6% – jest to podstawowa stawka podatku VAT począwszy od 1 kwietnia 2000 r. Ma zastosowanie do wszystkich towarów i usług, które nie objęte są stawką obniżoną. Uwarunkowania prawne Firmy zagraniczne zamierzające inwestować na terenie Francji mają wiele możliwości, co do ukształtowania swojego statusu prawnego. Nie istnieje jednak osobna ustawa regulująca funkcjonowanie spółek z kapitałem zagranicznym. W zasadzie nie istnieją także żadne ograniczeni, które dotyczą inwestycji zagranicznych. Jedynie inwestycje powyżej 1.530.000 EUR muszą być notyfikowane Ministrowi Gospodarki, Finansów i Przemysłu. Polski przedsiębiorca zamierzający współpracować bądź związać się kapitałowo z firmą francuską ma możliwość wcześniejszego sprawdzenia kondycji finansowej partnera i jego wypłacalności korzystając z zapisów rejestrów sądowych lub usług wywiadowni handlowych121. lN1nN91P_EomgtV3b9v6ko2GeM8XW8vWTsHuzJLr7P4_bly8wziyZO8ml74nNDRevhUKha0lHH2Jp&sig=A HIEtbSL4qJ3Wauhwbwmnqr5p4wvI8wXYg 120 Przyjęto przelicznik: 1 euro= 4,146986586057056zł 121 www.infogreffe.fr 84 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Przedsiebiorca zagraniczny może prowadzić działalność gospodarczą we Francji jako osoba fizyczna lub też jako osoba prawna. Spółka zagraniczna, która zamierza rozpocząć działanie i wejść na rynek francuski może także utworzyć na początku przedstawicielstwo bądź filię122. Francuskie przepisy prawne ustanawiające działalność gospodarczą są dość niejednorodne. Kwestie dotyczące np. spółek są oprócz kodeksu handlowego uregulowane w kilku innych aktach prawnych. Dlatego stosowanie ich nawet dla francuskiego przedsiębiorcy bywa kłopotliwe. Korzystają na tym kancelarie specjalizujące się w określonych branżach, ponieważ ich pomoc często okazuje się niezbędna. Kapitał ludzki Francuzi inwestują w kapitał ludzki wykorzystując środki unijne. Zwłaszcza w przypadku walki z bezrobociem ma to duże znaczenie. Osoby, które znalazły nową pracę we Francji o odległości minimum 50 km od miejsca zamieszkania otrzymują pomoc polegająca na pokryciu kosztów dojazdowych. Edukacja Nauki związane z leśnictwem i obróbką drewna studiować można w następujących miejscach: • Department of Agronomy, Forestry, Water, Environmental Science and Technology (SIAFEE), Paris Institute of Technology for Life, Food and Environmental Sciences; • Javols Forestry College; • Gestion Intégrée des Agrosystèmes et des Forêts [ Ecole Nationale d'Ingénieurs des Travaux Agricoles de Bordeaux]; • National University of Wood Technologies and Industries; • Dynamiques Forestières dans l'espace Rural, National University of Agronomy Toulouse; 122 • Crogny Forestry College; • Meymac Forestry College. http://www.euroinfo.krakow.pl/francja.htm 85 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Charakterystyczna dla Francji jest również duża liczba szkół kształcących w kierunku wzornictwa – zarówno na poziomie studiów wyższych, studiów podyplomowych, czy różnego rodzaju kursów. Przykładem jest Instituto Marangoni w Paryżu. 3.5. Instytucje wspierające rozwój branży drzewno-meblarskiej na rynku francuskim Ubifrance Francuska Agencja ds. Rozwoju Międzynarodowego Przedsiębiorstw (Agence française pour le développement international des entreprises) jest francuską agencją promocji eksportu, sukcesorką działającego wcześniej Centrum Francuskiego Handlu Zagranicznego (Centre du Exterieur Français commerce - CFCE). Ubifrance zatrudnia 1.500 pracowników w kraju i w 64 misjach gospodarczych w 44 krajach. Jest odpowiedzialna za pomoc francuskim firmom w rozwoju międzynarodowych stosunków gospodarczych123. Działania zewnętrzne wspierające przedsiębiorstwa: UBIFRANCE informuje o francuskich technologiach, produktach, usługach oraz umożliwia kontakt między francuskimi przedsiębiorstwami i ich potencjalnymi partnerami zagranicznymi. Do głównych działań należących do tej instytucji w zakresie wspierania zagranicznych przedsiębiorstw, należą: • organizacja targów i imprez informacyjnych, by przybliżać francuskie technologie i wiedzę francuską potencjalnym klientom, współpracownikom oraz dziennikarzom z całego świata. • organizacja bezpośrednich spotkań przedsiębiorców na wystawach i targach międzynarodowych, 123 http://www.ubifrance.fr/default.html 86 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • inicjowanie kontaktów pomiędzy francuskimi przedsiębiorstwami oraz partnerami z zagranicy124. 3.6. Klaster drzewno-meblarski we Francji Klaster drzewny we Francji (cluster bois)powstał w roku 2005 i nieustannie się rozwija, poprzez nawiązywanie nowych kontaktów biznesowych. Jednych z ważniejszych kontaktów nawiązanych przez klaster francuski jest współpraca z Kamerunem125. Współpraca w zakresie suszenia drewna, technologii i obróbki została nawiązana za pośrednictwem Chambre de commerce et d’industrie de Paris (Izby Przemysłowo-Handlowej w Paryżu) wspólnie z francusko-afrykańską Izbą Gospodarczą oraz przedsiębiorcami francuskimi z klastra drzewnego126. Celem współpracy jest rozwój technologii, które odzwierciedlać będą środowisko społeczno-gospodarcze. Dzięki temu Francuzi chcą zwiększyć liczbę miejsc pracy we Francji, poprzez rozbudowę przedsiębiorstw opartych na najnowszych technologiach oraz wysokiej jakości drewnie. Obie strony (Kamerun i Francja) maja zwiększyć swój potencjał rozwojowy poprzez warsztaty obróbki drzewnej, współprace z ośrodkami szkoleniowymi i możliwością korzystania ze specjalistycznego laboratorium. Klaster działa na terenie Paryża. Do jego głównych usług należy nawiązanie współpracy z zagranicznymi przedsiębiorcami i inwestorami (również spoza Europy). W tym celu klaster oferuje usługi doradcze i szkoleniowe, które zapewnić maja lepsze poznanie nowych rynków oraz możliwości ewentualnej współpracy. Klaster zrzesza firmy zajmujące się produkcją materiałów drzewnych oraz firmy transportowe, które zainteresowane są transportem surowca drzewnego do Francji. Klaster zrzesza 20 przedsiębiorstw, które mogą uczestniczyć w warsztatach i szkoleniach branżowych, dzięki czemu mają szansę rozwinąć swój potencjał rozwojowy również na nowych rynkach. 124 Ibidem http://www.lanouvelleexpression.info/economie/2794.html 126 Ibidem. 125 87 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Na rynku francuskim funkcjonują zrzeszenia klastrowe (France Cluster)127 obejmujące całą Francję. Zrzeszają klastry z wielu branż. Dla branży drzewno-meblarskiej znaczenie będzie miał klaster TENARRDIS klaster zrzesza przedsiębiorstwa (głownie MSP), których celem jest produkcja ekologiczna. Klaster w swoich założeniach ma dbać o ekologiczny wizerunek zrzeszonych firm oraz o gospodarkę regionalną. Klaster swoim zasięgiem obejmuje kilka istotnych regionów Francji, do których należy: Rhone, Isere, Savoie. 3.7. Targi drzewno-meblarskie na rynku francuskim Imprezy targowe we Francji, to miejsce gdzie zbierają się przedsiębiorcy z całego świata. Dlatego jest to idealna okazja do nawiązania kontaktów biznesowych, zaprezentowania własnej firmy oraz pozyskania nowych klientów. Tabela 12: Targi drzewno-meblarskie na rynku francuskim Nazwa targów Miejsce Termin Adres TRADEXPO Targi Paryż Styczeń www.tradexpo-paris.com wyposażenia wnętrz Le Bourget MAISON ET Paryż Styczeń/wrzesień www.maison-objet.com Lyon Luty www.eurobois.net Paryż Maj www.bobat.fr OBJET Targi mebli i wyposażenia wnętrz EUROBOIS Targi przemysłu drzewnego BOBAT Targi drewno w budownictwie 127 http://www.franceclusters.fr/fiche-membre.php?membre=81 88 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska SALON MAISON Angers Październik www.salon-maison-bois.com Paryż Listopad www.equipbaiemetalexpo. BOIS Targi drewno w budownictwie EQUIP’BAIE Targi stolarki okiennej i com drzwiowej Źródło: Przewodnik Gospodarczy Francja 2011: http://www.paris.polemb.net/files/ekonomiczne/PrzewodnikgospodarczyFrancja2011.pdf MAISON ET OBJET to targi przeznaczone dla zainteresowanych tematyką mebli i wystroju wnętrz. Co roku zbiera się na nich około 3000 wystawców. To jedna z najlepszych imprez designerskich na świecie, ciesząca się ogromna popularnością. To właśnie goście imprezy decydują o zbliżających się trendach, z tego względu, ze wystawcy bardzo często pokazują prototypy swoich produktów, które podlegają analizie klientów128. Na targach zobaczyć można wystawców zajmujących sie projektowaniem mebli, dodatków do nich oraz wystrojem wnętrz. Na targach spotykają się również designerzy i projektanci (np. Remi Perret)129. Francuzi również wystrój wnętrz traktują jak niepowtarzalna modę, dlatego na targach można zobaczyć wiele nowatorskich i oryginalnych pomysłów w zakresie mebli i produkcji drewnianej (zdjęcia dostępne na oficjalnej stronie targów http://www.maison-objet.com/). Następna edycja tych targów odbędzie się w dniach 9-13 września 2011 roku. BOBAT- Targi o tematyce drewna w budownictwie. Targi mają za sobą już dwie edycje, które odbyły się w latach 2006 i 2008130. W trzeciej edycji, która będzie miała miejsce w maju 2011 roku powierzchnia wystawowa wzrosła z 6000 m2 w 2006 r. do 10000 m2 w 2008 roku, zaś w 128 galerianiuans.wordpress.com/.../targi-maison-et-objet-2010-relacja/ http://blog.maison-objet.com/en/ 130 www.bobat.fr 129 89 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 2011 roku całkowita powierzchnia targów obejmie obszar 15 000 m131. Na targach swoje produkty prezentuje 300 wystawców z różnych części Europy. Targi Bobat dzielą się na trzy główne sektory132: 1. Bobat struktura • Stolarka drzewna, • Izolacje, • Stolarka otworowa, 2. Bobat DECO • Parkiety, • Okna, • Drzwi, • Schody, • Elementy dekoracyjne i wykończeniowe, 3. Bobat TECHNO • Urządzenia techniczne, • Narzędzia, • Oprogramowania branżowe, • Maszyny. Tegoroczne targi BOBAT odbyły się w dniach 18-20 maja. Natomiast data następnej edycji nie została jeszcze ustalona. TRADE EXPO- targi prezentujące różne możliwości wyposażenia wnętrz. Wystawa jest organizowana od 1994 r. Do głównych odbiorców i wystawców targów nalezą handlowcy i dystrybutorzy. Targi przeznaczone są również dla producentów zainteresowanych eksportem lub importem, których celem jest poznanie gustów konsumenckich133. Wystawa odbywa się w trzech filarach134: • filar towarów konsumpcyjnych, 131 Ibidem. Ibidem. 133 www.tradexpo-paris.com 134 Ibidem. 132 90 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • filar biznesowy, • filar pokazów otwartych. Dodatkowym atutem wystawy TRADE EXPO jest organizacja spotkań biznesowych, gdzie przedsiębiorcy mogą nawiązać relacje partnerskie, poznać konkurencję jak również zaznajomić się z rożnymi kanałami dystrybucji. Około 70% wystawców to importerzy. Liczba odwiedzających te targi wynosi około 11 000 osób. Następne targi TRADE EXPO odbędą się w dniach 9-13 września 2011 roku. 3.8. Strategia rozwoju firm w branży drzewno-meblarskiej z województwa zachodniopomorskiego na rynku francuskim Strategie rozwojowe branży drzewno-meblarskiej powinny być oparte na obowiązujących trendach na rynku francuskim. W tym przypadku duże znaczenie ma jakość produktów i wzornictwo. Główny cel: Branża drzewno-meblarska z województwa zachodniopomorskiego na rynku francuskim powinna być postrzegana jako sektor charakteryzujący się najnowszymi trendami designerskimi, oryginalnością w ich przetwarzaniu oraz wykształcona kadrą. Tak sformułowany cel powinien być wskazówką w formowaniu strategii rozwojowej w branży drzewno-meblarskiej. Ze względu na specyfikę branży i obowiązujące trendy, zaleca się strategię, która będzie zorientowana na klienta. W tym celu w pierwszej kolejności należy przeprowadzić badania potrzeb klientów, badanie struktury asortymentowej konkurencji (zarówno na rynku lokalnym jak i francuskim), a towarzyszyć temu powinna wiedza z zakresu produktów substytucyjnych. By zaistnieć na rynku francuskim należy wesprzeć się jego segmentacją, by trafić do odpowiedniej grupy docelowej. Tworząc segmentacje rynku francuskiego należy wziąć pod uwagę możliwości finansowe potencjalnego klienta. Zakładamy, że produkty drzewno91 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska meblarskie będą trafiały w wyrafinowane gusta Francuzów. Powinno się również wziąć pod uwagę styl życia potencjalnego nabywcy: sposób spędzania wolnego czasu, zainteresowania, grupę społeczną z którą się utożsamia. Kolejnym ważnym aspektem jest eksport. Branża drzewno-meblarska powinna skupić się na strategii proeksportowej, w tym celu niezbędne jest wprowadzenie w przedsiębiorstwach nowoczesnych technologii wytwarzania produktów na które jest zapotrzebowanie na rynku francuskim. Na tym etapie można wyróżnić następujące cele szczegółowe: • zwiększenie eksportu w zachodniopomorskiej branży drzewno-meblarskiej, • wzrost udziału w eksporcie innowacyjnych i designerskich wyrobów drzewnomeblarskich na rynek francuski, • powstanie rozpoznawalnej na rynku francuskim zachodniopomorskiej marki drzewnomeblarskiej, • stworzenie promocyjnego systemu wspierającego eksport w województwie zachodniopomorskim. Proponowane działania: Kluczem do sukcesu eksportowego branży drzewno meblarskiej na rynek francuski i inne rynki europejskie jest utworzenie odpowiedniej komórki zajmującej się sprawami eksportowymi tej branży w województwie zachodniopomorskim. Do podstawowych zadań tego typu dodatkowej instytucji, należałoby: • budowanie pozytywnego wizerunku branży drzewno-meblarskiej z województwa zachodniopomorskiego na rynkach europejskich, • dostarczanie usług wspierających eksporterów, • dostarczanie informacji odnośnie nowych rynków zbytu. Usługi promocyjne dla eksporterów: Ze względu na specyfikę branży drzewno-meblarskiej i określone gusta konsumentów francuskich, należy pomyśleć o wprowadzeniu działań promocyjnych na rynku francuskim. Eksporterzy powinni mieć szanse uzyskania wsparcia w tym zakresie. Należy wspierać 92 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska przedsiębiorstwa, które wyróżniają się innowacyjnymi i oryginalnymi produktami. W tym celu zaleca się wybieranie eksportowego produktu roku, który z pomocą województwa mógłby być promowany na rynku francuskim. Wybrany produkt musiałby odpowiadać na konsumenckie gusta francuskie oraz być zgodny z obowiązującymi trendami. 4. Branża drzewno-meblarska na Węgrzech 4.1. Charakterystyka węgierskiego rynku Węgry są członkiem Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) od 1995 r., członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO) od 1996 r. oraz członkiem Unii Europejskiej od 2004 roku. Produkt krajowy brutto wyniósł w 2009 roku 129 540 mld USD, co daje w przeliczeniu na mieszkańca Węgier 12 914 USD135. W 2010 roku PKB wzrósł o 1,2%, zaś w 2011 bank centralny Węgier przewiduje wzrost tego wskaźnika o 3,1%136. Jednostką monetarną jest forint (HUF). Głównymi sektorami węgierskiego przemysłu są metalurgia, tekstylia, chemikalia oraz górnictwo. Najważniejsze eksportowane produkty to sprzęt elektryczny i elektroniczny, maszyny, produkty żywnościowe oraz wyroby chemiczne137. Węgry posiadają różnorodne, ale mało zasobne złoża surowców naturalnych (boksyty, węgiel oraz gaz ziemny), za to należą do krajów o największym stopniu wykorzystania powierzchni rolnej. Węgierskie wina znane są w całej Europie138. 135 http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/02/weodata/weorept.aspx?sy=2008&ey=2012&scsm=1&ssd=1 &sort=country&ds=.&br=1&c=944&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= &pr.x=19&pr.y=8 136 http://www.rp.pl/artykul/612623.html 137 http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/hungary/index_pl.htm 138 http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/hungary/index_pl.htm 93 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 4.2. Trendy na węgierskim rynku drzewno-meblarskim W branży meblarskiej nadal najbardziej popularny jest styl tradycyjny pomimo faktu, że coraz większa liczba młodych konsumentów preferuje bardziej nowoczesny styl. Ponadto, konsumenci nadal kierują się częściej ceną niż projektem i jakością. Różnice można dostrzec również między obszarami miejskimi i wiejskimi139. Głównymi trendami w meblarstwie biurowym są ergonomiczne krzesła oraz wszelkiego rodzaju podpórki pod nadgarstki, pozwalające zachować naturalną krzywiznę kręgosłupa. W dodatkach wykończeniowych mebli popularna jest biel, mleczne szkło oraz chromowania. 4.3. Instrumenty finansowania eksportu rynek węgierski Bank Gospodarstwa Krajowego to jedyny bank państwowy w naszym kraju. Zajmuje się on następującymi zadaniami: • obsługa funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych BGK na podstawie odrębnych ustaw; • obsługa transakcji eksportowych z zastosowaniem instrumentów wspierania eksportu oraz wspieranie eksportu polskich towarów i usług, zgodnie z odrębnymi przepisami lub w ramach realizacji programów rządowych; • prowadzenie – bezpośrednio lub pośrednio – działalności gwarancyjnej lub poręczeniowej w ramach realizacji programów rządowych lub w imieniu i na rachunek Skarbu Państwa. Produktami oferowanymi przez BGK są: 139 • kredyt dla nabywcy i kredyt dla banku nabywcy (długoterminowy); • postfinansowanie akredytywy; • dyskonto akredytywy. http://www.cbi.eu/download/mid_preview/2413.pdf 94 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Korzyści dla przedsiębiorstw korzystających z oferty BGK: • preferencyjne koszty finansowe; • płatność z BGK bezpośrednio do eksportera; • całkowite przeniesienie ryzyka braku zapłaty na Skarb Państwa (poprzez BGK i KUKE SA); • możliwość objęcia kredytem składki ubezpieczeniowej. Cel Instrumenty finansowania eksportu BGK stosowane są głównie dla zagranicznych przedsiębiorców kupujących od polskich firm towary lub usługi. Schemat przedstawia się następująco: zagraniczny importer mający kontrakt z polską firmą występuje o kredyt do BGK bezpośrednio lub za pośrednictwem swojego banku. Po uzyskaniu zgody, BGK wypłaca środki na konto polskiego eksportera po realizacji poszczególnych etapów kontraktu. Następnie odbiera raty od kredytobiorcy lub jego banku. Omawiane kredyty mają istotne znaczenie zwłaszcza w przypadku branży drzewno-meblarskiej, gdzie główną rolę odgrywają usługi transportowe, które dla polskich eksporterów są stosunkowo dużym kosztem. W przypadku długoterminowych oprocentowanie równa się stawce EURIBOR plus marża na poziomie 1 – 1,95%. Do tej wartości należy doliczyć jeszcze 0,5% prowizji. Łącznie jest to obecnie mniej niż 3% przy zmiennej stopie oprocentowania. W przypadku stałej stopy i kredycie w euro do pięciu lat oprocentowanie wynosi zaledwie 2,49%. Przy kredycie od pięciu i pół roku do ośmiu lat jest to 3,26%. Do tych stawek trzeba jednak doliczyć koszty wykupienia polisy Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych KUKE - jest to kilka procent wartości kredytu. Polisę KUKE wykupuje się jednorazowo. Kredyty krótko terminowe są tańsze140. 140 http://www.rp.pl/artykul/482300.html?print=tak 95 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Paszport do eksportu Program Operacyjny - Innowacyjna Gospodarka zakłada, że wsparcie na rozwój eksportu otrzyma maksymalnie 2000 firm rocznie. Działanie to skierowane jest do przedstawicieli firm z sektora MSP, które rozpoczynają dopiero swoją działalność eksportową lub potencjalnych eksporterów mających siedzibę na terenie Polski (w przypadku osób fizycznych posiadających miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.) Przedsiębiorstwo może otrzymać dofinansowanie tylko na jeden projekt, przy czym czas jego trwania nie może przekraczać 24 miesięcy. Największa wysokość dofinansowania wynosi 200 000 zł. Można je przeznaczyć na pokrycie 50% całkowitych kosztów kwalifikowanych związanych z rozwojem działalności eksportowej. W ramach Działania wspierane będzie w sposób kompleksowy dla przedstawicieli przedsiębiorców MSP, którzy wykazali się zainteresowaniem i chca nawiązać kontakty handlowe z partnerami zagranicznymi obejmujące w szczególności doradztwo i szkolenia z promocji usług handlowych za granicą i promocji eksportu, badania rynków zagranicznych, udziału w imprezach targowo-wystawienniczych (wsparcie to nie obejmuje pomocy publicznej na działalność związaną z wywozem produktów) 141. Działanie 6.1 "Paszport do eksportu" pozwoli przedsiębiorstwom na142: • wzrost udziału eksportu w sprzedaży towarów i usług; • intensyfikację powiązań z zagranicznymi partnerami; • wzrost rozpoznawalności marek handlowych i firmowych na rynkach zagranicznych. "Paszport do eksportu" obejmuje pakiet usług dla MSP zawierający łącznie143: 1. przeprowadzenie oceny kwalifikowalności do Działania 6.1 oraz potencjału eksportowego przedsiębiorcy; 2. doradztwo w zakresie niezbędnym dla przedsiębiorcy dotyczące: o rynku docelowego działalności eksportowej oraz działań promocyjnych wskazanych do realizacji przez przedsiębiorcę; 141 http://www.paszportdoeksportu.pl/paszport-do-eksportu Ibidem 143 Ibidem 142 96 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska o aktów prawnych, przepisów, procedur, zwyczajów, praktyk handlowych i zasad warunkujących dostęp towaru, usługi lub kapitału do wybranego rynku; o możliwości wsparcia finansowego dla eksportera, w tym finansowania kosztów ubezpieczenia transakcji związanych z eksportem; o tworzenia strategii rozwoju eksportu, którego rezultatem jest opracowanie Planu Rozwoju Eksportu 3. co najmniej jeden z poniższych instrumentów: o wyszukiwanie i dobór partnerów na rynku docelowym; o udział w zagranicznych imprezach targowo-wystawienniczych w charakterze wystawcy; o udział w zorganizowanych misjach gospodarczych za granicą, przy czym podczas targów lub misji przedsiębiorca musi odbyć co najmniej jedno spotkanie z potencjalnymi kontrahentami. o uzyskanie niezbędnych dokumentów uprawniających do wprowadzenia towarów lub usług na wybrany rynek zagraniczny. Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego Firmy chcące eksportować na zagraniczne rynki mogą skorzystać funduszy unijnych. W tym przypadku będzie to: Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego Oś priorytetowa I Gospodarka, Innowacje, Technologie Działanie 1.3. Zaawansowane usługi wsparcia dla przedsiębiorstw Poddziałanie 1.3.2 Promocja przedsiębiorstw w wymiarze międzynarodowym W ramach poddziałania dofinansowanie jest przyznawane na realizację dwóch typów projektów: • UDZIAŁ W TARGACH/ WYSTAWACH – dotyczący udziału w targach lub wystawach o międzynarodowym charakterze (organizowanych w kraju i za granicą) 97 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska pod warunkiem, że przedsiębiorstwo uczestniczy w danych targach lub wystawach po praz pierwszy. • UDZIAŁ W MISJI GOSPODARCZEJ – dotyczący udziału mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w branżowych misjach gospodarczych organizowanych przy targach lub wystawach odbywających się za granicą. Dofinansowanie udzielane jest mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom posiadającym siedzibę na terenie województwa zachodniopomorskiego. Minimalna wartość całkowitych wydatków kwalifikowalnych wynosi 4 tys. PLN, natomiast maksymalna wartość dofinansowania projektu wynosi: • I typ Projektów - 20 tys. PLN; • II typ Projektów - 10 tys. PLN. Bezpośrednie inwestycje rozwojowe Bezpośrednie środki rozwojowe są związane z bezpośrednim wsparciem finansowym firmy. Tego typu wsparcie udzielane jest na konkretny cel, z którego osiągnięcia przedsiębiorstwo jest systematycznie sprawdzane i monitorowane. Może być udzielane one na poziomie krajowym lub regionalnym. W przypadku pierwszego poziomu udzielane jest ono przez instytucje centralne, tj. Ministerstwo Gospodarki i Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). W przypadku drugiego poziomu udzielane jest ono przez instytucje wdrażające Regionalne Programy Operacyjne (RPO), tj. przez Urzędy Marszałkowskie lub przez upoważnione do tego lokalne agencje rozwoju przedsiębiorczości. Wspieranie eksportu na poziomie regionalnym W województwie zachodniopomorskim w ramach poddziałania 1.3.2 „Promocja przedsiębiorstw w wymiarze międzynarodowym” RPO przewidziana jest możliwość uzyskania przez przedsiębiorstwa z grupy MŚP dofinansowania uczestnictwa w imprezach targowych lub wystawach o globalnym charakterze (organizowanych w kraju i za granicą). Największy udział środków UE w wydatkach kwalifikowanych określono na poziomie 50%. 98 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Najmniejszą wartość całkowitych wydatków kwalifikowanych projektu określono na 4 tyś. PLN. Maksymalną wartość całkowitych wydatków kwalifikowanych projektu w przypadku projektów polegających na udziale w targach i wystawach określono na 20 tyś. PLN, a w przypadku projektów polegających na udziale w branżowych misjach gospodarczych określono na 10 tyś. PLN Gwarantowane przez Skarb Państwa ubezpieczenia kontraktów eksportowych Ubezpieczenia są realizowane porzez Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych KUKE S.A. na podstawie przepisów Ustawy z dnia 07.07.94 r. (Dz.U.86/1994, poz.398) oraz jej nowelizacji z października 2000 r. Statutowym celem KUKE jest stworzenie warunków, które mają pozytywny wpływ na promocję polskiego eksportu na warunkach kredytowych oraz wzmocnienie pozycji polskich eksporterów oraz ich produktów i zleceń na rynku międzynarodowym poprzez ubezpieczanie transakcji eksportowych od ryzyka niehandlowego (z przyczyn politycznych, zdarzeń losowych) i ryzyka handlowego (przewlekłe zwłoki w uiszczeniu należności przez kontrahenta zagranicznego). Przygotowana przez Ministerstwo Finansów i zatwierdzona przez Sejm nowelizacja wyżej wspomnianej ustawy rozszerza zakres działalności korporacji o następujące obszary: • ubezpieczanie inwestycji polskich podmiotów za granic, • ubezpieczanie kosztów poszukiwania zagranicznych rynków zbytu, • udzielanie gwarancji dla banków finansujących kredyt dostawcy, • udzielanie gwarancji w zakresie produkcji towarów przeznaczonych na eksport, • udzielanie gwarancji potwierdzania akredytyw związanych z kontraktem eksportowym, • udzielanie ochrony ubezpieczeniowej kontraktów eksportowych od ryzyka zmiany kursów walut. Strategia działania KUKE do 2002 roku przewiduje oferowanie eksporterom szerokiej gamy usług, np: • polisa ubezpieczeniowa skierowana do małych i średnich przedsiebiorstw (Europolisa), 99 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • gwarancje dla banków finansujących kredyt dostawcy, • ubezpieczanie ryzyka produkcji finansowanej kredytem krótkoterminowym, • ubezpieczanie ryzyk związanych z realizacją inwestycji oraz wynikających z różnic kursowych. Wsparcie działań przedsiębiorców na rynkach zagranicznych z funduszy strukturalnych 2007-2013 Działanie 6.5 PO IG Promocja polskiej gospodarki Działanie 6.5 PO IG Promocja polskiej gospodarki polega na wsparciu przedsięwzięć ukierunkowanych na tworzenie platformy współpracy i wzmocnienie powiązań polskiej gospodarki z gospodarką międzynarodową. Głównym celem jest tu poprawa wizerunku polskiej gospodarki oraz polskich przedsiębiorców wśród partnerów międzynarodowych. Działanie ma zagwarantować poprawę w zakresie dostępu do informacji dotyczących możliwości eksportowych na rynki zagraniczne, w tym również rynek węgierski144. Główne zadania: • opracowanie koncepcji wizualizacji programu promocji polskiej gospodarki (opracowanie między innymi kluczowych elementów tożsamości marki, jednolitej identyfikacji wizualnej i werbalnej oraz określenie sposobu komunikacji tej marki), • organizacja branżowych programów promocji, które przyczynią się do wykreowania kilku polskich specjalności eksportowych (opracowanie koncepcji zawierających różnorodne formy promocji dostosowanych do specyfiki poszczególnych branż), • udział w kluczowych wydarzeniach promocyjnych na świecie (organizacja w ramach tego komponentu różnego rodzaju przedsięwzięć promocyjnych), • organizacja systemu usług doradczych dla przedsiębiorców oraz instytucji współpracujących, 144 http://budapest.trade.gov.pl 100 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska • rozbudowa interaktywnego Portalu Promocji Eksportu, który skupiać będzie usługi dotyczące promocji eksportu i nawiązywania kontaktów biznesowych z kontrahentami zagranicznymi, • przeprowadzenie kampanii informacyjno-promocyjnych w mediach zagranicznych, których celem będzie kreowanie nowego wizerunku polskiej gospodarki, w tym polskich specjalności eksportowych. 4.4. Uwarunkowania i możliwości wejścia na rynek węgierski Prawodawstwo Węgier przewiduje różne mozliwości ograniczenia działalności gospodarczej. Mianowicie są to koncesje, pozwolenia urzędowe na prowadzenie działalności i zawiązanie spółki oraz konieczność posiadania odpowiedniego wykształcenia lub rejestracji. Umowa koncesyjna dotyczy działalności, która zastrzeżona jest dla państwa lub jednostki samorządowej. Działalność tę i wynikające z niej prawa, obowiązki i dochody państwo lub samorząd ceduje na tę spółkę, która wygrała ogłoszony w tym celu przetarg. Koncesja przyznawana jest na czas określony, który nie może przekroczyć maksymalnie 35 lat. Przedmiotem koncesji może być prowadzenie działalności przewozów kolejowych, prowadzenie lotniska międzynarodowego, transport rurociągowy, magazynowanie paliw, wytwarzania i handel materiałami rozszczepialnymi oraz prowadzenie podstawowych usług pocztowych, gier losowych i hazardowych. Pozwolenie urzędowe na powstanie spółki jest konieczne, jeżeli nakazuje to ustawa. Konieczne jest by zostało ono uzyskane przed założeniem spółki i dołączone do wniosku o rejestrację przedsiębiorstwa. Takie pozwolenie otrzymać uzyskać m.in. instytucje kredytujące i prowadzące działalność finansową oraz przedsiębiorstwa zajmujące się usługami pogrzebowymi. 101 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Natomiast pozwolenie urzędowe na prowadzenie działalności jest konieczne do prowadzenia działań rzeczoznawcy, prowadzenia firmy handlowej w formie sklepu oraz schroniska i hotelu dla zwierząt. Przed rozpoczęciem niektórych rodzajów działalności należy dokonać urzędowego zgłoszenia do organu administracyjnego właściwego na adres siedziby. Odnosi się to m.in. do zgłoszenia automatów do gier i wydawania czasopism. W tym przypadku spółka do tej pory nie może rozpocząć działalności, dopóki nie zostanie zarejestrowana we właściwym rejestrze. Dotyczy to np. organizowania podróży, działalności kurierskiej, pośrednictwa handlu nieruchomości oraz tłumaczeń145. Firmy zagraniczne mogą tworzyć na terenie Węgier filie lub przedstawicielstwa handlowe. Ustawodawstwo węgierskie w tym celu zapewnia równość wobec prawa podmiotów krajowych i zagranicznych. Zagwarantowane jest również bezpieczeństwo i ochrona inwestycji oraz majątku firm zagranicznych na Węgrzech. Podstawą prawną jest przyjęta przez parlament węgierski w 1997 r. „Ustawa nr CXXXII o filiach i przedstawicielstwach handlowych przedsiębiorstw zagranicznych" (znowelizowana w 2006 roku)146. Zgodnie z ustawą filia to „nieposiadająca osobowości prawnej, dysponująca prawem do samodzielnego gospodarowania jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa zagranicznego, którą pod tym tytułem wpisano do krajowego rejestru handlowego jako osobny podmiot gospodarczy". Filia powstaje z dniem wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego Firm. Do czasu rejestracji nie wolno prowadzić działalności gospodarczej. Prokurenci filii mają prawo występować w jej imieniu i interesie od chwili złożenia wniosku o rejestrację. Zgodnie z przepisami, przedstawicielstwem handlowym jest: „nieprowadząca działalności gospodarczej, wpisana do krajowego rejestru handlowego jednostka organizacyjna 145 http://www.eksportuj.pl/artykul/pokaz/id/10428/strona/2/Zak%C5%82adanie%20firmy%20za%20granic%C4 %85/pozwolenia-koncesje-ograniczenia-dzialalnosci-gospodarczej-wegry 146 http://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:LnF79FslQioJ:polska.trade.gov.pl/pl/download/file/f,7819+prowa dzenie+dzia%C5%82alno%C5%9Bci+gospodarczej+na+w%C4%99grzech&hl=pl&gl=pl&pid=bl&srcid=ADG EEShZOkAaecOUNfQ0UzgXNaGQEBd9xHzzUmfIyWA36QJJORXR0oXKpeoZGMOee3Pom-1lPwl2enISsdiu95TGVF8NwzfMdqPQ8UCAuZqhIunESHnBzTwAsmuiG5Srh2u9J9H2fec&sig=AHIEtbRfJCKyI FqbIXYHw5Hev_YYL6uzrw 102 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska przedsiębiorstwa zagranicznego, która w jego imieniu i interesie pośredniczy w zawieraniu umów handlowych oraz wykonuje zadania związane z udzielaniem informacji klientom handlowym i utrzymaniem z nimi kontaktów". W przypadku zamierzenia utworzenia swoich filii lub przedstawicielstw handlowych na Węgrzech wymagane jest dokonanie wpisu w rejestrze sądowym. Potrzebne są poświadczone notarialnie dokumenty zawierające decyzję danego podmiotu zagranicznego o utworzeniu filii/przedstawicielstwa handlowego oraz określające jego formę prawną, siedzibę, zakres działalności i majątek. Rejestracja filii kosztuje 250 000 forintów, a z kolei przedstawicielstwa handlowego – 150 000 forintów. Filie takowe są traktowane jak podmioty krajowe. Oznacza to, że ich działalność powinna być zgodna z ustawodawstwem węgierskim. Upoważnienia obu tych form działalności różnią się między sobą: filie upoważnione są do zawierania kontraktów, natomiast przedstawicielstwa handlowe są upoważnione jedynie do pośredniczenia w zawieraniu kontraktów oraz prowadzenia działalności informacyjnoreklamowej. Liczna ludności w 2010 roku wyniosła niemal 10 mln, co oznacza gęstość zaludnienia na poziomie 107 osób/km2. W strukturze narodowościowej dominują Węgrzy (89,9% ogółu ludności). Najbardziej liczną mniejszością narodowościową są Romowie (4%) i Niemcy (2,6%). Społeczeństwo węgierskie z całą pewnością określić można mianem "uczącego się". Podobnie jak w Polsce, po zmianach ustrojowych z końca ubiegłego wieku również tutaj coraz więcej osób podnosi kwalifikacje oraz uzyskuje wykształcenie akademickie. Co roku odpowiednik polskiej matury zdaje prawie 93 tysiące uczniów, z czego 2/3 kończy szkoły techniczne uzyskując tytuł technika po złożeniu egzaminu końcowego147. 147 http://www.budapeszt.infinity.waw.pl/joomla/index.php?option=com_content&task=view&id=428&Itemid=40 103 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Średnia płaca netto wzrosła we wrześniu 2010 r., w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, o 7,3% w sektorze prywatnym i o 3,8% w sektorze publicznym. W sektorze prywatnym wyniosła 131,6 tys. HUF, a w sektorze publicznym 125 tys. HUF148. 4.5. Instytucje otoczenia biznesu węgierskiej branży drzewno- meblarskiej FMMC to marketingowa, gospodarcza i handlowa sieć działająca w 30 miastach węgierskich od 1984 roku. Jej celem jest prezentacja w możliwie najszerszym zakresie aktualnych ofert handlowych oraz informacji napływających z tych miast oraz od bezpośrednich partnerów w 15 krajach europejskich i 5 pozaeuropejskich. Organizacja ta oferuje pomoc przedsiębiorstwom branży drzewno-meblarskiej w takich dziedzinach, jak149: • towary, produkty, płody rolne, kupno - sprzedaż maszyn (obrót krajowy, export import), • usługi (obrót krajowy, export - import), • kontakty partnerskie, kooperacja, praca najemna, • partner inwestycyjny, wspólnik, • przedstawicielstwo firm, • pośrednictwo w poszukiwaniu pracy w kraju i za granicą, • nieruchomości, działki (przemysłowe, mieszkaniowe), • turystyka (kwatery dla partnerów krajowych i zagranicznych, spotkania ludzi biznesu), • wynalazki, patenty, znaki ochronne, know-how (bezpłatne poradnictwo, ochrona prawna). 148 149 http://www.budapeszt.polemb.net/files/WE/gospodarka/Wegry%2003%20styczen%202011.pdf http://fmmc.hu/ 104 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża bran drzewno-meblarska Organizacja ta stwarza możliwości możliwo zawarcia krajowych i międzynarodowych ędzynarodowych transakcji handlowych, inwestycji, kooperacji oraz pracy najemnej. 4.6. Klastry dla branży ży drzewno-meblarskiej drzewno na rynku węgierskim ęgierskim Instytucje zrzeszone w Klasterze Drzewnym i Meblarskim Panonii zajmują się koordynacją następujących działań: • wspieranie spieranie współpracy między przedsiębiorstwami ębiorstwami i naukowców, • transfer ransfer nowych technologii oraz ich prezentacja, • promocja innowacji i kształtowanie świadomości o nich. Klaster ten oferuje zrzeszonym przedsiębiorstwom szereg usług: wydarzenia, spotkania biznesowe, konferencje, profesjonalne profesjo wizyty studyjne, wystawy i targi, wspólny rozwój technologii informatycznych, wspólny marketing, międzynarodowe stosunki handlowe oraz nagrody za innowacyjność150. Klaster działa od 2001 roku. Obecnie zrzesza ponad 70 przedsiębiorstw. Klaster Przemysłu Przemysłu Drzewnego i Meblarskiego Centralnych Węgier W powstał w 2008 roku jako inicjatywa 17 małych i średnich przedsiębiorstw. przedsi Klaster powstał w celu stworzenia - na podstawie wzajemnego zaufania bliższej współpracy między ędzy członkami. Ponadto ważnym zadaniem członków klastra jest ułatwienie dostępu pu do rynków dla swoich konkurencyjnych produktów oraz regularnego przekazywania ich konsumentom. 150 http://www.panfa.hu/index.php/bemutatkozas/bemutatkozas ex.php/bemutatkozas/bemutatkozas 105 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Pierwsze kroki w rozwoju klastra w zakresie zbierania informacji i wspólnych działań marketingowych to151: • występowanie jako przedstawiciel badań zachowań konsumentów na rynku meblarskim i drewnianym, • organizacja konferencji, przede wszystkim na temat projektowania, (ze względu na nowe trendy jest to niezbędna wiedza dla profesjonalistów), • organizacja we wrześniu 2009 roku Międzynarodowych Targów Space-Form-Design, gdzie członkowie klastra mogli zaprezentować swoje osiągnięcia. Klaster utworzyło i nadal czuwa nad jego funkcjonowaniem Węgierskie Stowarzyszenie Mebli i Drewna. Głównym celem Magyar Bútoripari Klaszter (Węgierskiego Klastra Meblarskiego) jest prezentacja węgierskiej myśli projektowej, zwłaszcza w dziedzinie projektowania wnętrz i mebli, aby pomóc producentom i firm handlowych na rynek. Działalność klastra oparta jest na przekonaniu, że rozwój gospodarczy powinien mieć odzwierciedlenie w rozwoju kulturalnym. Projektanci i producenci mebli mają wspólnie przyczynić się do poprawy kultury konsumpcyjnej - codziennego otoczenia i nawyków konsumentów152. Obecnie w tym klastrze zrzeszonych jest około 20 przedsiębiorstw. 151 152 http://www.butorklaszter.hu/bemutatkozas.php http://mabuk.hu/magunkrol.html 106 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża bran drzewno-meblarska 4.7. Targi dla branży branż drzewno-meblarskiej na rynku węgierskim wę Targi Lignovum w Budapeszcie posiadają posiadaj już dwudziestoletniąą tradycję. tradycję Odbywają się na 20 000 m2 powierzchni wystawienniczej. W ciągu ci każdej dej edycji targów prezentuje się si na nich około 250 krajowych i zagranicznych przedsiębiorców. przedsi przedsię Targi te odwiedza od 12 000 do 15 000 osób. Tematycznie obejmująą takie obszary jak153: • maszyny do obróbki drewna, • ręczne urządzenia dzenia elektryczne, • okucia meblowe, akcesoria, • technologie obróbki powierzchniowej, powierzchnio • materiały, • oprogramowanie do projektowania i produkcji, • drzwi,, okna, system sprzętowy, sprzę • maszyny i urządzenia ądzenia leśne leś Targi odbędą się w dniach 21--24 września 2011 roku w Budapeszcie. Targi wyposażenia wyposa wnętrz trz Lakaskultura odbywają się od 2004 roku w Budapeszcie udapeszcie w Centrum Wystawowym SYME. Co roku uczestniczy w nich 120-150 150 wystawców, zaś za liczba odwiedzających ących te targi wynosi około 30 000. Przedsiębiorstwa prezentujące ące się na tych targach prowadzą działalność ść związaną zwią z154: • oknami i drzwiami, • tkaninami meblowymi, eblowymi, • meblami do domu i do ogrodu, • podłogami i innymi związanych zanych z szeroko rozumianym wyposażeniem wyposa eniem domu i ogrodu. 153 154 http://www.lignonovum.hu/lignonovum/latogatoi-informaciok/kiallitott-termekek.html http://www.lignonovum.hu/lignonovum/latogatoi termekek.html http://www.lakaskulturaeloben.hu/client/en/index.aspx?floorplan=1&type=content 107 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska W 2011 r. targi odbyły się w dniach 11-13 marca. Natomiast kolejna ich edycja odbędzie się w dniach 9-12 marca 2012 roku. 4.8. Węgierski rynek drzewno-meblarski Węgry nie są liczącym się konsumentem drewna i wyrobów z drewna w Europie. W roku 2007 krajowe zużycie drewna stanowiło około 0,8% całkowitej konsumpcji w UE. W 2007 r. węgierskie zużycie drewna i produktów składa się z tarcicy (90%), arkuszy fornirowych (4%) i sklejki (6%)155. Węgierski rynek mebli domowych wyceniono na 513 mln EUR w 2008 r. w zakresie sprzedaży detalicznej. W 2009 roku wartość sprzedaży mebli ogółem spadła w stosunku do roku poprzedniego, jednak spadek wynika ze spadku sprzedaży krajowej, gdyż wartość sprzedaży eksportowej w omawianym okresie wzrosła. Warto przy tym zaznaczyć, że większość eksportu węgierskich mebli trafia do Niemiec oraz Austrii stanowiących najważniejsze rynki zbytu w przypadku eksportu tej kategorii produktów. Tabela 13: Przedsiębiorstwa branży meblarskiej Liczba przedsiębiorstw produkcyjnych 2008 2009 468 450 Źródło: Opracowanie własne wg Hungarian Central Statistical Office www.ksh.hu Liczba przedsiębiorstw produkcyjnych branży meblarskiej na Węgrzech w roku 2009 wyniosła 450 jednostek, co w stosunku do roku poprzedniego oznacza spadek o 18 jednostek. 155 http://www.cbi.eu/download/mid_preview/4076.pdf 108 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Tabela 14: Produkcja drewna i wyrobów z drewna 2008 2009 Produkcja drewna i wyrobów z drewna 165 454 871 tys. 136 983 279 tys. (wartość sprzedaży) HUF HUF Źródło: Opracowanie własne wg Hungarian Central Statistical Office www.ksh.hu Produkcja drewna i wyrobów z drewna (z wyłączeniem produkcji mebli) wg wartości sprzedaży w roku 2009 wyniosła 136 983 279 tys. HUF w związku z czym w stosunku do poprzedniego roku zaobserwowano poważny spadek tej wartości. Aby określić na jakim polu zanotowano największy spadek należy przeanalizować kolejną tabelę: Tabela 15: Produkcja drewna i wyrobów z drewna 2008 2009 Produkcja drewna i wyrobów z drewna (wartość 74 654 705 tys. 62 312 575 tys. sprzedaży krajowej) HUF HUF Produkcja drewna i wyrobów z drewna (wartość 90 800 166 tys. 74 670 704 tys. sprzedaży eksportowej) HUF HUF Źródło: Opracowanie własne wg Hungarian Central Statistical Office www.ksh.hu Jak możemy zaobserwować, spadek w stosunku do roku 2008 dotknął zarówno wartość sprzedaży krajowej jak i tej przeznaczonej na eksport. Jednak stosunkowo większy spadek przypadł na sprzedaż eksportową, gdzie wyniósł 17,8%. Z kolei wartość sprzedaży produkcji krajowej spadła o 16,6%. 109 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Tabela 16: Przedsiębiorstwa branży drewnianej (z wyłączeniem produkcji mebli) Liczba przedsiębiorstw produkcyjnych 2008 2009 642 651 Źródło: Opracowanie własne wg Hungarian Central Statistical Office www.ksh.hu Mimo spadków w wartości sprzedaży, liczba przedsiębiorstw produkcyjnych tej branży wzrasta. W roku 2009 w stosunku do roku poprzedniego ich liczba wzrosła o 9 jednostek, wynosząc 651. Wiodące firmy na rynku węgierskim Grupa Graboplast zajmuje się produkcją różnego rodzaju podłóg od 30 lat. Oferuje również podłogi drewniane pod markami Grabo Jive, Grabo Viking, Hard Grabo Jive. Produkty te cechują się wysoką jakością jednocześnie przy utrzymaniu niskiego poziomu kosztów. Są one produkowane z europejskich gatunków drzew: dębu, buku, wenge i merbau156. Firma posiada certyfikaty jakości ISO 9000 oraz ISO 14 001. Grupa zatrudnia łącznie około 860 pracowników, a jej obroty wynoszą około 120 mln USD157. Grupa Graboplast jest członkiem Europejskiej Federacji Producentów Parkietu. Endert Zrt to czołowa firma działająca na węgierskim rynku drewna od ponad 50 lat. Jej działalność obejmuje przetwórstwo, obrót i transport drewna liściastego, iglastego oraz arkuszy i płyt. W ofercie tej firmy można znaleźć m.in.158: • tarcicę, • produkty heblowane, • płyty drewniane, • drewno toczone, • usługi: o cięcie drewna na wymiar, o szlifowanie krawędzi, 156 http://graboparkett.de/produkte/ http://www.ihb.de/wood/srvFordaqReport/Graboplast_94034.html&usg=ALkJrhhX7I-XNLlGXIe 158 http://www.erdert.hu/termekvalasztek.php oraz http://www.erdert.hu/szolgaltatasok.php 157 110 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska o doradztwo techniczne, o projektowanie mebli kuchennych, o sztuczne suszenie drewna, o transport drewna. Węgierska firma Divian-Megafa Kft. powstała w 2001 roku. Obecnie zatrudnia około 500 osób159. Przedsiębiorstwo to produkuje około 40 rodzajów meblościanek i szaf. Oprócz produkcji firma zajmuje się również sprzedażą hurtową swoich produktów oraz fabrycznie nowych mebli innych firm. Na stronie internetowej160 można znaleźć oferowane krzesła, stoły, meble ogrodowe, łóżka oraz gabloty. Firma oferuje swoim klientom dostawę zakupionych mebli na terenie całego kraju. Zapotrzebowanie Na rynku węgierskim znacznym zainteresowaniem klientów cieszą się panele podłogowe, które kupowane są na szeroką skalę. Istotnym aspektem jest, aby drewno z którego wykonane są panele było dobrze zakonserwowane i charakteryzowało się dużą wytrzymałością na urazy i czynniki zewnętrzne Należy też zwrócić uwagę na rosnące zainteresowanie stolarki drzwiowej161. 159 160 http://www.ihb.de/wood/srvFordaqReport/Divian-Megafa+Kft.+_88652.html http://www.divianbutor.hu/index.php?option=com_virtuemart&Itemid=18&lang=en# 161 http://www.budnet.pl/Salony_sprzedazy_podlog_i_drzwi_RuckZuck_wchodza_na_rynek_wegierski,Wydarzenia _na_swiecie,i=15932.html 111 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 4.9. Strategia rozwojowa zachodniopomorskich firm na rynku węgierskim Strategia rozwojowa branży drzewno-meblarskiej na rynku węgierskim powinna brać pod uwagę obowiązujące trendy branżowe oraz oczekiwania potencjalnych klientów. Ze względu na potrzebę dotarcia do jak największej liczby potencjalnych klientów należy pod uwagę brać cele operacyjne, które przedstawia poniższa tabela. Tabela 17: Cele operacyjne w strategii rozwojowej branży drzewno-meblarskiej na rynku węgierskim Zapewnienie sprawnego sytemu komunikacyjnego Współpraca z przedsiębiorstwami węgierskimi Wsparcie działań innowacyjnych przedsiębiorstw drzewnomeblarskich Rozwój transportu pomiędzy województwem zachodniopomorskim a Węgrami Rozwój bazy naukowobadawczej Restrukturyzacja zakładów przetwórstwa drzewnego Źródło: Opracowanie własne na podstawie analizy rynku węgierskiego Strategia marketingowa branży drzewno-meblarskie powinna obejmować również działania, które będą miały na celu nawiązanie współpracy pomiędzy przedsiębiorcami z województwa zachodniopomorskiego a przedsiębiorcami węgierskimi. Dzięki nawiązanym kontaktom firmom drzewno-meblarskim łatwiej będzie wejść na rynek węgierski i poznać go od wewnątrz. 112 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Bibliografia 1.http://www.technologia.meblarstwo.pl/artykul/11833-sytuacja_gospodarcza_przemyslu_ meblarskiego_w_ niemczech _1 2. Czubek H. Porównanie skuteczności czeskiego, polskiego i węgierskiego systemu ubezpieczeń kredytów eksportowych, Kraków, styczeń/lipiec 2003 3. http://berlin.trade.gov.pl/pl/download/file/f,7061 4. http://bezrobotny.wieszjak.pl/zasilek-dla-bezrobotnych/207987,Swiadczenia-z-tytulubezrobocia-w-Szwecji.html 5. http://blog.maison-objet.com/en/ 6. http://www.destatis.de 7. http://designalive.pl/artykul/miejsca/guru-szwedzkiego-designu-zachwycona-polskimwzornictwem 8. http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/hungary/index_pl.htm 9. http://excluzive.pl/nieruchomosci/mebel-z-klasa/12765 10. http://excluzive.pl/nieruchomosci/mebel-z-klasa/12765 11. http://fmmc.hu/ 12. http://graboparkett.de/produkte/ 13. http://www.ikea.com/ms/pl_PL/about_ikea/facts_and_figures/index.html 14. http://mabuk.hu/magunkrol.html 15. http://meble.swarzedz.pl/index.php?id=50 16. http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/401885,polacy_wsrod_najtanszych_pracownikow_ w_europie.html 17. http://stockholm.trade.gov.pl/pl/rynek/article/detail,123,04_Charakterystyka_rynku_szwe dzkiego.html 18. http://stockholm.trade.gov.pl/pl/rynek/article/detail,126,01_Wiadomosci_ogolne_o_Szwe cji.html 19. http://szwecja.net/EK/PLUS/Gospo/szwecjaprzewodnik16062004c.pdf 20. http://vinnova.se/sv/ 21. http://www.artcube.pl/encyklopedia_designu.html 22. http://www.auma.de/_pages/MesseDetailListe.aspx?id=91009&sprache=d 23. http://www.auma.de/_pages/MesseDetailListe.aspx?id=97617&sprache=d 24. http://www.berlin.trade.gov.pl/pl/rfnprzewodnik/article/detail,859,Informacja_dla_obywat eli_polskich_zamierzajacych_prowadzic_dzialalnosc_gospodarcza_i_podjac_prace_na_tereni e_RFN.html 25. http://www.bourgognedeveloppement.com/Majencia-is-strengthening-its 113 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 26. http://www.budapeszt.infinity.waw.pl/joomla/index.php?option=com_content&task=view &id=428&Itemid=40 27. http://www.budapeszt.polemb.net/files/WE/gospodarka/Wegry%2003%20styczen%20201 1.pdf 28. http://www.budnet.pl/Salony_sprzedazy_podlog_i_drzwi_RuckZuck_wchodza_na_rynek _wegierski,Wydarzenia_na_swiecie,i=15932.html 29. http://www.butorklaszter.hu/bemutatkozas.php 30. http://www.cbi.eu/download/mid_preview/2413.pdf 31. http://www.cbi.eu/download/mid_preview/4076.pdf 32. http://www.clusterforstholzbayern.de/index.php?option=com_content&view=article&id=6&Itemid=5 33. http://www.coface.se/CofacePortal/SE/se_SE/pages/home 34. http://www.da.se/home/da/home.NSF/unid/1054C02D99D9B84EC12576C500542CDB? OpenDocument 35. http://www.da.se/home/da/home.NSF/unid/1054C02D99D9B84EC12576C500542CDB? OpenDocument 36. http://www.divianbutor.hu/index.php?option=com_virtuemart&Itemid=18&lang=en# 37. http://www.domosfera.pl/wnetrza/1,94387,6875522,Mieszkac_na_swiecie___Wnetrza_po _skandynawsku.html 38. http://www.e24.se/makro/sverige/af-spar-113-procents-arbetsloshet-2010_1376443.e24 39. http://www.eksportuj.pl/artykul/pokaz/id/10145/strona/3/Charakterystyka%20rynku/wybr ane-aspekty-dostepu-do-niemieckiego-rynku-oraz-dzialania-marketingowe-niemcy 40. http://www.eksportuj.pl/artykul/pokaz/id/10428/strona/2/Zak%C5%82adanie%20firmy% 20za%20granic%C4%85/pozwolenia-koncesje-ograniczenia-dzialalnosci-gospodarczej-wegry 41. http://www.eksportuj.pl/artykul/pokaz/id/21655 42. http://www.elmia.se/sv/wood/ 43. http://www.erdert.hu/termekvalasztek.php oraz http://www.erdert.hu/szolgaltatasok.php 44. http://www.euromonitor.com/housewares-and-home-furnishings-in-france/report 45. http://www.expodatabase.de/aussteller/messen/show.php?id=34060&timer=m130146741 1&tmid=&currPage=1&maxPerPage=20¶ms=timer%3Dm1301467411%26amp%3Bcoc kpitkeywords%3Dholz%26amp%3Bcockpitkeyfindart%3D1%26amp%3Bcockpitfromdate% 3D%26amp%3Bcockpittodate%3D%26amp%3Bsortierid%3D0%26amp%3Btimer%3Dm130 1467411%26amp%3BmaxPerPage%3D20%26amp%3BshowPrintlist%3D0%26amp%3Bmax PerPage%3D20 46. http://www.expodatabase.de/aussteller/messen/show.php?id=5688&cockpitkeywords=hol z+und+forst&cockpitkeyfindart=1 47. http://www.exporter.pl/kraje/k_europa/niemcy_wejscie.html 48. http://www.fhtszuba.pl 49. http://www.forum.lasypolskie.pl/viewtopic.php?t=12084 50. http://www.gtai.de/web_de/ueberuns 114 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 51. http://www.haworth.fr/ 52. http://www.hdh-ev.de/german/about/index.html 53. http://www.hrsdc.gc.ca/fra/pip/prh/ps/profils_industriels/bois_industries.shtml 54. http://www.ihb.de/wood/srvFordaqReport/Divian-Megafa+Kft.+_88652.html 55. http://www.ihb.de/wood/srvFordaqReport/Graboplast_94034.html&usg=ALkJrhhX7IXNLlGXIe 56. http://www.ihk.pl/index.html?id=14 57. http://www.ihk.pl/index.html?id=7 58. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/02/weodata/weorept.aspx?sy=2008&ey=20 12&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=944&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPP PGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=19&pr.y=8 59. http://www.klenk.de/?cat_id=79 60. http://www.lakaskulturaeloben.hu/client/en/index.aspx?floorplan=1&type=content 61. http://www.lanouvelleexpression.info/economie/2794.html 62. http://www.lasypolskie.pl/sekcja-1041.html 63. http://www.lemonde.fr/societe/article/2011/02/07/chomage-la-france-qui-sourit-et-lafrance-qui-pleure_1476119_3224.html 64. http://www.lignonovum.hu/lignonovum/latogatoi-informaciok/kiallitott-termekek.html 65. http://www.meble.org.pl/meble_branza_a.php?id_modul=artykuly&id=12 66. http://www.meble.org.pl/meble_branza_a.php?id_modul=wywiady&id=20 67. http://www.meble.pl/aktualnosci,rok-szwedzkiego-wzornictwa,325.html 68. http://www.moebelkultur.de/news/export_und_import_im_plus/13283.html 69. http://www.nobilia.de/home/en/?#/unternehmen/selbstverstaendnis 70. http://www.nolte.de/de/contact, http://berlin.trade.gov.pl/pl/download/file/f,7061 71. http://www.panfa.hu/index.php/bemutatkozas/bemutatkozas 72. http://www.pbrz.pl/artykul/spadek-sprzedazy-mebli-we-francji 73. http://www.pcc.org.pl/index.php/pl/art?id=233 74. http://www.portailbois.org/portail-bois/fr/5039-agenda.html#page up 75. http://www.ppg.gda.pl/index.php/pol/ 76. http://www.ppg.gda.pl/index.php/pol/wydawnictwo/okno_na_swiat/jak_to_robia_hiszpani e_finansowe_instrumenty_promocji_eksportu 77. http://www.rp.pl/artykul/482300.html?print=tak 78. http://www.rp.pl/artykul/612623.html 79. http://www.saegeindustrie.de/Impressum.html 80. http://www.slu.se/sv/fakulteter/s/om-fakulteten/institutioner/institutionen-for-skogensprodukter/ 81. http://www.sm-wood.eu/ 82. http://www.sscgroup.se/ 83. http://www.stockholmfurniturefair.se/ 84. http://www.sztukawnetrz.pl/styl/styl_skandynawski.html 115 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska 85. http://www.szwecja.pl/news/bezrobocie-zbliza-sie-do-10.html 86. http://www.technologia.meblarstwo.pl/artykul/11833sytuacja_gospodarcza_przemyslu_meblarskiego_w_ niemczech _1 87. http://www.thewoodportal.com/articles/2010/modern-wood-products-german-timber 88. http://www.tradefairdates.com/Forst-live-M5005/Offenburg.html 89. http://www.warschau.diplo.de/Vertretung/warschau/pl/05/Aussen__Wi__Fo__PL/Instituti onen__Saeulen__Seite.html 90. http://www.warschau.diplo.de/Vertretung/warschau/pl/05/Aussen__Wi__Fo__PL/Instituti onen__Saeulen__Seite.html 91. http://www.wyhahockey.com/art-deco 92. http://ypef.eu/organizacja_lesnictwa_d 93. MEHIB Rt., 2001 Annual Report 94. Nytko M. Instrumenty finansowania rozwoju eksportu w Polsce, Kraków 2009 95. Pintera M. Rola ubezpieczenia kredytów eksportowych 96. Porter M.E., On Competition, Harvard Business School Press, 1998 97. SLUTRAPPORT FÖR FÖRSTUDIE, Träkompetens och ökad träförädling, kartläggning av behov 98. Urbański T., PROGRAMY WSPIERANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W NIEMCZECH KRÓTKI PRZEWODNIK DLA PRZEDSIĘBIORCÓW 99. www.bobat.fr 100. www.tradexpo-paris.com 116 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Aneks Spis tabel Tabela 1.Internacjonalizacja jako proces ................................................................................... 6 Tabela 2. Obroty handlu zagranicznego Polski według ważniejszych krajów – eksport w 2009 i 2010 r. ...................................................................................................................................... 8 Tabela 3: Bezrobocie w Niemczech (dane niewyrównane sezonowo) .................................... 33 Tabela 4: Statystyki dotyczące branży drzewnej w Niemczech .............................................. 39 Tabela 5: Porównanie klastrów drzewno-meblarskich w Niemczech i województwa zachodniopomorskiego ............................................................................................................. 40 Tabela 6: Statystyki opisujące wystawę Ligna Plus w latach 2001-2009 ................................ 43 Tabela 7: Rozpoznawalność firm przemysłu meblarskiego w Niemczech .............................. 19 Tabela 8: Działania wspierające rozwój przedsiębiorstw drzewno-meblarskich ..................... 47 Tabela 9: Przychody firmy Svenska Cellulosa AB SCA w mln USD (dane z roku 2010) ...... 51 Tabela 10: Strategia wejścia na rynek szwedzki firm z branży drzewno-meblarskiej ............. 67 Tabela 11: Targi drzewno-meblarskie na rynku francuskim.................................................... 88 Tabela 12: Przedsiębiorstwa branży meblarskiej ................................................................... 108 Tabela 13: Produkcja drewna i wyrobów z drewna ............................................................... 109 Tabela 14: Produkcja drewna i wyrobów z drewna ............................................................... 109 Tabela 15: Przedsiębiorstwa branży drewnianej (z wyłączeniem produkcji mebli) .............. 110 Tabela 16: Cele operacyjne w strategii rozwojowej branży drzewno-meblarskiej na rynku węgierskim ............................................................................................................................. 112 Spis wykresów Wykres 1: Formy zaangażowania gospodarczego polskich przedsiębiorstw za granicą ........... 7 Wykres 2: Obecność polskich firm produkcyjnych na rynkach według regionów.................... 8 Wykres 3: Motywy ekspansji polskich przedsiębiorstw na rynki zagraniczne ........................ 12 117 | S t r o n a Opracowanie tematyczne nr 1 branża drzewno-meblarska Wykres 4: Najważniejsze czynniki, które zadecydowały o wyborze głównego rynku zagranicznego ........................................................................................................................... 13 Wykres 5: Rodzaje przewag konkurencyjnych w działalności polskich firm na rynkach zagranicznych ........................................................................................................................... 14 Wykres 6: Podział lasów w Niemczech pod względem własności (%) .................................. 17 118 | S t r o n a