Sfera Kopera

WYDANIE 1(6) marzec 2014r
Gazetka uczniów Zespołu Szkól Ogólnokształcących Nr I w Opolu
Motto wydania: Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię, polskie wydało go plemię.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------Mikołaj Kopernik żył w latach 1473 - 1543. Był polskim lekarzem
i duchownym, ale przede wszystkim był astronomem, człowiekiem epoki
odrodzenia i autorem przełomowego dzieła pt. O obrotach ciał
niebieskich… no właśnie, na tym się skupmy.
Wybitny grecki astronom Ptolemeusz konstruując swój matematyczny
system świata, przyjął, że Ziemia jest usytuowana w środku ogromnego
wszechświata. Według niego, Księżyc i planety krążyły wokół nieruchomej
wówczas Ziemi. Wraz z zachwianiem się autorytetu Kościoła, układ
Ptolemeusza zaczął powoli upadać. Tuż po śmierci Kopernika opublikowano
jego dzieło O obrotach… które doprowadziło do ostatecznego upadku
pierwotnej teorii. Udowodniono więc, że Słońce stanowi nieruchome
centrum, wokół którego krążą planety. Model heliocentryczny Kopernika
poparli inni uczeni, np. Galileusz, który za pomocą teleskopu potwierdził
słuszność teorii polskiego uczonego, za co zresztą później stanął przed
sądem, który kazał mu odwołać poparcie, bowiem alternatywą była kara
śmierci. Galileusz mimo, że był już w podeszłym wieku, a może dlatego,
że był bardzo przywiązany do życia, odwołał swoje przekonanie
o słuszności teorii. Jak głosi legenda, wychodząc z posiedzenia sądu szepnął:
”A jednak się kręci…”
1
Czy wiedziałeś, że…?
Grobu Mikołaja Kopernika poszukiwano już kilka razy. Pierwsze prace
w kolejne przeprowadzono w 1909 i 1939. Prawdopodobnie w czasie II
Wojny Światowej poszukiwania prowadzili także Niemcy, a po jej
zakończeniu również Rosjanie. Wszystkie próby zakończyły się
niepowodzeniem.
Mikołaj Kopernik swój bogaty księgozbiór przekazał w testamencie
diecezji warmińskiej. Książki te wraz z Archiwum Biskupów
Warmińskich
i księgozbiorem Kapituły Warmińskiej w 1626
roku wpadły w ręce Szwedów, którzy splądrowali bibliotekę przy
katedrze we Fromborku. Z polecenia Gustawa II Adolfa zbiory te trafiły
do Biblioteki Uniwersyteckiej w Uppsali. Dzięki temu biblioteka w
Uppsali posiada najsłynniejsze na świecie dzieła Kopernika. Pierwsze
wydanie epokowej pracy De revolutionibus orbium coelestium
wydrukowane zostało w Norymberdze w 1543 r. w nakładzie 400 - 500
egzemplarzy. Egzemplarz pierwszego wydania znajdował się w zbiorach
Collegium Hosianum w Braniewie. W 1626 roku dzieło to wraz z innymi
łupami trafiło do Szwecji.
W czasie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1520 – 1521 Mikołaj
Kopernik zamanifestował prawdziwie obywatelską postawę. Na zamku
w Olsztynie w dniu 16 listopada 1520 roku własnoręcznie zredagował
list do króla Zygmunta Starego prosząc go o pomoc zbrojną przeciw
Krzyżakom
i zapewniając o wierności pisał, że czynić będzie to,
co przystoi ludziom szlachetnym i uczciwym oraz bez reszty oddanym
Waszemu Majestatowi – nawet jeśliby przyszło zginąć. List Kopernika
został przejęty przez Krzyżaków i nie dotarł do adresata. Jednakże król
inną drogą dowiedział się
o zagrożeniu głównej twierdzy w
południowej Warmii i w końcu listopada 1520 r. nadesłał posiłki – stu
zbrojnych pod dowództwem Henryka Peryka z Janowic..
2
FROMBORK
TORUŃ
Jak naprawdę wyglądał Kopernik?
Zapewne niewielu z Was, drodzy Czytelnicy, zdaje sobie sprawę z tego, że
portret Mikołaja Kopernika, który znacie i macie okazję ujrzeć również na
łamach naszej gazety… nie jest jego prawdziwym portretem. Tak jest,
autentyczny portret Mikołaja Kopernika istniał w XVI wieku. Był to portret
malowany przez samego wielkiego astronoma, który - obok wielu innych
umiejętności - posiadał też talent malarski (jak przystało na prawdziwego
człowieka renesansu). Po śmierci Kopernika obraz stał się własnością
Kapituły Warmińskiej, która podarowała go astronomowi duńskiemu, Tycho
de Brahe, który sam czcił i cenił Kopernika. W ten sposób autoportret trafił
na duńską wyspę Hveen, gdzie de Brahe miał swój zamek i obserwatorium
astronomiczne. Niestety, w 1597 roku obraz wraz z zamkiem został
zniszczony przez wrogów de Brahe.
3
Pierwsze wydanie naszej gazetki zostało w dużej mierze poświęcone
naszemu patronowi Mikołajowi Kopernikowi, dlatego grzechem
byłoby nie napisać również czegoś o kosmosie i jego tajemnicach…
CZARNA DZIURA VS. CZARNA DZIURA
Już ich narodziny są wyjątkowo gwałtownym procesem. W zapadającej się
grawitacyjnie gwieździe materia ulega takiemu zagęszczeniu, że jej łyżeczka
waży miliardy ton. Jak ogromne siły jest zatem w stanie wyzwolić zderzenie
dwóch czarnych dziur?
Są jednym z najdziwniejszych obiektów we wszechświecie. Siła
przyciągania czarnej dziury jest tak ogromna, że niczym olbrzymi odkurzacz
pochłania nawet światło (!) Dlatego też nigdy nie będziemy mogli
bezpośrednio zaobserwować takiego zjawiska. Zwiastuny zderzenia są
jednak doskonale widoczne, dzięki ultraczułym teleskopom, ponieważ wokół
większości czarnych dziur wiruje tzw. dysk akrecyjny, składający się z pyłu i
gazu. Znajdujące się na kursie zderzeniowym czarne dziury wystrzeliwują w
siebie nawzajem potężne fontanny gazu pochodzące właśnie z tych dysków.
Zjawisko to zachodzące w oddalonym od siebie o około 3,5 miliarda lat
świetlnych gwiazdozbiorze Raka, monitorują obecnie astronomowie
z Obserwatorium Tuorla w Finlandii. Za około 10 000 lat dwie czarne dziury
układu podwójnego OJ 287 ostatecznie zderzą się ze sobą. Ale zanim
do tego dojdzie, wyrzucą w przestrzeń kosmiczną w regularnych odstępach
czasu niewyobrażalne masy gazu. Najbliższej supererupcji, czyli wybuchu
wulkanu, naukowcy spodziewają się w 2016 roku. Ale erupcje te to
zaledwie kosmiczne kichnięcia w porównaniu z ostateczną kraksą.
W jej wyniku bowiem miliardy gwiazd zostaną zrzucone ze swoich orbit
i pochłonięte, a całe otoczenie zostanie zdeformowane przez potężny
rozbłysk promieniowania gamma i tsunami grawitacyjne.
4
SPORT
MISTRZOSTWA ŚWIATA W PIŁCE SIATKOWEJ MĘŻCZYZN
2014 W POLSCE
Już 30.08.2014r na Stadionie Narodowym meczem Polska- Serbia
rozpoczną się XVIII MŚ w piłce siatkowej mężczyzn. W mistrzostwach
udział wezmą 24 najlepsze narodowe drużyny świata, które zostały
zakwalifikowane do 4 grup. Mecze odbędą się w: Katowicach, Wrocławiu,
Gdańsku, Łodzi, Bydgoszczy i Krakowie- mieście będącym gospodarzem
tych mistrzostw. Jest to pierwsza tego typu impreza w Polsce, prace
przygotowawcze cały czas trwają, a bilety na poszczególne mecze trafią do
sprzedaży 7 kwietnia.
Zachęcamy do gorącego dopingu naszych siatkarzy!
JUŻ NIEDŁUGO MUNDIAL!!!
W tym roku wszystkich fanów piłki nożnej czeka prawdziwa ,,gratka’’,
ponieważ 12 czerwca b.r. w Sau Paulo w Brazylii rozpoczną się
XX Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej.
Początki Mistrzostw Świata sięgają roku 1930, kiedy to najlepsze
reprezentacje narodowe zagościły w Urugwaju. Od tego czasu co cztery lata
odbywają się mistrzostwa, z wyjątkiem 1942 i 1946 roku, kiedy to nie
zostały rozegrane z powodu II wojny światowej. Ostatnie Mistrzostwa
Świata miały miejsce w 2010 roku w Republice Południowej Afryki.
Skąd nazwa „mundial”?
Otóż słowo mundial pochodzi z języka hiszpańskiego i oznacza ,,światowy’’.
A powszechnie używa się go głównie dlatego, że mistrzostwa świata w piłce
nożnej kilka razy z rzędu odbywały się w krajach hiszpańskojęzycznych.
5
Kącik podróżnika
Ciekawe miejsca, o których nikt nie ma pojęcia… a one istnieją.
Na świecie znajduje się wiele miejsce, które jeszcze nie zostały odkryte
przez ludzi, a tamtejsze warunki i widoki zapierają dech w piersiach. Często
wydaje nam się, że od czasów Kolumba wszystko zostało odkryte… a tu
taka niespodzianka 
Marmurowe Jaskinie- PATAGONIA, CHILE
Całkowicie naturalne piękno marmurowych
skał i krystaliczna woda jeziora General Carrera
to połączenie, które daje magiczne wrażenie
dla ludzkich oczu. Gra świateł i cieni grających
na ścianach jaskini to nieustanny spektakl natury.
Abraham Lake- KANADA
Jezioro to skrywa wielką tajemnicę, ale właśnie to powoduje jego
atrakcyjność i czyni go obiektem westchnień, zwłaszcza dla
fotografów. Niby niepozorne plamki widoczne na tafli jeziora to nie
tylko zamarznięte pęcherzyki powietrza, ale łatwopalny metan, który
czeka, aby uwolnić się, gdy nadejdzie odwilż. Każdy, kto odwiedził
to miejsce, wspomina ten spacer jako przeżycie pełne adrenaliny, ze
względu na spękaną powierzchnię jeziora, jak również na widok
ciemności docierającej z dna jeziora oraz niepokojącej ciszy, która jest
zakłócana jedynie przez notoryczne dźwięki pękającego lodu.
6
Hinatuan River-FILIPINY
Jest to "Enchanted River" (Zaczarowana Rzeka)nazywana tak przez mieszkających tam ludzi. Nazwa ta wzięła się od
lokalnej legendy, która mówi o rzekomo
widywanych "leśnych duszkach”, przybierających
ludzką postać - engkanto. Działo się to dawno temu,
ale podobno w okolicy wciąż można wyczuć ich
obecność i moc . Wyjątkowość temu miejscu
nadaje również lokalizacja - ukryte jest w dżungli
i nie łatwo do niego dotrzeć oraz czar kolorów
i przezroczystość wody.
---------------------------------------------------------------------
UWAGA WSZYSCY ZAINTERESOWANI WSPÓŁPRACĄ Z NASZYM PISMEM !
Zapraszamy wszystkich uczniów naszej szkoły do pisania tekstów na tematy,
które Was interesują, o Waszych pasjach, zainteresowaniach, usłyszeliście
coś ciekawego, tworzycie teksty do szuflady, nie krępujcie się, na łamach
naszej gazetki znajdzie się miejsce dla Waszej twórczości.
Kontakt
Bartek Nowoświatłowski klasa 1e LO
Marzena Dysiewicz Rerich sala 11
Opracowali:
Marta Wydra, 1e
Malwina Wójciak, 1a
Bartosz Nowoświatłowski, 1e
pod opieką prof. Marzeny Dysiewicz-Rerich
7
Miejsce do zagospodarowania dla nowych
redaktorów!!! 
8