Analiza IS #17 - Instytut Sobieskiego
Transkrypt
Analiza IS #17 - Instytut Sobieskiego
Raport Instytutu Sobieskiego Nr 17/2005 2005 11 10 „Polska - Dom Wolności Projekt skutecznej polityki historycznej RP” Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski TWORZYMY IDEE DLA POLSKI Instytut Sobieskiego ul. Nowy Świat 27, 00-029 Warszawa tel./fax: (022) 826 67 47 tel.: (022) 211 12 75 fax: (022) 211 12 76 e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl Volkswagen Bank Polska S.A. 45 2130 0004 2001 0340 1999 0001 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski Spis treści Streszczenie.......................................................................................................................2 Polityka Historyczna..........................................................................................................3 Polska-Dom Wolności.......................................................................................................3 Sposób realizacji................................................................................................................5 „Tajemnica tajemnic” .......................................................................................................7 „Połowiczne zwycięstwo” ................................................................................................8 „Dwa powstania” ..............................................................................................................9 „Ich najwspanialsza godzina” .........................................................................................10 „Polin” ............................................................................................................................10 „Rzeczpospolita Obojga Narodów” ................................................................................11 „Osiemnasta bitwa”.........................................................................................................12 „Panie Gorbaczow, zburz Pan ten mur” .........................................................................13 Kwestie organizacyjne i finansowe.................................................................................15 Kraje docelowe................................................................................................................15 Szacunkowe koszty..........................................................................................................16 Spodziewane efekty.........................................................................................................17 Filmy zrobione byłyby w atrakcyjnej formie Streszczenie przez RP powinna określić swoją misję w słowach: „Polska-Dom najlepszych i załączone jako bezpłatny dodatek do Wolności” poczytnych i spopularyzować ją możliwie szeroko na Akcja popularyzacyjna powinna przybrać cyklu filmów międzynarodowych społeczno-politycznych. świecie. formę dokumentalistów dokumentalnych o historii XX wieku, które podkreślałyby wkład Polaków do dziejów powszechnych. e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 2 pism Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski światowej opinii publicznej, po to aby kształtować dzisiejsze wydarzenia polityczne. Polityka Historyczna To nie Polska wywołała temat historii W ostatnim czasie można zauważyć, że i użyła go jako narzędzia w bieżącej polityce. to historia ożywia debatę intelektualną Odnosiło się wrażenie, że w latach 90-tych przekraczającą granice jednego kraju. Powrót Polacy jakby chcieli zapomnieć o przeszłości. dyskusji historycznej jest zaprzeczeniem Jednak tytułu głośnej książki Francisa Fukuyamy Steinbach wybudowania zabrać głos. Centrum Dlatego należy zrealizować projekt Wypędzonych w Berlinie, spowodowały, że medialny, który odpowiednio prezentowałby wydarzenia związane z II Wojną Światową trafiły na czołówki rolę Polski w XX wieku. Tym bardziej, że amerykańskich nasz i europejskich mediów. Obchody takich przywracają „historia” uprawiania można staje się polityki zauważyć, znów niewątpliwe a przez przez to szeroką tajemniczość i ciekawość, 25 lat powstania Solidarności, historii pontyfikat miejsce w europejskiej i światowej pamięci. Równocześnie wydarzeń publiczność Drezna”, czy „podpisanie aktu kapitulacji Rzeszę” dysponuje nieznajomość „wyzwolenie Auschwitz”, „bombardowanie III kraj następującymi atutami: prawda historyczna, rocznic jak „lądowanie w Normandii”, przez historyczno-medialna Niemiec i Rosji, powoduje, że powinniśmy „Koniec historii”. Emocje wywołane planem Eryki ofensywa że narzędziem papieża Jana Pawłą II, zainteresowanie Polską w Stanach Zjednoczonych związane z udziałem w wojnie irackiej. międzynarodowej. Poszczególne państwa starają się w sposób Polska-Dom Wolności zgodny z własnym interesem narodowym przedstawić interpretacje O sile państwa decydują: siła moralna, wydarzeń gospodarka, siła militarna, demografia, a rząd RP powinien sprzyjać rozwojowi każdego e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 3 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski z tych czynników. Uważamy, że o sile romantyczna chęć sprzeciwu i walki bez moralnej kraju decyduje w dużej mierze względu na koszty. Ilustracją tego poglądu postrzeganie go przez światową opinię jest publiczną. fałszywy i szkodliwy stereotyp „z szablami na czołgi”. Pogląd ten jest Proponujemy zorganizować projekt popularny wśród wielu osób w Polsce edukacyjno-medialny, który prawdziwie i zagranicą, i przynosi duże, choć i w sposób zgodny z interesem narodowym niewymierne szkody. przedstawiłby Polskę publiczności światowej. Jako motyw przewodni Należy wykazać, że szereg projektu najważniejszych decyzji politycznych zostało proponujemy ideę, że „Polska to Dom podjętych na Wolności”. Zawsze wtedy, gdy zagrożona skalkulowanego granicy ryzyka, przy wysoko założeniu była wolność Polski, zagrożona była wolność spełnienia się optymistycznego scenariusza. w Europie i swobodny byt narodów. Zawsze Takie podejście czasami zawodziło, np. też wtedy, gdy wolność zagrożona była przez w 1944 roku, ale innym razem przynosiło tyranię i totalitaryzm to z Polski wychodziła sukces np. w 1980-1989. Polscy mężowie „iskra, która rozpalała siły do walki”. Celem stanu byli skłonni akceptować większą dawkę projektu jest przekonanie do tych idei ryzyka niż Francuzi lub Niemcy, a to ze międzynarodowej opinii publicznej. względu na to, że Polska jest Domem Istnieje opinia, według której działania Wolności; wolność stoi wysoko w hierarchii polityczne Polaków charakteryzuje brak wartości Polaków. zastanowienia się nad ich konsekwencjami, e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 4 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski Powstańcy warszawscy z 1944 r. lub stoczniowcy gdańscy z 1980 r nie byli szaleńcami. Ich mottem mogłyby być słowa z wiersza Ryduarda Kiplinga pt. „Jeżeli” (If) : „Jeżeli potrafisz na jednej szali położyć wszystkie twe sukcesy i potrafisz zaryzykować, stawiając wszystko na jedną kartę, jeżeli potrafisz przegrać i zacząć wszystko od początku, bez słowa, nie żaląc się, że przegrałeś; Jeżeli umiesz zmusić serce, nerwy, siły, by nie zawiodły, choćbyś od dawna czuł ich wyczerpanie, byleby wytrwać, gdy poza wolą nic już nie mówi o wytrwaniu; (...) twoja jest ziemia i wszystko co na niej. I – co najważniejsze – synu mój – będziesz człowiekiem If you can make one heap of all your winnings And risk it on one turn of pitch-and-toss, And lose, and start againat your beginnings And never breathe a word about your loss; If you can force your heart and nerve and sinew To serve your turn long after they are gone, And so hold on when there is nothing in you Except the Will which says to them:”Hold on !” (...) Yours is the Earth and everything that’s in it, And-which is more- you’ll be a Man, my son ! Sposób realizacji pokazane byłyby perspektywie. Rekomendujemy realizację cyklu w ogólnoeuropejskiej Filmy powinny się koncentrować na aktywnej roli, dynamizmie filmów dokumentalnych o historii XX wieku i i ich szeroką dystrybucję na całym świecie. pomysłowości Polaków, proponujemy odejść od obrazu wiecznie przegranych, Projekt ten powinien zostać zrealizowany rozpamiętujących przez nowy rząd. własnych i klęskach. lubujących się Jednocześnie we filmy Poszczególne odcinki pokazywałyby pokazywałyby wydarzenia mało znane i nie sukcesy Polski i Polaków w szerokim unikałyby kontrowersji. europejskim kontekście. Problemy polskie e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 5 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski Filmy odgrywałyby nieocenioną rolę o polityce i historii, Polska była nieobecna edukacyjną. Ignorancja w sprawach Europy jako samodzielny podmiot. Środkowej i Polski jest bowiem ogromna. Filmy byłyby dystrybuowane poprzez Przykładem może być artykuł Conrada dołączenie ich do wybranego Blacka pt „Europe’s dream disturbed” międzynarodowego popularnego czasopisma w prestiżowym piśmie amerykańskim The (tzw. magazynu opinii). Należy rozważyć National Interest z jesieni 2005. Czytamy tam „Economist” (1 mln nakładu), „Time” (4 mln min. ”Wschodnie kraje Unii Europejskiej – nakładu), lub „Newsweek” (3 mln nakładu). byłe państwa satelitarne ZSRS (Polska, W tym celu RP powinna wykupić płatne Węgry, Republika Czeska, Słowacja) – reklamy w wybranym piśmie, do którego są Euro-federalistyczne, ponieważ nigdy w cyklu dwumiesięcznym załączona byłaby w swojej historii (za wyjątkiem Czechów do płyta z filmem dokumentalnym w formacie pewnego stopnia), nie posiadały instytucji DVD. politycznych wartych uwagi”. Celem jest dotarcie do najbardziej Ignorancja której przejawem jest aktywnej i opiniotwórczej części powyższy cytat dotyka także elit społeczeństwa światowego. Osoby te, intelektualnych. Nie nalezy się bowiem obywatele różnych krajów czytają dziwić ignorancji 90% społeczeństw angielskojęzyczne wydania pism wskazanych Zachodu, gdyż ludzi ci zajęci są codziennymi powyżej, zaś film jest doskonałym problemami, lub w wymiarze kulturowym, i atrakcyjnym środkiem przekazu; rozgrywkami ligi piłkarskiej bądź śledzeniem potencjalna publiczność może go obejrzeć serialu telewizyjnego. Problemem z którym np. podczas podróży na przenośnym należy się zmierzyć jest ignorancja elit, komputerze. a wynika ona z faktu, że przez większą cześć Economist, Newsweek, Time regularnie ostatnich 200 lat, a więc okresu kiedy to zamieszczają działy reklamowe poświęcone tworzył się obecny paradygmat myślenia e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 6 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski poszczególnym krajom. W okresie przed przez szereg lat. Skrzywiony obraz dotarł do przystąpieniem do Unii Europejskiej, Polska popkultury, czego przejawem jest film także wykupywała artykuły sponsorowane fabularny właśnie pod tytułem Enigma. Ta dotyczące gospodarki, polityki i spraw tendencja społecznych. Obecnie, popularność nowych ze względu nośników i została odwrócona dopiero na w ostatnich latach poprzez prace historyków ich brytyjskich i polskich. W roku 2002 skuteczne oddziaływanie należy preferować w Bletchley Park odsłonięto pamiątkową formę przekazu multimedialnego. tablicę upamiętniającą dokonania polskich Cykl filmów „Dom Wolności” powinien się kryptologów. także znaleźć edukacyjnych wśród ambasad RP. materiałów Cofnęlibyśmy się do lat dwudziestych, do Ambasady powstania polskiego wywiadu i stworzenia podjęłyby działania nakierowane na wybrane zespołu grupy, tj rozsyłałyby uniwersytetów, film bibliotek, do kryptoanalitków, szkół, Uniwersytetu absolwentów Poznańskiego: Mariana znanych Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka osobistości, profesorów, deputowanych. Zygalskiego. Naukowcy poznańscy łączyli Proponujemy realizację następujących edycji. przygotowanie z „Tajemnica tajemnic” maszyny języka ośrodka wywiadu polskiego w Pyrach, ze złamaniem przez polskich matematyków niemieckiej znajomością niemieckiego. Film ukazałby stworzenie Film opowiadałby historię związaną kodów doskonałą matematyczno-filozoficzne złamanie niemieckiego szyfru w 1933 r. oraz szyfrującej przekazanie wywiadom Francji i Wielkiej Enigma. Brytanii replik maszyny szyfrującej przez Sukces zespołu matematyków pracujących wywiad polski latem 1939. Odcinek dla polskiego wywiadu jest niemal nieznany pokazywałby znaczenie złamania szyfrów światowi zachodniemu, ze względu na w bitwie o Anglię latem 1940r, bitwie przemilczanie ich roli przez Wielką Brytanię o Atlantyk, kampanii w Afryce, ofensywie e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 7 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski Hitlera na ZSRR. Film pokazałby wagę jesienią 1939 Stalin zaatakował Finlandię, informacji wywiadowczych dla szybszego a Francja i Anglia zamierzały wysłać zakończenie II wojny światowej. oddziały wojskowe na pomoc Finlandii. W „Połowiczne zwycięstwo” 1940 Stalin podbija Litwę, Łotwę i Estonię. Film opowiadałby historię i skutki Po okresie dwuletniej współpracy, konferencji jałtańskiej. Jednocześnie zawarte czerwca 1941 Hitler zaatakował ZSRS. 22 byłyby w nim informacje o wydarzeniach Pokazalibyśmy gorzką prawdę: II Wojna poprzedzających wybuch II wojny, latach została zakończona „połowicznym trzydziestych i polityce appeasementu i jej zwycięstwem”, które przyniosło wolność fiasku - ataku Niemiec na Polskę w 1939r. tylko połowie kontynentu. Na konferencji w Drogę to tego ataku utorowało porozumienie Jałcie i Poczdamie, mocarstwa Zachodnie Hitler – Stalin: ZSRS i Niemcy podzieliły się przystały de facto na to, aby Europa strefami wpływów – Europa Zachodnia miała Środkowa została zdominowana przez ZSRS. przypaść Hitlerowi, Europa Wschodnia – Państwa Zachodnie przystały na takie pod naciskiem ZSRS fakty rozwiązanie nieznane zachodniej publiczności np. i wymogów wojny z Hitlerem. Przykładowo, współpraca ZSRS i Niemiec – wspólna jednostki amerykańskie generała Pattona nie defilada armii niemieckiej i sowieckiej kontynuowały natarcia w kierunku Pragi, Stalinowi. Odcinek zawierałby w Brześciu, konferencja Gestapo i NKWD gdyż Czechy miały przypaść reżimowi poświęcona zwalczaniu polskiego ruchu sowieckiemu. oporu w Zakopanem, niemieckie czołgi Jednak nawet i tych wymuszonych napędzane ropą dostarczoną przez ZSRS porozumień Stalin nie dotrzymywał, wjeżdżają do Paryża. Gestapo aresztuje zaprowadzając rządy partii komunistycznych, rosyjskich emigrantów we Francji i wydaje wprowadzając rządy terroru i zabijając ich Stalinowi, w zamian ZSRS wydaje przeciwników politycznych. Te działania niemieckich komunistów. Jednocześnie rozpoczęły się od razu po zajęciu Europy e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 8 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski Środkowej przez Armię Czerwoną – gdy powstania. Armia Czerwona w tym samym Europa przygotowywała się do pokoju, Stalin czasie podejmowała ofensywę na Bałkanach, aresztował przedstawicieli polskiego rządu w a więc posiadała możliwości do przełamania kraju i urządził im proces pokazowy. Europa niemieckiej obrony na linii Wisły. W efekcie Środkowa usiłowała wybić się na Paryż został wyzwolony po kilku dniach przy niepodległość – 1953 Berlin, 1956 Węgry i niewielkich stratach ludzkich, a samo miasto Polska, 1968 Czechosłowacja, 1980 Polska. uniknęło zniszczeń wojennych. Natomiast Europa Zachodnia pozostała ustawicznie w Warszawie zabito 250 tys mieszkańców, zagrożona przez potęgę ZSRS. a miasto po powstaniu zostało zniszczone na „Dwa powstania” rozkaz Hitlera. Zawartość tego odcinka stanowiłaby Różnice w traktowaniu powstań dzieje dwóch powstań z 1944 roku, w Paryżu pokazują stanowisko odpowiednio USA i i Warszawie. W tym filmie ZRSR wobec Europy. pokazalibyśmy różnice Film pokazałby także ruch oporu w zachowaniu się aliantów wobec powstań. w okupowanej Europie, jego zasięg W przypadku powstania w Paryżu w sierpniu w poszczególnych krajach oraz fenomen 1944 wojska alianckie podjęły wysiłek aby polskiego państwa podziemnego potrafiącego przyjść z pomocą miastu, a sam zaszczyt zmobilizować jednostki w randze dywizji wyzwolenia pozostawiły wojskom piechoty i sukcesy wywiadu AK np. zdobycie francuskim. Podkreślić należy, że termin rakiety V2. Wspomniane sukcesy wywiadu wybuchu powstania nie był uzgodniony obróciły się przeciw Polsce – przez całą z dowództwem wojsk sojuszniczych. wojnę meldunki były dostarczane Wielkiej Z drugiej strony powstanie w Warszawie, Brytanii, która z kolei przekazywała te które i postawa wojsk sowieckich które zatrzymały dotyczyły frontu wschodniego Stalinowi. się na linii Wisły, pozwalając na zdławienie Wiadomości te przyczyniły się do wygrania wojny, ale drugiej strony stworzyły e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 9 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski przekonanie wśród kierownictwa ZSRS ukazane byłyby w kontekście danego teatru o rozległej sieci wywiadowczej na terenach działań wojennych. wschodnich. W rezultacie, po wkroczeniu na W filmie wspomniano by także udział te tereny Armii Czerwonej w 1944r. nastąpiły wojsk polskich w walkach na Pomorzu masowe aresztowania ludności polskiej. w 1945 i operacji berlińskiej kończącej „Ich najwspanialsza godzina” wojnę – tym samym polski żołnierz walczył Film nawiązywałby do znanego od pierwszego do ostatniego dnia wojny. powiedzenia Winstona Churchilla (their Odcinek „Ich najwspanialsza godzina” finest hour), opowiadałby historię polskich przedstawiałby także tych, których zabrakło żołnierzy na frontach II wojny. Szczególne na polach bitew: 15 tysięcy oficerów polskich miejsce przypadłoby pilotom walczącym w rozstrzelanych na rozkaz Stalina w Katyniu. „bitwie o Anglię”. Polski dywizjon Zbrodnię tę ZSRS próbował ukryć przed myśliwski 303 uzyskał największą liczbę opinią światową do końca lat 80. zestrzeleń samolotów niemieckich podczas bitwy o Anglię w 1940r. „Polin” Odcinek opowiadający o Żydach Film przedstawiłby historię polskiego czynu polskich. Tragiczne losy tej społeczności są zbrojnego zawierając informacje o Narviku, często przedstawiane nieprawdziwie. Tobruku, Monte Cassino, Fallaise, Arnhem Opowiedzielibyśmy o społeczności i udziale polskich żołnierzy w wyzwalaniu żydowskiej przed wojną, jej żywej kulturze Francji, Włoch, Belgii i Holandii, (teatrach, filmach nakręconych w języku Niemczech. Przypomnielibyśmy piękne jidysz) o przyjęciu przez Polskę Żydów i barwne postacie generałów frontowych wygnanych przez Hitlera. Powiemy Andersa, Maczka, Sosabowskiego, Andersa o wspomaganiu ruchu syjonistycznego przez i ich jednostek odpowiednio II Korpusu, II RP, zaprzestanym po proteście Wielkiej I Dywizji Pancernej, Brygady Brytanii sprawującej wówczas mandat Ligi Spadochronowej. Działania tych formacji e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 10 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski Narodów nad Palestyną. Odcinek pokazałby legendarnego Jana Karskiego, samobójczą różnice pomiędzy zachodnioeuropejskimi, i nielicznymi, oraz kultywującymi swoją Żydami śmierć Szmula Zygelbojma. Wszystkie te zasymilowanymi działania nie spotkały się z zainteresowaniem Żydami polskimi, i stosowną reakcją aliantów. Obojętność, co żydowskość oraz paradoksalne, wykazały także środowiska stanowiącymi niemal 10 % ludności kraju. żydowskie w USA. Pokazalibyśmy okres II wojny i całą „Polin” pokazałby także powstanie w getcie różnorodność postaw Polaków wobec warszawskim w 1943r. Dramatyczny zryw dokonywanej zagłady od heroizmu, poprzez Żydów, pozbawiony militarnego znaczenia, bierność oraz współpracujących szmalcowników którego celem było jedynie umrzeć w z okupantem. Film godności. pokazałby także kontrowersyjne i bolesne „Rzeczpospolita Obojga Narodów” epizody: z jednej strony kaźń w Jedwabnem, Film pokazywałby fenomen unii a z drugiej współpracę szeregu litewsko-polskiej zawiązanej pod koniec wynarodowionych obywateli XIVw. Odcinek ukaże unikalną formę polskich z NKWD. Zestawilibyśmy dane rządów: republikańską monarchię szlachty, dotyczące kar grożących w okupowanych opartą o trzy podstawowe zasady: gwarancje krajach Europy Żydów, za pomaganie Żydom, nietykalności osobistej –przywilej Neminem świadectwa uratowanych osób, i Polaków Captivabimus z 1434r, parlamentarnej zabitych za pomaganie Żydom. Wśród tych kontroli nad ustawodastwem - konstytucja ostatnich postaci szczególne miejsce zajmuje Nihil Novi z 1505r., tolerancji religijnejHenryk Sławik, który uratowal kilka tysięcy konstytucja warszawska z 1573r. Żydów na Węgrzech. Zwieńczeniem była wolna elekcja króla. Film przedstawiłby działania rządu Współcześnie żyjący mieli pełną świadomość polskiego na wychodźctwie, memoranda unikalności modelu ustrojowego skierowane na ręce rządów alianckich, e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 11 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski Rzeczypospolitej, czemu dawali wyraz „Osiemnasta bitwa” w traktatach i pamfletach tego okresu. Tytuł odcinka byłby zaczerpnięciem Wielbiciele Najjaśniejszej twierdzili, że jest z książki lorda d’Abernona „Osiemnasta ona idealnym połączeniem trzech zasad decydująca bitwa w dziejach świata”, zaś ustrojowych Arystotelesa: monarchii, film traktowałby arystokracji, politei. Unię polsko-litewską bolszewickiej porównywano natomiast do małżeństwa- wydarzenia sakramentalnego związku o wojnie 1920r. tego okresu, polsko- Ogólnoświatowe tworzące tło kobiety opowieści, to rewolucja bolszewicka w Rosji i mężczyzny. Ta duma stała się powodem i koniec I wojny światowej oznaczający blokowania reform ustroju. Przedstawimy Rzeczpospolitej, zmęczenie Europy wojną. obraz Dokument rozpocząłby się w 1918 roku, roku wojny światowej, odrodzenia obejmujący końca pełny niezdyscyplinowane korzystanie ze swobód niepodległej Polski, konsolidacji władzy politycznych, ewoluujące w stronę anarchii komunistów nad Rosją. Kolejne ważne i nierządu, której najbardziej wymownym wydarzenia pokazane w filmie, to sojusz przykładem była karykaturalna forma Polski i Ukrainy, wyprawa na Kijów, - kontrofensywa wojsk bolszewickich i zajęcie rozbiory Rzeczpospolitej pod koniec XVIII przez nie znacznej części środkowej Polski. w przez zcentralizowane potęgi Rosji, Prus Kulminacyjnym momentem filmu – jak i Austrii. Jednak przed rozbiorami, kraj wydał i samej wojny- byłaby Bitwa Warszawska. jednomyślności– liberum veto. Efekt pierwszą konstytucję w Europie w 1791r. Prosty i genialny plan uderzenia znad Polska świadomość polityczna zna więc cenę Wieprza na południową flankę wojsk bolszewickich, przygotowany przez szefa wolności i ryzyka z nią związanego. Odcinek Rzeczpospolita Obojga Narodów nie jest ściśle rzecz ujmując dokumentalnym lecz edukacyjnym. filmem sztabu gen. Rozwadowskiego, za którego realizację odpowiedzialność przyjął Józef Piłsudski. e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 12 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski Film „Osiemnasta bitwa” pokazałby wystosowaną przez Węgry. Opowiemy takze wagę tej wojny dla teorii wojskowości. o roli ochotników walczących po polskiej Wojnę polsko-bolszewicką można uznać za stronie, białych Rosjan oraz, co będzie wojnę pośrednią pomiędzy I a II wojną, interesujące dla amerykańskiej publiczności, z pierwszej dominującą wzięła rolę środki techniczne: lotników eskadry kościuszkowskiej złożonej tradycyjnych broni: z pilotów z USA i Polski. piechoty, artylerii i kawalerii, wspartych pociagami pancernymi, lekkimi czołgami „Panie Gorbaczow, zburz Pan ten mur” oraz lotnictwem. Charaterystyczna dla II Nawiązując do słynnej mowy Ronalda wojny, była natomiast koncepcja wojny Reagana wygłoszonej manewrowej, przełamania frontu i długiego Brandenburską zagonu. w pod Bramą 1989 roku, opowiedzielibyśmy historię największego w Film pokazałby polityczne tło wydarzeń na dziejach świata pokojowego ruchu frontach. Reakcje gabinetów politycznych rewolucyjnego, jakim była „Solidarność” i jej Europy wobec Polski tych lat, umiarkowanie decydujące znaczenie do obalenia przyjazną Francji, oraz niechętną Wielkiej komunizmu i przywrócenia wolności Brytanii której premierem był Lloyd George, w Europie. sympatyzujący z bolszewikami. Szeroki kontekst tych wydarzeń to polityka Brzemiennym w skutki wyrazem tej polityki odprężenia w Europie i na świecie była koncepcja tzw „linii Curzona”. wykorzystana przez ZSRS do podbicia 10 Ukazane byłyby także postawy społeczeństw nowych krajów. W latach 70-tych niewielu Europy: propaganda komunistyczna na wierzyło w upadek komunizmu- Europa Zachodzie Europy, strajki blokujące dostawy Zachodnia realizowała projekt EWG uzbrojenia. Z drugiej strony pokazalibyśmy korzystając z osłony militarnej USA, nawet pomoc wojskową Francji, rolę misji podzielone Niemcy pogodziły się ze status wojskowej Weyganda, ofertę pomocy e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 13 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski quo, a RFN hojnie finansowała reżim ekwiwalentności. Honeckera. Już inauguracyjnym w przemówieniu stwierdził, że sceny najpotężniejsza bronią jest odwaga wolnych politycznej poprzez powstanie Solidarności. ludzi. W 1983 r. nazwał ZSRR „Imperium Była to zasadnicza zmiana Solidarność jako ruch robotniczy podważyła Zła”. Wówczas doszło do zburzenia legitymizację władzy partii komunistycznej w traktowaniu ZSRR. polityka i pokazała, że komunizm reprezentuje jedynie realizowana Konsekwentnie spowodowała czystą siłę. Pokazalibyśmy słabość moralną bankructwo moralne i ekonomiczne ZRSR niektórych środowisk europejskich, oraz klęskę wojskową w Afganistanie. piszacych o zrywie wolnościowym, Jednocześnie system kruszał w krajach w kategoriach lekceważenia lub podkreślania podporządkowanych jego rzekomego warcholstwa. Moskwie, nastąpiły strajki w Polsce w 1988, reformy na odrodzenie Solidarności, Ostatni odcinek cyklu omówiłby rolę Węgrzech, prezydenta USA Ronalda Reagana i papieża częściowo wolne wybory roku 1989 w Polsce Jana Pawła II w doprowadzeniu do upadku uruchamiające lawinę zdarzeń: powstanie komunizmu. Wizyta Ojca Świętego w Polsce niekomunistycznego rządu w Polsce, w 1979 pokazała, że władze komunistyczne aksamitną rewolucję w Czechach, obalenie nie dzierżą „rządu dusz” w najważniejszym, muru w Berlinie. Nastąpił rozpad ZSRS i wycofanie wojsk sowieckich z Europy po ZSRR, kraju bloku. Działania polityczne jednoznaczne wsparcie wolnościowych przede Reagana to Środkowej. ruchów Uczestnicy W każdym odcinku, oprócz zdjęć wszystkim Solidarności, oraz jasne głoszenie przesłania dokumentalnych, powinny żyjących wolności – odrzucenie koncepcji zbliżania, wypowiedzi znaleźć się świadków konwergencji dwóch systemów, ich moralnej poszczególnych wydarzeń oraz komentarze znanych europejskich i amerykańskich e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 14 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski historyków wojskowości oraz stosunków profesjonalnych dokumentalistów politycznych. Wskazane jest, by zaprosić do tworzących programy dla zagranicznych wystąpienia w filmie : telewizji np. BBC, Discovery, History Normana Daviesa, Channel. Osoby te powinny prezentować Zbigniewa Brzezińskiego, wysoki poziom profesjonalny i posługiwać Lenne Olson i Stanleya Clou „Sprawa Honoru”, się Anne Appelbaum - „Gułag”, Gregora Dallasa - „Poisoned Peace”, Ann Coulter – “Treason: Liberal Treachery from the Cold War to the War on Terrorism”, warsztatem przemawiającym zagranicznego widza. Obok filmu każda płyta zawierałaby dodatki w postaci map, statystyki dotyczące sił zaangażowanych w dane wydarzenie, ofiar, strat materialnych, oraz dłuższe wypowiedzi Wiliama Breuera – „Jak polscy patrioci pomogli uratować Europę przed Hitlerem”, większej liczby świadków. Stephane Courtois – „Czarna księga komunizmu”, Kwestie organizacyjne i finansowe Richarda Pipes – „Jak żyłem”, „Rosja Bolszewików”, Kraje docelowe Thomasa Wood – „Karski : How One Man Tried to Stop the Holocaust” Christophera Wheatleya - „Poland is Not Yet Lost: Heroic and Tragic Tales for the Polish Diaspora” Johna Tolanda – „Ostatnie sto dni” Christophera Andrew, Wasilija Mitrochina – „Archiwum Mitrochina”. do W pierwszej kolejności projekt powinien zostać zrealizowany w języku angielskim, co pozwoli na dotarcie do publiczności w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, a także do osób znających ten język zamieszkałych w innych krajach. Następnie należy zmodyfikowaną wersję zrealizować w innych krajach. Kwestie techniczne Czas trwania każdego odcinka 45 Zmodyfikowana wersja byłaby tłumaczeniem minut. Film powinien być zrealizowany przez wersji angielskiej e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 15 filmu z częściowym Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski zastąpieniem wypowiedzi postaci Szacunkowy koszt wyprodukowania jednego anglosaskich, osobami znanymi w danym filmu wynosi 200,000 USD. Jest to kwota kraju. porównywalna z budżetem takich znanych W miarę posiadanych środków finansowych, produkcji dokumentalnych ostatnich lat jak cykl należy przeprowadzić w większości Fog of War, Rupert Murdoch War on krajów europejskich: w Niemczech, Francji, Journalism, Anne Frank Remembered (Oskar Włoszech, Hiszpanii, Ukrainie, Rumunii 1995), Trials of Henry Kissinger, Wonderful, i wybranych odgrywających ważną pozaeuropejskich, terrible life of Leni Riefenstahl, In the Face rolę w polityce of Evil:Reagans’War in word and Deed, światowej: Rosji, Izraelu, Japonii. W każdym Sobibor, October 14, 1943, 4PM. Dwieście z tych krajów, seria płyt DVD byłaby tysięcy dolarów to kwota większa od kosztów dołączana najbardziej jako darmowy krajowej produkcji do przeciętnej tygodnika dokumentalnej, filmy powinny być bowiem dodatek popularnego polityczno-społecznego o rdzennie krajowym zrealizowane zgodnie z najlepszymi wzorami przez doskonałych światowych charakterze: np. Francja - Express, Niemcy- i Spiegel, Rosja- Ogoniok, lub w edycjach producentów/reżyserów. Zgodnie z angielską maksymą, Polska jest zbyt uboga aby językowych pism międzynarodowych. kupować rzeczy przeciętnej jakości. Do Szacunkowe koszty Jak wspomniano powyżej, program Polska- Dom Wolności, powinien zostać zrealizowany przez rząd. Promocja kraju leży bowiem w sferze właściwych zadań władzy publicznej. Podstawowe rodzaje kosztów wiązanych z projektem obejmują produkcję filmów, tłoczenie płyt DVD, dystrybucję. realizacji należy rozważyć zaproszenie osób, które w poprzednich latach otrzymały nagrodę Amerykańskiej Akademii Filmowej Oskara za film dokumentalny. Tłoczenie filmów DVD jest coraz tańsze. Dostępne powszechnie cenniki pozwalają stwierdzić, że przy tak dużym nakładzie, cena nie powinna przekroczyć 1 zł za sztukę. e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 16 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski Aby podać przybliżone koszty dystrybucji • polepszenie wizerunku Polski skorzystaliśmy z cen tygodnika Time, pisma w szeregu krajach z którymi wiążą o największym nakładzie, wynoszącym 4 mln nas szczególnie silne więzi kulturowe egz. i polityczne, docierającym do 26 mln czytelników (dane wydawcy). przyjęliśmy Na cenę tej podstawie 300.000 USD • za wzmożone zainteresowanie turystów Polską i całym regionem Europy jednorazowy insert. Środkowej, Zbiorcze, szacunkowe koszty dla pierwszej • edycji ogólnoświatowej wyniosłyby zatem: Pozycja Kwota Produkcja 200.000 USD Tłoczenie 4.000.000 zł Dystrybucja 300.000 USD Razem za 1 odcinek 5.700.000 zł Razem za 8 odcinków 45.600.000 zł neutralizacja rewizjonistycznych argumentów na i II wojny światowej przedstawianych przez • ubocznym dotarcie skutkiem do może nowych z być osób, okresu objętego pozytywnego klimatu produkcją filmów, Podstawowe pozytywne przeprowadzonej akcji : rozpropagowanie najnowszej zwłaszcza skutków niektóre środowiska Niemiec i Rosji, Spodziewane efekty o przyczyn, przebiegu dokumentów • temat • efekty stworzenie pomagającego sytuacji prawnej RP pełnej wiedzy i jej obywateli w ewentualnych historii Europy, pozwach, wiedzy dotychczas • pomijanej lub nieznanej, pośredni pozytywny wpływ na decyzje gospodarcze i inwestycyjne firm zagranicznych. e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 17 Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski Copyright Paweł Szałamacha, Przemysław Sypniewski Paweł Szałamacha, prawnik – absolwent UAM w Poznaniu, publicysta, współzałożyciel Instytutu Sobieskiego i członek jego zarządu. Przemysław Sypniewski, historyk- absolwent UAM w Poznaniu, pracował w ośrodku poznańskim TVP, realizuje niezależne dokumentalne produkcje filmowe. Instytut Sobieskiego jest polskim think Tematyka badawcza obejmuje: Stosunki tankiem czyli "fabryką idei". Think tank to Międzynarodowe, Obronność, Konstytucja pozarządowa instytucja będąca pomostem i pomiędzy nauką, polityką, System światem Finanse Polityczny, Publiczne, Unia Europejska, Podatki, Polityka gospodarki, mediami i obywatelami. Instytut Monetarna, Prywatyzacja i Restrukturyzacja zajmuje się szeroką tematyką polityczno- Gospodarki, Rynek Pracy, Bezrobocie, ekonomiczno- społeczną, prowadzi badania i Infrastruktura i Transport, Przestępczość, na ich podstawie proponuje zalecenia Prawo Karne, Rolnictwo, Krajobraz dotyczące konkretnych polityk i stymuluje Przestrzenny, Miasto. debatę publiczną. Zespół ekspertów Misja Instytutu składa Instytutu Sobieskiego brzmi: się Tworzymy Idee dla Polski. z ponad 20 osób z dorobkiem zawodowym Podstawowe zasady: Silne Ograniczone lub naukowym: ekonomistów, politologów, Państwo, Wolna Gospodarka, Ład Społeczny. prawników, finansistów, inżynierów, biologów, historyków. Instytut Sobieskiego ul. Nowy Świat 27 00-029 Warszawa tel./fax: (022) 826 67 47 tel.: (022) 211 12 75 fax: (022) 211 12 76 [email protected] Volkswagen Bank Polska S.A. 45 2130 0004 2001 0340 1999 0001 www.sobieski.org.pl e-mail: [email protected] http://www.sobieski.org.pl 18