Metody aktywizujące
Transkrypt
Metody aktywizujące
Metody aktywizujące Aby realizować zadania wychowawcze i dydaktyczne trzeba zastanowić się nad wyborem określonych metod. To one decydują o efektach uczenia i zapamiętywania. Na kształcenie składają się dwa procesy: proces nauczania – po stronie nauczyciela proces uczenia się – po stronie dziecka Metody aktywizujące to grupa metod nauczania charakteryzująca się tym, że w procesie kształcenia aktywność podmiotu uczącego się przewyższa aktywność podmiotu nauczającego. Metody aktywizujące – pomoce i wskazówki, dzięki którym dziecko poszerza swoją wiedzę, pogłębia swoje zainteresowania, rozwija nowe pomysły i nowe idee, komunikuje się z innymi, uczy się dyskutować i spierać na różne tematy. Przyświeca temu chińskie przysłowie: „ powiedz a zapomnę, pokaż, a zapamiętam, pozwól wziąć udział, a zrozumiem” Stosowanie metod aktywizujących wiąże się ze zmianą całościową myślenia, która obejmuje: Tok pracy dydaktycznej Zakładane i osiągane cele Zadania i role osoby prowadzącej Zjawiska dynamiki grupowej (grupa zupełnie inaczej pracuje) Przestrzenną organizację miejsca pracy Metody aktywizujące stymulują myślenie ucząc przez przeżywanie! Podczas stosowania metod aktywizujących biorą udział 3 płaszczyzny: rzeczowa – „to” – konkretny podmiot, konkretne zadanie przeżyć osobistych – „ja” – biorę w tym udział, wykonuję zadanie stosunków międzyludzkich – „my” – pracuję w grupie Zadaniem nauczyciela jest stworzenie takich sytuacji, które będą angażowały wszystkich uczniów i te 3 płaszczyzny. Kiedy dziecko będzie aktywne? - kiedy będzie zachęcone, zainteresowany, gdy będzie miało poczucie bezpieczeństwa, poczucie własnej wartości, poczucie sensu tego co robi, kiedy uwzględnimy jego potrzeby, kiedy cel jest dla niego bliski, odczuwa satysfakcję z tego co robi (wie, że zostało docenione), jego działaniu towarzyszą emocje, docenia się jego wkład pracy, a nie efekt i kiedy ma możliwość realizowania swoich pomysłów. Uczniowie dzielą się na 3 grupy: Słuchowcy: lubią dialog i wszelkie rozmowy, powtarzają to, co napisali, dobrze pamiętają imiona i twarze, wolą mówić o dziełach sztuki niż je oglądać, lubią wykłady, bardzo lubią muzykę, lubią długie wypowiedzi słowne Wzrokowcy: lubią demonstracje i pokazy, lubią wykresy i tabele, lubią opisy, pamiętają twarze i imiona, prowadzą skrupulatne i dokładne notatki, lubią patrzeć, lubią rysować, preferują sztuki wizualne Czuciowcy uczą się przez : wykonywanie zadań, bezpośrednie zaangażowanie, lubią emocje, nie lubią czytać, pamiętają tylko to co sami wykonali, gestykulują, nie lubią słuchać, muszą się ciągle poruszać i ciągle coś trzymać Co przemawia za stosowaniem metod aktywizujących? Choćby fakt, że nauczyciel przeżywa wewnętrzne odrodzenie, znajduje motywację do podejmowania nowych wyzwań, odkrywa nowe możliwości pedagogiczne, doznaje dowartościowania. Dzieci natomiast stają się samodzielne, rozwijają własne sposoby uczenia się, wyzwalają w sobie motywację i ciekawość. Najczęściej stosowane metody i techniki aktywizujące w pracy z dziećmi to: metody pracy we współpracy: uczą współpracy i akceptacji indywidualnych różnic, pracy w grupie. Techniki: „diamentowe uszeregowanie”, „zabawa na hasło”, „układanka”; metody integracyjne: odprężają, relaksują, wprowadzają w dobry nastrój i życzliwą atmosferę, zapewniają bezpieczeństwo w grupie, gwarantują poczucie tożsamości, uczą efektywnej komunikacji: „pajęczynka”, „wrzuć strach do kapelusza”, „graffiti”, „krasnoludek”, „kwiat grupowy”. Metody i techniki integracyjne można podzielić na wprowadzające, ogólnorozwojowe, jak i końcowe; metody tworzenia i definiowania pojęć: celem jest nauka analizowania i definiowania pojęć, ale też negocjacji i przyjmowania różnego stanowiska: „burza mózgów”, „mapy pojęciowe”, „kula śniegowa”; metody twórczego rozwiązywania problemów: uczą krytycznego i twórczego myślenia i łączenia wiedzy z doświadczeniem: „kolorowe kapelusze”, „rybi szkielet”, „dywanik pomysłów”; metody i techniki rozwiązujące twórcze myślenie: uczą myślenia twórczego i odkrywania swoich predyspozycji, swoich zdolności: „słowo przypadkowe”, fabuła z kubka”; metody hierarchizacji: uczą klasyfikowania i porządkowania wiadomości w relacjach niższości i wyższości: „piramida priorytetów”, „diamentowe uszeregowanie” metody i techniki diagnostyczne: polegają na zbieraniu informacji o przebiegu i wynikach określonego stanu rzeczy: „metaplan”, „obcy przybysz”, „procedura U” metody i techniki dyskusyjne: uczą dyskusji, prezentowania własnego stanowiska: „debata za i przeciw”, „dyskusja panelowa”, „dyskusja punktowana”, „akwarium” metody ewaluacyjne: pozwalają dokonywać oceny siebie, innych, uczą przyjmowania krytyki: „termometr uczuć”, „smile”, „kosz i walizeczka”, „tarcza strzelecka”. Za stosowaniem metod i technik aktywizujących w pracy z dziećmi, przemawia fakt, że dzięki nim dzieci osiągają wysokie efekty edukacyjne. Metody i techniki aktywnego nauczania zachęcają do systematycznej pracy, wdrażają do pracy w zespole, uczą poprawnego wypowiadania się z poszanowaniem godności rówieśników. Metody i techniki aktywizujące poprawiają, więc atmosferę, rozwijają wyobraźnię dzieci, myślenie, spostrzeganie. Nauczyciel zaś pełni funkcję koordynatora działania, kierownika procesu uczenia. Dzieci czują się ważne, zauważone, docenione. Najczęściej stosowane metody aktywizacyjne w przedszkolu: Metoda pedagogiki zabawy – KLANZA – metoda twórczej ekspresji i swobodnej zabawy; Metoda ruchu rozwijającego, terapii i wspomagania rozwoju Weroniki Sherborne; Metoda Naturalnej Nauki Czytania Ireny Majchrzak – „Wprowadzenie w świat pisma”; Metoda Dobrego Startu prof. Marty Bogdanowicz – metoda nauki czytania i pisania polegająca na rozwijaniu funkcji wzrokowo – słuchowo – ruchowych oraz ich współdziałaniu; Metoda czytania „Krok po kroku” prof. Jagody Cieszyńskiej – metoda wprowadzająca w świat pisma, niezbędna w pracy logopedycznej; Metoda gimnastyki twórczej Labana – metoda improwizacji ruchowej poprzez odkrywanie, naśladowanie, mimikę i pantomimę; Metoda K. Orffa, Kniessów – metoda rozwoju ruchowego w korelacji z rytmem, muzyką i słowem; Metoda nauki czytania i pisania prof. Bronisława Rocławskiego – metoda „ślizgania się” z litery na literę; Kinezjologia edukacyjna Paula Dennisona - gimnastyka mózgu jest efektywna w nauce, w sporcie, w muzyce, sztuce. WYKORZYSTANA LITERATURA 1. E. Brudnik, A. Moszyńska, B. Owczarska; Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Kielce 2000. 2. E.Goźlińska ; Słowniczek nowych terminów w praktyce szkolnej , Warszawa 2000. 3. Stosowanie aktywizujących metod nauczania, materiały dla nauczycieli i dyrektorów szkół; oprac. Ewa Grela , Kraków 2004. Opracowały: G. Krychowiak, B. Michniewicz