Jaworzyna Spiska, także Tatrzańska Jaworzyna – wieś w północnej

Jaworzyna Spiska, także Tatrzańska Jaworzyna – wieś w północnej

Jaworzyna Spiska, także Tatrzańska Jaworzyna – wieś w północnej Słowacji, w powiecie Poprad, w
historycznym rejonie Spisz.
– w Jaworzynie Spiskiej zaczyna się zielony szlak, prowadzący Doliną Jaworową aż na Lodową
Przełęcz. Czas przejścia: 5 h, ↓ 4 h
Lodowa Przełęcz (2372 m n.p.m.) – przełęcz położona w głównej grani Tatr pomiędzy Małym Lodowym
Szczytem (Široká veža, 2461 m) a Lodową Kopą (Malý Ľadový štít, 2602 m). Zachodnie stoki spod przełęczy
opadają do Zadniej Doliny Jaworowej, wschodnie do Dolinki Lodowej – najwyższego piętra Doliny Pięciu
Stawów Spiskich.
Przez przełęcz poprowadzony jest znakowany szlak turystyczny z Doliny Pięciu Stawów Spiskich (Kotlina
Piatich Spišskych plies), górnego piętra Doliny Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina), do Doliny
Jaworowej (Javorová dolina). Jest to najwyżej położona przełęcz w Tatrach, przez którą przebiega szlak
turystyczny. Zimą trasa jest zamknięta.
Przełęcz powstała w szerokiej strefie mylonitów. Pierwsze, odnotowane przejścia: J. H. Blasius z towarzyszami
(1835), zimą – Károly Jordán z przewodnikiem (1902). W XIX wieku po obu stronach przełęczy zalegały
wielkie pola firnowe i przejście tędy było dużo trudniejsze, jednak w 1891 przeszedł tędy batalion piechoty.
Schronisko im. Téryego – schronisko górskie położone w słowackiej części Tatr Wysokich, na granicy
Doliny Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina) i Doliny Pięciu Stawów Spiskich (kotlina Piatich Spišských
plies). Chata leży na wysokości 2015 m n.p.m. i jest najwyżej położonym schroniskiem w Tatrach czynnym
przez cały rok; wyżej położone jest tylko Schronisko pod Wagą, ale jest ono otwarte tylko w sezonie letnim.
Terinka, bo tak potocznie nazywa się schronisko, dysponuje 24 miejscami noclegowymi. Po zamontowaniu
baterii słonecznych w schronisku jest prąd.
Schronisko zostało wybudowane w 1899 roku według projektu Gedeona Majunkego, jego patronem został
Ödön Téry – taternik, inicjator budowy schroniska, zdobywca okolicznych szczytów i dróg. Chata w latach
1984–1986 przeszła modernizację. Chatarami schroniska byli: István Zamkovszky, Slávo Cagašík, Julo Parák,
Jardo Sláma, Miro Jílek sr., Franto Skopík, Belo Kapolka. Od 1994 roku chatą zarządza Miro Jílek jr.
– zielony szlak od Schroniska Zamkovskiego dnem Doliny Małej Zimnej Wody do Schroniska
Téryego, stąd dalej razem ze szlakiem żółtym i po jego odłączeniu na Lodową Przełęcz, skąd dalsza
droga prowadzi aż do Jaworzyny Spiskiej.



Czas przejścia od Schroniska Zamkovskiego do Schroniska Téryego: 1:45, ↓ 1:20 h
Czas przejścia od Schroniska Téryego na Lodową Przełęcz: 1:30 h, ↓ 1:20 h
Czas przejścia z przełęczy do Jaworzyny: 4 h, ↑ 5 h
– żółty szlak, biegnący początkowo razem z zielonym, potem przechodzący w jednokierunkowy
szlak przez przełęcz Czerwoną Ławkę do Doliny Staroleśnej.


Czas przejścia ze Schroniska Téryego na Czerwoną Ławkę: 1:30 h
Czas przejścia z przełęczy do Schroniska Zbójnickiego: 1:45 h
Schronisko Zamkovskiego – tatrzańskie schronisko położone na wysokości 1475 m n.p.m. w słowackiej
części Tatr Wysokich, w Dolinie Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina).
Schronisko w latach 1942–1943 wybudował István Zamkovszky (Štefan Zamkovský) – słowacki taternik i
przewodnik tatrzański węgierskiego pochodzenia. Zamkovskiemu schronisko zostało odebrane w 1948 r. przez
władze Czechosłowacji, które obiektowi nadały imię kapitana Nálepki (Nálepkova chata), partyzanta
niezwiązanego z Tatrami. Pierwotna nazwa schroniska została przywrócona dopiero w 1992 r., budynek został
też oddany wnukowi Zamkovskiego, Stanislavowi Tichemu.
Dzisiaj schronisko dysponuje 28 miejscami noclegowymi, a gospodarzem schroniska jest Jana Kalinčíková.
Przy schronisku na Małej Zimnej Wodzie została wybudowana mała elektrownia.
– kilkadziesiąt metrów na południe od schroniska przebiega znakowana czerwono Magistrala
Tatrzańska, prowadząca ze Smokowieckiego Siodełka (Hrebienok) obok Chaty Rainera do Schroniska
Zamkovskiego i dalej do Schroniska Łomnickiego.


Czas przejścia z Siodełka do Schroniska Zamkovskiego: 1 h w obie strony
Czas przejścia od Schroniska Zamkovskiego nad Łomnicki Staw: 1 h, z powrotem 45 min
– przy schronisku rozpoczyna się zielony szlak, prowadzący Doliną Małej Zimnej Wody do
Schroniska Téryego i dalej na Lodową Przełęcz. Czas przejścia od schroniska Zamkowskiego do
schroniska Téryego: 1:45 h, ↓ 1:20 h
Smokowieckie Siodełko lub po prostu Siodełko (1285 m n.p.m.) – tarasowaty występ w Tatrach
Wysokich (w części słowackiej), znajdujący się w masywie Sławkowskiego Szczytu (Slavkovský štít). Przez
Polaków zwany niekiedy "smokowiecką Gubałówką".
Z leżącej u jego stóp miejscowości Stary Smokowiec kursuje Kolejka na Smokowieckie Siodełko. W pobliżu
górnej stacji kolejki znajduje się węzeł znakowanych szlaków turystycznych, m.in. Magistrali Tatrzańskiej, a
także schronisko Biliková chata (ok. 5 min). Popularnym celem wycieczek z Siodełka są pobliskie Wodospady
Zimnej Wody (ok. 20-30 min).
Na Smokowieckie Siodełko można wyjść na nogach, wyjechać kolejką lub rowerem. Z powrotem, na dół
możliwy jest również zjazd hulajnogami (wypożyczalnia na Siodełku). Dla niektórych turystów sam wyjazd
kolejką na Siodełko bywa celem samym w sobie. Z platformy widokowej roztacza się widok na piramidy
Łomnicy i Pośredniej Grani. Na Hrebienoku znajduje się cały kompleks turystyczny: oprócz górnej stacji
kolejki linowej jest restauracja, dom wczasowy "Hrebienok".
W zimie działają wyciągi narciarskie na Sławkowski Grzebień. Prowadzące od nich nartostrady należą do
najbardziej stromych w całej Słowacji (spadek 41,7% i 36%).
– zielony szlak ze Starego Smokowca wzdłuż kolejki na Siodełko, a stąd dalej do Rainerowej
Chatki.


Czas przejścia ze Starego Smokowca na Siodełko: 1 h, ↓ 30 min
Czas przejścia z Siodełka do Rainerowej Chatki: 35 min w obie strony
– znakowana czerwono Magistrala Tatrzańska, prowadząca znad Wielickiego Stawu przez Dolinę
Sławkowską na Siodełko, a stąd na północny zachód do Rainerowej Chatki (powyżej szlaku zielonego)
i Schroniska Zamkovskiego.


Czas przejścia znad Wielickiego Stawu na Siodełko: 2:05 h, z powrotem 2:20 h
Czas przejścia z Siodełka do Rainerowej Chatki: 30 min w obie strony
Stary Smokowiec (990 m n.p.m.) – miejscowość u podnóża Tatr Wysokich na Słowacji, część struktury
administracyjnej miasta Wysokie Tatry. Położona jest przy Drodze Wolności, około 6 km na zachód od
Tatrzańskiej Łomnicy.
Stary Smokowiec założony został w roku 1793. Obecnie jest popularnym ośrodkiem turystycznym, głównie dla
narciarzy oraz amatorów pieszych wycieczek. Jest również ważnym węzłem zelektryfikowanej linii kolei
wąskotorowej, łączącej Poprad, Tatrzańską Łomnicę oraz Szczyrbskie Jezioro. W Starym Smokowcu znajduje
się także dolna stacja kolejki na Smokowieckie Siodełko.
Stary Smokowiec jest największą miejscowością spośród Smokowców. Pozostałe to Górny Smokowiec
(położony na wschód od Starego, przy Drodze Wolności), Nowy Smokowiec (na zachód, przy Drodze
Wolności) i Dolny Smokowiec (na południowy wschód, przy drodze do Nowej Leśnej).
Jednym z najbardziej znanych budynków w Starym Smokowcu jest wybudowany w roku 1904 Grand Hotel.
– zielony szlak wzdłuż kolejki na Smokowieckie Siodełko do stacji górnej i dalej do Rainerowej
Chatki. Czas przejścia na Siodełko: 1 h, ↓ 30 min
– niebieski szlak krzyżujący się powyżej Pięciu Źródeł z Magistralą Tatrzańską i prowadzący dalej
Sławkowskim Grzebieniem przez Królewski Nos na Sławkowski Szczyt.


Czas przejścia ze Starego Smokowca do Magistrali Tatrzańskiej: 1 h, ↓ 40 min
Czas przejścia od Magistrali na Sławkowski Szczyt: 4 h, ↓ 3 h
– żółty szlak do Doliny Wielickiej.


Czas przejścia ze Starego Smokowca do niebieskiego szlaku z Tatrzańskich Zrębów: 1:35 h,
↓ 55 min
Czas przejścia od szlaku niebieskiego do Doliny Wielickiej: 45 min, ↓ 30 min