Zmiana klimatu, ze względu na anomalia pogodowe, szkody w

Zmiana klimatu, ze względu na anomalia pogodowe, szkody w

Polityka UE w ramach ekoprojektu dotycząca kotłów i urządzeń do podgrzewania wody
Olbrzymia i niedoceniana szansa na ratowanie klimatu i oszczędzenie
energii
Dokument wprowadzający – 10 października 2008
Zmiany klimatu, ze względu na związane z nimi anomalia pogodowe, szkody w infrastrukturze
oraz brak żywności i wody, mogą stanowić zagrożenie dla miliardów ludzi. Równocześnie,
wysokie ceny ropy, gazu ziemnego i węgla są niebezpieczne dla gospodarki i powodują
pogłębianie się ubóstwa. Unia Europejska obiecała zająć się tą sprawą i do 2020 roku
zredukować emisję gazów cieplarnianych o 20 – 30% oraz poprawić efektywność energetyczną o
20%.
Dyrektywa dotycząca ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię (PWE)i, choć
mniej znana, niż inne akty wspólnotowe, jest jednym z głównych narzędzi do osiągnięcia
wymienionych celów. Wdrożenie środków wykonawczych (ang. Implemeting Measures) pozwoli
na ustalenie obowiązkowych wymogów dotyczących efektywności energetycznej praktycznie
dla wszystkich urządzeń elektrycznych i instalacji grzewczych, jakie są dostępne na rynku
wewnętrznym.
Uderza fakt, że nasze instalacje grzewcze są odpowiedzialne ogółem za 25% wszystkich
emisji dwutlenku węgla, czyli mniej więcej tyle samo, co transport drogowyii. Komisja
Europejska i państwa członkowskie są w trakcie omawiania właściwych środków, jakie w
ramach ekoprojektu należy zastosować w przypadku kotłów, urządzeń do podgrzewania wody
oraz kotłów dwufunkcyjnychiii. Oprócz poprawy izolacji budynków, środki te mogłyby
doprowadzić do redukcji emisji dwutlenku węgla i zużycia energii przez gospodarstwa
domowe o jedną czwartą. Z kolei rachunki za energię zostałyby zmniejszone aż o 44 mld euro
rocznie.
Decydujący okres na wprowadzenie środków wykonawczych przypada na okres od
października do grudnia 2008 roku.
Obecne ustawodawstwo UE pozostaje w tyle za Japonią, Kanadą, a nawet Stanami
Zjednoczonymi. Niestety kilka państw członkowskich i przemysłowych grup nacisku usiłuje
zmusić Komisję Europejską do poluzowania swoich pierwotnych zamierzeń. Po części
spowodowane jest to faktem, że niektóre zainteresowane strony usilnie promują status quo w
systemach grzewczych – co stanowi katastrofę dla polityki klimatycznej.
Zamiast tego potrzeba śmiałych działań, które pozwolą uzyskać z tej polityki ogromny potencjał
oszczędności energii i dwutlenku węgla. W związku z tym potrzebne nam są:
1. Obowiązkowe wymogi dotyczące wydajności, które wyeliminują z rynku nieefektywne
produkty. Szczególnie ostro należy potraktować nieprzyjazne klimatowi piece elektryczne.
Takie wymogi powinny być zaostrzane w regularnych odstępach czasu (np. w 2011, 2013 roku
…).
2. Jasne informacje o energii umieszczone na etykietach, by pomóc konsumentom wybrać
najbardziej ekologiczne z dostępnych systemów grzewczych. Konsumenci powinni mieć
możliwość porównania rozwiązań bez względu na zastosowaną technologię i paliwo.
Europejska skala powinna być stosowana bez wprowadzania mylących klas typu A+, czy A++.
ZALECENIA DLA POLITYKI W RAMACH EKOPROJEKTU FOR THE
ECODESIGN POLICY
1) Ustalenie ambitnych wymogów dotyczących wydajności/działania
 Jako że kotły i urządzenia do podgrzewania wody mogą przetrwać więcej niż dziesięć lat,
powinno się promować tylko technologie najbardziej przyjazne klimatowi, jak
panele słoneczne, biomasy, kotły kondensacyjne, czy efektywne pompy ciepła.
Niektóre państwa członkowskie razem z lobby przemysłowymi twierdzą, że w przypadku
starych, nieefektywnych technologii rynek zawsze powinien dysponować rozwiązaniem
w postaci „doposażenia”. Takie podejście całkowicie zagraża próbom zmierzenia się z
wyzwaniami stawianymi przez zmiany klimatu.
 Obowiązkowe wymogi dotyczące racjonalizacji energii muszą być szybko podniesione do
bardziej ambitnego poziomu, niż ten, o którym obecnie się mówi.iv Bezpodstawne
twierdzenia, że konsumenci nie chcą zmieniać swoich przyzwyczajeń i nie zapłacą więcej
za wydajny produkt (nawet jeśli oznaczałoby to znacząco mniejsze rachunki za energię)
powinny zostać zignorowane. Biorąc pod uwagę tendencję w zachowaniu się cen energii i
ogromny wzrost świadomości społeczeństwa na temat zmian klimatu, można uznać, że
obecnie większość konsumentów chętnie „robi swoje”. By dotrzeć do najbiedniejszych
rodzin, kraje członkowskie mogłyby opracować instrumenty polityki fiskalnej, by
uzupełnić wymogi unijne.
Zmarnowane szanse? Przykład
Dostępne średniego rozmiaru urządzenia do podgrzewania wody (najpopularniejszy rozmiar na
rynku) mają efektywność energetyczną średnio na niskim poziomie 35%, co oznacza, że dwie
trzecie energii się marnuje. Najbardziej opłacalne dla konsumentów modele osiągają wydajność
na poziomie 43%. Z kolei najbardziej przyjazne środowisku dostępne na rynku modele
technologii uzyskują wydajność ponad 50%.
Obecna propozycja Komisji Europejskiej, która już straciła na sile na skutek skarg
wpływowych zainteresowanych stron, wymagałaby uzyskania efektywności na niskim
poziomie 36% do roku 2011. Takie podejście jest nie do przyjęcia, gdyż reprezentuje
znikomy postęp w stosunku do obecnego średniego modelu na rynku. Zamiast tego granica
powinna plasować się co najmniej w okolicach 43% i powinna być znacząco wyższa niż ta
podana w obecnej propozycji. Dzięki temu UE mogłaby naprawdę wykorzystać ogromny
potencjał oszczędności energii i dwutlenku węgla, bez negatywnego wpływu na wysokość
rachunków konsumentów.
 Taka polityka powinna odznaczać się dynamicznością poprzez ciągłe zaostrzanie
obowiązkowych wymogów na przestrzeni czasu. Taki jest warunek wstępny, by
stymulować innowacyjność i zielone rynki. Dalsze wymogi powinny zostać ustalone w
2013 roku na bardziej zaostrzonych poziomach. Po pięciu latach, kiedy środki
wdrożeniowe zostałyby poprawione, można by zaproponować kolejne ulepszenia.
 Instalacji elektrycznych, takich jak urządzenia do podgrzewania wody nie powinno
się uważać za energooszczędne rozwiązania. Kraje o gospodarkach w dużej mierze
opartych na energii atomowej mają w zwyczaju popierać funkcjonowanie przestarzałych
instalacji grzewczych.vi Jednak technologiom tego typu daleko do efektywności
energetycznej i stanowią one katastrofę zarówno dla klimatu, jak i kosztów energii.
Trzymanie ich na rynku mogłoby poważnie zagrozić wysiłkom osiągnięcia celów EU
2020 dotyczących zmian klimatu i oszczędności energii.
 Polityka UE nie powinna zniechęcić państw członkowskich do ustalenia dodatkowych, a
w niektórych przypadkach również bardziej zaawansowanych, strategii krajowych, by
promować ekologiczne i racjonalne ogrzewanie i ogrzewanie wody.
2) Jasno sformułowane etykiety, by pomóc konsumentom
Polityka UE w ramach ekoprojektu może również doprowadzić do wprowadzenia systemu
umieszczania informacji o energii na etykietach instalacji grzewczych i systemów ogrzewania
wody (podobnie jak w przypadku skali od A do G obecnie stosowanej przy lodówkach). By
odnieść sukces i poprowadzić rynki w dobrym kierunku, taka etykieta musi umożliwiać
sprawiedliwe porównanie wszystkich instalacji grzewczych, bez względu na zastosowaną
technologię, czy źródło paliwa. Większość producentów i niektóre państwa członkowskie
preferują kilka różnych etykiet i skal: jedna dla kotłów gazowych, inna dla pieców elektrycznych,
jeszcze inna dla ropy itd. Jednolity system etykietowania to jedyny sposób na uniknięcie
bałaganu i wysłanie do konsumentów i instalatorów prawidłowych sygnałów. Odrzucenie
takiego zdroworozsądkowego podejścia jest ze strony branż i zakładów energetycznych
odmówieniem konsumentom prawa do porównywania różnych źródeł energii i do przestawienia
się na bardziej efektywny sprzęt. Po raz kolejny promują więc status quo zamiast pomagać w
walce ze zmianami klimatu i wysokimi rachunkami za energię.
 Ważne, by jednolity system etykietowania był oparty na zużywaniu pierwotnej
energii. To jedyny skuteczny sposób na wzięcie pod uwagę wpływu tych produktów na
zmiany klimatu. W ten sposób etykieta właściwie oceniałaby ogrzewanie elektryczne i
pojemnościowe podgrzewacze wody oraz zachęcała to wypróbowania alternatyw (takich
jak solarne i wydajne systemy do ogrzewania wody, wydajne pompy ciepła korzystające z
powietrza wentylacyjnego, ścieków lub powietrza wewnętrznego w gorącym klimacie).
 Ponadto etykieta musi być jasna i czytelna poprzez unikanie wprowadzania mylących
klas wyższych typu A+, A++ i A+++.vii W przeciwnym wypadku konsumenci mogą
uwierzyć, że kocioł oceniony na A jest niezwykle wydajnym produktem, podczas gdy
wcale nie musi tak być. Etykieta musi się opierać na skali od A do G i posiadać system
regularnego podwyższania klas.
 Wreszcie etykieta energetyczna powinna rozróżniać strefy klimatyczne w Europie. Dzięki
temu konsumenci będą lepiej poinformowani.viii
3) Redukcja zanieczyszczenia powietrza
 Zanieczyszczenie powietrza budzi niepokój również w kontekście wydajności kotłów.
Polityka ekoprojektu powinna określić limity na takie substancje zanieczyszczające
jak tlenek azotu i wyznaczyć najodpowiedniejszy możliwy do osiągnięcia poziom.
 Jako że metan wpływa na globalne ocieplenie, powinno się rozważyć ograniczenia emisji
tego gazu z kotłów gazowych.
Dalsze informacje na temat procesu polityki w ramach ekoprojektu produktów
wykorzystujących energię:
www.ecostandard.org (sekcja “Ecodesign of Products”).
Kontakt:
Edouard Toulouse
ECOS - European Environmental Citizens' Organisation for Standardisation
[email protected]
Gunnar B. Olesen
INFORSE Europe
[email protected]
Dokument sporządzony w imieniu ECOS przez Germana Canzi: http://www.europeplanetearth.eu
Z pomocą Stefana Scheuera: http://www.stefanscheuer.eu
Przypisy końcowe
Dyrektywa dotycząca ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię (Dyrektywa 2005/32/EC,
również znana jako “EuP”) określa ramy prawne na ustanowienie minimalnych wymogów ekoprojektu w
stosunku do szerokiej gamy produktów. EuP posiada potencjał zredukowania zużycia energii w UE o
mniej więcej 10% do roku 2020. Więcej informacji można znaleźć na następujących stronach:
http://ec.europa.eu/energy/demand/legislation/eco_design_en.htm
http://www.ecostandard.org/priorities.php?detail=on&prio_id=61&priocat=22
ii
Graf wzięty z Preparatory Study to the EU Ecodesign Policy (www.ecoboiler.com):
i
Kocioł ogrzewa wodę, by wyprodukować gorącą wodę lub parę, zazwyczaj w systemach grzewczych lub
process heat. Urządzenie do podgrzewania wody ogrzewa wodę pitną dla celów sanitarnych: kąpiel,
zmywanie, pranie itd. Słowo kocioł dwufunkcyjny oznacza sprzęt wykonujący obie te czynności.
iv
Bardziej szczegółowe raporty sporządzone przez organizacje pozarządowe są dostępne na następujących
stronach:
http://www.ecostandard.org/downloads_a/engo_eup_water_heaters_ii_3-7-08.pdf
http://www.ecostandard.org/downloads_a/eup_environmental_ngos_boilers_22-02-08.pdf
v
Z ankiety Eurobarometru z 11 września 2008 wynika, że ogromna większość obywateli UE uważa
zmiany klimatu za bardzo poważny problem, ważniejszy niż takie kwestie, jak terroryzm, wojna, czy
iii
kryzysy finansowe. Oprócz tego 58% Europejczyków życzyłoby sobie, żeby Unia Europejska robiła
więcej w tej sprawie.
http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_300_full_en.pdf
vi
Elektrowni atomowych nie da się łatwo wyłączyć, więc nocne ogrzewanie wody jest jednym ze
sposobów na użycie nadmiaru elektryczności obciążenia podstawowego.
vii
Byłoby bardziej logiczne, gdyby schematy etykiet pokrywały się z wymogami ekoprojektu. Według
wymogów 2009, produkty oznaczone literą G powinny odpowiadać najgorszym dozwolonym produktom.
Litera E mogłaby stać się najniższą klasą w 2011 roku, dzięki czemu uniknięto by wprowadzania symboli
A+, A++, A+++.
viii
Przykładowo konsumenci w Europie Północnej zobaczą, że pompy ciepła korzystające z otaczającego
powietrza mogą być mało skuteczne w ich klimacie, a z kolei panele słoneczne w Europie Południowej są
bardzo wydajnym rozwiązaniem.