Nr 2 - Festiwal Folkloru Ziem Górskich

Nr 2 - Festiwal Folkloru Ziem Górskich

GAZETKA FESTIWALOWA
XLIII MFFZG
ZAKOPANE 2011
NR 2
Imprezą, która jak co roku wzbudziła duże emocje
i zainteresowanie były Mistrzostwa Podhala w Powożeniu
i Konkurs na Śpiew Pytacki, Konkurs „Fiakier Roku”.
W słonecznej aurze w wiosce festiwalowe fiakierskie umiejętności
woźniców.
Podczas cotygodniowej konferencji prasowej organizowanej przez
pana Janusz Majchra, burmistrza Miasta Zakopane Dyrektor Biura
Promocji Zakopanego Andrzej Kawecki zapoznał również
dziennikarzy z programem tegorocznego Festiwalu i zachęcał do
promowania folkloru w mediach.
Wyniki:
Single:
1. Bartłomiej Stachoń (Zakopane), koń Tadek
2. Tomasz Gąsienica – Mikołajczyk (Zakopane), koń Miki
3. Stanisław Matyga (Biały Dunajec), koń Maks
Pary:
1.
2.
3.
Alojzy Migiel (Zakopane), konie Lutek i Hiszpan
Michał Rusnak (Biały Dunajec), konie Fidel i Roswel
Stanisław Rzadkosz (Ząb) Pulka, konia Celia i Huragan
Landa:
1. Józef Galica Teremulka (Poronin), konie Malwa i Fiesta
2. Paweł Staszel (Ząb), konie Dragon i Nepal
Wersja sportowa:
Single:
1. Piotr Chyc (Zakopane), koń Bachus
2-3. Piotr Chyc (Zakopane), koń Irys
2-3. Andrzej Nędza – Chotarski (Kościelisko), koń Dagar
Pary:
1. Arkadiusz Górski (Masłowo) konie Lanan i Sułtan
2-3. Michał Rusnak (Biały Dunajec) konie Fidel i Roswel
2-3. Alojzy Migiel (Zakopane) konie Lutek i Hiszpan
Tytuł Fiakra Roku otrzymał Tomasz Gąsienica – Mikołajczyk
z Zakopanego.
Konkurs na śpiew pytacki zwyciężyli bracia Marcin i Piotr
Zubkowie.
W sali obrad Urzędu Miasta odbyły się warsztaty folklorystyczne pod
nazwą „Strój podhalański i jego wytwórcy. Z historią stroju
podhalańskiego zapoznała słuchaczy dr Stanisława Trebunia Staszel.
Zajęcia praktyczne z zakresu haftu i kroju poprowadzili Anna Nędza
– Kubiniec i Mateusz Etynkowski. Przybyli goście byli pod
wrażeniem bogactwa wzorów i kolorystyki prezentowanych ubiorów.
Strój podhalański w swych początkach wyrósł z tradycji pastersko wołoskiej
wspólnej
wielu
grupom
zamieszkującym
Karpaty,
czego
świadectwem są np.
skórzane kierpce czy
też
sukno
jako
podstawowy materiał
dla
wielu
części
ubiorów. Na przełomie
XIX i XX stulecia ubiór
górali znalazł się pod silnym wpływem mody oraz krakowskiego
stroju ludowego. W związku z rozwojem przemysłu włókienniczego
zwiększył się asortyment tkanin fabrycznych, z których góralki szyły
sobie paradne spódnice, gorsety, katanki, a mężczyźni czarne
kamizelki i bluzki. Pojawienie się w handlu fabrycznej pasmanterii
przyczyniło się do rozkwitu podhalańskiej sztuki hafciarskiej.
Po zakończeniu konkursu Równią Krupową przeszła barwna
Parada Dorożek, w której zaprezentowały się najpiękniejsze
powozy konne.
W sobotę rano odbyła się międzynarodowa konferencja pn. „Kultura
ludowa w mediach, w której udział wzięli:




prof. dr hab. Jan Święch, Wydział Historyczny UJ
prof. Krum Georgiev - Folklor w przestrzeni medialnej
Evgenia Grancharova - Folklor taneczny a media. Rola środków
masowego przekazu dla zachowania i popularyzowania folkloru
w Bułgarii

Maria Baliszewska - Muzyka tradycyjna i folkowa w radiu
publicznym w Polsce
Jerzy Dynia - Promocja i dokumentacja muzycznego folkloru
Podkarpacia w Radiu Rzeszów oraz kontynuacja tej akcji
w Telewizji Rzeszów





Katarzyna Paluch - Formy promocji folkloru w mediach
elektronicznych
Anna Zadziorko - Telewizja zło konieczne
Krzysztof Trebunia-Tutka - Wizerunek współczesnych górali
w mediach. Wybrane problemy
prof. Fikret Degerli, Bulent Kürtişoğlu - Udział mediów
w popularyzacji folkloru w Turcji
Maria Gradeshlieva
Prezentacja folkloru bułgarskiego
w mediach wizualnych
Po konferencji poseł na Sejm Andrzej Gut –Mostowy wprowadził do
gorącej dyskusji, podczas której nie udało się jednak rozstrzygnąć
kwestii istnienia kultury ludowej w mediach.
Moje impresje festiwalowe…..
W poszukiwaniu prawdziwych moskoli.
Wieczorem na wybiegu namiotu festiwalowego zaprezentowały się
modelki w strojach podhalańskich
kreatorów mody. Pokaz nosił nazwę
„Z podhalańską modą przez wieki” i był
okraszony muzycznie przez Hanię
Rybkę z zespołem. Swoje kolekcje
zaprezentowały „Sablicki” – Anna
Stopka Faktor oraz Józefa Zubek –
matka i córka zwane na Podhalu
„Hafciarkami z Polan”. Krawiectwo –
hafciarstwo z Poronina pokazał Tadeusz
Szostak-Berda
znany
i
ceniony
wytwórca strojów ludowych z terenu
Podhala, Spisza i Orawy. Małżeństwo
Agnieszka i Mateusz Etynkowscy
prowadząc rodzinną firmę „Moda
Ludowa Etynkowski Folk Fashion”
specjalizują się w dziedzinie krawiectwa,
hafciarstwa ręcznego i komputerowego,
projektowania
strojów
regionalnych
i folkowych. Janina i Jacek Walas
prowadzą w Groniu zakład kaletniczy
i sklep regionalny. Ich specjalnością są
skórzane
elementy
stroju
i metaloplastyka.
Andrzej
Siekierka
nazywany jest
„góralskim Versace”. W swojej pracowni
wykonuje tradycyjne podhalańskie stroje
jak i stylizowane kostiumy.
Elżbieta Krzemińska – Owczarz projektantka z Zakopanego, tak
mówi o swojej kolekcji:
„opowiada o tym, co nam zostaje pod powiekami, gdy myślimy o
Zakopanem. Choć są to trochę rozbieżne znaki - symbole, to jednak
łączy Zakopane. Najwięksi artyści Sabała i Witkacy. Też ojciec
Witkacego, twórca stylu zakopiańskiego Stanisław Witkiewicz. Jego
lilie w zdobnictwie znanym na Podhalu. Ślady nart na śniegu, sylwetki
górali, a także taniec zbójnicki w grafice Władysława Skoczylasa.”
Festiwal rozpoczęty. Na Dolnej Równi Krupowej swoje
rzemiosło prezentują górale z całej Polski. Nas jednak bardziej niż
rzemiosło i rękodzieło interesowała kuchnia i góralskie smaki. Bo
wszak Zakopane jest stolicą polskich gór to znaleźć tu dobrą
kuchnię nie jest łatwo. Przechadzaliśmy się alejkami wioski
festiwalowej w poszukiwaniu czegoś prawdziwego, czegoś typowego
i góralskiego. Szukaliśmy moskoli, żyntycy, prawdziwych
oscypków… oj co to za smakołyki. Moskole to chyba zaraz po
oscypkach nasz (mój i mojej żony) ulubiony przysmak regionalny.
Placki te przywędrowały pod Tatry wraz z rosyjskimi jeńcami
w czasie I wojny światowej (tak też powstała ich nazwa, która
przetrwała do dziś). Początkowo moskole przygotowywane były
z mąki owsianej, jednak były wtedy bardzo twarde. Górale spiscy zaś
piekli moskole z mąki kukurydzianej. O moskolu owsianym
zachowała się przyśpiewka: Moskolicku łowsiany na blasce piecony
jesceś nie upiecony, juzześ łobrymbiony.
Moskole przygotowuje się je z gotowanych i tłuczonych
ziemniaków, mąki i wody. Tak przygotowane placki piecze się na
kuchennej blasze. Podane z masłem czosnkowym lub kawałkiem
startego oscypka są po prostu przepyszne i bardzo sycące. Nasze
poszukiwania moskola w festiwalowej wiosce zaprowadziły nas tuż
pod wejście do namiotu
festiwalowego. Są! Ułożone
równo jeden na drugim,
rumiane, grube. Zamówiliśmy
ich w sumie 4 na dwie osoby –
dodam, że w dwóch różnych
miejscach dla oceny, które
lepsze. Były po prostu
wyśmienite! Dobrze ubite
ziemniaki, bez grudek, ciepłe z masełkiem czosnkowym. Palce lizać!
Ale nie samym moskolem wioska festiwalowa stoi. Można
spróbować doskonałych wędlin i kiełbas produkowanych na
Podhalu (sami w Krakowie kupujemy wędliny z Podhala),
spróbować doskonałych ryb z grilla i klasycznych grillowanych
potraw. Swoje specjały prezentują również górale z Bułgarii, ale z
racji tego, że późno już było nie zdążyliśmy ich spróbować. Ale co się
odwlecze…
W wiosce festiwalowej znaleźć można kawałek góralskiej
kuchni, prawdziwej a nie tej produkowanej masowo jaką serwują
restauracje na Krupówkach. Warto więc przy okazji spaceru lub
przed koncertem posilić się moskolem czy grulem z grilla. Choć do
tych ostatnich siedzący obok nas „specjaliści” mieli sporo uwag. Ale
tak to już ze specjalistami bywa, wiedzą wszystko nie wiedząc nic.
Najlepiej przekonajcie się sami!
Autorzy artykułu: Urszula i Michał Obersztyn
Portal internetowy www.smacznykrakow.pl
Zdjęcia z mistrzostw w powożeniu oraz pokazu mody podhalańskiej
dzięki uprzejmości Reginy Watychy
Podhalański serwis informacyjny „Watra” zaprasza do oglądania na XLIII
Festiwalu Folkloru Ziem Górskich na żywo w Internecie!!!
Hania Rybka z zespołem
www.watra.pl