przykladowe eksperymenty

1. Nadmuchiwanie balonów – Do pustej butelki jedno z dzieci nalewa wody (mniej więcej pół
butelki). Następnie dosypuje pół opakowania kwasku cytrynowego. Drugie dziecko wsypuje
trzy łyżeczki sody oczyszczonej do nienadmuchanego balonika. Następnie N. naciąga balonik
na butelkę tak, aby szczelnie przylegał, po czym powoli przechyla go tak, aby soda wpadła do
środka butelki. Balonik zostaje nadmuchany przez gaz, który powstaje w drodze reakcji
chemicznej. Można powtarzać próby z różną ilością kwasku i sody i porównywać wyniki.
Potrzebne materiały:
- butelka plastikowa;
- opakowanie kwasku cytrynowego;
- opakowanie sody oczyszczonej;
- balonik;
- woda.
2. Mierzenie czasu reakcji – jedno dziecko, stojąc na krześle, trzyma w ręku długą linijkę
prostopadle do podłoża. Drugie stoi naprzeciwko niego z ręką blisko dolnej krawędzi linijki.
Następnie pierwsza osoba w dowolnie wybranym przez siebie momencie i bez ostrzeżenia
puszcza linijkę, a jej partner stara się ją złapać jak najszybciej tylko potrafi. Dzieci
sprawdzają, na którym centymetrze udało się złapać linijkę i porównują wynik z tabelką,
celem podania dziecku jego czasu reakcji. W razie potrzeby N. może pomóc w odczytaniu
wyniku.
Odległość na linijce
Czas rekcji
5 cm
0.10 sekundy
10 cm
0.14 sekundy
15 cm
0.18 sekundy
20 cm
0.20 sekundy
25 cm
0.23 sekundy
30 cm
0.25 sekundy
35 cm
0.27 sekundy
40 cm
0.29 sekundy
45 cm
0.31 sekundy
50 cm
0.33 sekundy
Potrzebne materiały:
- długa linijka (najlepiej kilka, żeby wszystkie dzieci mogły wypróbować zadanie);
- przygotowana tabelka czasu reakcji.
3. Ile trwa minuta?
N. prosi dzieci, aby usiadły w dogodnej pozycji z zamkniętymi oczami. Ich zadaniem jest
wyczucie upływu jednej minuty. Od momentu, gdy N. wypowie słowo „start” każde dziecko
próbuje w myśli odliczyć 1 minutę. Gdy to zrobi, podnosi głowę, w ciszy czeka aż wszystkie
dzieci zrobią to samo (należy zwrócić uwagę dzieci, aby nie krzyczały i nie przerywały
innym). Gdy wszyscy skończą odliczanie N. podaje, jak wyglądało wyczucie czasu każdego
dziecka.
Potrzebne materiały:
- stoper lub zegarek z sekundnikiem.
4. Napięcie powierzchniowe wody „Skóra wody”.
Dzieci posypują wodę, znajdującą się w głębokim talerzyku, pieprzem. Pieprz pływa na
powierzchni wody, dzieci zanurzają palec w detergencie po czym dotykają palcem wody,
pieprz tonie – napięcie powierzchniowe wody zostało zburzone.
Potrzebne materiały:
- miseczka z wodą;
- suchy, miałki pieprz,
- płyn do mycia naczyń.
5. Wyporność - dlaczego niektóre rzeczy pływają, a inne toną - „Kamizelka ratunkowa”.
N. przygotowuje miskę (najlepiej przezroczystą) z wodą oraz kilka pomarańczy. Pyta dzieci,
jak sądzą, co się wydarzy, kiedy wrzuci pomarańczę do wody. Może też zaproponować
głosowanie, jeśli pojawią się różne hipotezy. Następnie wykonują doświadczenie.
Pomarańcza nie tonie – skórka działa jak kamizelka ratunkowa. Następnie N. obiera
pomarańczę ze skóry, dzieci ponownie zanurzają ją w wodzie, owoc tonie.
Potrzebne materiały:
- miska (najlepiej przezroczysta) lub inny głęboki pojemnik z wodą;
- kilka pomarańczy.
6. Gęstość wody „Jajeczny nurek”.
N. przygotowuje miskę (najlepiej przezroczystą) z wodą i pyta dzieci, co się stanie jeśli włoży
do niej jajko. Następnie sprawdzane są podejrzenia dzieci – jajko tonie. Następnie N. soli
wodę 10-12 łyżkami soli. Pyta dzieci, co tym razem się stanie. Może zaproponować
głosowanie, jeśli pojawią się różne hipotezy. Jajko w mocno osolonej wodzie pływa. N.
delikatnie dolewa niesłonej wody na wierzch wody słonej – jajo pozostaje pomiędzy wodą
zwykłą a solanką. Po zadaniu można wskazać znaczenie obserwacji: podział na wody słone
(morza i Oceany) i słodkie (jeziora, rzeki, strumienie).
Potrzebne materiały:
- miska (najlepiej przezroczysta) lub inny głęboki pojemnik z wodą;
- opakowanie soli;
- 2-3 jajka.
7. Jak wytrzymały jest ludzki włos?
Potrzebny jest długi ludzki włos. Używając taśmy klejącej, N. przymocowuje włos do brzegu
stołu. Teraz stopniowo obciążaj go monetami 2 zł. Ile monet udźwignie włos? Dzieci mogą
sprawdzić wytrzymałość swoich włosów. Czy różnią się włosy jasny od ciemnych? Jakie
wnioski można wyciągnąć z przeprowadzonego doświadczenia?
Potrzebne materiały:
- 10 monet 2 zł;
- taśma klejąca.
8. Rozłożone flamastry. Na pasku wyciętym z filtru do kawy w odległości ok. 2 cm od brzegu
N. rysuje flamastrem kreskę. Do szklanki nalewa odrobinę octu (słup cieczy ma mieć
wysokość ok. 1 cm). Następnie przymocowuje pasek papieru do ołówka za pomocą taśmy
klejącej i wiesza na szklance tak, żeby dół paska z narysowaną kreską zanurzony był w occie,
ale kreska znajdowała się nad powierzchnią cieczy. Wraz z uczniami i uczennicami obserwuje,
co się dzieje. Można porównać efekt użycia różnych flamastrów.
Potrzebne materiały:
- ocet;
- woda;
- biały filtr do kawy;
- taśma klejąca;
- ołówek;
- szklanka;
- nożyczki.
9. Kwadratowe bańki mydlane. Należy wlać wodę do miski, dodać do niej płynu do naczyń i
szczyptę cukru, a następnie wymieszać. Z drucików uczniowie wyginają kółka o różnej
średnicy. Które kółko pozwala na zrobienie największych baniek? Co się stanie, kiedy z
drucika zrobi się sześcian i zanurzy w mydlinach?
Potrzebne materiały:
- sztywny drucik;
- płyn do mycia naczyń;
- miseczka;
- woda;
- szczypta cukru (lub glicerol);
- słomka;
- nożyczki.
10. Tęcza. Do miski N. wlewa wodę i opiera lusterko o dno miski – w ten sposób fragment
lusterka znajdzie się pod wodą. Następnie świeci latarką w lusterko, tak aby płomień latarki
trafiał na zanurzoną część lustra. Następnie próbuje „złapać” odbite światło na biały papier.
Co można było zaobserwować? Dzieci również mogą spróbować wykonać to zadanie.
Potrzebne materiały:
- latarka;
- płaska miska z wodą;
- lusterko;
- sztywny biały papier.
11. Chmura w słoiku.
N. wypełnia dno słoika gorącą wodą (do wysokości ok. 2 cm). Potrząsa wodą po ścianach
słoika. Następnie odwraca pokrywkę i kładzie na słoiku. Kładzie lód na odwróconej
pokrywce. Następnie bierze odświeżacz powietrza (lakier itp.), podnosi pokrywkę z lodem I
psika do środka niewielką ilość aerozolu, a następnie szybko zatyka słoik, pokrywką z lodem.
Następnie N. zasłania (od swojej strony) słoik ciemną kartką papieru, tak aby dzieci mogły
lepiej zobaczyć tworzącą się chmurę. Następnie podnosi pokrywkę, dzieci mogą spróbować
dotknąć chmury.
Z czego to wynika? Aby powstała chmura potrzebne są trzy elementy: 1) wilgoć (w tym
przypadku woda na dnie słoika); 2) ogrzewanie i chłodzenie (gorąca woda i lód); 3) zarodek
krystalizacji (lakier lub odświeżacz), na którym może powstać chmura.
Potrzebne materiały:
- słoik z przykrywką;
- gorąca woda;
- lód;
- papier (np. z bloku) w ciemnym kolorze;
- lakier do włosów lub odświeżacz powietrza.
12. Dlaczego zapinamy pasy bezpieczeństwa?
N. na samochodzie umieszcza ludzika (pamiętaj, aby ludzik nie przykleił się do siedzenia). W
niewielkiej odległości od samochodu stawia przeszkodę. Następnie pcha samochodzik tak,
aby się z nią zderzył. Zwraca uwagę dzieci na zachowanie ludzika podczas zderzenia. Przy
drugiej próbie mocuje ludzika do pojazdu „pasami” i powtarza doświadczenie.
Potrzebne materiały:
- mały samochodzik – zabawka, który ma siedzenie z oparciem (można go zbudować np. z
klocków)
- mały ludzik (może być zrobiony z plasteliny)
- gumka do włosów
- przeszkoda np. stos książek
13. Niekonwencjonalne zgniatanie puszek
Uwaga! Zadanie wymaga wykorzystania palnika lub innego podgrzewacza! N. wypełnia
wodą przezroczysty pojemnik. Do aluminiowej puszki nalewa trochę wody. Puszkę ogrzewa
nad płomieniem do czasu doprowadzenia wody w puszce do wrzenia i odparowania wody.
Następnie wkłada szybko puszkę do pojemnika z zimną wodą.
Potrzebne materiały:
- przezroczysty pojemnik;
- butla gazowa;
- aluminiowa puszka po napojach;
- szczypce drewniane;
- zimna woda.