docscenariusz zajec radzenia sobie z agresja
download 
Reklamacja Transkrypt
scenariusz zajec radzenia sobie z agresja
INFORMACJE DLA TRENERÓW SCENARIUSZE ZAJĘĆ RADZENIA SOBIE Z AGRESJĄ I PROFILAKTYKI WYSTĘPOWANIA AGRESJI ZWIĄZANEJ Z OBECNOŚCIĄ DZIECI UCHODŹCÓW W GRUPIE, DO PROJEKTU „SZKOŁA – POCZĄTEK INTEGRACJI” STOWARZYSZENIA VOX HUMANA. Celem zajęć jest wyeliminowanie lub ograniczenie w stopniu znacznym występowania agresji w grupach dzieci i młodzieży złożonych z Polaków i uchodźców. Sposobem osiągnięcia zamierzonego celu jest między innymi zrozumienie przyczyn pojawiania się niepożądanych zachowań oraz nauczenie dzieci zarówno polskich jak i uchodźczych zachowań obniżających poziom agresji lub ją eliminujących. Podstawa pracy: Wśród czynników wyzwalających agresję u dzieci uchodźczych należy zwrócić uwagę na ich wcześniejsze doświadczenia i przeżycia w kraju pochodzenia. Często są to dzieci, które były w swoich ojczyznach świadkami przemocy, łamania obowiązujących zasad. Tego rodzaju doświadczenia powodują, że dzieci nie mają właściwych modeli zachowania, funkcjonują zgodnie z tym czego same doświadczały. Wydaje im się, że świat właśnie tak jest skonstruowany, że opiera się on na przemocy a prawem powszechnie obowiązującym jest „prawo silniejszego”. Następnym czynnikiem kształtującym zachowania dzieci jest sytuacja, w której znajdują się po opuszczeniu swojego kraju. Często jest tak, że nie pozostają one w jednym miejscu a wędrują z rodzinami po różnych krajach w poszukiwaniu lepszego życia. Chodzą w różnych miejscach do różnych szkół, muszą dostosowywać się do różnych modeli zachowania i obyczajów panujących w grupie. Nie sprzyja to wytworzeniu spójnego i bezpiecznego systemu wartości. Jego brak powoduje frustrację potrzeby bezpieczeństwa, frustracja zaś jest czynnikiem generującym zachowania agresywne. Projekt „Szkoła – początek integracji jest współfinansowany przez Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców i Budżet Państwa. Należy również pamiętać o różnicach kulturowych między Polską a krajami pochodzenia dzieci uchodźców. Poza europejskim kręgiem kultury przemoc i agresja nie jest tak piętnowana społecznie jak w naszym kraju. Na przykład w krajach kaukaskich stosowanie pewnej przemocy przez starszych wobec młodszych jest przyjętą metodą wychowawczą. Odzwierciedlają ją dzieci w swoich zachowaniach również wobec rówieśników czy młodszych kolegów. Również uzyskiwanie pozycji wśród chłopców, w grupie rówieśniczej bardziej bezpośrednio związane jest z zachowaniem, w naszej kulturze traktowanym już jako agresywne takimi jak bójki na niby, przepychanie i inne formy demonstrowania dominacji fizycznej. Jednym z istotnych czynników generujących zachowania agresywne są integralne błędy zawarte w systemie przyjmowania uchodźców w naszym kraju. Dzieci uchodźców, kiedy tylko przyjadą do Polski mają obowiązek rozpocząć naukę w szkołach. Nie ma znaczenia stopień znajomości języka polskiego. Nie trudno domyślić się, że jest on najczęściej zerowy. Niektóre z dzieci znają język rosyjski co ułatwia porozumiewanie się z niektórymi spośród nauczycieli, ale nie daje to możliwości swobodnego uczestnictwa w grupie klasowej i szkolnej. Dzieci, nawet zdolne i pracowite (a oczywiście nie wszystkie takie są) siedzą na lekcjach nie mając stosownych, a w wielu przypadkach żadnych podręczników, nie rozumiejąc co mówi nauczyciel i w końcu nie mogąc zaprezentować swoich wiadomości i uzyskać pochwały nauczyciela i szacunku grupy. Poza tym po prostu nudzą się podczas lekcji. Taka sytuacja również wywołuje frustrację i – zwłaszcza u chłopców – chęć uzyskania szacunku i sympatii grupy w inny sposób. M.in. poprzez zachowania agresywne. Dopiero mając to wszystko co powyżej w pamięci, można poszukiwać form pracy ograniczającej zachowania agresywne. Projekt „Szkoła – początek integracji jest współfinansowany przez Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców i Budżet Państwa. Ćwiczenie 1 Cel: Przybliżenie dzieciom polskim kraju pochodzenia ich kolegów uchodźców. Podniesienie rangi dzieci uchodźców wobec ich rówieśników – obniżenie poziomu frustracji, tym samym profilaktyka zachowań agresywnych. Potrzebne: Pokaz slajdów (prezentacja multimedialna) przedstawiająca kraj, z którego pochodzą dzieci uchodźców, w grupie z którą pracujemy. Przebieg: Prowadzący prezentuje pokaz uzupełniając go informacjami na temat tego co dzieci oglądają. Opowiada ciekawostki, to co dla dzieci może być atrakcyjne w obcej kulturze. Stara się to robić w sposób ciekawy i zachęcający. Odwołuje się do pamięci i doświadczeń dzieci pochodzących z danego kraju. Np. mówiąc o regionalnych potrawach pyta dzieci czy jadły to w domu, czy mama to przygotowuje, czy to lubią, jeśli nie to jaka regionalna potrawa im smakuje. Można zaproponować, żeby dzieci coś przyniosły do szkoły (jeśli wykonanie potrawy byłoby możliwe np. w ośrodku dla uchodźców) i poczęstowały kolegów, albo żeby przekazały przepis. Prezentacja ma pokazać, że kraj z którego pochodzą uchodźcy jest fajny i normalny, że są tam różne atrakcje, których my nie mamy, a którymi można się pochwalić. Ćwiczenie 2 Potrzebne: kartki do rysowania, kredki, flamastry, wcześniejsze obejrzenie prezentacji o danym kraju. Przebieg: Na podstawie wcześniej obejrzanej prezentacji dzieci rysują to co im się w niej najbardziej podobało. Po skończeniu pracy każdy pokazuje swój rysunek grupie i opowiada co na nim jest i dlaczego wybrał właśnie to do narysowania. Projekt „Szkoła – początek integracji jest współfinansowany przez Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców i Budżet Państwa. Ćwiczenie 3 Cel: Jasne zaprezentowanie norm, które obowiązują w polskiej szkole. Potrzebne: Kartki, długopisy, flamastry, tablica do pisania i rysowania. Przebieg: Prowadzący, w rozmowie z dziećmi, ustala normy obowiązujące w polskiej szkole. Dzieci muszą współuczestniczyć w dyskusji i mieć poczucie, że one te normy opisują, zadaniem prowadzącego jest tak pokierować dyskusją, żeby normy, których chce dzieci nauczyć zostały uwzględnione. Prowadzący spisuje normy na tablicy. Następnie dzieci na kartkach rysują, wymyślone przez siebie symbole dla każdej z norm. Prowadzący zbiera wszystkie propozycje i odbywa się głosowanie, który symbol przyjąć jako obrazujący daną normę. Dobrze jest dyskutować o normach, dlaczego są takie a nie inne, omówić różnice w normach obowiązujących w polskiej szkole a tymi, które poznały dzieci uchodźców w swoim kraju lub w krajach, w których uczęszczały do szkół. Dzieci mogą normy krytykować, jednak konieczność ich przestrzegania, nie może podlegać dyskusji. Lepiej jest wybrać tylko kilka najważniejszych i niepodważalnych norm niż dać ich wiele nieważnych i często nie przestrzeganych. Można też przeprowadzić rozmowę o konieczności stosowania norm w ogóle i pokazać dzieciom, że ich brak doprowadziłby do totalnego chaosu i niemożności porozumienia się i zaufania drugiemu człowiekowi. Konieczne jest aby w tej zabawie uczestniczyły na równych prawach dzieci nie znające języka polskiego, dlatego dobrze gdyby prowadzącemu towarzyszył asystent kulturowy który dbałby o to aby wszystkie dzieci wszystko rozumiały i wiedziały o jakich normach jest mowa oraz co oznaczają symbole. Projekt „Szkoła – początek integracji jest współfinansowany przez Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców i Budżet Państwa. Ćwiczenie 4 Potrzebne: Wydrukowane kartki z symbolami z poprzedniego ćwiczenia określającymi daną normę np. „w szkole nie biegamy”, „w szkole nie bawimy się w bójki”, „mówimy dzień dobry”, „zmieniamy obuwie” itp. poza symbolem na kartce powinien być bardzo krotki opis normy w języku polskim i w językach dzieci uchodźców z danej szkoły. taśma klejąca, lub coś za pomocą czego rozwiesimy kartki na ścianach, drzwiach itp. w klasie i szkole. Przebieg: Dzieci, z pomocą prowadzącego jeszcze raz przypominają znaczenie norm i sposób ich przestrzegania. Następnie grupa wraz z prowadzącym zastanawia się gdzie najlepiej byłoby rozmieścić kartki z symbolami, aby dobrze przypominały o konieczności pilnowania norm. Wszyscy razem idą i rozmieszczają kartki w wybranych miejscach. To ćwiczenie nie tylko uczy norm, ale także pozwala dzieciom uchodźców poczuć się w szkole bardziej „u siebie”. Przestrzeganie norm „u siebie” jest bardziej naturalne niż w miejscu, które nie jest „moje”, na które nie mam wpływu, które ode mnie nie zależy. Ćwiczenie 5 Cel: Rozładowanie napięcia i upuszczenie energii, której pełne są dzieci po siedzeniu w ławkach (zwłaszcza na nudnej lekcji, o czym było wyżej). Możliwość pokazania pewnych umiejętności, w których nie ma znaczenia język, kraj pochodzenia a jedynie własna sprawność i wyćwiczenie. Ćwiczenie, szczególnie chłopcom, daje możliwość ustalenia hierarchii w grupie, bez konieczności prowadzenia „bójek korytarzowych” Potrzebne: Materace gimnastyczne, duża sala – sala gimnastyczna, korytarz, duża klasa. Przebieg: Projekt „Szkoła – początek integracji jest współfinansowany przez Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców i Budżet Państwa. Organizujemy zawody sportowe. Dzieci mogą wybrać sobie dyscyplinę albo może ją wybrać prowadzący. Dobre by były np. zapasy przeprowadzane w zgodzie ze ściśle narzuconymi regułami mającymi na względzie bezpieczeństwo uczestników. Jest to sport namiętnie uprawiany w krajach Kaukazu (a stamtąd pochodzi większość uchodźców). W ten sposób chłopcy obcokrajowcy nie tylko pokazują własną sprawność, ale mogą poczuć dumę narodową związaną ze sportem. Można także przeprowadzić zawody jedynie w grupie chętnych (tych, którzy czują, że potrafią coś pokazać), reszta grupy może kibicować. Ćwiczenie 6 Cel: Uzmysłowienie polskim dzieciom, jak bardzo trudno jest nauczyć się ich kolegom z innych krajów języka polskiego, ile muszą włożyć w to pracy i wysiłku, uszanowanie ich nawet niewielkich sukcesów w tym zakresie. Możliwość pokazania kompetencji językowych uchodźców, tym samym podniesienie ich rangi w grupie czyli profilaktyka zachowań agresywnych. Potrzebne: Kartki, długopisy, tablica do pisania lub wydrukowane na dużych planszach alfabety polski i języków, którymi posługują się uchodźcy. Może też być alfabet rosyjski bo wygląda zupełnie inaczej niż polski a wielu uchodźców zna ten język. Alfabety piszemy na tablicy (lub rozmieszczamy plansze z literami) tak aby pod polską literą znajdował się jej odpowiednik z alfabetu rosyjskiego czy np. gruzińskiego. Przebieg: Prowadzący tłumaczy co robi, że są to różne alfabety. Zwraca uwagę, jak odmienne są litery, sposób czytania itp.. Dzieci na kartkach piszą drukowanymi litrami swoje imię i nazwisko. Następnie korzystając z alfabetów z tablicy piszą je używając liter z innych alfabetów. Dobrze żeby w prowadzeniu tego ćwiczenia uczestniczyła osoba znająca język polski i języki uchodźców (asystent kulturowy), wówczas można rozszerzyć zabawę w poznawanie i zapisywanie rożnymi alfabetami takich zwrotów jak dzień dobry czy dziękuję. Projekt „Szkoła – początek integracji jest współfinansowany przez Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców i Budżet Państwa. Wiele innych zabaw językowych można znaleźć w naszych wcześniejszych scenariuszach. Profilaktyka zachowań agresywnych ze strony dzieci uchodźców to przede wszystkim pomoc w ich adaptacji w nowym środowisku. Dbanie o to aby czuli się we właściwym miejscu i właściwie docenieni. Wiele zależy od podejścia poszczególnych nauczycieli podczas lekcji, ale nie jest to już obszar ćwiczeń przeprowadzanych z dziećmi. Trenerzy dzięki swojej wiedzy i znajomości specyfiki funkcjonowania dzieci uchodźców, dzięki zrozumieniu różnic kulturowych, mogą podpowiadać nauczycielom rozwiązania, z których nauczyciele wedle własnej chęci i możliwości mogą korzystać. Powyższe ćwiczenia są możliwe do wykonywania w klasach także przez nauczycieli. Projekt „Szkoła – początek integracji jest współfinansowany przez Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców i Budżet Państwa.
