Jak zdobywac Retezat -- alpejskie gory w Rumunii?

www.ciekawe-miejsca.net
Europa: Rumunia
Jak zdobywać Retezat
– alpejskie góry w Rumunii?
Retezat, jedno z najwyższych pasm Karpat, bywa porównywany
do Alp ze względu na skaliste krajobrazy i potężne urwiska. Nie
zabraknie tu jednak łagodniejszych widoków: malowniczych połonin i polodowcowych jeziorek, w których na wysokości ponad
2000 metrów pasą się krowy.
szczytami w postaci wielkich stromych
kop granitowych głazów. Porównanie
z Rohaczami, które mają podobną budowę geologiczną, da nam dobre wyobrażenie o Retezacie.
Wyższe szczyty „Gór Pociętych” (jak
można przetłumaczyć z rumuńskiego
nazwę Retezat) pokrywają albo trawiaste połoniny albo rumosz skalny. Pod
szczytami, w głębokich kotlinach, gnieżdżą się niewielkie jeziorka. Podobnie
jak w Tatrach, stawy są położone zwykle
na końcach dolin, pod samymi grzbietami – i również tu są efektem działań
lodowca.
Retezat w pełnej krasie
Jeśli ktoś nie był wcześniej w górach Rumunii, Retezat będzie świetnym
miejscem do zapoznania się z południowymi Karpatami. Przede wszystkim
góry te są bardzo ciekawe widokowo,
stosunkowo łatwo dostępne i dobrze
(jak na Rumunię) zagospodarowane.
Ich krajobraz łatwo sobie można wyobrazić: są to jakby trochę wyższe Tatry
Zachodnie, skaliste jak Rohacze (czyli bez przesady) z charakterystycznymi
Pod względem wysokości Retezat
jest trzeci wśród pasm górskich Rumunii
(po Fogaraszach i Parangu) z najwyższą
Peleagą (2509 m). Następne szczyty są
niewiele niższe i równie ciekawe – Papusa (2508 m), Retezat (2482 m) i Varful Mare (2463 m; varful to w języku rumuńskim szczyt). Dwa najwyższe wierz3
nr 6 (15), Czerwiec 2008
www.ciekawe-miejsca.net
Europa: Rumunia
chołki znajdują się w głównym grzbiecie
pasma, od którego odchodzą niższe ramiona na kształt litery H.
Wielu turystów, którzy chodzili po
górach Rumunii, narzeka na pogodę
w południowych Karpatach. Potrafi
bez przerwy padać nawet 2–3 tygodnie. Podstawową kwestią przy wyjeździe w Retezat (lub okoliczne pasma)
jest wybór odpowiedniego terminu podróży. Zdecydowanie polecamy sierpień
(zwłaszcza 2. połowę) lub wrzesień.
W czerwcu i lipcu są największe opady
i potrafi jeszcze zalegać śnieg. Powyżej
granicy lasu ok. 190 dni rocznie pada,
a przez ponad 260 utrzymuje się mgła.
Na szlaku
Przyroda w Retezacie jest na tyle bogata, że jego teren został w 1935 roku uznany za park narodowy. Od 1979
roku Retezat znajduje się na liście rezerwatów biosfery UNESCO. Chroni się
tu przede wszystkim kosówkę, która porasta niemal 30% parku, oraz alpejskie
łąki (15% powierzchni). Świat zwierząt
reprezentują m.in. niedźwiedzie i świstaki, które jednak trudno zobaczyć ze
względu na sporą liczbę turystów w tych
górach. Ściśle chronioną częścią jest
tylko rezerwat Gemenele.
Najwyższy szczyt Retezatu Peleaga i jezioro
o tej samej nazwie
Ponieważ dojazd w Retezat jest bardzo łatwy, w sezonie wakacyjnym spotkać tu można wiele osób. Przede
wszystkim Rumunów, Polaków, Czechów i Niemców. Pola namiotowe oraz
miejsca w schroniskach mogą być dosyć zajęte. Ze względu na ceny i niski
standard schronisk (największe z nich,
Pietrele, spaliło się w lutym 2007 roku)
proponujemy wyjazd z namiotem. Można bezpłatnie rozbić się na jednym z pól
namiotowych, a najlepsze pod względem możliwości komponowania tras są:
pole przy dawnym schronisku Pietrele
„Góry Pocięte” – oto przykład
4
nr 6 (15), Czerwiec 2008
www.ciekawe-miejsca.net
Europa: Rumunia
(1480 m), nad jeziorem Bucura (2070
m), nad jeziorem Zanoaga (1897 m), na
polanie Pelegii (ok. 1600 m). Dużo do
życzenia pozostawia czystość pól namiotowych.
zabezpieczające przed słońcem, deszczem oraz duże ilości wody. Z tą ostatnią jest nie lada problem. Jeśli nie chcemy mieć zepsutej wycieczki, lepiej nie
pić i nie nabierać wody z niżej płynących potoków, ponieważ... wyżej pasą
się krowy. W słoneczne dni uwielbiają
one chłodzić się w jeziorkach, z których wypływają potoczki. Warto wtedy
zainwestować w uzdatniacz wody lub
ją przegotowywać. Wyżej niestety wody
jest bardzo mało.
Polecane wycieczki
Na Retezat warto przeznaczyć kilka
dni, aby posmakować tutejszych krajobrazów, poodkrywać coraz to nowe dolinki pełne jeziorek i skaliste kulminacje
szczytów. Przez całe pasmo poprowadzone są szlaki w 4 rodzajach: kropka,
krzyżyk, pasek i trójkąt i w 3 kolorach:
czerwony, niebieski i żółty. Daje to razem aż 12 możliwych kombinacji oznaczeń szlaków (w Polsce jest tylko 5!).
Największe jezioro – Bucura
Bezpiecznie można pozostawiać namiot na polu i w wyższe szczyty chodzić
„na lekko”. Pamiętajmy o dużych różnicach wysokości i słabo przedeptanych
szlakach (na których nie ma wcale dużo
ludzi).
Takich polodowcowych stawków jest mnóstwo w
Retezacie
Krowy na wysokogórskich łąkach
Na pewno przydadzą się, oprócz
standardowego wyposażenia górskiego, kije teleskopowe, wszelkie rzeczy
Koniecznie trzeba wejść na skalną
kopułę Peleagi (2509 m). Najłatwiej założyć bazę przy jeziorze Bucura (2070
5
nr 6 (15), Czerwiec 2008
www.ciekawe-miejsca.net
Europa: Rumunia
m) i stamtąd wyruszyć przez przełęcz
Bucurei (2206 m) lub bezpośrednio na
najwyższy szczyt. Na wejście na Peleagę potrzebne będzie prawie 1:30 h.
Bardzo ciekawe są urwiska i skałki od
strony północnej oraz widoki na dolinę
jezior (m.in. jezioro Bucura).
Custury (2457 m) – rozległego połoninnego szczytu o zupełnie innym charakterze niż najwyższe wierzchołki Retezatu. Z Custury długie dość łagodne
zejście poprowadzi na przełęcz Plaiul
Mic (1879 m), skąd możemy wrócić nad
jezioro Bucura. Pokonanie opisanej trasy zajmuje cały dzień.
Na pewno warto „zahaczyć” o najbardziej malowniczy szczyt pasma – Varful
Retezat (Szczyt Retezat, 2482 m). Wydaje się on większy w rzeczywistości niż
na mapach. Można go zdobyć, idąc od
strony jeziora Bucura (2070 m), przez
szczyt Bucura I (2433 m; stromy skalisty czubek). Druga interesująca trasa
prowadzi od dawnego schroniska Pietrele (1480 m) przez grzbiet Lolaia (2270
m). Ostatnie podejście to bardzo stroma
uciążliwa do wejścia rynna pod szczytem Retezat.
Szczyt Retezat
Z Peleagi można kontynuować wycieczkę przez drugi najwyższy szczyt
Retezatu – Papusę (2508 m) – wielką
granitową kopę, z której roztaczają się
równie wspaniałe widoki.
Staw Tapului z grani Inchise
Szukającym silniejszych wrażeń polecam pójście na przełęcz Judele (2370
m) – przejście pomiędzy bardzo stromymi szczytami à la Tatry Wysokie. Drugi ciekawy odcinek stanowi grań Portile
Inchise między szczytami Papusa i Varful Mare (2463 m). Jest to kilku metro-
Najtrudniejszy szlak, czyli Portile Inchise
Z Papusy dalej przechodzimy wąskimi ścieżkami (liczne warianty, niewielkie trudności techniczne) na grzbiet
6
nr 6 (15), Czerwiec 2008
www.ciekawe-miejsca.net
Europa: Rumunia
wej szerokości skalny grzbiet z bardzo
stromymi zboczami. Mało kto tędy chodzi, zapewne ze względu na bardzo dużą ekspozycję i brak zabezpieczeń. Na
sam Varful Mare szlak nie wprowadza,
a jest to góra przygniatająca swym ogromem, zwłaszcza od strony dolin.
Warto również zobaczyć jezioro Gales (1990 m) i zagubiony pośród kosodrzewiny staw dintre Brazi (1740 m)
w kolejnej dolinie na wschód. Wreszcie
– polecamy również malownicze wodospady Lolaia oraz Ciomfu w niższych
partiach dolin.
Wyprawa w Retezat może być fantastyczną przygodą, zwłaszcza jeśli trafimy na pogodę. Zdjęcia do tego artykułu
były robione podczas sierpniowych upałów w 2007 roku. Przez dwa tygodnie
prawie nie padało, natomiast w dzień
temperatura dochodziła do 30 stopni (!).
Jeśli tylko pogoda nie spłata nam figla,
możemy być pewni, że Karpaty o alpejskim charakterze nas nie rozczarują.
Potężna kopa Papusy, pokryta granitowymi głazami
Tekst: Jakub Jagiełło, zdjęcia: Łukasz Krzeszczakowski
Bardzo ciekawe przyrodniczo są dolinki na północ od głównego grzbietu.
Rzadko odwiedzaną kotlinką z licznymi
maleńkimi jeziorkami pośrodku wysokogórskiej podmokłej łąki jest La Scortar
(na północ od Peleagi).
Ukryty w kosodrzewinie staw dintre Brazi
Wodospad Lolaia
7
nr 6 (15), Czerwiec 2008
www.ciekawe-miejsca.net
Europa: Rumunia
Informacje praktyczne:
W Retezat najlepiej dojechać samochodem lub bezpośrednim pociągiem z Krakowa przez Słowację i Węgry, np.
do Devy, która leży 30 km od Retezatu. W same góry nieco trudniej dotrzeć komunikacją publiczną – najbliżej
można dojechać do Campu lui Neag (840 m) lub do Nucsoary (630 m).
Mapę Retezatu w skali 1:50 000 węgierskiego wydawnictwa Dimap można kupić w Polsce w cenie ok. 25 zł
w dobrych sklepach turystycznych.
Trudność szlaków w Retezacie: większość 2 (łatwe) lub 3 (średnio-trudne, wymagające użycia rąk, możliwa
ekspozycja), np.: Varful Retezat, południowe podejście na Papusę. Portile Inchise (trudność 3–4).
Ceny w schroniskach wyższe niż w Polsce.
8
nr 6 (15), Czerwiec 2008