Kat i jego warsztat pracy na Śląsku, Górnych Łużycach i w hrabstwie

Spis treści
WSTĘP.................................................................................................................
11
Rozdział 1. KATOWSKA PROFESJA.................................................................
1.1. Urząd kata na Śląsku, Górnych Łużycach i w hrabstwie kłodzkim
od początku XVI do połowy XIX wieku........................................................
1.2. Infamia..........................................................................................................
1.3. Wykształcenie................................................................................................
1.4. Przyjęcie na służbę..........................................................................................
1.5. Uposażenie.....................................................................................................
1.6. Kat w regimentach i jego warsztat pracy.........................................................
1.7. Katowskie odzienie.........................................................................................
1.8. Katownia – mieszkanie kata i jego rodziny.....................................................
1.9. Po drugiej stronie prawa – kat na drodze przestępczej.....................................
1.10. Kobiety w rodzinach katowskich..................................................................
27
27
54
65
79
91
109
122
130
140
151
Rozdział 2. POMOCNICY I WSPÓŁPRACOWNICY KATA ..........................
2.1. Pachołkowie kata............................................................................................
2.2. Nadzorca więzienia.........................................................................................
2.3. Halbmeister....................................................................................................
2.4. Rakarz............................................................................................................
2.5. Schwertdiener.................................................................................................
161
161
165
174
177
179
Rozdział 3. KATOWSKIE POWINNOŚCI........................................................
3.1. Publiczna egzekucja – sprawdzian katowskiego kunsztu.................................
3.1.1. W drodze na miejsce kaźni.....................................................................
3.1.2. Zum Abschau und Beispiel – publiczna eliminacja skazańców..................
3.1.3. Ścięcie....................................................................................................
3.1.4. Den Dieb soll man henken und die Hur ertränken
– powieszenie i utopienie......................................................................
3.1.5. Die soll mann alle radebrechen – łamanie kołem......................................
3.1.6. Pogrzebanie żywcem i przebicie palem...................................................
3.1.7. Spalenie.................................................................................................
3.1.8. Ćwiartowanie........................................................................................
183
183
192
199
206
213
220
226
230
234
6
Spis treści
3.1.9. Nawleczenie na pal................................................................................
3.1.10. Obostrzenie kary.................................................................................
3.1.11. Po egzekucji.........................................................................................
3.1.12. Niegodny pochówek............................................................................
3.2. Pod pręgierzem..............................................................................................
3.2.1. Wystawienie na widok publiczny...........................................................
3.2.2. Chłosta..................................................................................................
3.2.3. Relegacja................................................................................................
3.3. Sine lux, sine crux...........................................................................................
3.3.1. Samobójcy.............................................................................................
3.3.2. „Powrotnik” (niem. Wiedergänger).........................................................
3.4. Prace porządkowe i usuwanie padliny.............................................................
3.4.1. Usuwanie nieczystości............................................................................
3.4.2. Wyłapywanie bezpańskich psów.............................................................
3.4.3. Usuwanie padliny..................................................................................
3.4.4. Doły rakarskie........................................................................................
3.5. Kat zabije, kat wyleczy – kat jako lekarz i weterynarz......................................
236
237
239
240
249
249
251
257
260
260
275
279
279
283
286
291
297
Rozdział 4. PRYWATNE ŻYCIE KATA I JEGO RODZINY..............................
4.1. Uroczystości w katowskiej rodzinie.................................................................
4.1.1. Chrzest..................................................................................................
4.1.2. Zaręczyny..............................................................................................
4.1.3. Ślub.......................................................................................................
4.1.4. Pogrzeb..................................................................................................
315
320
321
322
325
328
Rozdział 5. KATOWSKI WARSZTAT PRACY...................................................
5.1. Szubienica......................................................................................................
5.2. Rabenstein......................................................................................................
5.3. Drewniany szafot...........................................................................................
5.4. Piec do palenia czarownic...............................................................................
5.5. Miecz katowski..............................................................................................
5.6. Koło egzekucyjne...........................................................................................
5.7. Topór katowski..............................................................................................
5.8. Pręgierz..........................................................................................................
5.9. Kuna..............................................................................................................
5.10. Metalowa klatka...........................................................................................
5.11. Kamienie hańby...........................................................................................
5.12. Tortury i narzędzia do nich służące...............................................................
334
334
345
352
356
358
362
363
364
371
374
378
379
ZAKOŃCZENIE:
Ostatni mistrzowie świętej sprawiedliwości........................................................ 388
Spis treści
ANEKS
Katowskie biogramy............................................................................................
Christoph Franz Kühn (1622–1685).....................................................................
Lorenz Straßburger (1602–1695)..........................................................................
Georg Heinrich Thienel (1657–1716)...................................................................
Katowskie pamiątki...............................................................................................
Kapliczka w Otmuchowie.....................................................................................
Kamienny krzyż w Jeseníku...................................................................................
Płyta nagrobna w Pirnie........................................................................................
Kapliczka w Zgorzelcu...........................................................................................
Katalog (Kaci na Śląsku, Górnych Łużycach i w hrabstwie kłodzkim
od początku XVI do połowy XIX w.).....................................................................
7
398
398
402
406
417
417
418
419
419
422
BIBLIOGRAFIA.................................................................................................. 500
STRESZCZENIA................................................................................................. 548
SPIS ILUSTRACJI............................................................................................... 554
INDEKS MIEJSCOWOŚCI................................................................................ 558