10 publikacja przedforumowa.indd

Transkrypt

ORGANIZATOR
PARTNER MERYTORYCZNY
ORGANIZATOR
www.forum-ekologiczne.pl
SPIS TREŚCI
1. Adresy okolicznościowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2. Plan miejsca Forum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
3. Agenda Forum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
4. Sesje równoległe w podziale na bloki tematyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
5. Streszczenia wystąpień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
I MIĘDZYNARODOWE FORUM EKOLOGICZNE KOŁOBRZEG 2014
Szanowni Państwo,
od lat przekonujemy się, że zrównoważony rozwój to najlepszy sposób rozwoju,
także gospodarczego, pozwalający dbać o środowisko naturalne, oszczędzać zasoby i wypracowywać coraz lepsze, czystsze – „ekologiczne” technologie.
To bardzo ważne. My, Polacy - najlepiej wiemy jak dużo wysiłku, pracy i pieniędzy
kosztowało nas wyjście z katastrofy ekologicznej, którą odziedziczyliśmy po PRL-u.
Dlatego tak dużą wagę przywiązujemy do zachowania bioróżnorodności i odpowiedniego, optymalnego korzystania ze środowiska naturalnego. Nie chcemy, aby
to się jeszcze kiedykolwiek przydarzyło nam czy naszym dzieciom lub wnukom. Gospodarowanie zgodne ze zrównoważonym rozwojem jest bardzo ważne, albowiem
planując rozwój musimy pamiętać, że wszystko co robimy będzie miało swoje skutki
także dla całego kraju, kontynentu, a nawet planety.
Dlatego bardzo się cieszę, że I Międzynarodowe Forum Ekologiczne staję się rzeczywistością i mam nadzieję, że będzie ono imprezą cykliczną. Cieszy mnie to nie tylko
dlatego, że w wydarzeniu tym weźmie udział kilkaset osób z państw Basenu Morza
Bałtyckiego, którzy będą dyskutować i wymieniać doświadczenia dotyczące tego,
jak się rozwijać w sposób zrównoważony szanując środowisko naturalne, ale również dlatego, że miejscem tego wydarzenia jest Perła polskiego Bałtyku - Kołobrzeg.
Dla mnie, jako posła z województwa zachodniopomorskiego, jest to dodatkowy powód do radości.
Jestem przekonany, że I Międzynarodowe Forum Ekologiczne będzie ogromnym
sukcesem - merytoryczny i organizacyjny.
Życzę owocnych obrad i przyjemnego pobytu w pięknym Kołobrzegu.
Stanisław Gawłowski
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska
2
Szanowni Państwo
Mam przyjemność powitać Państwa w Kołobrzegu na I Międzynarodowym Forum
Ekologicznym. Cieszę się, że wydarzenie o takiej randze i międzynarodowym charakterze odbywa się właśnie na Pomorzu Zachodnim. Jesteśmy regionem, który
postawił na ekologię, dostrzegł w niej ważny kierunek rozwoju, potraktował jako
szansę i wyzwanie. Dziś coraz wyraźniej widzimy tego efekty. Zachodniopomorskie
stało się prawdziwym zagłębiem gospodarstw ekologicznych, których na terenie
województwa znajduje się ponad 3,5 tysiąca. Skrupulatnie odrobiliśmy lekcję dobrych praktyk proekologicznych - jesteśmy liderem w wykorzystaniu odnawialnych
źródeł energii, zwłaszcza energii wiatrowej – zachodniopomorskie instalacje to aż
1/3 mocy energetyki wiatrowej w Polsce. W ciągu 6 lat ilość energii z OZE w województwie wzrosła prawie 10-krotnie.
Pomorze Zachodnie nie tylko jest „zielone” za sprawą pięknej przyrody i niezwykłych krajobrazów – to miejsce coraz bardziej czyste, zwracające się ku naturze,
promujące szacunek dla środowiska. Udało nam się zlikwidować zagrożenie w postaci mogilników, bomb ekologicznych będących spadkiem po poprzednim systemie. Województwo zachodniopomorskie ma ambicję bycia najbardziej ekologicznym regionem w kraju, dlatego nie mogę sobie wyobrazić lepszego miejsca dla
I Międzynarodowego Forum Ekologicznego.
Wierzę, że zaplanowana formuła naszego trzydniowego forum będzie płaszczyzną
do wymiany doświadczeń i rozszerzenia horyzontów, jak również źródłem inspiracji
do podejmowania nowych przedsięwzięć przyjaznych dla środowiska. Spotykanie
w tak szerokim i szacownym gronie: z udziałem przedstawicieli administracji, samorządów, instytucji i branży ochrony środowiska, pozwoli na wymianę doświadczeń
i pomysłów; na dyskusję dotyczącą działań innowacyjnych oraz dalszego rozwoju.
Za sprawą zagranicznych prelegentów poznamy rozwiązania proekologiczne, stosowane przez naszych gości z państw basenu Morza Bałtyckiego.
Mam nadzieję, że podczas wizyty w Kołobrzegu będą mogli Państwo nie tylko
wziąć udział w ciekawych, pełnych pracy twórczej spotkaniach, ale i znajdą Państwo
chwilę, by dojrzeć urok Pomorza Zachodniego.
Życzę owocnych obrad
Olgierd Geblewicz
Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego
3
Szanowni Państwo,
W imieniu WFOŚiGW w Szczecinie serdecznie witam Państwa na I Międzynarodowym Forum Ekologicznym w Kołobrzegu.
Dziękuję za przyjęcie zaproszenia do udziału w forum podczas którego będziemy
chcieli poruszać ważne problemy związane z ochroną środowiska w Polsce.
Podczas trzech dni obrad będziemy starali się podsumować dokonania przede
wszystkim polskich samorządów w realizacji inwestycji proekologicznych ostatnich
lat, które tak bardzo przybliżyły nas do standardów europejskich. Podczas forum
chcemy podkreślić rolę Narodowego i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska
w finansowaniu ogromnej ilości inwestycji związanych z gospodarką wodną, gospodarką odpadami, ochroną powietrza i edukacją ekologiczną.
Działający od ponad 20 lat system finansowania ochrony środowiska w Polsce
w sposób sprawny i przyjazny dla beneficjentów umożliwił realizację ważnych inwestycji o wartości idącej w dziesiątki miliardów złotych. Z całą pewnością system
ten odegrał kluczową rolę w transformacji ustrojowej jaką przeszedł nasz kraj.
Dotyczy to okresu 25 lat wstecz, kiedy to odbyły się w Polsce pierwsze wolne wybory, po których doszło do zmiany ustroju politycznego. Ważne wydarzenia miały miejsce także 10 lat temu - wówczas Polacy zdecydowali podczas referendum
o przystąpieniu do wspólnoty europejskiej.
W konsekwencji tych zdarzeń dzisiaj swobodnie możemy dysponować nowoczesną
myślą technologiczną, z powodzeniem wdrażając rozwiązania sprawdzone u naszych unijnych sąsiadów. W ostatnich latach udowodniliśmy, że potrafimy umiejętnie i sprawnie korzystać z finansowania unijnego. Również w tej dziedzinie ważną
rolę odegrały fundusze ochrony środowiska pełniące funkcję instytucji wdrażających Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko.
Mam nadzieję, że podczas forum wybierzecie Państwo dla siebie interesujące tematy z pośród zaplanowanych niemal stu wystąpień. Jestem pewien, że klimatyczny
Kołobrzeg stający się stolicą polskiej turystyki sprawi, że wyjedziecie Państwo z niezapomnianymi wrażeniami i wrócicie tu za rok.
Wszystkim uczestnikom konferencji życzę owocnych obrad.
Jacek Chrzanowski
Prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecine,
Przewodniczący Rady Programowej I Międzynarodowego Forum Ekologicznego
4
Szanowni Państwo,
z wielką przyjemnością witam Państwa na I Międzynarodowym Forum Ekologicznym w Kołobrzegu.
Jestem zaszczycony, że idea I Międzynarodowego Forum Ekologicznego spotkała się z aprobatą tak szerokiego grona przedstawicieli samorządów, świata nauki,
przedsiębiorców, mediów, instytucji i środowisk związanych z tematyką ekologii, na
co wskazuje Państwa obecność.
Podczas trzech dni Forum w czterech blokach tematycznych: gospodarka wodna,
gospodarka odpadami, OZE i energetyka a także ochrona przyrody, wynki badań,
analiz ale także wnioski i rekomendacje co do kierunków kształtowania przyszłej
polityki ekologicznej, przedstawi blisko 100 prelegentów. Powyższy wynik skłania
mnie do stwierdzenia, że istnieje wyraźna potrzeba tworzenia platformy wymiany
doświadczeń i podjęcia dialogu w zakresie zagadnień proekologicznych, czego wyrazem jest I Międzynarodowe Forum Ekologiczne.
Przestrzeń dyskusji o inteligentnych miastach, o kluczowych wyzwaniach związanych z ich rozwojem, znajdzie wyraz w debacie SMART CITIES. Rosnące naczenie
i zainteresowanie wdrażaniem inteligentnych, proekologicznych rozwiązań jest
szczególnie ważne obecnie, biorąc pod uwagę fakt, że nowy budżet UE na lata
2014-2020 może być jednak ostatnią szansą na uzyskanie przez Polskę znacznych
środków na ich rozwój.
Zapraszam Państwa również do udziału w targach ekologicznych EKO Kołobrzeg
jak i imprezach towarzyszących ukierunkowanych na wielopłaszczyznową edukację
ekologiczną.
W przededniu rozpoczęcia Forum, po blisko roku przygotowań, mam nadzieję, że
naszym przedsięwzięciem rozpoczynamy cykliczne spotkanie, które stanie się ważnym wydarzeniem w naszym regionie i kraju.
Życzę Państwu owocnych dyskusji i miłego pobytu w malowniczym Kołobrzegu,
w otoczeniu pięknej jesiennej przyrody.
Mirosław Sobczyk
Przewodniczący Rady
Polskiej Fundacji Ekologicznej
5
PATIO
Siłownia
Recepcja SPA
wejście na bas
en
RECEP
CJA FO
RUM
Basen pływacki
6
Przejście do Apartamentowca
Główna
CENTRUM
PRASOWE
Wejście do hotelu
Plan miejsca Forum – wtorek, 16 września 2014
Basen pływacki
RECEP
CJA FO
RUM
Przejście do Apartamentowca
Główna
CENTRUM
PRASOWE
Wejście do hotelu
Plan miejsca Forum – środa, 17 września – czwartek, 18 września 2014
wejście na bas
PATIO
SALA III
OZE I ENERG
ET YKA
SALA II
GOSPODAR
KA ODPADA
MI
SALA I
GOSPODAR
KA WODNA
Siłownia
en
SALA IV
OCHRONA ŚR
ODOWISKA
Recepcja SPA
7
AGENDA FORUM
Wtorek, 16 września 2014 roku
Recepcja Forum
Hotel Aquarius
8.00-16.00
Rejestracja uczestników Forum
9.30
Konferencja prasowa nt. programu Prosument
10.00
Uroczyste otwarcie Targów Eko Kołobrzeg 2014
plac przed Hotelem
10.30
Zasadzenie drzewka I Międzynarodowego Forum Ekologicznego
plac przed Hotelem
11.00-11.30
Ceremonia otwarcia:
Sala Konferencyjna
Hotel Aquarius
Prowadzenie: Monika Bochenko, Dyrektor ds. Organizacji i Promocji,
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie
Centrum prasowe
Hotel Aquarius
Jacek Chrzanowski – Przewodniczący Rady Programowej Forum, Prezes Zarządu
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie
Mirosław Sobczyk – Przewodniczący Rady Polskiej Fundacji Ekologicznej
dr Stanisław Gawłowski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska
Olgierd Geblewicz – Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego
Janusz Gromek – Prezydent Miasta Kołobrzeg
Adres okolicznościowy (nagranie wideo):
prof. dr hab. inż. Jerzy Buzek – przewodniczący Komisji Parlamentu Europejskiego
ds. Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE)
dr Jan Olbrycht – Poseł do Parlamentu Europejskiego
11.30-13.00
Panel inauguracyjny: Fundusze zazieleniają gospodarkę:
bilans 10-lecia Polski w UE i otwarcie nowej perspektywy finansowej
Sala Konferencyjna
Hotel Aquarius
Moderator: red. Michał Adamczyk
dr Stanisław Gawłowski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska
Janusz Ostapiuk – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska
Olgierd Geblewicz – Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego
Gabriela Lenartowicz – Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Katowicach, Przewodnicząca Konwentu Prezesów Wojewódzkich
Funduszy Środowiska i Gospodarki Wodnej
dr Małgorzata Skucha – Prezes Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
Mariusz Klimczak – Prezes Banku Ochrony Środowiska S.A.
13.00-14.30
Lunch
13.00
Konferencja prasowa: I Międzynarodowe Forum Ekologiczne – cele i wyzwania
14.30-16.00
Debata: Smart Cities: Ekologiczne Miasta Przyszłości
– wyzwania, szanse, korzyści
Centrum
prasowe
Sala Konferencyjna
Hotel Aquarius
Moderatorzy: dr Małgorzata Porada-Rochoń, red. Michał Adamczyk
Wprowadzenie do debaty: dr Małgorzata Porada-Rochoń, Uniwersytet Szczeciński
Przedmiot debaty: Świadome społeczeństwo – inteligentne miasto; Ekoinwestycje
– ekorozwiązania; Inteligentne rozwiązania transportowe; Inteligentne rozwiązania
9
w gospodarce odpadami; Smart Cities-korzyści i koszty ekonomiczne; Wyzwania i szanse
w perspektywie finansowej 2014- 2020
Prelegenci: Prezydent Miasta Szczecin: Piotr Krzystek; Prezydent Miasta Kołobrzeg:
Janusz Gromek; Prezydent Miasta Koszalin: Piotr Jedliński; Burmistrz Miasta Szczecinek:
Jerzy Hardie-Douglas
Inteligentne miasta umożliwiające rozwój Strategii „Europa 2020”: Blaz Golob,
Dyrektor Instytutu GoForeSight – Przewodniczący Europejskiego Bled Forum
Komentarz rysunkowy: Henryk Sawka
16.00-17.30
Zwiedzanie Targów EKO Kołobrzeg 2014
patio
- Hotel Aquarius
Uroczysta Gala Wieczorna I
18.30-19.30
Uroczysty bankiet
19.30-20.30
Finał konkursu „Zachodniopomorski Lider Ekologii 2014” organizowanego
przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Szczecinie
Moderator: Monika Bochenko, Dyrektor ds. Organizacji i Promocji,
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Szczecinie
20.30-21.00
Występ Chóru Akademii Morskiej w Szczecinie
21.00-21.30
Wręczenie wyróżnień dla Partnerów Forum
21.30-22.30
Występ Gwiazdy Wieczoru – URSZULA
Środa, 17 września 2014 roku
10.30
Parada rowerowa
11.00-11.30 Wizytacja na targach ekologicznych
plac przed Hotelem
Sesje rówległe:
12.00–13.30 BLOK TEMATYCZNY: Panel I
Gospodarka wodna: GOSPODARKA WODNA W POLSCE
SALA I
Gospodarka odpadami: USTAWA ŚMIECIOWA – SUKCES CZY PORAŻKA
SALA II
OZE i energetyka: ROZWÓJ SEKTORA ENERGETYCZNEGO
Z WYKORZYSTANIEM OZE
SALA III
SALA IV
Ochrona przyrody: EDUKACJA EKOLOGICZNA
13.30-15.00 Lunch
15.00-16.30 BLOK TEMATYCZNY: Panel II
Gospodarka wodna: POPRAWA STANU BEZPIECZEŃSTWA
PRZECIWPOWODZIOWEGO ORAZ
ZABEZPEICZENIE BRZEGÓW MORSKICH,
OCHRONA BAŁTYKU
SALA I
Gospodarka odpadami: UTYLIZACJA ODPADÓW – CZĘŚĆ 1
SALA II
OZE i energetyka: OZE-PRZEGLĄD MIĘDZYNARODOWYCH PRAKTYK
SALA III
Ochrona przyrody: PRODUKCJA ŻYWNOŚCI EKOLOGICZNEJ
I JEJ PROMOCJA
16.30-17.00 10
„KAWKA” z SEC - na kawę zaprasza Szczecińska Energetyka Cieplna sp. z o.o.
SALA IV
17.00-18.30 BLOK TEMATYCZNY: Panel III
Gospodarka wodna: OCHRONA BAŁTYKU
SALA I
Gospodarka odpadami: UTYLIZACJA ODPADÓW- CZĘŚĆ 2
SALA II
OZE i energetyka: INSTYTUCJONALNE I FORMALNO-PRAWNE
UWARUNKOWANIA ROZWOJU RYNKU
ALTERNATYWNYCH ŻRÓDEŁ ENERGII
W POLSCE
SALA III
Ochrona przyrody: UDZIAŁ AGENCJI RZĄDOWYCH
W REALIZACJI POLITYKI EKOLOGICZNEJ
PAŃSTWA
SALA IV
Uroczysta Gala Wieczorna II
20.00-21.00 Bankiet – prezentacja produktów regionalnych
21.00-22.00 Występ kabaretowy – Cezary Pazura
22.00-23.00 Występ artystyczny – Joanna Ardyn
patio
- Hotel Aquarius
Czwartek, 18 września 2014 roku
10.00-11.30 BLOK TEMATYCZNY: Panel IV
Gospodarka wodna: REKULTYWACJA JEZIOR
SALA I
Gospodarka odpadami: WYKORZYSTANIE ODPADÓW JAKO SUROWCA
W GOSPODARCE
SALA II
OZE i energetyka: SZANSE I ZAGROŻENIA ROZWOJU RYNKU
ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII
– Z PERSPEKTYWY PRZEDSIĘBIORCY, ŹRODŁA FINANSOWANIA
SALA III
Ochrona przyrody: SALA IV
11.30-12.00 Przerwa kawowa
12.00-13.30 BLOK TEMATYCZNY: Panel V
Gospodarka wodna: OCHRONA PRZYRODY
GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA
– PRZEGLĄD DOBRYCH PRAKTYK
Gospodarka odpadami: WYKORZYSTANIE OZE W ENERGETYCE
– PRZEGLĄD DOBRYCH PRAKTYK I NOWYCH
TECHNOLOGII
Ochrona przyrody: ODNAWIALNE ŻRÓDŁA ENERGII
– ENERGIA TERMALNA SZANSĄ
DLA ROZWOJU REGIONU
13.30-15.00 SALA I
SALA II
SALA IV
Lunch
11
AGENDA FORUM
Sesje równoległe w podziale na bloki tematyczne
Blok tematyczny: GOSPODARKA WODNA
12.00-13.30
Panel I: GOSPODARKA WODNA W POLSCE
MODERATOR: Witold Sumisławski, Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej
1. Porządek w wodzie. Reforma gospodarki wodnej oparta na prawnym kręgosłupie
nowego Prawa wodnego
dr Stanisław Gawłowski, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska
2. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych – stan realizacji
Grzegorz Waligóra, Główny Specjalista w Wydziale ds. Krajowego Programu
Oczyszczania Ścieków Komunalnych, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
SALA I
3. Znaczenie planów gospodarowania wodami w świetle realizacji inwestycji
Przemysław Gruszecki, Naczelnik Wydziału Planowania Gospodarowania Wodami,
Departament Planowania i Zasobów Wodnych, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
15.00-16.30 Panel II : POPRAWA STANU BEZPIECZEŃSTWA PRZECIWPOWODZIOWEGO
ORAZ ZABEZPIECZENIE BRZEGÓW MORSKICH, OCHRONA BAŁTYKU
MODERATOR: Małgorzata Mrugała, Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie
1. Nieinwazyjne i przyjazne dla środowiska metody ograniczania ryzyka powodziowego
Małgorzata Mrugała, Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie
2. Zabezpieczenie brzegów morskich na odcinku wybrzeża administrowanym
przez Urząd Morski w Słupsku
Tomasz Bobin, Dyrektor Urzędu Morskiego w Słupsku
SALA I
3. Metodyka opracowania Planów Zarządzania Ryzykiem Powodziowym
prof. dr hab. inż. Andrzej Tiukało, Instytut Meteorologii I Gospodarki Wodnej,
Państwowy Instytut Badawczy
17.00-18.30 Panel III : OCHRONA BAŁTYKU
MODERATOR: prof. dr hab. Stanisław Musielak, Dyrektor Instytutu Nauk o Morzu,
Uniwersytet Szczeciński
1. Rola ocen oddziaływania na środowisko w przygotowaniu i realizacji projektów inwestycyjnych w strefach przybrzeżnych
Danuta Grodzicka-Kozak, Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku
SALA I
2. Stacja Morska Uniwersytetu Szczecińskiego w Międzyzdrojach – badania naukowe dotyczące środowiska strefy brzegowej Zatoki Pomorskiej
i edukacja ekologiczna
dr Tomasz Olechwir, Kierownik Stacji Morskiej w Międzyzdrojach
3. Stan jakości wód Morza Bałtyckiego na podstawie Państwowego
Monitoringu Środowiska
Małgorzata Marciniewicz-Mykieta, Starszy specjalista w Departamencie
Monitoringu i Informacji o Środowisku, Główny Inspektorat
Ochrony Środowiska
13
4. Działania Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska
w zakresie broni chemicznej zatopionej w Morzu Bałtyckim
Anna Sosnowska, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
5. Satelitarna kontrola środowiska Morza Bałtyckiego – SatBałtyk
dr hab Mirosława Ostrowska, prof. nadzw. IO PAN z-ca kierownika projektu
SatBałtyk Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk
SALA I
Blok tematyczny: GOSPODARKA WODNA
10.00-11.30
Panel IV: REKULTYWACJA JEZIOR
MODERATOR: Adam Krzyśków, Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie
1. Ochrona jezior i ekosystemów od nich zależnych oraz poprawa wód na terenie województw: kujawsko–pomorskiego, podlaskiego, pomorskiego, warmińsko–mazurskiego, wielkopolskiego oraz zachodniopomorskiego
Adam Krzyśków, Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie
2. Przegląd metod rekultywacji jezior
prof. dr hab. Ryszard Gołdyn, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu
SALA I
3. Rekultywacja jezior metodą aeracji pulwaryzacyjnej inaktywacji fosforu
prof. dr hab. Stanisław Podsiadłowski, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu,
prof. dr hab. Ryszard Gołdyn, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu
4. Nowoczesne techniki wykorzystywane w rekultywacji jezior
i zbiorników zaporowych
prof. dr hab. inż. Tomasz Heese, Politechnika Koszalińska,
mgr inż. Katarzyna Pikuła, Politechnika Koszalińska
5. Jak zaplanować skuteczną rekultywację
prof. dr hab. inż. Julita Dunalska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
12.00-13.30 Panel V: GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA
– PRZEGLĄD DOBRYCH PRAKTYK
MODERATOR: Waldemar Miśko, Przewodniczący Zarządu Związku Miast i Gmin Dorzecza
Parsęty, Burmistrz Karlina
1. Poprawa jakości wody w Szczecinie - projekt współfinansowany z Funduszu
Spójności Unii Europejskiej
Beniamin Chochulski, Prezes Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.
w Szczecinie
2. „Zintegrowana gospodarka wodno-ściekowa w dorzeczu Parsęty”- projekt
realizowany w ramach Funduszu Spójności
Waldemar Miśko, Przewodniczący Zarządu Związku Miast i Gmin Dorzecza
3. Modernizacja oczyszczalni ścieków w Warszawie
Grzegorz Wasilewski, Członek Zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa
Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Warszawie
14
SALA I
Blok tematyczny: GOSPODARKA ODPADAMI
12.00-13.30
Panel I: USTAWA ŚMIECIOWA – SUKCES CZY PORAŻKA?
MODERATOR: Tadeusz Arkit, Poseł na Sejm, przewodniczący sejmowej podkomisji ds. monitorowania gospodarki odpadami
1. Ustawa śmieciowa – sukces czy porażka
Tadeusz Arkit, Poseł na Sejm, Przewodniczący sejmowej podkomisji
ds. monitorowania gospodarki odpadami
2. Ocena dotychczasowych doświadczeń wynikających z wdrażania reformy
przepisów o postępowaniu z odpadami komunalnymi
prof. dr hab. Marek Górski, Prorektor ds. Nauki i Współpracy
Międzynarodowej, Uniwersytet Szczeciński
SALA II
3. Praktyczne aspekty wdrażania ustawy śmieciowej
Tomasz Uciński, Prezes Zarządu Krajowej Izby Gospodarki Odpadami
4. Prawidłowe funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami komunalnymi
a pożądany poziom recyklingu
Andrzej Miluch, Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Ochrony
Środowiska
15.00-16.30
Panel II: UTYLIZACJA ODPADÓW – CZĘŚĆ I
MODERATOR: Tomasz Uciński, Prezes Zarządu Krajowej Izby Gospodarki Odpadami
1. Segregacja odpadów jako warunek osiągnięcia unijnych norm
Janusz Ostapiuk, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska
2. Alternatywne metody przekształcania odpadów komunalnych
dr hab. inż. Grzegorz Wielgosiński, Politechnika Łódzka
3. Biogaz z odpadów – szwedzkie rozwiązania i polskie realia
dr Magdalena Rogulska, Główny specjalista ds. OZE, PIMOT, polski
sekretariat Szwedzko-Polskiej Platformy Zrównoważonej Energetyki
SALA II
4. Kompostowanie odpadów metodą napowietrzania negatywnego
Artur Bogacki, Prezes Zarządu SITA Jantra Sp. z o.o.
5. Zagrożenia pożarowe w instalacjach mechanicznego przetwarzania
zmieszanych odpadów komunalnych
Ronald Laska, Prezes Zarządu, Remondis Szczecin Sp. z o.o.
17.00-18.30
Panel III: UTYLIZACJA ODPADÓW – CZĘŚĆ II
MODERATOR: dr inż. Agata Łucka, Dyrektor Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa
Rolniczego w Barzkowicach
Program usuwania azbestu w Polsce. Finansowanie ze źródeł Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich
funduszy ochrony środowiska
dr Krystian Szczepański, Z-ca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
SALA II
Źródła finansowania usuwania azbestu w Polsce
Jakub Szumin, Prezes Zarządu Federacji Zielonych GAJA, Szczecin
15
Rekultywacja składowisk odpadów w województwie zachodniopomorskim
Mariusz Adamski, Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska
w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego
SALA II
Blok tematyczny: GOSPODARKA ODPADAMI
10.00-11.30
PANEL IV: WYKORZYSTANIE ODPADÓW JAKO SUROWCA W GOSPODARCE
MODERATOR: dr inż. Jolanta Kamińska – Borak, Dyrektor Regionalnego
Zakładu Gospodarowania Odpadami w Słajsinie
1. Dlaczego Szczecin buduje spalarnię odpadów
Tomasz Lachowicz, Prezes Zarządu, Zakład Unieszkodliwiania
Odpadów Sp. z o. o.
2. Grunt Stabilizowany MX
Kazimierz Karapuda, Prezes MILEX Sp. z o. o. w Szczecinie
3. Budowa systemu gospodarki odpadami na przykładzie inwestycji
realizowanych przez Celowy Związek Gmin – R-XXI
dr inż. Jolanta Kamińska-Borak, Dyrektor Regionalnego Zakładu
Gospodarowania Odpadami w Słajsinie
4. Gratowiska obecnie PSZOKI jako element segregacji odpadów w Aglomeracji
Poznańskiej wzorowane na zagranicznych doświadczeniach miast partnerskich
Krzysztof Krauze, Prezes Zarządu, Zakład Zagospodarowania Odpadów
sp. z o. o. w Poznaniu
5. Instalacje do biostabilizacji – w poszukiwaniu optymalnych rozwiązań
Adam Szypryt, Dyrektor Działu Technologicznego, AK Nova Sp. z o.o.
16
SALA II
Blok tematyczny: OZE I ENERGETYKA
12.00-13.30
PANEL I: ROZWÓJ SEKTORA ENERGETYCZNEGO Z WYKORZYSTANIEM OZE
MODERATOR: Artur Dąbrowski, Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Warszawie
1. Poprawa jakości powietrza cz.2 „KAWKA” – Likwidacja niskiej emisji
wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych
odnawialnych źródeł energii
dr Barbara Koszułap, Z-ca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej
2. Energetyka prosumencka na Mazowszu na podstawie doświadczeń Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
Andrzej Daniluk, Z-ca Prezesa Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
SALA III
3. Energetyka prosumencka - program priorytetowy Prosument NFOŚiGW
dr Barbara Koszułap, Z-ca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony
4. Oferta finansowania inwestycji OZE przez Bank Ochrony Środowiska S.A.
Anna Żyła, Główny Ekolog Banku Ochrony Środowiska S.A
5. „KAWKA” z SEC-em
Mariusz Majkut, Prezes Zarządu Szczecińskiej Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.
15.00-16.30
PANEL II: OZE – PRZEGLĄD MIĘDZYNARODOWYCH PRAKTYK
MODERATOR: Norbert Obrycki, Senator Rzeczypospolitej Polskiej
Potencjał i kierunki rozwoju energetyki obywatelskiej w Polsce
dr inż. Grzegorz Wiśniewski, Prezes Zarządu Instytutu Energetyki Odnawialnej
Transformacja energetyczna w Niemczech: przykład dla Polski?
dr Andrzej Ancygier, Research Fellow, Hertie School of Governance
SALA III
Istota zrównoważenia
Józef Neterowicz, Radca Ambasady Królestwa Szwecji
17.00-18.30
PANEL III: INSTYTUCJONALNE I FORMALNO-PRAWNE UWARUNKOWANIA
ROZWOJU RYNKU ALTERNATYWNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W POLSCE
MODERATOR: dr hab. Justyna Franc-Dąbrowska, prof. SGGW,
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
1. Globalne uwarunkowania rozwoju alternatywnych źródeł energii
dr Piotr Gradziuk, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
2. Potencjał produkcji biogazu rolniczego w Polsce oraz jego aktualne
wykorzystanie
prof. dr hab. Marian Podstawka, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
w Warszawie, dr Piotr Gołasa, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
w Warszawie
SALA III
3. Rola sektora publicznego i instytucji finansowych w rozwoju alternatywnych
źródeł energii
dr hab. Magdalena Zioło, Uniwersytet Szczeciński
4. Działania Agencji Rynku Rolnego w zakresie odnawialnych źródeł energii
Tadeusz Zaborowski, Dyrektor Agencji Rynku Rolnego
17
Blok tematyczny: OZE I ENERGETYKA
10.00-11.30 PANEL IV: SZANSE I ZAGROŻENIA ROZWOJU RYNKU ODNAWIALNYCH
ŹRÓDEŁ ENERGII – Z PERSPEKTYWY PRZEDSIĘBIORCY.
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
MODERATOR: dr Elżbieta Syrda, Prezes Zarządu Sea Development Sp. z o.o.,
koordynator Bałtyckiego Klastra sEaNERGIA
1. Nowa perspektywa finansowa 2014-2020. Kluczowe pojęcia i informacje
Jacek Gdański, Z-ca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony
2. Ryzyko i sposoby jego ograniczania przy inwestycjach w alternatywne źródła
energii (na przykładzie biogazowni)
dr Piotr Sulewski, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
SALA III
3. Perspektywy rozwoju OZE w oparciu o działalność klastrów
na przykładzie Bałtyckiego Klastra sEaNERGIA
dr Elżbieta Syrda, Prezes Zarządu Sea Development Sp. z o.o.,
12.00-13.30
PANEL V: WYKORZYSTANIE OZE W ENERGETYCE – PRZEGLĄD DOBRYCH
PRAKTYK I NOWYCH TECHNOLOGII
MODERATOR: dr hab. Bartosz Mickiewicz, prof. ZUT, Zachodniopomorski Uniwersytet
Technologiczny
1. Prezentacja nowych technologii z wykorzystaniem Odnawialnych Źródeł Energii
Karol Szejn, Pełnomocnik ds. Jakości Obsługi Klientów, Viessmann Sp. z o.o.
2. Duńska technologia biogazowni jako lider doświadczeń związanych
z wykorzystywaniem biogazu. Bariery i wyzwania w tego rodzaju inwestycjach
Paweł Karwat, Kierownik ds. produkcji biogazu, Poldanor S.A.
3. Rozwiązania systemowe w dziedzinie grzania i chłodzenia – pompy ciepła
Adam Koniszewski, Glen Dimplex Sp.z o.o.
4. Biogazownie i kogeneracja
Magdalena Szwarc-Bakuła, Członek Zarządu Agroelektrogaz sp. z o.o.
18
SALA III
Blok tematyczny: OCHRONA PRZYRODY
12.00-13.30
PANEL I: EDUKACJA EKOLOGICZNA
MODERATOR: dr hab. Tomasz Słoński, Uniwersytet Ekonomiczny
we Wrocławiu
1. Rola działań proekologicznych w biznesie społecznie odpowiedzialnym
dr hab. Tomasz Słoński, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
2. Model finansowania edukacji ekologicznej w Polsce ze środków Narodowego
i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska
dr Andrzej Grzana, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Szczecinie
SALA IV
3. Raportowanie CSR w Polsce i na świecie – aspekty wpływu na środowisko
dr Karolina Daszyńska-Żygadło, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
4. Transgraniczny Ośrodek Edukacji Ekologicznej – przez zabawę do nauki
Gracjana Kalicka, Kierownik Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Zalesiu
5. Promocja łowiectwa poprzez edukację ekologiczną w Ośrodku Edukacji
Ekologicznej w Manowie
Janusz Rynkiewicz, Przewodniczący Zarządu Okręgowego Polskiego
Związku Łowieckiego w Koszalinie, Łowczy Okręgowy
15.00-16.30
PANEL II: PRODUKCJA ŻYWNOŚCI EKOLOGICZNEJ I JEJ PROMOCJA
MODERATOR: dr inż. Jarosław Rzepa, Członek Zarządu Województwa
Zachodniopomorskiego
1. Produkcja ekologicznej żywności – możliwości uzyskania dofinansowania
w nowej perspektywie finansowej 2014-2020
Grzegorz Ziemiecki, starszy specjalista w Departamencie Hodowli i Ochrony Roślin, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
2. Przetwórstwo żywności w małej skali – regulacje prawne
Katarzyna Piskorz, Wojewódzki Inspektor Weterynaryjny ds. Higieny
Środków Spożywczych Pochodzenia Zwierzęcego, Zachodniopomorski
Wojewódzki Lekarz Weterynarii
SALA IV
3. Zasady współpracy z instytucjami certyfikującymi
Piotr Polatowski, Dyrektor Oddziału w Pile, Polskie Centrum Badań
i Certyfikacji
4. Doświadczenia i oczekiwania producentów żywności ekologicznej
Edyta Jaroszewska-Nowak, Przewodnicząca Zachodniopomorskiego
Oddziału Stowarzyszenia Ekoland
5. Badania i promocja zdrowej żywności
Dominik Gronet, Dyrektor Wydziału Rolnictwa i Rybactwa,
Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego
17.00-18.30 PANEL III: UDZIAŁ AGENCJI RZĄDOWYCH W REALIZACJI
POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA
MODERATOR: dr Jarosław Łojko, Dyrektor Zachodniopomorskiego Oddziału Regionalnego
Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Szczecinie
SALA IV
19
1. Rola Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w finansowaniu inwestycji proekologicznych
dr Jarosław Łojko, Dyrektor Zachodniopomorskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Szczecinie
2. Podsumowanie działalności Agencji – 20-lecie działalności w kraju
Cezary Szeliga, Z-ca Prezesa Agencji Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa
SALA IV
3. Zagospodarowanie gruntów Skarbu Państwa przez Agencję
Nieruchomości Rolnych
Robert Zborowski, Dyrektor Oddziału Agencji Nieruchomości Rolnych
w Szczecinie
Blok tematyczny: OCHRONA PRZYRODY
10.00-11.30
PANEL IV: OCHRONA PRZYRODY
MODERATOR: dr Michał Kiełsznia, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska
1. Wprowadzenie do tematyki ochrona przyrody
Piotr Otawski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska,
Główny Konserwator Przyrody
2. Instrument Finansowy LIFE – wykorzystane szanse i nowe wyzwania
w perspektywie 2014-2020
dr Krystian Szczepański, Zastępca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu
SALA IV
3. Sieć Natura 2000 w Polsce w kontekście zobowiązań akcesyjnych
dr Michał Kiełsznia, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska
4. Lasy Państwowe i ich rola w gospodarce leśnej państwa
Witold Koss, Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych
w Szczecinie
5. Różnorodność gatunkowa roślin naczyniowych w północno-zachodniej
Polsce (zasoby, ochrona)
dr hab. Agnieszka Popiela, prof. US, Kierownik Katedry Botaniki
i Ochrony Przyrody, Uniwersytet Szczeciński
12.00-13.30
PANEL V: ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII ENERGIA TERMALNA
SZANSĄ DLA ROZWOJU REGIONU
MODERATOR: Bartosz Domaszewicz, Pełnomocnik Zarządu ds. Komunikacji Zewnętrznej,
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi
1. Wykorzystanie energii to innowacyjna inwestycja w przyszłość
Bohdan Cezary Dzierżek, Zastępca Prezesa Zarządu Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi
2. Wykorzystanie wody i energii geotermalnej w Uniejowie
Jacek Kurpik, Prezes Zarządu, Geotermia Uniejów sp. z o.o.
3. Przykład wykorzystania energii oraz wód geotermalnych do celów
grzewczych, balneologicznych oraz rekreacyjnych w Poddębicach
Andrzej Peraj, Wiceprezes Zarządu, Geotermia Poddębice sp. z o.o.
20
SALA IV
STRESZCZENIA WYSTĄPIEŃ
BLOK TEMATYCZNY: GOSPODARKA WODNA
PANEL I: GOSPODARKA WODNA W POLSCE
17.09.2014 | 12.00-13.30
MODERATOR
Witold
Sumisławski
Prezes Krajowego
Zarządu Gospodarki Wodnej
Urodzony 5 stycznia 1959 r. we Wrocławiu. Absolwent Politechniki Wrocławskiej, Wydział Elektryczny i specjalność: metrologia elektryczna (1983 r.). Na tej samej uczelni ukończył Studia
Podyplomowe na wydziale Elektroniki (1987 r.)
W latach 1991 - 2004 kierował Miejskim Przedsiębiorstwem
Wodociągów i Kanalizacji we Wrocławiu. Od 2004 do 2010 r.
założył i prowadził własną działalność konsultingową a w latach
dr Stanisław Gawłowski
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Środowiska
2008 – 2010 zarządzał prywatną spółką. W sierpniu 2010 r. objął
stanowisko Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.
W latach 1992 – 2004 był Wiceprezesem Izby Gospodarczej
Wodociągi Polskie a od 2006 do 2011 r. wykładał na Politechnice
Wrocławskiej.
Ukończył roczne Studium Menadżerskie Zarządzania Firmą
przy Centrum Prywatyzacji oraz otrzymał certyfikat zarządzania
projektami w oparciu o metodologię PRINCE2.
Posiada szeroką teoretyczną i praktyczną wiedzę z obszaru
zarządzania popartą wieloletnim doświadczeniem w przewodzeniu zmianom i transformacji kierowanych instytucji.
Jest fanem książek o tematyce II Wojny Światowej oraz kolarstwa ekstremalnego (all moutain i enduro).
porządkująca system administrowania i zarzadzania gospodarką
wodną, usprawniającą finansowanie utrzymania infrastruktury
wodnej i wprowadzenie pełnej transpozycji zapisów Ramowej Dyrektywy Wodnej i Dyrektywy Powodziowej.
Uporządkowanie administracji wodnej –
nowa organizacja
Porządek w wodzie. Reforma gospodarki wodnej oparta na prawnym
kręgosłupie nowego Prawa
wodnego
Od ponad 12 lat obowiązuje ustawa – Prawo wodne (Dz. U.
z 2012 r., poz 145), w tym czasie zaszło, w regulowanej tymi przepisami dziedzinie, wiele zmian. Wynikały one zarówno z konieczności implementacji przepisów prawa Unii Europejskiej, jak i dostosowania przepisów ustawy do zmieniających się warunków społecznych i gospodarczych. Dodatkowo wprowadzane w ostatnich
latach zmiany ustawy nie wyeliminowały wszystkich problemów
prawnych, a naruszyły jej spójność i uczyniły ją nieprzejrzystą. Dlatego też, mając na uwadze względy tak merytoryczne (konieczne
wprowadzenie nowych regulacji), jak i formalne (wprowadzenie
wewnętrznej spójności nowego Prawa wodnego), opracowano
w ministerstwie środowiska założenia nowej ustawy – Prawo wodne. Będzie to regulacja na zapisach której, oparta będzie reforma
Rozdzielenie gospodarowania i administrowanie wodami od
zarządzania i utrzymania majątku gospodarki wodnej.
Taka organizacja zapewni:
1. W zakresie gospodarowania wodami.
Utworzenie, w oparciu o układ zlewniowy, według podziału kraju na obszary dorzeczy i regiony wodne, urzędów gospodarki wodnej, do kompetencji których należeć będzie zapewnienie zintegrowanego zarządzania wodami z nadzorem ogólnokrajowym prezesa
KZGW. Celem działania urzędów będzie poprawa stanu ilościowego, jakościowego i ekologicznego wód poprzez określanie warunków korzystania z wód i obszarów, na których one występują oraz
monitoring, nadzór i kontrola.
2. W zakresie zarządzania i utrzymania majątku gospodarki
wodnej.
Podzielimy wody na wody rządowe (rzeki o znaczeniu ponadregionalnym i graniczne wymienione enumeratywnie)oraz na wody
samorządowe (pozostałe rzeki czyli rzeki o znaczeniu regionalnym
i lokalnym). Powołane zostaną dwie państwowe osoby prawne Zarządy dorzeczy Wisły i Odry. Instytucje te przejmą zarządzanie
całym majątkiem gospodarki wodnej i utrzymaniem wód na ob-
23
szarze dorzeczy, na których działają. To w stosunku do rzek rządowych. Te same obowiązki na rzekach samorządowych będą miały
wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych. Dzięki temu
będzie jeden gospodarz na jednej rzece. Wyeliminuje to takie sytuacje, że za koryto odpowiada RZGW a za wał WZMiUW.
Finansowanie gospodarki wodnej
Nowy system finansowania gospodarki wodnej zapewni odpowiednie do potrzeb zaangażowanie środków publicznych, innych
niż środki pochodzące z budżetu państwa, w wydatki na utrzymanie wód (oraz pozostałego mienia Skarbu Państwa związanego
z gospodarką wodną) i nowe inwestycje w tym zakresie. Aby to
osiągnąć wszystkie środki jakie generuje gospodarka wodna zostaną wykorzystane na jej potrzeby. Pomoże to rozwiązać problemy
z utrzymaniem infrastruktury wodnej, w tym między innymi infrastruktury przeciwpowodziowej. Dlatego nowe instytucje – Zarząd
Dorzecza Wisły oraz Zarząd Dorzecza Odry, przejmą utrzymanie
i finansowanie całej infrastruktury wodnej na wodach rządowych.
Będą one pozyskiwać i gromadzić wpływy generowane przez gospodarkę wodną (m.in. opłaty za pobór wód, opłaty za korzystanie
Grzegorz Waligóra
Główny Specjalista w Wydziale ds. Krajowego Programu
Oczyszczania Ścieków Komunalnych, Krajowy Zarząd
Gospodarki Wodnej
Krajowy Program Oczyszczania
Ścieków Komunalnych
– stan realizacji
17.09.2014 | 12.00-13.30
ze śródlądowych dróg wodnych, urządzeń wodnych, itp.), będą
mogły także pozyskiwać inne środki na inwestycje wodne (np. dotacje z budżetu państwa, dotacje z funduszy ekologicznych, środki
UE, wykorzystywać partnerstwo publiczno – prywatne). Wszystkie
te środki Zarządy Dorzeczy będą wydatkować na inwestycje w gospodarce wodnej oraz utrzymanie wód i pozostałego mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną.
Powołanie dwóch tego typu instytucji pozwoli na precyzyjne
i celowe finansowanie wszystkich potrzeb infrastruktury gospodarki wodnej w Polsce. Usprawni to realizację rozpoczętych inwestycji
i usprawni procesy inwestycyjne w nowe budowle wodne zabezpieczające mieszkańców obu dorzeczy przed m.in. powodziami.
Transpozycja prawa UE dotyczącego
gospodarki wodnej
W nowym Prawie wodnym oraz w aktach wykonawczych zostaną wprowadzone regulacje zapewniające pełną i prawidłową
transpozycję postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej. Dzięki
tym zapisom będziemy mogli realizować spójną politykę zlewniową gospodarowania wodami w Polsce.
Zaprezentowana zostanie dynamika działań inwestycyjnych realizowanych przez samorządy na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat
oraz sposób podejścia do ostatniej już, czwartej aktualizacji zapisów Programu. Przedstawione zostaną główne osiągnięcia w zakresie rozwiązywania problemów gospodarki ściekowej w Polsce.
W chwili obecnej realizacja Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych wchodzi w decydującą, końcową fazę.
mgr inż. Przemysław Gruszecki
Naczelnik Wydziału
NumerPlanowania
stoiska:
Gospodarowania Wodami
Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
Znaczenie planów gospodarowania
wodami w świetle realizacji inwestycji
Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
23 października 2000 r., zwana ramową dyrektywą wodną (RDW),
wprowadza zasady ochrony i zrównoważonego korzystania z wody
na terenie Wspólnoty. Zgodnie z nią, Państwa Członkowskie zobowiązane są do opracowania planów gospodarowania wodami
24
w dorzeczu, stanowiących instrument służący podejmowaniu decyzji w celu uzyskania wpływu na przyszły stan wód. Planowanie
gospodarowania wodami jest, w myśl dyrektywy, systematycznym,
powtarzalnym procesem, składającym się z szeregu kroków, które
należy wykonać w odpowiednim czasie. Plany gospodarowania
wodami powinny być więc rozumiane jako proces, nie zaś jako dokumenty, których opracowanie jest celem samym w sobie.
W rozpatrywanych obszarach dorzeczy ma miejsce nie tylko
proces planowania bezpośrednio związanego z ochroną wód, ale
również realizowane są inne inicjatywy dotyczące m.in. tworzenia
stref przemysłowych, budowy domów, rozbudowy infrastruktury,
rozwoju rolnictwa, powstawania obszarów o charakterze rekreacyjnym itd., które mogą potencjalnie być sprzeczne z celami RDW.
Planowanie gospodarowania wodami musi więc być procesem
elastycznym i perspektywicznym, obejmującym również przewidywanie skutków podejmowanych działań we wszystkich aspek-
tach korzystania z wód. Efektywne planowanie w gospodarowaniu
wodami będzie więc obejmowało kompleksową charakterystykę
obszarów dorzeczy wraz z analizą działalności człowieka i jej wpływu na stan wód, analizę alternatyw dla planowanych inwestycji,
a także zawierało propozycję działań, które pozwolą na optymalne
korzystanie z zasobów wodnych, bez szkody dla nich.
Planowanie gospodarowania wodami musi być koordynowane z procesami planistycznymi zachodzącymi w innych sektorach
gospodarki w celu zapewnienia, że cele dyrektywy zostaną osiąg-
17.09.2014 | 12.00-13.30
nięte. Z jednej strony gospodarowanie wodami ma być więc prowadzone w sposób eliminujący niezamierzony negatywny wpływ
na inne sektory, z drugiej zaś te inwestycje, które wpływają na charakterystykę wód (np. poprzez zmiany warunków hydrologicznych
bądź wprowadzanie zanieczyszczeń) muszą być przedmiotem analiz w kontekście celów środowiskowych RDW.
W prezentacji przedstawione zostaną ramy czasowe oraz zakres
prac związanych z opracowaniem aktualizacji PGW, a także omówione skutki, jakie dla realizacji inwestycji niosą ich zapisy.
25
BLOK TEMATYCZNY: GOSPODARKA ODPADAMI
PANEL I: USTAWA ŚMIECIOWA – SUKCES CZY PORAŻKA?
17.09.2014 | 12.00-13.30
MODERATOR
MGR INŻ. Tadeusz
Arkit
Poseł na Sejm,
przewodniczący sejmowej
podkomisji ds. monitorowania
gospodarki odpadami
Poseł na Sejm RP VI i VII kadencji. Przewodniczący Podkomisji
stałej ds. monitorowania gospodarki odpadami. Z wykształcenia
mgr inż. Tadeusz Arkit
Poseł na Sejm RP
Ustawa śmieciowa
– sukces czy porażka
Diagnoza stanu przed 1lipca 2012 roku:
1. Odpowiedzialność za czystość i porządek ponosi gmina.
2. Gmina ma prawo kontrolować mieszkańców, czy wywożą odpady.
3. Mieszkańcy płacą za odpady w budynkach wielolokalowych
(tzw. blokach) od osoby, system jest szczelny, nikt nie wyrzuca odpadów „do lasu”.
4. Mieszkańcy budynków jednorodzinnych płacą za kubeł - szacuje
się, że ok 30% mieszkańców nie miało umowy na wywóz odpadów!
a spora część! w ramach tzw. oszczędności, wyrzucała odpady „do
lasu” lub spalała.
5. Problem: brak możliwości skutecznej kontroli, brak możliwości
dysponowania strumieniem odpadów, co w konsekwencji nie pozwalało na przygotowanie biznes planów dla nowoczesnych instalacji.
6. Efekt: ok. 10 mln ton/rok zebrane, ok. 3 mln ton spalone lub w lasach. Podstawowa forma utylizacji odpadów: składowanie. Brak nowoczesnych instalacji odpadów: sortownie, kompostownie, MBP,
spalarnie.
Nowy system – cele:
magister, inżynier górnictwa, studiował na Akademii Górniczo
- Hutniczej w Krakowie. Od 1994r. związany z samorządem najpierw jako radny, a w latach 1994-1996 jako wiceburmistrz. W latach 1998 - 2007 piastował funkcję Burmistrza Libiąża. Ukończył
m.in. następujące studia podyplomowe: Zarządzanie Finansami
Komunalnymi (Wyższa Szkoła Bankowości i Finansów w Katowicach), Zarządzanie Strategiczne w Jednostkach Samorządu Terytorialnego (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie ), Zarządzanie i Gospodarowanie Odpadami (Szkoła Główna Gospodarstwa
Wiejskiego w Warszawie).
wych zachowań poprzez wprowadzenie stałej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w miejsce systemu kontrolnego,
restrykcyjnego, ale nieskutecznego.
2. W efekcie: objęcie zbiórką wszystkich mieszkańców, dzięki zróżnicowaniu opłat zmotywowane do selektywnej zbiórki odpadów.
3. Budowa nowoczesnego, skutecznego systemu gospodarki odpadami. Zarządzanie strumieniem odpadów przez samorządy
powoduje, że można sensownie planować inwestycje (sortownie,
kompostownie, MBP, spalarnie), przygotowć biznes plany, w konsekwencji pozyskać środki unijne.
Ocena po roku funkcjonowania systemu.
Po stronie pozytywów:
1. Wzrost ilości zbieranych odpadów.
2. Wzrost ilości segregowanych odpadów.
3. Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców.
4. Budowa nowoczesnych instalacji do gospodarki odpadami, pozyskanie środków unijnych.
Po stronie problemów:
1. Brak edukacji zarówno na poziomie państwa, jak i na poziomie
samorządów.
2. W wielu wypadkach słaba kontrola podmiotów działających na
zlecenie gmin. Nieskuteczny system kontroli.
3. Nieszczelny system w obszarze nieruchomości niezamieszkałych.
4. Ustalanie zbyt niskich opłat w stosunku do realnych kosztów niezbędnych do zorganizowania prawidłowego procesu gospodarki
odpadami komunalnymi.
5. Konflikty dotyczące zakazu stosowania zasady „in house”.
1. Stworzenie systemu motywującego mieszkańców do prawidło-
26
17.09.2014 | 12.00-13.30
Propozycje najpilniejszych rozwiązań:
1. Obowiązek dwóch umów: pierwszej na zagospodarowanie, drugiej na odbiór odpadów.
2. Konieczność weryfikacji Wojewódzkich Planów Gospodarki Odpadami Komunalnymi.
3. Ustalenie sposobu kształtowania opłaty w ścisłej relacji z ponoszonymi kosztami.
4. Zmiana systemowa dotycząca kontroli: likwidacja WIOŚ, na tej
bazie kadrowej budowa sfederalizowanej służby kontroli ochrony
środowiska.
prof. zw. dr hab.
nauk prawnych
Marek Górski
wanie w zgodzie z przepisami ustawy o odpadach.
2. Brak doprecyzowania przepisach szeregu pojęć (np. mieszkaniec, nieruchomość zamieszkała przez mieszkańców, niezamieszkała) utrudnia egzekwowanie odpowiedzialności za wykonywanie
obowiązków przewidzianych przepisami. Wymaga to odpowiednich uzupełnień w ustawie.
3. Przepisy odnoszące się do zadań i kompetencji gmin związanych z organizowaniem systemów są w ustawie rozproszone
i częściowo niepełne; należałoby je uporządkować i uzupełnić.
Rozstrzygnięcia o charakterze systemowym, w związku z kwestią
organizowania przetargów i ze względu na zmienione regulacje
unijne, wymaga problem tzw. zamówień in house.
4. Należałoby uprościć przepisy dotyczące składania deklaracji
przez właścicieli nieruchomości, przede wszystkim poprzez rezygnację z obejmowania przez deklaracje kwestii wyliczenia wysokości należnej opłaty; opłata taka powinna być ustalana przez organ
gminy, deklaracja dotyczyłaby wyliczenia podstawy takiej opłaty
(ilości wytwarzanych odpadów, ustalanej w zależności od systemu
przyjętego przez gminę).
5. Uzupełnienia wymagają także przepisy odnoszące się do regionalnych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych, przede wszystkim w kontekście wymagań, jakie tego rodzaju obiekty
powinny spełniać, a także egzekucji odpowiedzialności prowadzących za spełnianie tych wymagań i prawidłowe prowadzenie procesu przetwarzania odpadów.
Uniwersytet Szczeciński Wydział Prawa
i Administracji. Katedra Prawa Ochrony
Środowiska
Ocena dotychczasowych doświadczeń wynikających z wdrażania
reformy przepisów o postępowaniu
z odpadami komunalnymi
Ocena odnosi się do kwestii prawnych i dotyczy przede wszystkim nowych regulacji, obowiązujących od 1 stycznia 2012 r. i wdrażanych od 1 lipca 2013 r., zawartych w znowelizowanej ustawie
z września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach,
także niektórych przepisów ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Główne uwagi wynikające z doświadczeń wdrażania nowych
rozwiązań zamykają się w następujących punktach –
1. Brak wyraźnego rozstrzygnięcia w przepisach kwestii własności odpadów po ich przejęciu od wytwórców utrudnia ustalenie
podmiotu odpowiedzialnego za ich zagospodarowanie. Odpowiedzialność taką powinna ponosić gmina – nie tylko za zorganizowanie odbioru odpadów, ale również za ich ostateczne zagospodaro-
Tomasz Uciński
Prezes Zarządu Krajowej Izby
Gospodarki Odpadami
Praktyczne aspekty wdrażania
ustawy śmieciowej
Krajowa Izba Gospodarki Odpadami jest zwolennikiem europejskiego modelu gospodarki odpadami, bazującego na potencjale
nowoczesnych przedsiębiorstw gospodarki komunalnej, w którym
znaczną rolę odgrywają jednostki samorządowe. Naszym celem jest
stworzenie takich możliwości prawnych, które pozwolą Polsce na
osiągnięcie wyników ekologicznych na poziomie państw tzw. „Starej
Unii”. Dlatego też, w naszych działaniach kładziemy szczególny nacisk
na ochronę środowiska, rozwój nowoczesnych technologii w gospo-
darce odpadami, umacnianie roli samorządu w kreowaniu gospodarki odpadami oraz potencjału firm komunalnych w naszym kraju.
W bieżącym roku obchodzimy 25-lecie transformacji gospodarczej w wolnej Polsce, a także 10-lecie przynależności naszego kraju
do Unii Europejskiej. Wstępując do Unii przyjęliśmy na siebie wiele
zobowiązań, w tym, m. in. dotyczące gospodarki odpadami, jak
ograniczenie składowania odpadów na składowiskach i osiągnięcie
odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu odpadów, co zaowocowało nowelizacją zapisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Bez wdrożenia nowych przepisów tej ustawy nie
bylibyśmy w stanie osiągnąć wskaźników przyjętych w Dyrektywach
Unijnych. Trzeba jednak pamiętać, że wprowadzenie tak poważnych
zmian to proces ciągły i długotrwały. Skoro podjęliśmy się jako kraj
wielkiego zadania, jakim jest reforma systemu gospodarki odpadami
to powinniśmy także pracować nad poprawą zapisów ustawowych
abyśmy mogli jak najlepiej zrealizować zakładane cele. Dlatego też,
Krajowa Izba Gospodarki Odpadami niezmiennie postuluje m. in.
o wdrożenie wzorem innych krajów europejskich zamówień „In-house” w gospodarce odpadami.
27
MGR INŻ. Andrzej Miluch
Zachodniopomorski Wojewódzki
Inspektor Ochrony Środowiska
Prawidłowe funkcjonowanie systemu
gospodarki odpadami komunalnymi
a pożądany poziom recyklingu
Zadaniem Inspekcji Ochrony Środowiska, jest między innymi
kontrola systemu gospodarki odpadami komunalnymi. W roku
ubiegłym został przeprowadzony ogólnokrajowy cykl kontrolny
przestrzegania przez gminy przepisów ustawy z dnia 13 września
1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Z informacji
przekazanych przez GIOŚ wynika, że:
• w 91 gminach stwierdzono nieosiąganie poziomu recyklingu,
przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami
frakcji papieru, tworzyw sztucznych i szkła, co stanowi ok. 32% skontrolowanych gmin i związków międzygminnych,
• w 83 gminach stwierdzono nieosiąganie poziomu recyklingu,
przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami
28
17.09.2014 | 12.00-13.30
innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych,
co stanowi ok. 29% skontrolowanych gmin i związków międzygminnych,
• w 81 gminach stwierdzono nieosiąganie poziomu ograniczenia
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, co stanowi ok. 28% skontrolowanych gmin
i związków międzygminnych.
Gminy są zobowiązane do osiągnięcia do dnia 31 grudnia 2020 r.
• w odniesieniu do odpadów komunalnych zebranych selektywnie w postaci: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła – poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia w wysokości
co najmniej 50% wagowo,
• w odniesieniu do odpadów budowlanych i rozbiórkowych (innych niż niebezpieczne) – poziomu recyklingu, przygotowania do
ponownego użycia i odzysku w wysokości co najmniej 70% wagowo.
Obowiązkiem gmin jest również ograniczenie masy odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: do dnia 16 lipca 2020 r. – do nie więcej niż 35% wagowo
całkowitej masy odpadów - w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
Do poziomów określonych w ustawie gminy będą dochodziły
stopniowo, a Inspekcja Ochrony Środowiska będzie prowadziła systematyczne kontrole ich osiągnięcia w poszczególnych latach.
BLOK TEMATYCZNY: OZE I ENERGETYKA
17.09.2014 | 12.00-13.30
PANEL I: ROZWÓJ SEKTORA ENERGETYCZNEGO
Z WYKORZYSTANIEM OZE
MODERATOR
Artur
Dąbrowski
Prezes Zarządu Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
w Warszawie
Urodzony w 1975 r. w Radomiu. Absolwent Wydziału Inżynierii Produkcji Politechniki Warszawskiej, Wydziału Zarządzania
Uniwersytetu Warszawskiego (Menedżer Publiczny), podyplomowych studiów samorządu terytorialnego i rozwoju lokalnego Uniwersytetu Warszawskiego oraz ochrony i kształtowania
Dr Barbara Koszułap
Zastępca Prezesa Zarządu
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
Poprawa jakości powietrza – cz. 2
„KAWKA” – Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej
i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii
W referacie przedstawiono Program Priorytetowy NFOŚiGW
„Poprawa jakości powietrza” cz.2) „KAWKA - Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii”, który jest realizowany przy
współpracy z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Pokazano najważniejsze elementy programu priorytetowego:
założenia, cel, budżet, rodzaje dofinansowywanych przedsięwzięć
środowiska Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
Od początku 2000 r. zajmuje się zawodowo zagadnieniami
związanymi z ochroną środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem ich strony finansowej. Przed powołaniem na stanowisko
Prezesa Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Warszawie pełnił od grudnia 2007 r. funkcję Dyrektora Departamentu Opłat Środowiskowych w Urzędzie
Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego w Warszawie.
Stypendysta programu Centurio Stowarzyszenia Regionów
Europy (AER). Od 2002 r. ekspert Komisji Europejskiej (TAIEX)
w zakresie polityki ochrony środowiska.
Żonaty, ma dwoje dzieci.
i wysokość dofinasowania, główne kryteria wyboru i warunki
udzielenia pomocy.
Głównymi rodzajami przedsięwzięć do dofinansowania są:
• Ograniczanie niskiej emisji związane z podnoszeniem efektywności energetycznej oraz wykorzystaniem układów wysokosprawnej kogeneracji i odnawialnych źródeł energii
• Zmniejszenie emisji ze źródeł komunikacji miejskiej (zadania te
winny być połączone z kampaniami edukacyjnymi w obszarze
działań dla ograniczania emisji z niskich źródeł oraz tworzeniem
baz danych pozwalających na inwentaryzację tych źródeł)
Zaakcentowano rolę WFOŚiGW – beneficjentów pośrednich
Programu w procedurze naboru i wyboru przedsięwzięć do realizacji.
Budżet Programu wynosi 400 mln zł, a wysokość dofinansowania
(łącznie ze środkami WFOŚiGW) do 90% w formie dotacji.
Pokazano wyniki I naboru, który zakończył się zawarciem 11 umów
(o udostępnienie) z WFOŚiGW na kwotę 121 mln zł.; przykładowe
planowane efekty realizacji umów to likwidacja prawie 15 tys. szt.
nieefektywnych, węglowych źródeł ciepła, wyeliminowanie spalania węgla w wielkości 45 tys. ton/rok i redukcja emisji zanieczyszczeń pyłu PM 2,5 w wysokości 426 ton/rok
29
Andrzej Daniluk
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Warszawie
Energetyka prosumencka
na Mazowszu na podstawie
doświadczeń WFOŚiGW w Warszawie
Tezy do wystąpienia:
• Rola WFOŚiGW w Warszawie w finansowaniu zadań proekologicznych na Mazowszu.
• Dostosowanie oferty WFOŚiGW w Warszawie do potrzeb środowiskowych i oczekiwań wnioskodawców.
• Rodzaje zadań z zakresu energetyki prosumenckiej dofinansowane przez WFOŚiGW w Warszawie.
• Efekty ekologiczne uzyskane dzięki realizacji przez osoby fizyczne inwestycji z zakresu energetyki prosumenckiej.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Warszawie od ponad 20 lat dofinansowuje różne zadania proekologiczne realizowane na terenie województwa mazowieckiego.
Celem tych działań jest poprawa stanu środowiska i zrównoważone gospodarowanie jego zasobami, głównie przez efektywne
Dr Barbara Koszułap
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
Energetyka prosumencka – program
priorytetowy Prosument NFOŚiGW
W NFOŚiGW sfinalizowane zostały prace nad przygotowaniem
programu priorytetowego „Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii Część 4) Prosument - linia dofinansowania
z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych
źródeł energii”. Program jest pierwszym ogólnopolskim instrumentem wsparcia dla gospodarstw domowych zainteresowanych zakupem nowych instalacji lub wymianą istniejących instalacji grzew-
30
17.09.2014 | 12.00-13.30
wspieranie przedsięwzięć służących środowisku. Dla realizacji tego
celu, Fundusz corocznie przygotowuje ofertę współpracy z wnioskodawcami. Na co i w jakiej wysokości można otrzymać pieniądze
szczegółowo określają programy i konkursy tworzone na podstawie bieżących potrzeb środowiskowych i oczekiwań mieszkańców
Mazowsza.
Dlatego też, Fundusz wychodząc naprzeciw pojawiającemu się
w 2011 roku zainteresowaniu osób fizycznych realizacją zadań z zakresu szeroko rozumianych odnawialnych źródeł energii uruchomił
pilotażowy program pn. „Zakup i montaż kolektorów słonecznych”.
Program ten pogłębił zainteresowanie mieszkańców Mazowsza
tematyką energetyki prosumenckiej. Stąd w kolejnych latach Fundusz rozszerzał swoją ofertę o nowe programy związane z kolektorami słonecznymi, pompami ciepła, ograniczeniem zanieczyszczeń
z niskiej emisji i projektami z zakresu odnawialnych źródeł energii.
Efekty działań Funduszu w zakresie energetyki prosumenckiej na
przestrzeni lat 2011-2014 są bardzo zadawalające. Przez te 4 lata udało
się dofinansować ponad 900 inwestycji (głównie w formie dotacji) realizowanych przez osoby fizyczne (w tym prowadzące działalność gospodarczą) na łączną kwotę ponad 16,5 mln zł. Dzięki tym pieniądzom
w latach 2011-2013 zamontowano m.in. kolektory o powierzchni ponad 5,5 tys. m2 i pompy ciepła o mocy prawie 3,3 tys. kW.
Ciągły wzrost zainteresowania realizacją zadań z zakresu odnawialnych źródeł energii daje WFOŚiGW w Warszawie podstawę do
kontynuowania finansowania tego typu inwestycji w ramach energetyki prosumenckiej. Działania te są oczywiście zależne od możliwości finansowych Funduszu w kolejnych latach budżetowych.
czych lub elektrycznych, na bardziej efektywne i przyjazne środowisku. Program Prosument ma na celu promowanie nowych technologii OZE oraz postaw prosumenckich (podniesienie świadomości inwestorskiej i ekologicznej), a także rozwój rynku dostawców
urządzeń i instalatorów oraz zwiększenie liczby miejsc pracy w tym
sektorze. Tworząc program, NFOŚiGW wykorzystał swoje bardzo
dobre doświadczenia przy dofinansowaniu inwestycji polegających na zakupie i montażu kolektorów słonecznych realizowanym
przez osoby fizyczne i wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rynku.
W ramach programu Prosument dofinansowywane będą źródła
ciepła np. kolektory słoneczne czy pompy ciepła ale tylko w połączeniu ze źródłem energii elektrycznej - instalacją fotowoltaiczną
czy małą elektrownią wiatrową. Program Prosument wspiera produkcję energii na własne potrzeby gospodarstw domowych oraz
dopuszcza również możliwość sprzedaży jej nadwyżek do sieci.
Program realizowany będzie do 2020 r. a aktualnie uruchomiona
jest część pilotażowa programu na 300 mln zł.
Anna Żyła
Główny Ekolog Banku
Ochrony Środowiska S.A
Oferta finansowania inwestycji OZE
przez Bank Ochrony Środowiska
Bank Ochrony Środowiska (BOŚ Bank) od początku swojej działalności zaangażowany jest w finansowanie projektów proekologicznych. Dotychczas udzieliliśmy ponad 13 mld zł kredytów na
inwestycje przynoszące efekty ekologiczne, a wartość zrealizowanych zadań przekroczyła 40 mld zł. Wśród wspieranych przez nas
przedsięwzięć coraz większego znaczenia nabierają te, które realizowane są z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. W tym
zakresie proponujemy innowacyjne podejście rynkowe zarówno
klientom indywidualnym, jak i przedsiębiorcom oraz samorządom.
Jednym z najnowszych produktów eko BOŚ Banku jest BOŚ
EKOSystem. Rozwiązanie to opiera się na wykorzystaniu niewiel-
Mariusz Majkut
Prezes Zarządu
Szczecińskiej Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.
KAWKA z SEC-em
Tak nazwano w Szczecińskiej Energetyce Cieplnej aktywność likwidacji tzw. niskiej emisji, poprzez przyłączanie obiektów do sieci
ciepłowniczej, dofinansowywane przez Unię Europejską. Ta lokalna
realizacja programu Parlamentu Europejskiego - Clean Air for Europe (CAFE) - prowadzona jest w Polsce przez Narodowy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska.
W Szczecinie, KAWKĘ z SEC-em realizujemy dla klientów i z myślą o mieszkańcach naszego miasta. Wspieramy ich by mogli korzystać z bezpiecznego, bezobsługowego i ekologicznego sposobu
ogrzewania i by wokół nas było czystsze powietrze. Angażujemy się
w tę aktywność, bo chcemy dostarczać długoterminowych korzy-
17.09.2014 | 12.00-13.30
kich odnawialnych źródeł energii do ogrzewania domów i wody.
Oferując BOŚ EKOsystem Bank nie ogranicza się do finansowania
inwestycji, ale i pomaga w doborze rozwiązań właściwych dla konkretnego domu.
W skład pakietu BOŚ EKOsystem wchodzi pompa ciepła, kolektor i instalacja fotowoltaiczna, pracujące w połączonym systemie
oraz centralny moduł sterujący wraz ze zbiornikiem na ciepłą wodę.
Bank zapewnia dostawę, usługę serwisową oraz gwarancje, w tym
unikalne, dostępne tylko w pakiecie BOŚ EkoSystem, ubezpieczenie
produktywności paneli. Finansowanie jest tylko jednym z elementów pakietu. O BOŚ EKOsystemt mogą ubiegać się właściciele domów istniejących, planujący modernizację instalacji grzewczej, jak
i osoby dopiero rozpoczynające budowę domu, zastanawiające się
jakie źródło ogrzewania wybrać.
Bank Ochrony Środowiska kredytuje także szereg projektów
z obszaru energetyki odnawialnej realizowanych m.in. przez spółki
celowe. Dostosowaliśmy warunki finansowania do specyfiki takich
przedsięwzięć, warunków prawnych i rynkowych. Finansujemy
farmy wiatrowe, biogazownie i inne projekty. Zwiększając swoje
zaangażowanie w tym segmencie rynku Bank powołał spółkę BOŚ
EKOProfit, która rozszerza ofertę Grupy BOŚ o usługi konsultingowe, strukturyzowanie projektów, zaangażowanie kapitałowe i doradztwo dla inwestorów przygotowujących przedsięwzięcia OZE.
ści. Współpracujemy z gminą Szczecin w 1. edycji programu i teraz
kontynuujemy ją w 2. Również tych klientów, którym nie udało się
zakwalifikować do wniosku o dofinansowanie – nie pozostawimy
bez odpowiedzi. Będą im proponowane inne rozwiązania, choć już
bez dotacji z UE.
Przygotowania do KAWKI z SEC-em rozpoczęliśmy już w 4 kwartale 2013 r. Powołaliśmy zespół roboczy, który przez niecałe 9 miesięcy zrealizował wiele działań – zakończonych złożeniem wniosku.
Odbyło się dwadzieścia spotkań i seminariów z potencjalnie zainteresowanymi klientami, stworzono bazę danych, a następnie przeprowadzono trzysta wizji lokalnych – we wskazanych lokalizacjach.
Ostatecznie wytypowano 80 obiektów dziewięciu klientów. Koszt
przyłączenia ich do sieci szacowany jest na ponad 3,62 mln zł netto.
To przyniesie blisko 7,3 MW mocy cieplnej, która będzie produkowana w bardziej ekologiczny i efektywny energetycznie sposób.
Obecnie oczekujemy na rozpatrzenie wniosku i liczymy, że sukcesywnie i bezpowrotnie będziemy likwidować przestarzały, nieefektywny i szkodliwy dla środowiska sposób ogrzewania. To nasz
wkład w poprawę jakości powietrza w aglomeracji prawo- i lewobrzeża Szczecina.
31
BLOK TEMATYCZNY: OCHRONA PRZYRODY
17.09.2014 | 12.00-13.30
MODERATOR
dr hab. Tomasz
Słoński
Uniwersytet Ekonomiczny
we Wrocławiu
Kierownik Katedry Finansów Publicznych i Międzynarodowych UE we Wrocławiu od 2012 r.
DR HAB. TOMASZ SŁOŃSKI
we Wrocławiu
Rola działań proekologicznych
w biznesie społecznie
odpowiedzialnym
Rozwój proekologiczny stanowił zalążek koncepcji społecznie
odpowiedzialnego biznesu. Polityka Unii Europejskiej wpływa na
otoczenie prawno-regulacyjne polskich przedsiębiorstw faworyzując inwestycje zwiększające efektywność ekologiczną przedsiębiorstw. Badania przeprowadzone przez mój zespół wskazują, że
w odróżnieniu od opinii wielu interesariuszy, działania proekologiczne nie są postrzegane pozytywnie przez właścicieli przedsiębiorstw. Z perspektywy rynków kapitałowych wielu krajów nakładów poniesionych na inwestycje tego typu nie można odzyskać,
przez co zmniejszają one wartość przedsiębiorstwa. Badanie prawie 4000 spółek z 60 krajów potwierdziło systematyczny, ujemny
dr Andrzej Grzana
Specjalista Techniczno-Branżowy
i Gospodarki Wodnej w Szczecinie
Model finansowania edukacji
ekologicznej w Polsce ze środków
32
Opiekun naukowy studiów podyplomowych i specjalności
akademickich związanych z zarządzaniem finansami. Obecnie
realizuje grant badawczy nt. wpływu społecznie odpowiedzialnego biznesu na wartość spółek.
W działalności biznesowej prowadzi projekty związane z wyceną składników majątku, analizą finansową inwestycji proekologicznych oraz wpływem ryzyka na wartość tego typu przedsięwzięć.
Członek European Finance Association.
wpływ intensywnych działań ekologicznych przedsiębiorstwa na
relację pomiędzy wartością rynkową a wartością księgową majątku.
Badania statystyczne nie określają szczegółowo determinant
sukcesu podejmowanych działań proekologicznych. Wymaga to
znajomości specyficznej wiedzy na temat podejmowanych
działań proekologicznych. Uczelnie wyższe są w naturalny sposób predysponowane do transferu wiedzy pomiędzy sferą nauki
i biznesu. Umowa partnerstwa Polski z EU na lata 2014-2020 mówi,
że polityka w zakresie szkolnictwa powinna pozwalać na realizację
„trzeciej misji uczelni”, zgodnie z którą dwie tradycyjne misje: nauczanie i badania, powinny być uzupełnione poprzez zaangażowanie uczelni w pozaakademickie sprawy społeczne i gospodarcze.
Zespół naukowców związany z Uniwersytetem Ekonomicznym
we Wrocławiu realizuje z sukcesem wdrażanie proekologicznych
innowacji produktowych i usługowych. Na szczególną uwagę zasługują dwa innowacyjne projekty: gospodarki odpadami gmin
wykorzystującej technologie mobilne oraz internetowy system
monitoringu i audytu energetycznego. To właśnie zaangażowanie
pracowników uczelni biznesowej gwarantuje sukces finansowy przedsięwzięcia.
Narodowego i wojewódzkich
funduszy ochrony środowiska
Człowiek jest jednym z komponentów środowiska. To on, w szerszym i węższym ujęciu, decyduje o jakości środowiska, w którym
żyje i pracuje. Od wielostronnego rozwoju każdego z nas zależy
stopień zrozumienia zagrożeń, wrażliwość na otaczającą przyrodę,
przeciwdziałanie postępującej degradacji środowiska. Duży wpływ
na kształtowanie postaw proekologicznych wywiera edukacja ekologiczna. Spełnia ona funkcje kształcące, poznawcze i wychowawcze. Kształcące – związane z przekazywaniem wiedzy, poznawcze
odnoszące się do aktywności w zdobywaniu informacji na temat
wzajemnych relacji w środowisku i ich śledzenie, a wychowawcze
nakierowane na kształtowanie pozytywnych postaw, propagowaniem szacunku do otaczającej nas przyrody.
Edukacja ekologiczna jest zagadnieniem horyzontalnym dotyczącym wszystkich obszarów ochrony środowiska. Dla zrównoważonego rozwoju kraju niezbędne są nie tylko inwestycje w nowoczesne, proekologiczne technologie i racjonalna gospodarka zasobami naturalnymi, ale również wysoka świadomość ekologiczna
społeczeństwa. Powoduje to, że edukacja ekologiczna, gwarantując przekazywanie aktualnej wiedzy i treści, musi być stale dostosowywana do zmieniającego się otoczenia oraz zapotrzebowania
na uzupełnianie wiedzy i rozwój kompetencji, w zależności od obszarów tematycznych oraz narzędzi prowadzenia działań. Działania
dr Karolina
Daszyńska-Żygadło
we Wrocławiu
Raportowanie CSR w Polsce
i na świecie – aspekty wpływu
na środowisko
Raportowanie danych niefinansowych dotyczących społecznej
odpowiedzialności sektora biznesu stanowi istotne uzupełnienie i nowe wyzwanie współczesnej sprawozdawczości przedsiębiorstw, a dotyczy w szczególności kwestii związanych z zarządzaniem środowiskowym, społecznych oraz ładu korporacyjnego.
Odbiorcami raportów stają się nie tylko obecni i potencjalni inwestorzy, analitycy, kredytodawcy czy inni uczestnicy rynku kapitałowego, ale również szeroko pojęci interesariusze (klienci, dostawcy,
społeczności lokalne, organizacje ekologiczne). Światowy standard
raportowania wyznacza organizacja GRI (Global Reporting Initiative). Raportowanie obejmuje dane jakościowe i ilościowe w sześciu
szczegółowych obszarach. Do sierpnia br. zarejestrowano ponad
Gracjana Kalicka
Kierownik Ośrodka Edukacji Ekologicznej
im. Stanisławy i Wacława Czyżewskich
w Zalesiu
TOEE – przez zabawę do nauki
Transgraniczny Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Zalesiu to
miejsce, gdzie dzieci, młodzież i dorośli mogą samodzielnie poznać
17.09.2014 | 12.00-13.30
edukacyjne prowadzone w sposób uporządkowany i systematyczny mogą w istotny, pozytywny sposób wpłynąć na rozwój gospodarczy z poszanowaniem konstytucyjnej zasady zrównoważonego
rozwoju.
Dzięki istnieniu sprawnie działającego systemu Narodowego
oraz Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, nie ma w Polsce drugiej takiej instytucji, która może
poszczycić się równie imponującym poziomem dofinansowania
udzielonego potężnej grupie podmiotów realizujących konkretne
programy i przedsięwzięcia w zakresie edukacji ekologicznej. Bez
konsekwentnie prowadzonej edukacji ekologicznej społeczeństwa
wiele z przedsięwzięć inwestycyjnych w ochronie środowiska nie
zyskałoby wystarczającego wsparcia społecznego.
19,5 tys. raportów społecznie odpowiedzialnych firm, w tym 15,7
tys. raportów zgodnych z wytycznymi GRI. Rocznie to obecnie
około 5 tys. raportów. Polskie przedsiębiorstwa raportują wciąż
w niewielkim zakresie, ale jest obserwowana tendencja wzrostowa.
Głównym obszarem zainteresowania, w szczególności spółek publicznych, jest ład korporacyjny.
Najnowszy kierunek sprawozdawczości to raportowanie zintegrowane, łączące raportowanie finansowe, środowiskowe, społeczne oraz dotyczące ładu korporacyjnego. Ukazujące w kompleksowy, spójny i zrozumiały sposób bieżące oraz przyszłe zdarzenia
i perspektywy firmy oraz czynniki ryzyka finansowego i pozafinansowego tak, aby lepiej odpowiadać na potrzeby informacyjne inwestorów, interesariuszy i innych instytucji.
Rozwój rynku kapitałowego wymusza coraz większą transparentność. Jest ona również wspomagana przez międzynarodowe regulacje. Parlament Europejski przyjął 15 kwietnia 2014 r. tekst projektu
Dyrektywy w sprawie ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże spółki oraz grupy.
Zakłada ona m.in. wprowadzenie obowiązku raportowania danych
niefinansowych dotyczących CSR prze spółki zatrudniające minimum
500 osób, w szczególności spółki zainteresowania publicznego.
Zatem również w Polsce raportowanie pozafinansowe stanie się
standardowo wymaganym elementem raportów dużych spółek,
a także podstawą do podejmowania decyzji inwestycyjnych.
tajemnice przyrody i nauk ścisłych. Istniejący od roku Ośrodek prowadzi zajęcia edukacyjne dla przedszkoli, szkół podstawowych,
gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Odwiedzający Zalesie aktywnie uczestniczą w kreatywnych warsztatach z ekologii, fizyki,
chemii, astronomii, a także pod okiem instruktorów samodzielnie
poznają świat fauny i flory. Prowadzone są również zajęcia terenowe w Nadleśnictwie Trzebież, na odwiedzających czekają ścieżki rowerowe i nordic walking. TOEE to również miejsce, gdzie odbywają
się spotkania polsko-niemieckie, konferencje naukowe, dydaktyczne i samorządowe, wernisaże fotografii przyrody. W czasie roku
szkolnego cyklicznie spotykają się młodzi miłośnicy astronomii.
33
Najmłodsi biorą udział w zajęciach ceramicznych. Regularnie odbywają się weekendowe wydarzenia otwarte m. in.: „Dzień Słońca”,
„Dzień Leśnika i Drzewiarza”, „Dzień Wynalazcy”, warsztaty młodego
odkrywcy w czasie ferii zimowych, wakacyjne pikniki rodzinne.
Janusz Rynkiewicz
Przewodniczący Zarządu Okręgowego
Polskiego Związku Łowieckiego w Koszalinie,
Łowczy Okręgowy
17.09.2014 | 12.00-13.30
W tym roku TOEE zostało laureatem prestiżowego konkursu
„Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich”. Kapituła
konkursy przyznała nagrodę w kategorii „Turystyka transgraniczna
i międzynarodowa
dzonej gospodarki leśnej, o zagrożeniach lasu i jego racjonalnym
wykorzystaniu. Zajęcia na ścieżce edukacyjnej pozwalają rozwijać
umiejętności obserwacji przyrody, rozumieniu procesów zachodzących w środowisku, oraz kształtują wrażliwość na piękno otaczającej nas przyrody.
Źródła energii odnawialnej
Promocja łowiectwa poprzez edukację ekologiczną w Ośrodku Edukacji
Ekologicznej w Manowie
Ośrodek Edukacji Ekologicznej Polskiego Związku Łowieckiego w Manowie to centrum szkoleniowe, usytuowane na terenie Ośrodka Hodowli Zwierzyny. Aktualnie w zakresie ekologii
i wiedzy o środowisku kształci się tu między innymi dzieci z przedszkoli, młodzież szkolna, nauczyciele .
Poznają prawo ochrony przyrody i środowiska. Ośrodek utworzony został głównie z myślą o dzieciach i młodzieży, która poprzez ruch i zabawę poznaje las oraz zasady jego funkcjonowania
i ochrony. Żywe lekcje przyrody prowadzone są zgodnie z hasłem
„Las poznać, to znaczy go zrozumieć”. Dzieci i młodzież w niekonwencjonalny sposób mogą przyswajać wiedzę o lesie i jego wpływie na życie człowieka. Biorąc udział w warsztatach praktycznych
uczestnicy poznają źródła energii odnawialnej, a także samodzielnie przygotowują małe modele produkujące energię odnawialną.
Program zajęć prowadzonych w Ośrodku obejmuje zajęcia teoretyczne, ruchowe i plenerowe, w tym zajęcia w Zagrodzie Dziczej,
w tym między innymi:
Las przyjacielem człowieka
Zajęcia w terenie, na ścieżce edukacyjnej pozwalające wykładowcy
przekazać podstawową wiedzę o lesie, o funkcjonowaniu ekosystemu leśnego o działalności leśników i myśliwych, o zasadach prowa-
34
Celem zajęć prowadzonych w Ośrodku jest praktyczny pokaz funkcjonowania odnawialnych źródeł energii do zastosowania na poziomie gospodarstwa domowego oraz wykazanie wymiernych korzyści ekonomicznych z tego tytułu.
Warsztaty energii wiatrowej
Umożliwiają słuchaczom poznanie zagadnień powstawania energii przy wykorzystaniu wiatru, dlaczego tak ważna jest prędkość
i siła wiatru, kąt ustawienia śmigieł czy też ich ilość przy „produkcji”
energii elektrycznej. Podczas dyskusji omawiane są zalety i wady
energetyki wiatrowej, a podczas zajęć praktycznych młodzież ma
możliwość samodzielnego zbudowania turbiny wiatrowej.
Warsztaty energii słonecznej
Co to jest fototermiczna konwersja promieniowania słonecznego
i czym się różni od fotoelektrycznej konwersji promieniowania słonecznego, do czego służy solar, typy i rodzaje instalacji kolektorów
słonecznych. W czasie zajęć praktycznych pokazy budowy prostego
silnika zasilanego energią solarną.
Warsztaty energii wodnej
Jak wykorzystać nurt rzeki do produkcji prądu elektrycznego, omówienie jej potencjału i wykorzystania zasobów wodnych Jak zbudować elektrownie wodną to temat przewodni na zajęciach praktycznych gdzie dzieci i młodzież może samodzielnie przygotować
turbinę wodną i sprawdzić ją w praktyce.
PANEL II: POPRAWA STANU BEZPIECZEŃSTWA PRZECIWPOWODZIOWEGO...
17.09.2014 | 15.00-16.30
PANEL II: POPRAWA STANU BEZPIECZEŃSTWA PRZECIWPOWODZIOWEGO ORAZ ZABEZPIECZENIE BRZEGÓW
MORSKICH, OCHRONA BAŁTYKU
MODERATOR
Małgorzata Mrugała
i Gospodarki Wodnej
w Krakowie
Pani Małgorzata Mrugała - Prezes Zarządu Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie - ukończyła Politechnikę Krakowską na Wydziale Inżynierii
Sanitarnej i Wodnej w 1984 r. i przez 9 lat była specjalistą ds.
technicznych – inżynierem robót sanitarnych. W 1987 r. otrzymała uprawnienia do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. W 1993 r. podjęła pracę w Urzędzie
Miasta Krakowa jako inspektor w Wydziale Ochrony Środowiska.
Przeszła pełną ścieżkę awansu zawodowego w administracji
samorządu terytorialnego od referenta do funkcji dyrektora
(w 2007 r.) Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska, potem Kształtowania Środowiska odpowiadając w Gminie Miejskiej Kraków za całość zagadnień związanych z zarządzaniem środowiskiem.
Jest laureatem nagród i wyróżnień Prezydenta Miasta Krakowa
i Ministra Środowiska (ministra właściwego ds. środowiska). W 2000
r. otrzymała dyplom uznania Konsula Generalnego USA i Wojewody Małopolskiego za udział w realizacji Polsko-Amerykańskiego
Programu Ochrony Powietrza w Krakowie w latach 1989 – 2000.
Małgorzata Mrugała
Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu
w Krakowie
Nieinwazyjne i przyjazne dla środowiska metody ograniczania ryzyka
powodziowego
Powodzie stanowią główne zagrożenie naturalne na świecie.
W Europie w ciągu ostatniej dekady zginęło z powodu powodzi ponad 1000 osób, a 3,4 miliona poniosło straty. W Polsce w ostatnich
W 2002 r. jako koordynator otrzymała wyróżnienie Komisji Europejskiej ds. Ochrony Środowiska dla Miasta Krakowa
za partnerskie podejście do organizacji Tygodnia Mobilności
w Krakowie. Była inicjatorem i organizatorem m.in. cyklicznych
programów i projektów takich jak.: Dni Ziemi, Dzień bez Samochodu, Festiwal Recyklingu.
Małgorzata Mrugała jest członkiem Regionalnej Rady Ochrony Przyrody działającej przy Regionalnym Dyrektorze Ochrony
Środowiska w Krakowie. Od 2009 r. do 2013 r. pełniła funkcję
Sekretarza Rady Programowej ds. Zieleni działającej przy Prezydencie Miasta Krakowa. Od 2003 r. pełniła funkcję Sekretarza
Rady Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Górnej Wisły przy
Dyrektorze Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie. Obecnie jest Przewodniczącą tej Rady. Od 2007 r. jest
wykładowcą prawa ochrony środowiska w Małopolskiej Okręgowej Izbie Radców Prawnych i Małopolskiej Okręgowej Izbie
Architektów. Jest członkiem Rady przy Pełnomocniku Rządu do
spraw Programu ochrony przed powodzią w dorzeczu górnej
Wisły – Wojewodzie Małopolskim. Od 2011 r. jest Prezesem Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie, funduszu - lidera co do wielkości i ilości wdrażanych projektów w ramach Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Środowisko w Polsce.
Jest zarządzającym potrafiącym łączyć zagadnienia ochrony
środowiska zarówno od strony praktycznej, administracyjnej,
jak i formalno-prawnej.
dwóch dekadach wystąpiło kilka dużych powodzi (rok 1997, 2001,
2009, 2010), które spowodowały ogromne zniszczenia w majątku
publicznym i prywatnym.
Konsekwencją tego zagrożenia było uchwalenie przez Unię Europejską w roku 2007 tzw. Dyrektywy Powodziowej, która zobowiązuje kraje członkowskie do sporządzenia map zagrożenia i ryzyka
powodziowego, a do 2015 roku planów zarządzania ryzykiem powodziowym. Dyrektywa obliguje również kraje członkowskie do
włączenia w ten proces wszystkich, którzy mogą przyczynić się do
ograniczenia skutków powodzi, a w konsekwencji do uwzględniania wielu różnych metod minimalizacji ryzyka. Dotyczy to nie tylko
tradycyjnie stosowanych metod takich, jak obwałowania, zbiorniki
i kształtowanie naturalnej retencji, ale również ograniczanie zabu-
35
dowy na terenach zagrożonych powodziami oraz zmniejszenie podatności na powódź obiektów, które na takich terenach się znajdują.
Analizy pokazują, że właściciele zagrożonych obiektów oraz
społeczności narażone na częste powodzie podejmują wiele działań zmniejszających ryzyko powodziowe na własną rękę. Niestety,
spora część tej aktywności nie jest wsparta fachową pomocą, co powoduje, że przedsiębrane działania często są nieskuteczne. Inna sytuacja jest na obszarach, gdzie powodzie występują rzadziej – tam
mieszkańcy nie podejmują żadnych działań prewencyjnych, nie są
do powodzi przygotowani, więc i straty jakie ponoszą są wyższe.
Ponieważ większość metod zalecanych Dyrektywą Powodziową
MGR INŻ. Tomasz Bobin
Dyrektor Urzędu Morskiego w Słupsku
Zabezpieczenie brzegów morskich
na odcinku wybrzeża administrowanym przez Urząd Morski
w Słupsku
W prezentacji zawarto informację na temat ustawowego obowiązku ochrony brzegów morskich, realizowanego przez administrację morską na przykładzie działań podejmowanych przez Urząd
Morski w Słupsku, na odcinku 170 km polskiego wybrzeża środkowego. Omówione zostaną podstawy prawne oraz źródła finanso-
prof. dr hab. inż.
Andrzej TiukałO
Instytut Meteorologii I Gospodarki Wodnej,
Państwowy Instytut Badawczy
Metodyka opracowania Planów
Zarządzania Ryzykiem Powodziowym
Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego
i zarządzania nim, tzw. Dyrektywa Powodziowa (DP), a także ustawa
z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2012 r. poz. 145, z późn.
zm.) definiuje ryzyko powodziowe (art. 9 ust 1 pkt 13c), jako kombinację prawdopodobieństwa wystąpienia powodzi i związanych
z powodzią potencjalnych negatywnych konsekwencji dla zdrowia
ludzkiego, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności
36
17.09.2014 | 15.00-16.30
jest w kompetencjach podmiotów niezależnych od administracji
państwowej konieczne jest dla ich wdrożenia zastosowanie różnych
instrumentów – prawnych, finansowych czy informacyjnych – skłaniających te podmioty do aktywności. W Polsce nie ma zbyt wielu
doświadczeń w tej dziedzinie. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie inicjuje działania mające
na celu stworzenie oferty dla samorządów terytorialnych w zakresie
finansowania działań wykorzystujących metody ograniczające ryzyko powodziowe nieinwazyjne dla środowiska. Planujemy w najbliższym okresie przygotować specjalny program obejmujący działania
edukacyjne i promocyjne oraz przeprowadzić jego pilotaż.
wania realizowanych inwestycji. Prezentacja pokazuje przykłady
działań finansowanych z czterech źródeł:
1. Budżet Urzędu
2. Wieloletni Program Ochrony Brzegów Morskich
3. Rezerwa Celowa Budżetu Państwa
4. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (Działanie
2.2)
Szczególną uwagę poświęcono działaniom współfinansowanym
ze wsparciem środków unijnych, dla których instytucją wdrażającą
są Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie i Gdańsku. Slajdy ukazują tereny przed i po inwestycjach podkreślając efekt osiągnięty dzięki możliwościom zastosowania nowych – bardzo drogich – rozwiązań inżynierii morskiej.
Bardzo istotnym przesłaniem prezentacji jest pokazanie pozytywnych zmian w planowaniu budowli hydrotechnicznych dla
ochrony brzegów morskich, w zgodzie z naturą i dla rozwoju przemysłu turystycznego na terenie polskiego wybrzeża.
gospodarczej. Wyżej wymienione negatywne skutki powodzi zależą od: zasięgu powodzi (zagrożenia), stanu zagospodarowania
obszaru zagrożonego (ekspozycja), podatności elementów zagospodarowania na zagrożenie (wrażliwość) oraz zdolności lokalnych
społeczności do przeciwdziałania zagrożeniu i likwidacji skutków.
Można zatem zdefiniować ryzyko powodziowe, jako funkcję zagrożenia, ekspozycji i wrażliwości na powódź.
Każdy z elementów ryzyka powodziowego można ograniczać
stosując odpowiednie strategie ograniczania skutków powodzi,
natomiast połączenie ww. strategii w harmonijną całość, dostosowaną do specyfiki rozpatrywanego obszaru z zapewnieniem maksymalnych korzyści społeczno-ekonomicznych jest istotą zarządzania ryzykiem powodziowym. Główne cele zarządzania ryzykiem
powodziowym ustalają hierarchię rodzajową działań mających
na celu ograniczenie negatywnych skutków powodzi i grupują
te działania w taki sposób, aby w pierwszej kolejności ograniczyć
wielkość powodzi, w drugiej kolejności, w warunkach istniejącego
(pozostałego) zagrożenia, ograniczyć wrażliwość systemu społeczno-ekologicznego na to zagrożenie i wreszcie w trzeciej kolejności,
poprawić zdolność radzenia sobie w warunkach występowania po-
wodzi w ramach systemu społeczno-ekologicznego. Hierarchiczne
ich traktowanie, a zwłaszcza nadrzędne potraktowanie ograniczenia wielkości powodzi, ma podstawowe znaczenie dla zapewnienia
braku transferu zagrożenia powodziowego z obszarów wyżej położonych do niżej położonych w danym dorzeczu. Decyduje o tym
poziom oddziaływania retencji na wielkość powodzi w zakresie odpływu wód opadowych ze zlewni oraz wezbrań rzecznych.
Metodyka opracowania PZRP bazuje na założeniu, że przygotowanie planów dla obszarów dorzeczy i regionów wodnych będzie
17.09.2014 | 15.00-16.30
realizowane przez zespół doświadczonych firm konsultingowych,
przy udziale i koordynacji merytorycznej Instytutu Meteorologii
i Gospodarki Wodnej PIB oraz grupy uznanych naukowców, specjalistów z zakresu zintegrowanej gospodarki wodnej, z wykorzystaniem potencjału intelektualnego instytucji rządowych i samorządowych zajmujących się gospodarką wodną i zarządzaniem kryzysowym. Zapewni także wzmocnienie sprawności administracyjnych zespołów pracujących w grupach i zespołach planistycznych
w KZGW i RZGW.
37
PANEL II: UTYLIZACJA ODPADÓW – CZĘŚĆ I
17.09.2014 | 15.00-16.30
MODERATOR
Tomasz Uciński
Prezes Zarządu Krajowej Izby
Gospodarki Odpadami
Jest absolwentem WSI w Koszalinie oraz Podyplomowego
Studium Ekonomicznego w zakresie zarządzania i marketingu na AE we Wrocławiu. Posiada certyfikat kompetencji zawodowych (Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Zielonej
Janusz Ostapiuk
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Środowiska
Segregacja odpadów jako warunek
osiągnięcia unijnych norm
Rok po reformie - Kształt systemu gospodarki odpadami komunalnymi Wymagania w zakresie recyklingu, przygotowania do
ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji
odpadów komunalnych, a także w zakresie ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji nałożone na
Polskę dyrektywami unijnymi pociągnęły za sobą głębokie reformy w systemie gospodarki odpadami komunalnymi. W lipcu 2013
r. na terenie całej Polski wszedł w życie nowy system gospodarki
odpadami komunalnymi, zgodnie z którym gminy przejęły odpowiedzialność za organizację, kontrolę i przepływ finansowy całego
dr hab. inż. Grzegorz
Wielgosiński
Politechnika Łódzka
Górze) jak również posiada uprawnienia w zakresie Krajowego
Transportu Drogowego.
Od ponad 25 lat Prezes Zarządu Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp z o.o. w Koszalinie. Jest także inicjatorem
i współzałożycielem Krajowego Forum Dyrektorów Zakładów
Oczyszczania Miast, a także Krajowej Izby Gospodarki Odpadami, w której od samego początku pełni funkcję Prezesa Zarządu Głównego. Jego działalność w Izbie skupia się głównie
na promowaniu takich rozwiązań prawnych i technologicznych
w gospodarce odpadami tak aby branża w Polsce spełniała najwyższe standardy unijne. W swojej działalności kładzie nacisk na
rozwój sektora komunalnego i samorządowego.
systemu. W tym celu otrzymały szereg nowych narzędzi prawnych,
a efektywność systemów gminnych jest mierzona m.in. osiągniętymi poziomami recyklingu, przygotowania do ponownego użycia
i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych, a także ograniczenia składowania odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji. Gminy posiadając narzędzia prawne do
organizowania systemu odbierania odpadów komunalnych oraz
do kierowania strumienia odpadów do wskazanych przez siebie instalacji mają duży wpływ na realizację celów nałożonych na Polskę.
Rok 2013 był pierwszy, w którym samorządy mogły spotkać konsekwencje, w postaci administracyjnej kary pieniężnej za niewywiązanie się z obowiązku uzyskania ustawowych poziomów. Jednakże
uzyskanie poziomów nie będzie możliwe bez istnienia nowoczesnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Konieczna jest ciągła analiza stanu faktycznego oraz dalszych potrzeb
w tym zakresie. Dlatego też w województwach na bieżąco powinny
być badane ilości powstających odpadów oraz moce przerobowe
instalacji w regionach. Na tej podstawie, a także biorąc pod uwagę perspektywę osiągnięcia celów wyznaczonych dyrektywami UE
można określać potrzeby w zakresie budowy nowych instalacji, tak
aby możliwe było jak najlepsze wykorzystanie nowej perspektywy
finansowej.
Alternatywne metody przekształcania odpadów komunalnych
Jaką technologię należy wybrać dla planowanych instalacji termicznego przekształcania odpadów? Odpowiedź na to pytanie jest
z jednej strony prosta - opierając się na doświadczeniach innych
krajów europejskich powinna być to technologia rusztowa, która
38
z powodzeniem funkcjonuje zarówno w instalacjach o wydajności
30 000 Mg/rok jak i w największych instalacjach o wydajnościach
bliskich nawet 1,5 mln Mg/rok. Z drugiej jednak strony często pojawiają się propozycje tzw. „alternatywnych technologii”:
• Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów (MBP) z produkcją paliwa alternatywnego (RDF) i spalarnią RDF
• Instalacje zgazowania odpadów lub paliwa alternatywnego
• Instalacje pirolityczne
• Instalacje plazmowe
W świetle bogatej literatury przedmiotu i doświadczeń innych krajów należy stwierdzić wymienione powyżej propozycje tylko w niewielkim stopniu stanowią poważną alternatywę dla spalarni rusztowej.
dr Magdalena Rogulska
Główny specjalista ds. OZE, PIMOT,
polski sekretariat Szwedzko-Polskiej
Platformy Zrównoważonej Energetyki
Mikael Backman
Dyrektor Szwedzko-Polskiej Platformy Zrównoważonej Energetyki C/o IIIEE,
Lund University BIO
Biogaz z odpadów – szwedzkie
rozwiązania i polskie realia
Rocznie w Polsce wytwarza się ponad 12 mln ton odpadów komunalnych, w tym ponad 50% odpadów ulegających biodegradacji, które stanowić mogą potencjał w zakresie ich energetycznego
wykorzystania. Taki sposób zagospodarowania frakcji bio wymaga
jednak nie tylko rozwiązań technicznych i technologicznych, ale
przede wszystkim zmian w świadomości społeczeństwa dotyczącej prawidłowej segregacji odpadów. Przykładem i wzorem do
naśladowania w tym obszarze jest Szwecja. Odpady komunalne
Artur Bogacki
Prezes Zarządu SITA Jantra Sp. z o.o.
Kompostowanie odpadów metodą
napowietrzania negatywnego”
W 2014 r. na terenie Zakładu Zagospodarowania Odpadów w m.
Mirowo, gm. Rymań zostały wybudowane i oddane do użytkowania nowoczesne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych.
W ramach przedsięwzięcia powstały:
• instalacja Mechaniczno-Biologicznego Przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych)
17.09.2014 | 15.00-16.30
Połączenie MBP z produkcja RDF jest o ok. 10% droższe od bezpośredniego spalenia w typowej spalarni odpadów komunalnych.
Jedyna instalacja zgazowania paliwa z odpadów (RDF) znajduje
się w Lahti w Finlandii i ma wydajność 250 000 Mg/rok. Aktualnie
w Europie funkcjonuje na skalę techniczna tylko jedna instalacja
pirolityczna - uruchomiona w 1987 instalacja w niemieckim Burgau
o wydajności ok. 36 000 Mg/rok. Wszystkie inne instalacje pirolizy lub zgazowywania odpadów wybudowane w latach1990-2007
zostały zamknięte. Na skalę techniczną funkcjonują dziś jedynie
3 instalacje plazmowego zgazowania odpadów komunalnych (2
w Japonii i jedna w Kanadzie), a koszty inwestycyjne i eksploatacyjne są około 50-60% wyższe od kosztów budowy klasycznej spalarni
odpadów.
w Szwecji są traktowane jako cenny surowiec energetyczny służący
do produkcji ciepła oraz paliw transportowych. W segregację odpadów komunalnych zaangażowane są nie tylko władze samorządowe i firmy, ale także a może przede wszystkim społeczności lokalne.
Gospodarka odpadami organicznymi i sposoby ich wykorzystania są przykładami tematów w które jest zaangażowana Szwedzko-Polska Platforma Zrównoważonej Energetyki (SPPZE). www.
energyplatform.net.
Przykłady szwedzkich gmin pokazują że możemy rozwiązać jednocześnie cztery problemy:
1. problem zagospodarowania odpadów
2. problem zmian klimatycznych spowodowany m.in. przez używanie paliw kopalnych przy produkcji energii a także przez transport
3. zmniejszenie zależności od syntetycznych nawozów poprzez
wykorzystanie pofermentu
4. zależność od importu paliw kopalnych.
Podstawowa zasada obowiązująca w szwedzkim systemie gospodarki odpadami polega na segregowaniu odpadów „u źródła”
- kluczowy jest podział na frakcję mokrą i suchą, wpływa to na wartość energetyczną obu frakcji. Szwedzkie rozwiązania w zakresie
energetycznego zagospodarowania odpadów zarówno z sektora
gospodarczego, jak i odpadów komunalnych mogą stać się inspiracją dla polskich gmin.
• instalacja przetwarzania Odpadów Zielonych
• instalacja produkcji paliwa alternatywnego
Instalacji MBP oraz instalacji przetwarzania OZ uchwała Sejmiku
Województwa Zachodniopomorskiego nadała status RIPOK.
Instalacja MBP odpadów komunalnych wchodzi część mechaniczna, składająca się z sita mechanicznego oraz część
biologiczna, której serce stanowią tzw. Compoboksy wraz
z placem dojrzewania i niezbędną infrastrukturą.
W większości rozwiązań funkcjonujących na rynku w procesach biologicznego przetwarzania frakcji organicznej pochodzącej
z sortowania zmieszanych odpadów komunalnych lub odpadów
zielonych przyjęto nadmuch pryzm, jako element napowietrzania.
39
W naszej instalacji napowietrzanie odbywa się w wyniku przechodzenia powietrza od górnych warstw pryzmy, ku dołowi. Proces
ten może być realizowany dzięki wentylatorom ssąco-tłoczącym.
Powietrze wraz z odciekami „wyciągane jest” poprzez wykonane
w posadzce 6 – 8 cm zagłębienia. Następnie odcieki kierowane są
do zagłębionego zbiornika, natomiast powietrze podprocesowe
jest chłodzone i oczyszczone w biofiltrze uchodzi do atmosfery.
Dzięki szczelności Compoboksów zewnętrzne oddziaływanie zapachowe instalacji sprowadza się do okresowego przewożenia odpadów pomiędzy boksami. Uzyskanie wymaganych wartości AT4
< 20 mg O2/ g s. m. trwa ok. 4 tygodni przy zastosowaniu napowietrzania negatywnego w zamkniętych boksach. Po przeniesieniu
na plac dojrzewania stosowana jest technologia napowietrzania
pozytywnego do osiągnięcia wymaganych wartości AT4 < 10 mg
O2/ g s. m. Przy czym jeżeli wydłużymy okres napowietrzania (do
ok. 10 tygodni) wartości AT4 te osiągają wielkości jeszcze niższe,
Ronald Laska
Prezes Zarządu Remondis
Szczecin Sp. z o.o.
Zagrożenia pożarowe w instalacjach
mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych
Zmieszane odpady komunalne przyjmowane do regionalnych
instalacji MBP poddawane są w pierwszej kolejności przetwarzaniu
mechanicznemu.
Praktyka wskazuje, że procesowi temu towarzyszy wysokie zagrożenie pożarowe.
Przyczynami pożarów mogą być czynniki związane z dostarczonymi do instalacji odpadami oraz czynniki wywołane nieprawidłową eksploatacją instalacji.
Pierwsza grupa czynników to najczęściej palące lub tlące się
odpady odebrane z pojemników, lub zawartość odpadów niebez-
40
17.09.2014 | 15.00-16.30
na poziomie ok. 2- 3 mg O2/ g s. m. Całość instalacji sterowana jest
w sposób automatyczny. W zależności od wartości odczytu (radiowego ) temperatury praca wentylatorów ulega zwiększeniu lub
zmniejszeniu. Dodatkowym parametrem pomagającym utrzymać
właściwy reżim technologiczny jest prowadzone w początkowej
fazie kompostowania zraszanie wodą brudną lub czystą. Woda
brudna pochodzi z wcześniej uzyskanych odcieków i może być
wykorzystywana w cyklu zamkniętym. Ze względu na agresywne
środowisko reakcji, duże ilości wydzielające się ciepła oraz znaczą
wilgotność, koniecznym jest zastosowanie materiałów odpornych
na w/w czynniki. W sposób szczególny należy zwrócić uwagę na
elementy stykające się bezpośrednio z agresywnymi czynnikami.
Znacznym ułatwieniem w prowadzeniu instalacji jest jej automatyzacja w zakresie sterowania dopływem powietrza, zraszaniem wsadu oraz odczytami temperatury.
piecznych, które w wyniku przetwarzania mechanicznego ulegają
zapaleniu.
Druga grupa to zaprószenie ognia przez personel instalacji,
zwarcia w obwodach elektrycznych instalacji lub niesprawność
użytkowanego w instalacji sprzętu z napędem spalinowym.
Warunki panujące w hali instalacji mechanicznego przetwarzania odpadów w istotny sposób zakłócają pracę tradycyjnych systemów monitoringu p-poż.
Konieczne jest stosowanie w tym zakresie specjalnych rozwiązań, odpornych na te zakłócenia.
Duże zagrożenie pożarem w instalacjach mechanicznego przetwarzania odpadów powoduje też, że coraz wyższe wymagania
stawiają ubezpieczyciele, przyjmujący je do ubezpieczenia.
Przeprowadzona analiza zdarzeń, które miały miejsce w ciągu
ostatnich 5 lat w grupie REMONDIS wskazuje, że najistotniejszym
źródłem pożarów są czynniki pierwszej grupy: odpady dostarczone
do instalacji.
W wystąpieniu przedstawione zostaną 3 przypadki pożarów
spowodowanych takimi czynnikami.
17.09.2014 | 15.00-16.30
MODERATOR
Norbert Obrycki
Senator Rzeczypospolitej
Polskiej
dr inż. Grzegorz Wiśniewski
Prezes Zarządu Instytutu
Energetyki Odnawialnej
Potencjał i kierunki rozwoju energetyki obywatelskiej w Polsce
W Unii Europejskiej aktualna liczba instalacji prosumenckich,
wykorzystujących odnawialne źródła energii (OZE) na potrzeby domów mieszkalnych i małej przedsiębiorczości szacowana jest na 10
ok. milionów. Tylko w Niemczech niemalże jest ich ok. 4 mln w tym
ok. 2 mln instalacji (będących głównie w rękach gospodarstw domowych i rolnych) służy do wytwarzania energii elektrycznej. Prognozy wskazują że w 2020 roku w UE będzie działało ok. 50 mln
mikroinstalacji OZE. Szczególnie ambitne plany w tym zakresie
istnieją w Wielkiej Brytanii zgodnie z którymi do 2020 roku może
istnieć tamże nawet ponad 13 mln mikroinstalacji.
W Polsce solidną podbudowę energetyki prosumenckiej stanowi potencjał krajowego przemysłu i technologii mikroinstalacji
odnawianych źródeł energii (kolektorów słonecznych, systemów
fotowoltaicznych, mikrowiatraków, mikrobiogazownie, geotermalnych pomp ciepła i kotłów na biomasę). Rozwój technologiczny, razem z perspektywą nieuchronnego wzrostu cen paliw i energii oraz
wzrostem świadomości ekologicznie i postaw pro-konsumenckich
są wystarczający przesłankami do rozwoju szeroko rozumianej
energetyki obywatelskiej na wzór innych krajów UE (np. Niemiec,
Danii, Szwecji, Wielkiej Brytanii) ale też Stanów Zjednoczonych czy
Australii. Przeszkodami do pokonania są przestarzały model rynku
energii wspierający tradycyjne rozwiązania, które utrudniają rozwój innowacji i przyjaznego energetyce prosumenckiej otoczenia
systemowego (np. mikrosieci, inteligentne sieci, systemu magazy-
Norbert Obrycki Senator RP, członek m.in. Parlamentarnego
Zespołu Polski Zachodniej, Senackiej Komisji Spraw Unii Europejskiej, Senackiej Komisji Spraw Zagranicznych, przewodniczący Senackiego Zespołu Energii Odnawialnej. Prezes Zachodniopomorskiej Federacji Sportu. Były radny i marszałek woj. zachodniopomorskiego.
nowania energii i dzielenia się jej nadwyżkami). W tych warunkach
trudno rozwijać i wykorzystywać kapitał społecznych w energetyce. Zmiana otoczenia regulacyjnego pozwoliłaby uwolnić ten olbrzymi potencjał i rozpocząć transformację sektora coraz bardziej
niewydolnej, scentralizowanej energetyki państwowej w kierunku
energetyki obywatelskiej ze znacznie większym udziałem samorządów i społeczności lokalnych w tym procesie .
W Polsce w 2013 r. było ok. 250 tys. prosumentów wykorzystujących OZE. Opracowany przez Instytut Energetyki Odnawialnej
w 2013 r. „Krajowy plan rozwoju mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii w Polsce” przedstawia ścieżkę budowy energetyki prosumenckiej, bazującej na już obecnie dostępnych technologiach
mikrogeneracji. Obejmuje on m.in. przekształcenie właścicieli budynków w prosumentów (a budynków w mikroelektrownie) oraz
wykorzystanie zintegrowanych z mikroinstalacjami technologii
do magazynowania energii i inteligentnego zarządzania mikrosieciami. Za kluczowe działania na uznano: 1) promocję postaw
prosumenckich wśród obywateli, 2) usuwanie barier prawnych po
stronie realizacji inwestycji, w tym w dostępie do sieci, 3) sojusz
z sektorem budownictwa i mieszkalnictwa oraz 4) synergię z działaniami na rzecz wdrożenia w Polsce koncepcji inteligentnych sieci
energetycznych.
Wdrożenie ww. planu rozwoju mikroinstalacji i małych instalacji
jako fundamentu budowy energetyki prosumenckiej pozwoliłoby
już w 2020 r. na wymień efekty gospodarcze i ekologiczne:
• wzrost liczba prosumentów (posiadaczy mikroinstalacji OZE) do
2,5 mln
• wzrost mocy zainstalowana w mikroinstalacjach do produkcji
ciepła i energii elektrycznej do ok. 25 GW
• produkcja energii elektrycznej i ciepła na poziomie 40 TWh/rok
• utworzenie w latach 2013-2020: ok. 54 tys., w tym ok. 15 tys.
w sektorze produkcji urządzeń (mikroinstalacji małych instalacji
OZE)
• redukcję emisji CO2 w 2020 roku o ok. 19 mln ton (ponad 5%
emisji z energetyki)
41
dr Andrzej Ancygier
Research Fellow, Hertie School
of Governance
Transformacja energetyczna
w Niemczech: przykład dla Polski?
Zmiany, które zaszły w niemieckiej energetyce na przestrzeni
ostatnich dwóch dziesięcioleci, są w Polsce często odbierane ze
zdziwieniem i niezrozumieniem. Skomplikowany charakter niemieckiej transformacji energetycznej powoduje, że jej niektóre aspekty
i rezultaty są wykorzystywane w debatach dla udowodnienia wykluczających się tez. Z jednej strony zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w niemieckiej energetyce z 2% na początku lat
90-tych do ponad 30% w 2014 roku prezentowane jest jako dowód
na efektywność mechanizmu gwarantowanych cen we wspieraniu
nowej gałęzi gospodarki. Z drugiej strony wzrost kosztów rozwoju tychże źródeł był wielokrotnie wykorzystywany, między innymi
przez czołowych polskich polityków, jako dowód na porażkę niemieckiej polityki wsparcia odnawialnych źródeł energii.
W rzeczywistości transfromacja energetyczna w Niemczech nie
przebiega bez problemów. Wyłączenie ponad 8 GW mocy w elek-
Józef Neterowicz
Radca Ambasady Królestwa Szwecji
Istota zrównoważenia
Zrównoważenie to stan równowagi między potrzebami a zasobami polegający na maksymalnym wykorzystaniu wytworzonego
przez człowieka produktu - również po jego zużyciu. Jednym ze
sposobów osiągnięcia go jest odzysk produktu do ponownego użycia lub - jeśli to niemożliwe lub nieopłacalne - zamiana go
w sposób ekologiczny na energię.
Produkty użytkowe, wykorzystane przez ludzi stają się odpadami. Koniecznym jest, by tak umotywować konsumenta (który jest
odpowiedzialny za wytwarzanie odpadu), aby dokonywana przez
niego segregacja była pierwszym etapem odzysku odpadów.
Istotną frakcją (prócz oczywiście odpadów niebezpiecznych),
którą powinno się wysegregować u źródła, jest frakcja biologiczna.
Optymalnym sposobem jej zagospodarowania jest doprowadzenie
w procesie beztlenowej fermentacji do produkcji biogazu, który może być zamieniony (w tzw. silnikach gazowych) na energię
42
17.09.2014 | 15.00-16.30
trowniach atomowych po katastrofie w Fukushimie doprowadziło
do wzrostu emisji dwutlenku węgla z elektrowni konwencjonalnych. Jednocześnie utrzymanie gwarantowanych taryf dla fotowoltaiki na wysokim poziomie pomimo znacznego spadku cen tej technologii zaskutkowało ogromnym wzrostem ilości instalacji w latach
2010-2012, co w rezultacie doprowadziło do wzrostu kosztów rozwoju OZE.
O innych skutkach transformacji energetycznej wspomina się
w Polsce o wiele rzadziej. Jednym z nich jest rozwój nowej gałęzi
przemysłu, w której zatrudnionych jest obecnie bezpośrednio ponad 368 000 osób i która uczyniła z Niemiec głównego eksportera
technologii OZE. Ponadto, pomimo wzrostu cen energii dla konsumentów indywidualnych, hurtowe ceny energii znacznie spadły
i są obecnie niższe niż w Polsce, co stawia niemiecki przemysł energochłonny w o wiele lepszej sytuacji niż ta, w której znajduje się
przemysł polski. Przede wszystkim jednak rozwój OZE doprowadził
do sytuacji, w której na produkcji energii zarabiają nie duże przedsiębiorstwa, ale miliony prosumentów i prawie tysiąc spółdzielni
energetycznych.
Brak współpracy pomiędzy Polską a Niemcami w sektorze energetyki odnawialnej uniemożliwił nie tylko uczenie się na sukcesach
kraju sąsiada, ale również na jego błędach. Można tylko mieć nadzieję, że rządy obydwu krajów wykorzystają potencjał wynikający
z wymiany doświadczeń w momencie wprowadzania systemu aukcyjnego w obydwu krajach w nadchodzących latach.
elektryczną i ciepło albo też wykorzystany, po uszlachetnieniu jako
paliwo do napędu pojazdów.
W procesie optymalizacji i zamknięcia cyklu zarobkowego wykorzystania odpadów niezbędne jest - równoległe z biogazowniami
- powstanie zakładów termicznej przeróbki odpadów, czyli elektrociepłowni opalanych odpadami komunalnymi.
Naturalną energią odpadową powstającą podczas procesu produkcji energii elektrycznej z pary wodnej z kotłów energetycznych
jest ciepło. O ile sprawność produkcji energii elektrycznej w turbozespołach nie przekracza 40%, o tyle w skojarzeniu osiągamy nawet
90%. Zastosowanie zaś technologii odzysku ciepła ze strat kominowych z wilgotnych paliw przez skraplanie pary wodnej (surowej
biomasy i odpadów komunalnych ) pozwala osiągnąć „ sprawność”
nawet 130% w odniesieniu do kaloryczności wilgotnej biomasy.
Warunkiem koniecznym do właściwego zagospodarowania
ciepła jest sieć ciepłownicza.
Jak wspomniano to nie kompostowanie, ale beztlenowa fermentacja frakcji biodegradowalnej jest zrównoważonym sposobem jej
zagospodarowania.
Opłacalność produkcji biogazu z żywności (najczęściej kukurydzy) - ze względu na to, że za substrat trzeba płacić – jest dużo niższa bo zależna od systemów wsparcia. Takie działania wprowadzono np. w Niemczech, a ich efektem było czterokrotne podniesienie
cen kukurydzy, co miało bezpośrednie przełożenie na wzrost cen
żywności.
O wiele lepszym substratem są odpady biodegradowalne, takie
jak odpady rzeźne, masarskie , gnojowica, odpady z przemysłu browarniczego, gorzelniane, frakcja żywnościowa z odpadów komunalnych itd. Cena substratu jest wtedy „ujemna”, tzn. biogazownia
pełni rolę miejsca końcowej obróbki odpadu, za którego dostarczenie płaci dostawca. Również odpady z rolnictwa (które dziś są
utylizowane przez trzodę chlewną, hodowaną tylko w tym celu) są
17.09.2014 | 15.00-16.30
bardzo wartościowym substratem, a produkt poprocesowy w postaci płynnej i stałej oddawany jest rolnikowi w rozliczeniu.
Właściwie prowadzona polityka zrównoważenia między potrzebami a zasobami nie musi prowadzić do wysokich cen energii i obniżenia standardu życia mieszkańców.
Musimy pamiętać, że Polska będąc członkiem Unii Europejskiej
nie mamy wyboru - musimy wypełniać dyrektywy unijne.
43
17.09.2014 | 15.00-16.30
PANEL II: PRODUKCJA ŻYWNOŚCI EKOLOGICZNEJ
I JEJ PROMOCJA
MODERATOR
dr inż. Jarosław Rzepa
CZŁONEK ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA
ZACHODNIOPOMORSKIEGO
Absolwent Akademii Rolniczej w Szczecinie. Studiował na
Wydziale Rolnictwa, gdzie w 1997 r. uzyskał tytuł magistra na
kierunku ogrodnictwo ze specjalności rośliny ozdobne. Równolegle, w latach 1994-1997, studiował biologię na Uniwersytecie
im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 2000 roku, na Akademii
Rolniczej w Krakowie ukończył międzywydziałowe studia podyplomowe z zakresu hodowli i nasiennictwa roślin. W 2007
roku obronił doktorat na Akademii Rolniczej w Szczecinie. Pracę zawodową podjął w 1997 r. w Stacji Doświadczalnej Oceny
Odmian w Szczecinie-Dąbiu, skąd w 2008 r. przeszedł do pracy
w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskim.Działalność samorządowa: Od 1 stycznia 2013 r. – Członek
Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego.
Grzegorz Ziemiecki
Starszy specjalista w Departamencie Hodowli i Ochrony Roślin, Ministerstwo Rolnictwa
i Rozwoju Wsi
W ramach Wspólnej Polityki Rolnej do 2020 r. duże znaczenie
przypisywane jest rolnictwu ekologicznemu. Deklaracje w tym zakresie znalazły odzwierciedlenie w rozwiązaniach związanych z „zazielenieniem” I filara WPR oraz w przepisach, które stanowią podstawę do tworzenia założeń programowych w nowym okresie PROW
2014-2020. W ramach ww. przepisów wyodrębniono osobne działanie „rolnictwo ekologiczne” poświęcone wyłącznie temu sektorowi.
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 jest
najważniejszym narzędziem wsparcia rozwoju obszarów wiejskich.
44
Od czerwca 2008 r. do maja 2011 r. – Dyrektor Wydziału
Rolnictwa i Ochrony Środowiska. Od maja 2011 r. do grudnia
2012 r. – Dyrektor Wydziału Rolnictwa i Rybactwa. Sekretarz
Komisji Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich przy Związku
Województw RP. Członek Komisji Żywności przy Związku Województw RP.
Działalność polityczna: Od 2002 r. - Członek Polskiego Stronnictwa Ludowego. Od marca 2008 r. – Wiceprezes Zarządu Miejskiego PSL w Szczecinie. Od 4 grudnia 2011 r. – Prezes Zarządu
Wojewódzkiego Polskiego Stronnictwa Ludowego i Członek
Rady Naczelnej PSL. Od grudnia 2012 r. – Członek Naczelnego
Komitetu Wykonawczego PSL.
Działalność społeczna: Przewodniczący Rady Zachodniopomorskiego Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe w Szczecinie.
Członek Rady Programowej kierunku ogrodnictwo na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym. Członek Rady
Konsultacyjnej Wydziału Kształtowania Środowiska i Rolnictwa
Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego. Członek Rady Społecznej działającej przy Samodzielnym Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Szczecinie.
Prywatnie:Żona Honorata, córka Zuzanna.
Przy pomocy PROW 2014-2020 realizuje się „Strategię zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa”, w tym cel ogólny i te cele
szczegółowe Strategii, które odpowiadają misji i celom Wspólnej
Polityki Rolnej oraz unijnym priorytetom rozwoju obszarów wiejskich. Wsparcie w ramach PROW 2014-2020 jest również najważniejszym narzędziem realizacji „Ramowego Planu Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2014 – 2020”.
W ramach PROW 2014 – 2020 producenci ekologiczni będą
mogli wnioskować o wsparcie na zasadach ogólnych w ramach
wszystkich działań. Należy jednak zaznaczyć, iż planowane są również specjalne działania dla producentów ekologicznych oraz działania zakładające preferencje dla produkcji ekologicznej. W ramach
prezentacji zostaną omówione działania w ramach, których można
oczekiwać preferencji dla producentów ekologicznych.
Mgr inż. Edyta
Jaroszewska-Nowak
Członek Komisji Rewizyjnej, Ekoland
Doświadczenia i oczekiwania producentów żywności ekologicznej
Stowarzyszenie Ekoland, które zrzesza producentów żywności
ekologicznej działa od dwudziestu pięciu lat. Pierwsze kontrole gospodarstw ekologicznych zostały przeprowadzone przez Ekoland
w 1990 roku. Do roku 1997 nie było żadnego wsparcia dla produkcji ekologicznej. Od roku 1997 do 2004 rolnictwo ekologiczne było
wspierane poprzez dofinansowanie kosztów kontroli gospodarstw
Dominik Gronet
Dyrektor Wydziału Rolnictwa i Rybactwa,
Badania i promocja zdrowej
żywności
Żywność to bardzo specyficzny produkt, który jest odpowiedzialny za dostarczenie życiowej energii każdemu z nas, a przy tym
musi być przyjazny dla organizmu i chcielibyśmy aby był smaczny. Ten produkt jest efektem dość złożonego procesu wytwarzania, przetwarzania, przechowywania i dostarczania. Aby spełniał
on odpowiednie wymagania nas jako konsumentów muszą być
dochowane dobre praktyki na każdym wspomnianym uprzednio
etapie. Muszą zadbać o to producenci, a pomóc im, i nam jako konsumentom, muszą odpowiednio prowadzone badania. Dzięki nim
producenci mogą ocenić stosowane przez siebie praktyki, a kon-
17.09.2014 | 15.00-16.30
i niewielkie dotacje do powierzchni ekologicznej uprawy. Od momentu wstąpienia do Unii Europejskiej rolnicy ekologiczni oprócz
dopłat obszarowych uzyskali dodatkowe wsparcie finansowe
w postaci dopłat rolnośrodowiskowych. System dopłat dla gospodarstw ekologicznych był uzależniony od wielkości areału a nie od
rzeczywistej produkcji żywności ekologicznej. Dopiero w tym roku
wprowadzono powiązanie dopłat z obowiązkiem wprowadzenia
produktów ekologicznych na rynek.
Pomimo barier w postaci braku środków do produkcji ekologicznej( pasze, nasiona,) i braku bazy przetwórczej liczba gospodarstw
ekologicznych stale rosła. Obecnie należy spodziewać się spadku
ilości gospodarstw ekologicznych ze względu na wprowadzenie
degresywności w płatnościach rolnośrodowiskowych.
Producenci ekologiczni oczekują spójnej polityki rolnej w odniesieniu do rolnictwa ekologicznego, uproszczenia procedur administracyjnych oraz regulacji prawnych umożliwiających sprzedaż
produktów przetworzonych w gospodarstwie.
sumenci mieć zapewnioną oczekiwaną jakość. Cały proces zaczyna się od produkcji roślinnej, a tu na jakość produktu wpływ ma
jakość środowiska, w którym te rośliny rosną – gleba, woda, naturalne i sztuczne składniki odżywcze i ochronne, powietrze. Kolejne
procesy – zbieranie, przechowywanie, przetwarzanie i dostarczanie
– także rzutują na szeroko rozumianą jakość produktu. W przypadku produkcji zwierzęcej do jakości produkcji roślinnej dodawane
są kolejne czynniki produkcyjne wpływające na jakość produktów
mięsnych. I tu także niezbędne są różnorodne badania.
A jak ma się w tym odnaleźć konsument? Skąd ma wiedzieć, co
dla niego może być dobre? I tu pojawia się pole dla promocji. Można oczywiście założyć, że każdy producent będzie samodzielnie
przekonywał do swoich produktów – ale czy stać go na to? Znaczącym ułatwieniem jest określenie wymagań dla dużej grupy producentów i ich wspólna promocja. Tak właśnie powstały produkty
ekologiczne, produkty tradycyjne czy produkty lokalne, w których
promocję włączają się także aktywnie samorządy lokalne i o tym
będziemy mówili w trakcie.
45
PANEL III: OCHRONA BAŁTYKU
17.09.2014 | 17.00-18.30
MODERATOR
prof. dr hab. Stanisław
Musielak
Dyrektor Instytutu Nauk
o Morzu, Uniwersytet
Szczeciński
Urodził się w 1943 r. w Gdyni.
Profesor zwyczajny Uniwersytetu Szczecińskiego.
Dyrektor Nauk o Morzu na Wydziale Nauk o Ziemi.
Zainteresowania naukowe: Geomorfologia morskiej strefy
brzegowe, morfodynamika i litodynamika brzegów morskich,
geologia dna morskiego, geografia morza, oceanologia.
Danuta Grodzicka-Kozak
Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu
w Gdańsku
Rola ocen oddziaływania na środowisko
w przygotowaniu i realizacji projektów
inwestycyjnych w strefach przybrzeżnych
Kluczowym czynnikiem rozwoju społeczno-ekonomicznego
stref przybrzeżnych jest ich atrakcyjność inwestycyjna. Z uwagi na
fakt, że obszary przybrzeżne posiadają szczególne walory przyrodnicze i są wyjątkowo wrażliwe na zanieczyszczenia i ingerencję antropogenną, rozwój gospodarczy i ochronę środowiska postrzega
się jako równorzędne i komplementarne cele rozwojowe stref przybrzeżnych.
Plany inwestycyjne na obszarach przybrzeżnych częstą kolidują
z wymogami ochrony przyrody, krajobrazu i różnorodności biologicznej. Jednocześnie powodują zwiększenie dostępności terenów
dr Tomasz Olechwir
Kierownik Stacji Morskiej
w Międzyzdrojach
Członek Rady Naukowej Instytutu Budownictwa Wodnego
PAN w Gdańsku. Członek Komitetu Nauk Geograficznych PAN.
Członek Komitetu Badań Morza PAN.
Autor i współautor 230 publikacji, w tym 125 oryginalnych
prac twórczych, spośród których wiele ukazało się w renomowanych wydawnictwach o zasięgu międzynarodowym.
Kierownik wielu zespołów badawczych realizujących prace
badawcze w ramach eksperymentów badawczych i krajowych
grantach badawczych w tym również we współpracy międzynarodowej. Organizator i współorganizator wielu konferencji
i sympozjów naukowych, w tym równią międzynarodowych.
Recenzent 21 rozpraw doktorskich, 12 rozpraw habilitacyjnych (w tym 2 wydawnicze) oraz 7. wniosków o tytuł naukowy
profesora.
wrażliwych przyrodniczo. W związku z brakiem zintegrowanego systemu zarządzania strefą przybrzeżną, podstawowym narzędziem
dla potwierdzenia realizacji inwestycji z uwzględnieniem uwarunkowań środowiskowych jest procedura oceny oddziaływania na
środowisko.
Oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ) pozwalają przede wszystkim zidentyfikować potencjalne zagrożenia wynikające
z planów inwestycyjnych. Zapewniają rozważenie alternatywnych
rozwiązań i wybór właściwych środków zapobiegawczych i kompensacyjnych. Jednakże założenia te nie zawsze są realizowane,
bądź ich realizacja nie jest możliwa.
Na wstępie prezentacji przytoczone zostaną dokumenty strategiczne, kluczowe dla zarządzania środowiskowego w strefach
przybrzeżnych. Kolejna część prezentacji poświęcona jest ocenie
oddziaływania na środowisko. Rola tego instrumentu w przygotowaniu i realizacji projektów inwestycyjnych w strefach przybrzeżnych zostanie omówiona w oparciu o wybrane studia przypadków.
Pierwszy przykład dotyczy prognozy oddziaływania na środowisko
projektu planu zagospodarowania przestrzennego dla Pasa Nadmorskiego w Gdańsku. Druga inwestycja związana jest z rozbudową i modernizacją oczyszczalni ścieków w miejscowości Rowy,
w gminie Ustka.
Stacja Morska Uniwersytetu Szczecińskiego w Międzyzdrojach – badania naukowe
dotyczące środowiska strefy brzegowej
Zatoki Pomorskiej i edukacja ekologiczna
Stacja Morska Uniwersytetu Szczecińskiego w Międzyzdrojach
(SMUS), to placówka funkcjonująca dopiero od dwóch lat, tj. od
46
2012 r., ale historia jej powstania wiąże się ze zorganizowaniem
w 1990 r. przez prof. dr hab. Stanisława Musielaka Instytutu Nauk
o Morzu (INoM), znajdującego się obecnie w strukturze Wydziału
Nauk o Ziemi Uniwersytetu Szczecińskiego. Utworzenie stacji badawczej w strefie brzegowej Bałtyku, było jednym z priorytetów
nowo powstałej jednostki. Z chwilą powołania INoM zaistniała
możliwość intensyfikacji badań zachodniej części polskiego wybrzeża, w tym Zatoki Pomorskiej. Do tego czasu koncentrowano się
przede wszystkim na wschodnich obszarach styku lądu z morzem,
co wynikało z lokalizacji instytucji naukowych, takich jak Instytut
Morski, Instytut Budownictwa Wodnego PAN oraz Uniwersytet
Gdański i Akademia Morska w Gdyni. Od 2006r. z inicjatywy prof.
S. Musielaka – dyrektora Instytutu Nauk o Morzu, rozpoczęto starania o przejęcie obiektu po Straży Granicznej, mieszczącego się
w Międzyzdrojach przy ul. Gryfa Pomorskiego. Działania te, mimo
przejściowych trudności, zakończyły się pełnym sukcesem w 2010
r. Dzięki środkom własnym Uniwersytetu Szczecińskiego, a także
dofinansowaniu z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego oraz Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w 2012 r. uruchomiono
Stację Morską US.
Zabudowania stacji brzegowej usytuowane są na szczycie
wydmy, co umożliwia prowadzenie unikalnych badań naukowych, dotyczących zarówno procesów geofizycznych, jak i geochemicznych, które zachodzą dynamicznie w powietrzu, w wodzie i na lądzie. Wyremontowany budynek posiada obecnie trzy
kondygnacje, a obok niego znajduje się siedemnastometrowa
Małgorzata MarciniewicZ-MYKIETA
Starszy Specjalista w Departamencie
Monitoringu i Informacji o Środowisku,
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
Stan jakości wód Morza Bałtyckiego na
podstawie Państwowego Monitoringu
Środowiska
Poprawa stanu środowiska Morza Bałtyckiego jest problemem,
w którego rozwiązanie zaangażowane są wszystkie państwa nadbałtyckie, w tym Polska. Ramy formalne tego celu uregulowane
są w zobowiązaniach względem ustaleń Konwencji Helsińskiej
(o ochronie środowiska morskiego Bałtyku), a od chwili przystąpienia do Wspólnoty Europejskiej, także w unijnych aktach prawnych, z których jednym z podstawowych jest Ramowa Dyrektywa
ws. Strategii Morskiej (RDSM, 2008/56/WE) odnosząca się
17.09.2014 | 17.00-18.30
wieża obserwacyjna, na której zainstalowano automatyczną
stację meteorologiczną do pomiaru najważniejszych parametrów meteorologicznych. Aparaturę badawczą uzupełnia kamera cyfrowa o wysokiej rozdzielczości, służąca do obserwacji
i rejestracji procesów brzegowych. Istniejące wyposażenie stacji
daje możliwość badań zarówno z zakresu meteorologii, klimatologii i fizyki atmosfery, jak również oceanografii fizycznej i biologicznej, a także geologii i geomorfologii.
W programie Stacji Morskiej US w Międzyzdrojach, oprócz
eksperymentalnych badań naukowych, istotną rolę odgrywa edukacja ekologiczna, związana głównie ze środowiskiem
morskim. Opracowany został, m.in. autorski program nauczania geografii dla klasy gimnazjalnej o profilu morskim w szkole w Międzyzdrojach, który będzie częściowo realizowany na
stacji. Działania edukacyjne, wspierane zwłaszcza przez spółkę
GAZ-SYSTEM S.A., skierowane są zarówno do lokalnej społeczności,
szkół, stowarzyszeń, jak i przybywających tu turystów. Pod hasłem
„Gdzie woda i wiatr kształtują świat” prowadzone są cykle wykładów, warsztatów i imprez plenerowych. Lokalizacja stacji umożliwia realizowanie wielu różnorodnych tematów z zakresu ochrony
środowiska, np. „Czy życie na wydmach to fatamorgana?”; „Zawieszone w toni i czyhające na dnie” (zajęcia praktyczne dotyczące
umiejętności rozpoznawania gatunków ryb bałtyckich); „W pogoni
za biegusem – rzecz o poznawaniu i obserwacji ptaków strefy brzegowej Bałtyku”. Do tej pory oferta edukacyjno-ekologiczna trafiła
już do ponad 3500 osób.
do zrównoważonego wykorzystywania mórz zintegrowanego z zachowaniem ekosystemów morskich w stanie jak najmniej zmienionym. Jej podstawowymi celami są: (i) ochrona
i zachowanie środowiska morskiego, (ii) zapobieganie pogarszaniu się stanu środowiska morskiego oraz (iii) poprawa
i docelowo osiągnięcie dobrego stanu środowiska (Good Environmental Status - GES). Zgodnie z definicją RDSM przez dobry
stan środowiska należy rozumieć: “…taki stan środowiska wód
morskich tworzących zróżnicowane i dynamiczne pod względem
ekologicznym oceany i morza, które są czyste, zdrowe i urodzajne w odniesieniu do panujących w nich warunków, zaś wykorzystanie środowiska morskiego zachodzi na poziomie, który jest
zrównoważony i gwarantuje zachowanie możliwości użytkowania
i prowadzenia działań przez obecne i przyszłe pokolenia”. Wspólnota Europejska stawia przed krajami członkowskimi ambitny cel
w zakresie osiągnięcia dobrego stanu środowiska wód morskich
do 2020 r. Proces dojścia do tego celu ujęty został w Ramowej
Dyrektywy ws. Strategii Morskiej (RDSM, 2008/56/WE), a kryteria
i standardy metodologiczne dotyczące dobrego stanu środowiska
wód morskich zostały określone w Decyzji Komisji Europejskiej
(2010/477/UE).
47
Anna Sosnowska
Główny Inspektorat
Ochrony Środowiska
Działania GIOŚ w zakresie broni
chemicznej zatopionej
w Morzu Bałtyckim
Po zakończeniu II Wojny Światowej, na mocy układu poczdamskiego, arsenał broni chemicznej należący do Trzeciej Rzeszy został
zatopiony przez aliantów. W wyniku tych działań największa ilość
tej broni znalazła się w Morzu Bałtyckim oraz Morzu Północnym.
Szacuje się, że od tego czasu na dnie Bałtyku zalega około 40 tys.
ton broni chemicznej. Intensywna eksploatacja zasobów oraz inne
działania człowieka w połączeniu z naturalnymi procesami mogą
spowodować zagrożenie dla zachowania zdrowego środowiska naturalnego i dla bezpieczeństwa ludzi.
dr hab. Mirosława
Ostrowska
prof. nadzw. IO PAN z-ca kierownika projektu SatBałtyk Instytut Oceanologii Polskiej
Akademii Nauk
Satelitarna kontrola środowiska
Morza Bałtyckiego – SatBałtyk
Monitoring stanu środowiska morskiego jest niezbędny do
gospodarowania zasobami morskimi i ich ochrony. Sprawne, operacyjne określanie stanu ekosystemu Bałtyku wraz z jego strefą
brzegową na podstawie informacji z obserwacji satelitarnych,
modelowania 3D oraz pomiarów i obserwacji in situ będzie możliwe dzięki wdrożeniu Systemu Operacyjnego SatBałtyk wykorzystującego rezultaty naszych wieloletnich badań naukowych oraz
48
17.09.2014 | 17.00-18.30
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ) jest liderem
projektu flagowego UMBRELLA - Liga na rzecz rekultywacji Morza
Bałtyckiego w odniesieniu do zatopionej broni (wcześniejsza nazwa: Ocena potrzeby usuwania broni chemicznej) realizowanego
w ramach Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego (EUSBSR).
Celem projektu jest zapewnienie możliwości współpracy i wymiany wiedzy między zainteresowanymi stronami mającymi związek
z zatopioną bronią chemiczną i konwencjonalną. Różne projekty
i inicjatywy związane z zatopioną bronią koncentrują się wokół projektu klastrowego UMBRELLA, który stanowi platformę wymiany
wiedzy i umiejętności między przedstawicielami krajów bałtyckich
i innych rejonów świata.
GIOŚ brał udział w opracowaniu raportu HELCOM MUNI nt. broni
chemicznej zatopionej w Bałtyku (2013) oraz aktywnie uczestniczy
w spotkaniach krajowych i międzynarodowych dotyczących zatopionej broni, m.in.: Konferencjach Międzynarodowego Dialogu
w sprawie Zatopionej Broni, Dorocznych Forach EUSBSR, Spotkaniach nt. zatopionej broni chemicznej towarzyszących przeglądowi
Konwencji o Zakazie Broni Chemicznej i innych.
Projekt UMBRELLA: http://groupspaces.com/UMBRELLA-clusterproject/
GIOŚ: http://www.gios.gov.pl .
nowoczesną infrastrukturę badawczą i infromatyczną. Aktualne,
adresowane do indywidualnych i instytucjonalnych odbiorców,
informacje (w formie map, wykresów czasowych, danych liczbowych prognoz zmian i opisów) szeregu charakterystyk całego obszaru Bałtyku (od strukturalnych właściwości fizykochemicznych
poprzez optyczne, dynamiczne aż do złożonych charakterystyk
funkcjonalnych opisujących produktywność biologiczną i wymianę energii w systemie morze-atmosfera oraz parametry bezpieczeństwa wybrzeży Bałtyku) nie tylko na powierzchni morza ale
też na poszczególnych głębokościach bądź dla wybranych odcinków brzegu, są już częściowo udostępniane w internecie: http://
www.iopan.gda.pl/projects/SatBaltyk/ jako efekt realizowanego
w latach 2014-2015 przez cztery polskie jednostki naukowe (Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk - koordynacja, Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Szczeciński, Akademia Pomorska
w Słupsku) projektu nr POIG.01.01.02-22-011/09: Satelitarna kontrola środowiska Morza Bałtyckiego (akronim SatBałtyk), finansowanego z funduszy UE w ramach POIG.
PANEL III: UTYLIZACJA ODPADÓW – CZĘŚĆ II
17.09.2014 | 17.00-18.30
MODERATOR
dr inż. Agata Łucka
Dyrektor
Ośrodka Doradztwa
Rolniczego w Barzkowicach
Dr inż. Irena Agata Łucka – ur. 11.11.1972r. w Szczecinie. Absolwentka Uniwersytetu Szczecińskiego Wydział Ekonomiczny
i Akademii Rolniczej (ZUT) Wydział Rolniczy. W 2005 roku Uzyskała stopień naukowy doktora nauk ekonomicznych w specjal-
dr Krystian Szczepański
Zastępca Prezesa Zarządu,
Narodowego Funduszu Ochrony
Program usuwania azbestu w Polsce.
Finansowanie ze źródeł Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich funduszy
ochrony środowiska i gospodarki wodnej
W 1997 r. wprowadzono w Polsce zakaz wprowadzania i obrotu,
w tym stosowania na potrzeby budownictwa najbardziej rozpowszechnionych wyrobów azbestowo-cementowych.
Do 31 grudnia 2009 r. usuwanie azbestu finansowane było
ze środków pochodzących z gminnych i powiatowych funduszy
ochrony środowiska.
Jakub Szumin
Prezes Zarządu
Federacja Zielonych GAJA
ności ekonomika ochrony środowiska, ochrona środowiska. Od
1997 roku związana ze środowiskiem naukowym Uczelni województwa zachodniopomorskiego i lubuskiego, gdzie pracowała
jako asystent oraz adiunkt. Od 2008 roku Dyrektor Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach.
Członek Polskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Zasobów Naturalnych i Środowiska, Członek Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa; Członek Rady Regionu Dolnej Odry i Pomorza Przedniego – vice Przewodnicząca; Zastępca Przewodniczącego grupy Roboczej ds. KSOW Województwa Zachodniopomorskiego
Poza udostępnieniem środków dla WFOŚiGW, ze środków
NFOŚiGW skorzystało dwóch Beneficjentów celem oczyszczenia
i rekultywacji terenu, w tym unieszkodliwienia i zabezpieczenia
odpadów zawierających azbest w miejscach lokalizacji byłych zakładów przemysłowych wykorzystujących azbest w procesach produkcyjnych – Powiat Zawierciański oraz Gmina Szczucin.
NFOŚiGW od 2010 roku podjął systemowe działania wspierające
realizację Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu. Wdrożony został
program priorytetowy NFOŚiGW umożliwiający dofinansowanie
przedsięwzięć w zakresie demontażu, zbierania, transportu oraz
unieszkodliwienia lub zabezpieczenia odpadów zawierających azbest, polegający na udostępnieniu środków WFOŚiGW. Od 2011 r.
do sierpnia 2014 r., wypłacono WFOŚiGW środki finansowe w kwocie ponad 43 mln zł co pozwoliło na zabezpieczenie i unieszkodliwienie ponad 140 tys. Mg wyrobów zawierających azbest.
Od 2014 r.udostępnianie środków WFOŚiGW na usuwanie
i unieszkodliwianie azbestu jest możliwe w ramach programu. „SYSTEM – Wsparcie działań ochrony środowiska i gospodarki wodnej realizowanych przez WFOŚiGW”. Program realizowany będzie
w latach 2015 – 2022. Budżet programu wynosi 80 mln zł. Warunki
i forma dofinansowania są kontynuacją tych z programu obowiązującego do końca 2013 r.
Źródła finansowania usuwania
Azbestu w Polsce
W 2009 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia wieloletniego programu pn. „Program Oczyszczania Kraju
z Azbestu na lata 2009-2032”. Nadrzędnym celem tego programu jest usunięcie wyrobów zawierających azbest do roku 2032.
W POKzA przyjęto, że w ciągu pierwszych 5 lat powinno być
usunięte 4 mln ton, 5,1 mln ton w ciągu kolejnych 10 lat oraz
49
5,4 mln ton w latach 2023-2032. Już dziś wiadomo, że cel I etapu
nie został osiągnięty. Przyczyn można się doszukiwać w bagatelizowaniu problemu azbestu przez gminy. Efektem takiego podejścia urzędników są nienależycie przeprowadzone inwentaryzacje,
w których dane są nierzetelne oraz fragmentaryczne czego skutkiem są nieefektywnych gminne programy usuwania azbestu. Nie
bez znaczenia pozostaje również problem wysokich koszty całego
przedsięwzięcia.
W związku z powyższym ważkim tematem zdaje się być finansowanie usuwania azbestu. W ramach wykładu poruszony zostanie
temat głównego źródła środków pieniężnych na usuwanie azbestu, czyli Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej - ich komplementarności oraz zasad finan-
Mariusz Adamski
Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska
w Urzędzie Marszałkowskim Województwa
Rekultywacja składowisk odpadów
w województwie zachodniopomorskim
W województwie zachodniopomorskim obecnie w trakcie rekultywacji jest 47 składowisk odpadów. Z tego 14 składowisk rekultywowanych jest w ramach projektu „Rekultywacja składowisk
odpadów komunalnych na terenie ZMiGDP oraz gmin sąsiednich,
oraz 13 składowisk w ramach projektu „Szumiące trawy na składo-
50
17.09.2014 | 17.00-18.30
sowania. Przybliżone zostaną również rozwiązania realizowane
przez samorządy, które wykorzystują środki własne oraz nawiązuję współpracę na poziomie powiatu lub między powiatami, celem
zwiększenia efektywności pozyskania funduszy. Kolejne źródło finansowania omawiany w ramach wystąpienia stanowią Regionalne Programy Operacyjne finansowane ze środków EFRR. Wskazane
środki przeznaczane mogą zostać jedynie samo usunięcie oraz utylizację azbestu, natomiast największy problem stanowi zastąpienie
go innym, bezpiecznym materiałem. Dlatego też szczególnie ciekawy element wykładu stanowić będzie przykład wykorzystania
Szwajcarskiego Mechanizmu Finansowego w województwie małopolskim i lubelskim, gdzie dodatkowo w niektórych przypadkach
dofinansowano zakup nowych pokryć dachowych.
wiskach CZG R-XXI. Pozostałe składowiska uzyskały stosowne decyzje administracyjne w sprawie zmiany harmonogramu działań
rekultywacyjnych.
Składowiska te w większości planują zakończyć rekultywację do
roku 2015. Dzieje się tak głównie dzięki temu, że podmioty zarządzające składowiskami na terenie naszego województwa starają się
w pełni wykorzystać dostępne środki pozwalające na sfinansowanie tych projektów.
W województwie zachodniopomorskim mamy wiele przykładów sprawnego przeprowadzenia tego procesu. Rekultywacja
składowiska jest procesem i oznacza nie tylko realizację zaprojektowanych zabiegów technicznych i biologicznych, to kontynuacja
działań, aż do momentu uznania że teren może być zagospodarowany zgodnie z planowanym przeznaczeniem, czyli dążymy do takiego stanu w którym naturalne procesy przemian biochemicznych
przebiegały jak najszybciej przy jak najmniejszym niekorzystnym
oddziaływaniu na środowisko.
PANEL III: INSTYTUCJONALNE I FORMALNO-PRAWNE UWARUNKOWANIA...
17.09.2014 | 17.00-18.30
PANEL III: INSTYTUCJONALNE I FORMALNO-PRAWNE
UWARUNKOWANIA ROZWOJU RYNKU ALTERNATYWNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W POLSCE
MODERATOR
dr hab. Justyna
Franc-Dąbrowska
prof. SGGW, Szkoła Główna
Gospodarstwa Wiejskiego
w Warszawie
Urodziła się w 1975 r. w Warszawie. Ukończyła w 1999 r. Wydział Ekonomiczno-Rolniczy SGGW w Warszawie, stopień doktora uzyskała w 2002 r. (Wydział Ekonomiczno-Rolniczych SGGW
dr Piotr Gradziuk
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Wydział Nauk Rolniczych z siedzibą
w Zamościu
Globalne uwarunkowania rozwoju
alternatywnych źródeł energii
W drugiej połowie XX wieku zaczęły przybierać na sile zjawiska
zakłócające rozwój cywilizacyjny i jakość życia. Do ich podstawowych przyczyn najczęściej zaliczano degradację środowiska oraz
wyczerpywanie się zasobów naturalnych. Ale dopiero narastające na
przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych symptomy kryzy-
prof. dr hab. Marian
Podstawka
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Wydział Nauk Rolniczych z siedzibą
w Zamościu
dr Piotr Gołasa
Szkoła Główna Gospodarstwa
Wiejskiego w Warszawie
w Warszawie), dr hab. otrzymała w 2011 r. (Wydział Nauk Ekonomicznych SGGW w Warszawie), od 2013 r. profesor nadzwyczajny
SGGW w Warszawie. Uczestniczy w prowadzeniu zajęć dydaktycznych z zakresu: finansów przedsiębiorstw, analizy finansowej, zarządzania przez wartość dla właścicieli. Działalność naukowo-badawcza koncentruje się na polityce dywidendy, strukturze
kapitału i płynności finansowej. Autorka ok. 100 publikacji naukowych, uczestniczka wielu konferencji krajowych i zagranicznych, od września 2012 r. Prodziekan ds. Studiów Stacjonarnych
na Wydziale Nauk Ekonomicznych SGGW w Warszawie.
su surowcowo-energetycznego oraz postępujące w bardzo dużym
tempie zanieczyszczenie środowiska przyczyniły się do szerszego
zainteresowania tą problematyką. Główne zagrożenie dla środowiska stanowią zmiany klimatyczne powodowane antropogennym
podgrzaniem atmosfery w wyniku wzrastającej koncentracji gazów
szklarniowych, przede wszystkim CO2. Istnieje uzasadniona obawa,
że zjawisko to może stanowić zagrożenie życia dla przeważającej
części ludzkości, a nawet całej cywilizacji. Te płynące ze środowisk naukowych oraz od opinii publicznej sygnały stanowiły przesłankę do
podejmowania działań przez organizacje międzynarodowe. Jedną
z możliwości przeciwdziałania niekorzystnym zmianom środowiska
byłoby wykorzystywanie zasobów odnawialnych, głównie w energetyce. W prezentacji zostaną przedstawione globalne uwarunkowania, stan obecny oraz perspektywy wykorzystania odnawialnych
źródeł energii na świecie, Unii Europejskiej i Polsce.
Potencjał produkcji biogazu rolniczego w Polsce oraz jego aktualne
wykorzystanie
W artykule w części teoretycznej przedstawiono uwarunkowania prawne i ekonomiczne produkcji biogazu rolniczego w Polsce.
W części empirycznej podjęto próbę określenia potencjału produkcji biogazu rolniczego w Polsce w ujęciu regionalnym oraz jego
aktualne wykorzystanie. Do badań użyto danych pozyskanych
z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Agencji
Rynku Rolnego.
Stwierdzono, iż potencjał produkcji biogazu rolniczego jest silnie zróżnicowany w poszczególnych województwach. Najwyższy
51
PANEL III: INSTYTUCJONALNE I FORMALNO-PRAWNE UWARUNKOWANIA...
stwierdzono na zachodzie i północy kraju. Zauważono, iż możliwości produkcyjne są wykorzystywane w bardzo niewielkim stopniu.
Wpływ na to mają zarówno uwarunkowania prawne jak i ekono-
Dr hab. Magdalena Zioło
Katedra Bankowości i Finansów
PorównawczychWydział Zarządzania
i Ekonomiki Usług
Rola sektora publicznego i instytucji
finansowych w rozwoju alternatywnych źródeł energii
Tadeusz Zaborowski
Dyrektor, Agencja Rynku Rolnego
Działania Agencji Rynku Rolnego
w zakresie odnawialnych źródeł energii
Na mocy przepisów ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych Prezes Agencji Rynku Rolnego
(ARR) jest organem rejestrowym prowadzącym rejestr wytwórców
biokomponentów i rejestr rolników wytwarzających biopaliwa ciekłe na własny użytek. W ramach swoich kompetencji Prezes ARR
gromadzi dane w zakresie rynku biokomponentów i biopaliw ciekłych.
W dniu 9 maja 2014 r. weszła w życie część przepisów ustawy
z dnia 21 marca 2014 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i bio-
52
17.09.2014 | 17.00-18.30
miczne. Wydaję się więc, iż rząd nie prowadzi wystarczająco aktywnej polityki wspierania tego typu energii odnawialnej, mimo, że
podjął się tego zadania w przyjętych dokumentach.
W artykule zaprezentowano problematykę finansowania rynku
energii odnawialnej w Polsce. Szczególną uwagę zwrócono na rolę
podmiotów sektora finansów publicznych (państwo, samorząd terytorialny) jako jednostek stymulujących procesy rozwojowe oraz
udzielających wsparcia dla inwestycji realizowanych przez podmioty funkcjonujące na rynku OZE. Wskazano na rolę programów
pomocowych Wspólnoty Europejskiej w procesie finansowania inwestycji w sektorze energetyki. Omówiona została także rola rynku
kapitałowego oraz instytucji finansowych jako dawców kapitału
finansującego inicjatywy rozwojowe w sektorze energetyki.
paliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw, która wprowadziła
m.in. zmianę definicji wytwórcy oraz nowe kompetencje Prezesa ARR
w zakresie prowadzenia rejestru podmiotów sprowadzających biokomponenty. Powyższa ustawa wprowadza również przepisy, na
mocy których z dniem 1 października 2014 r. Prezes ARR otrzyma
kompetencje w zakresie sprawowania nadzoru nad funkcjonowaniem systemu kryteriów zrównoważonego rozwoju, w tym prowadzenia rejestru administratorów systemów certyfikacji i rejestru
jednostek certyfikujących.
Ponadto, na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne Prezes ARR prowadzi rejestr przedsiębiorstw
energetycznych zajmujących się wytwarzaniem biogazu rolniczego. W ramach powyższych działań Prezes ARR gromadzi informacje
dotyczące surowców użytych do wytworzenia biogazu rolniczego
oraz ilości energii elektrycznej i ciepła wytworzonych z biogazu rolniczego.
PANEL III: UDZIAŁ AGENCJI RZĄDOWYCH W REALIZACJI ...
17.09.2014 | 17.00-18.30
PANEL III: UDZIAŁ AGENCJI RZĄDOWYCH W REALIZACJI
POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA
MODERATOR
dr Jarosław Łojko
Dyrektor
Oddziału Regionalnego Agencji
Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa w Szczecinie
dr Jarosław Łojko
Dyrektor Zachodniopomorskiego Oddziału
Regionalnego Agencji Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa w Szczecinie
Polityka ekologiczna jest w chwili obecnej jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się obszarów współpracy krajów członkowskich Unii Europejskiej.
Działania pro-ekologoiczne widoczne są również w zakresie gospodarowania na terenach wiejskich, w tym prężnie rozwijające się rolnictwo ekologiczne.
Rolnictwo ekologiczne określane jest jako system zrównoważonej
produkcji roślinnej i zwierzęcej. Podstawą produkcji ekologicznej jest
łączenie praktyk gospodarowania przyjaznych środowisku, ochrona
gleb i wód, wspomaganie wysokiego stopnia różnorodności biologicznej, naśladowanie procesów zachodzących w naturalnych ekosystemach, ograniczenie stosowania pestycydów oraz zapewnienie właściwego dobrostanu zwierząt. Kryteria rolnictwa ekologicznego to nie
tylko wymogi w zakresie uprawy roślin oraz chowu i hodowli zwierząt,
ale również przetwórstwo surowców wyprodukowanych w sposób
ekologiczny oraz zasady certyfikacji i znakowania produktów przeznaczonych do obrotu.
Cezary Szeliga
Z-ca Prezesa Agencji Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa
Mamy bogaty plon
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa powstała
w 1994 r. w celu wspierania rozwoju rolnictwa i obszarów wiej-
Jarosław Łojko – pochodzi z Drawna, od 1995 roku związany
na stałe ze Szczecinem. Dyrektor zachodniopomorskiego oddziału Agencji |Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Radny
Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego, przewodniczący Zespołu ds. Turystyki Rowerowej i Infrastruktury Rowerowej
Województwa Zachodniopomorskiego.
Dr nauk rolniczych o specjalności rybactwo morskie. Absolwent Akademii Rolniczej, obecnie Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego.
Wsparcie działań pro-ekologicznych widać szeroko w poszczególnych funduszach, w tym funduszach dedykowanych również rolnictwu, wdrażanych na przestrzeni ostatnich lat przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
W dwóch okresach programowania na lata 2004-2006 oraz 20072013 w województwie zachodniopomorskim wydatkowano tylko
w ramach systemu dopłat blisko 1,2 mld zł na działania wspierające
przedsięwzięcia rolnośrodowiskowe i poprawę dobrostanu zwierząt,
m.in. w postaci promocji systemów produkcji rolniczej prowadzonych
w sposób zgodny z wymogami naturalnego środowiska (przeciwdziałanie zanieczyszczeniom wód, erozji gleb), ochrony i kształtowania
krajobrazu oraz ochrony siedlisk gatunków dzikiej flory i fauny zagrożonych wyginięciem, czy też ochrony zasobów genetycznych zwierząt
gospodarskich.
Działania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie
ograniczają się jedynie do wdrażania systemu dopłat w zakresie rolnictwa ekologicznego, lecz obejmują również dofinansowanie różnego
rodzaju przedsięwzięć pro-ekologicznych na terenach wiejskich, np.
wsparcie finansowe budowy biogazowi, wsparcie finansowe na unowocześnienie parku maszynowego w gospodarstwach ekologicznych
itd.
skich. W początkach swojego istnienia ARiMR udzielała wsparcia
z budżetu krajowego głównie na dopłaty do oprocentowania kredytów udzielanych rolnikom przez banki. Ten rodzaj pomocy jest
dostępny w Agencji również i teraz. W latach 2002 - 2003 ARiMR
udzielała wsparcia na zalesianie gruntów rolnych o niskiej przydatności do prowadzenia działalności rolniczej. Łącznie w ciągu
pierwszych 10 lat swojego istnienia Agencja przekazała na rozwój wsi i obszarów wiejskich ok. 12 mld zł.
Po włączeniu naszego kraju do Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej do rolnictwa, przemysłu przetwórczego i na tereny wiejskie popłynął, za pośrednictwem ARiMR, bezprecedensowy w na-
53
PANEL III: UDZIAŁ AGENCJI RZĄDOWYCH W REALIZACJI ...
szej historii, duży strumień pieniędzy z programów pomocowych
UE. Był on skierowany na utrzymanie stabilności ekonomicznej
gospodarstw, poprawę konkurencyjności produkcji rolniczej, obniżenie jej kosztów i zapewnienie niższych cen żywności na rynku,
modernizację gospodarstw, tworzenie miejsc pracy niezwiązanych
z rolnictwem, unowocześnienie zakładów przetwórczych, rozwój
infrastruktury i usług na terenach wiejskich, poprawę warunków
życia, ochronę środowiska naturalnego i tradycyjnego krajobrazu
wiejskiego, odnowę zabytków jak i zachowanie tradycji oraz wspomaganie rozwoju życia kulturalnego.
Od 2004 do połowy 2014 roku, za pośrednictwem Agencji
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do rolników, przedsiębiorców i innych beneficjentów trafiła ogromna kwota blisko 200 mld zł. Były to pieniądze wypłacone przez ARiMR w ramach unijnych programów pomocowych począwszy od przedakcesyjnego programu SAPARD, poprzez wypłacane co roku ok. 1,4
mln rolnikom dopłaty bezpośrednie, a skończywszy na Programie
Robert Zborowski
Dyrektor Oddziału Agencji
Nieruchomości Rolnych w Szczecinie
Zagospodarowanie gruntów Skarbu
Państwa przez Agencję Nieruchomości Rolnych
Agencja Nieruchomości Rolnych jest państwową osoba prawną,
następczynią utworzonej w 1992 roku Agencji Własności Rolnej
Skarbu Państwa, której Skarb Państwa powierzył restrukturyzacje
i prywatyzacje mienia głównie byłych Państwowych Gospodarstw
Rolnych i Państwowego Funduszu Ziemi. Przejęte przez OT ANR
w Szczecinie nieruchomości weszły w skład Zasobu Własności
Rolnej Skarbu Państwa, z terenu województwa zachodniopomor-
54
17.09.2014 | 17.00-18.30
Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013. Dzięki takiemu
wsparciu rolnicy kupili 388 tys. nowoczesnych maszyn i urządzeń
rolniczych, zrealizowali ok. 8 tys. inwestycji budowlanych w swoich
gospodarstwach, a na wsi powstało blisko 53 tys. nowych miejsc
pracy niezwiązanych z rolnictwem. Udzielona przez ARiMR wsparcie z unijnych programów pomocowych pozwoliło również na
utworzenie 37 tys. gospodarstw przez młodych, dobrze przygotowanych do zawodu, rolników.
Nowa perspektywa na lata 2014 - 2020 niesie nowe możliwości. W ciągu tych siedmiu lat rolnicy i inni beneficjenci z obszarów
wiejskich będą mieli do dyspozycji ponad 42 mld euro w ramach
dopłat bezpośrednich, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na
lata 2014 - 2020 oraz Funduszu Spójności. Pieniądze te trafią przede
wszystkim do aktywnych rolników sprzedających wyprodukowane
przez siebie towary. Na specjalne wsparcie będą też mogli liczyć
młodzi rolnicy oraz ci, którzy będą przestrzegać tzw. praktyk zazielenienia.
skiego, o łącznej powierzchni 796 tys. ha. Agencja dotychczas
sprzedała 408 tys.ha. Obecnie w Zasobie znajduje się 292 tys. ha
gruntów , z czego 221 tys. ha w dzierżawie.
• P
roekologiczne działania Agencji Nieruchomości Rolnych, to:
• nieodpłatne przekazania gruntów i infrastruktury technicznej
towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu ( kotłownie, ciepłownie, oczyszczalnie ścieków, profesjonalnych szamb itp) oraz
bezzwrotna pomoc finansowa na rzecz jej remontów i modernizacji,
• przygotowywanie i przekazywanie do obrotu gruntów z Zasobu
WRSP pod:
»» budowę ferm wiatrowych,
»» uprawę roślin energetycznych ( wierzba, trawa słoniowa,…),
»» budowę biogazowni i wytwórni biopaliw,
• współpraca z samorządami terytorialnymi w zakresie likwidacji
mogilników oraz utylizacji eternitu,
• likwidacja i rekultywacja dzikich wysypisk,
• likwidacja samosiewów Barszczu Sosnowskiego.
Świadomość ekologiczna przyświeca nam w codziennej pracy.
PANEL IV: REKULTYWACJA JEZIOR
18.09.2014 | 10.00-11.30
MODERATOR
Adam Krzyśków
i Gospodarki Wodnej
w Olsztynie
Adam Krzyśków, absolwent Wydziału Leśnego Akademii
Rolniczej w Poznaniu. Ukończył studia podyplomowe z zakresu
Adam Krzyśków
Prezes Zarządu Wojewódzki Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Olsztynie
Ochrona jezior i ekosystemów od nich
zależnych oraz poprawa wód na terenie
województw: kujawsko-pomorskiego,
podlaskiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego oraz
zachodniopomorskiego
woda…
Jeziora to złożone ekosystemy, umożliwiające życie wielu gatunków roślin i zwierząt. To również miejsce pracy, odpoczynku i relaksu dla wielu tysięcy ludzi. To także rezerwuar wody niezbędnej do
życia, a także ważny czynnik mikroklimatu.
program…
Mając na uwadze, że jednym z najbardziej istotnych elementów
środowiska są jeziora, a konieczność ich ochrony to jeden z ogólnoeuropejskich priorytetów, z inicjatywy Wojewódzkich Funduszy
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie, Poznaniu,
Prof. dr hab. Ryszard Gołdyn
Kierownik Zakładu Ochrony Wód
Wydział Biologii Uniwersytet
im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu
prawa administracyjnego, oraz zarządzania na UW Warszawa.
Studia podyplomowe bankowość i finanse na UWM. W latach
1990 -1998 Wójt Gminy Świętajno k/Szczytna. Radny Sejmiku
Warmińsko-Mazurskiego I,II,III kadencji. Poseł na Sejm VI kadencji.
Od roku 2002 Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie. W 2013
roku Przewodniczący Konwentu Wojewódzkich Funduszy
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Gdańsku, Toruniu, Olsztynie i Białymstoku powstał „Program ochrony jezior Polski Północnej”.
Fundusze podeszły w tym dokumencie systemowo do problemu postępującej eutrofizacji jezior, z którym mierzą się od wielu lat
lokalne samorządy, organizacje pozarządowe, instytucje państwowe, realizując inwestycje na rzecz poprawy stanu wód i zmniejszenia dopływu do nich substancji zanieczyszczających.
Biorąc pod geograficzno-przestrzenne uwarunkowania lokalizacji jezior w Polsce, inicjatywa Funduszy objęła obszar północnej Polski, na którym znajduje się ponad 95% wszystkich polskich jezior,
przy czym ok. 60% Jednolitych Części Wód (JCW) jezior ma zły lub
słaby stan wód, a ok. 84% JCW jezior położonych jest na obszarach
cennych przyrodniczo lub stanowi różne formy ochrony przyrody.
Obszar objęty Programem jest zdominowany przez tereny wiejskie, które są bardzo słabo zaludnione. Jednocześnie, jest on bardzo
mocno eksplorowany turystycznie, przede wszystkim w oparciu
o zasoby wodne.
W Programie stwierdzono jednoznacznie, że niemożliwe jest
osiągnięcie dobrego stanu wód jezior bez podjęcia kompleksowych działań w ich zlewni, rozpoczynając od inwentaryzacji źródeł
i ilości doprowadzanych do wód zanieczyszczeń, po ich likwidację
lub minimalizację wpływu.
Program powstał więc właśnie jako próba usystematyzowania
działań, których suma efektów
Przegląd metod rekultywacji jezior
Przed przystąpieniem do rekultywacji konkretnego jeziora konieczne jest: (i) ustalenie przyczyn jego degradacji, (ii) odcięcie
punktowych źródeł zanieczyszczeń nie tylko do jeziora lecz również
jego dopływów, (iii) zastosowanie innych zabiegów ochronnych,
zmniejszających np. dopływ zanieczyszczeń obszarowych, (iv)
55
przeanalizowanie możliwych do zastosowania metod rekultywacji
i wybór najodpowiedniejszej z nich, (v) uzyskanie pozwolenia wodno-prawnego, (vi) zapewnienie źródeł finansowania, (vii) przeprowadzenie szczegółowych badań wyjściowych, stanowiących punkt
odniesienia do badań monitoringowych w trakcie rekultywacji i po
jej zakończeniu. W nielicznych przypadkach zastosowanie działań
ochronnych powoduje samoczynny powrót jeziora do dobrego
stanu ekologicznego. Jest to możliwe wówczas, gdy degradacja nie
była bardzo zaawansowana, a jezioro cechuje się dużą odpornością
na wpływy z zewnątrz.
Metody rekultywacji jezior możemy podzielić na techniczne
i biologiczne. Do najbardziej znanych metod z pierwszej grupy
prof. dr hab. Stanisław
Podsiadłowski
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Rekultywacja jezior metodą aeracji
pulweryzacyjnej i inaktywacji fosforu
Rewitalizacja zeutrofizowanych jezior wymaga z reguły równoległego zastosowania szeregu metod:
• aeracji warstwy naddennej,
• inaktywacji fosforu,
• uporządkowania łańcuchów pokarmowych (biomanipulacja),
• rewitalizacji strefy litoralu (nasadzenia makrofitowe).
Aeracja strefy naddennej stanowi podstawę rekultywacji jeziora, pozwalając z jednej strony na inaktywację nadmiaru materii organicznej, gromadzącej się w głęboczkach kumulacyjnych jeziora,
z drugiej zaś, na trwałą akumulację fosforu w osadach dennych.
Dzisiejsze aeratory pulweryzacyjne (pracuje ich już w Polsce 20) wykorzystują do pracy energię wietrzną, posiadając także dodatkowo
możliwość inaktywacji fosforu w warstwie naddennej i możliwość
usuwania mułów sapropelowych (ważne w przypadku zbiorników
zaporowych z elektrowniami wodnymi). Podczas ich pracy siarko-
należy: (1) usuwanie osadów dennych, (2) usuwanie wód naddennych, (3) natlenianie wód, (4) strącanie fosforu z toni wodnej, (5)
inaktywacja fosforu w osadach dennych. Do metod biologicznych
należy: (a) biomanipulacja, (b) stosowanie słomy jęczmiennej (c)
wykorzystanie preparatów mikrobiologicznych, (d) usuwanie makrofitów, (e) zakładanie sztucznych wysp.
Dobre efekty uzyskuje się stosując równocześnie kilka metod
rekultywacji, w sposób zrównoważony, czyli przy niewielkiej ingerencji w tzw. czułe miejsca ekosystemu, stymulujące go do uruchomienia mechanizmów przebudowujących go w zaplanowanym
kierunku.
wodór, amoniak i metan usuwane są z warstwy naddennej jeziora
do atmosfery a ich miejsce zajmuje tlen.
Ogólna zasada działania aeratora pulweryzacyjnego (www.aerator.pl)
Celem przyspieszenia poprawy stanu rekultywowanego jeziora opracowano metodę inaktywacji fosforu w toni wodnej. Polega
ona na cyklicznym strącaniu fosforu do osadów dennych, pozwalającym na uniknięcie zakwitów sinicowych i utrzymanie warunków
do samoistnej odbudowy makrofitów w strefie litoralu. Z naszych
doświadczeń wynika, iż natężenie zabiegów inaktywacji fosforu
zależy przy tym zwłaszcza od tzw. dostawy zewnętrznej, istotnej
w przypadku jezior wyraźnie przepływowych. W metodzie tej wykorzystujemy aerator mobilny o zdolności wprowadzania do wody
jeziornej określonych koagulantów.
Mobilny aerator stosowany w inaktywacji fosforu
Pierwszą kompletną rekultywacją, w której zastosowano wszystkie wymienione na wstępie metody, była rekultywacja Jeziora Trzesiecko w Szczecinku. Rozpoczęto ją w 2005 roku od uruchomienia
dwóch aeratorów pulweryzacyjnych pracujących nad głównymi
głęboczkami kumulacyjnymi jeziora. Równocześnie podjęto systematyczną inaktywację fosforu, co pozwoliło, mimo dużej dostawy
zewnętrznej, na utrzymanie dobrej przejrzystości wody i odbudowę właściwej dla jeziora strefy litoralu. Podjęcie tej rekultywacji pozwoliło władzom miasta, z jednej strony, na sensowne turystyczne
uruchomienie jeziora, z drugiej zaś, na podjęcie szerszych działań
zmierzających do ograniczenia zewnętrznej dostawy biogenów.
Nowoczesne techniki wykorzystywane w rekultywacji jezior i zbiorników
zaporowych
prof. dr hab. inż.
Tomasz Heese
Politechnika Koszalińska
Wydział Inżynierii Lądowej,
Środowiska i Geodezji,
Katedra Biologii Środowiskowej
mgr inż. Katarzyna Pikuła
Politechnika Koszalińska, Wydział Inżynierii Lądowej,
Środowiska i Geodezji, Katedra Biologii Środowiskowej
56
18.09.2014 | 10.00-11.30
Wysoka jakość środowiska chroni nas przed negatywnym wpływem chorób cywilizacyjnych a zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych zapewnia podtrzymanie procesów zachodzących
w poszczególnych ekosystemach. Mimo tej oczywistej wiedzy nasza działalność gospodarcza ciągle wpływa negatywnie na najważniejszy obieg materii w przyrodzie tj. obieg wody w biosferze.
Na całej kuli ziemskiej zasoby wody pitnej dostępne dla człowieka
18.09.2014 | 10.00-11.30
i innych organizmów to ułamek procenta. Troska o jej jakość powinna być wyjątkowa. Dobra jakość wody pozwala na utrzymanie
bioróżnorodności fauny i flory, odpowiedniej ilość zasobów wody
pitnej oraz miejsca rekreacji i wypoczynku. Rangę i znaczenie ekosystemów wodnych potwierdza ich ważny udział w europejskim
systemie ochrony przyrody Natura 2000.
Jednym z procesów zagrażających utrzymanie dobrego stanu
wód powierzchniowych w tym jezior i zbiorników zaporowych
jest proces eutrofizacji antropogennej. Zgromadzone zasoby substancji odżywczych w jeziorach i zbiornikach zaporowych, głównie
w osadach dennych, to najważniejsza przyczyna obserwowanych
negatywnych zjawisk. Są to długotrwałe zakwity fitoplanktonu
w tym toksycznych sinic, zanik tlenu w wodach naddanych oraz
zmniejszanie bioróżnorodności ichtiofauny i innych hydrobiontów.
Przyczyny nagromadzenia się tych osadów są powszechnie znane.
Jest to wynik odprowadzania do wód ścieków komunalnych i przemysłowych, erozji gruntów wykorzystywanych rolniczo, wprowa-
dzanie wysokich dawek nawożenia, regulacji rzek i niszczenie ekotonów pomiędzy lądem a wodą.
Ograniczenie eutrofizacji jest możliwo poprzez działania
w zlewni jeziora (zadanie pierwszoplanowe) i działania w obrębie
mis jeziora czy doliny rzecznej zalanej wodami zatrzymanymi zaporą (sztuczne zbiorniki wodne). Techniki rekultywacji są obecnie
intensywnie rozwijane. Większość z nich skupia uwagę na osadach
dennych. Mamy do dyspozycji szereg nowych rozwiązań od blokowania zasobów biogenów w osadach (capping), po ich mikrobiologiczny rozkład (probiotechnologia) do mechanicznego usuwania poza ekosystem wodny i następnie wykorzystania rolniczego, energetycznego i przy rekultywacji zdegradowanych terenów
lądowych. Metodami wspomagającymi te podstawowe zabiegi są
nadal biomanipulacja ichtiofauną, zarządzanie roślinnością wodną,
wymuszony ruch wody, stosowanie preparatów podawanych do
toni wodnej wspomagającej strącanie fosforanów i fitoplanktonu.
prof. dr hab. inż.
Julita DunalskA
ka 2000 r. intensyfikuje działania związane z ochroną i rekultywacją
zbiorników wodnych. Celem prezentacji jest przedstawienie na
konkretnych przykładach elementarnych zasad postępowania na
etapie przygotowawczym i wdrożeniowym efektywnych zabiegów
rekultywacyjnych. Każdy zabieg jest niezwykle trudny, kosztowny
i obarczony dużym ryzykiem, zatem musi być przygotowany przez
profesjonalny zespół na każdym etapie realizacji: poczynając od
wniosku o dofinansowanie, poprzez dobór profesjonalnego zespołu ekspertów, zaplecze naukowo-badawcze, badania monitoringowe, a kończąc na zaangażowaniu władz oraz edukacji lokalnej
społeczności. Rekultywacja może być zabiegiem skutecznym, na
co wskazują wdrożone przez Katedrę Inżynierii Ochrony Wód UWM
w Olsztynie, metody poprawy stanu wód powierzchniowych.
Kierownik Katedry Inżynierii Ochrony Wód
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
w Olsztynie
Jak zaplanować skuteczną
rekultywację?
Ogromna presja osiągnięcia dobrego stanu wód zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną 2000/60/WE (RDW) z dnia 23 październi-
57
18.09.2014 | 10.00-11.30
PANEL IV: WYKORZYSTANIE ODPADÓW JAKO SUROWCA
W GOSPODARCE
MODERATOR
dr inż. Jolanta
Kamińska-Borak
Dyrektor Regionalnego
Zakładu Gospodarowania
Odpadami w Słajsinie
Tomasz Lachowicz
Prezes Zarządu, Dyrektor Generalny
Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów
Sp. z o. o.
Dlaczego Szczecin buduje spalarnię
odpadów
Przeciętny Polak wyrzuca ok. 315 kg śmieci rocznie. W najwyżej
rozwiniętych krajach Europy Zachodniej wskaźnik ten dochodzi nawet do 700 kg.
Jak tę masę zagospodarować w zgodzie z ideą zrównoważonego rozwoju?
Unia Europejska wypracowała w tej sprawie następujące zasady:
należy wytwarzać jak najmniej opadów, a te, które są, przekształcać
w surowce i energię.
Doświadczenia takich krajów jak Niemcy czy Holandia pokazują,
Kariera P. Jolanty Kamińskiej-Borak w skrócie:
• absolwentka Wydziału Inżynierii Chemicznej na Politechnice
Szczecińskiej
• doktorantka Wydziału Inżynierii Chemicznej na Politechnice
Szczecińskiej
• od początku kariery zawodowej związana z branżą ochrony
środowiska i gospodarką odpadami
• od 01.04.2013 dyrektor Regionalnego Zakładu Gospodarowania Odpadami w Słajsinie działającego w ramach Celowego Związku Gmin R-XXI w Nowogardzie
że 30-40 proc. odpadów nie nadaje się na recykling ani kompost.
Najlepszą– z punktu widzenia ekologii i ekonomii – alternatywą dla
ich składowania jest unieszkodliwienie z odzyskiem energii.
Zakład Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów dla Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego powstanie na Ostrowie Grabowskim. Planowany termin uruchomienia - grudzień 2015 roku. Będzie
to nowoczesna i bezpieczna ekologicznie elektrociepłownia zamieniająca 150 tys. ton śmieci rocznie w energię cieplną i elektryczną.
Szczecińska spalarnia nosi nazwę EcoGenerator, bo będzie działać na rzecz ochrony przyrody i generować energię (ciepło i prąd)
dla ok. 30 tys. mieszkań.
Głównym wykonawcą inwestycji jest warszawski Mostostal.
Koszt: 711,4 mln zł.
Projekt współfinansowany jest przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach działania 2.1 priorytetu II Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013.
Główne źródła finansowania: 255 mln zł - dotacja z Funduszu Spójności Unii Europejskiej. 280,7 mln - pożyczka z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 60 mln zł – środki
własne spółki.
Więcej: ecogenerator.eu
Kazimierz Karapuda
Prezes MILEX Sp. z o. o. w Szczecinie
Grunt stabilizowany MX
„Grunt stabilizowany MX” to zrównoważona mieszanka odpadów, w tym zanieczyszczonych i niebezpiecznych. Rolę stabilizatora
58
odpadów pełni popiół oraz inne precyzyjnie dodane materiały. Produkt gotowy po zakończeniu procesu stabilizacji podlega badaniom potwierdzającym osiągnięcie założonych parametrów.
W zależności od proporcji materiałów stabilizujących otrzymujemy kruszywo do zastosowania w budownictwie hydrotechnicznym – oznaczone MX-1 i MX-3, lub drogowym – MX-2. Produkt jest
opatentowany.
Dostawa transportem samochodowym lub wodnym na miejsce
zagospodarowania i wbudowanie w przeznaczonym miejscu (nasyp, wał) w czasie 60 h od momentu wyprodukowania.
Możliwości zastosowania mieszanki stabilizacyjnej MX:
• Nasypy drogowe dróg asfaltowych;
• Materiały do niwelacji terenów, w tym terenów depresyjnych;
• Materiał do budowy lokalnych dróg gruntowych;
• Rdzenie wałów przeciwpowodziowych;
• Materiał służący do budowy i obudowy wałów przeciwpowodziowych;
• Ulepszenia podłoża;
• Podbudowy pomocnicze;
• Podłoża pod nasypy komunikacyjne;
• Warstwy nasypów i górnych warstw nasypów;
• Nawierzchnie dróg technologicznych, tymczasowych i leśnych;
dr inż. Jolanta
Kamińska-Borak
Dyrektor Regionalnego Zakładu
Gospodarowania Odpadami w Słajsinie
Celowy Związek Gmin R-XXI
Budowa systemu gospodarki
odpadami na przykładzie inwestycji
realizowanych przez Celowy Związek
Gmin R-XXI”
W 2002 roku kilkanaście gmin województwa zachodniopomorskiego podjęło inicjatywę wspólnego działania w zakresie gospodarowania odpadami i utworzyło Celowy Związek Gmin R-XXI. Celem Związku była promocja idei zbudowania zakładu, zajmującego
się sortowaniem i odzyskiem surowców wtórnych oraz składowaniem odpadów dla wszystkich gmin Związku. Obecnie w CZG R-XXI jest zrzeszonych 27 gmin, a teren związku zamieszkuje 265000
mieszkańców. Wspólne działanie w połączeniu z dostępnością
dofinansowania z funduszy Unii Europejskiej zaowocowało pozyskaniem środków na realizację projektu pn. „Budowa Regionalnego
Zakładu Gospodarowania Odpadami w Słajsinie, gmina Nowogard”
w ramach POiIŚ 2007 – 2013. Wartość projektu w wyniku podpisanych aneksów wynosi 140 344 289,38 PLN przy dofinansowaniu w wysokości 88 666 224,51 PLN. W ciągu roku od podpisania
umowy z wykonawcą robót budowlanych, udało się wybudować,
przeprowadzić rozruch i rozpocząć eksploatację Regionalnego Zakładu Gospodarowania Odpadami w Słajsinie w gminie Nowogard
o przepustowości 120000 Mg/rok oraz trzech stacji przeładunkowych odpadów - w Mielenku Drawskim o przepustowości ok.
14000 Mg/rok, w Mokrawicy ok. 27000 Mg/rok oraz w Świnoujściu
18.09.2014 | 10.00-11.30
• Ulepszenia i uszczelnienia podłoży na składowiskach odpadów;
• Ulepszania gruntów podczas wykonywania makroniwelacji terenu;
• Budowa ścieżek rowerowych.
Korzyści wynikające z mieszanki „grunt stabilizacyjny MX”:
• odzysk i zagospodarowanie odpadów, w tym zanieczyszczonych
i niebezpiecznych;
• produkcja deficytowego kruszywa do robót drogowych i hydrotechnicznych;
• niski koszt kruszywa (w porównaniu z kruszywem naturalnym);
• wysoka wytrzymałość kruszywa;
• niska wodoprzepuszczalność.
ok. 42 000 Mg/rok. W ramach projektu dokonano zakupów sprzętu
dla zapewnienia funkcjonowania zakładu, w tym m.in. przerzucarki kompostu, kompaktora, ładowarek i samochodów walking-floor i in. Dzięki zwiększeniu zakresu projektu, tak rzeczowego, jak
i finansowego przygotowywane jest doposażenie linii segregacji
RZGO w sortery optyczne, co zmieni system sortowania z manualnego na automatyczny i zwiększy odzysk odpadów surowcowych.
W ramach poprawy efektywności kosztowej systemu realizowany
jest projekt budowy instalacji fotowoltaicznej, dzięki której obniżone zostanie zapotrzebowanie na energię elektryczną.
System gospodarowania odpadami w Celowym Związku Gmin
R-XXI opiera się o infrastrukturę Regionalnego Zakładu Gospodarowania Odpadami w Słajsinie oraz trzech Stacji Przeładunkowych
Odpadów. Obszar Związku pokrywa się z regionem gospodarki odpadami wskazanym w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami
dla województwa zachodniopomorskiego. CZG R-XXI, Związek realizuje gospodarowanie odpadami od przyjścia odpadów do RZGO
i SPO, natomiast zorganizowanie odbioru odpadów od właścicieli
nieruchomości pozostaje w gestii gmin członkowskich.
System cechuje synergia w działaniu w zakresie uzyskania przez
RZGO w Słajsinie efektu ekologicznego, wskazanego w umowie
dofinansowania oraz ograniczenia przez gminy ilości odpadów
składowanych, a także osiągnięcia poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia, wymaganych ustawą o utrzymaniu
czystości i porządku w gminie wskaźników.
W ramach system gospodarowania odpadami zrekultywowanych zostanie 13 zamkniętych składowisk gminnych. Realizowany
jest projekt „Szumiące trawy na składowiskach CZG R-XXI”, na który
pozyskano dofinansowanie z POIiŚ w wysokości 37 310 432,71 zł.
W zakresie funkcjonowania kompleksowego systemu, obejmującego zbieranie, odzysk i unieszkodliwianie całego strumienia odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie gmin wchodzących
w skład Związku jest jeszcze ciągle wiele do zrobienia.
59
Krzysztof Krauze
Prezes Zarządu, Zakład Zagospodarowania
Odpadów sp. z o. o. w Poznaniu
Gratowiska- obecnie PSZOKi jako element
segregacji odpadów Aglomeracji Poznańskiej wzorowane na zagranicznych doświadczeniach miast partnerskich
Prawo krajowe dotyczące gospodarki odpadami określa w jaki
sposób należy postępować z różnego rodzaju odpadami. Najważniejsze jest to, aby wszystko odbywało się zgodnie z zasadami
zrównoważonego rozwoju a ilość śmieci trafiających do składowania systematycznie malała. Wszelkie wytyczne dotyczące selektywnej zbiórki odpadów na terenie gmin znajdują się w Ustawie
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13 września
1996r., która to określa, iż dla odpadów takich jak, np: zużyty sprzęt
RTV i AGD, meble, chemikalia czy opony na obszarze gmin powinny
być tworzone Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych
( PSZOKi).
Pomysł utworzenia Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów
Komunalnych na terenie Miasta Poznania narodził się podczas zagranicznych wizyt w miastach partnerskich tj. w Assen ( Holandia)
oraz w Hannoverze ( Niemcy), gdzie system selektywnej zbiórki odpadów oraz prowadzenie PSZOKów na dobre przyjęło się w tych
krajach. Dla przykładu w Regionie Hannover obecnie funkcjonuje
21 PSZOKów, gdzie podobnie jak w Polsce przyjmowane są m.in.
zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, bateria i akumulatory,
chemikalia oraz odpady zielone.
W naszym kraju Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych stanowią pewną nowinkę, jednakże na terenie Aglomeracji
Poznańskiej PSZOKi zwane w Poznaniu GRATOWISKAMI funkcjonu-
mgr inż. Adam Szypryt
Dyrektor Działu Technologicznego
AK NOVA Sp. z o.o.
NOVA-KOMP polski system kompostowania/biostabilizacji
Technologia kompostowania/stabilizacji tlenowej odpadów
biodegradowalnych NOVA-KOMP powstała na bazie wieloletniego
doświadczenia firmy w projektowaniu, budowie i rozruchach tech-
60
18.09.2014 | 10.00-11.30
ją od blisko 10 lat. Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu
sp. z o.o. jako jeden z pierwszych w Polsce utworzył GRATOWISKOw
celu selektywnej zbiórki odpadów problemowych pochodzących
od mieszkańców Poznania oraz okolicznych gmin.
Pierwszy Punkt rozpoczął swoją działalność na terenie Składowiska Odpadów w Suchym Lesie. Obecnie w Poznaniu funkcjonują
trzy PSZOKi. Po za Gratowiskiem w Suchym Lesie znajdują się one
także w centrum miasta tj. przy ul. 28 czerwca 1956r. oraz przy ul.
Wrzesińskiej. Lokalizacja Punktów ma ułatwić mieszkańcom dostęp
do miejsc, gdzie w sposób przyjazny dla środowiska mogą pozbyć
się oni odpadów problemowych takich jak: meble, sprzęt elektryczny i elektroniczny, resztki farb i lakierów, świetlówki, skoszona trawa czy gruz z drobnych remontów. Odpady pochodzące od mieszkańców Poznania lub jednej z 8 gmin należących do poznańskiego
Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji
Poznańskiej” przyjmowane są w Punktach bezpłatnie. Z systematycznie wzrastającej ilości odpadów trafiających na Gratowiska,
których w 2013r. było ponad 4,3 tys. ton ( wzrost o blisko 1/3 w porównaniu do roku 2012r.) oraz ilości klientów korzystających z usług
Gratowisk ( ok. 200 wizyt dziennie) wnioskujemy, iż idea PSZOKów
na stałe przyjęła się wśród mieszkańców Aglomeracji Poznańskiej.
Szczegółowe informacje dotyczące funkcjonowania Punktów znaleźć można na stronie internetowej Zakładu- www.odpady.poznan.
pl.
Czerpanie inspiracji i przykładów z doświadczeń zagranicznych
miast i regionów w zakresie gospodarki odpadami może przynieść
wiele korzyści dla lokalnego środowiska, co widoczne jest choćby
w przypadku Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. Dzięki proekologicznej działalności Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu sp. z o.o. oraz akcjom edukacyjnym
strumień odpadów problemowych trafiających na poznańskie składowisko odpadów systematycznie maleje, co wpływa z korzyścią
dla środowiska nie tylko lokalnego a Poznaniacy i mieszkańcy okolicznych gmin swoją postawa udowadniają, że stają się społeczeństwem recyklingu.
nologicznych instalacji związanych z gospodarką odpadami. Firma
AK NOVA po głębokiej analizie rynku mechaniczno-biologicznych
instalacji przetwarzania odpadów podjęła decyzję o opracowaniu
własnej technologii, eliminującej wady dotychczasowych rozwiązań, optymalnej w polskich realiach, pozwalającej na wielowariantową eksploatację (kompostowanie, biostabilizację, biosuszenie).
Prowadzenie inwestycji w całości przez jedną firmę ułatwia komunikację między Inwestorem a Wykonawcą. Dzięki oparciu systemu
na produktach polskich dostawców, AK NOVA gwarantuje łatwy
dostęp do podzespołów, serwisu, a zastosowanie wysokiej klasy
materiałów przy równoczesnym starannym wykonaniu, gwarantuje trwałość i bezawaryjność instalacji. Elastyczność systemu NOVA-KOMP objawia się nie tylko w wielowariantowości zastosowań, ale
rownież w możliwości wykorzystania poprzez adaptację, istniejących obiektów czy też stosowanie napowietrzania zarówno pozy-
tywnego jak i negatywnego. System pozwala na wybór zabudowy
od typowych bioreaktorów w boksach po proces w wentylowanej
hali.
AK NOVA jako jedna z nielicznych firm na polskim rynku gospodarki odpadami potrafi własnymi siłami zrealizować cały proces inwestycyjny, od etapu koncepcji, decyzji administracyjnych,
18.09.2014 | 10.00-11.30
uzgodnień i projektu, poprzez roboty budowlane, dostawy technologiczne, aż po rozruchy i szkolenia z uzyskaniem pozwolenia na
użytkowanie włącznie. 11 lat obecności na rynku, popartej setkami zrealizowanych kontraktów i gronem zadowolonych klientów,
gwarantuje najwyższą jakość, skuteczność i bezpieczeństwo dla
naszych partnerów biznesowych.
61
PANEL IV: SZANSE I ZAGROŻENIA ROZWOJU RYNKU ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ...
18.09.2014 | 10.00-11.30
BLOK TEMATYCZNY: OZE ENERGETYKA
PANEL IV: SZANSE I ZAGROŻENIA ROZWOJU RYNKU
ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII – Z PERSPEKTYWY PRZEDSIĘBIORCY. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
MODERATOR
dr Elżbieta Syrda
Prezes Zarządu Sea
Development Sp. z o.o.,
koordynator Bałtyckiego
Klastra sEaNERGIA
Jacek Gdański
Zastępca Prezesa Zarządu, Narodowy
Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
Nowa perspektywa finansowa 20142020. Kluczowe pojęcia i informacje
Nowa perspektywa finansowa 2014-2020 jest kontynuacją
unijnego okresu programowania 2007-2013. Dokumentem określającym strategię interwencji funduszy europejskich w obecnym
okresie programowania jest Umowa Partnerstwa, a instrumentami jej realizacji są regionalne oraz krajowe programy operacyjne.
Realizując oczekiwania Komisji Europejskiej, wyróżniono cztery
główne priorytety unijnego finansowania: otoczenie sprzyjające
przedsiębiorczości i innowacjom, spójność społeczna i aktywność
dr Piotr Sulewski
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
Ryzyko i sposoby jego ograniczania
przy inwestycjach w alternatywne
źródła energii (na przykładzie biogazowni)
62
zawodowa, infrastruktura sieciowa na rzecz wzrostu i zatrudnienia
oraz środowisko i efektywne gospodarowanie zasobami.
Polska jest największym beneficjentem unijnego budżetu na
lata 2014-2020 – z polityki spójności otrzyma 82,5 mld euro. Celem
wsparcia jest wywołanie w kraju „efektu dźwigni”, a więc sprzyjanie
zaangażowaniu sektora publicznego i prywatnego w realizowanie
działań współfinansowanych ze środków UE, dlatego w większym
stopniu niż w poprzedniej perspektywie przewidziano stosowanie
zwrotnych form finansowania.
Największą alokację (27,4 mld euro wkładu UE) przyznano Programowi Operacyjnemu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
będzie jedną z instytucji zaangażowanych we wdrażanie projektów w ramach I osi priorytetowej Zmniejszenie emisyjności gospodarki i II osi priorytetowej Ochrona środowiska, w tym adaptacja
do zmian klimatu. Zmiany systemu instytucjonalnego wymagają
redefiniowania roli wojewódzkich funduszy ochrony środowiska
i gospodarki wodnej.
Podpisanie protokołu z Kioto i przyjęcie międzynarodowych regulacji w zakresie polityki energetycznej nakłada na Polskę obowiązek uzyskiwania co najmniej 15% energii ze źródeł odnawialnych.
Konieczność wypełnienia tych zobowiązań sprawiła, że rozwój
odnawialnych źródeł energii (OZE) jest wspierany przez politykę
energetyczna państwa. Obowiązujący w Polsce system tzw. „zielonych certyfikatów” traktujący jednakowo wszystkie rodzaje OZE
sprawia, iż w strukturze pozyskania energii dominują technologie
najtańsze, takie jak współspalanie. Pozwala wypełnić wynikające z podpisanych dokumentów minimum w zakresie pozyskania
energii ze źródeł odnawialnych, jednak nie rozwiązuje wielu problemów o charakterze zasadniczym. Wskazuje się, że jeden z najkorzystniejszych wariantów rozwoju energetyki odnawialnej stano-
PANEL IV: SZANSE I ZAGROŻENIA ROZWOJU RYNKU ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ...
18.09.2014 | 10.00-11.30
wić mogą biogazownie. Ustanowione priorytety polityki energetycznej i wsparcie sektora OZE mogłoby sugerować, iż inwestycje
w OZE, w tym w biogazownie powinny być obciążone względnie
niskim poziomem ryzyka. W rzeczywistości polityka wsparcia OZE,
a w szczególności niepewność co do jej przyszłego kształtu stanowi jeden z głównych czynników ryzyka. Istotnym problemem
w obecnej formule wsparcia okazała się też sytuacja na rynku „zielonych certyfikatów”, które w ostatnich latach charakteryzowały
się dużą zmiennością cen, co zagroziło stabilności funkcjonowania
producentów energii odnawialnej.
Ryzyko inwestycji w sektorze OZE ze względu na długoterminowy charakter ma charakter ryzyka strategicznego, co sprawia, iż
zastosowanie metod jego analizy i oceny znanych chociażby z fi-
nansów jest znacząco utrudnione. Ilościowy sposób oceny ryzyka
sprowadza się wtedy do analiz opłacalności inwestycji z zastosowaniem podejścia scenariuszowego. Podejście takie zastosowano
w prezentowanym opracowaniu. Z przeprowadzonych na przykładzie biogazowi analiz wynika, iż inwestycje w biogazownie o bardzo małej skali produkcji są znacznie bardziej obciążone ryzykiem
niepowodzenia niż w przypadku podmiotów o dużej skali produkcji energii. W odniesieniu do tych pierwszych można wskazać, że
opłacalność inwestycji zależy nie tylko od „zielonych”, ale także od
„żółtych certyfikatów”. Identyfikacja i analiza możliwych czynników ryzyka stanowi podstawowy element stworzenia skutecznego
systemu zarządzania ryzykiem, pozwalającego zapobiegać bądź
neutralizować wpływ niekorzystnych zdarzeń.
dr Elżbieta Syrda
Współpraca w ramach klastra zawiązywana przez małe i średnie
firmy pomaga w konkurowaniu z większymi podmiotami z innych
lokalizacji, szybszej adaptacji istniejących rozwiązań i wiedzy, tworzeniu efektywnego łańcucha wartości (sieci kooperacyjnych) lub
wykorzystania korzyści skali.
Rozwój OZE jest bardzo istotny na wybrzeżu morza bałtyckiego ze względu na sprzyjające warunki klimatyczne i bardzo dużą
wrażliwość ekologiczną tego terenu. Rozwój nowoczesnych OZE
wymaga współdziałania przedsiębiorstw, samorządu terytorialnego i jednostek naukowych, co najlepiej jest realizowane w strukturach klastrowych.
Przykładem jest Bałtycki Klaster sEaNERGIA - powiązanie kooperacyjne powstałe w celu rozwoju nowoczesnych usług polegających na innowacjach ekologicznych służących rozwojowi wybrzeża morza bałtyckiego, w tym turystyki uzdrowiskowej, ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań służących zachowaniu środowiska naturalnego oraz wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii.
Na mocy zawartych umów, Bałtycki Klaster sEaNERGIA skupia już ponad 360 członków: przedsiębiorstwa, ośrodki naukowo- badawcze i edukacyjne, samorządy i organizacje pozarządowe. Klaster też usieciowił obszar swojej działalności poprzez
zawarcie umów współpracy z 24 klastrami i Polskimi Platformami
Technologicznymi z całego kraju w obszarze istotnym z punktu
widzenia rozwoju gospodarczego i środowiskowego, które łącznie
gromadzą ok. 2.000 organizacji. Klaster rozpoczął już proces internacjonalizacji oraz międzynarodowej współpracy w projektach
badawczych i innowacyjnych i nadal będzie rozwijał partnerstwa
międzynarodowe. Efekty dwuletniego funkcjonowania klastra to
kilka projektów szkoleniowych w obszarze efektywności ekologicznej a także projekty innowacyjne jak np. „Modelowe ISE (Inteligentne Sieci Energetyczne) oparte na OZE i wysokosprawnej kogeneracji dla Resortu Turystyki SPA w Kołobrzegu”.
Prezes Zarządu Sea Development Sp. z o.o.,
Perspektywy rozwoju OZE w oparciu
o działalność klastrów na przykładzie
Bałtyckiego Klastra sEaNERGIA
Zainteresowanie polityki publicznej klastrami wynika z faktu,
że klaster jest zjawiskiem ekonomicznym, strukturą gospodarczą
o wysokim potencjale innowacyjnym i konkurencyjnym. Z istnieniem klastra wiąże się szereg zjawisk (korzyści), które pozytywnie
wpływają zarówno na produktywność i konkurencyjność firm funkcjonujących w klastrze, jak i na otoczenie społeczno-gospodarcze
wokół klastra.
O sile i przewadze klastra nad innymi organizacjami decydują przede wszystkim czynniki ekonomiczne, w tym niższe koszty
transakcyjne wynikające z nagromadzenia wyspecjalizowanych
zasobów, nieformalnych powiązań i przepływu informacji oraz dyfuzji technologii.
Współdziałanie w klastrze pomiędzy sektorem przedsiębiorstw,
administracją oraz sektorem badawczo-rozwojowym służy jak najlepszemu ukształtowaniu i wykorzystaniu wszystkich dostępnych
w danej lokalizacji zasobów (infrastruktury, kapitału ludzkiego, funduszy publicznych itp.), wdrożeniu innowacji, a także komercjalizacji projektów badawczych realizowanych we współpracy przedsiębiorstw z jednostkami B+R.
63
18.09.2014 | 10.00-11.30
MODERATOR
dr Michał Kiełsznia
Generalny Dyrektor Ochrony
Środowiska
Doktor nauk ekonomicznych o specjalności ekonomika
ochrony środowiska Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego
Piotr Otawski
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Środowiska, Główny Konserwator Przyrody
dr Michał Kiełsznia
Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska
Sieć Natura 2000 w Polsce
w kontekście zobowiązań
akcesyjnych
Wstęp: Ostatnie 10 lat to okres dużych zmian intensywnego
rozwoju społeczno – gospodarczego wymagających wdrożenia
nowoczesnych standardów w zarządzaniu środowiskiem przyrodniczym w Polsce. To także czas 10 pierwszych lat członkostwa Polski
w Unii Europejskiej, członkostwa, z którego wynikał m.in. obowiązek wyznaczenia sieci obszarów Natura 2000 – fragmentu europejskiego systemu ochrony różnorodności biologicznej, który realizuje
zarówno krajowe, jak i wspólnotowe priorytety ochrony przyrody.
Właściwa realizacja tych obowiązków i sprawne zarządzanie ob-
64
w Warszawie. Przed objęciem stanowiska Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska pełnił funkcję Zastępcy Generalnego Dyrektora i Dyrektora Departamentu Kontroli Szkód w Środowisku,
Ekozarządzania, Promocji Informacji o Środowisku Generalnej
Dyrekcji Ochrony Środowiska. Wcześniej był Dyrektorem Departamentu Parków Narodowych i Natury 2000, Departamentu Obszarów Natura 2000 oraz Departamentu Obszarów Natura 2000
i Ocen Oddziaływania na Środowisko w Ministerstwie Środowiska
Wprowadzenie do tematyki
ochrona przyrody
Piotr Otawski to doktor prawa, adiunkt i wykładowca na wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości
w Poznaniu. Był doradcą ministra środowiska prof. Macieja Nowickiego. Od lutego 2009 r. pełnił funkcję Zastępcy Generalnego
Dyrektora Ochrony Środowiska.
szarami Natura 2000 przyczyniły się do tego, że Polska otrzymała
potężne środki m.in. na inwestycje drogowe i infrastrukturalne.
Słowem – to transakcja wiązana, z jednej bowiem strony powstał
system chroniący to, co cenne i zagrożone w skali całej Europy,
z drugiej sieć obszarów Natura 2000 stała się motorem zrównoważonego rozwoju naszego kraju.
Natura 2000 jako precyzyjne narzędzie, którego niezwykle istotnym elementem jest partycypacja społeczeństwa, jego zaangażowanie w społeczny proces planowania ochrony. Rola GDOŚ: zarządzanie Naturą 2000 w sposób, który chroni to, co najcenniejsze
w środowisku oraz jest jak najmniejszym ograniczeniem dla ludzi
i rozwoju kraju.
Omówienie narzędzi i procedur, które na wczesnym etapie przygotowania do realizacji inwestycji pozwalają przewidzieć i zaplanować takie rozwiązania, które zminimalizują lub całkowicie wyeliminują negatywny wpływ na środowisko i Naturę 2000.
Sieć Natura 2000 w Polsce kompletna – 1000 obszarów, zajmujących niemal 20% powierzchni kraju. Trwają prace nad zakończeniem planowania ochrony, w tym przygotowania wszystkich
planów zadań ochronnych i planów ochrony dla obszarów Natura
2000 (udział społeczeństwa, akceptacja społeczności lokalnych).
dr Krystian Szczepański
Z-ca Prezesa Zarządu, Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
Instrument Finansowy LIFE
– wykorzystane szanse i nowe
wyzwania w perspektywie 2014-2020
Program działań na rzecz środowiska i klimatu LIFE jest jedynym
instrumentem finansowym Unii Europejskiej koncentrującym się
wyłącznie na finansowaniu projektów w dziedzinie ochrony środowiska. Program ten zastąpił w perspektywie finansowej 2014-2020
dotychczasowy Instrument Finansowy LIFE+. Nowy Program LIFE
ma większy budżet (3,4 mld Euro, wcześniej 2,1 mld Euro), zawiera
też nowy podprogramu działań na rzecz klimatu.
Od roku 2009 NFOŚiGW pełni funkcję Krajowego Punktu Kontaktowego LIFE. Natomiast sam program LIFE jest zarządzany centralnie przez Komisję Europejską.
mgr inż. Witold Koss
Dyrektor, Regionalna Dyrekcja Lasów
Państwowych w Szczecinie
Lasy Państwowe i ich rola
w gospodarce leśnej państwa
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe (PGL LP) to
państwowa jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości
prawnej, reprezentująca Skarb Państwa w zakresie zarządzania
mieniem, prowadząca gospodarkę leśną na zasadzie samodzielności finansowej.
Celem PGL LP jest prowadzenie gospodarki leśnej według zasad powszechnej ochrony lasów, trwałości ich utrzymania, cią-
dr hab. Agnieszka Popiela
prof. US, Kierownik Katedry Botaniki
i Ochrony Przyrody,
18.09.2014 | 10.00-11.30
W latach 2008-2014 dofinansowanie KE uzyskały 64 projekty na
łączną kwotę 619,9 mln zł, przy jednoczesnym dofinansowaniu ze
środków NFOŚiGW na kwotę 259,1 mln zł. Równocześnie alokacja
środków programu dla Polski została bardzo dobrze wykorzystana – na poziomie 84%. Było to możliwe przede wszystkim dzięki
stworzeniu mechanizmu łączącego dofinansowanie projektów
LIFE ze środków Komisji Europejskiej oraz dofinansowania ze środków krajowych pochodzących z NFOŚiGW.
Zakres projektów dotyczących ochrony przyrody jest bardzo
szeroki, ale koncentruje się przede wszystkim na wsparciu sieci
Natura 2000 w Polsce. I tak 37 realizowanych projektów przyrodniczych obejmuje swymi działaniami 150 gatunków roślin i zwierząt
oraz 39 siedlisk przyrodniczych chronionych na mocy Dyrektyw Ptasiej i Siedliskowej. Łącznie projekty realizowane są na terenie
190 obszarów Natura 2000.
Wysokość udzielanego dofinansowania uzależniona jest od
wpływu projektów na rozwiązanie strategicznych problemów
środowiskowych i w projektach dotyczących ochrony przyrody
sięgać może do 60% (do 75% dla gatunków i siedlisk priorytetowych) kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia ze środków KE
oraz do 35% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia ze środków NFOŚiG
głości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów
(ekologicznych, społecznych i produkcyjnych) oraz powiększania
zasobów leśnych.
Lasów w Polsce przybywa – lesistość kraju wynosi obecnie
29,2% (w 1945 roku - 21%). Każdego roku leśnicy w Polsce sadzą 500 mln nowych drzew. Lasy w Polsce zajmują około 9,1
mln ha powierzchni, z czego prawie 7,6 mln ha lasów jest zarządzanych przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. Głównym gatunkiem polskich lasów jest sosna, ale
z roku na rok zwiększa się udział gatunków liściastych. Rośnie wiek
i zasobność lasów zarządzanych przez PGL LP. Lasy Państwowe
dostarczają na rynek ponad 35 mln m³ drewna. Na terenie PGL LP
znajduje się wiele form prawnej ochrony przyrody a 40% gruntów
stanowią obszary Natura 2000. Leśnicy chronią lasy przed szkodliwymi czynnikami biotyczny, abiotycznymi i antropogenicznymi.
Lasy Państwowe finansują prace badawcze, prowadzą działania
z zakresu edukacji leśnej społeczeństwa oraz udostępniania turystycznego lasu.
Różnorodność gatunkowa roślin
naczyniowych w północno-zachodniej Polsce (zasoby, ochrona)
Pomorze Zachodnie jest obszarem o szczególnych predyspozycjach i istotnym znaczeniu do badań nad różnorodnością w świecie roślin. Jest bardzo ważnym pod względem fitogeograficznym
obszarem Europy, gdzie spotykają się granice zasięgów gatunków
o atlantyckim i kontynentalnym typie rozmieszczenia. Jest to też
65
obszar relatywnie bardzo dobrze zachowany i urozmaicony pod
względem przyrodniczym: wybrzeże morskie, liczne mokradła
i torfowiska, ekosystemy jeziorne i rzeczne, w tym wielkiej rzeki
Europy Środkowej o naturalnym charakterze ujścia jaką jest rzeka
Odra. Dane florystyczne są zbierane na tym terenie od ponad 150
lat, najpierw przez botaników i przyrodników niemieckich, którzy
pozostawili niezmiernie bogaty dorobek, a po roku 1945 – polskich. Niestety do tej pory niewiele regionów Pomorza Zachodniego doczekało się systematycznych badań florystycznych (tj.
opracowanych flor naczyniowych). Istnieje wprawdzie szerokie piśmiennictwo i wiele opracowań dokumentacyjnych ale dotyczą one
przede wszystkim wybranych obiektów, najczęściej chronionych,
lub wyselekcjonowanych taksonów. Jest to zapewne wynikiem faktu, że do 1985 roku nie było na tym obszarze uniwersyteckiej jednostki naukowej, tzn. takiej, której zadania badawcze koncentrują
się nie na badaniach aplikacyjnych (jak np. opracowania dokumentacyjne rezerwatów) ale przede wszystkim na uzyskaniu wiedzy
z zakresu badań podstawowych (zagadnienia z zakresu regionalnej
geografii roślin). Sytuacja ta zmieniła się dopiero od 1985 roku, po
powołaniu Uniwersytetu Szczecińskiego i Wydziału Biologii US. Do-
66
18.09.2014 | 10.00-11.30
tychczasowe wyniki badań pozwalają na stwierdzenie, że flora naczyniowa Pomorza Zachodniego liczy około 1250 gatunków, z tego
około 20% to taksony obce, zarówno archeofity (gatunki przybyłe
do końca XV wieku), jak i kenofity (gatunki przybyłe w czasach nowożytnych). Około 40 gatunków można zaklasyfikować jako rośliny
obce inwazyjne, które stanowią lub w przyszłości mogą stanowić
zagrożenie dla rodzimej flory. Największym problemem w badaniach nad różnorodnością flory Pomorza Zachodniego jest dzisiaj
polityka naukowa państwa, w wyniku której nie finansuje się badań
regionalnych (ich wyniki są słabo punktowane przez MNiSW). Jest
to o tyle niezrozumiałe, że prace tego rodzaju nie wymagają wielkich funduszy (na tle innych badań biologicznych), a ich wyniki są
ogromnie ważne dla zachowania dziedzictwa przyrodniczego Ojczyzny. Do najważniejszych moim zdaniem zadań w tym obszarze
należy [1] rozszerzenie i uzupełnienie systemu (bazy danych) o zasobach florystycznych Pomorza Zachodniego oraz [2] zachowanie
okazów występujących obecnie roślin w herbarium. Pozwoli to na
skuteczną ochronę bioróżnorodności, a także da wskazówki do odpowiednich działań gospodarczych.
PANEL V: GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA – PRZEGLĄD DOBRYCH PRAKTYK
18.09.2014 | 12.00-13.30
PANEL V: GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA – PRZEGLĄD
DOBRYCH PRAKTYK
MODERATOR
Waldemar Miśko
Przewodniczący Zarządu
Związku Miast i Gmin Dorzecza
Waldemar Miśko, absolwent Politechniki Szczecińskiej, jest
gospodarzem Gminy Karlino w województwie Zachodniopomorskim od 1993 roku. To za jego sprawą Karlino staje się miastem europejskim, otwartym i przyjaznym zarówno dla środowiska, inwestorów oraz dla mieszkańców, jak też przybywających
tam turystów Od początku swojego urzędowania Waldemar
Miśko postawił na rozwój gminy oraz współpracę i współdziałanie międzynarodowe.
Doprowadził do ustanowienia w 2004 roku na terenie Gminy
Karlino Podstrefy Kostrzyńsko Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, a w chwili obecnej w Karlinie funkcjonują równolegle
2 Specjalne Strefy Ekonomiczne.
Pełni funkcję Przewodniczącego Zarządu Związku Miast
i Gmin Dorzecza Parsęty, który zrzesza gminy, leżące w dorzeczu
rzeki Parsęty. Do zadań Związku należy m.in. ochrona i kształtowanie środowiska dorzecza Parsęty poprzez: podejmowanie
wspólnych przedsięwzięć w zakresie ochrony wód, ziemi, powietrza i krajobrazu. Pozwala to na wspólne wypracowanie różnych
rozwiązań oraz realizację wspólnych projektów, które wpływają
pozytywnie na rozwój całego regionu. Jednym z takich działań
była realizacja ogromnego projektu, który uzyskał dofinansowanie 260 mln euro pn. ”Zintegrowana gospodarka wodno
mgr inż. Beniamin
Chochulski
Dyrektor Generalny
Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.
w Szczecinie
- ściekowa w Dorzeczu Parsęty”. Celem przedsięwzięcia było
wyposażenie gmin na terenie Związku Miast i Gmin Dorzecza
Parsęty w zbiorcze systemy odprowadzania ścieków spełniające
wymagania dyrektywy Unii Europejskiej 91/271, zapewnienie
właściwej gospodarki osadami oraz zapewnienie wody o odpowiedniej jakości dla mieszkańców.
Jest również Przewodniczącym Konwentu Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów Województwa Zachodniopomorskiego,
który obejmuje 114 miast/gmin z całego województwa. Spotkania Konwentu pozwalają na wymianę doświadczeń oraz na
wypracowanie wspólnych stanowisk, a także zgłaszanie potrzeb
i wniosków dla poprawy pracy samorządów jak również lepszego rozwoju całego regionu, ponieważ pewne cele można osiągnąć tylko wspólnie.
Pełni również funkcję Prezesa Zachodniopomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej.
Za swoje działania otrzymał już szereg nagród, m.in.: Tytuł
Europejczyka Roku w 2006r., Tytuł Samorządowego Menedżera
Roku, Samorządowego Menedżera Regionu w rankingu Pulsu
Biznesu, a bieżącym roku wyróżnienie w konkursie Perły Samorządu jako najlepszy włodarz w kategorii gmina miejsko-wiejska.
W dzisiejszym świecie stoimy wobec stosunkowo bliskiej perspektywy wyczerpania światowych zasobów kopalnych surowców energetycznych - oszczędzanie oraz poszukiwanie niekonwencjonalnych źródeł energii są koniecznością. Gmina Karlino
realizuje wiele nowatorskich inwestycji związanych z alternatywnymi i niekonwencjalnymi źródłami ciepła. Wprowadzane
są w życie projekty związane z ochroną środowiska przy użyciu
odnawialnych źródeł energii, a ich inicjatorem jest Burmistrz
Waldemar Miśko.
Poprawa jakości wody w Szczecinie - projekt współfinansowany z Funduszu Spójności Unii Europejskiej
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Historia – starania Gminy Miasto Szczecin o fundusze unijne
Kluczowe daty i terminy
Cele Programu
Finansowanie Programu
Krótki opis Programu, najważniejsze inwestycje
Korzyści dla miasta i mieszkańców w świetle zrealizowanego
Programu
7. Kontynuacja Programu, poziom skanalizowania
8. ZWiK skutecznie pozyskuje fundusze
67
PANEL V: GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA – PRZEGLĄD DOBRYCH PRAKTYK
Waldemar Miśko
Przewodniczący Zarządu Związku Miast
i Gmin Dorzecza Parsęty, Burmistrz Karlina
Zintegrowana gospodarka wodno-ściekowa w dorzeczu Parsęty” – projekt realizowany w ramach Funduszu Spójności
Projekt „Zintegrowana gospodarka wodno-ściekowa w dorzeczu Parsęty” był największym projektem realizowanym przez Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty. Swoim zasięgiem obejmował 22
gminy zrzeszone w Związku. W wyniku restrukturyzacji, Projekt został podzielony na dwie Fazy. Do Fazy I wytypowano w całości realizację usług Pomocy Technicznej, usług Inżyniera Kontraktu oraz realizację Robót obejmujących Rejon I Białogard i Rejon II Kołobrzeg.
Grzegorz Wasilewski
Członek Zarządu Miejskie Przedsiębiorstwo
Wodociągów i Kanalizacji
w m. st. Warszawie S.A.
Modernizacja oczyszczalni ścieków
w Warszawie
Pierwsze prace badawcze w zakresie oczyszczania ścieków w Warszawie rozpoczęto w roku 1911. Wojny uniemożliwiły ich kontynuację.
Po II wojnie światowej, wraz z odbudową stolicy, nastąpił przyrost obszaru aglomeracji, powodujący konieczność rozwijania
infrastruktury kanalizacyjnej. Problem oczyszczania ścieków nabrzmiewał wraz ze wzrostem powierzchni miasta oraz liczby jego
mieszkańców.
68
18.09.2014 | 12.00-13.30
Do II Fazy zaś został wytypowany w całości zakres Rejonu III Szczecinek. Realizacja Projektu w całym zakresie miała przede wszystkim
pozytywny wpływ na środowisko. Stworzono dla całego Dorzecza
systemy zbiorczego odbioru i oczyszczania ścieków, odprowadzanych do wód lub gruntu, w których stężenie zanieczyszczeń odpowiada wymaganiom Dyrektywy Rady dotyczącej oczyszczania
ścieków komunalnych 91/271/EWG. Stworzono także odpowiedni
system dostarczania wody pitnej, mieszkańcom Dorzecza Parsęty,
o odpowiedniej jakości fizykochemicznej i mikrobiologicznej. Podjęte działania wpłynęły na poprawę warunków sanitarnych na obszarach objętych przedsięwzięciem inwestycyjnym. W efekcie – za
unijne pieniądze i na preferencyjnych warunkach - unikatowa pod
względem przyrodniczo-krajobrazowym kraina zyskała podwójnie.
Do mieszkańców, ale i tysięcy turystów, trafia bezpieczna i czysta
woda. Zanieczyszczenia zamiast do nieszczelnych szamb płyną
zaś do oczyszczalni ścieków. Całkowita wartość Projektu (bez VAT)
- I Faza: 710 914 304,72 PLN w tym dofinansowanie z FS zgodnie
z Decyzją KE: 117 736 846,00EUR; II Faza: 336 070 080,74 PLN w tym
dofinansowanie z FS zgodnie z Decyzją KE: 83 312 358 EUR.
Budowę oczyszczalni „Czajka”, rozpoczętą w latach siedemdziesiątych, zakończono w 1990r. Długi cykl realizacji spowodował, że
zakład odbiegał od ówczesnych standardów technologicznych.
Przystępując do UE Polska zobowiązała się wypełnić szereg wymagań, w tym m.in. związanych z ochroną środowiska, do końca 2015
roku.
W latach 2008-2012 zmodernizowano i rozbudowano oczyszczalnię ścieków „Czajka”. Zastosowanie najnowszych i wysokoefektywnych technologii pozwoliło na spełnienie wymagań prawa dotyczących jakości ścieków oraz na rozwiązanie problemu ze znaczną ilością osadów.
Nastąpiła skokowa poprawa jakości ścieków oczyszczonych – azot
ogólny spadł z 21,6 mg/l do 7,73; fosfor ogólny z 0,72 mg/l do 0,4.
Projekt, współfinansowany ze środków UE, kosztował łącznie
z układem przesyłowym 2,9 mld zł, wkład unijny wynosi 1,1 mld zł.
Największa w Europie Środkowej inwestycja ekologiczna, postawiła Warszawę na równi z innymi stolicami europejskimi, pozwalając istotnie poprawić jakość wody w Wiśle oraz w Bałtyku
PANEL V: WYKORZYSTANIE OZE W ENERGETYCE...
18.09.2014
12.00-13.30
17.09.2014||12.00-13.30
PANEL V: WYKORZYSTANIE OZE W ENERGETYCE – PRZEGLĄD
DOBRYCH PRAKTYK I NOWYCH TECHNOLOGII
MODERATOR
dr hab. Bartosz
Mickiewicz, prof. ZUT
Zachodniopomorski
Uniwersytet Technologiczny
Dr hab. inż. Bartosz Mickiewicz, prof. ZUT posiada 16-letni staż
pracy. Pracę zawodową rozpoczął w 1998 r. w Akademii Rolniczej
w Szczecinie. Jeszcze jako student był Przewodniczącym Niezależnego Zrzeszenia Studentów AR w Szczecinie, inicjator i organizator demonstracji studenckich, członek Zarządu Krajowego NZS
w latach 1992-94. W 1998 r. uzyskał stopień dr, a w 2011 r. stopień
dr hab. W dorobku naukowym ma 265 publikacji, w tym autorskich 132 i współautorskich 133 prac. Znaczna część tych opracowań opublikowana została w języku rosyjskim i angielskim.
Bogaty dorobek publikatorski za granicą przyczynił się do propagowania wiedzy dotyczącej problemów polskiej wsi i rolnictwa
na tle doświadczeń Unii Europejskiej. Był organizatorem 15 konferencji naukowych. Na podkreślenie zasługuje fakt, że dr hab. B.
Mickiewicz brał i bierze udział w 14 projektach badawczych finansowanych przez KBN i MNiSzW. Ma doświadczenie w pracach
organizacyjnych na Uczelni jako prodziekan i obecnie dziekan
Wydziału Ekonomicznego ZUT i członek Senatu Uczelni. Aktywny
członek stowarzyszeń naukowych, w tym zagranicznych - Akademik Międzynarodowej Akademii Rolniczego Kształcenia w Moskwie i Łotewskiej Akademii Nauk Rolniczych i Leśnych. Poza pracą
Karol Szejn
Pełnomocnik ds. Jakości Obsługi Klientów,
Viessmann Sp. z o.o
Prezentacja nowych technologii
z wykorzystaniem Odnawialnych
Źródeł Energii
1. Krótki rys historyczny; geneza zkładu , rozwój holdingu
2. Kompleksowy program produkcji; najnowocześniejszych niskotemperaturowych i kondendensacyjnych kotłów grzewczych
od 1,9 kW do 20 MW ; olejowych , gazowych i na biomasę
3. Szeroki wahlarz urządzeń do instalacji z wykorzystaniem kogeneracyji i trigeneracji od 20 kWel do 401 kWel pompy ciepła
zawodową udziela się w działalności na rzecz praktyki gospodarczej biorąc udział w charakterze eksperta w szkoleniach dla rolników, przedsiębiorców i przedstawicieli samorządów lokalnych;
propagując wśród uczestników zgromadzoną wiedzą naukową.
Za udział w pracy naukowej, dydaktycznej i popularyzatorskiej
został nagrodzony nagrodami Rektora oraz odznaczeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Zasłużony dla Rolnictwa. Jest doktorem honoris causa Białoruskiej Akademii w Gorkach, od 2010
roku. Dr hab. inż. Bartosz Mickiewicz działa aktywnie na polu edukacji ekologicznej dla uczniów szkół podstawowych województwa zachodniopomorskiego. Jako prezes Fundacji Europejski
Instytut Rozwoju Zrównoważonego organizuje akcje edukacyjne
dotyczące gospodarki odpadami, oszczędzania wody, dbania
o środowisko przyrodnicze. Współpracuje na tym polu z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Szczecinie. Jako prezes Stowarzyszenia Naukowego Instytut
Gospodarki i Rynku inicjuje akcje propagujące proobywatelskie,
prospołeczne i prośrodowiskowe postawy ludzi wobec wyzwań
współczesności. Współpracuje Zachodniopomorskim Ośrodkiem
Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach i z Zachodniopomorskim
Urzędem Marszałkowskim, wspierając osobiście inicjatywy służące rozwoju wsi i rolnictwa województwa zachodniopomorskiego
– udział w szkoleniach dla rolników, mieszkańców wsi, działaczy
LGD, itp. Jest członkiem i ekspertem zaproszonym przez Marszałka Województwa do oceny funkcjonowania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich (społecznie). Jest także członkiem Rady Społecznej
działającej przy Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy w Szczecinie (społecznie).
dlainstalacji grzewczych ichłodniczych do dla; domków , budynków wielorodzinnych , obiektów użyteczności publicznej i przemysłowych od 1,7 kW do 2 MW
4. Termiczne kolektory słoneczne ; prózniowe z technologią „ Heat
Pipe” , płytowe , płytowe wielkopowierzchniowe, do podgrzewu
cwu, wody technologicznej,systemów grzewczych i chłodniczych
5. moduły fotowoltaiczne z kompleksową ofertą instalacji fotowoltaicznych dla programu Prosument oraz instalacji energetycznych powyżej 40 kWp
6. Projekt „Effecient Plus” omówienie realizacji projektuw 2010
roku, całkowitej modernizacji głównych zakładów produkcyjnych Viessmann Allendorf i osiągnięcie poprawy efektywności
energetycznej oraz redukcji emisji CO2 do poziomu jaki wyznaczył sobie leader redukcji emisji CO2 w UE na rok 2020 ,
z uwzględniem ; termomodernizcji, wentylacji ,systemó grzewczych i chłodniczych oraz procesów produkcyjnych
69
7. Referencje Viessmann w Polsce; udział Viessmann Sp z o.o.w modernizacjach systemów grzewczych , a zatem redukcjoi emisji
CO2 w latach 1993 -2013
8. Oferta Viessmann na rok 2014 i lata 2015- 2020 najbardziej kom-
mgr inż. Paweł Karwat
kierownik ds. produkcji biogazu
Poldanor SA
Duńska technologia biogazowni jako lider
doświadczeń związanych z wykorzystywaniem biogazu. Bariery i wyzwania w tego
rodzaju inwestycjach
Poldanor SA jest rozpoznawalnym przedsiębiorstwem rolnym
działającym na polskim rynku od 20 lat. Spółka prowadzi produkcję roślinną na areale ok 13.000 ha oraz produkcję trzody chlewnej
opartą na stadzie podstawowym ponad 18.100 macior. Poldanor SA
jest członkiem AXZON Group, globalnego koncernu zorientowane-
mgr inż. Adam KONISZEWSKI
Glen Dimplex Sp.z o.o.
Rozwiązania systemowe w dziedzinie
grzania i chłodzenia – pompy ciepła
Dla zapewnienia doskonałego klimatu w dobrze izolowanym
nowym budownictwie, obok efektywnej instalacji ogrzewania
z pompami ciepła coraz ważniejsze staje się także chłodzenie pomieszczeń. Nasłonecznienie, wewnętrzne obciążenia termiczne
przyczyniają się do rosnącego zapotrzebowania na chłód. Dla
każdego dolnego źródła ciepła (powietrze, grunt, woda) Dimplex
oferuje doskonałe rozwiązanie, aby instalacja grzewcza mogła być
wykorzystana także do chłodzenia.
70
18.09.2014 | 12.00-13.30
plaksową ofertą dla programów termomodernizacji , modernizacji oraz nowych obiektów projektwanych i budowanych wg
wymogów i deryktyw środowiskowych i ekonomicznych UE ,
z wielorakimi korzysąciami dla rozwoju gospodarczego Polski.
go na zrównoważony rozwój agrobiznesu oraz na potrzeby spożywania przez konsumentów wysokiej jakości żywności.
W okresie 2005-2014 Poldanor, jako jedyny inwestor w Polsce,
zbudował osiem nowoczesnych biogazowni rolniczych wykorzystujących nawóz zwierzęcy oraz inne rodzaje biomasy. Pod względem
mocy zainstalowanej (7,4 MW) biogazownie spółki stanowią 12%
w polskiego sektora biogazu rolniczego. W najbliższej przyszłości
planowane są dalsze inwestycje w tę gałąź energetyki odnawialnej.
Obecnie najpoważniejszą barierą dla inwestycji w OZE w tym i biogazownie rolnicze jest brak systemowych rozwiązań prawnych, które
mogłyby pozwolić na stabilny rozwój tego sektora energetyki w Polsce.
W związku brakiem przepisów zabiegających nadpodaży ”zielonych certyfikatów” oraz opóźnień związanych przedłużeniem systemu wsparcia dla kogeneracji wiele istniejących instalacji biogazowych znalazło się w bardzo trudnej sytuacji finansowej. Dla nowych
inwestycji z branży OZE brakuje w dalszym ciągu „fundamentu”
w postaci ustawy OZE, która pozwoliłaby inwestorom spokojnie
planować, pozyskać finasowanie i realizować tego typu projekty.
Przy użyciu rewersyjnych pomp ciepła powietrze/woda, grunt/
woda lub woda/woda, Dimplex daje możliwość ogrzewania i aktywnego chłodzenia jednym urządzeniem. Zasada działania systemu jest stosunkowo prosta – w porze zimowej pompa ciepła pracuje jako efektywne urządzenie grzewcze pobierające energię z dolnego źródła ciepła, ale dzięki odwróceniu procesu pompa ciepła
staje się agregatem chłodniczym. Powstające w trybie chłodzenia
ciepło odpadowe może być również wykorzystywane dalej, w ten
sposób oprócz doskonałego klimatu, otrzymujemy bezpłatne ciepło służące np. do podgrzewania wody użytkowej, basenu lub zaopatrywania dodatkowych odbiorników ciepła.
Powietrze, podobnie jak grunt jest doskonałym nośnikiem energii, którą pompy ciepła wykorzystują bardzo efektywnie. Jednak
aby cały system działał możliwie wydajnie, oprócz pompy ciepła,
niezbędny jest prawidłowy dobór pozostałych elementów instalacji. Wszystko po to aby cała instalacja pracowała najlepiej jak to
możliwe.
Magdalena Szwarc-Bakuła
Członek Zarządu Agroelektrogaz sp. z o.o.
18.09.2014 | 12.00-13.30
biogazowni jako OZE a także ich wpływu na gospodarkę krajową
i lokalną. Pokazany będzie również wpływ tego procesu na ochronę środowiska. Ponadto w trakcie prezentacji wykazane zostaną zalety
technologii biogozawni, w szczególności w porównaniu z innymi
źródłami energii odnawialnej, zalety rozproszonych źródeł energii
i kogeneracji oraz otoczenie prawne w zakresie gospodarki odpadami.
Biogazownie i kogeneracja
Przedmiotem prezentacji Pani Magdaleny będzie prezentacja
biogzawani jako technologii, omówienie podstawowych zalet
71
PANEL V: ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII. ENERGIA TERMALNA SZANSĄ...
18.09.2014 | 12.00-13.30
PANEL V: ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII.
ENERGIA TERMALNA SZANSĄ DLA ROZWOJU REGIONU
MODERATOR
Bartosz Domaszewicz
Pełnomocnik Zarządu ds.
Komunikacji Zewnętrznej,
Wojewódzki Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Łodzi
Mgr Tomasz Łysek
Prezes Zarządu
i Gospodarki Wodnej w Łodzi
Wykorzystanie energii to
innowacyjna inwestycja w przyszłość
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Łodzi chętnie
wspiera „zielone inwestycje” związane z obszarem energii termalnej
WFOŚiGW w Łodzi od ponad dwudziestu lat wspiera zadania
mające na celu ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Na coraz większą skalę wspieramy finansowo zadania związane z pozyskiwaniem i wykorzystywaniem energii geotermalnej. W ostatnich latach tego typu projekty zostały dofinansowane ze środków Funduszu na kwotę ponad 20 milionów złotych.
Finansujemy projekty zarówno typowo inwestycyjne jak i te związane z obszarem badań naukowych i edukacji ekologicznej.
WFOŚiGW w Łodzi akcjonariuszem i udziałowcem w instytucjach zaangażowanych w obszar energii geotermalnej
Nasza instytucja posiada udziały w Geotermii Uniejów imienia
Stanisława Olasa Sp. z o.o. oraz akcje Geotermii Mazowieckiej SA.
mgr inż. Jacek Kurpik
Prezes Zarządu Spółki
Geotermia Uniejów
imienia Stanisława Olasa
Spółka z o.o.
72
Od kilku lat zaangażowany w kwestie związane z ochroną
środowiska naturalnego w województwie łódzkim. Aktywnie
uczestniczy w promowaniu postaw proekologicznych oraz ich
pozytywnego wpływu na środowisko. Jednym z obszarów jego
prośrodowiskowej aktywności są czynne działania związane ze
zrównoważonym transportem, a szczególnie transportem rowerowym.
Dzięki temu ma realny wpływ na kształtowanie się polityki tych
podmiotów, biorąc udział w ważnych procesach decyzyjnych, także tych związanych z obszarem energii geotermalnej.
Energia termalna ważnym źródłem rozwoju dla regionu
łódzkiego
Realizacja projektów związanych z energią termalną niewątpliwie przyczynia się do rozwoju gospodarczego, infrastrukturalnego,
jak i turystycznego tych gmin, na terenie których się ją pozyskuje
i wykorzystuje. Co ważniejsze, inwestycje te realizowane są zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju i poszanowaniem przyrody. Przykładem tego typu inwestorów są m.in. Gmina Uniejów
i Gmina Poddębice.
Międzynarodowy sukces energii termalnej
Wydobywanie i wykorzystywanie energii termalnej odniosło
sukces nie tylko województwie łódzkim i w Polsce, ale także na całym świecie.
Energia geotermalna jest konkurencyjna zarówno pod względem ekologicznym i ekonomicznym. Jej zasoby istnieją na całym
świecie, gdzie w dużej mierze wykorzystywana jest do produkcji
energii elektrycznej. Innymi popularnymi obszarami, w których się
ją wykorzystuje są m.in.: ciepłownictwo, turystyka i rekreacja czy
lecznictwo.
Jest ona przyjazna dla środowiska, a przy tym efektywnie wpływa na rozwój nowych technologii. Energia geotermalna uważana
jest w wielu krajach za jedno z najbardziej perspektywicznych odnawialnych źródeł energii, dlatego też jej racjonalne wykorzystywanie jest szansą rozwoju dla nas wszystkich.
Wykorzystanie wody i energii
geotermalnej w Uniejowie
Lokalizacja
Uniejów położony jest w centralnej części Niżu Polskiego, w woj.
łódzkim, w pobliżu autostrady A2.
PANEL V: ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII. ENERGIA TERMALNA SZANSĄ...
Historia
Ten obszar geologiczny został dobrze przebadany podczas wykonywania wierceń rozpoznawczych i już w 1978 roku natrafiono na
gorące wody o temp. 70 °C.
Geologia
Wody termalne w Uniejowie zalegają w warstwie piaskowców dolnokredowych.
Mineralizacja wód
Są to wody chlorkowo-sodowe i posiadają mineralizację około 8 g/
dm3.
Właściwości lecznicze uniejowskiej wody termalnej
Woda termalna działa wspomagająco w leczeniu schorzeń skóry,
śluzówki dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, narządów
ruchu, spojówki oka oraz innych.
Wykorzystanie wody i energii geotermalnej:
Zagospodarowuje się zarówno wodę termalną oraz zawarte w niej
ciepło.
mgr Andrzej Peraj
Wiceprezes Zarządu
Geotermia Poddębice Sp. z o.o.
Przykład wykorzystania energii oraz wód
geotermalnych do celów grzewczych,
balneologicznych oraz rekreacyjnych
w Poddębicach
Odwiert geotermalny „Poddębice GT-2”
Na przełomie 2009/10 roku Geotermia Poddębice Sp. z o.o. wykonała odwiert geotermalny „Poddębice GT-2”, dzięki któremu
z głębokości 2 101 m ujęto wodę termalną o temperaturze 71 oC,
wydajności 116 m3/h (samowypływ) do 300 m3/h (pompowanie)
oraz mineralizacji 0,432 g/l wody. Takie parametry są doskonałe do
wykorzystania w ciepłownictwie, rekreacji i zabiegach rehabilitacyjnych w szpitalu. Koszt odwiertu to 12 mln zł z czego 4,9 mln zł
to dotacja ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej.
Wykorzystanie wód termalnych
Ciepłownictwo
Po wykonaniu odwiertu, dokumentacji technicznej oraz pozyskaniu dotacji ze środków WFOŚiGW w Łodzi w 2012 roku Geotermia
Poddębice wybudowała wymiennikownię geotermalną oraz sieć
ciepłowniczą do 6 obiektów użyteczności publicznej m. in. do szkół,
szpitala, pałacu i obiektów sportowych. Kolejne geotermalne sieci
ciepłownicze do kotłowni osiedlowych od 2013 roku buduje Gmi-
18.09.2014 | 12.00-13.30
a) ciepłownictwo. Potencjał energetyczny ciepłowni geotermalnej
wynosi 3,2 MW. Woda wydobywana z odwiertów jest tłoczona do
centrali cieplnej, w której za pośrednictwem wymienników ciepła
oddaje energię cieplną wodzie sieciowej.
b) rekreacja i lecznictwo. Woda termalna po oddaniu ciepła wodzie sieciowej w wymiennikach ciepła instalacji ciepłowniczej posiada temperaturę około 40°-45°C. Zagospodarowuje się ją na cele
rekreacyjne i lecznicze.
Status Uzdrowiska
Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r. Uniejów uzyskał status uzdrowiska.
Modernizacja systemu ciepłowniczego
W wyniku modernizacji w oparciu o odnawialne źródła energii
z wykorzystaniem wysokosprawnej kogeneracji gazowej zostanie
osiągnięta możliwość produkcji energii elektrycznej o mocy wytwórczej 2,4 MW i zwiększenie mocy centrali cieplnej o 3,2 MW.
na Poddębice, dzięki czemu odłączane są kotły opalane gazem
ziemnym oraz brykietem ze słomy. Ograniczana jest emisja pyłów
i gazów do atmosfery, co powoduje uzyskanie znakomitego efektu
ekologicznego.W 2014 roku podłączone do geotermii będą wszystkie kotłownie osiedlowe. Kolejne plany w dziedzinie ciepłownictwa
to budowa sieci cieplnych na osiedlach domków jednorodzinnych
w ramach ograniczania niskiej emisji. Łączny koszt inwestycji w infrastrukturę do odbioru i przesyłu ciepła geotermalnego to blisko
15 mln zł z czego dotacje ze środków WFOŚiGW w Łodzi to prawie
10 mln zł.
Balneologia
Trzecim sposobem wykorzystania wód termalnych jest rehabilitacja
w poddębickim szpitalu, gdzie osoby ze schorzeniami narządów ruchu bądź po urazach mogą w ciepłej termalnej wodzie wracać do
pełnej sprawności.
Rekreacja
Od 2011 roku spółka z powodzeniem realizuje pilotażowy program
wykorzystania wody termalnej w sezonowych basenach kąpielowych. Z roku na rok liczba mieszkańców oraz turystów korzystających z kąpieli w termalnych źródłach zwiększa się w związku z czym
Gmina Poddębice przygotowuje dokumentację pod całoroczne
Termalne Centrum Kąpielowe.
Spożycie
Kolejnym sposobem wykorzystania wód termalnych jest jej spożycie, obecnie można zaczerpnąć wody mającej 27 tys. lat w Pijalni
Wód Termalnych. W 2015 roku zaplanowane jest wtłaczanie poddębickiej wody termalnej do miejskich wodociągów.
Gmina Poddębice wraz z Geotermią Poddębice Sp. z o. o. wspólnie
zabiegają o pozyskanie inwestorów w dziedzinie hotelarstwa oraz
upraw ogrodniczych tak, aby w jak najszerszym stopniu wykorzystać potencjał wód i energii geotermalnej.
73
PARTNERZY
PATRONI MEDIALNI
TORYCZNY
Urząd Marszałkowski Województwa
Sieć Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich działa pod
auspicjami Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju i w województwie zachodniopomorskim obejmuje Główny Punkt Informacyjny
w Szczecinie i Lokalny Punkt Informacyjny w Koszalinie.
Konsultanci punktów informacyjnych w Szczecinie i Koszalinie
udzielają nieodpłatnie odpowiedzi na zapytania dotyczące możliwości finansowania różnego rodzaju inwestycji z Funduszy Europejskich.
Wszyscy, którzy są zainteresowani złożeniem wniosku o dofinansowanie swojego projektu, mogą liczyć na pomoc konsultantów,
która obejmuje m.in. wstępną analizę danego pomysłu i zakwalifikowanie go do konkretnego działania czy programu w ramach
Funduszy Europejskich. Beneficjenci otrzymają również informację
o wszystkich celach i priorytetach programów krajowych i programu regionalnego. Konsultanci udzielają informacji o zasadach
współfinansowania wniosków, kryteriach oceny i wyboru projektów
oraz obowiązujących w tym zakresie procedurach, a także o terminach konkursów i kierują przyszłych beneficjentów do konkretnej
instytucji, która zajmuje się naborem wniosków. Konsultanci dysponują również informacjami o już realizowanych projektach, m.in.
szkoleniach, które odbywają się na terenie województwa. Pytania
do punktów można kierować telefonicznie, pisemnie, mejlowo lub
osobiście podczas wizyty w punkcie. Punkty udostępniają również
nieodpłatnie publikacje dotyczące Funduszy Europejskich.
PIFE organizują spotkania informacyjne dla potencjalnych beneficjentów, szkolenia, konferencje i seminaria. Ponadto udzielają
informacji poza siedzibą punktu, prowadząc tzw. mobilne punkty
informacji. Występują też jako prelegenci w odpowiedzi na zaproszenie każdej jednostki, która jest zainteresowana organizacją spotkania dotyczącego funduszy. Organizują również konkursy i lekcje
europejskie w szkołach, cykliczne spotkania otwarte w gminach,
stoiska dot. Funduszy Europejskich na różnego rodzaju targach,
sympozjach i konferencjach.
W trakcie przygotowania wniosku specjaliści ds. Funduszy Europejskich udzielają informacji o aktualnych konkursach oraz sposobie składania wniosków, podpowiadają, jak przygotować wniosek,
co powinno się znaleźć w generatorze wniosków oraz z jakich dokumentów należy korzystać przy przygotowywaniu wniosku. Gdy
beneficjent
otrzyma
dofinansowanie, może się zwrócić do Punktów
PATRONI
MEDIALNI
Informacyjnych po informację, jak powinna wyglądać realizacja
projektu według instytucji realizującej dany program. Informacja
dotyczy również zamówień publicznych, kosztów kwalifikowanych,
terminów przygotowań wniosków o płatność. Beneficjenci mogą
również dowiedzieć się jak mierzyć wskaźniki postępu realizacji
projektu i jak przygotować się do kontroli. Przy rozliczaniu wniosku
konsultanci wspierają w zakresie wymogów formalnych wniosków
o płatność z uwzględnieniem etapów ich przygotowania, zasad
sporządzania części finansowej i rzeczowej, podpisywania upoważnień, uwzględnienia prawidłowej wizualizacji, a także właściwego
opisywania dokumentów finansowo-księgowych.
Chcesz wiedzieć więcej o Funduszach Europejskich?
Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich
ul. Kuśnierska 12B
70-536 Szczecin
tel. 800 34 55 34,
[email protected]
Lokalny Punkt Informacyjny w Koszalinie
Al. Monte Cassino 2
75-412 Koszalin
tel. 94 317 74 07
[email protected]
Projekt współfinansowany ze środków UE z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013.
74
100
95
75
25
5
0
PARTNER STRATEGICZNY
PARTNER BIZNESOWY
PARTNERZY
PARTNER STRATEGICZNY
PARTNERZY
PATRONI MEDIALNI
PATRONI MEDIALNI
PARTNER BIZNESOWY

10 publikacja przedforumowa.indd

Transkrypt

Podobne dokumenty

PL_Einladung.

Opiekun w żłobku lub klubie dziecięcym

lista przedsięwzięć priorytetowych na 2016 rok

Program Forum Inwestycyjne Amber