woda i scieki_cz II

Transkrypt

woda i scieki_cz II
Gospodarka wodno-ściekowa w małej i
średniej firmie
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
1
Blok B
Pozwolenie wodnoprawne
i analityka wody i ścieków
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
2
1
Prezentacja uczestników
•
•
•
•
Imię i nazwisko,
Firma
Zajmowane stanowisko,
Zakres zainteresowań w ramach gospodarki wodno-ściekowej
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
3
Program szkolenia
08.30 – 10.00
Moduł I. Pozwolenie wodnoprawne i przygotowanie operatu wodnoprawnego
10.00 – 10.15
Przerwa
10.15 – 11.15
Moduł II. Wymogi stawiane wodzie i ściekom w przepisach
11.15 – 11.30
Przerwa
11.30 – 12.30
Moduł III. Wskaźniki jakości wody, ścieków i osadów
12.30 – 13.15
Przerwa obiadowa
13.15 – 14.15
Moduł III. c.d.
14.15 – 14.30
Przerwa
14.30 – 15.30
Moduł IV. Badania laboratoryjne wody, ścieków i osadów
15.30 – 16.00
Zakończenie szkolenia.
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
4
2
Moduł I
Pozwolenie wodnoprawne
i przygotowanie operatu wodnoprawnego
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
5
Ćwiczenie 1 „Konieczność uzyskania pozwolenia
wodnoprawnego”
W oparciu o informacje przekazane w „bloku A” określić, zakres wymaganego
pozwolenia wodnoprawnego dla następujących zakładów:
Przykład 1
•
•
•
Zakład eksploatuje ujęcie wód podziemnych obejmujące:
dwie studnie głębinowe
stację uzdatniania wody, w której skład wchodzi:
– układ ciśnieniowego napowietrzania wody (2 aeratory ciśnieniowe)
– dwa filtry wody I stopnia
– dwa filtry wody II stopnia
– cztery hydrofory
– dwie pompy wody płuczącej
– awaryjny układ dezynfekcji wody podchlorynem sodu
układ oczyszczania popłuczyn, składający się z:
– jednokomorowego odstojnika o objętości odpowiadającej dwukrotnej ilości
popłuczyn powstających podczas jednego płukania filtra
– kolektora zrzutowego ścieków do pobliskiej rzeki
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
6
3
Ćwiczenie 1 c.d.
Przykład 2
Zakład mleczarski posiada własne ujęcie wód podziemnych ze stacją
uzdatniania i zmiękczania wody. Ścieki poprodukcyjne i z SUW oraz
socjalno-bytowe odprowadza do kanalizacji komunalnej, natomiast ścieki
opadowe i wody pochłodnicze odprowadza wspólnym kolektorem do
pobliskiej rzeki.
Przykład 3
Zakład produkujący przetwory owocowo-warzywne pobiera wodę z
wodociągu miejskiego. W zakładzie eksploatowana jest mechanicznobiologiczna oczyszczalnia ścieków przyjmująca ścieki z zakładu
(technologiczne i socjalno-bytowe) oraz ścieki bytowe z pobliskiego osiedla
domów jednorodzinnych (10 budynków mieszkalnych). Wody opadowe
odprowadzane są do komunalnej sieci kanalizacji deszczowej.
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
7
Ćwiczenie 1 c.d.
Przykład 4
Mały zakład usługowy (produkcja wyrobów jubilerskich) odprowadza ścieki do
lokalnej przydomowej oczyszczalni ścieków zlokalizowanej na terenie działki.
Łączny pobór wody (przez mieszkańców domu oraz zakład) wynosi średnio
1,5 m3/d. Wody opadowe z dachów budynku odprowadzane są na powierzchni
terenu działki. Na terenie zakładu nie występują parkingi.
Przykład 5
•
•
•
Zakład galwanizeryjny eksploatuje oddzielne 3 sieci kanalizacyjne:
ścieków bytowych – odprowadzanych bezpośrednio do kanalizacji komunalnej,
ścieków technologicznych – podczyszczanych w mechaniczno-chemicznej
oczyszczalni zakładowej i odprowadzanych do kanalizacji komunalnej;
ścieków opadowych – podczyszczanych w separatorze szlamu i substancji
ropopochodnych i odprowadzanych własnym kolektorem do rzeki
Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
8
4
Zagadnienie pozwoleń wodnoprawnych
regulują dwie ustawy
• ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.- Prawo ochrony środowiska
(Dz.U. Nr 62, poz. 627, z późn. zm.)
• ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne
(Dz. U. Nr 115, poz. 1229 z późn.zm.)
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
9
Pozwolenia wodnoprawne
Uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego jest wymagane m. in. na:
•
•
•
Szczególne korzystanie z wód,
Rolnicze wykorzystanie ścieków, w zakresie nie objętym zwykłym
korzystaniem z wód,
Wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych
podmiotów, ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie
szkodliwe dla środowiska wodnego
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
10
5
Pozwolenie wodnoprawne
Pozwolenie wodnoprawne wydaje się na wniosek zainteresowanego, do którego
dołącza się:
1) operat wodnoprawny, zwany dalej “operatem”,
2) decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeŜeli na
podstawie odrębnych przepisów jest ona wymagana; jeŜeli decyzja ta nie jest
wymagana – wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego, jeŜeli plan ten został sporządzony,
3)
opis prowadzenia
nietechnicznym.
zamierzonej
działalności
sporządzony
w
języku
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
11
Operat wodnoprawny
Operat sporządza się w formie opisowej i graficznej.
Część opisowa operatu zawiera:
1) oznaczenie zakładu ubiegającego się o wydanie pozwolenia, jego siedziby i
adresu,
2) wyszczególnienie:
a) celu i zakresu zamierzonego korzystania z wód,
c) stanu prawnego nieruchomości usytuowanych w zasięgu oddziaływania
zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń
wodnych,
d) obowiązków ubiegającego się o wydanie pozwolenia w stosunku do osób
trzecich,
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
12
6
Operat wodnoprawny
Część opisowa operatu zawiera:
3) charakterystykę wód objętych pozwoleniem wodnoprawnym,
4) ustalenia wynikające z warunków korzystania z wód regionu wodnego,
5) określenie wpływu gospodarki wodnej zakładu na wody powierzchniowe oraz
podziemne,
6) sposób postępowania w przypadku rozruchu, zatrzymania działalności bądź
wystąpienia awarii, jak równieŜ rozmiar i warunki korzystania z wód oraz
urządzeń wodnych w tych sytuacjach.
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
13
Operat wodnoprawny
Część graficzna operatu zawiera:
1) plan urządzeń wodnych, naniesiony na mapę sytuacyjno-wysokościową terenu
z zaznaczonymi nieruchomościami, usytuowanymi w zasięgu oddziaływania
zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń
wodnych, z oznaczeniem powierzchni nieruchomości oraz właścicieli, ich
siedzib i adresów,
2) zasadnicze przekroje podłuŜne i poprzeczne urządzeń wodnych oraz koryt
wody płynącej w zasięgu oddziaływania tych urządzeń,
4) schemat funkcjonalny lub technologiczny urządzeń wodnych.
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
14
7
Operat wodnoprawny
Operat, na którego podstawie wydaje się pozwolenie wodnoprawne na pobór
wód, oprócz odpowiednich danych, zawiera dodatkowo:
1) określenie wielkości średniego dobowego poboru wody z podaniem bilansu
zapotrzebowania
wody
w
okresie
obowiązywania
pozwolenia
wodnoprawnego,
2) opis techniczny urządzeń słuŜących do poboru wody,
3) określenie rodzajów urządzeń słuŜących do rejestracji oraz pomiaru poboru
wody,
4) określenie zakresu i częstotliwości wykonywania wymaganych analiz
pobieranej wody.
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
15
Operat wodnoprawny
Operat, na podstawie którego wydaje się pozwolenie wodnoprawne na
wprowadzanie ścieków do wód, ziemi lub do urządzeń kanalizacyjnych,
oprócz odpowiednich danych, zawiera dodatkowo:
1) określenie ilości, stanu i składu ścieków oraz przewidywanego sposobu i
efektu ich oczyszczania,
2) opis instalacji i urządzeń słuŜących do gromadzenia, oczyszczania oraz
odprowadzania ścieków,
3) określenie zakresu i częstotliwości wykonywania wymaganych analiz
odprowadzanych ścieków oraz wód podziemnych lub wód powierzchniowych
powyŜej i poniŜej miejsca zrzutu ścieków,
4) opis urządzeń słuŜących do pomiaru oraz rejestracji ilości, stanu i składu
odprowadzanych ścieków,
5) opis jakości wody w miejscu zamierzonego wprowadzania ścieków,
6) informację o sposobie zagospodarowania osadów ściekowych.
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
16
8
Operat wodnoprawny
Procedura wydawania pozwolenia wodnoprawnego przewiduje
moŜliwość
przeprowadzenia
rozprawy
wodnoprawnej
(tylko, gdy jest taka konieczność)
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
17
Ćwiczenie 2
„Problematyka przygotowania operatu wodnoprawnego”
W oparciu o doświadczenia własne z zakresu gospodarki wodnościekowej zakładu w aspekcie uzyskania pozwoleń
wodnoprawnych proszę zaprezentować zagadnienie
wymagające rozwiązania lub wyjaśnienia
Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
18
9
Ćwiczenie 3
„Przygotowanie operatu wodnoprawnego”
W oparciu o informacje zawarte w Ustawie Prawo Wodne proszę określić jakie informacje
naleŜy zamieścić, w celu przedstawienia:
1. celu zamierzonego korzystania z wód dla zakładu ujmującego wody i/lub odprowadzającego
ścieki
2. zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód (przy poborze wód podziemnych i
wprowadzaniu ścieków do rzeki);
3. charakterystykę wód podziemnych (ujmowanych), powierzchniowych (do których
wprowadzamy ścieki)
4. wpływu gospodarki wodnej zakładu na wody powierzchniowe (przy odprowadzaniu ścieków)
oraz podziemne (przy ich poborze)
5. sposobu postępowania w przypadku rozruchu, zatrzymania działalności bądź wystąpienia
awarii, jak równieŜ rozmiar i warunki korzystania z wód oraz urządzeń wodnych w tych
sytuacjach
6. urządzeń słuŜących do rejestracji oraz pomiaru poboru wody lub zrzutu ścieków
7. określenie zakresu i częstotliwości wykonywania wymaganych analiz wód lub ścieków
Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
19
Przerwa
10.00 – 10.15
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
20
10
Moduł II
Wymogi stawiane wodzie i ściekom w przepisach
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
21
NajwaŜniejsze akty prawne
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r.
w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do
spoŜycia przez ludzi. (Dz.U. Nr 203 poz.1718)
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2004 r.
w sprawie warunków, jakie naleŜy spełnić przy wprowadzaniu
ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie
szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. Nr 168 poz.1763)
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
22
11
NajwaŜniejsze akty prawne
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2005 r.
w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska
wodnego, których wprowadzanie w ściekach przemysłowych do
urządzeń kanalizacyjnych wymaga uzyskania pozwolenia
wodnoprawnego (Dz.U. Nr 233 poz.1988)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 20 lipca 2002 r.
w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków
przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń
kanalizacyjnych (Dz.U. Nr129 poz.1108)
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
23
Ćwiczenie 4 „Jakość ujmowanej wody podziemnej”
W oparciu o zapisy Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada
2002 r. ocenić, jakość ujmowanej wody podziemnej w odniesieniu do
moŜliwości jej uzdatniania na cele spoŜycia przez ludzi:
Przykład 1
•
•
•
•
•
ujmowana woda charakteryzuje się następującymi parametrami:
Ŝelazo ogólne – 0,08 mg/dm3;
mangan ogólny – 0,011 mg/dm3;
azot amonowy – 2,16 mg/dm3;
azot azotanowy – 4,15 mg/dm3;
utlenialność – 10,12 mg/dm3;
•
Escherichia coli – 2 szt./100 cm3.
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
24
12
Ćwiczenie 4 c.d.
Przykład 2
ujmowana woda charakteryzuje się następującymi parametrami:
•
•
•
•
•
Ŝelazo ogólne – 0,18 mg/dm3;
mangan ogólny – 0,018 mg/dm3;
azot amonowy – 1,62 mg/dm3;
azot azotanowy – 3,57 mg/dm3;
utlenialność – 2,27 mg/dm3;
•
ogólna liczba bakterii w 37 0C – 31 szt./1 cm3.
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
25
Ćwiczenie 4 c.d.
Przykład 3
ujmowana woda charakteryzuje się następującymi parametrami:
•
•
•
•
•
Ŝelazo ogólne – 0,82 mg/dm3;
mangan ogólny – 0,018 mg/dm3;
azot amonowy – 1,62 mg/dm3;
azot azotanowy – 1,71 mg/dm3;
utlenialność – 1,77 mg/dm3;
•
ogólna liczba bakterii w 37 0C – 2 szt./1 cm3;
•
Escherichia coli – 0 szt./100 cm3.
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
26
13
Ćwiczenie 4 c.d.
Przykład 4
ujmowana woda charakteryzuje się następującymi parametrami:
•
•
•
•
•
Ŝelazo ogólne – 2,21 mg/dm3;
mangan ogólny – 0,25 mg/dm3;
azot amonowy – 0,21 mg/dm3;
azot azotanowy – 0,89 mg/dm3;
utlenialność – 1,11 mg/dm3;
•
ogólna liczba bakterii w 37 0C – 12 szt./1 cm3;
•
Escherichia coli – 0 szt./100 cm3.
Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
27
Ćwiczenie 5 „Jakość ścieków oczyszczonych”
W oparciu o informacje przekazane w „bloku A” oraz zapisy odpowiednich
Rozporządzeń przedstawić proponowaną w operacie wodnoprawnym
jakość ścieków odprowadzanych do odbiornika:
Przykład 1
Oczyszczalnia komunalna odbiera ścieki pochodzące od 12560 mieszkańców
znajdujących się w jej zlewni, oraz średnio 100 m3/d ścieków z ubojni o
stęŜeniu BZT5 wynoszącym 4800 mg/dm3.
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
28
14
Ćwiczenie 5 c.d.
Przykład 2
Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia przy zakładzie przerobu odpadów
zwierzęcych przyjmuje ścieki z procesów technologicznych oraz ścieki
bytowo-socjalne, w których ładunek zanieczyszczeń odpowiada 48 000
RLM. Dodatkowo do oczyszczalni kierowane są ścieki opadowe z rejonu
rampy rozładunkowej surowca oraz ze stacji uzdatniania wody.
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
29
Ćwiczenie 5 c.d.
Przykład 3
Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia przy zakładzie mleczarskim odbiera
ścieki z procesów technologicznych oraz ścieki bytowo-socjalne z zakładu w
ilości 500 m3/d o średnim stęŜeniu BZT5 wynoszącym 6,8 g O2/dm3.
Dodatkowo do oczyszczalni doprowadzane są ścieki bytowe z osiedla
mieszkaniowego w którym jest 12 budynków jednorodzinnych.
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
30
15
Ćwiczenie 5 c.d.
Przykład 4
Zakład przetwórstwa owocowo-warzywnego odprowadza średnio 500 m3/d
ścieków technologicznych do kanalizacji komunalnej. Oczyszczalnia
komunalna została zaprojektowana na obciąŜenie ładunkiem zanieczyszczeń
wynoszącym: BZT5 – 4200 kg/d; ChZT – 8400 kg/d; Fosfor ogólny – 140
kg/d. Aktualna wielkość obciąŜenia oczyszczalni tymi zanieczyszczeniami
wynosi BZT5 – 3800 kg/d; ChZT – 7000 kg/d; Fosfor ogólny – 90 kg/d.
Udział ścieków przemysłowych w ściekach dopływających do tej
oczyszczalni wynosi 7,8 %.
Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
31
Przerwa
11.15 – 11.30
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
32
16
Moduł III
Wskaźniki jakości wody, ścieków i osadów
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
33
BZT [mg O2/dm3]
Parametr ten określa ilość tlenu potrzebną mikroorganizmom (głównie
bakteriom heterotroficznym) do utlenienia biologicznie rozkładalnych
substancji organicznych zawartych w ściekach w temperaturze 20 0C,
w ciemności po określonym czasie inkubacji
• standardowo oznaczamy wielkość zuŜycia tlenu po 5 dniach inkubacji
(maksymalnie po 20 dniach)
• podczas utleniania substancji organicznych zachodzi takŜe nitryfikacja
azotu amonowego zawartego w tych związkach, co powoduje wzrost
zuŜycia tlenu - dlatego aktualnie zaleca się wykonywanie oznacza BZT
z dodatkiem inhibitorów nitryfikacji
• przetrzymywanie w ciemności przeciwdziała wytwarzaniu tlenu
w badanej próbce w wyniku procesu fotosyntezy
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
34
17
TYPOWY PRZEBIEG ZMIAN BZT
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
35
ChZT [mg O2/dm3]
Parametr ten określa ilość tlenu zuŜywanego do utlenienia związków organicznych
i niektórych nieorganicznych (siarczki, azotyny, amoniak) dostarczanego w
postaci silnego związku utleniającego
•
w praktyce jako utleniacz stosowany jest dwuchromian potasu (ChZT-Cr) lub
nadmanganian potasu (ChZT-Mn lub utlenialność)
•
ilość utlenionych związków zaleŜy od siły utleniacza, i dlatego wyŜsze wartości
uzyskujemy dla ChZT-Cr (90-100% węgla organicznego) niŜ dla ChZT-Mn (5080% węgla organicznego)
Wartość ChZT-Cr jest zawsze większa od BZT5 (a nawet BZT20)
Czas wykonania tego oznaczenia wynosi ok. 2 godzin ale wymaga
mineralizacji
•
•
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
36
18
Podział ChZT na frakcje
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
37
Ćwiczenie 6
Co moŜna powiedzieć o zaleŜnościach występujących
pomiędzy wartościami BZT5 i ChZT dla następujących
ścieków przemysłowych:
– ścieki zawierające tylko łatworozkładalne biologicznie substancje
organiczne
– ścieki zawierające łatworozkładalne biologicznie substancje
organiczne oraz metale cięŜkie
Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
38
19
Sucha pozostałość [mg/dm3]
Parametr ten określa całkowitą ilość zanieczyszczeń
zawartych w ściekach. Jest to masa zanieczyszczeń
pozostałych po odparowaniu próbki i wysuszeniu jej w
temperaturze 105 0C
WyróŜniamy takŜe pojęcie strata po praŜeniu (substancje,
które utleniły się do związków lotnych podczas praŜenia w
temperaturze 600 0C) i pozostałość po praŜeniu (ta część
suchej pozostałości, która pozostała po praŜeniu)
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
39
Zawiesiny ogólne [mg/dm3]
Parametr ten określa ilość zanieczyszczeń które moŜna
oddzielić od ścieków w wyniku filtracji przez membrany
(sączki) o określonej średnicy porów (najczęściej 0,45 µm)
WyróŜniamy takŜe pojęcie zawiesiny lotne (substancje, które
utleniły się do związków lotnych podczas praŜenia w
temperaturze 600 0C) i mineralne (ta część zawiesin, która
pozostała po praŜeniu)
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
40
20
Substancje rozpuszczone [mg/dm3]
Parametr ten określa masę zanieczyszczeń rozpuszczonych,
zarówno mineralnych jak i organicznych zawartych w
ściekach. Jest to ta część zanieczyszczeń, która przepływa
przez membrany (sączki) stosowane do oznaczania
zawiesiny ogólnej
WyróŜniamy takŜe pojęcie substancje rozpuszczone lotne
(substancje, które utleniły się do związków lotnych
podczas praŜenia w temperaturze 600 0C) i mineralne (ta
część substancji rozpuszczonych, które pozostały po
praŜeniu)
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
41
ZaleŜności pomiędzy suchą
pozostałością, substancjami
rozpuszczonymi i zawiesinami
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
42
21
Ćwiczenie 7
•
Jakie zaleŜności pomiędzy suchą pozostałością,
substancjami rozpuszczonymi a zawiesiną ogólną
będą występować w ściekach zawierających tylko
rozpuszczone substancje organiczne w postaci
cukrów prostych ?
•
Co moŜna powiedzieć o wielkości strat po
praŜeniu?
Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
43
ZASADA OZNACZANIA ZAWIESIN
ŁATWOOPADAJĄCYCH
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
44
22
Ekstrakt eterowy [mg/dm3]
Parametr ten określa masę zanieczyszczeń, które rozpuszczają się
w eterze naftowym (rozpuszczalnik organiczny). Parametr ten jest
miarą zawartości w ściekach substancji tłuszczowych i olei
mineralnych (substancji ropopochodnych)
Zasada oznaczenia polega na zapewnieniu kontaktu ścieków
z rozpuszczalnikiem, następnie oddzieleniu rozpuszczalnika od
ścieków, jego odparowania i zwaŜenia masy substancji, które się w
nim rozpuściły
Jako rozpuszczalnik bywa stosowany takŜe chloroform, eter izopropylowy,
chlorek metylenu
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
45
Ćwiczenie 8
Dla jakich rodzajów zakładów przemysłowych oraz obiektów
usługowych moŜna spodziewać się podwyŜszonych wartości
ekstraktu eterowego ?
Czy istnieją ograniczenia odnośnie wielkości tego wskaźnika w
ściekach odprowadzanych z zakładu do odbiornika.
Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
46
23
Odczyn [pH]
Parametr ten określa stęŜenie jonów wodorowych w wodzie
lub ściekach, podawane jako ujemny logarytm o
podstawie 10 z wartości ich rzeczywistego stęŜenia.
Oznaczenie odczyny wykonywane jest za pomocą elektrod do
pH, współpracujących z pH-metrem, lub dowolnym
miernikiem mV
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
47
Ćwiczenie 9
Jaki jest zakres zmienności odczynu ścieków powstających w
Państwa zakładzie ?
Jaki jest zakres zmienności tego wskaźnika – typowy i teoretyczny
?
Czy istnieją ograniczenia odnośnie wielkości tego wskaźnika w
ściekach odprowadzanych z zakładu do odbiornika.
Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
48
24
StęŜenie wybranych rodzajów
zanieczyszczeń [mg X/dm3]
•
•
•
•
•
•
Zawartość typowych anionów, np. chlorków, fluorków, siarczanów,
fosforanów, azotanów
Zawartość typowych kationów, np. amonu, sodu, potasu
Ilość metali podstawowych, np. Ŝelazo, mangan
Ilość metali niebezpiecznych (metale cięŜkie), np. rtęć, ołów, miedz,
cynk, kadm
Ilość nieorganicznych substancji niebezpiecznych, np. cyjanki, rodanki,
chlor
Ilość organicznych substancji niebezpiecznych, np. fenole,
insektodydy, benzo(a)piren, związki powierzchniowo czynne
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
49
Ćwiczenie 10
Ile wynosi stęŜenie azotu ogólnego w próbie wody, dla której
oznaczono:
–
–
–
–
stęŜenie
stęŜenie
stęŜenie
stęŜenie
azotu
azotu
azotu
azotu
amonowego – 2,1 mg NNH4/dm3;
azotanowego – 3,4 mg NNO3/dm3;
azotynowego – 0,02 mg NNO2/dm3;
Kiejdahla – 7,32 mg N/dm3 ?
Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
50
25
Badania biologiczne
Badania te mają na celu ocenę składu biologicznego wód,
ścieków lub osadów (rodzaj i ilość organizmów Ŝywych)
Ocena zagroŜenia sanitarnego
– ogólna liczba bakterii (w temperaturze 22 i 37 0C)
– bakterie wskaźnikowe (np. grupy coli, grupy coli typu
kałowego lub Escherichia coli)
– bakterie chorobotwórcze (np. Salmonella)
Określenie liczby Ŝywych jaj pasoŜytów jelitowych Ascaris sp.,
Trichuris sp., Toxocara sp. (badania osadu)
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
51
Wskaźniki jakości osadów
W ramach analiz osadów wykonuje się szereg oznaczeń właściwości fizycznych i
parametrów chemicznych
• uwodnienie, sucha masa oraz substancje organiczne
• odczyn (w środowisku H2O lub KCl)
• właściwości organoleptyczne (barwa, zapach, konsystencja)
• zawartość metali niebezpiecznych (Pb, Cd, Hg, Ni, Zn, Cu, Cr)
• zawartość wybranych jonów lub związków chemicznych (fosfor, azot ogólny,
azot amonowy, wapń, magnez)
• stopień ustabilizowania osadu (test na zagniwanie)
• właściwości filtracyjne osadu (np. opór właściwy filtracji)
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
52
26
Ćwiczenie 11
Dla partii osadu oznaczono następujące wskaźniki:
• uwodnienie 99%;
• sucha masa osadu 5 kgsm/m3 osadu;
• zawartość fosforu 20 g P/m3 osadu.
Obliczyć zawartość fosforu w osadzie w gP/kgsm oraz w % s.m.
Jak zmieni się objętość oraz zawartość fosforu jeŜeli zmniejszymy
uwodnienie do 95% ?
Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
53
Przerwa
14.15 – 14.30
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
54
27
Moduł IV
Badania laboratoryjne wody, ścieków i osadów
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
55
Pobór prób do badań - monitoring
Sposób poboru prób:
•
Próbka uśredniona proporcjonalnie do przepływu
•
Próbka uśredniona proporcjonalnie do czasu
•
Próba chwilowa
Miejsce wykonania analiz:
•
Pomiary i oznaczenia on-line
•
Oznaczenia w laboratorium zakładowym lub zewnętrznym
Zakres analiz:
•
kaŜdorazowo dobierany do specyfiki danego zakładu
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
56
28
Ćwiczenie 12
Zaproponuj sposób poboru, magazynowania i transportu miarodajnej
próby ścieków przemysłowych w celu:
•
ustalenia
miarodajnych
wielkości
ładunków
dla
ścieków
odpływających grawitacyjnie do kanalizacji komunalnej;
•
ustalenia miarodajnych stęŜeń zanieczyszczeń dla porcji ścieków
zmagazynowanych w szczelnym zbiorniku
•
ustalenia przyczyn nietypowego zapachu ścieków płynących kanałem
otwartym
•Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
57
Stacjonarny autosampler
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
58
29
Ćwiczenie 13
Przeprowadź weryfikację wiarygodności uzyskanych w trzech
zakładach wyników analiz, oraz wskaŜ rodzaj badanego
medium:
•
wody powierzchniowe
•
ścieki z róŜnych gałęzi produkcji
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
59
Przykład 1
Parametr
BZT5
ChZTCr
Suma metali cięŜkich
Siarczany
Jednostka
Wynik
mg
O2/dm3
0
mg
O2/dm3
1085
mg/dm3
mg
SO4/dm3
12 175
117 540
Zawiesina
mg/dm3
330
Substancje rozpuszczone
mg/dm3
20
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
60
30
Przykład 2
Parametr
Jednostka
BZT5
mg
ChZTCr
mg
Azot azotanowy
Azot azotynowy
Azot amonowy
Azot Kiejdahla
560
490
mg NNO3/dm3
mg NNO2/dm3
mg NNH4/dm3
mg N/dm3
mg
Azot ogólny
Wynik
O2/dm3
O2/dm3
35,4
0,3
12,7
27,6
N/dm3
75,7
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
61
Przykład 3
Parametr
BZT5
ChZTCr
ChZTMn
Fosforany
Fosfor ogólny
Jednostka
Wynik
mg O2/dm3
mg O2/dm3
mg O2/dm3
mg PPO4/dm3
mg P/dm3
0,0
11,1
11,4
0,71
0,69
Sucha pozostałość
mg/dm3
27,6
Substancje rozpuszczone
mg/dm3
31,2
Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
62
31
Ćwiczenie 14
Zaproponuj sposób wykonania badań mających na celu wyznaczenie RLM zgodnie
z zapisem przedstawionym w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 8
lipca 2004 r.:
„ObciąŜenie
oczyszczalni
ścieków
wyraŜone
równowaŜną
liczbą
mieszkańców, zwaną dalej "RLM", ….., oblicza się na podstawie
maksymalnego
średniego
tygodniowego
ładunku
zanieczyszczenia
wyraŜonego wskaźnikiem BZT5 dopływającego do oczyszczalni w ciągu
roku, z wyłączeniem sytuacji nietypowych,…..”
•Rozwiązanie ćwiczenia
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
63
Uwagi i pytania
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
64
32
Zakończenie szkolenia
Dziękujemy za uwagę!!!
POMCERT
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego,
realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
65
33

Podobne dokumenty