raport o innowacyjności gospodarki polski w 2009 roku

Transkrypt

Instytut Nauk Ekonomicznych PAN
RAPORT
O INNOWACYJNOŚCI
GOSPODARKI POLSKI
W 2009 ROKU
-SYNTEZA WYNIKÓW BADAŃ
REDAKCJA NAUKOWA
TADEUSZ BACZKO
Prezentacja na seminarium pt.
Co powinna obejmować Strategia Innowacyjności dla Polski?
W dniu 14 grudnia 2009,
Warszawa, Pałac Staszica
RAPORT O INNOWACYJNOŚCI GOSPODARKI POLSKI W 2009 ROKU
SPIS TREŚCI
Tadeusz BACZKO, Wprowadzenie
3
Tadeusz BACZKO, Od Diagnozy do Strategii Innowacji dla Polski
5
Małgorzata PIEŃKOWSKA (redakcja), Wnioski - część makroekonomiczna
8
Ewa KRZYWINA (redakcja), Wnioski - część mikroekonomiczna
13
Tadeusz BACZKO, Publiczne ratingi innowacyjnych firm – kierunki zastosowań
i rozwoju
20
ZESTAWIENIE OCEN INNOWACYJNOŚCI 20 PRZEDSIĘBIORSTW W 2008
ROKU, KTÓRE DOSTAŁY NAJWIĘKSZĄ ILOŚĆ PUNKTÓW
25
SŁOWNIK DO OCEN INNOWACYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW W 2008 R.
27
2
WPROWADZENIE
W pięciolecie badań nad innowacyjnością gospodarki Polski zespół redakcyjny
postanowił skoncentrować się na zaprezentowaniu przedsiębiorstwom, opinii publicznej
i instytucjom państwowym Raportu o innowacyjności gospodarki Polski w dwóch odsłonach.
Pierwszej skoncentrowanej na zaprezentowaniu najnowszych wyników badań oraz
najwaŜniejszych wniosków oraz drugiej, pełnej w postaci publikacji ksiąŜkowej, która
uwzględniać będzie wyniki debaty publicznej.
Prezentowane opracowanie zorientowane jest na przedstawieniu wyników badań
i wskazaniu na ich wnioski oraz niektóre wyzwania metodologiczne. Ma teŜ na celu
pobudzenie debaty publicznej oraz praktycznych działań wraz z firmami i instytucjami z nami
współpracującymi od ponad 5 lat i kolejnymi nowymi zainteresowanymi współdziałaniem
w dynamicznym tworzeniu i wdraŜaniu Strategii Innowacji dla Polski.
Opracowanie ma odmienną strukturę niŜ dotychczasowe Raporty. Na pierwszy plan
wysunięte zostały najwaŜniejsze wnioski z Raportu: systemowe, makro i mikroekonomiczne.
W dalszej kolejności prezentowane są syntezy opracowań poszczególnych autorów
w podziale na część makro- i mikroekonomiczną. Autorzy związani są tradycyjnie z Siecią
Naukową MSN koordynowaną przez INE PAN, ale takŜe reprezentują szereg czołowych
instytucji rządowych i badawczych.
Przedstawione zostały tak waŜne obszary jak uwarunkowania innowacji, nowe kierunki
polityki
innowacyjnej,
bariery
innowacyjności,
postulaty
instytucjonalnych
zmian
proponowanych przez innowacyjne firmy oraz nowe w polskich warunkach wyniki badań
innowacji popytowych, oddziaływania pomocy publicznej, osiągnięć w sferze własności
intelektualnej, ekoinnowacji, inwestycji w badania i rozwój wśród spółek GPW oraz
w układzie regionalnym i sektorowym.
Opracowanie poza wynikami najnowszych badań ankietowych zawiera zestawienie ocen
innowacyjności dla ponad 200 firm. Wśród ocenianych pod względem innowacyjności
znajdują się polscy liderzy rankingu największych inwestorów w B+R w Unii Europejskiej,
banki inwestujące w badania i rozwój oraz firmy mikro, małe, średnie i duŜe, które przesłały
swoje aplikacje do INE PAN lub prezentują swoje dane publicznie. W identyfikacji
najbardziej innowacyjnych firm wykorzystuje się dane Komisji Europejskiej, Ministerstwa
Rozwoju Regionalnego oraz Urzędu Patentowego.
3
Listy firm z ocenami innowacyjności poprzedza opracowanie przedstawiające kierunki
rozwoju projektu oraz słownik z objaśnieniem metodologii. Sieć Naukowa MSN chciałaby
poprzez stosowany od 5 lat system ocen innowacyjności oraz rozwijanie swoich oryginalnych
rozwiązań organizacyjnych, metodologicznych i informacyjnych takich jak system
certyfikacji doradców, ekspertów i audytorów innowacyjności, mapy innowacyjnych firm,
rankingi innowacyjności według zatrudnienia i regionów, listy rankingowe innowacyjnych
firm (Lista 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw oraz uporządkowane według
zatrudnienia, regionów i sektorów), rankingi najbardziej innowacyjnych produktów i usług,
raporty o innowacyjności: krajowe i regionalne - pomóc przedsiębiorstwom, instytucjom
badawczym, jednostkom regionalnym, w tym ośrodkom akademickim, klastrom i władzom
lokalnym w ułatwieniu współpracy i tworzeniu trwałych więzi ludzkich, informacyjnych
i finansowych. Liczymy, Ŝe będzie to nasz wkład w tworzenie Strategii Innowacji dla Polski.
Tadeusz Baczko
4
Tadeusz Baczko
OD DIAGNOZY DO STRATEGII INNOWACJI DLA POLSKI
Nakłady na innowacyjność nie przekładają się na zmniejszenie dystansu innowacyjnego
Bezprecedensowa skala nakładów finansowych, jakie w Polsce są ponoszone na
innowacje dzięki wsparciu z Unii Europejskiej, ciągle jeszcze nie doprowadziła do
zmniejszenia dystansu innowacyjnego. Przeprowadzone badania w latach 2005-2009
wskazują, Ŝe firmy natrafiają ciągle na bariery dla działalności innowacyjnej. Podstawowe
parametry, według których oceniany jest w statystyce międzynarodowej system innowacyjny
takie jak dystans innowacyjny, udział nakładów na B+R w Produkcie Krajowym Brutto,
udział firm w finansowaniu nakładów na B+R faktycznie nie ulegają zmianie.
Przejawy dynamiki innowacyjnej na poziomie przedsiębiorstw oraz regionów
Daje się zauwaŜyć jednak zjawiska świadczące o dynamice innowacyjnej na poziomie
przedsiębiorstw oraz regionów. W układzie międzynarodowym wyrazem tego jest pojawienie
się większej ilości firm polskich w Europejskim rankingu największych inwestorów w B+R,
powstawaniu centrów BPO i B+R międzynarodowych koncernów w Polsce oraz przykładów
firm, które dzięki długookresowej strategii i nakładom na B+R zaczynają odnosić sukcesy na
światowych rynkach. Przejawem innowacyjnej dynamiki jest teŜ zmiana struktury nakładów
na innowacje i wzrost udziału inwestycji w B+R w stosunku do nakładów inwestycyjnych.
Pojawiają się firmy, które nie czekając na zmiany systemowe budują od podstaw nowoczesne
struktury innowacyjne wykorzystując takŜe środki europejskie. Rośnie ilość realizowanych
projektów innowacyjnych. Społeczny proces tworzenia innowacyjnych projektów rozszerza
się.
5
Rysunek 1. Polskie firmy wśród europejskich inwestorów w B+R w 2008 r.
w tys. Zł
160 000
140 000
120 000
100 000
80 000
60 000
w tys. Zł
40 000
20 000
1
9
17
25
33
41
49
57
65
73
81
89
97
105
113
121
129
137
145
153
161
169
-
453
BRE Bank
534
Bioton
Telekomunikacja
Polska
Netia
Asseco Poland
ORLEN
559
705
902
949
€m
20,56
15,92
14,81
9,73
5,42
4,95
Źródło: Opracowanie własne na podstawie The 2009 EU Industrial R&D Investment Scoreboard 2009, DG
RTD, JRC, IPTS, 2009 oraz ankiet przesłanych do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw
w Polsce w 2008 r.
Potrzeba nowych ram instytucjonalnych
Wszystkie te procesy nie wystarczają, aby pokonać dotychczasowe struktury
instytucjonalne, które nie dostosowane są do zachodzących zmian. Liczne przejawy
przedsiębiorczości, a takŜe względnie silna pozycja Polski w nakładach na technologie
informatyczne i telekomunikacyjne, które niosą w sobie przełomowe zmiany w Ŝyciu
codziennym i rozwoju nowych sektorów, tylko w nieznacznym stopniu przekładają się na
6
unowocześnienie instytucji związanych z zarządzaniem i alokacją funduszy na innowacje.
Towarzyszy temu szereg negatywnych zjawisk w postaci antagonizacji środowisk oraz
wypychaniu najbardziej innowacyjnych projektów przez przeciętne. Najbardziej innowacyjne
firmy nie działają w otoczeniu, które sprzyja ich funkcjonowaniu, rozwojowi i ekspansji
międzynarodowej.
Firmy, konsumenci i organizacje społeczne potrzebują Strategii innowacji dla Polski
Powinna być ona oparta na rzetelnej i ciągłej diagnozie, nadąŜać za wzorami
międzynarodowymi i być oparta na kompleksowym potraktowaniu dóbr publicznych takich
jak zdrowie, edukacja, środowisko, bezpieczeństwo. Powinna ją charakteryzować
kompleksowość podejścia, orientacja na potencjały innowacyjne, spójność działań
publicznych,
adekwatne
podstawy
instytucjonalne,
orientacja
na
potrzeby
firm,
konsumentów, instytucji badawczych oraz długookresowa perspektywa. Podstawą jej
opracowania powinna być mapa drogowa uwzględniająca dotychczasowe projekty
strategiczne (międzynarodowe, europejskie, rządowe oraz typu foresight) oraz nowe kierunki
w rozwoju innowacji jak rozwój sektora usług niematerialnych, demokratyzacji innowacji,
uwzględnienia przedsiębiorczości i zastosowań ICT, innowacji popytowych, ekoinnowacji,
innowacji biotechnologicznych, nanotechnologicznych.
Strategia innowacji dla Polski musi powstać we współpracy instytucji publicznych
i prywatnych uwzględniać koncerny międzynarodowe działające w Polsce oraz przyczyniać
się do takich innowacji w sektorze publicznym, które będą tworzyć warunki dla poprawy
funkcjonowania firm innowacyjnych i społeczeństwa.
7
WNIOSKI - CZĘŚĆ MAKROEKONOMICZNA
pod redakcją Małgorzaty Pieńkowskiej
Nakłady na innowacje nie zmniejszają dystansu innowacyjnego Polski (M. Pieńkowska)
•
Wzrost nakładów przedsiębiorstw na działalność innowacyjną, względnie stała
struktura wydatków.
•
Najczęściej
innowacje
wprowadzają
przedsiębiorstwa
duŜe,
najrzadziej
przedsiębiorstwa małe. Brak informacji o innowacyjności mikroprzedsiębiorstw.
•
ZróŜnicowanie nakładów w regionach, relatywnie stały rozkład geograficzny.
Tabela 1. Przedsiębiorstwa, które wprowadziły innowacje w % ogółu przedsiębiorstw
w latach 2006-2008 według klas wielkości
Wyszczególnienie
Przedsiębiorstwa o liczbie pracujących
10-49
50-249
PowyŜej 249
Innowacje produktowe lub procesowe
14,6
32,7
60,7
Innowacje organizacyjne
9,0
19,8
43,7
Innowacje marketingowe
10,9
17,4
33,2
Źródło: Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2006-2008. Notatka informacyjna GUS 2009. Dane
dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób.
Kompleksowość uwarunkowania innowacji (K. Klincewicz)
•
Model "3T rozwoju gospodarczego" wskazuje na Technologię, Talent i Tolerancję
jako źródła wzrostu i innowacyjności.
•
Indeks Technologii to dorobek badawczy, zgłoszenia patentowe i osiągnięcia
innowacyjne. Miarą Talentu jest liczebność trzonu kreatywnego. Tolerancja odnosi się
do akceptacji zróŜnicowanych stylów Ŝycia.
•
Budowa gospodarki opartej na wiedzy wymaga równoczesnego rozwoju trzech sfer
Ŝycia społecznego i gospodarczego Technologii, Talentu i Tolerancji.
8
Rysunek 1. Liczebność trzonu kreatywnego
na 1000 pracujących w polskich
województwach (Talent)
Rysunek 2. ZróŜnicowany poziom
technologiczny polskich województw
(Technologia)
Źródło: Klincewicz K., opracowanie własne.
Rysunek 3. ZróŜnicowany poziom tolerancji w polskich województwach
(Tolerancja)
9
Znaczenie innowacji w sektorze publicznym i nowe wyzwania statystyki (G. Niedbalska)
•
Szeroko rozumiany tzw. sektor publiczny stanowi zyskujący stale na znaczeniu
element systemów innowacyjnych.
•
Postulaty
rozszerzenia
tematyki
badań
statystycznych
innowacji
wskazują
w szczególności na potrzebę opracowania wskaźników dotyczących:
- problematyki free revealing i innowacji inspirowanych i opracowywanych przez
uŜytkowników (User-Driven Innovation; development of consumer goods by users),
- roli wzornictwa/designu w działalności innowacyjnej (we współczesnej gospodarce
wzornictwo odgrywa coraz większą rolę).
Znaczenie wdroŜenia projektów typu foresight (I. Nowicka)
•
Zasadnicza rola we wszystkich projektach typu foresight: wdroŜenie wyników:
uzyskane rezultaty pozwalają na sformułowanie rekomendacji dla decydentów,
w zakresie tworzenia i realizacji polityki naukowej-technicznej i innowacyjnej
państwa.
•
Potrzeba stworzenia koncepcji współpracy między wszystkimi realizowanymi
w Polsce projektami foresight oraz spójności merytorycznej foresightów regionalnych
i branŜowych z Narodowym Programem Foresight w celu bardziej efektywnego
wdroŜenia wyników.
Wyzwania polityki w zakresie własności intelektualnej J. Metelski
•
Opinia Komisji Europejskiej: w dziedzinie praw własności intelektualnej UE nadal nie
ma korzystnych warunków rozwoju i propagowania innowacji - przede wszystkim
w związku z niewprowadzeniem patentu wspólnotowego.
•
Sektor nauki tzn. jednostki badawczo-rozwojowe, wyŜsze uczelnie oraz Polska
Akademia Nauk jest głównym animatorem polskiej aktywności wynalazczej.
•
Wiele podmiotów sektora nauki nie zgłasza do Urzędu Patentowego nowych
rozwiązań, traktując je jako tajemnicę handlową, wewnętrzne know-how.
•
Tendencje wspólnego zgłaszania wynalazków przez partnerów w biznesie:
przedsiębiorstwa i instytuty badawcze oraz przedsiębiorstwa i uczelnie wyŜsze.
10
Znaczenie środowisk technicznych w rozwoju systemu innowacyjnego (J. Ryll)
•
Kreatywność i jej praktyczna implementacja w postaci innowacyjności jako
najwaŜniejsze hasła przewodnie tegorocznych konferencji. Akcentowany jest
edukacyjny aspekt formowania osobowości innowacyjnych na etapie kształcenia
początkowego.
•
Krzewienie
innowacyjnych
rozwiązań
technologicznych,
organizacyjnych
i produktowych jako profil działania Centrum Innowacji NOT, które realizuje program
wspierania małych i średnich przedsiębiorstw ze środków publicznych.
Istotna rola klastrów we wzmocnieniu współpracy nauki i biznesu (R. Zagórska)
•
Powstawanie nowych struktur klastrowych: pojawiają się akcje promocyjne
i szkoleniowe, podejmowane są działania na rzecz tworzenia inicjatyw klastrowych
przez Ministerstwo Gospodarki, PARP, ośrodki naukowe.
•
Niski poziom współpracy w zakresie wspólnych działań, ale naleŜy odnotować pewną
poprawę.
•
Ewolucja struktur klastrowych, powstaje nowa kategoria - klastry badawcze.
Dobra publiczne w polityce pro-innowacyjnej - nowe obszary (M. Maciejczak)
•
Dostarczanie dóbr publicznych - nowa funkcja rolnictwa poza produkcją Ŝywności
i produkcją surowców na potrzeby nieŜywnościowe – moŜe stać się stymulatorem
działań innowacyjnych.
•
Analiza instrumentów polityki rolnej, w zakresie dostarczania społeczeństwu dóbr
publicznych pokazała, Ŝe najbardziej efektywne rozwiązanie to połączenie oczekiwań
podaŜy z oczekiwaniami popytu biorąc pod uwagę korzyści i koszty społeczne.
•
Przykładem takich działań jest wspieranie rozwoju rolnictwa ekologicznego, jako
zrównowaŜonej formy gospodarowania.
11
Rysunek 4. Wielkość upraw ekologicznych i biotechnologicznych w Polsce w latach
2005-2008
350000
gmo
eko
300000
285880
300000
228009
he kta ry
250000
200000
166299
150000
100000
50000
30
300
100
3000
0
2005
2006
2007
2008
lata
Źródło: Maciejczak M., opracowanie własne dla upraw ekologicznych na podstawie danych IJHAR-S
(rok 2008– szacunek), dla upraw biotechnologicznych dane szacowane.
Fundusz Kredytu Technologicznego dla przedsiębiorców (P. Krzywina)
•
Ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności
innowacyjnej utworzono Fundusz Kredytu Technologicznego.
•
Środki Funduszu przeznaczone są głównie na wypłatę premii technologicznej, która
razem w Kredytem technologicznym stanowi zewnętrzne źródło finansowania
inwestycji technologicznych dla przedsiębiorców.
•
Działania w ramach Funduszu mogą przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności
firmy na rynku lub zwiększenia popytu na innowacyjne produkty i usługi,
a w konsekwencji ułatwić wychodzenie przedsiębiorców z kryzysu.
12
RAPORT O INNOWACYJNOŚCI
INNOWACYJNOŚC GOSPODARKI POLSKI W 2009 ROKU
WNIOSKI - CZĘŚĆ MIKROEKONOMICZNA
pod redakcją Ewy Krzywiny
Bariery innowacyjności w ocenie firm (E. Krzywina)
•
Silniejsze odczuwanie barier innowacyjności.
•
Największee znaczenie miały bariery finansowe. Zbyt wysokie koszty innowacji –
największą barierą działalności innowacyjnej.
Stopień wpływu
Rysunek 1.. Czynniki utrudniające działalność innowacyjną w 2007 i 2008 r.*
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
2007
2008
Czynniki
* Stopień wpływu: 1 – wysoki, 2 – średni, 3 – niski, 4 – bez znaczenia
Źródło: Krzywina E.: Bariery utrudniające prowadzenie działalności innowacyjnej.
Rozwiązania instytucjonalne
instytucjonaln proponowane przez innowacyjne przedsiębiorstwa
(E. Krzywina):
•
Ułatwienie i przyspieszenie procedur związanych z dostępem do finansowania
zewnętrznego (kredyty, fundusze strukturalne).
•
Zmiana regulacji prawno-podatkowych
prawno
(ulgi inwestycyjne).
•
Ułatwienie i przyspieszenie procedur patentowych.
•
Skrócenie procedur wprowadzenia nowego produktu lub usługi.
•
Współpraca nauki i gospodarki oraz wspieranie tej współpracy.
•
Prowadzanie badań rynku w zakresie potrzebnych
potrzebnych kierunków innowacji.
13
•
Zwiększenie wiedzy i świadomości na temat wpływu innowacji na konkurencyjność
przedsiębiorstw.
•
Tworzenie klastrów.
Innowacje popytowe
•
User-Driven Innovation (UDI) ma istotne znaczenie dla wdraŜania innowacji.
Podejście popytowe związane jest z nowymi narzędziami i instrumentami wspierania
UDI oraz wypracowania adekwatnych wskaźników słuŜących ich pomiarowi.
(W. Pander)
•
W USA, niektórych krajach Unii Europejskiej, zwłaszcza w krajach skandynawskich
i Wielkiej Brytanii występują tendencje do budowania przewag konkurencyjnych
opartych na popytowym podejściu do innowacji (User-Driven Innovation – UDI).
(W. Burzyński)
•
W przedsiębiorstwach sektora MŚP otwarty model innowacyjności wydaje się być
coraz częściej dostrzegany. Zwykle dzięki UDI firmy są w stanie utrzymać przewagę
konkurencyjną, a poziom zaufania inwestorów do takich przedsiębiorstw rośnie.
Stwierdzono przykłady innowacji popytowych stosowanych przez firmy bazujące na
technologiach informatycznych w Polsce. (A. śołnierski)
•
Rośnie liczba przedsiębiorstw współpracujących z jednostkami spoza organizacji.
(N. Grądzka)
Rysunek 2. Przedsiębiorstwa, które wprowadziły nowe lub istotnie ulepszone produkty i/lub
procesy w latach 2006–2008 (%)
We współpracy głównie z krajowymi instytucjami
naukowymi (PAN, JBR-y, szkoły wyższe)
We współpracy z instytucjami naukowymi
zagranicznymi
38%
15%
61%
We współpracy z instytucjami naukowymi krajowymi
We współpracy z innymi przedsiębiorstwami
Samodzielnie
Źródło: Grądzka N.: Innowacje popytowe w latach 2006–2008 – wyniki badań ankietowych.
14
48%
72%
Pomoc publiczna dla innowacji (M. Niechciał)
•
Dane o publicznym wsparciu innowacji nie wskazują na istnienie trwałej tendencji
w tym obszarze – od 2004 r. nie występuje, ani systematyczny wzrost, ani spadek
pomocy publicznej ukierunkowanej na B+R.
•
Wzrost w ostatnich miesiącach wykorzystania środków unijnych z perspektywy
finansowej 2007-2013 pozwala prognozować, Ŝe od 2009 r. – dzięki takim
programom, jak Innowacyjna Gospodarka – rola publicznego wsparcia dla B+R
będzie coraz większa.
Tabela 1. Pomoc publiczna w Polsce przeznaczona na prace B+R w latach 2004-2008
Lp.
1.
2.
3.
Wyszczególnienie
2004
2005
2006
2007
2008
Wartość pomocy publicznej (mld zł)
Udział pomocy publicznej
w PKB (%)
Wartość pomocy publiczne na
badania i rozwój (mln zł)
16,4
4,8
5,9
6,5
14,4
1,9
0,5
0,6
0,6
1,1
114
153
128
168
174
MNiI, samorządy,
organy podległe MF
MEN
MNiSW
MNiSW
MNiSW,
PARP
2,6
8,4
5,8
5,3
3,5
4.
Organ udzielający pomocy publicznej
5.
Udział pomocy na badania i rozwój
w pomocy publicznej (%)
Źródło: Niechciał M.: Znaczenie pomocy publicznej w działalności innowacyjnej przedsiębiorstw.
Innowacje dla środowiska (M. Hornung-Haładaj)
•
AŜ 14% badanych przedsiębiorstw prowadziło eko-innowacje. Są to głównie małe
firmy.
•
Znaczna ilość firm innowacyjnych podejmowała konkretne działania na rzecz ochrony
środowiska
oraz
zmniejszenia
uŜycia
niebezpiecznych dla środowiska.
15
materiałów
zanieczyszczających
lub
Tabela 2. Średnia wartość procentowa dla konkretnych działań na rzecz zmniejszenie
obciąŜeń środowiska
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Rodzaj działania na rzecz
ochrony środowiska
Energochłonności na jednostkę
produktu
ZuŜycia materiałów
ZuŜycia wody
Ilości odpadów
Emisji dwutlenku węgla
Zanieczyszczenia powietrza
Zanieczyszczenia wody
Zanieczyszczenia gleby
Poziomu hałasu
Innowacje
przynoszące
korzyści dla
środowiska [%]
0,15
Ilość
firm
31
Udział firm w
ogólnej liczbie
ankietowanych
przedsiębiorstw [%]
28
0,16
0,24
2,56
0,53
0,20
0,10
0,34
31
23
12
23
17
33
22
11
15
21
11
21
15
30
20
10
14
Źródło: Hornung-Haładaj M.: Eko-innowacje i ochrona środowiska firm innowacyjnych w latach 2006-2008.
ZróŜnicowanie regionalne innowacyjności (I. Błaszczyk, K. Zarachowicz)
•
Pogłębia się zróŜnicowanie i dysproporcje pomiędzy województwami.
•
Utrzymywanie niskiego zatrudnienia w działach B+R nie przyczynia się do rozwoju
innowacyjności w Polsce, nie eliminuje dysproporcji w rozwoju regionalnym.
•
Odpowiednie nakłady na innowacyjność oraz badania i rozwój mogłyby zasadniczo
zwiększyć nie tylko tempo modernizacji gospodarki, ale przede wszystkim posłuŜyć
do zbudowania społeczeństwa, potrafiącego sprostać wyzwaniom cywilizacyjnym.
Nakłady na B+R przedsiębiorstw giełdowych (M. Szyl)
•
W istotny sposób zmienia się struktura łańcucha przedsiębiorstw giełdowych
inwestujących w prace badawczo-rozwojowe, obserwuje się wydłuŜanie się tego
łańcucha w latach 2004-2008, co przekłada się na systematyczny wzrost liczby
inwestorów w B+R, przesunięcie w górę łańcucha w części środkowej (wzrost
ogólnego poziomu nakładów na B+R przedsiębiorstw) i spadek wysokości łańcucha
w części początkowej (obniŜenie poziomu nakładów na B+R największych
inwestorów w B+R).
16
Rysunek 3. Łańcuch inwestorów w B+R w latach 2004-2008
70 000
KZPR netto w tys pln
60 000
2008
50 000
2007
40 000
2006
30 000
2005
2004
20 000
10 000
0
1
6
11 16 21 26 31 36 41 46 51 56 61 66 71 76 81 86
liczba przedsiębiorstw
Źródło: Szyl M., badania innowacyjności przedsiębiorstw z GPW w ramach Baczko T.: Raport o innowacyjności
gospodarki Polski (2005, 2006, 2007, 2008, 2009).
•
Średni
poziom
nakładów
na
B+R
przedsiębiorstw
giełdowych
wyniósł
na koniec 2008 roku 3174 tys. zł (przyrost w okresie 2007-2008 +20,52% i +63,64%
w okresie 2006-2007).
•
Wyniki fundamentalne przedsiębiorstw giełdowych inwestujących w B+R, pokazują
silne tendencje rozwojowe (lata 2004-2008), z nieznacznym obniŜeniem w ostatnim
okresie (2008) efektywności działania.
•
W grupie przedsiębiorstw giełdowych inwestujących w B+R utrzymuje się
długookresowa silna dominacja duŜych przedsiębiorstw, przy zupełnym braku
przedsiębiorstw mikro, jednocześnie obserwuje się w ostatnim okresie wzrost odsetka
sektora MŚP.
17
Rysunek 4. Struktura zatrudnienia przedsiębiorstw giełdowych inwestujących w B+R
na koniec 2008 roku
0%
5%
MIKRO (zatrudnienie od 1
do 9 osób)
22%
MAŁE (zatrudnienie od 10
do 49 osób)
ŚREDNIE (zatrudnienie od
50 do 249 osób)
DUŻE (zatrudnienie od 250
osób)
73%
Źródło: Szyl M., opracowanie własne.
Nakłady na B+R w układzie sektorów
•
Polskie firmy przemysłu lotniczego mają znaczące nakłady na B+R. Są jednak niŜsze
na tle duŜych firm europejskich i kształtują się poniŜej 11 mln euro. Część firm jest
zaangaŜowana w działania kooperacyjne na rzecz największych koncernów przemysłu
lotniczego. (J. Janik)
•
Pod względem udziału nakładów na B+R w przychodach ze sprzedaŜy polskie firmy
lotnicze są w zdecydowanej czołówce. Firma EADS, o największych nakładach na
B+R (2,8 mld euro), przy ocenie względnej (wielkość nakładów na B+R w stosunku
do sprzedaŜy) ma niŜszy wskaźnik udziału niŜ firmy polskie. (J. Janik)
18
Rysunek 3. Firmy europejskie o nakładach na B+R poniŜej 20 mln euro
Nakłady na B+R
PZL Kalisz
Sabca
Airborne Systems
Hampson Industries
Thielert
Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 1
AERO Vodochody
Avio Polska
Martin-Baker (Engineering)
Cohort
Senior
Aero Inventory
Chemring
PZL Świdnik
QinetiQ
MBDA
LISI
Ohb Technology
Terma
0,00
5,00
10,00
2008
15,00
2007
20,00
25,00
2006
Źródło: Janik J., opracowanie własne na podstawie The 2009 EU industrial R&D Investment Scoreboard,
European Commission, EU November 2009 oraz ankiet od przedsiębiorstw przysłanych do Listy 500 najbardziej
innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r.
19
Tadeusz Baczko
PUBLICZNE RATINGI INNOWACYJNYCH FIRM –
KIERUNKI ZASTOSOWAŃ I ROZWOJU
Polska jest jedynym krajem w Europie, który dysponuje systemem publicznego ratingu
innowacyjności1. Raporty o Innowacyjności Gospodarki Polski za lata 2005-2009
przygotowane przez Sieć Naukową MSN koordynowaną przez Instytut Nauk Ekonomicznych
PAN przedstawiają moŜliwości systemu ratingowego wspomagającego społeczny proces
upowszechniania się wzorców innowacyjności wśród przedsiębiorstw i ich kadry2.
W badaniach uczestniczą zespoły ekonomistów, statystyków, specjalistów z obszaru
technologii informatycznych oraz praktyków z przedsiębiorstw.
Opracowany
system
wskaźników
indywidualnych
integrowanych
indykatorów
innowacyjności (4I)3 opartych na wiedzy obejmuje innowacyjność rynkową, procesową,
nakłady na innowacyjność oraz aktywność w sferze własności intelektualnej jak i kontraktów
europejskich. Prowadzone badania metodologiczne pozwoliły na aplikację systemu
w polskich firmach4. System pozwala łączyć zarówno podaŜowe jak i popytowe podejście do
innowacji przedsiębiorstw5. Uwzględnia innowacyjność produktową, rynkową, nakłady na
innowacje marketingowe i organizacyjne oraz obowiązujące klasyfikacje nakładów na
innowacyjność łącznie z inwestycjami w sferę B+R.
1
Oceny ratingowe innowacyjności firm są dostępne w ramach List 500 najbardziej innowacyjnych
przedsiębiorstw od 2005 r. w Raportach o Innowacyjności Gospodarki Polski publikowanych przez Instytut
Nauk Ekonomicznych PAN od 2005 r. Od 2008 roku znajdują się teŜ w Listach najbardziej innowacyjnych firm
w regionach, w podziale na duŜe, małe, średnie oraz mikro zawartych w 16 Raportach o innowacyjności
województw opublikowanych przez INE PAN a w postaci elektronicznej (CD ROM) przez PAIiIZ w 2009 r.
2
Baczko T., Krzywina E.: Application of Knowledge Based Economy as Means to decrease Poland’s
Development Distance, Studia Ekonomiczne, Nr 1-2/2008, s. 81-99. Por. teŜ Baczko T.: Integrated micro
indicators of innovativeness-new market and public policy institutional solution w: P. Jakubowska, A. Kukliński,
P. śuber (Eds.): The Future of European Regions, Ministry of Regional Development, Warsaw 2007, pp. 326–
335.
3
Pojęcie wskaźników typu 4I zostało uŜyte w publikacji: Baczko T., Kacprzyk J., ZadroŜny S.: Towards
Knowledge Driven Individual Integrated Indicators of Innovativeness w: Knowledge-based Intelligent System
Advancements: Systemic and Cybernetic Approaches, J. Józefczyk and D. Orski, Editor(s), Wydawnictwo IGI,
w druku.
4
Baczko T., Krzywina E., Szyl M.: Słownik do Listy 500 najbardziej Innowacyjnych przedsiębiorstw w 2007 r.,
w: Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2008 roku, (red. nauk. T. Baczko), INE PAN, Warszawa 2009,
s. 69-272.
5
Por. Grądzka N.: Innowacje tworzone przez konsumentów, klientów, uŜytkowników, odbiorców w latach 20052007, tamŜe, s.190-193.
20
Opracowany system jest otwarty na nowe kierunki ewolucji innowacji, ułatwia
identyfikowanie firm innowacyjnych, ich ocenę, diagnozę działalności innowacyjnej,
upowszechnienie wzorców w zakresie innowacyjności i inwestycji w B+R oraz analizy
dynamiczne i przestrzenne. Pozwalają one na prowadzenie aktywnej polityki innowacyjnej
w skali kraju, regionów oraz sektorów. WaŜnym zastosowaniem jest zapełnienie przestrzeni
informacyjnej między sferę nauki i biznesu oraz instytucjami dysponującymi funduszami
publicznymi i prywatnymi oraz firmami innowacyjnymi.
Zastosowane podejście pozwala powiązać najnowsze trendy w zakresie badań
innowacyjności z potrzebami decyzyjnymi.
Oceny innowacyjności bazują na systemie wskaźników wykorzystujących mikrodane
ze źródeł publicznych i ankiet oraz opiniach ekspertów opartych na informacjach ilościowych
i jakościowych przekazanych przez firmy. Tworzy to nowe moŜliwości dla wykorzystania
mikrodanych ze statystyki publicznej bez naruszania tajemnicy statystycznej. Podjęte zostały
prace
nad
wykorzystaniem
zebranych
bogatych
zbiorów
danych
dla
tworzenia
automatycznych reguł decyzyjnych oraz syntetycznych opinii dla ekspertów przy pomocy
metod sztucznej inteligencji wykorzystywanych w wyszukiwaniu informacji z baz danych6.
Uzyskane wyniki pozwalają nie tylko na opisanie współzaleŜności między charakterystykami
innowacyjnych
firm,
ale
takŜe
na
identyfikowanie
typów
firm
innowacyjnych
o specyficznych atrybutach. Badania poznawcze tego typu niosą z sobą szanse opisania
realnej struktury systemu innowacyjnego, czego znaczenia trudno jest przecenić.
Badania pozwoliły stwierdzić istnienie wysoce rentownych małych i średnich firm
innowacyjnych oraz istnienie zjawiska ciągłości wśród firm inwestujących w B+R jak
równieŜ podejmujących działania w sferze własności intelektualnej. Zastosowanie
współczesnych metod lingwistyki, nowoczesnych reguł decyzyjnych i prognostycznych
stwarza teŜ duŜe moŜliwości w sferze podniesienia adekwatności ocen innowacyjności oraz
zasilenia ekspertów w wyniki badań statystycznych w formie syntetycznych stwierdzeń
w postaci języka naturalnego7. Trudno przecenić rolę dotychczasowych poszukiwań
badawczych dla poprawy decyzji alokacyjnych w stosunku do innowacyjnych mikro, małych
i średnich firm.
Otwiera
to
moŜliwości
badań
w
zakresie
opracowania
wyspecjalizowanych
instrumentów finansowych opartych na wskaźnikach typu 4I. Badania były moŜliwe dzięki
6
Kwestie te są poruszone w wspomnianej poprzednio publikacji Baczko T., Kacprzyk J., ZadroŜny S.
Baczko T., ZadroŜny S.: Integrated Micro-Indicators For The National Innovation System, referat wygłoszony
na 14th International Congress of Cybernetics and Systems of WOSC, Wrocław, 9.12.2008.
7
21
wsparciu ze strony funduszy MNiSW przeznaczonych na Sieć Naukową MSN. Przewiduje się
dalsze rozbudowanie projektu oraz jego kontynuowanie w kierunku rozwoju systemów
wyszukiwania partnerów dla centrów BPO i centrów B+R zarówno w kraju jak i w układzie
międzynarodowym. Bardzo powaŜnym kierunkiem zastosowań jest tworzenie dzięki
opracowanemu systemowi klastrów firm innowacyjnych skupionych wokół firmy czy ośrodka
badawczego. Dotychczasowe doświadczenia pokazują teŜ, Ŝe opracowany system moŜe
przyczynić się do zapewnienia wdroŜenia duŜych projektów badawczych, realizowanych w
ramach PO Innowacyjna Gospodarka.
Aktywne polityki rządowe i samorządowe wsparte partnerstwem publiczno-prywatnym
przy wykorzystaniu opracowanego systemu mogą przyczynić się do zmniejszenia dystansu,
jaki dzieli Polskę od najbardziej rozwiniętych krajów Unii Europejskiej oraz zmniejszenia
dysproporcji regionalnych, co ma kluczowe znaczenie dla dostępu Polski do funduszy
europejskich w okresie programowania po 2013. Powinno się teŜ przyczynić do wzrostu
efektywności inwestycji publicznych w B+R. Warunkiem powodzenia projektu jest
powiązanie go z istniejącymi strategicznymi planami oraz uporządkowanie informacyjnych
podstaw systemu przedsiębiorczości w Polsce poprzez zmianę Ustawy o Rachunkowości
i opracowanie Rejestru przedsiębiorstw z uwzględnieniem mikro, małych i średnich
przedsiębiorstw. Zdobyte doświadczenia mogłyby być polskim wkładem w działania na rzecz
przyspieszenia rozwoju regionów zapóźnionych takŜe poza granicami Polski8.
Przedstawione na dalszych stronach opracowane w 2009 r. najnowsze oceny
innowacyjności opierają się na danych za lata 2006-2008 r. z ankiet przesłanych do Listy 500
najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r. i ocenach eksperckich
umieszczone zostały w 4 zestawieniach9. Pierwsze zawiera literowe oceny innowacyjności
(według systemu 5A) wszystkich 216 przedsiębiorstw zbadanych do chwili publikacji raportu.
Trzy dalsze zestawienia uwzględniają wielkość zatrudnienia w firmach. W kolejności są to
zestawienia ocen innowacyjności firm od mikro, małych i średnich oraz duŜych. Wszystkie
ocenione firmy są podzielone na 6 grup według ilości uzyskanych punktów.
8
Por. teŜ Baczko T.: Integrated micro indicators of innovativeness-new market and public policy institutional
solution w P. Jakubowska, A. Kukliński, P. śuber (Eds.): The Future of European Regions, Ministry of Regional
Development, Warsaw 2007, pp. 326–335.
9
Szczegółowy opis metodologii oceny znajduje się w Słowniku do Zestawień Ocen Innowacyjności
przedsiębiorstw w 2008 r. opracowanym przez zespół Baczko T., Krzywina E., Szyl M., s. 98.
22
ZASADY OCEN RATINGOWYCH INNOWACYJNOŚCI
20 PRZEDSIĘBIORSTW
O NAJWIĘKSZEJ ILOŚCI PUNKTÓW W 2008 ROKU
Opracowanie stanowi wybór z zestawień ocen innowacyjności 216 przedsiębiorstw.
W Raporcie o innowacyjności gospodarki Polski w 2009 r. opublikowana zostanie
Lista 500 najbardziej innowacyjnych firm w 2008 r. obejmująca 500 ocen
innowacyjności.
•
Dane do oceny pochodzą z przesłanych ankiet, dostępnych danych publicznych oraz
uwzględniają oceny ekspertów najbardziej innowacyjnych produktów i usług
zawartych w ankietach.
•
Przesłanie nowej ankiety lub jej uzupełnienie moŜe podnieść ocenę innowacyjności.
•
Przedsiębiorstwa zostały pogrupowane według ilości uzyskanych punktów na
podstawie danych liczbowych i ocen eksperckich.
•
Cała populacja została podzielona na 6 równych grup według punktów.
•
Kolejność
w
ramach
grupy
jest
kolejnością
alfabetyczną
według
nazw
przedsiębiorstw.
Ocena innowacyjności firm w postaci liter
1. Innowacyjność Rynkowa
A-C
2. Innowacyjność Procesowa
A-C
3. Nakłady na innowacyjność
A-C
4. Patenty
A-C
5. Kontrakty europejskie
A-C
N – brak danych
Maksymalna ocena AAAAA – tzw. system 5A
Podstawą wyznaczania oceny punktowej pozycji od 1-3 jest porównanie wskaźników
związanych z poszczególnymi typami działalności innowacyjnej z wielkością mediany. JeŜeli
co najmniej 2 wskaźniki powyŜej mediany to A, jeŜeli 1 wskaźnik powyŜej mediany to B
a jeŜeli wszystkie poniŜej to C. JeŜeli brak danych to N.
Pozycje 4 i 5 wyznaczane są na podstawie ilości uzyskanych patentów i kontraktów
europejskich (uwzględniane są kontrakty podpisane w 7 PR UE i PO IG, uwzględniane są teŜ
inne programy krajowe, moŜna za nie dostać jednak mniej punktów.
Ocena dokonywana jest na podstawie danych liczbowych w przypadku prezentacji
najbardziej innowacyjnego produktu w ankiecie firma jest oceniana takŜe przez ekspertów.
Za oceny eksperckie moŜna dostać maksymalnie 20% punktów. Dotyczy to pozycji od 1-4.
Szczegółowe
objaśnienie
metodyki
zawarte
jest
24
w
słowniku
na
końcu
opracowania.
GRUPA 1
GRUPA 1
GRUPA 1
GRUPA 1
GRUPA 1
GRUPA 1
GRUPA 1
GRUPA 1
GRUPA 1
GRUPA 1
GRUPA 1
GRUPA 1
Grupa
ABB Sp. z o.o.
ADAMED Sp. z o.o.
Biuro Projektów i Zastosowań
Systemów Informatycznych
MICROSYSTEM Sp. z o .o.
BOMBARDIER TRANSPORTATION
(ZWUS) POLSKA Sp. z o.o.
ELEKTROBUDOWA S.A.
Grupa Kapitałowa GlaxoSmithKline
Pharmaceuticals S.A.
HYDROMEGA Sp. z o.o.
Instytut Energii Atomowej POLATOM
Ośrodek Radioizotopów
LUMAG Sp. z o.o.
MENNICA POLSKA S.A.
Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz
S.A.
Przedsiębiorstwo ProdukcyjnoRemontowe Energetyki
ENERGOSERWIS S.A. Lubliniec
Nazwa przedsiębiorstwa
3110A
2442Z
4321
2599
4531A
2442
2956A
7310
B
3430
3621
3520
3110
Sopot
Katowice
Katowice
Poznań
Gdynia
Otwock
Budzyń
Warszawa
Bydgoszcz
Lubliniec
PKD
Warszawa
Czosnów
Miejscowość
25
174 206
717 160
31 764
54 453
818 635
3 457 922
14 254
296 973
810 986
8 097
tys. zł
1 588 912
381 941
Przychody
netto ze
sprzedaŜy
i zrównane
z nimi 2008
22,6
11,1
191,5
- 22,3
53,8
28,8
58,8
41,9
19,3
60,7
%
8,1
0,2
Dynamika
sprzedaŜy
2008/2007
Źródło
1
1
1
1
1
1
1
1
3
1
1
1
133
9 519
3 669
1 269
8 737
7 353
1 950
3 849
2 464
175
tys. zł
30 616
17 641
Działalność
badawcza
i rozwojowa
(B+R) 2008
0,08
1,33
11,55
2,33
1,07
0,21
13,68
1,30
0,30
2,16
%
1,93
4,62
Działalność
B+R na
sprzedaŜ
2008
Patenty krajowe
5
1
1
3
4
15
3
1
Kontrakty UE
ZESTAWIENIE OCEN INNOWACYJNOŚCI 20 PRZEDSIĘBIORSTW W 2008 ROKU,
KTÓRE DOSTAŁY NAJWIĘKSZĄ ILOŚĆ PUNKTÓW
PRZEDSIĘBIORSTWA W PORZĄDKU ALFABETYCZNYM
B
A
B
A
B
A
A
A
B
C
A
A
B
A
A
A
C
A
A
A
Innowacyjność rynkowa
A
A
Innowacyjność procesowa
B
A
Nakłady na działalność
innowacyjną
B
A
A
B
A
A
A
B
B
A
A
A
Patenty
B
C
C
A
C
C
C
B
C
C
A
A
C
N
C
C
N
N
N
N
N
C
N
C
Kontrakty
Przedsiębiorstwo WielobranŜowe
KOSZ Sp. z o.o.
Przemysłowe Centrum Optyki
SOMAR Sp. z o.o.
Świętokrzyskie Centrum Innowacji
i Transferu Technologii Sp. z o.o.
Nazwa przedsiębiorstwa
GRUPA 1
PKD
9 660
1 022 284
3530
3162
2120 Z
Świdnik
Kraków
Starogard
Gdański
471 042
9 159
860
2670 Z
8042B
3,0
- 9,0
27,8
27,4
56,6
23,1
64,1
64,1
%
tys. zł
94 509
197 859
10 400
Dynamika
sprzedaŜy
2008/2007
Przychody
netto ze
sprzedaŜy
i zrównane
z nimi 2008
Kielce
OŜarów
Mazowiecki
Dzielna, Ciasna 2030Z
Warszawa
3320A
Katowice
3330
Miejscowość
1
1
1
1
1
1
1
1
52 354
26
3 - dane ze sprawozdań przedsiębiorstw notowanych na GPW, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38
151
37 071
1 741
1 528
27
6 610
1 542
tys. zł
Działalność
badawcza
i rozwojowa
(B+R) 2008
Źródło:
1 - dane z przedsiębiorstw przesłane w ankietach INE PAN, nakłady na B+R zgodne ze standardami OECD i GUS
VIGO System S.A.
Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego
GRUPA 1 PZL-ŚWIDNIK S.A.
Wytwórnia Sprzętu
Elektroenergetycznego Aktywizacja
GRUPA 1 Spółdzielnia Pracy
Zakłady Farmaceutyczne
GRUPA 1 POLPHARMA S.A.
GRUPA 1
GRUPA 1
GRUPA 1
GRUPA 1
Grupa
Źródło
5,12
1,56
7,87
19,01
177,67
0,03
3,34
14,83
%
Działalność
B+R na
sprzedaŜ
2008
Patenty krajowe
2
2
Kontrakty UE
4
2
4
1
C
C
C
A
A
A
A
A
B
C
Innowacyjność rynkowa
A
A
A
Innowacyjność procesowa
A
A
A
Nakłady na działalność
innowacyjną
A
B
A
A
A
C
A
A
Patenty
A
B
C
C
C
C
C
C
N
C
A
B
A
B
N
N
Kontrakty
SŁOWNIK DO
OCEN INNOWACYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW W 2008 R.
Nazwa przedsiębiorstwa - skrócona nazwa przedsiębiorstwa, pozwalająca na jego
identyfikację.
Miejscowość - miejscowość, gdzie znajduje się siedziba zarządu firmy.
Przychody netto ze sprzedaŜy i zrównane z nimi – są to przychody netto ze sprzedaŜy
i zrównane z nimi (Formularz F-02 w 2008 r. Cz. II Dz. 2 w. 01) lub dane z ankiety MSN INE
PAN albo z bazy danych INE PAN.
Dynamika sprzedaŜy – liczona jako relacja zmiany przychodów ze sprzedaŜy w 2008 r. do
roku poprzedniego, do przychodów ze sprzedaŜy w 2007 r., wyraŜona w procentach.
Działalność B+R – działalność badawcza i rozwojowa (B+R) Formularz PNT-02 dla
przemysłu lub PNT-02/u dla usług za lata 2006-2008 r. [Dz. 4 B w. 02] lub koszty
zakończonych prac rozwojowych (wg Ustawy o Rachunkowości) lub w przypadku braku
danych - dane z ankiety MSN INE PAN albo z bazy danych INE PAN.
Działalność B+R/SprzedaŜ – jest to relacja nakładów na B+R do przychodów ze sprzedaŜy,
wyraŜona w procentach (odpowiednie pozycje z odpowiednich dokumentów).
Patenty – przedsiębiorstwo uzyskało patent(y), które zostały zatwierdzone w 2008 r. (dane
z Urzędu Patentowego RP) lub z ankiety MSN INE PAN.
Kontrakty UE – przedsiębiorstwo miało podpisany(e) kontrakt(y) w 7PR, w innych
Funduszach Europejskich oraz w krajowych programach operacyjnych POIG, POKL, POIiŚ,
RPO na lata 2007-2013 (stan na 30 czerwca 2009 r.).
Przy ocenie innowacyjności rynkowej pod uwagę brana była dynamika sprzedaŜy,
dynamika eksportu, dynamika zatrudnienia oraz ocena jakościowa najbardziej innowacyjnego
produktu/usługi.
Eksport – wartość sprzedaŜy na eksport (Formularz F-02 w 2008 r. Cz. II Dz. 2 w. 03) lub
dane z ankiety MSN INE PAN.
27
Zmiana eksportu – jest to relacja zmiany sprzedaŜy na eksport w 2008 r. do roku
poprzedniego, do sprzedaŜy na eksport w 2007 r., wyraŜona w procentach.
Zatrudnienie – liczba pracowników (stan w końcu okresu sprawozdawczego) (Formularz F01/I-01 w 2008 r. Cz. I Dz. 1 Dane uzupełniające w. 79) lub z bazy INE PAN, lub dane
z ankiety MSN INE PAN.
Zmiana zatrudnienia – jest to relacja zmiany liczby pracowników w 2008 r. do roku
poprzedniego, do liczby pracowników w 2007 r., wyraŜona w procentach.
Objaśnienia symboli literowych w kolumnie innowacyjność
rynkowa (maksimum 20
punktów):
•
JeŜeli 2 spośród 3 wskaźników dynamiki były większe bądź równe od ich median
wartości w badanej populacji przedsiębiorstw – 15 punktów.
•
JeŜeli 1 spośród 3 wskaźników dynamiki był większy bądź równy od ich median wartości
– 10 punktów.
•
JeŜeli 2 lub 3 wskaźniki dynamiki były mniejsze od median – 5 punktów.
•
JeŜeli brak było danych dla wszystkich wartości – 0 punktów.
•
Opis jakościowy najbardziej innowacyjnego produktu/usługi – od 1 do 5 punktów
a w przypadku braku opisu produktu/usługi - 0 punktów.
Objaśnienia symboli literowych:
A - 16 i więcej punktów
B - 11 – 15,99 punktów
C - 1 – 10,99 punktów
N - brak danych dla wszystkich wartości
Przy ocenie innowacyjności procesowej pod uwagę brane były: ROA w 2008 r., dynamika
ROA, udział nakładów inwestycyjnych w nakładach na działalność innowacyjną ogółem.
ROA (stopa zwrotu netto na aktywach) – jest to relacja wyniku finansowego netto
(dodatniego) do aktywów razem, wyraŜona w procentach [Formularz F-02 w 2008 Cz. II (Dz.
2 poz. 65 minus 66/Dz. 1 kol. 2 poz. 59)*100] lub dane z ankiety MSN INE PAN.
Dynamika ROA – liczona jako relacja zmiany wskaźnika ROA w 2008 r. do roku
poprzedniego, do wskaźnika ROA w 2007 r., wyraŜona w procentach.
28
Udział nakładów inwestycyjnych na środki trwałe w nakładach na działalność
innowacyjną ogółem – jest to udział nakładów inwestycyjnych na środki trwałe w nakładach
na działalność innowacyjną ogółem, wyraŜony w procentach Formularz PNT-02 dla
przemysłu lub PNT-02/u dla usług za lata 2006-2008 r. [Dz. 4 B (w. 07/w. 01)*100] lub dane
Objaśnienia symboli literowych w kolumnie
innowacyjność procesowa (maksimum 20
punktów):
•
JeŜeli 2 spośród 3 wskaźników były większe bądź równe od ich median wartości
w badanej populacji przedsiębiorstw – 15 punktów.
•
JeŜeli 1 spośród 3 wskaźników był większy bądź równy od ich median wartości w badanej
populacji przedsiębiorstw – 10 punktów.
•
JeŜeli 2 lub 3 wskaźniki były mniejsze od ich median wartości w badanej populacji
przedsiębiorstw – 5 punktów.
•
•
B - 11 – 15,99 punktów
C - 1 – 10,99 punktów
Przy ocenie nakładów na działalność innowacyjną pod uwagę brane były: działalność B+R,
działalność B+R/sprzedaŜ, działalność B+R/działalność innowacyjną ogółem.
Działalność B+R/działalność innowacyjną ogółem - udział działalności B+R w nakładach
na działalność innowacyjną ogółem, wyraŜony w procentach Formularz PNT-02 dla
przemysłu lub PNT-02/u dla usług za lata 2006-2008 r. [Dz. 4 B (w. 02/w. 01)*100] lub dane
Objaśnienia symboli literowych w kolumnie nakłady na działalność innowacyjną (maksimum
20 punktów):
29
•
JeŜeli 2 spośród 3 wskaźników były większe bądź równe od ich median wartości – 15
punktów.
•
JeŜeli 1 spośród 3 wskaźników był większy bądź równy od ich median wartości – 10
punktów.
•
JeŜeli 2 lub 3 wskaźniki były mniejsze od ich median wartości – 5 punktów.
•
•
B - 11 – 15,99 punktów
C - 1 – 10,99 punktów
Patenty (maksimum punktów 20) - objaśnienia:
Patenty krajowe – w przypadku 1 patentu przedsiębiorstwo otrzymuje 5 punktów; powyŜej
1 patentu – 10 punktów.
Patenty zagraniczne (europejskie lub amerykańskie) – 15 punktów.
W przypadku, gdy przedsiębiorstwo miało zarówno patenty krajowe, jak i zagraniczne punkty
zostały tylko przydzielane za patenty zagraniczne.
Ocena jakościowa najbardziej innowacyjnego produktu/usługi od strony zgłoszeń
patentowych – od 1 do 5 punktów a w przypadku braku opisu produktu/usługi - 0 punktów.
B - 11 – 15,99 punktów
C - 1 – 10,99 punktów
Kontrakty UE (suma punktów - maksimum 20) - objaśnienia:
B - 11 – 14,99 punktów
C - 1 – 10,99 punktów
30
Liczba punktów dla podpisanych kontraktów w 7 PR UE lub POIG wyniosła:
•
15 punktów za 4 kontrakty i więcej
•
10 punktów za 2 – 3 kontrakty
•
5 punktów za 1 kontrakt
•
0 punktów za brak kontraktu
Liczba punktów dla kontraktów w innych Funduszach Europejskich lub programach
krajowych POKL, POIiŚ, Regionalne PO:
•
5 punktów za 1 lub więcej kontraktów
•
0 punktów za brak kontraktów
Przedsiębiorstwa, które miały podpisane kontrakty w programach krajowych lub europejskich
mogły maksymalnie uzyskać 20 punktów.
W przypadku braku danych z ankiety MSN INE PAN – dane pochodzą z formularzy
statystycznych PNT albo z bazy danych INE PAN.
Opracowanie
nie
jest
rankingiem.
Jest
formą
prezentacji
ocen
innowacyjności
przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa zostały pogrupowane według ilości uzyskanych punktów
z uwzględnieniem ocen eksperckich. Cała populacja została podzielona na 6 równych grup.
Kolejność w ramach grupy jest kolejnością alfabetyczną według nazw przedsiębiorstw.
Opracowali: Tadeusz Baczko, Ewa Krzywina, Marek Szyl.
31

raport o innowacyjności gospodarki polski w 2009 roku

Transkrypt

Podobne dokumenty

POLONIA I EMIGRACJA, etos innowatora

Tadeusz Baczko, Ewa Krzywina - Wyższa Szkoła Informatyki

Przyszlosc gospodarki swiatowej i rynkow finansowych opartych na