Historia medycyny i farmacji

Historia medycyny i farmacji
1. Metryczka
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny
Nazwa Wydziału:
Laboratoryjnej
Program kształcenia (kierunek
studiów, poziom i profil kształcenia,
forma studiów, np. Zdrowie publiczne
I stopnia profil praktyczny, studia
stacjonarne):
Analityka medyczna, studia I stopnia, studia stacjonarne
Rok akademicki:
2016/2017
Nazwa modułu/przedmiotu:
Historia medycyny i farmacji
Kod przedmiotu (z systemu Pensum):
26663
Jednostka/i prowadząca/e
kształcenie:
Zakład Historii Medycyny
Kierownik jednostki/jednostek:
Dr Hanna Celnik
Rok studiów (rok, na którym
realizowany jest przedmiot):
I rok
Semestr studiów (semestr, na którym
realizowany jest przedmiot):
2 semestr
Typ modułu/przedmiotu
(podstawowy, kierunkowy,
fakultatywny):
podstawowy
Osoby prowadzące (imiona, nazwiska
oraz stopnie naukowe wszystkich
Mgr Jacek Persa
wykładowców prowadzących
przedmiot):
Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot
dostępny jest dla studentów w
ramach programu Erasmus):
-
Osoba odpowiedzialna za sylabus
(osoba, do której należy zgłaszać
uwagi dotyczące sylabusa):
Jacek Persa
Liczba punktów ECTS:
1
Strona 1 z 7
2. Cele kształcenia
1.
Zapoznanie
studentów
z
rozwojem
i farmaceutycznej w kontekście rozwoju cywilizacji
myśli
medycznej
2.
Zapoznanie studentów z kształtowaniem się wiedzy o leku, diagnostyce i terapii.
Wpływem rozwoju wiedzy o leku na terapię.
3.
Zapoznanie studentów z kształtowaniem się zawodów lekarza, farmaceuty oraz diagnosty
laboratoryjnego na przestrzeni dziejów.
4.
Przekazanie studentom podstawowej umiejętności interpretacji źródeł historycznych do
dziejów medycyny i farmacji, oraz zapoznanie z podstawową literaturą dotyczącą
przedmiotu.
3. Wymagania wstępne
Student powinien posiadać wiedzę z zakresu historii Polski i historii powszechnej według
programu nauczania w zakresie podstawowym w liceach ogólnokształcących, liceach
profilowanych i technikach
4. Przedmiotowe efekty kształcenia
Lista efektów kształcenia
Symbol
przedmiotowego
efektu kształcenia
Treść przedmiotowego efektu kształcenia
Zna główne kierunki rozwoju myśli
medycznej
i farmaceutycznej na przestrzeni dziejów,
W1
W2
W3
Odniesienie do efektu
kierunkowego (numer)
K_K04, K_W14, K_W17
m.in. poglądy: wybitnych jednostek - lekarzy i
farmaceutów na zdrowie i chorobę oraz
najważniejszych szkół medycznych w dziejach.
Zna rozwój wiedzy o leku i jego wpływ na
terapię. Poznaje ewolucję leków od prostych
leków medycyny empirycznej, wprowadzenie
leków
złożonych,
wieloskładnikowych,
nowych postaci leków medycyny arabskiej,
leku chemicznego
wprowadzonego przez
jatrochemików,
Leków syntetycznych
w
dobie
rewolucji
przemysłowej.
Wprowadzenie
szczepionek,
chemoterapeutyków i antybiotyków, leków
medycyny niekonwencjonalnej, itd…
Zna historię zawodów: lekarza, farmaceuty
oraz diagnostyka laboratoryjnego.
Poznaje unormowania prawne dot. prawa
wykonywania
praktyki,
w
wyżej
Strona 2 z 7
K_K04, K_W14, K_W17
K_K04, K_W14, K_W17
wymienionych zawodach, niektóre organizacje
zrzeszające lekarzy, farmaceutów i diagnostów,
ma wiedzę na temat konfliktów zawodowych i
napięć
społecznych
związanych
z
wykonywaniem tych zawodów.
Zna formy nauczania medycyny i farmacji w
Europie
i w Polsce od starożytności po XX wiek.
W4
Poznaje historię nauczania medycyny i
farmacji od starożytności, pojawienia się
uniwersyteckiego
nauczania
medycyny
w średniowieczu,, nauczania farmacji w
cechach miejskich, początki uniwersyteckiego
nauczania farmacji w końcu XVIII w. Poznaje
historię nauczania medycyny i farmacji w
Polsce, szczególnie nauczanie tych dziedzin w
Warszawie.
K_K04, K_W14, K_W17
Potrafi w sposób krytyczny odnosić się do
informacji naukowych.
U1
Umie w podstawowy stopniu zinterpretować
fakty wynikające ze źródła historycznego
posługując się wiedzą pozaźródłową (zawarte
w naukowych opracowaniach historycznych).
Świadomie korzysta z informacji zawartych w
opracowaniach, ostrożnie podchodzi do
opracowań i źródeł w internecie.
K_W47
Potrafi przedstawić w formie ustnej i
pisemnej wybrane zagadnienie dotyczące
historii medycyny i farmacji.
U2
K1
Umie wykorzystywać źródła i opracowania z
poszanowaniem praw autorskich, cytuje
informacje zaczerpnięte od innych autorów,
oraz stosuje w odpowiedni sposób odnośniki.
Potrafi pracować w grupie przyjmując w
niej różne role. Podejmuje dyskusję, nad
zagadnieniami poruszanymi na seminariach.
Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga
dylematy związane z wykonywaniem
zawodu diagnosty laboratoryjnego.
K2
W czasie zajęć zapoznaje się z historycznymi
wzorcami osobowymi wybitnych naukowców,
lekarzy i farmaceutów.
5. Formy prowadzonych zajęć
Strona 3 z 7
K_U40
K_K02
K_W14, K_W17
K_K04
Forma
Liczba godzin
Liczba grup
Minimalna liczba osób
w grupie
Wykład
-
-
-
Seminarium
15
3
-
Ćwiczenia
-
-
-
6. Tematy zajęć i treści kształcenia
 S1 seminarium 1 – temat: Lecznictwo w społeczeństwach pierwotnych i pierwszych cywilizacjach
Zapoznanie z podstawową literaturą przedmiotu. Choroba i lek w społeczeństwach pierwotnych
na przykładzie źródeł kultury materialnej i badań etnograficznych. Diagnozowanie, składanie
ofiar, prognozowanie egzorcyzmy i leczenie w Babilonii. Papirusy i inne źródła do poznania
egipskiej medycyny i farmacji oraz rozwój tych dyscyplin w starożytnym Egipcie. Metody
terapeutyczno-filozoficzne Dalekiego Wschodu na przykładzie Indii i Chin. [W1-W4, U1, U2,
K1, K2]
 S2 seminarium 2 – temat: Medycyna i farmacja w starożytnej Grecji, Rzymie i cywilizacji arabskiej

Medycyna sakralna – kult Asklepiosa. Pierwsze szkoły medyczne starożytnej Grecji w Kos i
Knidos – Hipokrates (diagnoza prognoza i terapia). Teorie medyczne u starożytnych Greków i
Rzymian: patologia humoralna i solidarna, dogmatycy, metodycy, pneumatycy i eklektycy,
wkład Galena w rozwój wiedzy o leku. [W1-W4, U1, U2, K1, K2]
 S3 – Seminarium 3 – temat: Medycyna farmacja i diagnostyka w okresie średniowiecza
Rola uczonych arabskich w utrwalanie wiedzy o leku oraz ich wpływ na rozwój medycyny.
Choroby i ich zwalczanie w okresie średniowiecza. Medycyna i farmacja klasztorna, powstanie
uniwersyteckiego modelu medycyny. Wyodrębnienie się zawodu aptekarza w średniowieczu.
Wielkie epidemie. [W1-W4, U1, U2, K1, K2]

S4-Seminarium 4 - Temat: Przełom w naukach przyrodniczych i medycynie w XVI i XVIII
w. Rozwój badań szczegółowych i anatomii. Paracelsus i jego wpływ na powstanie leku
analitycznego. Fizykalne i moralne zasady medycyny w XVIII w. [W1-W4, U1, U2, K1, K2]

S5-Seminarium 5 - Temat: Rozwój nauki:medycyny, farmacji i diagnostyki w XIX i w
pierwszej połowie XX wieku. Osiągnięcia nauki i techniki, rozwój nauk przyrodniczych,
medycyny i farmacji, powstanie leków syntetycznych. Powstanie nowoczesnych metod
diagnostycznych, rozwój fizjologii, anatomii i mikrobiologii w XIX w. i na pocz. XX w.
Powstanie chemoterapeutyków i antybiotyków w pierwszej połowie XX w. [W1-W4, U1, U2,
Strona 4 z 7
K1, K2]

S6-Seminarium 6 - Temat: Rozwój medycyny i farmacji na ziemiach polskich pd
średniowiecza po XIW wiek. Podstawy prawne i organizacyjne aptekarstwa w Europie i na
ziemiach polskich. Rozwój wiedzy medycznej i farmaceutycznej na ziemiach polskich od
średniowiecza po XIX w. Wybitni lekarze i farmaceuci. [W1-W4, U1, U2, K1, K2]

S7-Seminarium 7 - Temat: Początki zawodu diagnosty laboratoryjnego na ziemiach polskich.
Medycyna i farmacja pierwszej połowy XX w. – wielcy odkrywcy i rola Polaków. Nauczanie
medycyny i farmacji w Polsce w XIX i na pocz. XX w. Nauczanie medycyny i farmacji w
Warszawie. Kształtowanie się zawodu diagnosty laboratoryjnego w Polsce w XX wieku. [W1W4, U1, U2, K1, K2]
7. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia
Symbol
przedmiotowego
efektu
kształcenia
Symbole form
prowadzonych zajęć
Sposoby weryfikacji efektu
kształcenia
Kryterium zaliczenia
S
Test końcowy
Zalicza minimum 50 procent
poprawnych odpowiedzi - oceny
według skali 2-5
S
Umiejętność weryfikowana
w trakcie zajęć na
podstawie aktywności
studentów
 W1-W4, K1,
K2
U1, U2,
Aktywność na zajęciach
8. Kryteria oceniania
Forma zaliczenia przedmiotu: np. egzamin testowy, egzamin praktyczny lub zaliczenie bez oceny (nie dotyczy)
ocena
kryteria
2,0 (ndst)
wiedza poniżej 50% prawidłowych odpowiedzi
3,0 (dost)
wiedza od 50 do 55% prawidłowych odpowiedzi
3,5 (ddb)
wiedza od 55 do 65 % prawidłowych odpowiedzi
4,0 (db)
wiedza od 65 do 80 % prawidłowych odpowiedzi
4,5 (pdb)
wiedza od 80 do 90% prawidłowych odpowiedzi
5,0 (bdb)
Wiedza od 90 do 100 % prawidłowych odpowiedzi
9. Literatura
Strona 5 z 7
Literatura obowiązkowa:
1. T. Brzeziński, Historia medycyny, PZWL, Warszawa 1990.
2. Wł. Szumowski, Historia medycyny, Warszawa 1994.
3. R. Rembieliński, B. Kuźnicka, Historia farmacji. Warszawa 1987.
4. M. Łyskanowski, Z dziejów medycyny polskiej .Warszawa 2000.
5. Zawód farmaceuty na ziemiach polskich w XIX i XX wieku,[red.] B. Urbanek, Warszawa 2006.
6.
Zawód diagnosty laboratoryjnego i Felczera na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, [red.] B.
Urbanek, Warszawa 2011.
Literatura uzupełniająca:
1. Zarys dziejów medycyny w Polsce, [red.] W. Noszczyk, t. 1, Warszawa 2015
2. I. Arabas, Apteczki domowe w polskich dworach szlacheckich, Warszawa 2006.
3. L. Bartkowiak, Kształtowanie się aptekarstwa w Polsce (XIII-XX wiek): studium historiograficzne,
Poznań 2004.
4. Drygas, Kształtowanie się podstaw prawnych aptekarstwa w przekroju dziejowym: studia nad
podstawowymi źródłami do dziejów farmacji europejskiej i polskiej, T. 1-5, Gdańsk 1995-1999.
5. Dzieje nauczania medycyny i farmacji w Warszawie (1789-1950), [red.] M. Łyskanowski, A.
Stapiński, A. Środka, Warszawa 1990.
6. B. Kuźnicka, Kierunki rozwoju farmacji w Polsce epoki Oświecenia, Wrocław 1982.
7. H. Lichocka, Historia poszukiwania leku w roślinach w Polsce 1800-1856. Warszawa 2002.
8. Albert S. Lyons, R. Joseph Petrucelli II, Ilustrowana historia medycyny, Warszawa 1996.
9. J. Majewski, Muzea farmacji i zbiory aptekarskie w Polsce. Poznań 2006.
10. J. Pachecka, J. Kowalski, P. Tomaszewski, Dzieje Warszawskiego Wydziału Farmaceutycznego19262001, Warszawa 2001.
11. H. Schott, Kronika medycyny, Warszawa 2002.
12. J. Thorwald, Dawna medycyna, jej tajemnice i potęga, Wrocław 1990.
13. G. Vigarello, Historia zdrowia i choroby: od średniowiecza do współczesności, Warszawa 1997.
14. Wybór tekstów źródłowych do dziejów medycyny Polskiej, [red.] W. Osińska, Z. Podgórska –Klawe,
Kraków 1983.
15. Czasopismo: „Archiwum Historii Medycyny i Filozofii”.
10. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta)
Forma aktywności
Liczba godzin
Liczba punktów ECTS
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:
Wykład
15
Seminarium
1/2
Ćwiczenia
Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy
przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność
przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp.
Przygotowanie studenta do zajęć
7,5
1/4
Przygotowanie studenta do zaliczeń
7.5
1/4
Inne (jakie?)
30
Razem
Strona 6 z 7
1
11. Informacje dodatkowe
Zakład Historii Medycyny WUM, ul. Żwirki i Wigury 63, I piętro, pokój 109, tel. 22 57 20 474.
Podpis Kierownika Jednostki
Podpis osoby odpowiedzialnej za sylabus
Strona 7 z 7