Pobierz Tajniki_biosu-_jak_dziala

Tajniki BIOS-u
Określenie BIOS to skrót od angielskiej nazwy Basic Input and Output System, co oznacza: podstawowy
system wejścia i wyjścia. Najczęściej termin ten kojarzy nam się z płytą główną. Jednak własny BIOS mają także
kontrolery dysków twardych i karty graficzne. BIOS jest pierwszym programem, jaki uruchamia się po włączeniu
komputera. Do podstawowych zadań BIOS-u należą: inicjowanie działania urządzeń zainstalowanych w komputerze,
ich wstępne przetestowanie, uruchomienie systemu operacyjnego oraz zawiadywanie zmianami w konfiguracji
sprzętowej komputera. Wyjątkowość BIOS-u polega na tym, że programu nie instalujemy na dysku twardym, jak
typowej aplikacji. Jest on zapisany w specjalnej pamięci, która znajduje się na płycie głównej. Zawartość tej pamięci
(a więc również konfiguracja BIOS-u) nie znika po wyłączeniu zasilania, tak jak ma to miejsce w wypadku pamięci
RAM. Oczywiście BIOS można wymienić na nowy, stosując procedurę uaktualnienia, ale ważne jest, aby zastosować
uaktualnienie przeznaczone do danego typu płyty głównej. Jak jednak zmieniać poszczególne ustawienia w BIOS-ie?
Robi się to z poziomu programu SETUP, który ma formę interaktywnego menu. W najpopularniejszej obecnie na
wersji BIOS-u firmy Award do programu SETUP dostajemy się, wciskając klawisz Delete,
Delete gdy podczas startu
komputera na ekranie pojawia się następujący komunikat:
Press DEL to enter SETUP
Uwaga! Wiele z ustawień BIOS-u, dostępnych do modyfikacji w programie SETUP, określa parametry istotne
dla poprawnej pracy płyty głównej i zainstalowanych w komputerze komponentów. Wybranie niewłaściwych
ustawień może spowodować, że któryś z komponentów nie będzie działał poprawnie. Mogą się wówczas pojawić
błędy w pracy kart rozszerzeń czy pamięci RAM, ale przekroczenie dopuszczalnych ustawień może też spowodować
całkowite zablokowanie i unieruchomienie komputera. Tak więc pamiętajmy: nie powinniśmy dokonywać zmian, gdy
nie jesteśmy, pewni, co one powodują, czego dotyczą i czy nasz sprzęt podoła nowym wyzwaniom. Starajmy się nie
dokonywać wielu zmian jednocześnie (utrudnia to później odnalezienie ustawienia, które powoduje kłopoty).
Najlepiej zanotować sobie wyjściowe ustawienia BIOS-u i wprowadzane zmiany. Aby przedstawić poszczególne
funkcje BIOS-u, jako przykład dość rozbudowany program SETUP, pochodzący z płyty ABIT SA6R przeznaczonej
do procesorów Intel Pentium III i Intel Celeron. Płyta ta ma dość bogate wyposażenie: dodatkowy kontroler dysków
twardych oraz zintegrowaną kartę graficzną i dźwiękową, co zwiększa liczbę dostępnych opcji. Niestety, nie ma
jednego schematu programu SETP. Na różnych płytach może on wyglądać nieco inaczej. Wynika to stąd, że każdy
producent płyt głównych przystosowuje uniwersalne jądro BIOS-u do potrzeb swojej płyty i daje użytkownikowi
wgląd jedynie do wybranych ustawień (możemy więc w naszym BIOS-ie nie odnaleźć pewnych przedstawionych tu
ustawień lub zauważyć inne, nie opisane tutaj. Po wejściu do programu SETUP widzimy menu, zawierające kilka
podstawowych kategorii. Po programie SETUP poruszamy się w sposób następujący: przyciskami kursora
przesuwamy czerwone zaznaczenie na kolejne pozycje, a przyciskami PageUp i PageDown zmieniamy ustawienia.
W wypadku obecności podmenu i funkcji aktywnej trzeba użyć także klawisza Enter.
Enter Tak właśnie wchodzimy do
poszczególnych kategorii.
 SoftMenu III Setup
Jest to kategoria, umożliwiająca konfigurację procesora. Co prawda płyta zwykle automatycznie prawidłowo
rozpoznaje zainstalowany procesor, ale to miejsce jest często odwiedzanie przez overclockerów (czyli zwolenników
przetaktowywania procesora).
CPU Name Is – w opcję tę nie możemy ingerować, odpowiednia nazwa zainstalowanego procesora pojawia się
automatycznie.
CPU Operating Speed – ustawia szybkość zainstalowanego procesora. W nawiasie podawana jest szybkość
magistrali systemowej. Jeżeli w tej opcji wybierzemy predefiniowaną szybkość procesora, cztery z pięciu poniższych
kategorii pozostaną nieaktywne. Jeżeli jednak wybierzemy opcję User Define (ustawienia użytkownika), możemy
dowolnie ustawiać parametry pracy procesora. Pamiętajmy tylko, że korzystanie z tej opcji nie jest zalecane i
powstała ona wyłącznie na wypadek pojawienia się nowych, jeszcze nie znanych typów procesorów.
External Clock – ustawia częstotliwość magistrali systemowej. Możemy ją ustawiać w zakresie od 50 do 250 MHz
ze skokiem co 1 MHz.
FSB Rate – ustawia proporcje częstotliwości pracy magistrali PCI i pamięci RAM względem magistrali pracy
procesora (magistrali systemowej). Kolejność cyfr w ustawieniu to CPU:SDRAM:PCI. Dla przykładu. Jeżeli mamy
procesor Celeron, który pracuje z magistralą 66 MHz i wybieramy ustawienie 2:3:1, to częstotliwość magistrali
pamięci będzie wynosić 3/2  66 MHz, czyli 100 MHz, a częstotliwość magistrali PCI 1/2  66 MHz, czyli 33 MHz.
Multiplier Factor – ustawia mnożnik procesora. Współczesne procesory uzyskują swoją dużą szybkość pracy dzięki
zwielokrotnieniu częstotliwości magistrali systemowej. Właśnie to zwielokrotnienie jest określane jako mnożnik.
Uwaga! Procesory maja obecnie zablokowaną możliwość zmiany mnożnika. Dlatego opcja ta może być nieaktywna
lub jej zmiany mogą być przez system ignorowane.
System Memory Frequency – ustawia częstotliwość pracy pamięci operacyjnej. Oczywiście ustawienie to musi być
dobrane do typu zainstalowanej pamięci.
Speed Error Hold – włącza i wyłącza opcję zatrzymania systemu w momencie wykrycia niewłaściwych ustawień
pracy procesora. Domyślne ustawienie to Enabled (włączone).
CPU Power Supply – pozwala na ustawienie napięcia zasilania, za jakim pracuje procesor. Domyślne ustawienie to
CPU Default,
Default które ustawia napięcie automatycznie dla danego typu procesora. Ustawienie User Define pozwala na
zmianę napięcia zasilania rdzenia procesora. Uwaga! Ustawienie napięcia niezgodnego ze specyfiką procesora może
spowodować jego nieprawidłową pracę, a nawet uszkodzenie.
Core Voltage – możemy ustawić konkretną wartość napięcia zasilania rdzenia procesora. Pozycja jest aktywna
wyłącznie wówczas, gdy CPU Power Supply jest w ustawieniu User Define.
Define
In-Order Queue Depth – domyśle i zalecane ustawienia to 4. ustawia wielkość bufora przetwarzania danych dla
procesora.
 Standard CMOS Features
To centrum zarządzania podstawowymi parametrami, takimi jak: data systemowa, godzina systemowa, napędy
podłączone do płyty głównej, a także źródło informacji o zainstalowanej w komputerze pamięci operacyjnej.
Date (mm:dd:yy) – pozycja pozwala na ustawienie daty systemowej. Podajemy ją w formacie amerykańskim –
mm:dd:yy, czyli miesiąc, dzień i rok (ostatnie dwie cyfry).
Time (hh:mm:ss) – pozycja pozwala na ustawienie godziny systemowej. Podajemy ją w formacie hh:mm:ss, czyli
godzina, minuty, sekundy.
IDE Primary Master, IDE Primary Slave, IDE Secondary Master, IDE Secondary Slave – są to cztery pozycje
umożliwiające konfigurację podłączonych do płyty głównej urządzeń IDE, na przykład dysków twardych czy
napędów CD-ROM. Wciśnięcie klawisza Enter na którejkolwiek z tych pozycji spowoduje otworzenie się nowego
okna konfiguracyjnego, w którym możemy ustawić parametry dla poszczególnych napędów.
IDE HDD Auto-Detection – naciśnięcie klawisza Enter na tej pozycji spowoduje automatyczne wykrycie
parametrów dysku twardego podłączonego do danego kanału kontrolera IDE.
IDE Primary Master – domyślą opcją jest Auto,
Auto która sprawia, że BIOS sam rozpoznaje zainstalowany dysk.
Niestety, zajmuje to nieco czasu podczas startu komputera. Ustawienie Manual (ręczne) pozwala samemu ustawić
parametry dysku. Zwykle są one opisane na tabliczce znamionowej dysku twardego. Uwaga! Jeżeli nie jesteśmy
pewni, pozostawmy ustawienie Auto.
Auto Opcja None informuje BIOS o tym, że nie został podłączony żaden dysk i nie
chcemy, aby komputer tracił czas na jego poszukiwanie.
Access Mode – starsze komputery potrafiły obsłużyć jedynie dyski twarde o pojemności do 528 MB (dla tych modeli
pozostało ustawienie Normal).
Normal Tymczasem postęp techniczny idzie do przodu i pojawiła się konieczność zmiany
trybu obsługi większych dysków. Obecnie produkowane duże dyski twarde potrafią pracować w trybie LBA (Logical
Block Addressing). Jeżeli jednak nie jesteśmy parametrów naszego dysku, pozostawmy ten parametr w ustawieniu
Auto.
Auto
Drive A, Drive B – ustawienie definiuje typ podłączonych stacji dyskietek. Obecnie praktycznie spotykane są na
rynku jedynie urządzenie typu 1,44M, 3,5in.
3,5in W wypadku braku danego napędu dyskietek (A i/lub B) wybieramy
opcję None.
None
Floppy 3 Mode Support – ustawienie domyśle to Disabled.
Disabled Opcja Enabled umożliwia aktywowanie obsługi
dyskietek 3,5 cala o pojemności 1,2 MB (standard popularny w Japonii).
Video – ustawienie trybu pracy zainstalowanej karty graficznej. Obecnie dla wszystkich kart graficznych wybieramy
ustawienie EGA/VGA.
Halt On – ustawiamy tu, jaki typ wykrytego przez BIOS błędu ma spowodować zatrzymanie startu komputera.
Na samym dole okna odnajdziemy informacje o ilości zainstalowanej w komputerze pamięci operacyjnej.
 Advanced BIOS Features
W kategorii tej odnajdziemy zaawansowane ustawienia parametrów pracy podstawowych komponentów
komputera, na przykład: procesora, stacji dyskietek, klawiatury. Tutaj znajdują się także opcje zabezpieczenia
systemu.
Virus Warning – domyślne ustawienie to Disabled.
Disabled Jeżeli wybierzemy Enabled,
Enabled wówczas BIOS będzie nas
ostrzegał o każdorazowej próbie zapisu danych sektorze startowym (boot sektorze) lub tablicy partycji dysku
twardego. Niestety, niektóre programy wykorzystują zapis do sektora startowego lub tablicy partycji i w ich wypadku
mogą występować nieuzasadnione alarmy. Uwaga! W wypadku instalacji niektórych programów, na przykład
Windows 98 lub pakietu MS Office, wyłączenie tej opcji może być konieczne.
CPU Level 1 Cache – włącza i wyłącza pamięć podręczną pierwszego poziomu w procesorze. Opcja Enabled
zwiększa wydajność. Jednak niektóre stare lub źle napisane aplikacje mogą nie działać poprawnie, gdy system
pracuje zbyt szybko, i wówczas można ustawić tę pozycję na Disabled.
Disabled
CPU Level 2 Cache – włącza i wyłącza pamięć podręczną drugiego poziomu w procesorze. Ustawienie Enabled
zwiększa szybkość systemu.
CPU L2 Cache ECC Checking – włącza i wyłącza mechanizm korekcji błędów dla pamięci podręcznej poziomu
drugiego w procesorze. Domyśle ustawienie to Enabled.
Enabled W tym ustawieniu system pracuje stabilniej, lecz niestety
nie tak wydajnie, jak przy ustawieniu Disabled.
Disabled
Processor Number Feature – procesory Intel Pentium III mają wbudowany indywidualny numer, który może być
przesyłany przez aplikację, na przykład w celu uwierzytelnienia transakcji internetowych. Ustawienie domyślne to
Dsabled – czyli numer nie jest udostępniany.
Quick Power On Self Test – po włączeniu zasilania BIOS wykonuje szereg testów, z których najłatwiejszym do
zauważenia jest test pamięci. Ustawienie tej opcji na Enabled spowoduje szybsze, ale jednocześnie mniej dokładne
sprawdzanie sprzętu. Warto ustawić Disabled po wymianie jakiegoś komponentu lub po przetaktowaniu systemu.
Gdy po kilku pełnych testach okaże się, że komputer pracuje stabilnie możemy ponownie powrócić do szybkiego
testu poprzez ustawienie tej opcji jako Enabled.
Enabled
Third Boot Device, Boot Other Device, Swap Floppy Device – te trzy pozycje ustalają urządzenia, które będą
sprawdzane podczas startu komputera w poszukiwaniu systemu operacyjnego. Przykładowa kolejność może
wyglądać następująco: pierwsze urządzenie – stacja dyskietek (Floppy)
Floppy , drugie urządzenie – dysk twardy primary
master (HDD-0
HDD-0), trzecie urządzenie – napęd CD-ROM (CD-ROM
CD-ROM).
Boot Other Device – włącza lub wyłącza poszukiwanie systemu operacyjnego na wszystkich wybranych w
poprzednich trzech pozycjach urządzeniach. Domyśle ustawienie to Enabled.
Enabled
Swap Floppy Device – domyśle ustawienie to Disabled.
Disabled Ustawienie Enabled zmienia litery przypisane do stacji
dyskietek, a więc stacja o literze A będzie teraz miała oznaczenie B i odwrotnie.
Boot Up Floppy Seek – włącza i wyłącza sprawdzanie przez BIOS obecności I typu stacji dyskietek. W wypadku
wykrycia braku napędu BIOS wyświetli odpowiedni komunikat. Domyślne ustawienie to Disabled.
Disabled
Boot Up NumLock Status – włącza lub nie klawiaturę numeryczną podczas startu systemu.
Typematic Rate Setting – włącza lub wyłącza kontrolę użytkownika nad liczbą znaków wpisywanych w ciągu
sekundy podczas przytrzymywania klawisza. Jeżeli opcja ta jest ustawiona na Enabled,
Enabled to możemy modyfikować
dwie dodatkowe opcje opisane poniżej. Ustawienie domyślne to Disabled.
Disabled W tym ustawieniu opcje dodatkowe są
nieaktywne.
Typematic Rate (Chars/Sec) – usatwia liczbę znaków wpisywanych w ciągu sekundy podczas przytrzymywania
klawisza.
Typematic Delay (Msec) – ustawia opóźnienie, wyrażone w milisekundach, po którym nastąpi automatyczne
powtarzanie wpisywania znaku.
Security Option – ustawia zabezpieczenie hasłem. W ustawieniu Setup będzie wymagane hasło, aby wejść do
programu SETUP. W ustawieniu System hasło trzeba podać każdorazowo, aby uruchomić komputer. Uwaga! Hasło
ustawiamy w kategorii Set Password.
OS Select For DRAM > 64MB – różne systemy operacyjne różnie zarządzają pamięcią systemową. Jeżeli w
komputerze mamy zainstalowane powyżej 64MB i używamy systemu operacyjnego OS/2,
OS/2 ustawmy opcję OS2.
OS2 we
wszystkich innych wypadkach ustawiamy domyślną wartość Non-OS2.
Non-OS2
Report No FDD For WIN 95 – domyślne ustawienie to No.
No Jeżeli używamy systemu Windows, a w komputerze nie
mamy stacji dyskietek, to ustawiamy tę opcję na Yes.
Yes
Delay IDE Initial(Secs) – wyrażone w sekundach opóźnienie inicjalizacji urządzeń IDE, które może być wymagane
do prawidłowej pracy niektórych starszych dysków twardych i napędów CD-ROM. Im wyższa wartość, tym wolniej
będzie startował komputer. Minimalne ustawienie to 0 i można je stosować, jeżeli nasze napędy prawidłowo działają
przy każdorazowym starcie komputera. Jeżeli pojawiają się jakieś problemy, stopniowo zwiększamy wartość.
Domyślne ustawienie dla tej pozycji to 5.
 Advanced Chipset Features
Uwaga! Ta kategoria zawiera zaawansowane ustawienia konfigurujące pracę chipsetu i sprzętu. Nieumiejętne
modyfikacje mogą sprawić, że system stanie się niestabilny lub nawet komputer nie będzie w stanie wystartować.
Jeżeli nie rozumiemy znaczenia tych ustawień, lepiej pozostać przy ustawieniach domyślnych.
SDRAM CAS Latency Time – ustawienie domyślne to 3. ustawia parametr czasu latencji sygnału CAS (Column
Address Strobe) dla pamięci SDRAM. Należy ustawić wartość 2 dla pamięci o czasie latencji CAS równym 3 może
spowodować niestabilność pracy systemu.
SDRAM Cycle Time Tras/Trc – stawienie domyślne to 7/9.
7/9 ustawienie 5/7 zwiększa wydajność pamięci SDRAM.
SDRAM RAS-to-CAS Delay – ustawienie domyślne to 3. parametr ten pozwala modyfikować długość czasów
oczekiwania pomiędzy sygnałami RAS (Row Address Strobe) i Cas dla pamięci SDRAM. Ustawienie 2 zwiększa
wydajność, ale może powodować niewłaściwą pracę niektórych modułów pamięci. Ustawienie 3 zwiększa stabilność
systemu, ale zmniejsza nieco wydajność systemu. Ustawienie to musi być dobrane do możliwości zainstalowanej w
komputerze pamięci operacyjnej.
SDRAM RAS Precharge Time – ustawienie domyślne to 3. określa liczbę cykli niezbędnych do zgromadzenia
ładunku potrzebnego do odświeżenia pamięci. Ustawienie 2 zwiększa wydajność, ale ustawienie 3 poprawia
stabilność systemu.
System BIOS Cacheable – domyślne ustawienie do Enabled.
Enabled System wykonuje kopię BIOS-u w pamięci
systemowej, co zwiększa szybkość dostępu do BIOS-u. W praktyce jednak nowoczesne systemy operacyjne coraz
bardziej korzystają z pomocy BIOS-u.
Video BIOS Cacheable – domyślne ustawienie do Enabled.
Enabled System wykonuje kopię BIOS-u wideo w pamięci
systemowej. W praktyce jednak niewiele aplikacji korzysta dziś z BIOS-u wideo, więc śmiało można tę opcję ustawić
na Disabled.
Disabled
Memory Hole At 15M-16M – ustawienie domyślne Disabled.
Disabled Niektóre urządzenia ISA potrzebują do poprawnej
pracy obszaru pamięci między 15 a 16 MB. Jeżeli nie mamy takiej karty, opcja ta powinna być ustawiona na
Disabled.
Disabled
CPU Latency Timer – ustawienie domyślne Enabled zwiększa stabilność systemu, ale zmniejsza jego wydajność.
Delayed Transaction – ustawienie domyślne to Disabled.
Disabled Opcja włącza i wyłącza zgodność (realizację dodatkowych
funkcji) ze specyfikacją PCI 2.1. Uwaga! Niektóre karty mogą nie pracować poprawnie, gdy ta opcja jest ustawiona
na Enabled.
Enabled
AGP Graphics Aperture Size – ustawienie domyślne to 64 MB.
MB Określa ilość pamięci systemowej, jaka może
zostać wykorzystana przez urządzenie AGP. W zasadzie nie ustawia się tu wartości większej niż połowa
zainstalowanego w komputerze RAM-u.
AGP Data Transfer Rate – ustawienie domyślne to 4x.
4x Określa tryb pracy magistrali AGP. Praktycznie wszystkie
nowe karty graficzne pracują w trybie AGPx4.
 Integrated Peripherals
Kategoria ta pozwala na konfigurowanie zintegrowanych z płytą komponentów, jak karta dźwiękowa, karta
graficzna, kontroler IDE, porty szeregowe czy równoległe.
Onboard IDE-1 Controller, Onboard IDE-2 Controller – ustawienie domyślne to Enabled.
Enabled Pozycja ta umożliwia
włączenie i wyłączenie pierwszego/drugiego kanału zintegrowanego z płytą kontrolera IDE.
Master Drive PIO Mode, Slave Drive PIO Mode – ustawienie domyślne Auto.
Auto Ustawia tryb pracy dysku twardego
i kontrolera IDE. Wydajność pracy dysku rośnie ze wzrostem cyfry w oznaczeniu trybu PIO (Programmed
Input/Output). Zalecamy jednak pozostawienie ustawienia domyślnego Auto.
Auto Ustawienie konkretnego trybu jest
konieczne w wypadku starszych urządzeń.
Master Drive Ultra DMA, Slave Drive Ultra DMA – ustawienie domyślne Auto.
Auto Włącza lub wyłącza obsługę
trybu DMA (Direct Memory Access) dla napędów podłączonych do kontrolera IDE. Praktycznie wszystkie nowe
dyski twarde i napędy CD-ROM potrafią pracować w trybie Ultra DMA, więc warto pozostawić tę opcję ustawioną
na Auto.
Auto Opcja Disabled może się przydać użytkownikom, którzy obserwują, że urządzenia nie pracują poprawnie w
trybie Ultra DMA.
USB Controller – domyślne ustawienie do Enabled.
Enabled Włącza i wyłącza kontroler USB, znajdujący się płycie
głównej. Jeżeli nie używamy żadnego urządzenia typu USB, możemy włączyć ustawienie Disabled.
Disabled
USB Keyboard Support Via – ustawienie domyślne to OS.
OS Określa sposób kontroli nad podłączoną klawiaturą USB
– przez BIOS albo system operacyjny. Opcja BIOS jest zalecana, jeżeli chcemy wykorzystywać klawiaturę USB
podczas pracy w systemie DOS.
USB Mouse Support - ustawienie domyślne to OS.
OS Określa sposób kontroli nad podłączoną myszką USB – przez
BIOS albo system operacyjny. Opcja BIOS jest zalecana, jeżeli chcemy wykorzystywać mysz USB podczas pracy w
systemie DOS.
Init Display First – umożliwia wybór karty graficznej, która zostanie zainstalowana przez BIOS i z pomocą której
zostanie wyświetlony ekran startowy po uruchomieniu komputera.
Onboard AC97 Codec – włącza lub wyłącza obsługę wbudowanych w płytę opcjonalnych komponentów.
AC97 Audio – włącza i wyłącza zintegrowanego z płytą główną kartę dźwiękową. Jeżeli chcemy używać dodatkowej
karty dźwiękowej, najlepiej ustawić opcję Disabled.
Disabled
AC97 Modem – włącza i wyłącza kontroler modemu na płycie głównej. Jeżeli używamy dodatkowej karty
modemowej PCI, warto tę opcję ustawić na Disabled.
Disabled
IDE HDD Block Mode – ustawienie domyślne Enabled.
Enabled Włącza lub wyłącza obsługę trybu pakietowego zapisu i
odczytu dla dysku twardego. Większość nowych dysków wspiera ten tryb, a poprawia on wydajność zapisu i odczytu
danych.
ATA100RAID IDE Controller – prezentowana płyta ma wbudowany dodatkowy kontroler dysków twardych. Opcja
ta aktywuje go lub wyłącza.
POWER ON Function – funkcja ta określa, w jaki sposób możliwe będzie włączenie zasilania w komputerze.
Domyślne ustawione jest wykorzystywanie przycisku na obudowie (Button Only),
Only ale może to być również
kombinacja klawiszy na klawiaturze (Hot
Hot Key)
lub
przycisk
myszki
(Mouse
Mouse
Left,
Key
Left Mose Right).
Right Uwaga!
Wykorzystanie myszki jest możliwe jedynie w wypadku urządzeń typu PS/2, ale i tu mogą pojawić się problemy z
kompatybilnością. Może się także zdarzyć, że część klawiatur nie będzie poprawnie pracować z tą opcją. W
ustawieniu Mouse Left i Mouse Right wymagane jest podwójne kliknięcie.
KB Power ON Password – ta opcja pozwala na wpisanie hasła, które będzie wymagane do włączenia komputera.
Pozycja aktywna, gdy w pozycji POWER ON Function wybraliśmy opcję Password.
Hot Key Power ON – możemy wybrać tu kombinację klawiszy, która włączać komputer. Do wyboru są kombinacje
klawisza CTRL i jednego z dwunastu klawiszy funkcyjnych F1-F12.
F1-F12 pozycja aktywna, gdy w pozycji POWER ON
Function wybraliśmy ustawienie Hot Key.
Onboard FDD Controller – ustawienie domyślne Enabled.
Enabled Włącza i wyłącza kontroler stacji dyskietek
zintegrowany z płytą główną.
Onboard Serial Port 1, Onboard Serial Port 2 – ustawienie domyślne dla portu COM 1 to 3F8/IRQ4,
3F8/IRQ4 a dla portu
COM 2 to 2F8/IRQ3.
2F8/IRQ3 ustawia adres I/O i przerwanie dla portów szeregowych zintegrowanych z płytą główną lub je
wyłącza. Zalecane są ustawienia domyślne. Porty można wyłączyć, jeżeli ich nie używamy, a zaczyna nam brakować
wolnych zasobów w komputerze.
Onboard IR Function – ustawienie domyślne Disabled.
Disabled Ustala standard portu podczerwieni lub go wyłącza.
Ustawienie Enabled aktywuje cztery dodatkowe opcje, pozwalające na dokładniejszą konfigurację parametrów pracy
portu podczerwieni. Uwaga! Większość płyt głównych i komputerów nie ma w standardzie zainstalowanego
nadajnika/odbiornika fal podczerwonych. Zwykle na płycie głównej jest jedynie gniazdo do opcjonalnego
podłączenia takiego urządzenia.
Onboard Praller Port – ustawienie domyślne to 378/IRQ7.
378/IRQ7 Parametr pozwala na przyspieszenie adresu I/O oraz
przerwania dla wbudowanego w płytę portu równoległego. Zazwyczaj zalecane jest ustawienie domyślne.
Paraller Port Mode – ustawienie domyślne to SPP.
SPP Ustala tryb pracy portu równoległego. Większość nowych
urządzeń (drukarki, skanery) wymaga do poprawnej pracy trybu ECP (Extended Capabilities Port) lub trybu EPP
(Enhanced Parallel Port), ECP i EPP to ulepszone standardy portu równoległego, zapewniające prawie 10-krotny
wzrost transferu danych względem standardowego trybu SPP i możliwość komunikacji dwukierunkowej.
EPP Mode Select – ustawienie domyślne EPP1.7.
EPP1.7 Ustala wersję protokołu EPP.
ECP Mode Use DMA – ustawienie domyślne to 3. pozwala na ustawienie kanału DMA dla trybu ECP portu
równoległego. Pozycja ta będzie nieaktywna w wypadku wybrania dla portu równoległego ustawienie SPP lub EPP.
PWROM After PWR-Fail – ustawienie domyślne to Off.
Off Ustawiamy zachowanie komputera po zaniknięciu
zasilania. Domyślne komputer pozostaje w stanie wyłączonym, ale przestawienie w pozycję On spowoduje
automatyczny start komputera po przywróceniu zasilania. W wypadku komputera domowego zalecane jest ustawienie
Off.
Off
Game Port Address – ustawienie domyślne 201.
201 Opcja ustawia adres I/O dla portu gier na płycie głównej. Uwaga!
Jeżeli mamy zamiar korzystać z dodatkowej karty dźwiękowej, lepiej ustawić tę opcję na Disabled.
Disabled Zwolnimy tym
samym zasoby dla innych urządzeń zainstalowanych w komputerze.
Midi Port Address – ustawienie domyślne 330.
330 ustawiamy adres wejścia/wyjścia dla portu MIDI na płycie głównej.
Uwaga! Jeżeli mamy zamiar korzystać z dodatkowej karty dźwiękowej, lepiej ustawić tę opcję na Disabled.
Disabled
Zwolnimy tym samym zasoby dla innych urządzeń zainstalowanych w komputerze.
Midi Port IRQ – ustawienie domyślne 10.
10 ustawiamy przerwanie dla portu MIDI na płycie głównej. Uwaga! Jeżeli
mamy zamiar korzystać z dodatkowej karty dźwiękowej, lepiej ustawić tę opcję na Disabled.
Disabled Opcja aktywna tylko
wówczas, gdy w pozycji Midi Port Address ustawiona jest inna opcja niż Disabled.
Disabled
 Power Management Setup
Kategoria ta pozwala na wykorzystanie zalet technologii Green PC, która umożliwia ekonomiczniejsze
zarządzanie zużyciem energii przez komputer.
ACPI Suspend Type – umożliwia wybór tryby ACPI dla stanu Suspend. Do wyboru mamy tryb S1 – Power On
Suspend lub tryb S3 – Suspend To RAM, który jest bardziej energooszczędny niż tryb S1.
S1
USB KB Wake-Up From S3 – ustawienie domyślne to Disabled.
Disabled Decydujemy, czy klawiatura USB może wybudzić
system ze stanu S3. pozycja aktywna tylko wówczas, gdy w pozycji ACPI Suspend Type wybraliśmy opcję S3 (STR).
Power Management – domyślne ustawienie to Disabled.
Disabled Pozwala na ustawienie poziomu oszczędzania energii. W
trybie User Define możemy indywidualnie zdefiniować parametry Suspend Mode i HDD Power Down. W trybie
Min Saving (minimalne oszczędzanie energii) dla Suspend Mode ustawiana jest 1 godzina, a dla HDD Power Down
15 minut. W trybie Max Saving oba te ustawienia przyjmują wartość 1 minuty.
Suspend Mode – ustawienie domyślne to Disabled.
Disabled Ustawienie czasu przejścia systemu do stanu Suspend w
wypadku bezczynności komputera.
HDD Power Down – ustawienie domyślne to Disabled.
Disabled Ustawienie czasu wyłączenia zasilania dysku twardego w
wypadku bezczynności komputera.
Video Off Method – ustawienie domyślne to V/H SYNC + Blanc.
Blanc Ustala tryb wyłączenia monitora w stanie
oszczędzania energii. Jeżeli monitor i karta graficzna zgodne są ze specyfikacją DPMS (Display Power Management
Signaling), to ustawiamy opcję DPMS.
DPMS Blank Screen – opcja ta powoduje wyświetlanie czarnego ekranu po
przejściu w stan oszczędzania energii – zalecana dla starszych lub niezgodnych z DPMS urządzeń. V/H Sunc +
Blank – opcja ta wyłącza sygnały sterujące synchronizacji pionowej i poziomej.
Video Off In Suspend – ustawienie domyślne to Yes.
Yes Opcja określa, czy monitor zostanie wyłączony po przejściu do
stanu Suspend.
Suspend Type – ustawienie domyślne to Stop Grant.
Grant W tym ustawieniu po przejściu systemu do stanu suspend
zostaną wyłączone wszystkie wentylatory.
MODEM Use IRQ – ustawienie domyślne do NA.
NA Ustawienie przypisuje przerwanie dla modemu.
Soft-Off by PWR-BTTM – ustawienie domyślne to Instant-Off.
Instant-Off Opcja ustawia sposób reakcji na naciśnięcie
przycisku Power przy włączonym systemie. W opcji Instant-Off przycisk reaguje natychmiastowo. Ustawienie
Delay 4 Sec wymusza przytrzymanie przycisku przez cztery sekundy zanim nastąpi reakcja komputera.
Wake-Up by PCI card/LAN – ustawienie domyślne to Disabled.
Disabled Ustawienie Enabled umożliwia wybudzenie
komputera ze stanu uśpienia poprzez karty PCI. Dla przykładu, jeżeli mamy zainstalowaną kartę sieciową z funkcją
Wake Up, to możemy obudzić nasz komputer za pomocą innego komputera podłączonego do sieci lokalnej.
Power On by Ring – ustawienie domyślne to Disabled.
Disabled Jeżeli mamy podłączony modem przez złącze szeregowe, to
dzięki tej funkcji może on wybudzić nasz komputer w momencie nadejścia sygnału wywołania połączenia.
CPU Thermal-Throttling – ustawienie domyślne to 62,5%. Opcja pozwala kontrolować szybkość procesora w
trybie STR (Suspend To RAM).
Resume by Alarm – ustawienie domyślne to Disabled.
Disabled Opcja Enabled umożliwia ustawienie włączenia komputera
określonego dnia i o określonej porze.
Date(of Month) Alarm – pozycja aktywna, gdy w pozycji Resume by Alarm wybraliśmy ustawienie Enabled.
Enabled
Wpisujemy tu dzień miesiąca, kiedy komputer ma się włączyć.
Time(hh:mm:ss) Alarm – pozycja aktywna, gdy w pozycji Resume by Alarm wybraliśmy ustawienie Enabled.
Enabled
Wpisujemy tu godzinę, o której komputer ma się włączyć.
Reload Global Timer Events – ta kategoria, a właściwie grupa kategorii, umożliwia wybór, które ze zdarzeń ma
zerować licznik upływu czasu do przejścia systemu w stan uśpienia I wyprowadzać komputer z tego stanu.
Odpowiednie zdarzenie wybieramy ustawiając dla niego opcję Enabled.
Enabled
 PnP/PCI Configurations
W tej kategorii konfigurujemy ustawienia związane w techniką Plug&Play i rozwiązujemy możliwe konflikty
związane z przydziałem zasobów do poszczególnych komponentów komputera. Jeżeli system działa poprawnie,
zalecamy pozostawienie w tej kategorii ustawień domyślnych.
PNP OS Installed – ustawienie domyślne to No.
No Ustawienie pozwala wybrać, czy zasoby sprzętowe mają być
przydzielane przez BIOS (ustawienie No),
No czy przez system operacyjny (ustawienie Yes).
Yes
Force Update ESCD – ustawienie domyślne to Disabled.
Disabled Jeżeli chcemy wymusić, aby BIOS na nowo przydzielił
wszystkie ustawienia do kart rozszerzeń zgodnych ze standardem Plug&Play, należy przestawić tę opcję na Enabled.
Enabled
Operacja zostanie wykonana przy ponownym uruchomieniu komputera i ustawienie pozycji Force Update ESCD
zostanie automatycznie przestawione na Disabled.
Disabled
Resources Controlled By – ustawienie domyślne to Auto (ESCD).
(ESCD) Opcja pozwala na wybór pomiędzy
automatycznym i ręcznym przydziałem zasobów dla komponentów komputera. Po wybraniu opcji Manual uaktywni
się pozycja IRQ Resources, która pozwoli na ręczny przydział przerwań dla kart PCI/ISA PnP lub dla kart ISA.
PCI/VGA Palette Snoop – umożliwia rozwiązanie problemów związanych ze współpracą karty graficznej i karty
MPEG podłączonej do złącza Feature Connector lub wielofunkcyjnych kart, na przykład łączących funkcje karty
graficznej, karty telewizyjnej i karty przechwytującej wideo. W większości wypadków pozycja ta może być ustawiona
na Disabled.
Disabled
Assign IRQ For VGA – ustawienie domyślne to Enabled.
Enabled) lub nie (Disabled
Disabled)
Enabled Pozwala na przydzielenie (Enabled
przerwania dla karty graficznej. Ustawienie Enabled wymagane jest zwykle w wypadku akceleratorów 3D.
Assign IRQ For USB – ustawienie domyślne to Enabled.
Enabled Przydziela lub nie przerwanie dla portu USB znajdującego
się na płycie głównej.
PIRQ_0 USE IRQ No., PIRQ_1 USE IRQ No., PIRQ_2 USE IRQ No., PIRQ_3 USE IRQ No. – domyślne
ustawienie to Auto.
Auto Pozwala na przydzielenie konkretnego przerwania do konkretnego gniazda PCI na płycie
głównej, oznaczone jako: PIRQ_0 do 3. Oznaczenie, które gniazdo jest które, odnajdziemy w instrukcji do płyty
głównej.
 PC Health Status
Jest to kategoria, w której ustawiamy parametry możliwych alarmów związanych z pracą układów
chłodzących komputera i otrzymujemy informacje o aktualnym stanie temperatury procesora czy napięć podawanych
do płyty przez zasilacz.
FAN Fail Alarm Selectable – ustawienie domyślne to Disabled.
Disabled Opcja pozwala wybrać jeden z wentylatorów
zamontowanych w komputerze i podłączonych do płyty głównej w celu monitorowania przez BIOS jego poprawnej
pracy. W wypadku uszkodzenia wentylatora zostaniemy o tym powiadomieni.
CPU Warning Temperature – ustawienie domyślne to 75C/167F. Pozwala na ustawienie temperatury procesora,
przekroczeniu której zostaniemy o tym fakcie zaalarmowani dźwiękiem ostrzegawczym z głośniczka systemowego.
Pozostałe pozycje w tej kategorii mają charakter czysto informacyjny. Znajdziemy tu informacje o działaniu
wentylatorów podłączonych do płyty głównej, napięciach zasilania i temperaturze procesora oraz temperaturze w
okolicy drugiego czujnika zainstalowanego na płycie głównej.
 Load Fail-Safe Defaults
Jest to pozycja, umożliwiająca załadowanie ustawień, które zapewniają najmniejszą wydajność systemu, ale
gwarantują największą stabilność. Warto pamiętać o tej pozycji, gdy dokonaliśmy zbyt wielu zmian i system nie
pracuje prawidłowo.
Aby załadować ustawienia awaryjne, naciskamy klawisz Enter na podświetlonej pozycji Load Fail-Safe
Defaults i na pytanie programu odpowiadamy wciskając klawisz Y, oznaczający Yes (Tak).
 Load Optimized Defaults
Ta pozycja umożliwia załadowanie fabrycznych ustawień BIOS-u, zoptymalizowanych do uzyskania
maksymalnej wydajności systemu. Uwaga! Po zastosowaniu tej opcji system może nie pracować stabilnie.
Aby załadować ustawienia awaryjne, naciskamy klawisz Enter na podświetlonej pozycji Load Optimized
Defaults i na pytanie programu odpowiadamy wciskając klawisz Y, czyli Yes (Tak).
 Set Password
W tym miejscu możemy wprowadzić hasło, które później będzie wykorzystywane do zabezpieczenia wejścia
do programu SETUP lub do systemu. Hasło wprowadzimy po naciśnięciu klawisza Enter na podświetlonej pozycji
Set Password.
W nowym okienku wpisujemy hasło. Uwaga! Wpisywane hasło pojawi się w formie gwiazdek, a więc nie
będziemy wiedzieć, czy wpisujemy je poprawnie. Po wprowadzeniu hasła naciskamy Enter. Pojawia się nowe okno z
prośbą o potwierdzenie hasła. Wpisujemy więc hasło jeszcze raz. Jeżeli oba wpisy będą takie same, zostanie
poinformowani o prawidłowym wprowadzeniu nowego hasła.
Uwaga! Jeżeli chcemy usunąć hasło, wówczas wykonujemy taką samą procedurę jak przy wpisywaniu hasła,
ale nic nie wpisujemy, tylko zatwierdzamy kolejne kroki, naciskając klawisz Enter. Nie zapomnijmy hasła! Jego
utrata może nas zmusić do sprzętowego wyczyszczenia ustawień BIOS-u.
 Exit Without Saving
Pozycja ta umożliwia wyjście z programu SETUP bez zapisania wprowadzonych zmian. Przyda się ona, gdy
dokonamy niekorzystnych zmian, których nie będziemy umieli cofnąć. Program SETUP zakończy działanie bez
zapisywania jakichkolwiek zmian w BIOS-ie.
Na podświetlonej pozycji Exit Without Saving naciskamy Enter i w odpowiedzi na pytanie programu
naciskamy Y, czyli Yes (Tak).
 Save & Exit Setup
Pozycja ta umożliwia wyjście z programu SETUP i zapisanie wprowadzonych zmian.
Na podświetlonej pozycji Save to CMOS and Exit naciskamy Enter i w odpowiedzi na pytanie programy
wciskamy Y. Odpowiednikiem wyboru tej pozycji jest naciśnięcie klawisza F10.
F10
Przywracanie fabrycznych ustawień BIOS-u
BIOS to oprogramowanie dość odporne na błędne działanie użytkownika, znajduje się bowiem w specjalnej
pamięci stałej, której nie można przypadkowo skasować. Oczywiście, niewłaściwa aktualizacja BIOS-u może go
uszkodzić, ale podczas normalnej pracy z programem SETUP nie jest wykluczone uszkodzenie jakiegoś elementu
komputera (na przykład procesora). Pamiętajmy też o tym, że nadmierne ulepszanie naszego komputera może
skończyć się tym, że przestanie on startować, mimo że wszystkie komponenty są nadal sprawne. W BIOS-ie bardzo
łatwo tak ustawić parametry pracy płyty głównej, że zainstalowane karty rozszerzeń, pamięć czy procesor przestaną
działać poprawnie. Jeżeli pomimo to komputer startuje i możemy wejść do programu SETUP, to jeszcze nic się nie
stało – zmienimy szkodliwe ustawienie lub, jeżeli nie wiemy, co jest powodem, załadujemy ustawienia domyślne
BIOS-u. Gorzej jest, gdy komputer zwyczajnie nie wystartował po zmianie jakiegoś parametru w BIOS-ie. W tej
sytuacji ratunkiem jest wizyta w serwisie, ale… często pomoże proste do samodzielnego wykonania wyzerowanie
ustawień BIOS-u. Płyty firmy ABIT umożliwiają jeszcze jedną opcję powrotu do ustawień fabrycznych – poprzez
uruchomienie komputera z wciśniętym klawiszem Insert. Jak wyzerować BIOS w innych płytach? Dokonujemy tego,
ingerując we wnętrze komputera. Przed przystąpieniem do pracy trzeba odnaleźć instrukcję obsługi do płyty głównej,
a w niej – informację o tym, gdzie znajduje się zworka odpowiedzialna za wyzerowanie BIOS-u. Następnie
odnajdujemy tę zworkę na płycie głównej. Uwaga! Lepiej sprawdzić trzy razy, czy to właściwa zworka, niż
przestawiać cokolwiek bez wystarczającej pewności. Zworka zwiera dwa z trzech sąsiadujących ze sobą metalowych
bolców. Cała procedura polega na przełączeniu zworki na kilka sekund (przy wyłączonym z kontaktu komputerze).
Potem powracamy do ustawienia wyjściowego i składamy komputer. Po tej operacji powinien się uruchomić.