WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE I CHEMICZNE PIASZCZYSTYCH GLEB

ROCZNIKI GLEBOZNAW CZE T. XXXVIII. NR 2 S. 185
193, WARSZAWA 1987
EDW ARD NIEDŹWIECKI
W ŁAŚCIW OŚCI FIZY C ZN E I C H EM IC ZN E PIASZCZYSTYCH GLEB
M URSZOW A TYCH W OBRĘBIE DO LIN Y D O LN EJ O D RY
I RÓ W N IN Y G O LEN IO W SK IEJ
Katedra Gleboznawstwa Akademii Rolniczej w Szczecinie
Gleby piaszczyste murszowate, ze względu na stosunkowo korzystniej­
sze warunki wilgotności, znaczną zawartość materii organicznej i wyższą
produkcyjność zasługują na szczególną uwagę [1]. N a Pom orzu Szcze­
cińskim znajduje się około 10 000 ha tych gleb, a
głównie w obrębie
Doliny Dolnej Odry i Równiny Goleniowskiej [5].Wymienione regiony
K a r c z e w s k i [3] i M i k o ł a j s k i [6] zaliczają w skład Równiny OdrzańskoZalewowej, uformowanej z m ateriału piaszczystego przez wody roztopowe
i peryglacjalne płynące Pradoliną Pomorską. Równina ta wznosi się na
wysokość 0,5—22 m n.p.m. i ma cztery (IV -I) poziomy tarasowe.
Omawiane gleby, piaszczyste murszowate występują głównie na obszarze
wzniesionym 6— 17 m n.p.m., czyli w obrębie II
i III poziomu tarasowego
Doliny Dolnej Odry i Równiny Goleniowskiej (profile Nowe Czarnowo,
Krzypnica, Lubczyna, Krępsko), a także niekiedy w I poziomie Równiny
Goleniowskiej na 17—20 m n.p.m. (profile Miękowo, Strumiany).
Większość z nich, objęta uprawą płużną, jest zaliczana do klasy V
gruntów ornych i 6-ego (żytniego słabego) bądź 9-ego (zbożowo-pastewnego słabego) kompleksu przydatności rolniczej. Znacznie więcej trudności
napotyka się przy ustalaniu systematyki omawianych gleb, gdyż na ogół
zawierają one mniej niż 10% materii organicznej [8]. Budowa profilu glebo­
wego wyrażająca się układem poziomów genetycznych — przeważnie A XMCG,
oraz właściwości skłaniają do zaliczenia ich, zgodnie z Instrukcją M ini­
sterstwa Rolnictwa oraz IU N G , do gleb murszowatych [2].
Badane gleby murszowate zawierają w poziomie akumulacyjnym 4,0—7,8%
materii organicznej, wodę gruntową na głębokości 70— 140 cm i wykazują
związane z jej występowaniem oglejenie w dolnej części profilu. W obni­
żeniach terenowych pod murszowatym piaskiem pojawia się niekiedy war-
E. Niedźwiecki
186
stewka torfu zalegająca na piasku luźnym lub słabogliniastym. W mniejscach wyżej położonych, zwłaszcza w obrębie I poziomu Równiny Gole­
niowskiej, gleby te wykazują dodatkow o cechy zbielicowania.
t 4
♦
METODYKA BADAŃ
Badania laboratoryjne przeprowadzono metodami powszechnie stosowa­
nymi w gleboznawstwie. Przy tym m angan przyswajalny oznaczono m eto­
dą siarczynową według Schachtschabela, cynk rozpuszczalny w 0,1 M HC1
na spektrofotometrze atomowo-absorpcyjnym typu Unicam SP 90 A oraz
glin ruchomy m etodą Sokołowa. Z wybranych profilów glebowych przy­
gotowano stopy z węglanem sodowo-potasowym. Posłużyły one do ozna­
czenia ogólnej zawartości żelaza i magnezu za pomocą spektrofotom etru
absorpcji atomowej i zawartości fosforu m etodą molibdenianową. Ponadto
wyliczono wilgotność trwałego więdnięcia roślin według wzorów Trzeckiego [9].
WYNIKI BADAŃ
Wyniki badań dowodzą, że analizowane piaszczyste gleby m urszo^ate,
objęte uprawą płużną, występujące w obrębie Doliny Dolnej Odry i Rów­
niny Goleniowskiej wykazują na ogół podobne właściwości fizyczne, przy
czym gęstość objętościowa kształtuje się w granicach 1,17— 1,22 g/cm 3,
a porowatość ogólna 51,0—53,7%. M imo stosunkowo wysokiego poziomu
wody gruntowej gleby te w okresach suszy (czerwiec 1978 roku) mogą
wykazywać niedobory wody fizjologicznie użytecznej (tab. 1). Ze względu
na szybkie przesiąkanie wody opadowej urodzajność badanych gleb w bardzo
dużym stopniu uzależniona jest od ilości opadów, ich częstotliwości i na­
tężenia w okresie wegetacyjnym.
N atom iast właściwości chemiczne badanych gleb są bardziej zróżnico­
wane (tab. 2). Uprawne gleby murszowate, występujące w miejscach niżej
położonych w obrębie II—III poziomu Doliny Dolnej Odry i Równiny
Goleniowskiej (Krzypnica, Lubczyna, Krępsko), są mniej zakwaszone,
bardziej zasobne w składniki pokarmowe i odznaczają się stosunkowo
dobrą produkcyjnością w porównaniu z glebami I poziomu Równiny (Miękowo, Strumiany), najczęściej przyległymi do Puszczy Goleniowskiej. Plon
żyta z tych gleb, często uprawianego przez kilka lat w m onokulturze,
osiągał 2,1—2,5 t/ha, a plon buraków pastewnych 43— 55 t/ha. Jednakże
zwraca uwagę słabsze plonowanie gleb murszowatych mniej próchnicznych, szczególnie w I poziomie Równiny Goleniowskiej. W poziomie akumulacyjno-murszowatym tych gleb pH KC, kształtuje się najczęściej w gra-
Właściwości piaszczystych gleb murszowatych
187
nicach 3,0—4,5, kwasowość hydrolityczna 3.0— 11,6 milirównoważników H +
na 100 g, zawartość glinu ruchomego 6,5— 12,6 mg na 100 g gleby, stopień
nasycenia kationami zasadowymi utrzymuje się przeważnie w granicach
15,6— 33,9%. Silne zakwaszenie tych gleb potwierdzają także wyniki O k­
ręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Szczecinie; na przykład 79% obszaru
gminy Goleniów wykazuje odczyn silnie kwaśny bądź kwaśny. Ponadto
na ogół badane gleby murszowate o tak silnym zakwaszeniu m ają niską
zasobność potasu i magnezu przyswajalnego. Zasoby potasu i magnezu
w warstwie ornej tych gl*eb uprawnych często nie różniły się od ilości
wymienionych 4składników w warstwach o takiej samej miąższości gleb
leśnych Puszczy Goleniowskiej [7]. N atom iast stwierdzono dobrą zasobność
omawianych gleb w mangan aktywny i cynk rozpuszczalny w 0,1 M HC1
(tab. 2). Dalsze rolnicze użytkowanie tych gleb wymaga poprawienia ich
odczynu oraz nawożenia organicznego i mineralnego, głównie potasem
i magnezem.
O możliwościach podniesienia urodzajności murszowatych gleb w obrębie
Doliny Dolnej Odry i Równiny Goleniowskiej świadczą też wyniki Doświad­
czalnej Stacji Oceny Odmian w Szczecinie-Dąbiu. Stacja ta, zlokalizowana na
glebach murszowatych wytworzonych z piasku luźnego, zaliczanych do 6-ego
żytniego słabego i 7-ego żytniego bardzo słabego kompleksu przydat­
ności rolniczej (wysokość nad poziom morza 5—6 m, średnia^róczria opadów
548 mm, woda gruntowa przeważnie na głębokości 115— 150 cm), uzyskuje
jednakże w latach 1981— 1985 wysoką wydajność zbóż i warzyw. W tym
okresie plony zbóż wahały się w granicach 2;Ф—4,0 t/ha, ziemniaków 20—
35 t/ha, marchwi 70— 115 t/ha, selerów 30—40 t/ha. Przy czym w przypadku
warzyw nie stwierdzono deformacji korzeniowych. Wyniki te osiągnięto
przez zmniejszenie zakwaszenia (obecnie pH Ka wynosi 5,8— 6,5), nawo­
żenie organiczne i mineralne oraz deszczowanie. Systematyczne nawoże­
nie spowodowało, że aktualna zasobność w składniki przyswajalne gleb
murszowatych Stacji Oceny Odmian w Szczecinie-Dąbiu przedstawia się
następująco: zawartość (m g/100g gleby) P wynosi 5,8— 17,4, К — 4,2—
12,0 i Mg — 4,7— 19,2. Zastosowanie deszczowania przyczyniło się, nie
tylko do utrzymania optymalnej wilgotności gleby w sezonie wegetacyjnym,
lecz także w dużym stopniu ograniczyło erozję eoliczną, która w uprawie
roślin na tych glebach wyrządza duże szkody, zwłaszcza w okresie suszy
i początkowego rozwoju roślinności.
UWAGI I KOŃCOWE WNIOSKI
Występujące w obrębie Doliny Dolnej Odry i Równiny Goleniowskiej
uprawne piaszczyste gleby murszowate odznaczają się w poziomie akum u­
lacyjnym podobnymi na ogół właściwościami fizycznymi, zwłaszcza gęstością
E. Niedźwiecki
188'
Gęstość objętościowa, porowatość ogólna oraz właściwości wodne uprawnych
(wartości średnie
Bulk density, total porosity and water properties of arable
(means and extreme
Głębokość
(średnio)
Depth
(mean)
cm
Usytuowanie
odkrywek
Locality
Nowe
Czarnowo
Strumiany
APM
0-28
Al С
28-44'
CG
44-80
Ai
22-27
Bh
27-41
BC
Miękowo
0-22
Ap M
:
41-80
A PM
0-19
A2
19-24
Bh
24-32
BC
32-80
APM
0-22
BhB
22-40
BC
40-80
Gęstość
objętościowa
Bulk density
g/cm3
Porowatość
ogólna
Total
porosity
о/
-
1,17
1,17-1,18
1,37
1,36—1,38
1,60
1,60-1,61
1,22
1,12-1,35
1,39
7 ,34 -1 ,4 4
1,28
1,26-1,31
1,54
1,41-1,68”
1,20
1,17-1,27
1,53
1,51-1,55
1,41
1,37-1,45
1,45
1,43-1,50
1,18
1,02-1,25
1,38
1,32-1,47
1,36
1,36-1,37
/о
Woda higroskopowa
zwyczajna
Hygroscopic
moisture
'
53,7
J,72
46,4
0,73
37,9
0,63
51,0
0,94
47,5
0,21
• 51,3
1,00
42,3
0,33
52.6
0,64
‘42,3
0,13
42.7
0,67
43,4
0,13
53,3
0,75
45,2
0,69
48,7
0,19
* WTWR — wilgotność trwałego więdnięcia roślin — moisture of permanent wilting of plants
Właściwości piaszczystych gleb murszowatych
189
T a b e la 1
0
gleb murszowatych w obrębie Doliny Dolnej Odry i Równiny Goleniowskiej
i ekstremalne)
mucky soils of lower Odra valley and Goleniów plain
values)
Wilgotność aktualna
Pojemność wodna kapilarna (g H 20 na 100 g suchej gleby)— 1977
w dniach:
Capillary water capacity
Current moisture (weight %)— 1977
V
/0
in days:
wagowa
weight
39,0 '
objętościowa
volume
45,8
38,9-39,0
28,0
45,7-45,9
38,5
26,7-29,3
19,7
36,7-40,4
31,6
18,8-20,6
30,2-33,0-
27,1
33,5
24,3-30,0
21,5
32,2-34,8
4 30,3
17,6-25,2
24,6
24,9-35,1
31,6
18,8-30,2
19,1
24,8-38,5
30,7
14,0-23,8
22,3-36,4
30,1
35,5
26,9-33,7
17,3
32,7-36,8
26,7
14,5-21,9
24,0
22,0-33,3
34,0
21,4-27,4
21,7
30,2-37,8
.31,1
18,6-26,7
28,0-35,9
33,7
39,4
25,7-41,5
20,0
32,7-46,1
27,9
14,5-25,9
18,9
21,2-34,2
25,9
17,6-20,3
23,9-28,0
1978
6. VI
WTWR*
°/
/о
25.Ill
10. VI
30.VIII
21 .IX
25,0
14,7
15,0
20,9
8,4
n.o.
12,0
20,3
17,3
16,7
10,7
n.o.
4,3
5,8
6.8
7,0
n.o.
n.o.
13,3
10,8
13,7
16,1
6,0
6,7
16,2
8,2
9,7
12,5
5,8
0,8
17,2
7,5
11,0
8,8
7,0
4,9
8,3
6,7
8,0
4,7
6,1
1,0
16,1
12,9
10,0
H ,7
5,1
6,5
5,7
12,6
6,6
4,5
4,9
1,0
13,4
13,6
18,2
19,1
14,3
3,1
8,1
6,0
12,2
15,6
4,5
1,6
14,8
11,2
9,6
12,7
7,8
6,8
8,7
13,5
11,7
17,1
10,7
3,7
6,3
6,0
7,7
8,4
4,9
0,8
E. Niedźwiecki
190
Sytuowanie odkrywe
Locality
Właściwości chemiczne uprawnych gleb murszowatych
(wartości średnie
Chemical properties of arable mucky soils of lower
Ilość
odkrywek,
poziom
genetyczny
Amount of
profiles,
genetic
horizons
о
£
§ о
cd 'с
N cl
u S
5
Głębokość
(średnio)
Depth
cm
pH
w 1 M
KC1
A PM
0-28
4,3-6,2
A1 С
28-42
»5,4-6,3
С
42-80
5,0-6,3
Ap M
0-15
3,6-4,6
A jCL
/1
15-35
4,0-5,0
L/
35-80
4,5-5,1
0-22
3,0-3,7
22-27
3,2-4,0
ЯЛ
27-32
3,2-4,0
В
32-68
3,3-4,3
с
О
68-100
4,4-4,7
0-22
3,1-4,0
22-25
3,0-4,4
25-70
3,9-4,9
70-100
4,4-5,2
N
£ ^
О
Z
о
C/î
£
СО
С
N
О
Г',
a
d
H
A„M
с
£
3
сл
о>
>
о
A
4
2
5?
>>
с APM
л
е
2
5
Bh
СЛ
о
£
о
§^ «
В
г
Kwasowość
hydrolityczna
meq/100 g
gleby
Hydrolitic
acidity
meq/100 g
of soil
Glin
ruchomy
m g/100 g
gleby
Mobile
aluminium
m g/100 g
of soil
Straty
podczas
• wyża­
rzania
Ignition
losses
°/
/о
N
ogólny
Total
N
°/
/о
1,2
0,8
6,5
0,28
0,7-2,4
1,2
0,5-1,2
4,0-7,8
0,13-0,42
n.o.
—
—
n.o.
—
—
0,4-2,4
0,7
0,3-0,9
5,6
3,0
6,7
0,24
4,8-7,4
2,7
1,3-4,5
2,1
5,6-7,2
2,6
0,20-0,32
2,0-4,1
1,1
0,5-2,2
1,0-3,3
0,4
1,3-5,0
n.o.
0,1-0,6
5,9
9,8
6,0
0,14
3,0-11,6
2,5
6,5-12,6
3,8
4,9-6,7
1,0
0,13-0,16
0,03
2,4-2,7
11,5
1,6-6,0
18,1
0,6-2,0
4,4
0,01-0,07
0,09
9,2-13,8
5,4
14,7-21,4
7,6
2,4—7,0
3,4
0,07-0,14
0,08
1,1-12,5
1,6
1,9-15,8
2,0
1,2-5,0
0,05-0,12
1,2-2,4
1,9-2,1
8,4
9,5
4,3-11,6
8,6
7,8-11,6
11,6
6,1
4,8-7,4.
3,7
0,10-0,13
0,08
0,11
4,4-12,9
1,8
1,5-2,4
1,3
7,7-15,3
7,0
3,1-5,2
2,5
0,07-0,10
0,05
1,2-12,8
2,4
2,0-3,3
0,04-0,07
0,8-1,6
2,0-2,9
.
Właściwości piaszczystych gleb murszowatych
191
T a b e la 2
w obrębie Doliny Dolnej Odry i Równiny Goleniowskiej
i ekstremalne)
Odra valley and Goleniów plain (means and extreme values)
Składniki przyswajalne
Available compounds
к
I
P
według
Egnera— Riehma
Mg
według
Schachtschabela
%
Ogólna zawartość składników
Total content of elements
°/
/о
s
Zn
Mn
p
m g/100 g gleby
m g/100 g of soil
Mg
Fe
0,15
0,90
ppm
8,0
7,9
8,1
1,8
3,1
0,06
5,8-10,6
2,9
1,6-12,4
0,9
3,0-11,7
6,4
1,0-2,6
1,4
1,4-4,0
2,2
0,03-0,12
0,01
0,09-0,23
0,09
0,67-1,52
0,40
0,08-7,3
0,3
0,5-1,4
0,7
1,7-15,0
1,4
0,7-1,9
0,9
2,6-3,2
2,3
0,005-0,02
0,01
0,06-0,11
0,09
0,18-0,59
0,40
0,08-0,9
0,09-2,5
0,1-2,3
0,4-1,6
1,0-3,5
0,005-0,02
0,07-0,10
0,24-0,50
0.06
0,05
0,48
0.04
0,05
0,49
0,03
0,04
0,45
0,07
0,04
0,50
0,03
0,03
0,14
0,04
0,07
0,36
0,05
0,06
0,31
0.04
0,05
0,28
0,04
0,03
0,29
0,03
0,7
0,93
0,04
0,6
0,48
0,05
0,04
0,19
4,7
3,9
3,8
3,6
4,9
2,5-8,5
1,8
2,1-6,3
2,5
2,0-4,8
1,4
2,3-7,4
2,8
0,9-3,5
1,5
2,2-5,4
1,1
0,2-2,3
0,3
0,8-2,5
0,9
1,1-4,0
2,6
0,9-2,5
0,1-1,0
0,5-4,0
1,1
0,5-1,9
0,5-1,3
1,0-3,7
2,6
4,5
1,3
2,4
9,6
1,4-5,1
0,5
2,676,7
2,7
0,8-1,8
0,5
1,9-3,2
0,7
1,3-19,0
3,1
0,2-0,7
2,7
1,7-6,7
11,3
0,3-1,0
0,8
0,3-1,4
2,1
2,0-3,8
3,6
0,07-5,6
1,1
0,3-3,3
0,5
6,5-15,8
4,2
0,4-1,2
0,5
1,0-3,4
1,4
2,0-4,8
3,2
0,8-14,0
1,2
0,3-1,1
0,3
0,1-3,1
0,7
2,0-4,6
3,2
0.17 0.8
0,5-1,9
0,3-0,4
0,3-1,7
2,2-5,2
2,4
1,6-3,6
1,7
5,1
3,1-6,5
7,7
0,6-1,4
0,8
1,2-4,0
2,0
3,5-11,2
6,7
0,5-3,0
0,9
1,4-15,7
2,3
0,4-1,8
0,4
1,4-3,1
1,5
0,2-1,8
0,4
0,7-8,4
0,9
0,3-1,1
0,6
0,5-2,6
0,8
3,8-10,0
5,1
1,5-15,1
3,0
0,08-0,6
0,4-1,1
0,3-1,2
0,3-1,1
1,5-3,9
0,9
2,4 Ś*
6,2
'
192
E. Niedźwiecki
objętościową (1,17— 1,22 g/cm 3), porowatością ogólną (51,0— 53,7%) oraz
zawartością materii organicznej (4,0— 7,8%). N atom iast różnią się znacznie
budową profilów, odczynem i zasobnością w przyswajalny potas i magnez
(tab. 1, 2). Gleby murszowate, znajdujące się na obszarze wzniesionym
6— 17mn. p. m. (II i III poziom głównie Równiny Goleniowskiej), wykazują
budowę profilu A^MCG, są mniej kwaśne i bardziej zasobne w przy­
swajalny potas i magnez w porównaniu z glebami murszowatymi o cechach
zbielicowania, występującymi na 17—20 m n.p.m. (I poziom Równiny G o­
leniowskiej).
Podniesienie urodzajności gleb murszowatych jest możliwe przez popra­
wienie ich odczynu (doprowadzenie co najmniej do p H KC1 5,2— 5,6), na­
wożenie organiczne uzupełniane mineralnym (zwłaszcza potasem i mag­
nezem) oraz przeciwdziałanie dalszemu odwodnieniu tych gleb. Ich okresowa
większa wilgotność powinna być jednym z podstawowych kryteriów przy
ustalaniu płodozmianów. Gleby murszowate występujące w pobliżu miast
(Szczecin-Dąbie, Gryfino, Goleniów) powinny być w większym stopniu wy­
korzystane pod uprawę warzyw z zastosowaniem nawożenia organicznego,
deszczowania i pasów z roślinnością drzewiastą chroniącą gleby przed
erozją eoliczną.
LITERATURA
[1] G o n e t Z.: Zasady intensyfikacji produkcji roślinnej na glebach lekkich (praca zbiorowa).
. Wyd. IU NG , Ser. P(20), 1976.
[2] Instrukcja w sprawie wykonywania map glebowo-rolniczych oraz map glebowo-przyrodniczych Min.Roln., IU NG , Warszawa 1965.
[3] K a r c z e w sk i A.: Wpływ recesji lobu Odry na powstawanie i rozwój sieci dolinnej
Pojezierza Myśliborskiego i Niziny Szczecińskiej. Pozn. Tow. Przyj. Nauk, Wydz. Mat.
Przyr., Poznań 1968, ss. 96.
[4] K o n d r a c k i J.: Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawü 1978.
[5] K u cza j W.: Przydatność rolnicza gleb powiatu Goleniów,
woj. szczecińskie. Wyd.
IU NG , Puławy 1974, s. 104.
[6] M ik o ła js k i J.: Geografia województwa szczecińskiego. Szczec. Tow. Nauk., Wydz.
Nauk Społecz., 11, Szczecin 1966, s. 143— 153.
[7] N ie d ź w ie c k i E.: Zmiany cech morfologicznych i właściwości gleb uprawnych na tle
odpowiadających im gleb leśnych na Pomorzu Szczecińskim. Wyd. AR w Szczecinie,
rozp. nr 92, 1984, ss. 154.
[8] PTG: Systematyka gleb Polski. Warszawa 1974, s. 51— 53.
[9] T rz e c k i S.: Determination of water capacity of soils on the basis of theirmechanical
composition. Rocz. glebozn. 25 (dod.), 1974, 33—44.
\
Właściwości piaszczystych gleb murszowatych
193
Э. Н ЕДЗВЕЦКИ
ФИЗИЧЕСКИЕ И ХИМ ИЧЕСКИЕ СВОЙСТВА ПЕСЧАНЫХ МУРШЕВАТЫХ ПОЧВ
В ДОЛИНЕ НИЖНЕГО ТЕЧЕНИЯ Р. ОДРЫ И ГОЛЕНЕВСКОЙ РАВНИНЫ
Кафедра почвоведения Сельскохозяйственной академии в Щецине
Р езю м е
Исследовали муршеватые песчаные почвы в долине верхнегоо течения р. Одры и на
Голеневской равнине на территории Щецинского приморья.
Аккумуляционный горизонт этих почв характеризуется следующими признаками:
объемный вес— 1,17-1,22 г 'с м \ общая порозность— 51,0-53,7%, содержание огранического вещества — 4,0-7,8%. Муршеватые почвы, расположенные вблизи Голеневской
пущи, характеризуются чрезмерной кислотностью и нехватками усвояемых форм калия
и магния.
Повышение урожайности возможно путем улучшения их реакции (доведение по
крайней мере до pH^ci 5,2-5,6), органического удобрения с дополнительным минераль­
ным удобрением (особенно калием и магнием), а также предотвращения дальнейшего
обезвожения этих почв. Муршеватые почвы в окрестностях городов должны использоваться
в первую очередь для возделывания овощей. В данном случае должны применяться
дождевание и полосы древонасаждений предохраняющие от ветровой эрозии.
Е. N IED ŹW IECK I
PHYSICAL A N D CHEMICAL PROPERTIES OF SA ND Y MUCKY SOILS IN THE
LOWER ODRA VALLEY A N D ON THE GOLENIÓW PLAIN
Department of Soil Science Agricultural University of Szczecin
S u m m a ry
Arable sandy mucky soils occurring in the lower Odra valley and on the Goleniów
plain in the Szczecin Pomerania region were investigated.
The bulk density of these soils in the accumulation horizon is 1.17— 1.22 g/cm3, total
porosity 51.0—53.7%, organic matter content 4.0— 7.8%. The mucky soils occurring in the
vicinity of the Goleniów primaeval forest are strongly acid and poor in available potassium
and magnesium.
An increase of the fertility of muck soils is possible by an improvement of their
reaction (reaching the soil pH at least 5.2— 5.6), organic fertilization supplemented with
mineral elements (particularly potassium and magnesium) and connteraction a further dewatering
of these soils. Mucky soils occurring in the vicinity of towns should be used to a wider
extent for cultivation of vegetables. In this case organic fertilization, sprinkler irrigation
and belts of tree plantings protecting soils against the wind erosion should be applied.
Doc. dr hab. Edward Niedźwiecki
Katedra Gleboznawstwa AR
Szczecin, ul. Słowackiego 17
Rocz. Gleb. — 13