Juliusz Ligoń

Juliusz Ligoń
Szkolny projekt o sławnych
mieszkańcach Strzelec Opolskich i
okolic
Juliusz Ligoń (ur. 28 lutego 1823 w Prądach, zm. 17 listopada 1889 w Królewskiej Hucie) − polski
działacz społeczny Górnego Śląska, śląski poeta ludowy, publicysta.
Rodzina
Juliusz Ligoń urodził się w rodzinie
kowala w Prądach (obecnie gmina
Koszęcin). Synem Juliusza był poeta Jan
Ligoń, a wnukiem pisarz Stanisław
Ligoń.
Oto pomnik Juliusza
Ligonia w Chorzowie.
Biografia
Juliusz Ligoń szkołę ukończył w Strzebiniu . W wieku 18 lat otrzymał pracę kowala w Królewskiej
Hucie (obecnie Chorzów). W roku 1848 gdy Śląsk dotknęła klęska głodu, Juliusz Ligoń
zorganizował polską pomoc charytatywną dla poszkodowanych. Następnie założył "Komitet
pomocy polskiej" oraz "Polskie Konsum", które można określić jako pierwszą organizację o
charakterze spółdzielczym.
W roku 1851 przeniósł się do huty „Andrzej” w Zawadzkiem, gdzie kilka lat później, w roku 1858
założył „Kółko Czytelnicze” pisząc poezję i artykuły dla prasy.
W roku 1869 założył „Towarzystwo Pożyczkowe”, także umożliwiające pobieranie pożyczek
polskim robotnikom. Rok później ponownie został zwolniony za szerzenie "antyniemieckiej
propagandy". Następnie rozpoczął działalność w założonym przez Karola Miarkę Kółku
Towarzyskim. W 1870 roku został zmuszony do wyjechania do Chorzowa, ponieważ za
działalność na rzecz polskiej świadomości narodowej groziło mu zwolnienie z pracy bez prawa do
emerytury. Od 1877 roku był członkiem Towarzystwa Wzajemnej Pomocy.
Przez całe życie był szykanowany za swoją propolską działalność, nie mógł podjąć stałej pracy
zarobkowej, skonfiskowano mu jego biblioteczkę, przeprowadzano często rewizje i nakładano
wysokie kary finansowe, przez co żył w wielkiej biedzie razem z żoną i sześciorgiem dzieci. Zmarł
po ciężkiej chorobie 17 listopada 1889 roku. Grób Juliusza Ligonia znajduje się w Chorzowie.
Działalność publicystyczna
Zajmował się działalnością publicystyczną i pisał artykuły do polskojęzycznej prasy. Jego pierwszy
wiersz został opublikowany w Gwiazdce Cieszyńskiej 19 czerwca 1858 roku. Współpracował
również z wieloma innymi pismami jak chełmińskim Przyjacielem Ludu, lwowskim "Dzwonkiem",
"Katolikiem" oraz "Gazetą Górnośląską".
Twórczość pisarska
Był wszechstronnym pisarzem i oprócz poezji uprawiał również twórczość dramatyczną, pisał
opowiadania oraz dialogowane gawędy. W utworach łączył elementy oświatowo-dydaktyczne z
patriotyzmem i przesłaniem moralnym. Był przeciwnikiem germanizacji oraz zwolennikiem
jedności różnych historycznych regionów Polski.
Jeden z wielu
wierszy Juliusza
Ligonia.
"Kaszubi, Staroprusacy, Mazury i Warszawiacy,
Wielkopolanie, Ślązacy - wszyscyśmy bracia
Polacy"
I dalej pod Karpatami - też jednym duchem
tchną z nami,
Na Litwie i Królewiacy - wszyscyśmy jedno
rodacy."
Dorobek autora
Sztuki teatralne:
-Los sieroty z 1882 r. publikowana w "Katoliku",
-Dobry syn z 1882 r. publikowana w "Katoliku",
-Błogosławieństwo matki,
-Nawrócony,
-Prawda zwycięża,
-Los sieroty,
Inne:
-Piosnki zabawne - zbiór z 1877 r.,
Obrona Wiednia, czyli niemieckiego państwa i
chrześcijaństwa przez króla polskiego 14
września 1863r - poemat z 1883 r. dostępny
online na stronach Polskiej Biblioteki
Internetowej[8],
-Iskra miłości z Górnego Śląska - pośmiertnie
1919 r. dostępna online PBI[9].
ul.Juliusza Ligonia w Katowicach
Portret pisarza.
Huta”Andrzej
”w
Zawadzkiem
gdzie Ligoń
pracował w
latach 18511858.
Grób pisarza w
jego rodzinnym
mieście
Prądy(obecnie
Koszęcin).
Przedwojenna
Szkoła
powszechna im.
Juliusza Ligonia w
Chorzowie.
Malownicze
widoki
Królewskiej
Huty(obecnie
Chorzowa).Miesz
kał tu kiedyś
Juliusz Ligoń.
Angielski:
Name : Juliusz Ligoń
Date of birth:18.02.1823
Place of birth:Prądy
Sex:Man
Nationality:Polish
Occupation:Silesion folk
writer
Hair:Dark
Eyes: Blue
Niemiecki:
Name: Juliusz
Vorname: Ligoń
Geburtsdatum:1 8.02.1823
Geburtsort: Prądy(Koszęcin)
Geschlecht: Mann
Nationalität: Polnisch
Beruf:Schmied und
schriftsteller
Haar: Dunkel
Augen: Blau
Oto przykładowy scenariusz apelu o Juliuszu
Ligoniu
– patronie Szkoły Podstawowej w Strzebiniu
Reporter:
Witajcie koleżanki i koledzy ze Szkoły Podstawowej
im. Juliusza Ligonia w Strzebiniu!
Jestem reporterem szkolnym i za chwilę przeprowadzę
niecodzienny wywiad!
Oto przed Wami sam Juliusz Ligoń – patron naszej
szkoły.
(J.Ligoń wchodzi powoli,wita się z reporterem, kłania
nauczycielom i dzieciom)
Reporter:
Panie Juliuszu, cieszymy się, że jest Pan wśród dzieci
i młodzieży, która właśnie Pana – poetę i kowala
– obrała za patrona swojej szkoły!
Proszę nam opowiedzieć o sobie i o swojej rodzinie.
Kim był Pana ojciec? Podobno Pana krewni pochodzili
z Francji?
J.Ligoń:
Nic mi nie wiadomo o francuskich korzeniach mojej
rodziny. Według rodzinnych przekazów, mój ojciec
Franciszek był z zawodu kowalem i mieszkał we wsi
Prądy, które należały do niemieckiego księcia,
zarządzającego rozległymi dobrami z pałacu
w Koszęcinie. Ożenił się ze Ślązaczką z sąsiedniej
wsi, SKIBIANKĄ z domu. Matka osierociła mnie
i moich młodszych braci, kiedy miałem pięć lat.
Reporter:
„Jestem śląskie dziecko,
Nie na próżno żyłem,
O Sobieskim Janie,
Z młodu się uczyłem...”
To Pana słowa, panie Juliuszu, napisane na pamiątkę
ulubionemu nauczycielowi. Gdzie Pan chodził
do szkoły?
J.Ligoń:
Kiedy miałem sześć lat, mój ojciec zapisał mnie do
szkoły w Strzebiniu. Moim nauczycielem był mądry
„rechtór” HRADOSZKA, który uczył nas języka
niemieckiego, bo tak trzeba było, ale nie zapominał,
że jesteśmy Polakami i zapoznawał również z językiem
ojczystym i z historią Polski.
Reporter:
J.Ligoń:
Reporter:
J.Ligoń:
Reporter:
Czy to prawda, że w wieku dwunastu lat rozpoczął
Pan naukę trudnego zawodu kowala?
Tak. Pracowałem razem z tatą w jego
warsztacie kowalskim , a w wolnych chwilach
czytałem książki i gazety, które kupowałem za
własne, ciężko zapracowane grosiki.
To niesłychane! A co Pan czytał?
Bardzo lubiłem książki nauczyciela Józefa Lompy
z Lubszy. Czytałem także żywoty świętych i różne
modlitewniki, które docierały do nas z Jasnej Góry
w Częstochowie.
Różnie potoczyły się Pana losy rodzinne i zawodowe.
W wieku osiemnastu lat rozpoczął Pan pracę
w KRÓLEWSKIEJ HUCIE, a później
w Zawadzkim. Mimo ciężkiej, wyczerpującej pracy
i biedy, zaczął Pan pisać wiersze, reżyserować
przedstawienia teatralne, a nawet pisać teksty
piosenek z własną muzyką!
J.Ligoń:
Reporter:
J.Ligoń:
Reporter:
J.Ligoń:
Byłem także bibliotekarzem w Kółku Towarzyskim
w Królewskiej Hucie.
W każdą niedzielę wypożyczałem pracownikom
huty książki, wykładałem czasopisma w czytelni,
kupowałem nowe książki do księgozbioru
i rozmawiałem o przeczytanych lekturach.
Moja biblioteka cieszyła się dużym powodzeniem,
z czego byłem ogromnie dumny.
Podobno Pana syn – JANEK – był bardzo zdolnym
aktorem?
Tak, ale nie tylko on. Moje pozostałe dzieci – Adolf,
Rudolf i Matylda także występowały z powodzeniem
w przedstawieniach teatralnych.
Tylko pozazdrościć takiej zdolnej rodzinki!
Pan także był osobą popularną na całym Górnym
Śląsku! Jak sobie Pan radził z tą sławą?
Jakie dziwne pytanie Pan mi zadał?!
Czy w waszych czasach najważniejsze jest
powodzenie i sława? W czasach , kiedy ja żyłem
liczyła się rodzinna miłość, szacunek, przyjaźń
i nade wszystko UMIŁOWANIE OJCZYZNY
I ŚLĄSKA. Zapomnieliście o tych podstawowych
wartościach? Więc przypomnę Wam wiersz o miłości
Ojczyzny, który napisałem w roku 1888, abyście
nigdy nie musieli żyć w obcych krajach i tęsknić
za polskim chlebem.
Słowo Ojczyzna – o, to słowo drogie!
To promień Boży, co do serca świeci,
To pomnik pociech, lecz i bóle srogie,
Które najbardziej czują śląskie dzieci.
Tysiące dziatek naszego narodu
Wyrwane z objęć – Ojczyzny kochanej,
Co tyle pociech mieli w niej za młodu,
Teraz boleją – w tęsknicy nieustannej.
Lecz i ten boleść w sercu swoim czuje,
Co jest wygnańcem we własnej Ojczyźnie,
Co dla jej dobra los go prześladuje,
Co ni to w domu – ni to na obczyźnie...
Reporter:
Teraz to ja jestem zakłopotany.... Będziemy musieli
porozmawiać na lekcjach o tym, co jest w życiu
najważniejsze, bo nasze czasy bardzo się zmieniły.
Dziękuję Panu za wywiad i zapraszam do wysłuchania krótkiego programu artystycznego przygotowanego przez uczniów.
(J. Ligoń siada obok nauczycieli)
Strony internetowe z których czerpaliśmy informacje o Juliuszu Ligoniu:
Slajd nr 1:http://pl.wikipedia.org/wiki/Juliusz_Ligoń
Slajd nr 2:http://pl.wikipedia.org/wiki/Juliusz_Ligoń
Slajd nr 3:http://pl.wikipedia.org/wiki/Juliusz_Ligoń
Slajd nr 4:http://pl.wikipedia.org/wiki/Juliusz_Ligoń
Slajd nr 5:http://pl.wikipedia.org/wiki/Juliusz_Ligoń
Slajd nr 6: http://pl.wikipedia.org/wiki/Ulica_Juliusza_Ligonia_w_Katowicach
http://www.ngopole.pl/tag/juliusz-ligon/
Slajd nr 7:pl.wikipedia.org/wiki/Juliusz_Ligoń
http://www.zawadzkie.opole.opoka.org.pl/swr
odzina/historia/h-rozwoj.html
Slajd nr 8:http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=425965&page=23
http://www.forum.chorzow.slask.pl/viewtopic.php?t=5075&sid=d9f518d9099
7617aeffa0298a4c9c3bd
Slajd nr 9: http://translate.google.pl/?um=1&hl=pl&biw=1024&bih=656&q=Kr%C3%B
3lewska%20Huta&ie=UTF-8&sa=N&tab=iT#en/pl/
Slajd nr 10: http://www.szkola.net/awans/art.php?id=1580
Slajd nr 11: http://www.szkola.net/awans/art.php?id=1580
Slajd nr 12: http://www.szkola.net/awans/art.php?id=1580
Slajd nr 13: http://www.szkola.net/awans/art.php?id=1580
Slajd nr 14: http://www.szkola.net/awans/art.php?id=1580
Wykonywali: Adam Zwiech, Paweł Rabin, Mikołaj Ryszytyło