Stanisław Maczek
Transkrypt
Stanisław Maczek
1.09.2015 Stanisław Maczek – Wikipedia, wolna encyklopedia Stanisław Maczek Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Stanisław Władysław Maczek (ur. 31 marca 1892 w Szczercu, zm. 11 grudnia 1994 w Edynburgu) – generał broni Wojska Polskiego, honorowy obywatel Holandii. Kawaler Orderu Orła Białego. Stanisław Maczek Baca Spis treści 1 Życiorys 1.1 Młodość 1.2 I wojna światowa 1.3 Wojna polskoukraińska 1.4 Wojna polskobolszewicka 1.5 Dwudziestolecie międzywojenne 1.6 Wojna obronna 1.7 Francja 1940 1.8 Szkocja 1.9 Festung Europa 1.10 Lata powojenne 2 Awanse 3 Ordery i odznaczenia 4 Zobacz też 5 Przypisy 6 Bibliografia 7 Linki zewnętrzne generał broni Data i miejsce 31 marca 1892 urodzenia Szczerzec Data i miejsce 11 grudnia 1994 śmierci Edynburg Przebieg służby Lata służby 19141947 Siły zbrojne cesarska i królewska Armia Wojsko Polskie Jednostki 81 Pułk Piechoty 7 Dywizja Piechoty 10 Brygada Kawalerii 10 Brygada Kawalerii Pancernej 1 Dywizja Pancerna I Korpus Polski Jednostki Wojska w Wielkiej Brytanii Stanowiska dowódca pułku piechoty dowódca piechoty dywizyjnej dowódca brygady pancernomotorowej dowódca brygady pancernej dowódca dywizji pancernej dowódca korpusu dowódca okręgu wojskowego Życiorys Młodość Urodził się w miejscowości Szczerzec pod Lwowem[1] w rodzinie sędziego Witolda (18541926) i Anny z Czernych (18521939). Rodzina Maczków była pochodzenia chorwackiego (jego kuzynem był znany chorwacki działacz narodowy w międzywojennej Jugosławii – Vladko Maček)[2]. W 1910 roku ukończył gimnazjum w Drohobyczu. Po ukończeniu gimnazjum przeniósł się z rodziną do Lwowa. W latach 1910–1914 studiował na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Lwowskiego: filozofię ścisłą pod kierunkiem prof. Kazimierza Twardowskiego oraz filologię polską u profesorów Wilhelma Bruchnalskiego i Józefa Kallenbacha. Równocześnie wszedł w środowisko akademickie tętniące Główne wojny I wojna światowa https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Maczek 1/10 1.09.2015 Stanisław Maczek – Wikipedia, wolna encyklopedia działalnością patriotyczną. W tym czasie odbył przeszkolenie wojskowe i w 1912 dołączył do Związku Strzeleckiego[3][4]. Następnie przyjął pseudonim Rozłucki[4]. Służbę w Legionach Piłsudskiego uniemożliwiło mu powołanie do armii austro węgierskiej[4]. I wojna światowa Podczas I wojny światowej wcielony do armii austro węgierskiej i wysłany wraz z pułkiem południowotyrolskim na front włoski. Został skierowany do Szkoły Oficerów Rezerwy III Korpusu. Po ukończeniu szkoły został dowódcą plutonu w 3 pułku Piechoty Obrony Krajowej w Grazu[5]. W czerwcu 1915 roku został przeniesiony do elitarnego 2 Pułku Tyrolskich Strzelców Cesarskich. W grudniu tego samego roku został skierowany na front włoski nad rzekę Isonzo[5]. Wiosną 1916 roku został instruktorem szkoły oficerskiej XIV Korpusu w Steyr. W październiku tego samego roku został podporucznikiem i dowódcą kompanii[6]. Dowodząc kompanią wsławił się licznymi akcjami za które otrzymał odznaczenia austriackie. W lutym 1918 roku został ranny i trafił do wiedeńskiego szpitala. Następnie po jego opuszczeniu otrzymał trzymiesięczny urlop. Podczas urlopu załatwił sprawy związane z uzyskaniem dyplomu. Po jego zakończeniu wrócił na front włoski. i bitwy wojna polskobolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa Późniejsza praca barman Odznaczenia Walczył w jednostkach strzelców alpejskich i dosłużył się stopnia porucznika. Po zawieszeniu broni 11 listopada 1918 r. zdezerterował i przedostał się do Krosna, gdzie już 14 listopada wstąpił do Wojska Polskiego. Wojna polskoukraińska Stanisław Maczek 14 listopada Maczek zameldował się u płk. Juliana Swobody, dowódcy garnizonu Krosno i tego samego dnia otrzymał dowództwo kompanii krośnieńskiej, przybyłej do Sanoka i dalej przeznaczonej do odsieczy oblężonego Lwowa[7][8]. 20 listopada pociąg wiozący oddział, z prowizorycznie opancerzonymi przednimi wagonami, wyruszył w kierunku Sanoka. Na stacji w Ustrzykach Dolnych żołnierze Maczka opanowali wojskowy pociąg ukraiński[9]. Później zdobyli węzeł kolejowy Chyrów[10] i pobliski Felsztyn, ale dalsze natarcie – na Sambor – już się nie powiodło. Przez całą zimę 1 Dywizja Pancerna w Haddington, 1943 1918/1919 zreorganizowany 3 Batalion Strzelców Sanockich (w skład którego wchodziła wtedy kompania ckm dowodzona przez Maczka[11]), pozostawał w Chyrowie, wiążąc duże siły ukraińskie. W kwietniu 1919 batalion został przerzucony w rejon Sądowej Wiszni i wszedł w skład 4 Dywizji Piechoty gen. Aleksandrowicza. W sztabie dywizji zaproponowano Maczkowi, by – wykorzystując swoje doświadczenia i żołnierzy – utworzył "lotną kompanię szturmową"[12]. Oddział ten (częściowo https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Maczek 2/10 1.09.2015 Stanisław Maczek – Wikipedia, wolna encyklopedia wzorowany na austriackich "Jagdcommando"), tworzyły 4 plutony strzeleckie i pluton ciężkich karabinów maszynowych i moździerzy. Dysponując dużą siłą ognia i możliwością szybkiego przemieszczania się na silnych wozach parokonnych poaustriackiego taboru, jednostka dowodzona przez Maczka niemal samodzielnie zdobyła Drohobycz i Borysław, a później Stanisławów. Po nadejściu kontrofensywy ukraińskiej, kompania – jako odwód dywizji – dostała rozkaz wycofania się ze Stanisławowa. Po drodze, w czerwcu 1919, przeszła walki o wioskę Czerniów i panujące nad okolicą wzgórze, silnie bronione przez Ukraińców. Bezpośrednio po zdobyciu tej pozycji porucznik Maczek został awansowany na polu walki przez Józefa Piłsudskiego (formalne zatwierdzenie stopnia kapitana nastąpiło dopiero w 1920, po weryfikacji). Potem lotna kompania szturmowa brała udział w walkach o Buczacz, Czortków, Husiatyn i doszła aż do rzeki Zbrucz, za którą w połowie lipca 1919 wycofały się wojska ukraińskie, odrzucone w ten sposób na teren Ukraińskiej Republiki Ludowej. Jesienią 1919 Maczek, wraz z całą dywizją, został przerzucony na Wołyń. Generał Maczek (siedzi pierwszy z lewej) pośród generałów 1 Armii Kanadyjskiej, której Brygada polska podlegała organizacyjnie Wojna polskobolszewicka Po ustaniu walk polskoukraińskich, zimą 1919/1920, Maczek został przeniesiony do zadań sztabowych, początkowo w sztabie gen. Listowskiego. Wiosną 1920, gdy rozpoczynała się ofensywa kijowska wojny polskobolszewickiej, był już w sztabie 2 armii gen. Raszewskiego. Wykonując zadania oficera łącznikowego sztabu armii (wtedy – w Łucku) i wysłany do grupy gen. Krajowskiego, kpt. Stanisław Maczek został odcięty od swojego sztabu przez oddziały Budionnego. W tej sytuacji zameldował się we Lwowie u gen. Iwaszkiewicza. Za jego zgodą odtworzył swój batalion szturmowy, włączony wkrótce w skład dywizji jazdy gen. Rómmla. Grób gen. Stanisława Maczka na W połowie sierpnia 1920 batalion kpt. Maczka zdobywając cmentarzu żołnierzy polskich w Bredzie miasto Waręż przełamał front 24 dywizji sowieckiej i umożliwił wyjście dywizji kawalerii podążającej za armią Budionnego w kierunku Warszawy. Oddział o oficjalnej już nazwie "Baon szturmowy 1. dyw. kawalerii im. kpt. Maczka" został potem skierowany do Zamościa, gdzie uzupełniono sprzęt i przeszkolono żołnierzy. Później – wraz z całą dywizją – baon przeszedł w rejon rzeki Słucz, gdzie zastał go koniec działań wojennych. Dwudziestolecie międzywojenne Po zakończeniu działań wojennych pozostał w zawodowej służbie wojskowej. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w Dowództwie 20 Dywizji Piechoty, pozostając na ewidencji 40 Pułku Piechoty[13]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[14]. Początkowo służył w 26 Pułku Piechoty we Lwowie. W latach 19231924 był słuchaczem rocznego Kursu Doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie[15]. Z dniem 15 października 1924, po ukończeniu kursu i https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Maczek 3/10 1.09.2015 Stanisław Maczek – Wikipedia, wolna encyklopedia uzyskaniu tytułu naukowego oficera Sztabu Generalnego, przydzielony został do Oddziału II Sztabu Generalnego i wyznaczony na stanowisko kierownika Ekspozytury Nr 5 we Lwowie. 1 grudnia 1924 awansował na podpułkownika[16]. Po odbyciu stażu na stanowisku zastępcy dowódcy 76 Pułku Piechoty[15]. W marcu 1929 został przeniesiony do 81 Pułku Strzelców Grodzieńskich w Grodnie na stanowisko dowódcy pułku[17]. Na pułkownika został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 roku. 16 lutego 1935 został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie[18]. 30 października 1938, w Bielsku, w czasie rewindykacji Zaolzia objął dowództwo 10 Brygady Kawalerii[19], pierwszej wielkiej jednostki pancerno motorowej Wojska Polskiego. Kamień upamiętniający Stanisława Maczka w Warszawie Wojna obronna W 1939 r. Maczek wraz ze swą jednostką brał udział w walkach odwrotowych i działaniach opóźniających na rzecz Armii Kraków i Karpaty. Zadał niemieckiemu XXII Korpusowi Pancernemu ciężkie straty w bitwach pod Jordanowem, Wiśniczem, Łańcutem i Rzeszowem. Od piętnastego września walczył po raz kolejny w obronie Lwowa, jednak już 18 września, po najeździe sowieckim na Polskę w wykonaniu rozkazu Naczelnego Wodza zmuszony był wraz z całą jednostką przerwać walkę z Niemcami i wobec nadciągających jednostek szybkich Armii Czerwonej przekroczyć granicę polskowęgierską na Przełęczy Tatarskiej. „Żołnierz polski walczy o wolność wszystkich narodów, ale umiera tylko dla Polski” – słowa gen. Maczka wyryte w marmurze 15 listopada 1939, w uznaniu zasług, otrzymał awans do stopnia generała brygady[20]. Za udział w wojnie obronnej 1939 otrzymał Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari[21]. Francja 1940 Nie zatrzymywany przez władze węgierskie, 21 października 1939 Maczek przedostał się do Francji[20]. Pomnik gen. Maczka w Belgii Tam otrzymał przydział na dowódcę ośrodka wojskowego w Coёtquidan[22]. Z powodu trudności czynionych przez władze francuskie nie udało mu się w pełni utworzyć planowanej dywizji pancernej. Faktycznie z całej dywizji do maja 1940 uformowano niecałą brygadę. Po agresji niemieckiej w czerwcu 1940, Maczek na czele odtworzonej 10 Brygady Kawalerii Pancernej (10éme Brigade de cavalerie blindée) wyruszył na front w Szampanii[23]. Tam, wraz z elementami Brygady, walczył m.in. w walkach odwrotowych francuskiej 20 Dywizji Piechoty pod Champaubert Mongivroux i wraz z elementami 59 Dywizji Piechoty w rejonie bagien Saint Gond[24]. https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Maczek 4/10 1.09.2015 Stanisław Maczek – Wikipedia, wolna encyklopedia Na skutek niewykonalnego rozkazu dowództwa o zajęciu Montbard i mostów na Kanale Burgundzkim, resztki brygady Maczka zostały odcięte. Generał wydał rozkaz o zniszczeniu sprzętu i przebił się wraz z pół tysiącem swych żołnierzy do Marsylii[25]. Stamtąd w przebraniu Araba przez Tunis, Maroko, Portugalię i Gibraltar dotarł do Szkocji. Szkocja Zaraz po przybyciu do Londynu, w październiku 1940, Maczek otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari za męstwo w walkach we Francji[26] oraz przydział na stanowisko dowódcy 2 Brygady Strzelców[27], do tego czasu dowodzonej przez gen. Rudolfa Dreszera. Brygadę Strzelców przekształcono z powrotem w 10 Brygadę Kawalerii Pancernej, a w lutym 1942 – w 1 Dywizję Pancerną. Festung Europa 1 sierpnia 1944 dywizja wylądowała w Normandii, w pobliżu Caen[28]. W składzie 2 Korpusu Kanadyjskiego, gen. Maczek dowodził swą dywizją w zwycięskiej bitwie pod Falaise, gdzie zdecydowana obrona Mont Ormel (Wzgórze 262 znane też jako "Maczuga") przez jego dywizję uniemożliwiła większej grupie rozbitków 7 Armii wydostanie się z kotła. 8 sierpnia 1944 roku ruszyło natarcie wzdłuż szosy Caen Falaise[29]. W ciągłych walkach z Wehrmachtem, gen. Maczek prowadził dywizję w kierunku Belgii i Holandii. Wyzwolił m.in. Ypres, Pomnik gen. Maczka w krakowskim Gandawę i Passchendale[30]. Dzięki znakomitemu Parku Jordana manewrowi oskrzydlającemu, po ciężkich walkach Maczkowi udało się wyzwolić Bredę bez strat wśród ludności cywilnej. 26 marca 1945, pod Łukiem Triumfalnym w Paryżu został odznaczony Komandorią Krzyża Legii Honorowej[31]. 4 maja 1945 dywizja dotarła do bazy Kriegsmarine w Wilhelmshaven, gdzie generał przyjął kapitulację dowództwa twierdzy, bazy Kriegsmarine, floty "Ostfriesland"[32], resztki dziesięciu dywizji piechoty oraz 8 pułków piechoty i artylerii. 1 czerwca 1945 został awansowany do stopnia generała dywizji[33]. W dniu 19 maja 1945 roku w miasteczku niemieckim Haren, wcześniej zdobytym przez 1 Dywizję Pancerną, położonym w Dolnej Saksonii, gen. Stanisław Maczek i jego żołnierze, na wniosek kolegów z II Korpusu Kanadyjskiego, stworzyli tymczasowe lokum dla Polaków, jeńców byłych niemieckich obozów, żołnierzy którzy nie mieli dachu nad głową. W miasteczku mieszkało ok. 5000 Polaków, w tym 1728 kobiet, dziewczyn uczestniczek Powstania Warszawskiego, więzionych w obozie Stalagu VI w Oberlangen. Zgodę na utworzenie polskiego miasteczka wydał marszałek polny Bernard Law Montgomery, 1. wicehrabia Montgomery of Alamein. Miasteczko początkowo nosiło nazwę Lwów, nazwę Maczków nadał miasteczku gen. Tadeusz BórKomorowski. W Maczkowie były polskie nazwy ulic: Jagiellońska, Legionów, Mickiewicza, Łyczakowska. Lata powojenne https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Maczek 5/10 1.09.2015 Stanisław Maczek – Wikipedia, wolna encyklopedia Stanisław Maczek pozostał na emigracji w Edynburgu w Wielkiej Brytanii. Od września 1945 dowodził jednostkami polskimi, które pozostały w Wielkiej Brytanii aż do ich demobilizacji[33]. 26 września 1946 r. Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, na podstawie ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego, pozbawił Maczka obywatelstwa polskiego i stopnia generała w związku z „przyjęciem bez zgody właściwych władz polskich, urzędu publicznego w państwie obcym, a to podejmując się funkcji współorganizowania Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczeń, będącego formacją paramilitarną stanowiącą część armii brytyjskiej”[34]. W 1971 roku Rada Ministrów PRL, na czele której stał premier Jaroszewicz, uchyliła decyzję TRJN, ale uchwała w tej sprawie nie została opublikowana[35]. W dniu 15 marca 1989 r. rząd PRL premiera Mieczysława Rakowskiego uchylił uchwałę pozbawiającą Maczka obywatelstwa[36]. 26 lutego 1989 r. dostarczono generałowi prywatny list od premiera Rakowskiego z przeprosinami za odebranie obywatelstwa[37]. Pozbawiony świadczeń przysługujących żołnierzom alianckim, rozpoczął pracę jako sprzedawca, a następnie barman[38] w restauracji hoteli prowadzonych wówczas przez polskich emigrantów: "Dorchester" i "Learmonth" w Edynburgu. Na wniosek ponad 40 000 mieszkańców Bredy generałowi przyznano honorowe obywatelstwo Holandii. 11 listopada 1990 r. został awansowany przez prezydenta RP na uchodźstwie do stopnia generała broni[39]. W 1994 został kawalerem Orderu Orła Białego[40]. Zmarł w wieku 102 lat w Edynburgu. Pochowany został na cmentarzu żołnierzy polskich w Bredzie[41]. Od 5 sierpnia 2000 jego imię nosi 10 Brygada Kawalerii Pancernej w Świętoszowie[42]. Stanisław Maczek upamiętniony został w ramach projektu "słynni Polacy XX w." popiersiem, które stoi w parku im. Henryka Jordana w Krakowie (III.1) – odsłonięcie 5 czerwca 2010. Szkocki członek Izby Lordów, Lord Fraser of Carmyllie rozpoczął kampanię proponującą pomnik ku czci generała w Edynburgu, stolicy Szkocji. Awanse C.K. Armia podporucznik – 1916 porucznik – 1918 Wojsko Polskie kapitan – 1919 major – 1921, zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 podpułkownik – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 85. lokatą w korpusie oficerów piechoty pułkownik – ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 w korpusie oficerów piechoty generał brygady – 15 listopada 1939 generał dywizji – 1 czerwca 1945 generał broni – 11 listopada 1990 Ordery i odznaczenia https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Maczek 6/10 1.09.2015 Stanisław Maczek – Wikipedia, wolna encyklopedia Order Orła Białego – 1994[40] Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski – 2 marca 1987[43] Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Wielki Oficer Orderu Korony – Belgia[44] Krzyż Wojenny z palmami – Belgia[45] Komandor Legii Honorowej – Francja Krzyż Wojenny z palmami – Francja Medaille Commemorative Francaise de la Guerre 19391945 – Francja Wielki Oficer Orderu OranjeNassau z palmami – Holandia Order Gwiazdy Rumunii IV kl. – 1929[46] Komandor Orderu Łaźni (wojskowego) – Wielka Brytania[47] Honorowy Towarzysz Orderu Łaźni (wojskowego) – Wielka Brytania Distinguished Service Order – Wielka Brytania[47] Krzyż Komandorski Orderu Imperium Brytyjskiego – Wielka Brytania[47] Zobacz też Tulipan Generał Stanisław Maczek Holenderskie tulipany wdzięczności Przypisy 1. Majka 2005 ↓, s. 9. 2. McGilvray 2014 ↓, s. 12. 3. Katarzyna Kucharczuk: Dowódcy najwybitniejsi wodzowie w historii polski. Carta blanca, 2011, s. 96. ISBN 978 8377050712. 4. Majka 2005 ↓, s. 11. 5. Majka 2005 ↓, s. 12. 6. Majka 2005 ↓, s. 13. 7. Edward Zając: Jak Sanok wybił się na niepodległość (http://www.sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=512). Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1995, s. 24. ISBN 8390146630. 8. McGilvray 2014 ↓, s. 37. 9. McGilvray 2014 ↓, s. 39. 10. Majka 2005 ↓, s. 15. 11. Edward Zając. Sanocki epizod na wojennym szlaku Stanisława Maczka (http://sanockabibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=924). „Tygodnik Sanocki”, s. 6, Nr 2 (166) z 13 stycznia 1995. 12. Maczek 1990 ↓. 13. Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r., s. 136, 752. 14. Majka 2005 ↓, s. 27. 15. Majka 2005 ↓, s. 28. 16. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 17 grudnia 1924 r., Nr 131, s. 732. 17. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 12 marca 1929 r., Nr 5, s. 89. 18. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 21 marca 1935 r., Nr 5, s. 30. 19. Franciszek Skibiński, Ułańska młodość 19171939, s. 293297. 20. Majka 2005 ↓, s. 41. 21. Grudziński 2012 ↓, s. 251. 22. McGilvray 2014 ↓, s. 117. https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Maczek 7/10 1.09.2015 Stanisław Maczek – Wikipedia, wolna encyklopedia 23. Majka 2005 ↓, s. 47. 24. McGilvray 2014 ↓, s. 131. 25. Majka 2005 ↓, s. 51. 26. Grudziński 2012 ↓, s. 259. 27. Majka 2005 ↓, s. 53. 28. Lwowskie Sylwetki (http://www.lwow.home.pl/semper/maczek.html). lwow.home.pl, 1995. [dostęp 20100627]. 29. Majka 2005 ↓, s. 69. 30. greendevils.pl (http://web.archive.org/web/20120831035113/http://www.greendevils.pl:80/polacy/maczek/maczek.html). greendevils.pl. [dostęp 20100627]. 31. Grudziński 2012 ↓, s. 292. 32. Majka 2005 ↓, s. 83. 33. Majka 2005 ↓, s. 89. 34. McGilvray 2014 ↓, s. 299. 35. McGilvray 2014 ↓, s. 303. 36. ”Rzeczpospolita” z 20 marca 1989 r. 37. "Wśród wielu, bardzo wielu spraw, które mam do załatwienia poczesne miejsce zajmuje chęć naprawienia krzywdy, której Pan, Panie Generale, doznał w przeszłości od władz polskich. (...) Pomimo wielu krzywdzących ocen i decyzji ówczesnych władz polskich pozostał Pan dla nas – moich rodaków – wzorem patrioty i żołnierza. (...) Stał się Pan, Panie Generale, symbolem bohaterskiego dowódcy. Ogromnie chciałbym Pana gościć, Panie Generale, na naszej polskiej ziemi w dniach obchodów 50 rocznicy wybuchu II wojny światowej. Pragnę Pana zapewnić ,że rząd polski przyjmie Pana z całym należnym szacunkiem jak bohatera narodowego. (...) Co jako premier rządu polskiego mógłbym dla Pana zrobić, żeby choć w części zrekompensować Panu Panie Generale, krzywdy i ból, których doznał Pan w przeszłości?" "Rzeczpospolita" z 28 lutego 1989 r. 38. Majka 2005 ↓, s. 91. 39. Majka 2005 ↓, s. 93. 40. M.P. z 1994 r. Nr 19, poz. 141 (http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP19940190141) 41. Majka 2005 ↓, s. 99. 42. Decyzja Nr 127/MON Ministra Obrony Narodowej z 27 lipca 2000 r. w sprawie nadania 10 Brygadzie Kawalerii Pancernej imienia patrona (Dziennik Rozkazów MON z 2000 r., poz. 69). 43. Dziennik Ustaw RP (na Uchodźstwie) , Nr 2 z 15 lipca 1987 r.Dz.U.R.P. z 1987 r. Nr 2 (http://eprints.hist.pl/383/1/19870715_nr2.pdf). s. 15. 44. Grudziński 2012 ↓, s. 288. 45. Grudziński 2012 ↓, s. 289. 46. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 19 z 12 grudnia 1929 47. Grudziński 2012 ↓, s. 291. Bibliografia Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych Roczniki oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932 Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r., Dodatek do Dziennika Personalnego M.S.Wojsk., Nr 37 z 24 września 1921 r. Stanisław Maczek: Od podwody do czołga. Wspomnienia wojenne 19181945. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990. ISBN 8304036592. Piotr Potomski, Generał broni Stanisław Władysław Maczek (18921994), Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008, ISBN 9788323504085 Juliusz L. Englert, Krzysztof Barbarski: Generał Maczek i żołnierze 1 Dywizji Pancernej. Londyn: Instytut Polski, 1992, s. 16. ISBN 0850652359. Jerzy Majka: Generał Stanisław Maczek. Rzeszów: Wydawnictwo Libra, 2005. ISBN 838918 3102. Cezary Leżeński / Lesław Kukawski: O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 109. ISBN 830403364X. Zbigniew Mierzwiński: Generałowie II Rzeczypospolitej. Warszawa 1990: Wydawnictwo Polonia, s. 167176. ISBN 8370210961. Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 793794. https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Maczek 8/10 1.09.2015 Stanisław Maczek – Wikipedia, wolna encyklopedia ISBN 8321110967. Franciszek Skibiński, Ułańska młodość 19171939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1989, ISBN 8311077053 Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 19141939. Stanisław Maczek (http://officersdatabase.appspot.com/oficer/Maczek_Stanis%C5%82aw_W%C5%82adys%C5%82 aw_31_3_1892). officersdatabase.appspot.com. [dostęp 17 stycznia 2015]. Evan McGilvray: Generał Stanisław Maczek Stal i Honor Życie i służba Dowódcy 1 Dywizji Pancernej. Poznań: Rebis, 2014. ISBN 9788378184386. Antoni Grudziński: Lista żołnierzy odznaczonych (http://kresy siberia.org/won/files/2012/12/05_GrudzinskiListaZolnierzyOdznaczonych4530.pdf). 2012. [dostęp 20150324]. Linki zewnętrzne Strona poświęcona bitwie pod Falaise (http://www.memorialmontormel.org) (ang.) (fr.) Biografia generała (http://www.greendevils.pl/polacy/maczek/maczek.html) Krzysztof Bulzacki – Lwowskie sylwetki • Gen. Stanisław Maczek (http://www.lwow.home.pl/semper/maczek.html) Strona internetowa Muzeum im. Stanisława Maczka w Bredzie, Holandia (http://www.maczekmuseum.nl/) Kontrola autorytatywna (osoba): ISNI: 0000 0001 2278 2080 (http://isniurl.oclc.nl/isni/0000000122782080) VIAF: 34515883 (http://viaf.org/viaf/34515883) LCCN: nr88007704 (http://lccn.loc.gov/nr88007704) GND: 119098482 (http://dnb.info/gnd/119098482) BnF: 122663903 (http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb122663903) SUDOC: 031556884 (http://www.idref.fr/031556884) NKC: js2013799028 (http://aut.nkp.cz/js2013799028) NTA: 081502117 (http://opc4.kb.nl/PPN?PPN=081502117) OBIN: 101055124 (http://www.oxforddnb.com/index/101055124/) WorldCat (http://www.worldcat.org/identities/lccnnr88007704) Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Maczek&oldid=43485298” Kategorie: Członkowie Związku Strzeleckiego Doktorzy honoris causa Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie Generałowie broni II Rzeczypospolitej Generałowie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie Honorowi obywatele Krakowa Honorowi obywatele Rzeszowa Ludzie związani ze Lwowem Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (władze RP na uchodźstwie) Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari Odznaczeni Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari (władze RP na uchodźstwie) Odznaczeni Krzyżem Walecznych Odznaczeni Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski (władze RP na uchodźstwie) Oficerowie dyplomowani II RP Oficerowie piechoty II RP Oficerowie wywiadu i kontrwywiadu II Rzeczypospolitej Odznaczeni Orderem OranjeNassau Odznaczeni Orderem Orła Białego (III Rzeczpospolita) Odznaczeni Orderem Virtuti Militari (władze RP na uchodźstwie) https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Maczek 9/10 1.09.2015 Stanisław Maczek – Wikipedia, wolna encyklopedia Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami Patroni jednostek Wojska Polskiego Polacy oficerowie armii austrowęgierskiej Polacy Komandorzy Legii Honorowej Polacy odznaczeni belgijskim Krzyżem Wojennym Polacy odznaczeni belgijskim Orderem Korony Polacy odznaczeni Distinguished Service Order Polacy odznaczeni francuskim Krzyżem Wojennym Polacy odznaczeni Orderem Imperium Brytyjskiego Polacy odznaczeni Orderem Łaźni Polacy w Holandii Polacy w I wojnie światowej Polscy stulatkowie Pozbawieni obywatelstwa polskiego przez władze Polski Ludowej 19441989 Uczestnicy kampanii wrześniowej Uczestnicy wojny polskobolszewickiej Uczestnicy wojny polskoukraińskiej (strona polska) Urodzeni w 1892 Zmarli w 1994 Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie uczestniczący w Bitwie o Francję Tę stronę ostatnio zmodyfikowano o 12:21, 27 sie 2015. Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach (http:https://creativecommons.org/licenses/bysa/3.0/deed.pl), z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o warunkach korzystania (http:https://wikimediafoundation.org/wiki/Warunki_korzystania). https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Maczek 10/10