17. 10 sprawność działania

2013-10-23
sprawność
=
skuteczność
+
ekonomiczność
prof. Kotarbiński twierdzi, iż pewną postacią
sprawności jest zarówno skuteczność,
korzystność, jak i ekonomiczność (tzw. walory
praktyczne działania)
1
2013-10-23
prof. Kotarbiński za skuteczne uznaje wszelkie działania
prowadzące do osiągnięcia skutku zamierzonego jako cel
podejmowania tego działania
skuteczność jest pojęciem, którego realizacja może podlegać
stopniowaniu – działania częściowo skuteczne pod warunkiem,
iż zbliża ono podmiot do osiągnięcia zamierzonego celu, choć
nie w pełni pozwala na jego realizację
wyróżnia się również działania nieskuteczne (takie, których
podjęcie co prawda nie prowadzi do osiągnięcia zamierzonego
celu, lecz jednocześnie nie powodują one zapobieganiu
osiągnięcia go) lub przeciwskuteczne (jego wystąpienie
uniemożliwia zdobycie wyznaczonego celu)
dodatnia cecha działań dających jakiś
oceniany pozytywnie wynik bez względu na
to czy był on zamierzony czy nie zamierzony
(Pszczołowski)
nie można mówić o skuteczności działania,
nawet jeśli przyniosło ono pozytywny skutek,
w sytuacji, gdy osiągnięty efekt nie stanowił
założonego celu
2
2013-10-23
działania można uznać za ekonomiczne wtedy, gdy osiąga
się wysokie efekty przy zastosowaniu jak najmniejszej ilości
nakładów
o ekonomiczności przedsiębiorstwa świadczy umiejętność
osiągnięcia, w pełni lub chociaż częściowo, założonych
celów, przy zużyciu w toku wykonywanych prac jak
najmniejszej ilości nakładów oraz wystąpieniu niewielkiej
ilości błędów
jeśli podmiot zrealizuje założone cele, lecz nakłady na ich
realizację znacząco przewyższą osiągane korzyści, to można
określić jego funkcjonowanie jako co prawda skuteczne,
jednak nie ekonomiczne
Postacie
sprawności
Skuteczność
Interpretacja
Pozytywnie oceniana zgodność wyniku z celem. Działanie może osiągnąć wszystkie wyznaczone cele,
albo tylko ich część. Skuteczność progowa wyznacza minimum osiągnięcia celu, przy którym działanie
oceniane jest jako skuteczne. Stopień osiągnięcia celu leżący poniżej progu skuteczności świadczy, że
działanie było nieskuteczne lub przeciw skuteczne.
C
W
t1
Efektywność
t2
Sumaryczna, pozytywnie
niezamierzonych.
C
t1
Ekonomiczność
W
t2
oceniana
cW
Ocena relacji:
Wyniku (W) uzyskanego
sformułowanego w czasie t1
wartość
wyników
pracy,
w
czasie
zarówno
t2
do
celu
zamierzonych,
(C)
jak
i
Ocena stanu:
Cenność wyniku działania (cW) w danym momencie czasu (t2)
bez względu na to, czy wynik był planowany, czy też nie (czy
cel jest znany, czy nie)
Wyraża stosunek wyniku (W) do kosztów działania (K). Działanie jest ekonomiczne, jeśli: W-K.>1
Jeśli stosunek ten jest mniejszy od zera, to działanie jest nieekonomiczne. Ekonomizację tworzą
najczęściej sytuacje:
• jednoczesny wzrost wyników i kosztów W↑szybciej-K↑wolniej.
• jednoczesny wzrost wyników i zmniejszenie kosztów: W↑-K↓.
Warianty
alternatywne
ekonomiczności
Wydajność
Porównanie wartości wyniku przy stałych (podobnych) kosztach: W→max-K=const.
Oszczędność
Porównanie kosztów przy ustabilizowanym wyniku: W=const-K→min.
Korzystność
Wyraża się wzorem W – K > 0, gdzie W to ogół skutków oceniony pozytywnie, nazywany wynikiem, a K
to ogół skutków oceniony negatywnie, oznaczający koszt działania. Jeśli różnica między wynikiem a
kosztem działania jest większa od zera, to działanie jest korzystne. Jeżeli różnica ta jest mniejsza od zera,
to działanie jest niekorzystne.
3
2013-10-23
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1.
2.
3.
Dyrektywa przygotowania akcji - każde skuteczne
działanie jest poprzedzone namysłem!
Dyrektywa primum non nocere – przede wszystkim nie
szkodzić
Maksyma festina lente – spiesz się powoli
Rada: o ile możności, robić wiele „za jednym
zamachem”
Lepiej zapobiegać niż leczyć (lepiej zastąpić terapię
profilaktyką)
Czekaj na pomyślne wiatry lub twórz pomyślne wiatry
Sprawdź, czy to, co zrobiłeś, zrobiłeś dobrze (kontrola)
Sześcio - osobowa grupa rozpoczęła z dwuletnim wyprzedzeniem przygotowania
do wyprawy wysokogórskiej. Zamierzali zdobyć dziewiczą turń Changi Tower
(6500m) w rejonie K6 (Pakistan, góry Karakoram).
Karakoram).
Przygotowania obejmowały:
Zaprawę kondycyjną: 2 x w tygodniu siłownia (miesięczny karnet kosztuje 50
Euro).
Climbing – wspinanie się po ścianie. To ćwiczenie stosowane było przez 6
miesięcy każdego roku. Miesięczny koszt karnetu wyniósł 65 Euro.
Uczestnictwo w trekingach.
trekingach. Każdy z uczestników musiał odbyć rocznie 3 takie
wyprawy. Koszt ponoszony przez uczestników przeciętnie wyniósł 600 Euro za
wyprawę.
Zakup niezbędnego sprzętu oraz koszty podróży, a także wynajem tragarzy
wyniósł 20.000 Euro, przy czym 60% sfinansowany został przez sponsorów, a
pozostała kwota sfinansowana została solidarnie przez każdego z uczestników
wyprawy.
4
2013-10-23
W związku z przygotowaniem i przeprowadzeniem wyprawy
uczestnicy musieli wziąć bezpłatny urlop, którego całkowity czas
wyniósł 6 miesięcy. Miesięcznie wynagrodzenia uczestników
wynosiły:
Uczestnicy A1 i A2: 1200 Euro;
Uczestnicy B1, B2: 1500 Euro;
Uczestnik C1 : 1600 Euro;
Uczestnik D1: 2600 Euro;
Uczestnicy uwzględnili, że ostateczny atak na szczyt dokona dwóch
spośród nich, przy czym skład osobowy zostanie wyznaczony na
drugiej bazie, na wysokości 5800m.
Taternicy, alpiniści i himalaiści zdobywają szczyty dlatego, „że one są”.
Osiągnięcie szczytu jest wartością samą w sobie, trudno mierzalną.
Jednak ci, którzy uczestniczą w wyprawach, a także wchodzą na
dotąd nie zdobyty szczyt mogą liczyć na gratyfikacje finansowe.
Gratyfikacje te przypadają na każdego z uczestników i związane są z:
Tantiemami z tytułu książki, którą zamierzają napisać w 3 miesiące po
wyprawie: 200 Euro/mies. Przez okres 6 miesięcy.
Honorariami z tytułu spotkań organizowanych dla fanów: 2000 Euro w rok
po wyprawie.
Honorariami z tytułu reklam, w których będą uczestniczyć: 9500 Euro
rocznie w ciągu dwóch lat.
Ostatecznie turń Changi Tower zdobyli A1 oraz C1.
A2 złamał nogę po przyjeździe do Pakistanu i został wyłączony z dalszej
części wyprawy. (A2, który był lekarzem, w trakcie pobytu w szpitalu w
Islamabadzie otrzymał propozycję objęcia stanowiska ordynatora oddziału
ortopedycznego. Kontrakt taki zawarł na 3 lata. Z tego powodu nie został
współautorem, książki, ani nie występował w reklamach).
B1, B2 oraz D1 dotarli do drugiej bazy i stanowili zabezpieczenie dla
atakującej szczyt dwójki.
5
2013-10-23
Celem zespołu było przejście z Doliny Nangmah przez przełęcz Austrian Col (5300m)
do górnego piętra doliny Lachit
Lachit,, stąd wejście na przełęcz oddzielającą wybitną turnię
Changi Tower od masywu K6 i następnie wejście północno
północno--zachodnią jej granią na
dziewiczy wierzchołek.
Cała piątka przemieszczała się w pierwszej części wyprawy do doliny Nangmah razem
z australijską wyprawą atakującą K6. W trakcie wspólnej wspinaczki D1 uratował
życie australijskiemu alpiniście – biznesmenowi. Biznesmen ten w geście
wdzięczności uczynił darowiznę na rzecz firmy, której D1 jest właścicielem.
Darowizna ta wynosiła 25 000 Euro.
Natomiast B1 otrzymał propozycję dołączenia do międzynarodowej grupy, która za
dwa lata ma wyruszyć na Mont Everest.
Po powrocie z wyprawy B2 założył szkółkę alpinistyczną.
1.
2.
3.
Zadanie:
Określ skuteczność działania każdego z członków wyprawy.
Określ efektywność działania każdego z członków wyprawy.
Określ ekonomiczność działania każdego z członków wyprawy.
6