Twórcze dziecko – plastyka z muzyką

Twórcze dziecko – plastyka z muzyką
Program edukacyjny z zakresu wychowania przedszkolnego
autor programu – BOŻENA BARA
Twórcze dziecko – plastyka z muzyką
Program edukacyjno-wychowawczy z zakresu wychowania przedszkolnego
,,Ach muzyka to cudo
cieszy, poi, wzruszy.
Nie da nas owładnąć nudą
Ona rajem duszy.
To uczucia maluje,
To w nas zapał budzi”.
S. Moniuszko ,,Mazur” ze Strasznego Dworu.
Program ,,Twórcze dziecko – plastyka z muzyką ‘’ stanowi poszerzenie programu autorskiego
Pascala Kaas ,,Dziecko i muzyka’’, o twórczość plastyczną. Program został opracowany w oparciu o cykl
zajęć mających na celu uwrażliwienie dziecka na muzykę klasyczną. Muzyka klasyczna zdaniem autora
niesie z sobą niezwykły potencjał ,który warto wykorzystać w twórczości plastycznej dziecka.
Obcowanie z muzyką i plastyką jednocześnie daje dziecku możliwość spotkania ze sztuką bardzo
wcześnie bo już w wieku przedszkolnym, w tym okresie jest ciekawe świata i szybko się uczy.
Uwzględniając ten optymalny dla dziecka okres warto stworzyć mu odpowiednie warunki harmonijnego
rozwoju.
Cele i zadania
Cele:
- kształtowanie harmonijnego rozwoju dziecka ze szczególnym uwzględnieniem jego zdolności
plastycznych,
- budzenie wyobraźni plastycznej poprzez stwarzanie wielu okazji do słuchania muzyki klasycznej,
- rozwijanie wrażliwości na muzykę, ze szczególnym uwzględnieniem rozwijania umiejętności
uzewnętrzniania przeżyć związanych z percepcją muzyki poprzez twórczą ekspresję.
Zadania przedszkola:
Poszerzenie zadań Przedszkola o zadanie zapewnienia dziecku warunków jego aktywności
twórczej, kształtowania zainteresowań, zdolności plastycznych, poprzez zorganizowanie atelier plastyczno-muzycznego. Program ,,Twórcze dziecko plastyka z muzyką ‘’zakłada rozwijanie uzdolnień plastycznych poprzez stworzenie warunków do:
1. Rozwijania spontanicznej i zorganizowanej działalności plastycznej dzieci.
2. Wdrażania dzieci do aktywnego słuchania muzyki klasycznej,
3. Rozwijania uzdolnień plastycznych poprzez użycie środków wyrazu artystycznego, technik
plastycznych, eksperymentowanie z różnym materiałem,
4. Nabywania umiejętności wyrażania tempa, dynamiki, rytmiki, nastroju, meliki, harmonii,
charakteru, artykulacji i formy muzyki poprzez środki wyrazu artystycznego w szczególności,
narzędzi użytych do wyrażenia przeżyć związanych ze słuchaną muzyką,
5. Stwarzania licznych okazji do tworzenia i uzewnętrzniania wyobrażeń związanych z percepcją
muzyki poprzez tworzenie obrazów ilustracji fantastyczno-realistycznych i abstrakcyjnych,
2
6. Rozwijania zainteresowań plastyką poprzez stwarzanie okazji do obcowania ze sztuką
w Muzeum, Galerii sztuki.
Autor programu uznaje metodę projektu tematycznego za najodpowiedniejszą formę realizacji treści
programowych. Sugeruje swobodę planowania realizacji takich projektów w czasie np. cyklicznie,
okresowo, sporadycznie, okazjonalnie. Działalność plastyczna dzieci ma miejsce w obrębie atelier
plastyczno-muzycznego.
Kategorie programowe
Wyrazy realizacji kategorii
programowych podejmowanych przez
dziecko.
Zorganizowanie atelier plastycznego
(pracowni wyposażonej w materiały
i narzędzia plastyczne, materiał
przyrodniczy, materiały różne: folię,
papier różnej wielkości, bibułę, tworzywa
sztuczne i inne.)
Dziecko wykonuje pracę według
swojego pomysłu wykorzystując do tego
celu zgromadzone materiały, maluje
obraz pod wpływem słuchanej muzyki
klasycznej, lub wykonuje dowolną prace
plastyczną według swojego pomysłu.
Wdrażanie do aktywnego
słuchania muzyki
klasycznej.
Rozwijanie umiejętności malarskich
i zainteresowań plastycznych
inspirowanych muzyką.
Dzieci słuchają przykładów muzyki
klasycznej, opowiadają o muzyce, o
swoich odczuciach i wyobrażeniach.
Interpretują podpowiedziane tematem
wyobrażone treści utworów, swoje
odczucia i emocje oddają w twórczości
plastycznej.
Rozwijanie uzdolnień
plastycznych poprzez
użycie środków wyrazu
artystycznego,
eksperymentowanie
różnym materiałem.
Poznanie środków wyrazu artystycznego
i stosowanie ich w pracach plastycznych:
 kredka ołówkowa i świecowa,
 pastele suche i olejne,
 ołówek, węgiel drzewny, kreda,
 farby plakatowe,
 farby wodne-akwarele,
 tempery,
 farby klejowe,
 kolorowy papier,
 papier różnej wielkości,
 materiały różne, bibuła, materiał
przyrodniczy, glina, masa solna, masa
papierowa, i inne.
Poznanie podstawowych środków wyrazu
artystycznego takich jak:
 barwa,
 kształt,
 plama,
 kreska,
 linia,
Nabywanie umiejętności rozpoznawania
i nazywania barw.
barwy podstawowe:
 żółty,
 czerwony,
 niebieski,
 biały,
 czarny,
barwy pochodne:
Dziecko tworzy prace plastyczne płaskie
lub przestrzenne wynikające z jego
zainteresowań i pomysłów.
Wykorzystuje do tego celu środki
wyrazu artystycznego oraz zgromadzone
materiały. Chętnie maluje na dużej
powierzchni zbiorowo, lub
indywidualnie. Tworzy własne
kompozycje z materiału przyrodniczego,
kompozycje kwiatowe, stroiki
świąteczne, oraz okolicznościowe.
Kategorie rozwijanej
kreatywności
Rozwijanie spontanicznej
i zorganizowanej
działalności plastycznej.
3
 zielony,
 pomarańczowy,
 brązowy,
 różowy ,fioletowy, granatowy.
Eksperymentowanie materiałem
i narzędziami:
 samodzielne próby wykonania pracy
plastycznej płaskiej i przestrzennej
z dowolnego materiału.
 operowanie różnego rodzaju środkami
wyrazu artystycznego.
 malowanie na dużych powierzchniach.
 tworzenie kompozycji z materiału
przyrodniczego.
Nabywanie umiejętności
wyrażania tempa,
dynamiki, rytmiki,
nastroju, meliki, harmonii,
charakteru, artykulacji
i formy muzyki poprzez
środki wyrazu
artystycznego.
W szczególności narzędzi
użytych do wyrażenia
uczuć związanych ze
słuchaną muzyką.
Samodzielne próby interpretowania
nastroju, tempa, dynamiki słuchanej
muzyki. Wykorzystywanie poznanych
środków wyrazu artystycznego
i stosowanie ich w pracach plastycznych.
Eksperymentowanie materiałami
i narzędziami pracy:
 pędzel,
 patyki,
 pióra,
 palce rąk,
 nożyczki,
Operowanie różnymi rodzajami linii i plam
w zależności od narzędzia
i wykorzystanych środków wyrazu
artystycznego.
Stwarzanie licznych okazji
do tworzenia
i uzewnętrzniania
wyobrażeń związanych
z percepcją muzyki
poprzez tworzenie
obrazów, ilustracji
fantastycznorealistycznych
i abstrakcyjnych.
Poznanie podstawowych technik
plastycznych:
 rysunek,
 malowanie farbami,
 wydzieranka,
 wycinanka,
 kolaż,
 frotaż,
 modelowanie z plasteliny.
4
Dziecko wypowiada się na temat
wysłuchanej muzyki określa jej
charakter, nastrój, dynamikę. Omawiane
cechy utworu muzycznego ukazuje
w twórczości plastycznej operując
odpowiednią barwą i środkami wyrazu
artystycznego np. radość-kolor
czerwony, żółty, smutek-kolor czarny,
szary. Dobiera narzędzie chcąc oddać
charakter słuchanej muzyki.
Dziecko zna, rozpoznaje i nazywa barwy
podstawowe i pochodne. Wyróżnia
barwy ciepłe i zimne. Bawi się
mieszaniem kolorów na palecie barw,
eksperymentuje kolorem. Zdobyte
doświadczenia prezentuje w twórczej
ekspresji.
Dzieci słuchają przykładów muzyki
klasycznej, interpretują podpowiedziane
tematem, wyobrażone treści utworów
(opowiadają je, wyrażają ruchem swoje
wyobrażenia, odczucia, emocje).
Poszukują środków wyrazu, służących
prezentacji własnych wyobrażeń treści
utworów. Malują ich wyobrażenia.
Dziecko rozpoznaje, nazywa i stosuje
techniki plastyczne w zależności od
stosowanych środków wyrazu
artystycznego i swoich pomysłów:
 rysunek - kredki ołówkowe, pastele
woskowe, ołówek, węgiel,
 malowanie - farby plakatowe,
akwarele, tempery, tusz, farby
klejowe,
 wydzieranka - wydzieranie drobnych
kawałków papieru kolorowego,
przyklejanie ich na kartonie,
 wycinanka - wycinanie z kolorowego
papieru i innych materiałów,
 kolaż - technika mieszana
z wykorzystaniem różnorodnego
materiału,
 frotaż - odbijanie przedmiotów
o wyraźnej fakturze na powierzchni
papieru,
 modelowanie z plasteliny - lepienie
z plasteliny prac przestrzennych lub
płaskich.
Rozwijanie zainteresowań
plastyką poprzez
stwarzanie licznych okazji
do obcowania ze sztuką
w muzeum oraz w galerii
sztuki na wystawach prac
malarskich.
Wzbudzanie zainteresowań sztuką poprzez
edukację plastyczną. Stworzenie
warunków do poznania sztuki sławnych
artystów poprzez:
 poznanie pracowni plastycznej,
 spotkanie z artystą malarzem.
 wycieczkę do muzeum,
 poznanie ekspozycji malarstwa.
Stworzenie okazji do poznania miejsc
prezentujących prace artystów plastyków
poprzez poznanie:
 galerii,
 wystawy,
 wernisażu.
Rozwijanie potrzeby eksponowania
własnych prac plastycznych dla innych.
Organizowanie na terenie placówki
wernisaży i galerii prac plastycznych
dzieci. Zachęcenie do udziału w
konkursach plastycznych.
5
Dziecko poznaje dzieła sztuki
malarskiej, oraz wielkie nazwiska
poprzez cykl wycieczek edukacyjnych.
Ogląda rzeźby w Muzeum, w pracowni
malarskiej, w galerii sztuki. Interpretuje
przedstawione w dziełach treści, mówi
o swoich odczuciach i wrażeniach.
Opisuje pracownię artysty-malarza,
poznaje różne sposoby i środki
wyrażania uczuć, emocji,
i zainteresowań. Podpatruje prace
sławnych artystów tworząc własne
reprodukcje. Dziecko odczuwa dumę
i radość z własnej twórczości
i możliwości jej eksponowania na
wernisażu prac przygotowanym dla
rodziców i kolegów z przedszkola.
Autorskie przykłady utworów wykorzystywanych do realizacji programu :
Tempo w muzyce:
 ,,Czardasz”, F.Liszt,
 ,,Poranek na wsi”, B.Bartok.
Dynamika w muzyce:
 ,,Bolero”, M. Rawel,
 ,,W grocie króla gór”, z I suity Peer Gynt E. Grieg.
Rytmika w muzyce:
 Allegro cz.I z koncertu na skrzypce i orkiestrę Wiosna z cyklu ,,Cztery pory roku”, A.Vivaldi,
 ,,Rondo alla turca” W.A.Mozart.
Melika w muzyce:
 ,,Aria na strunie G”, J. S. Bach,
 Largo cz.II z koncertu na skrzypce i orkiestrę Zima z cyklu ,,Cztery pory roku” A.Vivaldi.
Harmonia w muzyce:
 ,,Fuga”, J.S.Bach,
 ,,Toccata i fuga d-moll”, J.S.Bach .
Nastrój w muzyce:
 ,, Poranek na wsi’, B.Bartok,
 Taniec Anitry z I suity ,,Peer Gynt”, E. Grieg
Artykulacja w muzyce:
 ,,Pizzicato Nimfa Diany, z baletu Sylwia”, L.Delibesse,
 ,,Jezioro łabędzie”, P Czajkowski.
Forma w muzyce:
 ,, Dziadek do orzechów”, P Czajkowski.
Obrazy i ilustracje w muzyce:
 ,,Taniec kurczątek w skorupkach” z cyklu Obrazki z wystawy M. Musorgski,
 ,,Chatka na kurzej stopce” z cyklu Obrazki z wystawy M. Musorgski.
6
Bibliografia
Gajewski H. „Plastyka i wychowanie”, 1988 nr 9.
KaAs P. „Dziecko i muzyka”, Rzeszów 2001 r.
Lewicka J. „Sto technik plastycznych”, Warszawa 1973 r.
Malko D. „Metodyka wychowania muzycznego w przedszkolu”, Warszawa 1988 r.
Podolska B. „Z muzyka w przedszkolu”, WSiP, Warszawa 1979 r.
Przybylska K. „Wychowanie muzyczne w przedszkolu”, WSiP Warszawa 1980.
7