dobra kultury – przypadek Polski recovered cultural goods – the

dobra kultury – przypadek Polski recovered cultural goods – the

konferencja
zrabowane
odzyskane
dobra kultury –
przypadek Polski
12 ­– 14 listopada 2014
Międzynarodowe Centrum Kultury
Kraków, Rynek Główny 25
conference
looted
recovered
cultural goods –
the case of Poland
November 12–14, 2014
International Cultural Centre
Kraków, Rynek Główny 25
Program
Środa, 12 listopada
14.00 – zwiedzanie Krakowa (plac przed kościołem św. Idziego)
17.00 – inauguracja konferencji
Głos wprowadzający – prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska,
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP
Wykład wprowadzający – prof. dr hab. Jacek Purchla,
Dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury,
Kraków 1939–1945 i jego wojenne doświadczenia
18.15 – koktajl
Czwartek, 13 listopada
9.00–12.30 – panel 1: Straty Polski
Moderator: prof. dr hab. Andrzej Rottermund
(Zamek Królewski w Warszawie, Polska)
9.00 – wykład wprowadzający – Lynn Nicholas
(niezależna badaczka, USA), Nazistowska
grabież w Polsce: ideologia i praktyka
9.45 – prof. dr hab. Andrzej Mężyński
(niezależny badacz, Polska), Grabież dóbr kultury
na polskich ziemiach okupowanych. Ośrodki decyzyjne,
metody, konflikty kompetencyjne, wyniki
10.05–10.20 – przerwa kawowa
10.20 – dr Mariusz Klarecki (niezależny badacz, Polska),
Wojenne straty prywatnych zbiorów artystycznych
i kolekcji mieszkańców Warszawy
10.40 – dr Paweł Libera (Instytut Historii Polskiej
Akademii Nauk, Archiwum Akt Nowych, Polska),
Grabież dóbr kultury na ziemiach polskich przez władze
i wojska sowieckie w czasie drugiej wojny światowej
11.00 – dr Edyta Gawron (Uniwersytet Jagielloński, Polska),
Straty materialne gmin i organizacji żydowskich w Polsce w czasie
drugiej wojny światowej i bezpośrednio po jej zakończeniu
3
11.20 – dr hab. Maciej Matwijów (Uniwersytet
Wrocławski, Polska), Losy polskich dóbr kultury na
ziemiach wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej (1939–1945)
11.40 – dr Patricia Kennedy Grimsted
(Uniwersytet Harvarda, USA), Postępy działań restytucyjnych
w kwestii zwrotu przechwyconych w czasie drugiej wojny światowej
archiwów znajdujących się obecnie w Moskwie. Ale dlaczego
polskie materiały archiwalne nie wróciły do Polski?
12.00–12.30 – dyskusja
12.30–13.30 – przerwa obiadowa
13.30–16.30 – panel 2: Dokumentowanie strat
wojennych i badania proweniencyjne
Moderator: prof. dr Wolf Tegethoff
(Zentralinstitut für Kunstgeschichte, Niemcy)
13.30 – wykład wprowadzający – dr Uwe Hartmann (Arbeitsstelle
für Provenienzforschung, Niemcy), Dokumentacja strat z okresu
wojny i badania proweniencyjne w Niemczech – przegląd
14.00 – Karina Chabowska, Agata Modzolewska
(Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP),
Dokumentowanie strat wojennych przez Ministerstwo
Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP
14.20 – dr Christoph Bazil (Kommission für
Provenienzforschung, Austria), Doświadczenie
Kommission für Provenienzforschung w dziedzinie
dokumentowania strat wojennych, prowadzenia
badań proweniencyjnych i procesów restytucyjnych
14.40 – Evelien Campfens (Restitutions Committee,
Holandia), Kwestie własnościowe dotyczące dzieł sztuki
zrabowanych przez nazistów: rozwiązanie holenderskie
15.00–15.20 – przerwa kawowa
15.20 – dr Ingeborg Berggreen-Merkel
(Taskforce „Schwabinger Kunstfund”, Niemcy),
Zagrabione dzieła – ciągle bez rozwiązania? Sprawa Gurlitta
15.40 – Anne Webber (Commission for Looted Art,
Wielka Brytania), Doświadczenie Commission for Looted Art
w dziedzinie dokumentowania strat wojennych, prowadzenia
badań proweniencyjnych i procesów restytucyjnych
4
16.00 – Jane Milosch (Provenance Research
Initiative, Office of the Under Secretary for History,
Art and Culture, Smithsonian Institution, USA),
Współpraca rodzi wyniki: badania proweniencyjne
i możliwości amerykańskich instytucji
16.20–16.45 – dyskusja
17.00–18.45 – sesja terenowa na
Zamku Królewskim na Wawelu
19.00 – kolacja w Muzeum Lotnictwa Polskiego
(przejazd autokarem spod Hotelu Royal)
21.30 – powrót
Piątek, 14 listopada
9.00–13.00 – panel 3: Restytucja
Moderator: prof. dr hab. Stanisław Waltoś
(Uniwersytet Jagielloński, Polska)
9.00 – wykład wprowadzający – Elżbieta Rogowska
(Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP),
Doświadczenia restytucyjne Ministerstwa Kultury
i Dziedzictwa Narodowego RP
9.30 – Katarzyna Zielińska (Ministerstwo Kultury
i Dziedzictwa Narodowego RP), Rewindykacja
powojenna dóbr kultury do Polski (1945–1956)
9.50 – dr Andrzej Drozd (Kancelaria Radcy Prawnego Andrzej
Drozd, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
Polska), Podstawy prawne restytucji dóbr kultury w Polsce
10.10–10.40 – przerwa kawowa
10.40 – dr Agnes Peresztegi (Commission for Art
Recovery, Węgry), Restytucja dzieł sztuki zagrabionych
w czasach nazizmu: wyzwanie ciągle aktualne
11.00 – Thomas Kline (Kancelaria Radcy Prawnego
Andrews Kurth LLP, USA), Specyfika amerykańskich przepisów
i prawa precedensowego w kontekście restytucji: nowe rozwiązania
w prawodawstwie, polityce i praktyce Stanów Zjednoczonych
dotyczące dzieł sztuki zagrabionych przez nazistów
5
11.20 – dr Felix Laurin Stang (Kancelaria Prawna
Raue LLP, Niemcy), Niemieckie prawodawstwo i praktyka
rozstrzygania sporów w zakresie zwrotu dóbr kultury
zagrabionych w trakcie drugiej wojny światowej
11.40–13.00 – dyskusja
13.00–14.00 – przerwa obiadowa
14.00–16.00 – sesja plenarna, dyskusja
Podsumowania:
prof. dr hab. Jacek Purchla
(Międzynarodowe Centrum Kultury, Polska)
prof. dr hab. Andrzej Rottermund
(Zamek Królewski w Warszawie, Polska)
Jacek Miler
(Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP)
prof. dr hab. Stanisław Waltoś
(Uniwersytet Jagielloński, Polska)
16.00 – zakończenie konferencji
16.00–16.45 – przerwa kawowa
16.45–18.45 – warsztaty proweniencyjne
Katarzyna Zielińska (Ministerstwo Kultury
i Dziedzictwa Narodowego RP)
Karolina Zalewska (niezależna badaczka, Polska)
Sobota, 15 listopada
9.00 – wizyta w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau
(wyjazd autokarem z pl. Matejki)
6
Programme
Wednesday, November 12
2.00 PM – Kraków sightseeing tour
(square in front of St Gilles Church)
5.00 PM – inauguration of the conference
Introduction – Prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska, Minister
of Culture and National Heritage of the Republic of Poland
Inaugural lecture – Prof. dr hab. Jacek Purchla, Director
of the International Cultural Centre, Poland –
Kraków 1939–1945 and Its War Experiences
6.15 PM – coctail
Thursday, November 13
9.00 AM – 12.30 PM – panel 1: Polish Wartime Loss
Chair: Prof. dr hab. Andrzej Rottermund
(Royal Castle in Warsaw, Poland)
9.00 AM – Key-note lecture – Lynn Nicholas (independent
researcher, USA), Nazi Looting in Poland: Ideology and Practice
9.45 AM – Prof. dr hab. Andrzej Mężyński (independent researcher,
Poland), Art Looting in Polish Occupied Territories: Centres for
Decision-Making, Methods, Conflicts of Competences, Results
10.05–10.20 AM – coffee break
10.20 AM – Dr Mariusz Klarecki (independent
researcher, Poland), Losses of Private
Individuals Using the Example of Warsaw
10.40 AM – Dr Paweł Libera (Institute of History
of the Polish Academy of Sciences, The Central
Archives of Modern Records, Poland), Art Looting
in Poland by the Soviet Army and Authorities during WWII
11.00 AM – Dr Edyta Gawron (Jagiellonian University,
Poland), The Losses Sustained by the Jewish Communes
and Organisations in Poland during the Second
World War and Immediately Afterwards
7
11.20 AM – Dr hab. Maciej Matwijów (University
of Wrocław, Poland), The Fate of Cultural Goods in the Eastern
Borderlands of the Second Polish Republic (Interwar Poland)
11.40 AM – Dr Patricia Kennedy Grimsted (Harvard
University, USA), Restitution Progress for WWII
Captured Archives in Moscow, but Why Haven’t
Polish Records Gone Home?
12.00–12.30 PM – discussion
12.30–13.30 PM – lunch break
1.30–4.30 PM – panel 2: Documentation of
Wartime Loss and Provenance Research
Chair: Prof. dr Wolf Tegethoff
(Zentralinstitut für Kunstgeschichte, Germany)
1.30 PM – Key-note lecture – Dr Uwe Hartmann
(Arbeitsstelle für Provenienzforschung, Germany),
Wartime Loss Documentation and Provenance
Research in Germany – a Review
2.00 PM – Karina Chabowska, Agata Modzolewska
(Ministry of Culture and National Heritage of the Republic
of Poland), Wartime Loss Documentation of the Ministry
of Culture and National Heritage of the Republic of Poland
2.20 PM – Dr Christoph Bazil (Kommission für
Provenienzforschung, Austria), Experiences of the
Commission for Provenance Research in the Field
of the Wartime Loss Documentation, Conducting
Provenance Research and Restitution Processes
2.40 PM – Evelien Campfens (Restitutions Committee,
the Netherlands), Ownership Issues with Regard
to Nazi-Looted Art: The Dutch Approach
3.00–3.20 PM – coffee break
3.20 PM – Dr Ingeborg Berggreen-Merkel
(Taskforce “Schwabinger Kunstfund”, Germany),
Looted Art – Still No End in Sight? The Gurlitt Case
3.40 PM – Anne Webber (Commission for Looted Art,
Great Britain), Experiences of the Commission for Looted Art
in the Field of Wartime Loss Documentation, Conducting
Provenance Research and Restitution Processes
8
4.00 PM – Jane Milosch (Provenance Research Initiative,
Office of the Under Secretary for History, Art and Culture,
Smithsonian Institution, USA), Collaboration Leads to Results:
Provenance Research and Resources at American Institutions
4.20–4.45 PM – discussion
5.00 – 6.45 PM – special session – the Wawel Royal Castle
7.00 PM – dinner at the Polish Aviation Museum
(bus from the Royal Hotel)
9.30 PM – return
Friday, November 14
9.00 AM – 13.00 PM – panel 3: Restitution
Chair: Prof. dr hab. Stanisław Waltoś
(Jagiellonian University, Poland)
9.00 AM – Key-note lecture – Elżbieta Rogowska (Ministry
of Culture and National Heritage of the Republic of Poland),
The Experiences of Polish Ministry of Culture
and National Heritage in the Field of Restitution
9.30 AM – Katarzyna Zielińska (Ministry of Culture and
National Heritage of the Republic of Poland), Post-War
Restitution of Cultural Goods to Poland (1945–1956)
9.50 AM – Dr Andrzej Drozd (Counselor at Law Office
in Gdynia, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland),
Contemporary Problems of Restitution of Cultural Goods in Poland
10.10 AM – 10.40 AM – coffee break
10.40 AM – Dr Agnes Peresztegi (Commission for Art Recovery,
Hungary), Nazi Era Art Restitution: An Ongoing Challenge
11.00 AM – Thomas Kline (Andrews Kurth LLP, USA),
The Specifics of American Legislation and Case-Law in the Context
of Restitution: Developments in U.S. Law, Policy and Practice
Concerning Legacy Issues from Nazi-Era Art Looting
11.20 AM – Dr Felix Laurin Stang (Raue LLP, Germany),
German Legislation and the Practice of the Settlements
of Disputes Concerning the Return of the Cultural
Goods Looted During the Second World War
9
11.40 AM – 13.00 PM – discussion
1.00–2.00 PM– lunch break
2.00–4.00 PM – discussion
Concluding remarks:
Prof. dr hab. Jacek Purchla
(International Cultural Centre, Poland)
Prof. dr hab. Andrzej Rottermund
(Royal Castle in Warsaw, Poland)
Jacek Miler
(Ministry of Culture and National Heritage
of the Republic of Poland)
Prof. dr hab. Stanisław Waltoś
(Jagiellonian University, Poland)
4.00 PM – end of the conference
4.00–4.45 PM – coffee break
4.45– 6.45 PM – provenance research workshop
Katarzyna Zielińska (Ministry of Culture
and National Heritage of the Republic of Poland)
Karolina Zalewska (independent researcher, Poland)
Saturday, November 15
9.00 AM – visit in the State Museum Auschwitz-Birkenau
(bus from Matejki Sq.)
10