D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

Sygn. akt III Ca 1702/13
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Łowiczu:
I. ustalił, że w skład majątku wspólnego J. R. i E. R. wchodzą:
1) nieruchomości:
a) niezabudowana nieruchomość położona w O. gmina Ż., oznaczona w ewidencji gruntów jako działki nr (...), dla
której prowadzona jest księga wieczysta (...) o łącznej wartości 320.000 zł;
b) udział wynoszący 2/40 części we współwłasności niezabudowanej nieruchomości położonej w O. gmina Ż.,
oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) o wartości 1.000
zł;
2) ruchomości:
a) telewizor P. (...) cale o wartości 300 zł,
b) telewizor P. mały bez wartości rynkowej,
c) telewizor N. bez wartości rynkowej,
d) zestaw (...) o wartości 2.800 zł,
e) kino domowe o wartości 800 zł,
f) odtwarzacz video GoldStar bez wartości rynkowej,,
g) zestaw mebli stylowych - sofa trzyosobowa, sofa dwuosobowa i fotel bez wartości rynkowej,
h) meble kuchenne do zabudowy o wartości 4.800 zł,
i) sprzęt AGD do zabudowy w postaci płyty grzewczej, okapu i zlewu z baterią bez wartości rynkowej,
j) lodówka LG o wartości 800 zł,
k) zmywarka B. o wartości 1.000 zł,
l) piekarnik marki M. o wartości 1.000zł,
m) mikrofalówka o wartości 100 zł
n) barek, komoda i sofa o wartości 1.800 zł,
o) F. (...), nr rej. (...) o wartości 4.000 zł,
p) 120 palet cegły P. o wartości 47.230 zł,
q) kompresor o wartości 3.500 zł,
r) kosiarka spalinowa do trawy oraz kosiarka elektryczna bez wartości rynkowej,
s) 9 zbiorników na paliwo (hoboków) o pojemności 1000 litrów bez wartości rynkowej,
t) cysterna na paliwo o pojemności 22.500 litrów o wartości 4.900 zł,
u) samochód terenowy (...) o wartości 1.000 zł ,
v) przyczepka samochodowa o wartości 300 zł,
w) garaż metalowy na działce w O. o wartości 300 zł,
x) laptop marki LG bez wartości rynkowej,
y) karcher bez wartości rynkowej
z) agregat prądotwórczy o wartości 300 złotych,
aa) pompa do wody i pompa do szamba bez wartości rynkowej,
bb) pistolet do paliwa z licznikiem i wężem o wartości 100 zł,
cc) deski opałowe bez wartości rynkowej,
dd) piła spalinowa o wartości 800 zł,
ee) podkaszarka o wartości 1.200 zł
ff) zagęszczarka bez wartości rynkowej
- wszystko to o łącznej wartości 77.030 zł;
3) środki finansowe zgromadzone przez :
a) E. R. na rachunku bieżącym dla przedsiębiorców indywidualnych w Banku Spółdzielczym w S. prowadzonym dla
firmy (...) z siedzibą w Z. Nowym 1 nr (...) w kwocie 4.768,17 złoty;
b) J. R. na rachunku osobistym walutowym w Banku Spółdzielczym w S. nr (...) w kwocie 8.480 (...), odpowiadającej
kwocie 41.192,45 złote według średniego kursu sprzedaży NBP z daty wydania postanowienia;
c) J. R. w (...) SA z siedzibą w W. na koncie lokacyjnym Eskalacja nr (...) w kwocie 32,52 złote;
d) J. R. w (...) SA z siedzibą w W. na rachunku A’V. nr (...) w wysokości 90.017,86 EUR odpowiadającej kwocie
381.126,61 złotych według średniemu kursu sprzedaży NBP z daty wydania postanowienia;
e) J. R. w (...) SA z siedzibą w W. na rachunku osobistym nr (...) w kwocie 8.136,39 złotych;
f) J. R. na rachunku w Banku (...) SA w W. nr (...) w kwocie 293,62 złote;
4) równowartość samochodu osobowego A. (...) w kwocie 70.000 złotych;
5) nakłady z majątku wspólnego na nieruchomość stanowiącą majątek osobisty wnioskodawczyni E. R., położoną w
Z. Nowym gmina Z. w postaci:
a) nawierzchni z gresu na istniejących podestach betonowych, utwardzenia podwórka betonem i kostką betonową,
opaski betonowej przy budynku mieszkach, zbiornika na fekalia z przyłączem, bramy stalowej z napędem i ogrodzenia
z płyt betonowych o wartości 38.210 zł,
b) dwóch ścian garażu z pustaka, stropodachu żelbetowego nad garażem i stropodachu nad drewnianą wiatą, pokrycia
dachu garażu i wiaty blachodachówką, dwóch filarów wiaty z klinkieru, tynków zewnętrznych garażu i wiaty z cokołem,
orynnowania, dwóch wrót garażowych, posadzki i tynków wewnętrznych, instalacji elektrycznej w garażu o wartości
15.008 zł,
c) osuszenia oraz zaizolowania fundamentów budynku mieszkalnego i wykonania cokołu, pokrycia dachu
blachodachówką i orynnowania, wymianu okien i drzwi zewnętrznych o wartości 17.609 złotych,
d) ułożenia terakoty i glazury w kuchni, gipsowania i malowania ścian, wymiany drzwi wewnętrznych, wymiany
instalacji elektrycznej z osprzętem o wartości 3.766 złotych,
e) rozbiórki pieca, wymiany instalacji elektrycznej z osprzętem w pokojach na parterze o wartości 606 zł.
f) położenia terakoty i glazury w łazience, paneli na suficie i wymiany instalacji elektrycznej z osprzętem oraz
zamontowania grzejnika w sieni o wartości 1.340 zł,
g) remontu pomieszczenia pod schodami o wartości 1.645,50 zł,
h) remontu przedsionka o wartości 1.365,50 zł,
i) remontu pomieszczeń na poddaszu o wartości 11.687 zł
- wszystkie nakłady o łącznej wartości 91.237 złotych;
II. ustalił, że J. R. poczynił nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny po ustaniu wspólności majątkowej w
postaci opłat za energię elektryczną i podatku od nieruchomości w O. w kwocie 2.460,96 zł;
III. dokonał podziału majątku wspólnego J. R. i E. R. w ten sposób, że:
1) J. R. przyznał:
a) niezabudowaną nieruchomość położoną w O. gmina Ż., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka nr (...), dla
której prowadzona jest księga wieczysta (...), o wartości 160.000 złotych;
b) udział wynoszący 1/40 części we współwłasności niezabudowanej nieruchomości położonej w O. gmina Ż.,
oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...), o wartości 500 zł;
c) ruchomości opisane w pkt I.2. c), q), v), w), y), aa), bb), cc), dd), ee), ff) oraz 72 palety z pkt I.2. p) wszystko to o
łącznej wartości 34.538 złotych;
d) środki pieniężne zgromadzone na rachunkach i lokatach opisanych w pkt I. 3. b)-f) postanowienia o łącznej wartości
430.781,59 złotych;
e) równowartość samochodu osobowego A. (...) w kwocie 70.000 złotych;
2) E. R. przyznał:
a) niezabudowaną nieruchomość położoną w O. gmina Ż., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka nr (...), dla
której prowadzona jest księga wieczysta (...), o wartości 160.000 złotych;
b) udział wynoszący 1/40 części we współwłasności niezabudowanej nieruchomości położonej w O. gmina Ż.,
oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...), o wartości 500 zł;
c) ruchomości opisane w pkt I.2. a), b), d)-o), r)-u), x), z) oraz 48 palet z pkt I.2. p) postanowienia o łącznej wartości
42.492 złote;
d) środki pieniężne zgromadzone na rachunku opisane w pkt I. 3. a) postanowienia o wartości 4.768,17 złotych;
e) nakłady opisane w pkt I.5.a)-i) postanowienia o łącznej wartości 91.237 złotych;
IV. zasądził od J. R. na rzecz E. R. tytułem dopłaty kwotę 197.180,73 złotych płatną w terminie jednego miesiąca od
uprawomocnienia się postanowienia;
V. zasądził od E. R. na rzecz J. R. kwotę 1.659,80 złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych;
VI. zniósł wzajemnie pomiędzy stronami pozostałe koszty postępowania w sprawie.
Sąd Rejonowy oparł rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych:
Uczestnicy zawarli związek małżeński dnia 29 czerwca 1996r.
Małżonkowie nie zawierali umowy majątkowej małżeńskiej zmieniającej ustrój ustawowej wspólności majątkowej.
W kwietniu 2008r. uczestnik wyprowadził się ze wspólnego miejsca zamieszkania w Z. Nowym i strony pozostawały
w faktycznej separacji.
Sąd Rejonowy w Łowiczu wyrokiem z dnia 19 listopada 2008r. w sprawie III RC167/08 ustanowił rozdzielność
majątkową pomiędzy E. R. i J. R. z dniem 19 sierpnia 2008r.
Po zawarciu związku małżeńskiego strony zamieszkały w stanowiącym majątek odrębny wnioskodawczyni
gospodarstwie rolnym położonym w Z. Nowym 1, gmina Z. i w należącym do tego gospodarstwa siedlisku prowadziły
działalność gospodarczą. Strony prowadziły firmę transportową - najpierw w formie spółki cywilnej a od 01.01.2004r.
w formie spółki jawnej pod nazwą (...) spółka jawna z siedzibą w N., w której J. R. miał 90% udziałów a E. R. 10%
udziałów. Równolegle E. R. prowadziła własną firmę transportową pod nazwa (...), podlegającą wpisowi do ewidencji
działalności gospodarczej, której działalność zawiesiła z końcem stycznia 2008r.
Umowami zawartymi na czas nieoznaczony dnia 12 lutego 2001r. E. R. wydzierżawiła spółce (...) część swojego
gospodarstwa, tj. grunty o powierzchni 180m2 pod plac manewrowy i o powierzchni 270m2 na drogę dojazdową do
placu manewrowego oraz wynajęła pomieszczenie użytkowe o powierzchni 8,93m2 z przeznaczeniem na biuro. W
umowie dzierżawy gruntu pod plac manewrowy dzierżawca uprawniony został do utwardzenia placu manewrowego,
wybudowania kanału rewizyjnego dla samochodów ciężarowych oraz innych urządzeń do spełniania funkcji (§6
umowy). W umowie dzierżawy drogi dojazdowej dzierżawca uprawniony został do dokonania takich naniesień
drogowych, które umożliwią przejazd przez nią samochodami o dużej ładowności (§6 umowy). Po zakończeniu
dzierżawy palcu manewrowego i drogi dojazdowej przedmiot dzierżawy miał być zwrócony w stanie pierwotnym lub w
stanie po ulepszeniu, o czym strony miały zadecydować na rok przed wygaśnięciem dzierżawy. Strony umów dzierżawy
ustaliły, że nakłady poniesione na zabudowę i urządzenie placu manewrowego oraz drogi dojazdowej nie podlegają
zwrotowi (§§7 umów). Dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej strony poszerzyły i utwardziły żwirem drogę
polną prowadzącą do siedliska, wykarczowały stare drzewa, uporządkowały plac, utwardziły go oraz ogrodziły płotem
z płyt betonowych obszar większy, niż pierwotnie ogrodzone podwórko. Została założona brama przesuwna od strony
wjazdu. Na placu manewrowym parkowało jednocześnie po kilka ciągników siodłowych z naczepami, autobusów a
także samochody osobowe pracowników spółki (...).
W czasie faktycznej separacji stron w maju 2008r. J. R. zawarł bez zgody żony ze swoim bratem P. R. umowę sprzedaży
samochodu osobowego marki A. (...) za cenę 63.000 zł, który kupił w październiku 2007r. za cenę 96.000 zł. Samochód
został zarejestrowany na P. R. pod numerem (...). Po zawarciu umowy J. R. nadal użytkował ten samochód. Samochód
został zbyty osobie trzeciej w dniu 26.03.2012r.
Z zawiadomienia J. R. Komenda Powiatowa Policji w Ł. prowadziła postepowanie przeciwko E. R. o kradzież pieniędzy
w kwocie 58.000 złotych z samochodu A. (...) na szkodę J. R., które zostało umorzone postanowieniem Prokuratury
Rejonowej w Łowiczu z dnia 30 września 2008r. w sprawie Ds. 1097/08.
W skład majątku wspólnego J. i E. małżonków R. wchodzą nieruchomości: niezabudowana nieruchomość położona
w O. gmina Ż. oznaczona w ewidencji gruntów jako działki nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta
(...) oraz udział wynoszący 2/40 części we współwłasności niezabudowanej nieruchomości położona w O. gmina Ż.
oznaczona w ewidencji gruntów jako działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...). Na działkach nr
(...) strony miały pobudować dwa takie same domy mieszkalne, uzyskały pozwolenie na budowę i zostały wytyczone
obrysy zewnętrzne budynków na gruncie. Na budowę została zakupiona niemiecka cegła typu P. o niestandardowych
wymiarach w ilości 120 palet. W maju 2008r. J. R. przewiózł na działkę w O. trzy transporty cegły - samochód i dwie
przyczepy. Przy próbie przewiezienia reszty cegły interweniowała policja i część cegły w ilości 48 palet pozostała w
Z. Nowym.
Część cegły z działki w O. została przewieziona na położoną 200-300 metrów dalej działkę brata uczestnika P. R.,
który w tym czasie budował dom.
W skład majątku wspólnego stron wchodzą ruchomości: trzy telewizory, zestaw HV, kino domowe, odtwarzacz wideo,
zestaw mebli stylowych składający się z trzech elementów- sofa trzyosobowa, dwuosobowa i fotel, meble kuchenne
wykonane na zamówienie, sprzęt AGD w postaci lodówki LG, zmywarki B., piekarnia marki M., mikrofalówki, płyty
grzewczej, okapu, zlewu, barek, komoda, i jedna sofa, F. (...), kompresor, kosiarka spalinowa do trawy oraz kosiarka
elektryczna, hoboki (zbiorniki na paliwo) o pojemności 1000 litrów, cysterna na paliwo o pojemności 22.500 litrów,
samochód specjalistyczny terenowy (...), przyczepka samochodowa, garaż metalowy znajdujący się na działce w O.,
laptop marki LG, karcher, agregat prądotwórczy, pompa (do wody i do szamba) na działce w O., pistolet (pilot) do
paliwa z licznikiem i wężem, deski opałowe, piła spalinowa, podkasz Arka, zagęszczarka.
Do majątku wspólnego stron wchodzi równowartość samochodu A. (...) nabytego w czasie trwania wspólności
majątkowej i sprzedanego przez uczestnika bez zgody wnioskodawczyni przed ustaniem wspólności majątkowej jego
bratu P. R.. Nabyty przez uczestnika w czasie trwania wspólności majątkowej kład S. został rozbity i zezłomowany
przed ustaniem wspólności majątkowej.
Wnioskodawczyni E. R. posiadała rachunek bieżący dla przedsiębiorców indywidualnych w Banku Spółdzielczym w
S. prowadzone dla firmy (...) z siedzibą w Z. Nowym 1, na którym w dacie ustania wspólności majątkowej, tj. w dniu 19
sierpnia 2008r. była kwota 4.768,17 złotych. W okresie faktycznej separacji stron bez uzgodnienia z mężem pobrała
w dniu 19.05.2008r. z tego rachunku kwotę 40.000 złotych.
Uczestnik J. R. posiadał rachunek osobisty walutowy w Banku Spółdzielczym w S., na którym w dacie ustania
wspólności majątkowej, tj. w dniu 19 sierpnia 2008r. była 8.480 (...). Nadto uczestnik posiadał w (...) SA konto
lokacyjne Eskalacja ze stanem środków na dzień 19.08.2008r. w wysokości 32,52 złotych, rachunek A’V. ze stanem
środków na dzień 19.08.2008r. w wysokości 90.017,86 EUR oraz rachunek osobisty ze stanem środków na dzień
19.08.2008r. w wysokości 8.136,39 złotych. W banku (...) SA uczestnik posiadał rachunek ze stanem środków na
dzień 19.08.2008r. w kwocie 293,62 złotych. W okresie od maja do 19 sierpnia 2008r. uczestnik dokonywał szeregu
operacji „przerzucania” środków pieniężnych pomiędzy rachunkami spółki jawnej a swoimi rachunkami osobistymi,
lokacyjnymi, a’vista. W okresie faktycznej separacji zarówno uczestnik (05.05.2008r. – 20.000 zł, 09.05.2008r. 20.000 zł) jak i wnioskodawczyni (13.05.2008r. – 27.000 zł) podejmowali gotówkę z rachunków spółki jawnej (...) jak
i ze swoich rachunków. Na dzień orzekania średni kurs euro wynosił 4,2339 zł, zaś średni kurs funta wynosił 4,8576 zł.
W czasie trwania wspólności majątkowej po urodzeniu pierwszego dziecka wnioskodawczyni otrzymała od uczestnika
złoty łańcuszek na szyję, po urodzeniu drugiego dziecka otrzymała złotą bransoletką a na imieniny otrzymała
pierścionek z białego złota. Złotą bransoletkę na nogę wnioskodawczyni zgubiła w czasie pobytu z mężem we W. .
Prezentami na gwiazdkę od uczestnika dla wnioskodawczyni były kamera video i aparat fotograficzny.
W czasie trwania wspólności majątkowej strony uczyniły sobie wzajemnie prezenty w postaci zegarków marki V..
We wrześniu 2006r. E. R. nabyła samochód osobowy V. (...). W toku prowadzonego przez Komendę Wojewódzką
Policji w B. postępowania ustalono, że samochód został rok wcześniej skradziony firmie (...) z Holandii.
Postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2009r. w sprawie RSD 20/07 Ap V Ds. 26/09 Komendy Wojewódzkiej Policji w
B. samochód V. (...) został zwrócony osobie uprawnionej, tj. firmie (...) z Holandii.
Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego w N. nr 21 m 18, w którym uczestnik prowadzi obecnie
działalność gospodarczą należy do M. R., z którą uczestnik zawarł umowę najmu części lokalu. Ona jest też
właścicielem samochodu osobowego V. (...) nr rej. (...)
W czasie trwania wspólności majątkowej strony poniosły nakłady z majątku wspólnego na stanowiącą majątek
osobisty wnioskodawczyni nieruchomość rolną w Z. Nowym 1 w postaci wykonania nawierzchni z gresu na istniejących
podestach betonowych, utwardzenia podwórka betonem i kostką betonową, opaski betonowej przy budynku
mieszkalnym, zbiornika na fekalia z przyłączem, bramy stalowej z napędem i ogrodzenia z płyt betonowych, wykonania
dwóch ścian garażu z pustaka, stropodachu żelbetowego nad garażem i stropodachu nad drewnianą wiatą, pokrycia
dachu garażu i wiaty blachodachówką, dwóch filarów wiaty z klinkieru, tynków zewnętrznych garażu i wiaty z cokołem,
orynnowania, dwóch wrót garażowych, posadzki i tynków wewnętrznych, instalacji elektrycznej w garażu, osuszenia
oraz zaizolowania fundamentów budynku mieszkalnego i wykonania cokołu, pokrycia dachu blachodachówką i
orynnowania, wymianu okien i drzwi zewnętrznych, ułożenia terakoty i glazury w kuchni, gipsowania i malowania
ścian, wymiany drzwi wewnętrznych, wymiany instalacji elektrycznej z osprzętem, rozbiórki pieca, wymiany instalacji
elektrycznej z osprzętem w pokojach na parterze, położenia terakoty i glazury w łazience, paneli na suficie i wymiany
instalacji elektrycznej z osprzętem oraz zamontowania grzejnika w sieni, remontu pomieszczenia pod schodami,
remontu przedsionka oraz remontu pomieszczeń na poddaszu wszystko to o łącznej wartości 91.237 zł
Po ustaniu wspólności majątkowej uczestnik J. R. opłacił należności dotyczące nieruchomości w O. z tytułu opłaty za
energię elektryczną w kwocie 2.312,96 zł i z tytułu opłaty podatku od nieruchomości w kwocie 148 zł.
W dniu 24 listopada 2010r. E. R. zbyła 10% udziałów w spółce jawnej (...) na rzecz brata uczestnika P. R. za cenę 500
złotych i wystąpiła ze spółki. W tym dniu strony zawarły porozumienie w sprawie rozliczenia udziałów w tej spółce
oraz rozliczenia nakładów z majątku wspólnego na udziały w spółce, w wyniku którego E. R. otrzymała wózek widłowy
(...) i koparko-ładowarkę O. nr (...).
Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd Rejonowy wskazał, że spór dotyczył przynależności do tego
majątku samochodów A. (...), V. (...), cysterny na paliwo, złotej biżuterii, ilości cegły. Sporny był także zakres nakładów
z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni i ich wartość.
Za podstawę ustaleń faktycznych co do nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni Sąd
Rejonowy przyjął zeznania świadków G. J. (1), B. K., T. C. (1), J. K. (1), P. R., J. J. (3). Sąd Rejonowy dał wiarę
zeznaniom świadków G. J. (1) i J. J. (3) co do okoliczności, że do majątku wspólnego nie wchodzą dwa komputery
stanowiące własność dzieci stron, co same strony później zgodnie przyznały, a także co do okoliczności zakupu przez
uczestnika cysterny na paliwo, gdyż w tej części zeznania świadków były zgodne z powołaniem się na niezależne źródła
informacji – G. J. miała wiedzę od samego K. S., J. J. powoływała się na rozmowę z uczestnikiem. Sąd Rejonowy
nie dał natomiast wiary twierdzeniom wnioskodawczyni o posiadaniu przez strony pod koniec trwania wspólności
majątkowej gotówki w kwocie 400.000 złotych, przechowywanej w przenośnym sejfie na strychu. Twierdzenie o
istnieniu tego składnika majątku wspólnego – tak istotnego z punktu widzenia wartości – pojawiło się dopiero
w toku sprawy w piśmie złożonym 29 czerwca 2009r., a więc prawie pół roku po wszczęciu postępowania. Ani
we wniosku ani w pierwszych wyjaśnieniach informacyjnych złożonych na rozprawie w dniu 8 czerwca 2009r.
wnioskodawczyni nie podniosła tej kwestii, pomimo szczegółowego wyliczenia zgłaszanych do podziału rzeczy, w tym
składników majątku spółki jawnej (...). Zasady logicznego rozumowania i życiowego doświadczenia nie pozwalają
przypuszczać, że wnioskodawczyni składając wniosek o podział majątku w styczniu 2009r. zapomniała o wskazaniu
we wniosku tak znaczącej kwoty w gotówce i przypomniała sobie o niej ponad rok po wszczęciu postępowania w
sprawie. Okoliczności tej wnioskodawczyni nie udowodniła żadnymi obiektywnymi i wiarygodnymi dowodami. Z
zeznań siostry wnioskodawczyni G. J. (1) wynika, że wnioskodawczyni pokazywała jej 4-5 lat przed złożeniem zeznań,
a więc w 2005-2006r. przenośny sejf nie ujawniając zawartości. Natomiast z zeznań drugiej siostry R. K. wynika, że
kasetkę widziała przeszło dwa lata przed złożeniem zeznań tj. przed dniem 31 marca 2010r. czyli na początku 2008r., a
więc również na wiele miesięcy przed ustaniem wspólności majątkowej stron, co nie ma znaczenia dla ustalenia składu
majątku wspólnego na dzień ustania tej wspólności, tj. na dzień 19 sierpnia 2008r. Potem strony dokonywały jeszcze
zakupów taboru do firmy transportowej. Gdyby nawet rzeczoną kasetkę z gotówką zabrał uczestnik wyprowadzając
się ze Z. Nowego w maju 2008r., to brak jest jakichkolwiek dowodów na ustalenie jej zawartości, czyli wartości
przechowywanej w niej gotówki. Ponadto Sąd Rejonowy wskazał, że gdyby uczestnik faktycznie zabrał tak znaczną
gotówkę ze wspólnego dotychczas miejsca zamieszkania stron, to wnioskodawczyni zrobiłaby z tego faktu użytek w
konflikcie nasilającym się pomiędzy stronami od połowy 2008r., np. jako kontrargument w sprawie z zawiadomienia
J. R. o zabraniu przez E. R. z bagażnika jego samochodu gotówki w kwocie 58.000 złotych lub sama złożyła
zawiadomienie o popełnieniu na jej szkodę przestępstwa przywłaszczenia.
Sąd Rejonowy nie dał wiary twierdzeniom uczestnika, że cysterna na paliwo przechowywana w czasie trwania związku
małżeńskiego stron na placu w Z. Nowym 1 nie wchodzi do ich majątku wspólnego. Przeczą temu pozostałe dowody, w
szczególności treść protokołu przesłuchania uczestnika w charakterze strony w urzędzie Skarbowym w Ł. w związku z
prowadzoną kontrolą podatkową, które uczestnik składał pod groźbą odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania
i które potwierdzi podpisem. W toku przesłuchania uczestnik stwierdził jednoznacznie, że nabył cysternę od K. S.
przed pierwszym tankowaniem kupionego w 2005r. za jego pośrednictwem paliwa a w dalszej części zeznał, że paliwo
magazynowane było w cysternie o pojemności 22.000 litrów nabytej od pana S.. Uczestnik jest osobą doświadczoną
w stosunkach gospodarczych, kupował i przejmował w leasing pojazdy o znacznej wartości i nieprzekonująca jest dla
sądu interpretacja pełnomocnika uczestnika, że użyte przez J. R. w omawianych zeznaniach słowo „nabył” nie znaczy
kupił a użyczył na czas nieoznaczony. Poczynione przez sąd ustalenia dodatkowo uzasadniają okoliczności zakupu
cysterny – uczestnik miał wówczas 6 samochodów ciężarowych i nawiązał stałą współpracą z K. S.. Kupował od niego
paliwo hurtowo po cenie niższej, niż w okolicznych stacjach oraz miał kontrolę nad tankowaniem paliwa przez swoich
kierowców. Wprawdzie wnioskodawczyni w swoich wyjaśnieniach złożonych na rozprawie w dniu 8 czerwca 2009r.
potwierdziła początkowo wersję uczestnika, że cysterna stanowi własność osoby trzeciej, ale ostatecznie wycofała się z
tego przekonująco wyjaśniając, że działała w przeświadczeniu wywołanym przez uczestnika, nie mając jeszcze wiedzy
o rzeczywistych okolicznościach nabycia cysterny, gdyż nie znała człowieka, od którego mąż ją nabył. Fakt kupienia
cysterny potwierdzili także świadkowie - G. J. (1), która słyszała, jak K. S. mówił jej mężowi, że szwagier kupił od niego
cysternę na paliwo oraz świadek J. J. (3), która przytoczyła treść rozmowy z wujem, w której uczestnik powiedział jej,
że cysternę kupił po to, aby przechowywać w niej paliwo do samochodów.
W zakresie ilości cegły P. i jej losów Sąd Rejonowy dał wiarę zeznaniom świadków R. I. i Z. Gacia, gdyż są to osoby
obce dla stron, nie zainteresowane w żadnym stopniu wynikiem sprawy a jednocześnie są to sąsiedzi, mający wiedzę
o sytuacji majątkowej stron z własnych obserwacji. Sąd dał wiarę zeznaniom świadka T. C. (1) o próbie wywiezienia
reszty cegły ze Z. przez uczestnika, o planach P. R. dotyczących odkupienia od brata cegły P. i że cegła taka znalazła się
na działce P. R.. Również świadek J. K. (1) potwierdził, że wywoził ze Z. do O. dwa transporty cegły, ale nie sprecyzował
jakie to były transporty – samochód czy zestaw samochodu z przyczepą – i ile tej cegły było przewiezione. Świadek
podał jednak, że na placu w Z. też zostały dwa transporty, co pozwala przyjąć, że do O. było wywiezione co najmniej
tyle samo cegły, ile pozostało w Z., czyli co najmniej 48 palet.
Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom świadka P. R. co do okoliczności zakupu przez niego cegły P.. Świadek nie
uzasadnił w sposób przekonujący, dlaczego kupiona przez niego od pana D. cegła była zawieziona do Z. do brata
a następnie była przewożona na plac brata w O., a nie na jego działkę, na której miał budować dom. Co więcej
świadek nie potwierdził stanowczo tej okoliczności stwierdzając, że brat „chyba” ładował cegłę dla niego ze swojego
palcu. Szczególne wątpliwości budzi okoliczność, że świadek kupując cegłę od H. D. (1) nie sprawdził nawet, jakie
ma wymiary a o tym, że jest to cegła o nietypowych wymiarach dowiedział się dopiero jak twierdzi, gdy już zakupił
cegłę. Ani świadek w zeznaniach ani uczestnik w dalszym toku postepowania nie wykazali, że te dwa transporty cegły
przewiezione do brata uczestnika P. R. były wystarczające do wybudowania jego domu, co zdaniem Sądu Rejonowego
jest istotne, biorąc pod uwagę nietypowe wymiary cegły i wiążącą się z tym niemożność jej dokupienia na polskim
rynku materiałów budowlanych.
Umowa kupna cegły pomiędzy H. D. (2) a P. R. z dnia 05.06.2007r. została w ocenie Sądu Rejonowego sporządzona
dla potrzeb niniejszego postępowania – jej zawarcie nie zostało uprawdopodobnione żadnymi innymi wiarygodnymi
dowodami, np. dowodem uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych, dokumentem potwierdzającym dostawę
zakupionego towaru czy uiszczenia zapłaty za towar, np fakturą czy dowodem KP. Wątpliwości sądu wzbudziło, że
podobna umowa nie została spisana przez H. D. (1) z J. R., chociaż według ich twierdzeń uczestnik kupił jeszcze więcej
cegły, niż jego brat. Umowa ta nie została złożona w oryginale a jedynie w formie kserokopii faksu. Za prawdziwością
twierdzeń wnioskodawczyni co do ilości kupionej przez strony cegły świadczą pośrednio zeznania świadka T. C. (2).
Świadek zeznał, iż od P. R. słyszał, że jak ten dowiedział się, że brat nie będzie się budował, chciał od uczestnika odkupić
cegłę i cegłę podobną do tej składowanej na nieruchomości w Z. widział później w O. na działce P. R..
Sąd Rejonowy nie dał także wiary zeznaniom świadka P. R., że kupił od brata samochód A., gdyż pozostają one w
sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym z przyczyn szczegółowo omówionych poniżej.
Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą
nieruchomości, ruchomości, równowartość samochodu A. (...), środki pieniężne oraz nakłady z majątku wspólnego
na majątek osobisty wnioskodawczyni wymienione w punkcie I postanowienia.
Do majątku wspólnego, w ocenie Sądu Rejonowego, nie wchodzi samochód V. (...), gdyż E. R. kupując go od osoby
nieuprawnionej nie nabyła własności tego samochodu stosownie do art. 169 §2 k.c., gdyż była w jego posiadaniu
przez okres krótszy, niż rok. Na dzień ustania wspólności majątkowej samochód ten na podstawie prawomocnego
postanowienia prokuratury był już przekazany holenderskiej firmie jako osobie uprawnionej, której został skradziony.
Dwa zestawy komputerowe stanowią własność dzieci, gdyż jeden był kupiony w prezencie dla syna a drugi za
pieniądze z komunii dla drugiego syna i nie wchodzą do majątku wspólnego stron. Podobnie dwa zestawy mebli
dziecięcych według zgodnego oświadczenia stron nie wchodzą do majątku wspólnego, gdyż były prezentami dla dzieci.
Sąd Rejonowy uznał zgodnie z twierdzeniami wnioskodawczyni, że także motorower K. był prezentem dla dzieci.
Przemawia za tym niewielka pojemność silnika 65 dm3, świadcząca o małej mocy pojazdu, zezwalającej na korzystanie
z niego przez dzieci w wieku synów stron. Zasady życiowego doświadczenia wskazują nadto, że dla swoich potrzeb
uczestnik nabył mniej więcej w tym samym okresie „mocniejszy” pojazd, tj. quad marki S..
Również kamera video i aparat fotograficzny jako prezenty gwiazdkowe od uczestnika dla wnioskodawczyni, co
przyznał uczestnik na pierwszej rozprawie z mocy art. 33 pkt 2 kro wchodzą do majątku osobistego E. R..
Sąd Rejonowy nie objął podziałem biżuterii damskiej i męskiej, gdyż część z niej miała charakter prezentów, np. z
tytułu urodzenia dzieci i weszła do majątku osobistego wnioskodawczyni a pozostała część nie została przez strony
skonkretyzowana co do ilości, wagi, rodzaju wyrobów w sposób umożliwiający jej zindywidualizowanie, oszacowanie
i ewentualne wzajemne wydanie. Podobnie zegarki V. damski i męski były w świetle zgodnego oświadczenia obu stron
prezentami pomiędzy stronami i nie wchodzą do majątku wspólnego.
Sąd Rejonowy zaliczył do majątku wspólnego stron równowartość samochodu A. (...), sprzedanego przez uczestnika
bez zgody wnioskodawczyni przed ustaniem wspólności majątkowej jego bratu P. R.. z tej przyczyny zbycie samochodu
przez uczestnika bez zgody żony było bezskuteczne w świetle art. 36 §2 kro, gdyż nie uczestniczyła ona w zawarciu
umowy ani nie potwierdziła skuteczności jej zawarcia później. W tych okolicznościach zachodzą przesłanki do uznania
umowy sprzedaży samochodu A. (...) za nieważną w świetle art. 361 § 1 i 2 kro w zw. z art. 38 kro. Ponieważ jednak
P. R. zbył ten samochód osobie trzeciej rozliczeniu miedzy stronami podlega równowartość samochodu. Ustalając
równowartość samochodu A. (...) do rozliczenia pomiędzy stronami w ramach podziału majątku sąd przyjął średnią
cenę wolnorynkową, wskazaną w opinii przez biegłą sądową J. K., tj. 70.000 złotych uznając, że cena 63.000 zł
wskazana w umowie sprzedaży samochodu bratu z maja 2008r. nie jest ceną wolnorynkową, lecz okazjonalną,
powiązaną z okolicznościami towarzyszącymi zawarciu umowy oraz osobistymi relacjami pomiędzy braćmi.
W składnikach ruchomych majątku wspólnego Sąd Rejonowy nie uwzględnił quada S., który został rozbity i
zezłomowany przed ustaniem wspólności majątkowej.
Co do kwestii rozliczeń w sferze posiadanych przez strony środków finansowych na rachunkach oraz na lokatach
bankowych, to wypłata przez wnioskodawczynię kwoty 50.000 złotych w lutym 2008r. z rachunku firmy (...)
pozostawała poza zainteresowaniem Sądu Rejonowego. W tym okresie strony zamieszkiwały wspólnie, razem
prowadziły działalność gospodarczą i uczestnik miał teoretycznie możliwość sprawowania kontroli i współdziałania
przy dysponowaniu majątkiem wspólnym a poprzez brak reakcji dawał podstawę do zakładania jego dorozumianej
zgody na działania współmałżonki w sferze tych praw majątkowych.
W ocenie Sądu Rejonowego okresem wymagającym zainteresowania jest okres od kwietnia 2008r., gdy uczestnik
wyprowadził się i strony pozostawały w faktycznej separacji. Wszelkie operacje finansowe podejmowane przez strony
od kwietnia 2008r. muszą więc być oceniane pod kątem istnienia wyraźnej zgody współmałżonka na dysponowanie
wartościowymi składnikami majątku wspólnego. W okresie od maja do 19 sierpnia 2008r. uczestnik dokonywał
szeregu operacji „przerzucania” środków pieniężnych pomiędzy rachunkami spółki jawnej a swoimi rachunkami
osobistymi, lokacyjnymi, a ’vista (historie rachunków k. 283 - 382). Zarówno uczestnik (05.05.2008r. – 20.000 zł,
09.05.2008r. - 20.000 zł) jak i wnioskodawczyni (13.05.2008r. – 27.000 zł) podejmowali gotówkę z rachunku spółki
jawnej (...) w okresie separacji. W tych okolicznościach Sąd Rejonowy poprzestał na rozliczeniu środków pieniężnych
według stanu na rachunkach stron na dzień ustania wspólności majątkowej, tj. na dzień 19 sierpnia 2008r.
Podziałem zostały objęte środki finansowe zgromadzone przez obie strony na rachunkach w (...) SA, (...) i Banku
Spółdzielczym w S., w tym środki na rachunku bieżącym firmy (...), która prowadzona była przez wnioskodawczynię
jednoosobowo na zasadzie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej i jej majątek wchodził w skład majątku
wspólnego. Podziałem nie zostały objęte środki zgromadzone na rachunkach prowadzonych dla spółki jawnej
(...), jako stanowiące majątek spółki i podlegające rozliczeniu na odrębnych zasadach, stosownie do postanowień
umowy spółki o stopniu partycypacji każdego ze wspólników w zyskach i według stanu na dzień zbycia przez
wnioskodawczynię udziału w spółce. Wyjątek stanowi kwota 90.017,86 euro pobrana przez J. R. z rachunku spółki
jawnej już w okresie trwania separacji stron w dniu 15.05.2008r. i ulokowana na imiennym rachunku A’V., która jako
pobrany z działalności gospodarczej dochód weszła z tą chwilą do majątku wspólnego stron.
Dalej Sąd Rejonowy wskazał, że stosownie do art. 567 § 1 k.p.c. rozliczeniu podlegały w niniejszym postępowaniu
nakłady poczynione z majątku wspólnego stron na majątek odrębny uczestniczki postępowania w postaci
nieruchomości położonej w Z. Nowym.
Strony porozumiały się jedynie co do sposobu podziału wchodzących w skład majątku wspólnego niespornych
ruchomości i w tej mierze sąd uwzględnił wnioski stron. O sposobie podziału pozostałych składników majątku
wspólnego zadecydował jego skład, dotychczasowy zakres posiadania przez każdą ze stron poszczególnych składników
majątku, sytuacja życiowa i majątkową stron. Zasadniczy spór w tej kwestii dotyczył działek w O.. Wnioskodawczyni
żądała ich fizycznego podziału a uczestnik żądał przyznania mu obu działek budowlanych. Sąd zdecydował o
przyznaniu wnioskodawczyni działki nr (...) a uczestnikowi działki nr (...) i przyznaniu każdej stronie odpowiedniego
udziału w drodze dojazdowej oznaczonej jako działka nr (...) biorąc pod uwagę znajdujące odpowiednie zastosowanie
w sprawie niniejszej przepisy art. 211 k.c..
Uczestnik zainteresowany przejęciem całej nieruchomości w O. nie wykazał, aby fizyczny podział nieruchomości,
która składa się z dwóch działek budowlanych, stanowiących odrębne jednostki ewidencyjne oraz z udziału w drodze
dojazdowej do nich był sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy, albo
że pociągałby za sobą istotna zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Natomiast wnioskodawczyni jako
współwłaścicielka nieruchomości w O. ma wynikające z treści prawa własności uprawnienie do korzystania z rzeczy.
Gdyby sąd uwzględnił stanowisko uczestnika wnioskodawczyni otrzymałaby w ramach podziału jedynie używane
ruchomości, o zdecydowanie mniejszej atrakcyjności rynkowej zaś uczestnik otrzymałby większość składników, w tym
najbardziej atrakcyjne, bo niezabudowane nieruchomości.
Ustalenia te przesądziły o podziale nieruchomości w O. przez podział w naturze na części, odpowiadające w wielkości
udziału każdej strony w majątku wspólnym z uwzględnieniem wszelkich okoliczności i zgodnie ze społeczno –
gospodarczym przeznaczeniem tego składnika.
Na wniosek uczestnika sąd rozliczył nakłady poniesione przez J. R. z jego majątku osobistego po ustaniu wspólności
majątkowej, tj. po dniu19 sierpnia 2008r. na majątek wspólny w postaci działek w O., które zostały sprecyzowane
tak co do zakresu, jak i co do wartości. Składa się na nie uiszczona ponad obciążający go udział w majątku wspólnym
połowa opłat w kwocie 1.230.48 zł Opłaty za energię elektryczną wyniosły łączne 2.312,96 zł a opłaty podatku od
nieruchomości 148 zł - w sumie 2.460,96 zł. Obciążają one strony po połowie stosownie do domniemania równości
udziałów w majątku wspólnym.
Dokonując rozliczenia pomiędzy stronami z tytułu podziału majątku sąd przyjął, że wszystkie składniki majątku
wspólnego małżonków R. wymienione w pkt I postanowienia według stanu z daty ustania wspólności majątkowej a
według cen z daty zamknięcia rozprawy mają łączną wartość 994.816,76 złotych. Przy uwzględnieniu wynikającego
z art. 43 §1 kro domniemania równości udziałów stron w majątku wspólnym wartość udziału każdego z małżonków
R. wynosi więc 497.408,38 złotych. W wyniku podziału wnioskodawczyni E. R. otrzymała składniki majątkowe
(nieruchomości, ruchomości, środki pieniężne oraz nakłady) o łącznej wartości 298.997,17 złotych, a więc o 198.411,21
złotych mniej, niż przypadający jej udział. Natomiast uczestnik J. R. otrzymał w wyniku podziału składniki majątkowe
(nieruchomości, ruchomości, środki pieniężne) o łącznej wartości 695.819,59 złotych, a więc o 198.411,21 złotych
więcej, niż przypadający mu udział. Należną wnioskodawczyni od uczestnika dopłatę, wyrównującą wartość udziału
w majątku wspólnym, sąd pomniejszył o kwotę 1.230,48 złotych, tj. o połowę wartości nakładów poniesionych przez
uczestnika z majątku osobistego na majątek wspólny stron, wymienionych w punkcie II postanowienia i zasądził
od J. R. na rzecz E. R. dopłatę w kwocie 197.180,73 złotych. Stosownie do dyspozycji art. 212 § 3 k.c. zd. 1k.p.c.
należność będzie płatna w terminie jednego miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia, gdyż uczestnik posiada
na to środki pieniężne na rachunkach i lokatach, które przypadły mu w wyniku podziału majątku w wysokości
przekraczającej 430.000 złotych.
O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 520 k.p.c. przyjmując, że strony były w równym
stopniu zainteresowane wynikiem postępowania oraz winny pokryć jego koszty po połowie, stosownie do wielkości
udziału każdej strony w majątku wspólnym.
Jednocześnie sąd zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty zastępstwa prawnego.
Apelację od powyższego postanowienia złożył uczestnik postępowania.
Zaskarżył postanowienie w części, a mianowicie co do punktów:
- I. 2 lit. p) w zakresie ponad 72 palety i wartości ponad 14.653,44 złote;
- I. 3 lit. b), c) i d) w całości;
- I. 4 w całości;
- I. 5 w zakresie w jakim nie uwzględnia nakładów na majątek osobisty wnioskodawczyni, w tym na nieruchomość
kwoty 65.533 złotych oraz pobranych środków pieniężnych w kwocie 202.000 złotych;
- III. 1 lit. a) w części przyznania uczestnikowi niezabudowanej nieruchomości położonej w O., gmina Ż., oznaczonej
w ewidencji gruntów jako działka nr (...), a nie jak być powinno 26/43;
- III. 1 lit. c) w części przyznania uczestnikowi palet ponad ilość 24 sztuk i ponad wartość 4.884, 48 złotych;
- III. 1 lit. d) w części przyznania środków pieniężnych na rzecz uczestnika postępowania w kwocie ponad 8.430,01
złotych;
- III. 1 lit. e) w całości:
- III. 2 lit. a) w części przyznania wnioskodawczyni niezabudowanej nieruchomości położonej w O., gmina Ż.,
oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...), a nie jak być powinno 26/42;
- III. 2 lit. c) w części przyznania wnioskodawczyni 48 palet ponad wartość 9.768,96 złotych;
- III. 2 lit. e) w zakresie nieprzyznającym całkowitych nakładów w wysokości 358.770 złotych, w tym w łącznej kwocie
156.770 złotych, poczynionych na nieruchomość stanowiącą majątek osobisty wnioskodawczyni oraz pobranych przez
nią środków pieniężnych na majątek osobisty w łącznej kwocie 202.000 złotych;
- IV w całości.
Zaskarżonemu postanowieniu skarżący zarzucił:
1) błąd w ustaleniach faktycznych będących podstawą rozstrzygnięcia, niezgodnych ze zgromadzonym materiałem
dowodowym, w szczególności:
a) poprzez ustalenie, że uczestnik posiadał osobiste rachunki, w tym w Banku (...) S.A. rachunek avista ze stanem
środków na dzień 19.08.2008 roku w wysokości 90.017,86 euro i konto lokacyjne Eskalacja ze stanem środków na
dzień 19.08.2008 roku w wysokości 32,52 zł oraz rachunek w Banku Spółdzielczym w S. ze stanem środków na dzień
19.08.2008 roku w wysokości 8.480 (...), które stanowiły jego środki pieniężne, a nie środki stanowiące własność
spółki (...) Spółka Jawna z siedzibą w Nowym Ł.;
b) poprzez pominięcie, że strony dokonały w ramach zawartego w dniu 24.11.2010 roku porozumienia, przedłożonego
przez obie strony w sądzie, całkowitego wzajemnego rozliczenia nakładów z majątku wspólnego na majątek spółki
(...) Spółka Jawna z siedzibą w Nowym Ł. i że majątek spółki nie będzie przedmiotem roszczeń w sprawie;
c) poprzez ustalenie, że strony poczyniły nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni jedynie
w kwocie 91.237 złotych;
d) poprzez ustalenie, że umowa kupna cegły pomiędzy H. D. (1) a uczestnikiem z dnia 5.06.2007 roku została
sporządzona na potrzeby postępowania i nie jest adekwatna dla oceny ilości i wartości posiadanych przez strony cegieł;
2) naruszenie przepisów prawa materialnego:
a) art. 31 § 1 i 2 pkt 1 i 2 kro poprze błędną ich wykładnię i przyjęcie, że w skład majątku wspólnego wchodzi:
- równowartość samochodu A. (...), który to pojazd został sprzedany w dniu 23.05.2008 roku za kwotę 63.000 złotych i
która to kwota została spożytkowana na wspólne potrzeby stron, jak również nie była to transakcja, która wymagałaby
zgody współmałżonka, jako przekracająca zakres zwykłego zarządu;
- środki pieniężne z kont bankowych (...) S.A. w wysokości 90.017,86 euro oraz 32,52 zł i Banku Spółdzielczego w
S. w wysokości 8.480 (...), w sytuacji, kiedy pieniądze te stanowiły własność spółki (...) Spółka Jawna z siedzibą w
Nowym Ł.;
b) art. 46 ksh i art. 52 § 1 k.s.h. poprzez ich niezastosowanie i tym samym:
- przyjęcie, że kwoty 90.017,86 euro i 8.480 (...) pozyskane z kont (...) Spółka Jawna z siedzibą w Nowym Ł., stanowią
dochód J. R. z prowadzonej działalności gospodarczej, w sytuacji, kiedy za prowadzenie spraw spółki wspólnik nie
otrzymuje wynagrodzenia i może żądać podziału i wypłaty zysku z końcem każdego roku obrachunkowego;
- pominięcie faktu, że spółka nie przynosiła zysków, a zatem nie można traktować w/w kwot jako dochód osobisty J.
R., który wchodziłby do majątku wspólnego stron;
3) naruszenie przepisów prawa procesowego:
a) art. 684 k.p.c. i art. 567 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 321 § 1 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. poprzez:
- przydział nieruchomości niezabudowanych według niewłaściwej numeracji, tj. zamiast na rzecz uczestnika działki o
nr (...), przyznano mu działkę (...), która jest działką nieuzbrojoną;
- ustalenie, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą kwoty 90.017,86 euro, 32,52 zł i 8.480 (...), stanowiące
własność spółki (...) Spółka Jawna z siedzibą w Nowym Ł. i dokonania z urzędu podziału tych środków pieniężnych,
w sytuacji, kiedy strony zawarły w tym przedmiocie odrębne porozumienie;
- przyjęcie do rozliczenia majątku wspólnego równowartości samochodu osobowego A. (...) w kwocie 70.000 złotych;
- dowolne szacowanie nakładów jakie poczyniły strony z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni w
postaci nieruchomości w Z. i ich pomniejszenie o kwotę 65.533 złotych;
- pominiecie w rozstrzygnięciu rozliczenia wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na rzecz
majątku osobistego wnioskodawczyni, w postaci pobranych środków pieniężnych w łącznej wysokości 202.000
złotych, tj. kwoty 20.000 złotych, 27.000 złotych, 40.000 złotych, 57.000 złotych i kwoty 58.000 złotych
przywłaszczonej przez wnioskodawczynię;
b) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia,
w tym zwłaszcza:
- poprzez wprowadzenie stron w błąd i zatajenie w sprawie, iż Sąd z banku (...) S.A. otrzymał w dniu 5.07.2010 roku
pismo z dnia 1.07.2010 roku wskazujące stan kont (...) Spółka Jawna oraz imiennych J. R.;
- poprzez bezpodstawne przyjęcie, że kwota 90.017,86 euro, 32,52 zł i 8.480 (...) stanowi dochód uczestnika z
działalności gospodarczej osiągnięty ze spółki (...) Spółka Jawna i tym samym wchodzi do majątku wspólnego stron
niniejszego postępowania;
- poprzez nieuwzględnienie zeznań wnioskodawczyni wskazującej na rozprawie w dniu 17.07.2013 roku, iż pobierała
jako dochód pieniądze z konta bankowego spółki w kwocie 20.000 złotych i pominięcie w rozliczeniach tej kwoty, jak
i kwoty 27.000 złotych pobranej przez wnioskodawczynię z konta spółki, dla siebie jako dochód, co winno nastąpić w
ramach nakładu z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni;
- nieuwzględnienie w rozliczeniu majątku pobranych przez wnioskodawczynię w okresie faktycznej separacji, bez
uzgodnienia z uczestnikiem postępowania, kwot: 20.000 złotych, 27.000 złotych, 40.000 złotych, 57.000 złotych i
58.000 złotych zabranej przez wnioskodawczynię z bagażnika samochodu uczestnika;
- nieuzasadnione przyjęcie, że strony zgromadziły wspólnie 120 palet cegły i pominięcie ustaleń dotyczących ceny
cegieł szacowanych jako 5,30 zł za sztukę – 20% co dałoby kwotę 4,24 zł z sztukę;
- błędne oparcie się na wyliczeniach biegłej sądowej z zakresu szacowania ruchomości J. K. (3) w zakresie przyjęcia do
rozliczenia wartości samochodu osobowego A. (...) w kwocie 70.000 złotych w sytuacji, gdy biegła zaznała, iż nie jest
specjalistą od wyceny samochodów, nie został uwzględniony przy wycenie pojazdu jego stan techniczny, przebieg i
inne cechy pojazdu mające wpływ na wycenę, zaś biegła oceniała w roku 2013 pojazd tak, jakby miał 3 lata (samochód
jest z roku 2006 a wspólność ustała w 2008 roku);
- pominięcie ustaleń biegłego sądowego mgr inż. A. S. z zakresu budownictwa i wyceny nieruchomości odnośnie
nakładów poczynionych z majątku wspólnego stron na majątek odrębny wnioskodawczyni w postaci nieruchomości
w Z.;
Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o:
I. uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I
instancji, z uwagi na nierozpoznanie istoty sprawy i konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w
całości oraz pozostawienie temu sądowi rozstrzygnięcia co do kosztów postępowania za II instancję;
II. zmianę zaskarżonego postanowienia:
1) w punkcie I 2. lit. p) poprzez ustalenie, iż w skład majątku wspólnego uczestników wchodzą ruchomości – 72 palety
cegły P. o wartości 14.653,44 złotych – co stanowi, że wszystkie ruchomości łącznie mają wartość 44.453,44 złote;
2) w pkt I 3 poprzez wyłączenie (wyeliminowanie) ze środków finansowych wartości zapisanych pod literami b)
8.480 (...) odpowiadającej kwocie 41.192,45 złotych, c) 32,52 złotych i d) 90.017,86 EUR odpowiadającej kwocie
381.126,61 złotych, ustalając, że środki finansowe zgromadzone przez strony łącznie wynoszą 13.198,18 złotych w
tym w posiadaniu wnioskodawczyni kwota 4.768,17 złotych a w posiadaniu uczestnika postępowania kwota 8.430,01
złotych;
3) w pkt I 4 poprzez jego uchylenie albo ustalenie, że w skład majątku wspólnego uczestników wchodzi równowartość
samochodu osobowego marki A. (...) w kwocie 63.000 złotych, gdyby Sąd nie podzielił stanowiska co do tego, że
równowartość tego samochodu nie wchodzi w skład majątku wspólnego;
4) w pkt I 5 poprzez ustalenie, że nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni wynoszą łącznie
358.770 złotych, w tym poczynione na nieruchomość stanowiącą majątek osobisty wnioskodawczyni, położoną w Z.
Nowym gmina Z. w kwocie 156.770 złotych, pobrane środki pieniężne w łącznej kwocie 202.000 złotych;
5) w pkt III 1 lit. a) poprzez przyznanie uczestnikowi niezabudowanej nieruchomości położonej w O. gmina Ż.,
oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...), dla której prowadzone jest księga wieczysta (...);
6) w pkt III 1. lit. c) poprzez przyznanie uczestnikowi ruchomości opisanych w pkt I.2.c), q), v), w), y), aa), bb), cc),
dd), ee), ff) oraz 24 palet z pkt I.2.p) wszystko o łącznej wartości 11.084,48 złotych;
7) w pkt III 1. lit. d) poprzez przyznanie uczestnikowi środków pieniężnych w kwocie 8.430,01 złotych;
8) w pkt III 1. lit. e) poprzez jego uchylenie, a gdyby Sąd nie podzielił stanowiska uczestnika postępowania co do tego,
że równowartość pojazdu nie wchodzi w skład majątku wspólnego, to przyznanie na rzecz uczestnika równowartości
samochodu osobowego A. (...) w kwocie 63.000 złotych;
9) w pkt III 2. lit. a) poprzez przyznanie wnioskodawczyni niezabudowanej nieruchomości położonej w O. gmina Ż.,
oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...), dla której prowadzone jest księga wieczysta (...);
10) w pkt III 2. lit. c) poprzez przyznanie wnioskodawczyni ruchomości opisanych w pkt I.2. a), b), d-o), r-u), x), z),
oraz 48 palet z pkt I.2. p) wszystko o łącznej wartości 33.368,96 złotych;
11) w pkt III 2. lit. e) poprzez przyznanie wnioskodawczyni nakładów opisanych w pkt I 5 postanowienia o łącznej
wartości 358.770 złotych;
12) w pkt IV poprzez jego zmianę, w ten sposób, aby:
a) zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika tytułem dopłaty do udziału kwoty 188.696,32 złote, alternatywnie,
przy przyjęciu, że w skład majątku wspólnego wchodzi równowartość samochodu w kwocie 63.000 złotych zasądzić
od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika tytułem dopłaty do udziału kwotę 157.196,32 złotych;
b) zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika tytułem rozliczenia wartości nakładów poniesionych przez
uczestnika z majątku osobistego na majątek wspólny stron kwotę 1.230,48 złotych.
Dodatkowo skarżący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z wydruków historii rachunku nr (...) 1110
0000 0000 3170 prowadzonego na rzecz spółki (...) Spółka Jawna z siedzibą w Nowym Ł. wykonanych w dniu
26.01.2009 roku za okres od 2.12.2008 roku do 21.01.2009 roku oraz w dniu 13.10.2009 roku za okres od 3.02.2009
roku do 14.04.2009 roku obrazujących wpływy na konto spółki na okoliczność, że pobrane kwoty, szczególnie z konta
walutowego w euro, zostały przeznaczone na potrzeby związane z działalnością spółki w postaci wpłat gotówkowych,
w łącznej kwocie 383.000 złotych.
Nadto skarżący wniósł o zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika zwrotu kosztów postępowania za II
instancję, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja jest niezasadna i podlega oddaleniu.
Na wstępie koniecznym jest odniesienie się do sformułowanych w apelacji zarzutów naruszenia przepisów
postępowania, gdyż wnioski w tym zakresie z istoty swej determinują rozważania co do pozostałych
zarzutów apelacyjnych, bowiem jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie
przeprowadzonego postępowania mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w
kontekście twierdzeń o naruszeniu przepisów prawa materialnego.
Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia
Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne.
Idąc dalej, za całkowicie chybiony należało uznać podniesiony w apelacji zarzut błędnego ustalenia przez Sąd pierwszej
instancji stanu faktycznego, czyli naruszenia dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. W myśl powołanego przepisu ustawy
Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia
zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość
faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem Sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych,
pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia.
Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej
ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego
przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i
innymi środkami dowodowymi. Powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne
schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia
życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej
sytuacji.
Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem
życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby
w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w
przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza
poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych
praktycznych związków przyczynowo-skutkowych to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie
podważona.
W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom apelującego w rozpoznawanej sprawie Sąd
Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył
dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i
zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś wszelkie podniesione w tym zakresie w apelacji zarzuty stanowią w
istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami
Sądu pierwszej instancji.
Odnosząc się do poszczególnych kwestii podniesionych w apelacji a dotyczących kwestii poczynionych przez Sąd
Rejonowy ustaleń faktycznych w pierwszej kolejności za całkowicie chybiony należy uznać zarzut wprowadzenia stron
w błąd i zatajenia w sprawie, iż Sąd z banku (...) S.A. otrzymał w dniu 5.07.2010 roku pismo z dnia 1.07.2010
roku wskazujące stan kont (...) Spółka Jawna oraz imiennych J. R.. Uczestnik był w sprawie reprezentowany przez
profesjonalnego pełnomocnika, który służyło niczym nie skrępowane prawo wglądu do akt sprawy. Przy dołożeniu
więc minimalnej dozy staranności pełnomocnik mógł powziąć pełną wiedzę o dokumentach jakie znajdują się w aktach
sprawy, czego, jak wynika z przedmiotowego zarzutu apelacji nie uczynił. Nie sposób czynić Sądowi Rejonowemu
zarzutu z zaniechania leżącego po stronie pełnomocnika uczestnika. Na sądzie nie spoczywał bowiem żaden obowiązek
informowania pełnomocnika o każdym dokumencie wpływającym do akt sprawy.
Działając z mocy art. 381 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy pominął zgłoszone w apelacji dowody z
wydruków historii rachunku nr (...) 1110 0000 0000 3170 prowadzonego na rzecz spółki (...) Spółka Jawna z siedzibą
w Nowym Ł. wykonanych w dniu 26.01.2009 roku za okres od 2.12.2008 roku do 21.01.2009 roku oraz w dniu
13.10.2009 roku za okres od 3.02.2009 roku do 14.04.2009 roku obrazujących wpływy na konto spółki na okoliczność,
że pobrane kwoty, szczególnie z konta walutowego w euro, zostały przeznaczone na potrzeby związane z działalnością
spółki w postaci wpłat gotówkowych, w łącznej kwocie 383.000 złotych.
Biorąc pod uwagę okresy czasu, jakich dotyczą wskazane wyżej wyciągi z rachunków bankowych niewątpliwym być
musi, że uczestnik dysponował tymi dokumentami przed wydaniem orzeczenia przez Sąd Rejonowy i winien je złożyć
w toku postępowania pierwszoinstancyjnego.
Skarżący nie twierdzi w apelacji, że nie miał możliwości powołania przed sądem pierwszej instancji tych okoliczności,
a przy tym nie wskazuje żadnych okoliczności, które przemawiałyby za stanowiskiem, iż potrzeba powołania tych
dowodów powstała później. Występujący w art. 381 k.p.c. zwrot: "potrzeba powołania się na nowe fakty i dowody
wynikła później" nie może być przy tym pojmowany - jak zdaje się to zakładać strona apelująca - w ten sposób, że
"potrzeba" ich powołania może wynikać jedynie z tego, iż rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji jest dla strony
niekorzystne, gdyż takie pojmowanie art. 381 k.p.c. przekreślałoby jego sens i rację istnienia. (...) ta ma być
następstwem zmienionych okoliczności sprawy, które są niezależne od zapadłego rozstrzygnięcia pochodzącego
od sądu pierwszej instancji. W realiach przedmiotowej sprawy nic nie stało na przeszkodzie, by powyższe fakty i
ewentualne dowody na ich potwierdzenie zostały powołane w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji.
Prawidłowo również Sąd Rejonowy ustalił zakres nakładów czynionych z majątku wspólnego na majątek odrębny
wnioskodawczyni w postaci nieruchomości położonej w Z.. W tej kwestii skarżący zarzuca pominięcie ustaleń biegłego
sądowego mgr inż. A. S. z zakresu budownictwa i wyceny nieruchomości odnośnie nakładów poczynionych z majątku
wspólnego stron na majątek odrębny wnioskodawczyni w postaci nieruchomości w Z..
Tak sformułowany zarzut wskazuje na niezrozumienie roli opinii biegłego w postępowaniu i celów dla których dowód
taki jest dopuszczany. W orzecznictwie sądowym wielokrotnie podkreślano, że opinia biegłego nie może być źródłem
materiału faktycznego sprawy. Rolą biegłego nie jest dokonywanie samodzielnych ustaleń faktycznych istotnych
dla zastosowania określonej normy prawnej. To strony winny wykazywać fakty, z których wywodzą skutki prawne.
Zadaniem biegłego jest jedynie naświetlenie wyjaśnianych okoliczności z punktu widzenia wiadomości specjalnych,
przy uwzględnieniu zebranego w toku procesu i udostępnionego mu materiału sprawy (porównaj przykładowo –
wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 grudnia 2013 roku, I ACa 704/13, opublikowany w zbiorze orzecznictwa
programu L.). W zakresie nakładów czynionych z majątku wspólnego na nieruchomość stanowiącą majątek odrębny
wnioskodawczyni, oznacza to tyle, że to na uczestnikach postępowania ciążył obowiązek udowodnienia, które z
nakładów na nieruchomości były czynione kosztem majątku wspólnego. Rola biegłego ograniczała się jedynie do
wyceny poszczególnych elementów prac czynionych na nieruchomości. To, że biegły dokonał takiej wyceny w żaden
sposób nie przesądza, iż konkretny element prac na nieruchomości stanowi nakład podlegający rozliczeniu w toku
niniejszego postępowania. Władnym do dokonania takiej oceny był jedynie sąd orzekający, po dokonaniu analizy
przedstawionego przez strony materiału dowodowego, co do faktu poczynienia nakładów i ich finansowania.
Sąd Rejonowy oceny takiej dokonał w sposób niezwykle precyzyjny i drobiazgowy, analizując w swym uzasadnieniu
odrębnie każdy z elementów zgłoszonych przez strony jako nakład czyniony na nieruchomość. Ocena ta nie narusza
w żadnym stopniu przypomnianych wyżej zasad swobodnej oceny dowodów. Sąd Okręgowy w pełni ją podziela
i przyjmuje za swoją, stąd też nie zachodzi potrzeba ponownego przytaczania argumentacji Sądu Rejonowego.
Argumentacja skarżącego w tym zakresie ogranicza się do wskazania, że Sąd Rejonowy winien ustalić stan faktyczny
dotyczący poczynionych na nieruchomości wnioskodawczyni w oparciu o treść opinii biegłego, co jak wskazano wyżej
jest poglądem całkowicie chybionym.
Chybionymi są zarzuty apelacji dotyczące ilości i wartości objętej podziałem cegły P..
W szczególności zdziwienie budzić musi kwestionowanie wchodzącej w skład majątku wspólnego uczestników
postępowania, skoro ilość ta została przez Sąd Rejonowy ustalona na podstawie twierdzeń samego skarżącego
złożonych w toku dokonywania przez biegłą oględzin. Tym samym bezzasadne są również zarzuty uczestnika co do
odmówienia wiary przedłożonej umowie sprzedaży cegły na rzecz T. D..
Co zaś się tyczy wartości cegieł to trzeba zauważyć, że uczestnik nie udowodnił w toku postępowania, że cegła ta
miała inne wymiary niż standartowo występująca na rynku polskim, a przede wszystkim, iż nawet przy przyjęciu
za prawdziwe twierdzeń uczestnika co do wymiarów cegły, powoduje to obniżenie jej wartości i w jakim stopniu.
Ustalenie wpływu wymiarowości na wartość cegły wymaga niewątpliwie wiadomości specjalnych, wymaga więc
przeprowadzenia stosownego dowodu z opinii biegłego. Tymczasem po ustnym uzupełniającym przesłuchaniu biegłej
W. uczestnik nie przejawił żadnej dalszej inicjatywy dowodowej.
Chybiony jest zarzut dotyczący sposobu podziału nieruchomości w O.. Należy zauważyć, że formułowane w tym
zakresie w apelacji zarzuty sprawiają wrażenie jakby w dokonanym przez Sąd Rejonowy podziale tego składnika
majątku wspólnego skarżący upatrywał jedynie błędu polegającego na przyznaniu stronom działek oznaczonych
niewłaściwymi numerami. Pogląd ten jest nie do zaakceptowania. Z uzasadnienia Sądu Rejonowego wynika, że
była to w pełni świadoma i celowa decyzja Sądu, która została w sposób wyczerpujący uzasadniona. Sąd Rejonowy
wskazał czym kierował się przyznając na rzecz uczestników konkretne działki. Apelacja do kwestii przedstawionych w
rozumowaniu Sądu w ogóle się nie odnosi. Argumentacja apelacji w tym zakresie sprowadza się do tego, że to uczestnik
winien otrzymać działkę uzbrojoną, gdyż to on opłacał nieruchomość w O.. Kwestia ta pozostaje bez znaczenia dla
podziału tej nieruchomości skoro została ona nabyta w trakcie trwania wspólności majątkowej stron. Jeżeli więc nawet
uczestnik czynił na nią nakłady finansowe to i tak były one pokrywane ze środków wchodzących w skład majątku
wspólnego uczestników.
W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ustalił, że przedmiotem podziału winna być kwota
stanowiąca wartość samochodu marki A. (...) obliczona na dzień orzekania. Skład i stan majątku dorobkowego
ustala Sąd według chwili ustania wspólności, zaś jego wartość według cen z chwili dokonywania podziału (por.
uchwała SN z dnia 27 września 1974 r., III CZP 58/74, OSNC 1975/6/90), a zatem według stanu na dzień zamknięcia
rozprawy. Składnik podlegający podziałowi winien istnieć nie tylko w dacie ustania wspólności majątkowej, ale także
w dacie orzekania o podziale, chyba, że wyzbycie się składnika majątkowego nastąpiło bez wiedzy i zgody drugiego z
małżonków. Wówczas w skład majątku wspólnego wchodzi kwota stanowiąca równowartość takiego składnika. Taka
właśnie sytuacja zachodzi w niniejszej sprawie. Przedmiotowy samochód został zbyty przez uczestnika bez zgody i
wiedzy wnioskodawczyni, zaś środki uzyskane z tej transakcji zostały zużyte przez uczestnika postępowania.
Wartość tego samochodu została ustalona w drodze opinii biegłej. Wbrew zarzutom apelacji biegła ta posiada
uprawnienia do szacowania ruchomości, bezspornym zaś chyba być musi, że samochód jest właśnie ruchomością.
Tym samym biegła dokonując szacunku nie wykroczyła poza zakres swojej specjalności. Nadto należy zauważyć, że po
dopuszczeniu dowodu z uzupełniającej ustnej opinii biegłej, uczestnik nie złożył wniosku dowodowego o dopuszczenie
dowodu z opinii innego biegłego do spraw szacunku ruchomości, czy biegłego ds. szacunku pojazdów mechanicznych.
Powyższe czyni bezzasadnymi jego zarzuty w tym zakresie.
Na marginesie należy zauważyć, że jeden z zarzutów sformułowanych w apelacji pod adresem biegłej jest zarzutem
działającym na niekorzyść skarżącego. Skoro bowiem skarżący zarzuca, iż biegła oceniała w roku 2013 pojazd tak,
jakby miał 3 lata, zaś według niego samochód jest z roku 2006 a wspólność ustała w 2008 roku, to w istocie domaga
się on przyjęcia ceny samochodu dwuletniego, a więc siłą rzeczy wyższej niż ustalona przez Sąd Rejonowy.
Brak było podstaw, jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy, do rozliczenia kwot: 20.000 złotych, 27.000 złotych, 40.000
złotych, 57.000 złotych i 58.000 złotych zabranej według uczestnika przez wnioskodawczynię z bagażnika samochodu
uczestnika.
Co do kwoty 58.000 złotych uczestnik w żaden sposób nie udowodnił, że kwota taka istniała, znajdowała się
w bagażniku jego samochodu i została zabrana przez wnioskodawczynię. Sam fakt nieudowodnienia zaboru tej
kwoty przez wnioskodawczynię czyni zbędnym jakiekolwiek dalsze rozważania w przedmiocie powyższego roszczenia
uczestnika.
Skarżący również nie przeprowadził dowodu, że wnioskodawczyni rozdysponowała kwoty 40.000 złotych i 57.000
złotych. Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala jedynie na ustalenie, że w okresie separacji stron
wnioskodawczyni pobrała kwoty 20.000 złotych oraz 27.000 złotych. Pomimo takiego ustalenia należy w pełni
zaakceptować pogląd wyrażony przez Sąd Rejonowy, iż brak jest podstaw do rozliczenia tych kwot w toku niniejszego
postępowania. Zarówno bowiem uczestnik jak i wnioskodawczyni podejmowali gotówkę w zbliżonej wysokości z
rachunku spółki jawnej (...) w okresie trwania swojej separacji. Tym samym uprawniona jest konkluzja, iż w tamtym
okresie czasu akceptowali wzajemnie podejmowane przez siebie działania i nie zgłaszali zastrzeżeń do korzystania ze
środków wypracowanych w ramach spółki.
Przechodząc wreszcie do kwestii kwestionowanego przez skarżącego rozliczenia w niniejszym postępowaniu kwot
90.017,86 euro, 32,52 zł i 8.480 (...), w pierwszej kolejności należy podnieść, że podstawą rozliczenia tych kwot
było ustalenie przez Sąd Rejonowy, iż stanowią one majątek uczestników postępowania. Ustalenie to było w pełni
uprawnione. Na dzień ustania wspólności majątkowej środki te znajdowały się na kontach bankowych prowadzonych
na nazwisko uczestnika postępowania jako osoby fizycznej.
Teza uczestnika o tym, że środki te stanowią własność spółki (...) Spółka Jawna z siedzibą w Nowym Ł. jest
gołosłowna i nieuzasadniona. Nie wykazano dlaczego środki pieniężne stanowiące rzekomo własność spółki były
zgromadzone i przechowywane na rachunkach uczestnika postępowania. Fakt, że środki te zostały wyprawowane
najprawdopodobniej w ramach działalności gospodarczej spółki nie przesądzają o tym, że stanowiły jej własność w
sytuacji, gdy zostały przetransferowane na rachunek osoby fizycznej.
Nie budzi wątpliwości, że do uprawnień obligacyjnych wspólnika spółki jawnej należy roszczenie, które przysługuje
wspólnikowi o wypłatę konkretnej kwoty tytułem zysku wypracowanego przez spółkę.
W przypadku spółki jawnej przyjmuje się w doktrynie, że sprzeciwia się istocie spółki postanowienie umowy, według
którego wspólnik nie ma uczestniczyć w zysku.
W skład majątku wspólnego małżonków wchodzi wierzytelność o wypłatę konkretnej kwoty z osiągniętego przez
spółkę zysku oraz jako dorobek, w rozumieniu art. 32 § 1 k.r.o., także konkretna suma pieniężna otrzymana tytułem
zysku.
Podnoszony przez uczestnika argument, że pomiędzy wspólnikami spółki nie doszło do formalnego podziału zysku
spółki, jest w zakresie podziału majątku wspólnego uczestników pozbawiony znaczenia. Gdyby przyjąć w tym
zakresie stanowisko uczestnika, to prowadziłoby to do pokrzywdzenia wnioskodawczyni. Aby uniknąć stosownych
rozliczeń związanych z majątkiem wspólnym uczestnik mógłby przecież przez szereg lat nie podejmować uchwały o
podziale zysku spółki. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż jakkolwiek wspólnicy nie dokonywali
formalnego podziału zysków spółki, to jednak korzystali na własne potrzeby ze środków wypracowanych w spółce.
Kwoty te były zużywane i nigdy do spółki nie wracały. Sytuacja taka w sposób oczywisty wskazuje, że chodziło tu o
nieformalny podział pomiędzy wspólników spółki wypracowanego w niej dochodu.
W momencie więc „wyprowadzenia” ze spółki tego typu środki pieniężne stawały się własnością uczestników i
podlegają podziałowi.
Należy przy tym zwrócić uwagę na niekonsekwencję twierdzeń uczestnika. Jeżeli twierdzi on, że spółka przynosiła
straty to oznacza to, że środki finansowe zgromadzone na jego kontach musiały pochodzić z innych źródeł niż
wypracowane w spółce zyski i tym bardziej podlegają rozliczeniu w toku niniejszego postępowania.
Chybiony jest zarzut pominięcia, że strony dokonały w ramach zawartego w dniu 24.11.2010 roku porozumienia,
przedłożonego przez obie strony w sądzie, całkowitego wzajemnego rozliczenia nakładów z majątku wspólnego na
majątek spółki (...) Spółka Jawna z siedzibą w Nowym Ł. i że majątek spółki nie będzie przedmiotem roszczeń w
sprawie. Porozumienie to pozostaje bez znaczenia dla rozliczenia powyższych kwot pieniężnych. Skarżącemu umknęło
bowiem to, że powyższe porozumienie dotyczy zrzeczenia się roszczeń do majątku spółki. Jak zaś wskazano wyżej
przedmiotowe środki pieniężne na datę ustania wspólności majątkowej nie stanowiły majątku spółki lecz majątek
wspólny uczestników postępowania.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
Sąd Okręgowy ustalił, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania apelacyjnego zgodnie ze swoim udziałem
w sprawie, uznając, że byli w tym samym stopniu zainteresowani jego wynikiem i brak było podstaw do odstąpienia
od ogólnej zasady orzekania o kosztach postępowania nieprocesowego wyrażonej w art. 520 § 1 k.p.c.
W postępowaniu nieprocesowym, odmiennie aniżeli w procesie, obowiązuje zasada statuowana w § 1 omawianego
przepisu ponoszenia przez każdego uczestnika tego postępowania wszystkich kosztów, jakie związane są z jego
udziałem w konkretnej sprawie. Zasada ta jest konsekwencją różnicy między postępowaniem procesowym, a
nieprocesowym. W tym ostatnim postępowaniu nie występuje zasada dwustronności, co oznacza brak stron
procesowych, w miejsce których występują uczestnicy postępowania. W myśl omawianej zasady, nie istnieje między
uczestnikami postępowania nieprocesowego w ogóle obowiązek zwrotu kosztów.
Natomiast możliwość poniesienia przez jednego z uczestników wszystkich kosztów, czyli również zwrotu całości
kosztów pozostałych uczestników, albo zwrotu przynajmniej części kosztów poniesionych przez innych uczestników,
ma charakter wyjątkowy.
Pierwszą z takich sytuacji przewiduje art. 520 § 2 k.p.c., zgodnie z którym sąd może stosunkowo rozdzielić
obowiązek zwrotu kosztów lub obciążyć nim jednego z uczestników w całości, jeżeli uczestnicy są w różnym stopniu
zainteresowani w wyniku postępowania lub ich interesy są sprzeczne. Po wtóre, w razie sprzeczności interesów
uczestników, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu
kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika (art. 520 § 3 zd. 1 k.p.c.). Wreszcie, możliwe jest
nałożenie na jednego z uczestników obowiązku zwrotu kosztów poniesionych przez innych uczestników, jeżeli
obciążony nimi uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie (art. 520 § 2 zd. 2 k.p.c.).
W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie zachodzi żadna z okoliczności uzasadniających zasądzenie
kosztów postępowania apelacyjnego pomiędzy uczestnikami postępowania.
Uczestnicy postępowania byli w równym stopniu zainteresowani jego wynikiem, żadne z nich nie postępowało
niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie.
Co zaś się tyczy obowiązku zwrotu kosztów uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone to przepis
ten recypuje zasadę odpowiedzialności za wynik postępowania, wprowadzoną przepisem art. 98 k.p.c.. Sprzeczność
interesów uczestników przejawia się w sporach toczących się między nimi w danym postępowaniu nieprocesowym.
Przegrywającym spór będzie ten uczestnik postępowania, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone. Jednakże
zasada odpowiedzialności za wynik w postępowaniu nieprocesowym nie obowiązuje w sposób bezwzględny.
Przemawia za tym wprowadzenie do § 3 omawianego przepisu pojęcia "sąd może". Daje to sądowi możliwość w granicach swobodnej oceny - rozważenia wszystkich względów przemawiających bądź za zasądzeniem, bądź za
odmową zasądzenia zwrotu kosztów poniesionych przez innego uczestnika. Uznać należy, że uzasadnione będzie
obciążenie obowiązkiem zwrotu kosztów takiego uczestnika, który przez swoje oświadczenia lub nieuzasadnione
wnioski spowoduje dodatkowe koszty lub zwłokę w rozstrzygnięciu sprawy.
W realiach niniejszej sprawy apelującemu nie sposób przypisać tego rodzaju działań.