moduł v - Instytut Filologii Polskiej

Transkrypt

CZĘŚĆ 2.D
specjalność: wiedza o kulturze
(dla studentów bez specjalizacji nauczycielskiej)
MODUŁ V
spis przedmiotów:
Numer 1: Wiedza o kulturze krajów UE…………………………………………..…… 2
Numer 2: Problemy historii kultury ……………………………………………............... 6
Numer 3: Antropologia kultury.........……………………………………………...
9
Numer 4: Historia sztuki ………………………………………………………………... 12
Numer 5: Semiotyka tekstów kultury …………………………………………………... 13
Numer 6a: Analiza dzieła teatralnego …………………………………………………… 17
Numer 6b: Analiza dzieła filmowego …………………………………………………… 17
Numer 6c: Analiza dzieła malarskiego ………………………………………………….. 21
Numer 6d: Analiza dzieła muzycznego …………………………………………………. 23
Numer 7: Literatura pośród sztuk ……………………………………………………… 25
Numer 8: Historia języka polskiego ................................................................................
29
Numer 9: Kultura audiowizualna ………………………………………………………. 31
Numer 10: Ochrona prawna dziedzictwa kultury ……………………………………….. 34
Numer 11: Uniwersalizm i pluralizm kultury Europy ………………………………….. 35
Numer 12: Warsztaty twórczego działania ……………………………………………… 36
1
Numer 1
1.
Nazwa przedmiotu: Wiedza o kulturze krajów UE
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Kod przedmiotu:
Formuła przedmiotu: wykład
Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony egzaminem
Rok i semestr: rok I, semestr 2.
Liczba punktów ECTS: 5
Poziom przedmiotu: zaawansowany
Liczba godzin w tygodniu: 2
Liczba godzin w semestrze: 30 [18]
Język nauczania: polski
Wykładowca (wykładowcy): pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury
Wymagania wstępne: znajomość podstawowych zagadnień programowych
realizowanych z zakresu wiedzy o kulturze w semestrze pierwszym.
13.

Cel nauczania: student nabywa w wyniku zaliczenia przedmiotu następujące
kompetencje i umiejętności:
zna najważniejsze dziedziny kultury;
umie dokonać opisu współczesnej architektury;
potrafi omówić ruchy artystyczne XX wieku;
umie skomentować kulturową mapę świata, ukazać zasięg i charakter największych
kultur globu.
potrafi odnaleźć i scharakteryzować różnice stylistyczne i symboliczne w wybranych
przykładach twórczości.
zna i potrafi omówić działalność międzynarodowych instytucji na rzecz rozwoju kultury
14.










Program nauczania:
Dziedziny kultury.
Badanie kultury.
Kultura jako zjawisko społeczne ( P. Bagby, M. Filipiak)
Największe kultury globu.
Kultura polskich mniejszości na świecie.
Architektura współczesnego świata.
Sztuki plastyczne XX i XXI wieku - konfrontacje
Muzyka klasyczna a jazz i rock.
Kultura w państwach demokratycznych. Strategia kulturalna Unii Europejskiej.
Problemy uczestnictwa w kulturze. Próba diagnozy.





Metody i formy oceny pracy: obecność na wykładach, udział w dyskusji, egzamin
ustny. Termin zapisu na egzamin - zgodnie z kalendarzem sesji egzaminacyjnej,
nie później niż dwa tygodnie przed przystąpieniem do jego złożenia.
16.
Zalecane lektury i materiały pomocnicze: w załączniku.
17.
Uwagi dodatkowe: termin rejestracji na zajęcia - pierwszy wykład.
Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury.
15.
2
Formuła przedmiotu: ćwiczenia audytoryjne
3. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem z oceną
4. Rok i semestr: rok I, semestr 2.
5. Liczba punktów ECTS: 5
6. Poziom przedmiotu: zaawansowany
7. Liczba godzin w tygodniu: 2
8. Liczba godzin w semestrze: 30 [18]
9. Język nauczania: polski
10. Wykładowca (wykładowcy): pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury
11. Wymagania wstępne: znajomość podstawowych zagadnień programowych realizowanych
z zakresu wiedzy o kulturze w semestrze pierwszym.
12. Cel nauczania: student nabywa w wyniku zaliczenia przedmiotu następujące kompetencje
i umiejętności:
 potrafi samodzielnie studiować teksty kultury;
 zna metody i techniki badania kultury żywej;
 potrafi scharakteryzować twórczość najwybitniejszych artystów;

umie omówić zjawiska najbardziej reprezentatywne dla poszczególnych nurtów i
kierunków ze szczególnym uwzględnieniem ich oddziaływania w późniejszych epokach;
 zna i potrafi omówić działalność międzynarodowych instytucji na rzecz rozwoju kultury.
13. Program nauczania:
 Badacz kultury wobec kondycji ludzkiej.
 Badanie kultury – interpretacje metodologiczne, metodyka badania kultury żywej –
sporządzanie przykładowego kwestionariusza.
 Mezopotamia, Egipt, Grecja, Rzym, Bizancjum – najważniejsze osiągnięcia
cywilizacyjne, wybitni artyści – opracowanie mapy mentalnej.
 Romanizm, gotyk, renesans, barok – style w sztuce (prezentacje multimedialne).
 Kultura polska XIX i XX wieku.
 XX wiek – nowoczesność, kultura masowa, społeczeństwo informacyjne.
 Czy każdy może być artystą? – zmierzch estetyki – dyskusja panelowa
 Problemy uczestnictwa w kulturze – badania terenowe, wnioski.
14. Metody i formy oceny pracy: obecność na ćwiczeniach, udział w dyskusji, przygotowanie
kwestionariusza i mapy mentalnej, egzamin ustny. Termin zapisu na egzamin zgodnie z kalendarzem sesji egzaminacyjnej, nie później niż dwa tygodnie przed
przystąpieniem do jego złożenia. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest
uzyskanie zaliczenia z ćwiczeń.
15. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: w załączniku
16. Uwagi dodatkowe: termin rejestracji na zajęcia – pierwsze ćwiczenia.
3
Wykaz lektur
(zakres: wiedza o kulturze – zaawansowana)
Literatura do wykładu i egzaminu:
Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, wybór M. Kempny, E. Nowicka,
Warszawa 2004.
Bagby P., Kultura i historia. Prolegomena do porównawczego badania cywilizacji, tłum, J. Jedlicki,
Warszawa 1975.
Banham R., Rewolucja w architekturze, tłum. Z. Drzewiecki, Warszawa 1979.
Birket-Smith k., Ścieżki kultury (rozdz. I, II, IX), przeł. K. Ever-Vaedtke, T Evert, przedm. Z.
Sokolewicz, Warszawa 1974.
Le Corbusier, Oczy, które nie widzą..., [w:] Artyści o sztuce. Od Van Gogha do Picassa, oprac. E.
Grabska, H. Morawska, Warszawa 1963.
Cyz T., Wędrowiec ze skrzypcami, „Tygodnik Powszechny” 2002 nr 33.
Filipiak M., Socjologia kultury. Zarys zagadnień, Lublin 2003.
Gablik S., Introduction, [w:] S. Gablik, J. Russell. Pop Art Redefined, tłum A. Kisielewski, New York
– Washington 1969.
Greenblatt S., Poetyka kulturowa. Pisma wybrane ( rozdz.: W stronę poetyki kultury oraz Kultura),
Kraków 2006.
Hani J., Symbolika świątyni chrześcijańskiej, tłum. A. Q. Lavique, Kraków 1994.
Jencks Ch., Architektura postmodernistyczna, tłum. B. Gadomska, Warszawa 1987.
Juszczak W. Postimpresjoniści, Warszawa 1985.
Kłoskowska A., Kultura narodowa, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Pojęcia i problemy
wiedzy o kulturze, red. A. Kłoskowska, Wrocław 1991.
Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1996.
Kmita J., Kultura i poznanie, ( rozdz. Dziedziny kultury, Kultura a natura), Warszawa 1985.
Mayer P., Historia sztuki europejskiej, tłum. F. Buhl, J. Ruszczyc, A. Steinborn, Warszawa 1973.
Międzynarodowe stosunki kulturalne: wybór dokumentów i literatury, oprac. Cz. Lewandowski,
Wrocław 2001.
Nieć H., Ojczyzna dzieła sztuki: międzynarodowa ochrona integralności narodowej spuścizny
kulturalnej, Warszawa 1980.
O kulturze i jej badaniu. Studia z filozofii kultury (część I i III), Warszawa 1985.
Penderecki K., Labirynt czasu. Pięć wykładów na koniec wieku, Warszawa 1997.
Polska diaspora, red. A. Walaszek, Kraków 2001.
Poprzęcka M., Galeria. Sztuka patrzenia, Warszawa 2003.
Richter H., Dadaizm, tłum. J. S. Buras, Warszawa 1983.
De Rougemont D., List otwarty do Europejczyków, tłum, A. Olędzka-Frybesowa, Warszawa1995.
Wallis A, Atlas kultury Polski 1946 – 1980, Warszawa 1994.
Włodarczyk-Kulak A., Kulak M., Zarys wiedzy o kulturze, Bielsko-Biała 2003.
Literatura do ćwiczeń:
Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, wybór M. Kempny, E. Nowicka,
Warszawa 2004.
Bagby P., Kultura i historia. Prolegomena do porównawczego badania cywilizacji, tłum, J. Jedlicki,
Warszawa 1975.
Berley N., Niewinny antropolog. Notatki z glinianej chatki, Warszawa 1997.
Intermedialność w kulturze końca XX wieku, red. A. Gwóźdź, S. Krzemień-Ojak, Białystok 1998
Janion M., Życie pośmiertne Konrada Wallenroda, (rozdz. Dylematy „dwóch sumień”) Warszawa
1990.
Janion M., Niesamowita słowiańszczyzna, Warszawa 2006.
Jencks Ch., Architektura postmodernistyczna, tłum. B. Gadomska, Warszawa 1987.
Kłoskowska A., Kultura, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Pojęcia i problemy wiedzy o
kulturze, red. A. Kłoskowska, Wrocław 1991, s. 17-50.
Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1996.
4
Kłopczyńska-Jaworska B., Metodyka etnograficznych badań terenowych, Warszawa 1971.
Mayer P., Historia sztuki europejskiej, tłum. F. Buhl, J. Ruszczyc, A. Steinborn, Warszawa 1973.
Michnik A., Wyznania nawróconego dysydenta. Spotkania z ludźmi, Warszawa 2003.
Miłosz Cz., Wyprawa w dwudziestolecie, Kraków 1980.
Międzynarodowe stosunki kulturalne: wybór dokumentów i literatury, oprac. Cz. Lewandowski,
Wrocław 2001.
Nieć H., Ojczyzna dzieła sztuki: międzynarodowa ochrona integralności narodowej spuścizny
kulturalnej, Warszawa 1980.
O kulturze i jej badaniu. Studia z filozofii kultury (część I i III), Warszawa 1985.
Poprzęcka M., Pochwała malarstwa. Studia z historii i teorii sztuki, ( rozdz. „Wielcy artyści”,
„arcydzieła” i inne słowa oraz Miejsce dzieła), Gdańsk 2000.
Witkowska A., Ja, głupi Słowianin, Kraków 1980.
Włodarczyk-Kulak A., Kulak M., Zarys wiedzy o kulturze, Bielsko-Biała 2003.
Wywiad kwestionariuszowy, red. K. Lutyńska, Wrocław 1983.
5
Numer 2
1. Nazwa przedmiotu: Problemy historii kultury
2. Kod przedmiotu:
3. Formuła przedmiotu: wykład
4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony egzaminem
5. Rok i semestr: rok II, semestr 4, rok III, semestr 5.
6. Liczba punktów ECTS: 2 + 2
7. Poziom przedmiotu: podstawowy
9. Liczba godzin w semestrze: 20+10*+20+10*
11.Wykładowca (wykładowcy): pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury
12. Wymagania wstępne: opanowanie wiadomości z historii kultury na poziomie
programu szkoły średniej.
13. Cel nauczania:
 Student poznaje najważniejsze fakty z dziejów kultury.
 Uzyskuje podstawowe kompetencje w zakresie problematyki uniwersaliów kulturowych,
tradycji, procesów rozwoju kultur narodowych i zjawisk globalizacji.
 Zajęcia przygotowują słuchaczy do świadomego uczestniczenia w życiu kulturalnym
wspólnoty europejskiej.
 Podstawowe pojęcia i kategorie opisu świata ludzkiej kultury. Socjografia, demografia i
geografia kultury, komunikacja społeczna. Kultura w perspektywie historii
wydarzeniowej i wobec zjawisk „długiego trwania”. Społeczne funkcje literatury i sztuki
w ujęciu antropologii kultury.
 Kosmogonie, teogonie, mit, magia, religia.
 Rytuały, obrzędy, obyczaje, ceremonie.
 Dzieje życia codziennego: praktyki publiczne i prywatne.
 Wspólnota znakowa – społeczność – audytorium – publiczność. Przemiany: od
antycznych wspólnot i średniowiecznej republica christiana (christianitas) poprzez
monde (société) aż do republiques de lettres. Publiczność w ujęciu socjologicznym i
semiotycznym.
 Publiczność – problemy więzi, integracji i akulturacji. Aksjologie i normy. Problemy
zmiany, innowacji i homeostazy. „Drugie życie” zbiorowości kulturowych – komunikacja
sekretna, konflikty kompetencji . Intersemiotyczność i wielosystemowość . Style odbioru
tekstów kultury. Przypadki graniczne - muzyka i literatura.
 Publiczność w czasach nowożytnych. Publiczność a instytucje władzy. Publiczność a
rynek . Rozpad homogenicznych wspólnot znakowych. Narodziny masowych
publiczności. Publiczność „aktywna”. Nowe media i zjawiska dyfuzji procesów kultury.
 Instytucje kultury. Pojęcie instytucji kultury – teorie antropologiczne, socjologiczne,
koncepcje teorii organizacji, stanowiska teorii i historii kultury. Instytucje inicjacji
kulturowej, instytucje upowszechniania, produkcji, wymiany opinii etc. Problemy
tożsamości, obrony przed rozpadem, sprawy więzi i struktury instytucjonalnej zachowań
kulturowych. Rzeczowe i symboliczne formy integracji.
 Problemy kontroli kultury. Zjawisko kontroli społecznej. Kultura lęku i kultura wstydu.
Tabu. Przemoc symboliczna i semiotyczna. Filozofie wolności słowa. Cenzura i
6


autocenzura. Indoktrynacja życia kulturalnego i praktyki emancypacyjne. Kultury
alternatywne. Mecenat jako zjawisko pograniczne między kontrolą i kultem.
Problemy kultu literatury i sztuki. Systemy aksjologiczne i kategorie smaku. Dzieło i
arcydzieło. Problemy oryginalności i naśladowania [„lęk przed wpływem”]. Procesy
wyboru wartości i mechanizmy selekcji. Prawa pamięci i prawa zapominania. Symbole
sławy i znaki odrzucenia. Sukces. Kanon literatury i sztuki. Semiotyczne i
psychoanalityczne interpretacje funkcjonowania dzieła sztuki słowa.
Trwanie i zmiana układu kultury. Przestrzenny układ kultury i jego przeobrażenia.
Ośrodki kultury. Dyfuzja międzykulturowa. Subkultury lokalne i procesy
uniwersalizacyjne. Regiony. Folklor. Poziomy i obiegi komunikacji.
15. Metody i formy oceny pracy studenta: obowiązkowe uczęszczanie na wykłady.
Egzamin w sesji letniej.
16. Zalecane lektury uzupełniające: (5 pozycji do wyboru):
Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima,
Warszawa 2004.
Ariès Ph., Historia dzieciństwa: dziecko i rodzina w dawnych czasach. Gdańsk 1995.
Banniard M., Geneza kultury europejskiej. V-VIII w., Warszawa 1995.
Benedyktowicz D., Benedyktowicz Z., Dom w tradycji ludowej, Wrocław 1992.
Bogucka M., Życie codzienne w Gdańsku. Wiek XVI-XVIII, Warszawa 1967.
Burkhard J., Kultura odrodzenia we Włoszech, Warszawa 1991.
Bystroń J. S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, t. 1-2, Warszawa 1960.
Chaunu P., Cywilizacja wieku oświecenia, Warszawa 1989.
Clifford J., Kłopoty z kulturą, Warszawa 2000.
Czas w kulturze, oprac. A. Zajączkowski, Warszawa 1988.
Dawson C., Tworzenie się Europy, Warszawa 1961.
Delumeau J., Grzech i strach. Poczucie winy w kulturze Zachodu, Warszawa 1994.
Delumeau J., Cywilizacja Odrodzenia, Warszawa 1987.
Duby G., Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980–1420, Warszawa 1986.
Duby G., Mandrou R., Historia kultury francuskiej. Wiek X–XX, Warszawa 1965.
Eliade M., Historia wierzeń i idei religijnych, Warszawa 1964.
Elias N., Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, Warszawa 1980.
Foucault M., Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, Warszawa 1987.
Génicot L., Powstaje nowy świat. Studium o kulturze i cywilizacji wieków średnich. Warszawa 1964.
Górski K., Zarys dziejów duchowości w Polsce, Warszawa 1986.
Guriewicz A., Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976.
Historia kultury materialnej Polski, t. 1-6, Warszawa 1978–1979.
Historia życia prywatnego. t. 1-5, red. P. Ariés i G. Duby, Wrocław 1998-2000.
Huizinga J., Jesień średniowiecza, Warszawa 1974.
Jedlicki J., Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują, Warszawa 1968.
Kłoskowska A., Kultura masowa, Warszawa 1964.
Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 1981.
Kultura żywego słowa w dawnej Polsce, red. H. Dziechcińska, Warszawa 1989.
Kumaniecki K., Historia kultury starożytnej Gracji i Rzymu, Warszawa 1986.
Literatura i instytucje w dawnej Polsce, red. H. Dziechcińska, Warszawa 1994.
Miasto i kultura doby przemysłowej: przestrzeń, człowiek, wartości, red. H. Imbs, t. 1-3, Wrocław
1988-1993.
Minois G., Historia starości. Od antyku do renesansu, Warszawa 1995.
Nowicka E., Świat człowieka – świat kultury, Warszawa 2002.
Olszewska-Dyoniziak B., Człowiek – kultura – osobowość, Wrocław 2003.
Publiczność literacka i teatralna w dawnej Polsce, red. H. Dziechcińska, Warszawa 1985.
7
Publiczność literacka, red. S. Żółkiewski i M. Hopfinger, Wrocław 1982.
Sennett R., Ciało i kamień. Człowiek i miasto w cywilizacji Zachodu, Gdańsk 1996.
Simon M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, Warszawa 1979.
Stomma L., Antropologia kultury wsi polskiej XIX w., Warszawa 1986.
Tradycje szlacheckie w kulturze polskiej, red. Z. Stefanowska, Warszawa 1976.
Vigarello G., Historia zdrowia i choroby od średniowiecza do współczesności, Warszawa 1997.
Wojtowicz J., Miasto europejskie w epoce Oświecenia i Rewolucji Francuskiej, Warszawa 1972.
Z dziejów życia literackiego w Polsce XV i XVI wieku, zbiór, Wrocław 1980.
Zajączkowski A., Główne elementy kultury szlacheckiej w Polsce, Wrocław 1961.
Żółkiewski S., Kultura. Socjologia. Semiotyka literacka, Warszawa 1979.
Żółkiewski S., Wiedza o kulturze literackiej, Warszawa 1980.
17. Uwagi dodatkowe: –
8
Numer 3.
1. Nazwa przedmiotu: Antropologia kultury i literatury
2. Kod przedmiotu:
5. Rok i semestr: rok III, semestr 5
11.Wykładowca (wykładowcy): pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury
12. Wymagania wstępne: wiedza o kulturze na poziomie programu realizowanego w liceum
ogólnokształcącym
13. Cel nauczania:
 Student poznaje najważniejsze szkoły i metody badań antropologicznych. Powinien stać
się świadomym uczestnikiem procesów tworzenia wspólnot znakowych i
komunikacyjnych we współczesnym świecie.
 Otrzymuje podstawowe przygotowanie do aktywnego i twórczego odbioru tekstów
kultury.
 Uczy się rozumieć zjawiska występujące w innych kręgach kulturowych i brać udział w
globalnym systemie wymiany wartości.
 Antropologia kultury. Główne pojęcia. Problemy tożsamości. Dyskursy międzykulturowe.
Antropologia słowa. Etnografia mowy.
 Wartość, norma, wzór kultury. Obrzędy, rytuały, obyczaje.
 Kultura w perspektywie ujęć komunikacyjnych. Informacja. Język. Kod. Sytuacje
komunikacyjne. Gry językowe. Interpretacje. Procesy odbioru. Przenikanie kultur. Media.
 Kultura i społeczeństwo: struktury, zróżnicowania, hierarchie. Statusy. Role. Instytucje
totalne. Communitas. Liminalność - „ludzie progu”. Społeczeństwa wielokulturowe
(otwarte i zamknięte). Wspólnoty znakowe. Feminizm, Subkultury.
 Przestrzeń jako odległość, opór, bariera, organizacja, wartość, znak etc. Układ kultury.
Kultury miejsc i kultury mediów. Ośrodek. Region. Centrum i peryferie. Kresy. „Duże” i
„małe ojczyzny”. Globalizacja. Kultura narodowa. Kultura ludowa - folklor i
folkloryzacja. Nacjonalizm. Wykorzenienie.
15. Metody i formy oceny pracy studenta: egzamin ustny.
(bibliografia uzupełniająca – pięć pozycji do wyboru)
9
Wykaz lektur
(zakres: Antropologia kultury)
Benedict R., Wzory kultury. Warszawa 1966.
Birket-Smith K., Ścieżki kultury. Warszawa 1974.
Bogatyriew P. G., Semiotyka kultury ludowej, przekł. I. Klinger, Warszawa 1975.
Bolter J. D., Człowiek Turinga. Kultura Zachodu w wieku komputera, Warszawa 1990.
Bourdieu P., Reguły sztuki, przekł. A. Zawadzki, Kraków 2001.
Brozi K. J.: Antropologia wartości, Lublin 1994.
Buber M., Problem człowieka, przekł. R. Reszke, Warszawa 1993.
Buchowski M. (wyb.), Amerykańska antropologia kognitywna, Warszawa 1993;
Buchowski M., Burszta W. J., O założeniach interpretacji antropologicznej, Warszawa 1991.
Burszta W. J., Antropologia kultury, Poznań 1998;
Burszta W. J., Wymiary antropologicznego poznania kultury, Poznań 1992;
Burszta W. J., Piątkowski K., O czym opowiada antropologiczna opowieść, Warszawa 1994.
Cassirer E.: Esej o człowieku. Wstęp do filozofii i kultury, przekł. A. Staniewska.
Warszawa 1971.
Cocchiara G., Dzieje folklorystyki w Europie. Warszawa 1971.
Dobek-Ostrowska B. (red.), Nauka o komunikowaniu. Podstawowe orientacje teoretyczne. Wrocław
2001.
Dobek-Ostrowska. B. (red.), Współczesne systemy komunikowania. Wrocław 1997.
Duszak A., Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa. Warszawa 1998.
Eliade M., Sacrum, mit, historia, przekł. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1974.
Firth R., Społeczności ludzkie, przekł. J. Dunin, Warszawa 1965.
Fiske J., Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem, Wrocław 1999.
Freud Z., Człowiek, religia, kultura, Warszawa 1967.
Freud Z., Poza zasadą przyjemności. Warszawa 1975.
Freud Z., Kultura jako źródło cierpień, Warszawa 1992.
Głowiński M. (red), Symbole i symbolika. Warszawa 1990.
Godzic W., Oglądanie i inne przyjemności kultury popularnej, Kraków 1996.
Golka M., Kultura jako system, Poznań 1992.
Greimas A., Leach E., Rytuał i narracja, przekł. M. Buchowski i in., Warszawa 1989.
Gwóźdź A., Krzemień-Ojak S. (red.), Intermedialność w kulturze końca XX wieku, Białystok 1998.
Gwóźdź A., Obrazy i rzeczy. Film między mediami, Kraków 1997.
Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego. Warszawa 1999.
Hall E. T., Ukryty wymiar, Warszawa 1997.
Hauser A., Społeczna historia sztuki i literatury, Warszawa 1974.
Hopfinger M., Kultura współczesna - audiowizualność. Warszawa 1985.
Janus E., Mayenowa M. R.: (wyb., oprac.), Semiotyka kultury, Warszawa 1977.
Jung C. G., Archetypy i symbole, przekł. J. Prokopiuk, Warszawa 1981.
Kalaga W., Mgławice dyskursu, Kraków 1997.
Kapciak A., Korporowicz L., Tyszka A. (red.), Komunikacja międzykulturowa, Warszawa 1996.
Kempny M., Antropologia bez dogmatów - teoria społeczna bez iluzji, Warszawa 1994.
Kempny M., Nowicka E. (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, Warszawa 2003.
Kempny M., Nowicka E. (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, Kontynuacje.
Warszawa 2004.
Kluszczyński R. W., Film -wideo - multimedia. Sztuka ruchomego obrazu w erze
elektronicznej,Warszawa 1999.
Kluszczyński R. W., Społeczeństwo informacyjne. Cyberkultura. Sztuka multimedialna, Kraków 2001.
Kłoskowska A. (red.), Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze, Wrocław 1991 [Encyklopedia Kultury
Polskiej XX wieku].
10
Kłoskowska A., Kultura masowa, Warszawa 1964.
Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 1983.
Kołakowski L., Cywilizacja na ławie oskarżonych. Warszawa 1990.
Krąpiec M. A., U podstaw rozumienia kultury. Lublin 1991.
Kroeber A. L., Istota kultury, przeł. P. Sztompka, Warszawa 1973.
Kuper A., Między charyzmą i rutyną. Antropologia brytyjska 1922-1982, przekł. K. Kaniowska, Łódź
1987.
Lévi-Strauss C., Antropologia strukturalna, przekł. K. Pomian, Warszawa 1973.
Lévi-Strauss C., Myśl nieoswojona, przekł. A. Zajączkowski, Warszawa 1968.
Linton R., Kulturowe podstawy osobowości, przekł. A. Jasińska-Kania, Warszawa 1975.
Lipski A., Łęcki K., Perspektywy socjologii kultury artystycznej, Warszawa 1992.
Lyotard J.-F., Kondycja ponowoczesna, Warszawa 1997.
Malinowski B., Szkice z teorii kultury, Warszawa 1958.
McLuhan M., Wybór pism, przekł. K. Jakubowicz, Warszawa 1975.
Miczka T., O zmianie zachowań komunikacyjnych. Konsumenci w nowych sytuacjach
audiowizualnych, Katowice 2002.
Nowicka E., Świat człowieka - świat kultury, Warszawa 2002.
Ong W. J., Oralność i piśmienność, Warszawa 1992.
Paluch A., Mistrzowie antropologii społecznej. Warszawa 1990.
Pietraszko S.(red.), Przedmiot i funkcje teorii kultury, Wrocław 1982.
Polony L. (red.)., Muzyka w kontekście kultury. Warszawa 1978.
Preis-Smith A. (red., przekł), Kultura, tekst, ideologia. Kraków 2004.
Rosner K., Hermeneutyka jako krytyka kultury, Warszawa 1991.
Sapir E., Kultura, język, osobowość, przekł. B. Stanosz, Warszawa 1978.
Sokolewicz Z., Wprowadzenie do etnologii, Warszawa 1974.
Strinati D., Wprowadzenie do kultury popularnej, przekł. W. J. Burszta, Poznań 1998.
Suszczyński Z., Słowo w kulturze mediów, Białystok 1999.
Szacki J., Tradycja, Warszawa 1971.
Wilkoszewska K., Piękno w sieci. Estetyka a nowe media, Kraków 1999.
Wysłouch S., Literatura a sztuki wizualne, Warszawa 1994.
Zamiara K. (red.), O kulturze i jej badaniu, Warszawa 1985.
Żółkiewski S., Hopfinger M. (red.), Kultura, komunikacja literatura, Wrocław 1976.
Żółkiewski S., Teksty kultury, Warszawa 1988.
11
Numer 4.
1. Nazwa przedmiotu: Historia sztuki
2. Kod przedmiotu:
5. Rok i semestr: rok II, semestr 4.
9. Liczba godzin w semestrze: 30
11. Wykładowcy: pracownicy Instytutu Sztuk Pięknych
12. Wymagania wstępne: –
13. Cel nauczania:
 synkretyzacja wiedzy o kształtowaniu kultury artystycznej w Europie, głównych prądach
estetycznych;
 kształcenie umiejętności analizy dzieła plastycznego.
 Zakres dyscypliny, cel i metody badań;
 przegląd epok rozwoju sztuki polskiej w szerokim kontekście europejskim;
 style, ich charakterystyka; wybitne dzieła;
 problem elektryzmu w sztuce;
 zagadnienie oceny dzieła sztuki.
15. Metody i formy oceny pracy studenta: egzamin ustny
16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:
albumy, materiały multimedialne, słowniki specjalistyczne
Bochnak A., Zarys dziejów polskiej historii sztuki, Kraków 1948, cz. XXII, (Historia nauki
polskiej w monografiach).
Małkiewicz A., Z dziejów polskiej historii sztuki. Studia i szkice, Kraków 2005.
3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia
13. Cel nauczania: jak przy wykładzie
14. Program nauczania: zharmonizowany z programem wykładów
15. Metody i formy oceny pracy studenta: ocena bieżąca na zajęciach
16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: jak przy wykładzie
Kartę przedmiotu oprac. dr Grażyna Ryba.
12
Numer 5.
1. Nazwa przedmiotu: Semiotyka tekstów kultury
2.
Kod przedmiotu:
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Formuła przedmiotu: wykład
Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem
Rok i semestr: rok II, semestr 3.
Poziom przedmiotu: zaawansowany
Liczba godzin w semestrze: 15
Wykładowcy: pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury
Wymagania wstępne: znajomość zagadnień związanych z nauką o kulturze.
13.
Cel nauczania: Student nabywa w wyniku zaliczenia przedmiotu następujące
kompetencje i umiejętności:
potrafi zastosować metody analizy semiotycznej w badaniach nad kulturą symboliczną;
potrafi odkrywać wielopoziomowość tekstów kulturowych i wykazać zróżnicowanie
kodów kulturowych;
zna teoretyczne źródła semiotyki kultury (Ch. S. Peirce, F. de Saussure, E. Cassirer).



 Pole semantyczne kultury. Symbol. Mit. Schemat Jakobsona. Semiosfera. Rzeczy i znaki.
Struktury znaczące.
 Teksty kultury. Klasyfikacje tekstów. Techniki analizy semiotycznej.
 Przekład intersemiotyczny.
 Zastosowanie semiotyki do badań nad folklorem, mitem, życiem codziennym.
 Modele świata. Wtórne systemy modulujące.
 Funkcje semiotyczne (Peirce, Toporow, Iwanow, Łotman, Barthes, Todorov, Greimas,
Kristeva, Eco).
15. Metody i formy oceny pracy studenta: obecność na wykładach, udział w dyskusji.
3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia
4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem
11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury
13
12. Wymagania wstępne: znajomość podstawowych zagadnień programowych realizowanych
z zakresu wiedzy o kulturze.
13. Cel nauczania: student nabywa w wyniku zaliczenia przedmiotu następujące kompetencje
i umiejętności:
 zna dyscypliny semiotyki i metody semiotyczne,
 potrafi określić przeprowadzić analizę i interpretację różnych dzieł sztuki, rozumie
pojęcie znaku, potrafi określić jego funkcję w wybranym dziele sztuki.
 Semiotyka i jej przedmiot. Dyscypliny badawcze i metody semiotyczne.
 Znak w ujęciu semantycznym i pragmatycznym. Rodzaje znaków.
 Charakter znakowy kultury, przekaz kulturowy, kultura – język – komunikacja.
 Obraz jako komunikat. Komunikowana w dziele sztuki wizja świata jako wartość
estetyczna.
 Symbolika myśli, obrzędu i sztuki.
 Semiotyka sceny.
 Poezja na ekranie jako nowy gatunek filmowego dokumentu ( np. Tryptyk rzymski Jana
Pawła II).
 Przekład intersemiotyczny – ćwiczenia w projektowaniu wybranych propozycji analizy
związków literatury z muzyką, filmem, malarstwem, rzeźbą, architekturą.
14. Metody i formy oceny pracy studenta: obecność na ćwiczeniach, aktywność, udział w
dyskusji, przygotowanie projektu uwzględniającego opis wybranego dzieła
sztuki jako złożonych struktur semantycznych . Termin zapisu na ćwiczenia –
pierwsze zajęcia organizacyjne. Termin oddania projektów – dwa tygodnie
przed ostatnimi zajęciami w semestrze.
16. Uwagi dodatkowe: termin rejestracji na zajęcia – pierwszy wykład.
Wykaz lektur
(zakres: Semiotyka tekstów kultury)
Literatura zalecana do wykładów:
Bajburin A., Semiotyczne aspekty funkcjonowania rzeczy, [w:] „Konteksty”1998/3-4,, s. 109-118.
Bal-Nowak M., Mit jako forma symboliczna w ujęciu Ernesta A. Cassirera, Kraków 1996.
Barthes R., Imperium znaków, przeł. A. Dzidek. Warszawa 1999.
Beneveniste E., Semiologia języka, przeł. K. Falicka, [w:] Znak, styl, konwencja, red. M. Głowiński,
Warszawa 1977.
Bogatyriew P. Funkcje stroju ludowego na obszarze morawskosłowackim, [w:] tegoż, Semiotyka
kultury, 1979, s. 163-233.
Bondanella P., Umberto Eco. Semiotyka. Literatura. Kultura masowa, przeł. M. P. Markowski,
Warszawa 1997.
Czaja D., Krzesło. Szkic do portretu, [w:] Czaja D., Sygnatura i fragment
Buczyńska-Garewicz H., Semiotyka Pirce`a, Warszawa 1994.. Narracje antropologiczne, Warszawa
2004, s. 229 – 253.
Eco U., Partyzantka semiologiczna, [w:] Semiologia życia codziennego, przeł. J. Ugniewska,
Warszawa 1998.
14
Eco U., Pejzaż semiotyczny, przeł. A. Weinsberg, Warszawa 1972.
Film w ogrodzie sztuk, red. S. Bobowski, Wrocław 2006 (Studia Filmoznawcze).
Głowiński M., Poetyka wobec tekstów nieliterackich, [w:] tegoż, Poetyka i okolice, Warszawa 1992.
Guiraud P., Semiologia, Warszawa 1974.
Hawkes T., Strukturalizm i semiotyka, Warszawa 1988.
Jung C.G., Archetypy i symbole, przeł. J.Prokopiuk, Warszawa 1981
Komendziński T., Znak i jego ciągłość. Semiotyka C.S. Peirce`a między percepcją i recepcją, Toruń
1996.
Krajewski M., Co dziś konsumujemy? Socjologia przedmiotów, [w:] Konsumpcja – istotny wymiar
globalizacji kulturowej, red. A. Jawłowska, M. Kempy, Warszawa 2005, s. 221-229.
Krajewski M., W stronę socjologii przedmiotów, [w:] W cywilizacji konsumpcyjnej, red. Golka M,
2004 s. 43 – 56.
Książek – Konicka H., Semiotyka i film, Wrocław 1980.
Łotman J., Struktura tekstu artystycznego, przeł. A. Tanalska, Warszawa 1984.
Łotman J., Semiotyka filmu, przeł. J. Faryno, T. Miczka, Warszawa 1983.
Markiewicz H., Pytania do semiotyków (literatury), [w:] Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa,
Warszawa 1989.
Okoń W., Malarstwo a literatura – problemy badawcze, [w:] Wobec sztuki. Historia-krytyka – teoria,
red. E.Wolicka, P.Kosiewski, Lublin 1992.
Panas W., W kręgu metody semiotycznej, Lublin 1991.
Poprzęcka M., Czas wyobrażony. O sposobach opowiadania w polskim malarstwie XIX wieku (rozdz. :
Porównawcze badania sztuki i literatury), Warszawa 1986.
Semiotyka dziś i wczoraj. Wybór tekstów, red. J. Pelc, L. Koj, Wrocław 1991.
Uspieński B., Historia i semiotyka, przeł. B. Żyłko, Gdańsk 1998.
Uspieński B., Łotman J., O semiotycznym mechanizmie kultury, [w:] Semiotyka kultury, red. Janus E.,
Mayenowa M.R., Warszawa 1977.
Uspieński B., Łotman J., Mit – imię – kultura, Gdańsk 1998.
Wallis O., O znakach ikonicznych, [w:] Sztuki i znaki, Warszawa 1983.
Z zagadnień semiotyki sztuk masowych, red. A. Helman, Hopfinger M., Książek-Konicka H.,
Wrocław 1977.
Weber M., „Obiektywność” poznania w naukach społecznych, [w:] Problemy socjologii wiedzy, red
A. Chmielnicki i in., Warszawa 1985.
Ziemiańska - Sapija D., Semiotyka szkoły tartuskiej jako nauka o kulturze, Warszawa 1987.
Ziomek J., Symbol wśród tekstów kultury, [w:] tegoż, Prace ostatnie, Warszawa 1994.
Żegleń U. M., Wprowadzenie do semiotyki teoretycznej i semiotyki kultury, Toruń 2000.
Literatura zalecana do ćwiczeń:
Bogdanowicz P., Człowiek i przestrzeń, Warszawa 1998.
Bogdanowicz P., Człowiek i sztuka, Warszawa 1992.
Człowiek w świecie znaczeń, red. T. Buksiński, Warszawa 1991.
Drabarek B., Rowińska I., Stachowicz A., Szkoła analizy tekstów kultury, Warszawa 1999.
Film w ogrodzie sztuk, red. S. Bobowski, Wrocław 2006.
Grodziński E., Paradoksy semantyczne, Wrocław 1983.
Helman A, WilkE., Problemy semiotyczne filmu, Katowice 1980.Żółkiewski S., Nauka o kulturze i
semiotyka, „Teksty” 1973 nr 3.
Helman A., Historia semiotyki filmu, t.1, Warszawa 1991.
Hołówka T., Uwagi o konwencjonalności znaków, „Studia Semiotyczne” 1981, t.11.
Koj L., Myśl i znak, Białystok 1990.
Kmita J., Kultura i poznanie ( rozdz.: V), Warszawa 1985.
Książek- Szczepanikowa A., Od obrazka do wideoklipu, Kielce 1999.
Langer S.K., Nowy sens filozofii. Rozważania o symbolach myśli, obrzędu i sztuki, tłum. A.H.
Bogucka, Warszawa 1976.
Marzec A., Ze słowa na obraz. Lektury szkolne na ekranie, Kraków 1996.
Sztuka w świecie znaków, wybrał B. Żyłko, Gdańsk 2002.
15
Wallis M., Świat sztuki i świat znaków, „Estetyka” 1961, t.2.
Wallis M., Uwagi o symbolach, „Studia Semiotyczne” 1979, t.7.
Wallis M., Ikoniczność „Studia Semiotyczne” 1979, t.9.
Wallis M., Sztuki i znaki. Pisma semiotyczne, Warszawa 1983.
Wysłouch S., Literatura i semiotyka, Warszawa 2001.
Żegleń M. U., Wprowadzenie do semiotyki teoretycznej i semiotyki kultury ( rozdz. Semiotyka i jej
przedmiot, Znak, Język porozumiewania się i kultura), Toruń 2000.
Żółkiewski S., Kultura, socjologia, semiotyka kultury, Warszawa 1979.
Żółkiewski S., Niektóre problemy semiotyki kultury, „Studia Semiotyczne”1975, t. VI.
16
Numer 6a.
1. Nazwa przedmiotu: Analiza dzieła filmowego i teatralnego
2. Kod przedmiotu:
3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe
11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Literatury Polskiej XX Wieku
12. Wymagania wstępne: znajomość podstawowych pojęć z wiedzy o teatrze; świadomość
miejsca teatru w świecie widowisk; umiejętność pisania recenzji w
oparciu o edukację teatralną na niższych etapach szkolnictwa (lekcje
języka polskiego i wiedza o kulturze).
13. Cel nauczania:
 zapoznanie się z tradycją dramatycznego i niedramatycznego teatru Zachodu oraz z
teatrem pozaeuropejskim;
 zdobycie przez studentów wiedzy o strukturze i środkach wyrazu dzieła teatralnego;
 kształcenie umiejętności analizy i interpretacji dzieła teatralnego.
 Rozważania na temat kulturowej genezy oraz rozwoju teatru Zachodniego i
pozaeuropejskiego.
 Istota sztuki teatru.
 Tworzywa sztuki i teatr jako sztuka autonomiczna.
 Sposób istnienia dzieła teatralnego – interakcja widz-aktor.
 Istota przeżycia teatralnego.
 Teatralna teoria teatru.
 Przemiany przestrzeni teatralnej.
 Niedramatyczne gatunki teatralne Zachodu.
 Teatr muzyczny.
 Teatr tańca.
 Teatr lalek.
 Teatr pozaeuropejski.
 Tworzywo dzieła teatralnego.
 Poznanie podstawowych zasad odbioru dzieła teatralnego, możliwości wykorzystania
spektaklu teatralnego w praktyce szkolnej.
 Teoretyczne problemy analizy i interpretacji.
 Analiza wybranego dzieła teatralnego.
15. Metody i formy oceny pracy studenta: przedmiot kończy się zaliczeniem.
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest systematyczny i aktywny udział w
zajęciach (nieobecności student zalicza podczas konsultacji) oraz
przedstawienie pisemnej analizy i interpretacji (lub recenzji analitycznokrytycznej) spektaklu.
17
Lektury obowiązkowe:
Arystoteles, Poetyka (wybrane fragmenty).
Artaud A., [Oczyszczenie] powyższe artykuły [w:] Wiedza o kulturze, cz. III Teatr w kulturze, oprac.
W. Dudzik, L. Kolankienkiewicz, Warszawa 1994, s. 281-335
Aslan A., Aktor XX wieku.
Balcerzan E., Z. Osiński, Spektakl teatralny w świetle teorii informacji [w:] Problemy teorii dramatu i
teatru, red. J. Degler, Wrocław 1988.
Gouhier H., Istota teatru, „Pamiętnik Literacki” 1976 nr 2.
Hausbrandt A., Pochodzenie i cechy sztuki teatralnej [w:] Elementy wiedzy o teatrze,
Warszawa 1990.
Hutnikiewicz A., Czy dramat jest dziełem literackim?, [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, red. J.
Degler, Wrocław 1988.
Kijowski A.T., Chwyt teatralny, [w:] tegoż Chwyt teatralny, Warszawa 1982, s. 79-89.
Kijowski A.T., Twarze i maski [w:] tegoż: Chwyt teatralny.
Kosiński D. (i inni), Słownik wiedzy o teatrze, Bielsko-Biała 2007 (wybrane rozdziały).
Kowzan T., Znak w teatrze [w:] Problemy wiedzy o dramacie i teatrze.
Plessner H., Przyczynek do antropologii aktora, [w:] tegoż: Pytanie o conditio humana.
Skwarczyńska S., Teatralna teoria dramatu [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler,
Wrocław 1988.
Sławińska I., Odczytanie dramatu [w:] Genologia polska; tejże: Główne problemy struktury dramatu
[w:] Problemy teorii dramatu i teatru.
Souriau E., Sześcian i kula [w:] Wiedza o kulturze cz. III Teatr w kulturze, oprac. W.
Dudzik, L. Kolankienkiewicz, Warszawa 1994, s. 213-222.
Teatr Widowisko, Warszawa 2000 (rozdziały: Teatr autorski. Teatr ubogi. Teatry
studenckie. Teatr alternatywny).
Lektury uzupełniające:
Adamski J., Wstęp do teatrologii, Warszawa 1996 (wybrane rozdziały).
Koniński D., Słownik teatru, Kraków2006 (wybrane hasła).
Nicoll A., Dzieje teatru, Warszawa 1977 (wybrane rozdziały).
Orzechowski E., Kilka lekcji o teatrze, Kraków 1995 (wybrane rozdziały).
Pavis P., Słownik terminów teatralnych, Wrocław-Warszawa-Kraków 1998 (wybrane hasła).
Raszewski Z., Krótka historia teatru polskiego, Warszawa 1990 (wybrane rozdziały).
2.
Wymagania wstępne: znajomość podstawowych pojęć z wiedzy o filmie, głównie
„języka filmu”, twórców filmu, umiejętność pisania recenzji w oparciu o
edukacje filmową na niższych etapach szkolnictwa (lekcje języka polskiego i
wiedza o kulturze).
3. Cel nauczania:
 Zdobycie przez studentów wiedzy o strukturze i środkach wyrazu dzieła filmowego,
 kształcenie umiejętności analizy i interpretacji dzieła filmowego uwzględniającej rolę kina
gatunków we współczesnym filmie.
 Rozważania na temat kulturowej genezy oraz rozwoju filmu, podstawowych zasad
odbioru dzieła filmowego, możliwości wykorzystania filmu w praktyce szkolnej.
18




Tworzywo dzieła filmowego, język filmu (m.in.: montaż, figury stylistyczne narracji
filmowej, dźwięk...).
Genologia filmowa.
Teoretyczne problemy analizy i interpretacji.
Analiza wybranego dzieła filmowego.
5. Metody i formy oceny pracy studenta: przedmiot kończy się zaliczeniem.
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest systematyczny i aktywny udział w zajęciach
(nieobecności student zalicza podczas konsultacji) oraz przedstawienie pisemnej
analizy i interpretacji (lub recenzji analityczno-krytycznej) filmu.
a)
Płażewski J., Historia filmu: 1895-2000, Warszawa 2001 lub Historia filmu dla każdego, wyd. dow.;
tu rozdziały: I. Okres prymitywów i kina jarmarcznego (1895-1900), II Film wypracowuje sobie
własny język (1908 – 1918), III Wielkie lata filmu niemego (1918-1930).
Płażewski J., Język filmu, Warszawa 1982, rozdz. Montaż, próba definicji i podziału.
Plisiecki J., Film i sztuki tradycyjne, Lublin 1994 lub 1999.
Werner A., To jest kino. Warszawa 1999.
b)
Przylipiak M., Kino stylu zerowego, tu : Gatunki i autorzy (rozdz. 12, 13, 14), Symbole, symbole
(rozdz. 15).
Kino gatunków, red. A. Helman, Kraków 1991,tu: Wstęp.
Kino gatunków wczoraj i dziś, red. K. Loska, Kraków 1998.
Wokół kina gatunków, red. K. Loska, Kraków 2001.
c)
Analizy i interpretacje - film polski, red. A. Helman, T. Miczka
Analizy i interpretacje - film zagraniczny, jw.
Lewicki B., O analizie dzieła filmowego, Kino i telewizja, red. B. Lewicki,
Plisiecki J., Analiza i interpretacja filmu „Barwy ochronne” Krzysztofa Zanussiego, [w:] Film i sztuki
tradycyjne...
Sztuka filmowej interpretacji, Antologia przekładu, red. W. Godzic, Kraków 1988 i następne.
Lektury zalecane:
Autorzy kina europejskiego, red. G. Stachówna, Kraków 2003
Autorzy kina europejskiego II, red. A. Helman i A. Pitrus, Kraków 2005
Drabek B., Rowińska J., Dzieło filmowe jako tekst kultury, Kielce 2006
Encyklopedia kina. Red. T. Lubelski, Biały Kruk,2003.
Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Film, kinematografia, red. E. Zajička, Warszawa 1994.
Filler W., Piotrowski L., Poczet aktorów polskich. Od Solskiego do Lindy.
Haltof M., Kino lęków, Kielce 1992.
Haltof M., Kino polskie. Przeł. M. Przylipiak, Gdańsk 2004
Helman A., Słownik terminów filmowych, t. 1-10. Wrocław 1991.
Hendrykowski M., Słownik terminów filmowych. Poznań 1994.
Kino według Alicji, red. W. Godzic, T. Lubelski, Kraków 1995.
Lewandowski J. F., Wielkie kino. 150 filmów, które musisz zobaczyć, Katowice 2006.
Mistrzowie kina europejskiego, red. K. Sobotka, Łódź 1996
19
Morin E., Kino i wyobraźnia, Warszawa 1975, rozdz. Czar obrazu, Dusza kina.
Odwieczne od nowa. Wielkie tematy w kinie przełomu wieków, red. T. Lubelski, Kraków 2004
Plisiecki J., Metodyka pracy z filmem wśród dzieci i młodzieży, Warszawa 1990.
Przylipiak M., Szyłak J., Kino najnowsze, Znak 1999.
Przestrzenie tożsamości we współczesnym kinie europejskim, red. B. Kita, Kraków 2006
Robertson P., Guinnessa księga filmu, tłum. M. Tyszowiecka, Warszawa 1994.
Salt B., Styl i technologia filmu, Warszawa 2003
Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Literatury Polskiej XX Wieku.
20
Numer 6b.
1. Nazwa przedmiotu: Analiza dzieła plastycznego
2. Kod przedmiotu:
3. Formuła przedmiotu: ćw. audytoryjne
13. Cel nauczania:
 kształcenia wrażliwości artystycznej;
 pogłębianie umiejętności analizy dzieła malarskiego: obrazu, rzeźby, rysunku itd.
 Uwagi o cechach dzieła sztuki. Interpretacja jako rodzaj przekładu. Struktura dzieła sztuki
– odkrywanie sensów ukrytych w kompozycji malarskiej. Analiza porównawcza dzieł
dawnych i współczesnych. Problem światła w sztuce na przykładzie wybranych dzieł.
Malarstwo metaforyczne: Piero Della Francesca – projekcja filmu z cyklu Ogród
barbarzyńcy na motywach twórczości Zbigniewa Herberta.
 Doświadczenie czasu w sztuce – mijanie i trwanie czyli o paradoksach czasu. Sposoby
przedstawiania czasu w sztukach plastycznych. Martwa natura jako gatunek artystyczny.
Statyka przedmiotu, kategorie przedmiotów i treści symboliczne. Funkcjonowanie
przedmiotów w kontekście temporalnym. Vermeer van Delft – analiza dzieł artysty
(projekcja filmu i pokaz reprodukcji).
 Status rynku na tle innych dziedzin sztuki. Rysunek formą autonomicznej wypowiedzi
twórczej, dziedzina sztuki będąca najbardziej bezpośrednim wyrazem indywidualności
twórcy. Historia rysunku i jego funkcje. Rysunek – ukryta linia egzystencji. Poszukiwanie
definicji dla specyficznego świadectwa twórczego. Rysunki Tadeusza Kantora (projekcja
filmu). Imprezy artystyczne poświęcone współczesnemu rysunkowi – przegląd katalogów
i pokaz reprodukcji.
15. Metody i formy oceny pracy studenta: ocena bieżąca w trakcie zajęć
Arnheim R., Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, Warszawa 1978.
Białostocki J., Refleksje i syntezy ze świata sztuki, Warszawa 1987.
Disegno – rysunek, u źródeł sztuki nowoczesnej, red. T. Żuchowski, S Dudzik, materiały z
sesji naukowej w Toruniu, 26-27.2000.
Eliade M., Obrazy i symbole. Szkice o symbolizmie magiczno-religijnym, Warszawa 1998.
Gadamer H.G., Aktualność piękna, Warszawa 1993.
Gołaszewska M., Estetyka rzeczywistości, warszawa 1984.
21
Gombrich E. H., W poszukiwaniu historii kultury, [w:] Pojęcia, problemy, metody
współczesnej nauki o sztuce, wybór J. Białostocki, Warszawa 1976.
Ingarden R., Studia z estetyki, Warszawa 1966.
Kandyński W., O duchowości w sztuce, Łódź 1996.
Kandyński W., Punkt i linia a płaszczyzna, Warszawa 1986.
Lurker M., Przesłanie symboli, Kraków 1994.
Marleau-Ponty M., Oko i umysł. Szkice o malarstwie, Gdańsk 1996.
Panofsky E., Studia z historii sztuki, Warszawa 1971.
Read H., O pochodzeniu formy w sztuce, Warszawa 1973.
Stearling Ch., Martwa natura, Warszawa 1998.
Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1975.
Weil S., Świadomość nadprzyrodzona, Warszawa 1996.
Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Instytutu Sztuk Pięknych.
22
Numer 6c.
1. Nazwa przedmiotu: Analiza dzieła muzycznego
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Kod przedmiotu:
Formuła przedmiotu: ćwiczenia audytoryjne
Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem z oceną
Rok i semestr: rok III, semestr 5.
Poziom przedmiotu: podstawowy
Liczba godzin w semestrze: 15
Wykładowcy: mgr Barbara Tajchman
Wymagania wstępne: –
13. Cel nauczania:
 zapoznanie słuchaczy z dawną i współczesną kulturą muzyczną;
 pojęcie muzyki artystycznej i muzyki rozrywkowej;
 kształcenie umiejętności słuchania i mówienia o muzyce;
 kształcenie umiejętności wkomponowywania wiedzy o muzyce w kontekst kulturowy
różnych epok;
 uczestnictwo w ważnych wydarzeniach kulturalnych (koncerty filharmoniczne, filmy
muzyczne: Amadeusz i Kopia mistrza);
 ogólna orientacja w kulturze muzycznej;
 umiejętność wykorzystania wiedzy o kulturze muzycznej w pracy polonisty.
14.
Program nauczania:
 Przygotowanie do uczestnictwa w koncertach filharmonicznych i operowych; zapoznanie
słuchaczy z osobą i twórczością L. van Beethovena, prezentacja i analiza IX symfonii,
zaproszenie na koncert tego utworu do Filharmonii Rzeszowskiej oraz do kina na film
Agnieszki Holland o L. van Beethovenie pt. Kopia mistrza.
 Szkolnictwo muzyczne dawniej i dziś: edukacja muzyczna polskich kompozytorów
romantycznych (Fryderyk Chopin i Stanisław Moniuszko); zapoznanie się z drogą
kształcenia rosyjskich kompozytorów; prezentacja wybranych utworów Chopina i
Moniuszki oraz Obrazków z wystawy M. Musorgskiego. Wspólne uczestnictwo w
koncercie filharmonicznym.
 Opera i oratorium. Teatr i dramat muzyczny: budowa opery: podział na akty i sceny, arie
i recytatywy, uwertura i finał. Opera włoska, francuska, niemiecka, polska i ich
charakterystyka. Słuchanie fragmentów oper: S. Moniuszko, Straszny dwór, C.M. Weber,
Wolny strzelec, Ch. Gounod, Romeo i Julia, G. Verdi, Hernani i Nabucco.
 Herbert von Karajan: 100-lecie urodzin. Przedstawienia operowe pod batutą Karajana: G.
Bizet Carmen – jako opera werystyczna, opis akcji dramatycznej; R. Wagner Tristan i
Izolda – jako dramat muzyczny.
 Balet i pantomima jako widowiska teatralno-muzyczne: główny środek wyrazu: taniec i
muzyka; muzyka specjalnie napisana do baletu: suity orkiestrowe Piotra Czajkowskiego:
Romeo i Julia, Jezioro łabędzie, Karola Szymanowskiego: Harnasie, Igora Strawińskiego
Ognisty ptak i Święto wiosny; utwór symfoniczny Wojciecha Kilara Krzesany,
wykorzystany do baletu.
23


Pieśń i piosenka – najpowszechniejsza forma muzyczna: pieśń artystyczna: F. Schubert
Śmierć i dziewczyna, Polna różyczka, T. Baird Sonety miłosne, S. Barańczak – jego teksty
poetyckie do muzyki cyklu 24 pieśni Podróż zimowa F. Schuberta; piosenka poetycka –
Ewa Demarczyk – utwory do słów K. K. Baczyńskiego i M. PawlikowskiejJasnorzewskiej; twórczość Jacka Kaczmarskiego;
piosenka popularna jako dział muzyki rozrywkowej; piosenki Whitney Houston, jazz i
blues, rock, techno, pop, disco polo, hip-hop jako zjawiska współczesnej kultury
muzycznej.
Podsumowanie zajęć. Rozmowa o książkach, audycjach muzycznych oraz krytyce
muzycznej: Mieczysław Tomaszewski Chopin i George Sand, Piotr Wierzbicki Życie z
muzyką; Paweł Beylin – eseje i artykuły muzyczne. Książki i artykuły wybrane przez
studentów.
15.
Metody i formy oceny pracy studenta: ćwiczenia w słuchaniu i opisywaniu muzyki;
wykorzystanie nagrań muzyki artystycznej różnych epok i współczesnej muzyki
rozrywkowej, a także dyskusja o otaczających nas zjawiskach muzycznych (kultura
muzyczna w mediach, konkursy, festiwale, nagrania, koncerty plenerowe); oglądanie
partytur muzycznych; elementy wiedzy o historii muzyki.
Student jest oceniany na podstawie aktywnego uczestnictwa w zajęciach.
16.
Zalecane lektury i materiały pomocnicze: –
Kartę przedmiotu oprac. mgr Barbara Tajchman.
24
Numer 7.
1. Nazwa przedmiotu: Literatura pośród sztuk
2. Kod przedmiotu:
3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia audytoryjne
7. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany
11. Wykładowcy: pracownicy Instytutu Filologii Polskiej UR
12. Wymagania wstępne: dobra znajomość literatury,
podstawowa znajomość historii kultury europejskiej.
13. Cel nauczania:
 nabycie przez uczestników podstawowych wiadomości z historii sztuki oraz historii
muzyki;
 zapoznanie studentów z problemami wzajemnego oświetlania się sztuk;
 kształcenie umiejętności opisu różnych dzieł sztuki (malarstwa, rzeźby, architektury,
muzyki, literatury) oraz dostrzegania pokrewieństw między nimi;
 kształcenie umiejętności analizy porównawczej;
 dostrzeganie ciągłości kultury europejskiej.
 wyobraźnia tekstu literackiego;
 klasyfikacja sztuk pięknych;
 łagodne i ostre wartości estetyczne;
 obrazy kosmosu w literaturze i sztukach plastycznych;
 ekfrazy, czyli o metodach literackich opisów obrazów malarskich;
 alegoria i symbol w literaturze oraz sztukach pięknych;
 związki literatury i architektury (na przykładzie gotyku);
 związki literatury i sztuki w dobie średniowiecza;
 związki literatury i sztuki w dobie renesansu;
 związki literatury i sztuki w dobie baroku;
 związki literatury i sztuki w dobie oświecenia;
 związki literatury i sztuki w dobie romantyzmu;
 związki literatury i sztuki w dobie pozytywizmu;
 literatura i sztuki piękne u końca XIX, w XX oraz na początku XXI wieku
(impresjonizm, postimpresjonizm, symbolizm, secesja, surrealizm, ekspresjonizm,
dadaizm, kubizm, abstrakcjonizm, socrealizm, pop-art, postmodernizm);
 jak słuchać muzyki? elementy dzieła muzycznego;
 barokowa polifonia; fugi muzyczne i literackie;
 muzyka absolutna, muzyka programowa (klasycyzm, romantyzm);
 muzyka XX w. i jej związki z literaturą;
 Jak czytać eseje o malarstwie?
25
15. Metody i formy oceny pracy studenta: zaliczenie z oceną (wymagania: czynne
uczestnictwo w zajęciach oraz lektura co najmniej 2 pozycji z różnych działów spisu
lektur); specjalność „Wiedza o kulturze” – egzamin (wymagania: problematyka zajęć oraz
szczegółowa znajomość co najmniej 5 pozycji ze spisu lektur, w tym co najmniej 3
pozycji z działów II i III).
16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: zob. wykaz lektur
Wykaz lektur
Zagadnienia ogólne (estetyka, historia sztuki, muzyki, teoria wyobraźni poetyckiej).
Albumy prezentujące twórczość wybranych artystów lub poszczególne prądy w historii sztuki.
Monografie wybranych kompozytorów lub kierunków w historii muzyki.
Alegoria, red. J. Abramowska, Gdańsk 2003.
Ałpatow Michał W., Historia sztuki, t. 1-4 (dowolne wydanie).
Bachelard Gaston, Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, Warszawa 1975.
Białostocki Jan, Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej naszej ery, Warszawa
2004 (lub wyd. wcześniejsze).
Cirlot Juan Eduardo, Słownik symboli, przeł. Ireneusz Kania, Znak, Kraków 2000.
Curtius Ernst Robert, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłumaczenie i opracowanie A.
Borowski, Kraków 1997.
Eco Umberto, Historia piękna, przeł. Agnieszka Kuciak, Poznań 2005.
Eco Umberto, Historia brzydoty, Poznań 2007.
Encyklopedia muzyczna. Część biograficzna, t. 1-8, Kraków 1986-2004.
Encyklopedia muzyki, red. A. Chodkowski, Warszawa 2006 (lub wyd. wcześniejsze).
Estreicher Karol, Historia sztuki w zarysie (dowolne wydanie).
Gołaszewska Maria, Estetyka pięciu zmysłów, Warszawa 1997.
Gołaszewska Maria, Zarys estetyki (dowolne wydanie).
Janicka Krystyna, Surrealizm, Warszawa 1985 (lub wyd. wcześniejsze).
Juszczak Wiesław, Postimpresjoniści, Warszawa 1985 (lub wyd. wcześniejsze).
Kępiński Zdzisław, Impresjonizm, Warszawa 1986 (lub wyd. wcześniejsze).
Kotula Adam, Krakowski Piotr, Sztuka abstrakcyjna, Warszawa 1977 (lub wyd. wcześniejsze).
Nowakowski Andrzej, Arnold Böcklin. Chwała i zapomnienie, Kraków 1994.
Poprzęcka Maria, Akademizm, Warszawa 1989 (lub wyd. wcześniejsze).
Poprzęcka Maria, Galeria. Sztuka patrzenia, Warszawa 2004.
Porębski Mieczysław, Kubizm. Wprowadzenie do sztuki XX wieku, Warszawa 1986.
Ripa Cesare, Ikonologia, przeł. I. Kania, Kraków 2002 (lub wyd. wcześniejsze).
Rynck Patrick de, Jak czytać malarstwo? Rozwiązywanie zagadek, rozumienie i smakowanie dzieł
dawnych mistrzów, przeł. P. Nowakowski, Kraków 2005.
Rzepińska Maria, Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, t. 1-2, Warszawa 1989 (lub
wyd. wcześniejsze).
Stern Henri, Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975.
Sztuka dzisiaj, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa, listopad 2001, red. M.
Poprzęcka, Warszawa 2002.
Świechowski Zygmunt, Nowak Lesław, Gumińska Bronisława, Sztuka romańska, Warszawa 1976.
Tatarkiewicz Władysław, Historia estetyki, t. I-III (dowolne wydanie).
Thompson Jon, Jak czytać malarstwo współczesne? Rozwiązywanie zagadek, rozumienie i
smakowanie dzieł mistrzów od Courbeta do Warhola, przeł. J. Holzman, Kraków 2006.
Tomkiewicz Władysław, Rokoko, Warszawa 2005 (lub wyd. wcześniejsze).
Wallis Mieczysław, Wybór pism estetycznych, wprowadzenie, wybór i oprac. T. Pękala, Kraków 2004.
Willet John, Ekspresjonizm, Warszawa 1976.
Wölfflin Heinrich, Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej,
przeł. D. Hanulanka, Gdańsk 2006.
26
Literatura a sztuki plastyczne.
Arnheim Rudolf, Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, przeł. J. Mach, Gdańsk
2004.
Awierincew Sergiej, Kolor w systemie średniowiecznego symbolizmu, „Literatura na Świecie” nr
12/1980.
Bałus Wojciech, Figury losu, Kraków 2002.
Bałus Wojciech, Mundus melancholicus. Melancholiczny świat w zwierciadle sztuki, Kraków 1996.
Baranowska Małgorzata, Surrealna wyobraźnia i poezja, Warszawa 1984.
Białostocki Jan, Refleksje i syntezy ze świata sztuki, Warszawa 1978.
Białostocki Jan, Malarstwo romantyczne w Polsce i w Europie, „Twórczość” 1976, nr 3 (368).
Białostocki Jan, Płeć śmierci, Gdańsk 1999.
Cieślak Robert, „Oko poety”. Poezja Tadeusza Różewicza wobec sztuk wizualnych, Gdańsk 1999.
Cieślak Robert, Poezja wobec kryzysu władzy wzroku. Studia o słowie, obrazie i percepcji, Szczecin
2006.
Citko Katarzyna, Wodnica, narcyz, studnia. Antropologiczna interpretacja wybranych symbolicznych
przedstawień z filmu Andrzeja Wajdy „Brzezina”, [w:] Idee, słowa, obrazy, Łódź 1992.
Czermińska Małgorzata, Ekfrazy w poezji Wisławy Szymborskiej, „Teksty Drugie” 2003, nr 2/3, s.
230-242.
Czermińska Małgorzata, Gotyk i pisarze. Topika opisu katedry, Gdańsk 2005.
Dziadek Adam, Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej poezji współczesnej,
Katowice 2004.
Guriewicz Aron, Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976.
Herbert Zbigniew, Barbarzyńca w ogrodzie (dowolne wydanie).
Herbert Zbigniew, Martwa natura z wędzidłem (dowolne wydanie).
Herbert Zbigniew, Labirynt nad morzem (dowolne wydanie).
Hocke Gustav René, Świat jako labirynt. Maniera i mania w sztuce europejskiej w latach 1520-1650 i
współcześnie, przeł. M. Szalsza, Gdańsk 2003.
Ikonografia romantyczna. Materiały Sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk,
Nieborów, 26-28 czerwca 1975 r., red. M. Poprzęcka, Warszawa 1977.
Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie), red. S. Balbus, A. Hejmej, J.
Niedźwiedź, Kraków 2004.
Kowalczykowa Alina, Józef Bachórz, Wiek XIX. Romantyzm-realizm. Materiały z dziejów sztuki – dla
liceów i gimnazjów, Warszawa 2001.
Kowalczykowa Alina, Obraz a literatura – oczami polonisty. Objaśnienia, Warszawa 1995.
Królikiewicz Grażyna, Terytorium ruin. Ruina jako obraz i temat romantyczny, Kraków 1993.
Kudelska Dorota, Juliusz Słowacki i sztuki plastyczne, Lublin 1997.
Łukasiewicz, Jacek, Grochowiak i obrazy, Wrocław 2002.
Mazurkiewicz Roman, Deesis. Idea wstawiennictwa Bogarodzicy i św. Jana Chrzciciela w kulturze
średniowiecznej, Kraków 2002.
Mazurkiewicz Roman, Kultura średniowiecza i renesansu. Materiały z dziejów sztuki – dla liceów,
Warszawa 1998.
Melbechowska-Luty Aleksandra, Sztukmistrz. Twórczość artystyczna i myśl o sztuce Cypriana
Norwida, Warszawa 2001.
Miczka Tadeusz, Inspiracje plastyczne w twórczości filmowej i telewizyjnej Andrzeja Wajdy, Katowice
1987.
Mocarska-Tycowa Zofia, Tropy przymierzy. O literaturze dziewiętnastowiecznej i miejscach jej
zbliżeń z malarstwem, Toruń 2005.
Mrowcewicz Krzysztof, Kultura baroku i klasycyzmu. Materiały z dziejów sztuki – dla liceów,
Warszawa 2000.
Mrowcewicz Krzysztof, Świat Biblii i kultura antyku. Materiały z dziejów sztuki – dla liceów,
Warszawa 1998.
Panofsky Erwin, Studia z historii sztuki, oprac. J. Białostocki, Warszawa 1971.
Pater Walter, Renesans. Rozważania o sztuce i poezji, Warszawa 1998.
Pelc Janusz, Słowo i obraz na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002.
Pogranicza i korespondencje sztuk. Studia, red. T. Cieślikowskiej i J. Sławińskiego, Wrocław 1980.
27
Poprzęcka Maria, Pochwała malarstwa. Studia z historii i teorii sztuki, Gdańsk 2000.
Praz Mario, Mnemosyne. Rzecz o powinowactwie literatury i sztuk plastycznych, przeł. W. Jekiel,
Warszawa 1981.
Purc-Stępniak Beata, Kula jako symbol vanitas. Z kręgu badań nad malarstwem XVII wieku, Gdańsk
2004.
Romantyzm. Studia nad sztuką drugiej połowy wieku XVIII i wieku XIX, [praca zbiorowa], Warszawa
1967.
Słowo i obraz. Materiały Sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Nieborów, 29
września - 1 października 1977 r., red. A. Morawińska, Warszawa 1982.
Stanisz Marek, Korespondencje sztuk w teorii i praktyce, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu
Rzeszowskiego, nr 10: Seria Filologiczna. Dydaktyka 2”, red. Z. Sibiga, Rzeszów 2003, s. 922.
Surrealizm. Teoria i praktyka literacka. Antologia, wybór i przekład A. Ważyk, Warszawa 1973.
Starzyński Juliusz, O romantycznej syntezie sztuk. Delacroix, Chopin, Baudelaire, Warszawa 1965.
Starzyński Juliusz, Romantyzm i narodziny nowoczesności. Stendhal, Delacroix, Baudelaire,
Warszawa 1972.
Śniecikowska Beata, Słowo – obraz – dźwięk. Literatura i sztuki wizualne w koncepcjach polskiej
awangardy 1918-1939, Kraków 2005.
Treści dzieła sztuki, materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Gdańsk, grudzień 1966,
Warszawa 1969.
Ut pictura poesis, red. M. Skwara i S. Wysłouch, Gdańsk 2006.
Walzel Oskar, O wzajemnym oświetlaniu się sztuk, przeł. E. Feliksiak, „Przegląd Humanistyczny”
1966, nr 4, s. 83-100.
Włodarski Maciej, Obraz i słowo. O powiązaniach w sztuce i literaturze XV-XVI wieku na przykładzie
„ars moriendi”, Kraków 1991.
Woźniakowski Jacek, Góry niewzruszone. O różnych wyobrażeniach przyrody w dziejach nowożytnej
kultury europejskiej, Kraków 1995 (lub wydania wcześniejsze).
Wyobraźnia średniowieczna, red. T. Michałowska, Warszawa 1996.
Wysłouch Seweryna, Literatura a sztuki wizualne, Warszawa 1994.
Wysłouch Seweryna, O malarskości literatury, [w:] tejże, Literatura i semiotyka, Warszawa 2001, s.
75-94.
Wysłouch Seweryna, Paradoksy reifikacji w literaturze i sztuce, [w:] tejże, Literatura i semiotyka,
Warszawa 2001, s. 142-160.
Z pogranicza literatury i sztuk, red. Z. Mocarska-Tycowa, Toruń 1996.
Zieliński Jan, Prolegomena do wirtualnego muzeum romantycznego poety, „Pamiętnik Literacki”
2001, z. 2, s. 79-107.
Zmysł wzroku, zmysł sztuki. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta. Materiały z Warsztatów
Herbertowskich w Oborach (jesień 2005), red. J. M. Ruszar, cz. I-II, Lublin 2006.
Literatura a muzyka.
Borkowska-Rychlewska Alina, Poema muzykalne. Studia o operze w Polsce w okresie romantyzmu,
Kraków 2006.
Einstein Alfred, Muzyka w epoce romantyzmu, przeł. M., S. Jarocińscy, Kraków 1983.
Golianek Ryszard Daniel, Muzyka programowa XIX wieku. Idea i interpretacja, Poznań 1998.
Hejmej Andrzej, Muzyczność dzieła literackiego, Wrocław 2002 (lub wyd. wcześniejsze).
Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych, red. A. Hejmej, Kraków 2002.
Poeci i ich muzyczny rezonans. Od Petrarki do Tetmajera. Studia, red.M.Tomaszewski, Kraków 1994.
Tomaszewski Mieczysław, Muzyka i literatura, [w:] Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J.
Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 1991, s. 579-588.
Tomaszewski Mieczysław, Muzyka w dialogu ze słowem. Próby, szkice, interpretacje, Kraków 2003.
Tomaszewski Mieczysław, Nad pieśniami Karola Szymanowskiego. Cztery studia, Kraków 1998.
Zakrzewski Bogdan, Bluszcz Tyrteusza i wawrzyn Leonidasa. O „Warszawiance” Delavigne’a,
Sienkiewicza, Kurpińskiego, Wrocław 1987.
Żak Stanisław, O kompozycji „Cudzoziemki” Marii Kuncewiczowej, „Ruch Literacki” 1970, z. 1.
W porozumieniu z prowadzącymi zajęcia można również uzgodnić inne lektury.
Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Literatury Romantyzmu i Pozytywizmu.
28
Numer 8.
1. Nazwa przedmiotu: Historia języka polskiego
2. Kod przedmiotu:
11. Wykładowcy: dr Małgorzata Kułakowska, dr Agnieszka Myszka,
dr Ewa Oronowicz-Kida
12. Wymagania wstępne:
Opanowana w stopniu co najmniej dostatecznym wiedza z zakresu gramatyki historycznej
języka polskiego, opanowana w stopniu co najmniej dostatecznym wiedza z zakresu historii
Polski.
13. Cel nauczania:
 Utrwalenie i synteza wiadomości zdobytych przez studentów podczas zajęć z gramatyki
historycznej i historii Polski.
 Kształcenie umiejętności obserwacji rozwoju języka polskiego pod wpływem bodźców
pozajęzykowych na tle przemian państwa i społeczeństwa polskiego.
 Zapoznanie studentów z wiadomościami na temat rozwoju języka polskiego od epoki
przedpiśmiennej do doby współczesnej.
 Kształcenie umiejętności analizy i interpretacji historycznych zjawisk językowych
w zabytkach piśmiennictwa i w innych tekstach kultury polskiej.
 Zapoznanie studentów z programem, omówienie celów studiowania przedmiotu.
Periodyzacja dziejów polszczyzny.
 Miejsce języka polskiego wśród innych języków indoeuropejskich i słowiańskich.
 Rozpad wspólnoty prasłowiańskiej, grupa lechicka, proces plemiennego, terytorialnego i
politycznego scalania się i powstania państwa polskiego, znaczenie organizacji
państwowej i chrystianizacji dla rozwoju języka polskiego.
 Główne tendencje rozwojowe w systemie fonologicznym i fleksyjnym języka polskiego
epoki przedpiśmiennej, charakterystyka słownictwa polszczyzny przedpiśmiennej,
najstarsze zapożyczenia.
 Początki ortografii polskiej: kształtowanie się pisowni polskiej – grafia prosta, złożona I i
II stopnia, wierszowany traktat Jakuba Parkoszowica. Rozwój trzech stylów językowych
doby staropolskiej.
 Zagadnienie pochodzenia polskiego języka ogólnego i jego odmiany literackiej w świetle
badań językoznawczych.
 Charakterystyka polskiego systemu fonologicznego, fleksyjnego i leksykalnego doby
staropolskiej: system wokaliczny i konsonantyczny – najważniejsze tendencje
rozwojowe, zmiany w systemie fleksyjnym.
 Zabytki językowe doby staropolskiej – analiza historycznojęzykowa z uwzględnieniem
kontekstu literackiego i kulturowego.
 Czynniki wpływające na rozwój języka w dobie średniopolskiej. Społeczno-polityczne i
wyznaniowe podłoże rozwoju języka, rola książki, drukarzy i wydawców w rozwoju
29
języka. Problem normalizacji pisowni i gramatyki. Oficyny wydawnicze działające w
dobie średniopolskiej.
 Grafia i ortografia doby średniopolskiej: traktaty ortograficzne: Zaborowskiego,
Januszowskiego, Murzynowskiego. Słowniki i gramatyki doby średniopolskiej: słownik
Mączyńskiego, Knapskiego, Trotza, podręczniki pisane przez cudzoziemców.
 Wpływy języków obcych na system leksykalny polszczyzny – zapożyczenia
z poszczególnych języków.
 Archaizmy w pieśniach kościelnych i innych tekstach kultury: analiza
historycznojęzykowa.
 Przeszłość w językowym obrazie świata.
13. Kolokwium zaliczeniowe.
14. Metody i formy oceny pracy studenta:
 Studenci są oceniani na podstawie aktywnego udziału w zajęciach: wypowiedzi
w dyskusjach, krótkich wystąpień referujących wybrane zagadnienia, pisemnych
i ustnych ćwiczeń praktycznych z analizy historycznojęzykowej tekstów staropolskich
oraz kolokwium zaliczeniowego.
Podręczniki:
Borawski S., Wprowadzenie do historii języka polskiego, Warszawa 2002.
Długosz-Kurczabowa K., Dubisz S., Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa
2001.
Dubisz S., Język. Historia – Kultura. Warszawa 2002.
Klemensiewicz Z., Historia języka polskiego, Warszawa 1974 (lub wyd. nast.).
Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., Gramatyka historyczna języka
polskiego, Warszawa 1955 (lub wyd. nast.).
Lehr-Spławiński T., Język polski. Pochodzenie, powstanie, rozwój, Warszawa 1947 (lub wyd.
nast.).
Moszyński L., Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa 1984.
Rospond S., Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1971 (lub wyd. nast.).
Rzepka W. R., Wydra W., Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, Ossolineum 1984
(lub wyd. nast.).
Słoński S., Historia języka polskiego w zarysie, Lwów-Warszawa 1934 (lub wyd. nast.).
Walczak B., Zarys dziejów języka polskiego, Wrocław 1999.
 Materiały pomocnicze:
Bajerowa I., Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław
1964.
Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego, t.1-2, Warszawa 2000.
Borejszo M., Boże Narodzenie w polskiej kulturze, Poznań 1986.
Brückner A., Początki i rozwój języka polskiego, Warszawa 1974.
Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1970 (lub wyd. nast.).
Długosz-Kurczabowa K., Słownik szkolny. Etymologia, Warszawa 1998.
Długosz-Kurczabowa K., Nowy słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2003.
Jodłowski S., Losy polskiej ortografii, Warszawa 1979.
Karpluk M., Mowa naszych przodków, Kraków 1993.
Kucała M., Modlitwę Pańską napisał prawdopodobnie Jan Kochanowski, „Język Polski”,
LXIV, 1984, s. 273 - 275.
Kucała M., Ortografia Kochanowskiego a traktat Parkoszowica, Prace Filologiczne 32, 1985,
s. 169- 174.
30
Kułakowska M., Staropolski gospodzin jako synonim leksemów Bóg i pan. Na podstawie
badań I części Psałterza floriańskiego i Psałterza puławskiego, „Zeszyty Naukowe
Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie”, nr 17, Językoznawstwo 2, Rzeszów
1995, s. 59-73.
Kułakowska M., O zmianach wyrazów mających znaczenie symboliczne i metaforyczne w
Psałterzu puławskim w porównaniu z Psałterzem floriańskim, „Zeszyty Naukowe
Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie”, nr 20, Językoznawstwo 3, Rzeszów
1996, s. 99-115.
Kułakowska M., O rzeczownikach odprzymiotnikowych z przyrostkiem -ik, -nik w Psałterzu
puławskim na tle wybranych dawnych tłumaczeń Psałterza, [w:] Język. Teoria –
dydaktyka, red. B. Greszczuk, Rzeszów 1999, s. 113-121.
Kuraszkiewicz W., Polski język literacki, Warszawa – Poznań 1986.
Kwiek-Osiowska J., Miłośnicy i obrońcy języka polskiego w dziejach narodu, „Poradnik
Językowy”, 1978, s. 106-121.
Milewski T., Z zagadnień językoznawstwa ogólnego i historycznego, Warszawa 1969.
Miodek J., Przez lata ze Słowem Polskim, Wrocław 1991.
Przeszłość w językowym obrazie świata, red. A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski, Lublin 1999.
Reczek S., Słowo się rzekło, czyli monolog o kulturze języka, Rzeszów 1998.
Reczek S., W rzecz polską wstąpić, Wrocław 1988.
Rospond S., Kościół w dziejach języka polskiego, Wrocław 1985.
Skubalanka T., Historyczna stylistyka języka polskiego, Wrocław 1984.
Sławski F., Słownik etymologiczny języka polskiego, t. 1-5, Kraków 1952-1982.
Słownik staropolski, red. S. Urbańczyka, t. 1-11, Ossolineum 1953-2003.
Słownik polszczyzny XVI wieku, , pod red. M. R. Mayenowej i F. Pepłowskiego, t. 1-27,
Ossolineum 1966-1999.
Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego, red. B. Kreja, Gdańsk 1999.
Urbańczyk S., Periodyzacja dziejów języka polskiego, [w:] S. Urbańczyk, Prace z dziejów
języka polskiego, Wrocław 1979.
Urbańczyk S., Rozwój ortografii polskiej, „Język Polski” 35, s. 81-93.
Urbańczyk S., Prekursorzy słowiańskiego językoznawstwa porównawczego, Wrocław 1987.
Wielkanoc w polskiej kulturze, red. M. Borejszo. Poznań 1998.
15. Uwagi dodatkowe:
Warunkiem uzyskania zaliczenia z przedmiotu jest udział w zajęciach oraz uzyskanie
pozytywnej oceny z kolokwium zaliczeniowego. Dopuszcza się jedną nieobecność podczas
zajęć. W przypadku większej liczby nieobecności obowiązuje kolokwium absencyjne.
Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Języka Polskiego.
Numer 9
1. Nazwa przedmiotu: Kultura audiowizualna
2. Kod przedmiotu:
11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury
31
12. Wymagania wstępne: Podstawowa wiedza z zakresu semiotyki i teorii komunikacji;
praktyka odbiorcza w zakresie kina, telewizji, znajomość podstaw obsługi
komputera i korzystania z Internetu.
13. Cel nauczania:
 Zaznajomienie studentów z zagadnieniami szeroko pojętej kultury audiowizualnej: jej
geneza, rozwój, perspektywy, funkcje i specyfika; charakterystyka poszczególnych form
tej odmiany kultury; miejsce kultury audiowizualnej w kulturze współczesnej, relacje
między kulturą audiowizualną a kulturą literacką.

Doskonalenie umiejętności odbioru, analizy i interpretacji tekstów kultury
audiowizualnej oraz posługiwania się aparatem pojęciowym opisu tej odmiany tekstów.
 Pojęcie, geneza i charakterystyka kultury audiowizualnej.
 Elementy wiedzy o filmie: język filmu, specyfika tworzyw filmowych; podstawy analizy
dzieła filmowego; przegląd najnowszych tendencji w sztuce i technologii filmowej.
 Telewizja i wideo – ewolucja, funkcje i perspektywy; charakterystyka wybranych
gatunków telewizyjnych w oparciu o przykłady.
 Komputer i Internet jako źródło informacji, komunikacji i rozrywki - przegląd i analiza
wybranych programów komputerowych i zasobów Internetu. Interaktywność jako
podstawa uczestnictwa w przekazie mediów elektronicznych.
 Perspektywy ewolucji mediów elektronicznych i kształtowanie się nowych form
komunikacji.
 Problemy adaptacji i przekładu intersemiotycznego na wybranych przykładach.
15. Metody i formy oceny pracy studenta: Zaliczenie na ocenę po każdym semestrze;
podstawą zaliczenia jest frekwencja, aktywny udział w
zajęciach oraz kolokwium sprawdzające pod koniec każdego
semestru.
„Kwartalnik Filmowy” nr 35-36/2001: Kino i nowe media.
Godzic W., Telewizja i jej gatunki – po „Wielkim Bracie”, Kraków 2004.
Godzic W., Telewizja jako kultura, Kraków 2002.
Helman A., Co to jest kino? Panorama myśli filmowej, Warszawa 1978.
Hendrykowski M., Język ruchomych obrazów, Poznań 1999.
Hendrykowski M., Słownik terminów filmowych, Poznań 1994.
Hopfinger M., Doświadczenia audiowizualne. O mediach w kulturze współczesnej, Warszawa 2003.
Hopfinger M., Kultura audiowizualna u progu XXI wieku, Warszawa 1997.
Hopfinger M., W laboratorium sztuki XX w. O roli słowa i obrazu, Warszawa 1993.
Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie), red. S. Balbus, A. Hejmej, R. Nycz,
Kraków 2004.
Kita B., Między przestrzeniami. O kulturze nowych mediów, Kraków 2003.
Kluszczyński R. W., Film – sztuka Wielkiej Awangardy, Warszawa–Łódź 1990.
Kluszczyński R. W., Film, wideo, multimedia. Sztuka ruchomego obrazu w erze elektronicznej,
Kraków 2002.
Krajewski M., Kultury kultury popularnej, Poznań 2003.
Nowe nawigacje – współczesna kultura audiowizualna, red. P. Kletowski i M. Wrona, Kraków 1999.
Ostaszewski J., Film i poznanie, Kraków 1999.
32
Pejzaże audiowizualne. Telewizja, wideo, komputer, red. A. Gwóźdź, Kraków 1997.
Sitarski P., Rozmowa z cyfrowym cieniem. Model komunikacyjny rzeczywistości wirtualnej, Kraków
2002.
W świecie mediów, red. E. Nurczyńska-Fidelska, Kraków 2001.
Wiedza o kulturze, cz. IV: Audiowizualność w kulturze. Zagadnienia i wybór tekstów, wyb. i oprac. J.
Bocheńska, A. Kisielewska, M. Pęczak, Warszawa 1994.
Wojciechowski J. S., Postmodernistyczna kultura sztuk pięknych, Warszawa 1995.
Lektury uzupełniające:
Film: fabryka emocji, red. K. Klejsa i T. Kłys, Kraków 2003.
Wstydliwe przyjemności czyli po co – tak naprawdę - chodzimy do kina?, red. G. Stachówna, Kraków
1995.
Pitrus A., Zrozumieć reklamę, Kraków 2001.
Pitrus A., Kino kultu, Kraków 1998.
Łukasz S., Magia gier wirtualnych, Warszawa 1998.
Czartoryska U., Przygody plastyczne fotografii, Gdańsk 2000.
Czartoryska U., Fotografia – mowa ludzka. Perspektywy teoretyczne, Gdańsk 2005.
Hopfinger M., Adaptacje filmowe utworów literackich, Wrocław 1974.
Szyłak J., Kino i coś więcej, Kraków 2001.
Frąc W., Kino możliwe, Kraków 2003.
Przylipiak M., Szyłak J., Kino najnowsze, Kraków 1999.
Szyłak J., Komiks w kulturze ikonicznej XX wieku, Gdańsk 1999.
Szyłak J., Komiks: świat przerysowany, Gdańsk 1998.
Szyłak J., Poetyka komiksu. Warstwa ikoniczna i językowa, Gdańsk 2000.
17. Uwagi dodatkowe: zajęcia odbywają się z użyciem środków audiowizualnych (odbiornik
TV, odtwarzacz DVD, komputer, rzutnik multimedialny) w odpowiednio
przystosowanej i wyposażonej sali.
Kartę przedmiotu oprac. dr Wojciech Birek.
33
Numer 10
1. Nazwa przedmiotu: Ochrona prawna dziedzictwa kultury
2. Kod przedmiotu:
5. Rok i semestr: rok III, semestr 5.
11. Wykładowca: mgr Sławomir Uliasz
12. Wymagania wstępne: student winien posiadać wiadomości, jakie zdobył w trakcie nauki
przedmiotu Wiedza o społeczeństwie na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej
13. Cel nauczania:
 uzyskanie przez studentów podstawowych wiadomości na temat obowiązujących norm
prawnych w zakresie ochrony dziedzictwa kultury;
 zapoznanie się z metodami wykładni (interpretacji) tekstów prawnych oraz z
podstawowymi pojęciami z zakresu prawa;
 uzyskanie informacji na temat organów władzy publicznej właściwych w sprawach
ochrony dziedzictwa kulturalnego;
 zdobycie wiadomości o szczególnych obowiązkach państwa, samorządu oraz obywateli w
odniesieniu do dóbr kultury.
 pojęcie dziedzictwa kulturalnego, dziedzictwa narodowego, dóbr kultury;
 zadania organów władzy publicznej w zakresie ochrony dziedzictwa kulturalnego;
 ochrona zabytków;
 ochrona zbiorów bibliotecznych;
 ochrona materiałów archiwalnych;
 szczególne obowiązki właścicieli dóbr kultury;
 zadania instytucji kultury;
 dostęp do dóbr kultury.
15. Metody i formy oceny pracy studenta: ćwiczenia praktyczne, ocenianie ciągłe w czasie
trwania zajęć
Drela M., Własność zabytków, Warszawa 2006.
Pruszyński J.P., Dziedzictwo kultury Polski: jego straty i ochrona prawna, t.1 i 2, Kraków
2001.
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162,
poz. 1568 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 1997 Nr 5, poz. 24 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. Nr 85, poz. 539 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (T.j. Dz. U. z
2006 Nr 97, poz. 673 z późn. zm.).
Kartę przedmiotu oprac. mgr Stanisław Uliasz.
34
Numer 11.
1. Nazwa przedmiotu: Uniwersalizm i pluralizm kultury Europy
2. Kod przedmiotu:
11. Wykładowcy: pracownicy Instytutu Filologii Polskiej
12. Wymagania wstępne: wiedza z zakresu wiedzy o kulturze określone planem studiów
13. Cel nauczania:
 celem zajęć jest synteza wiadomości z zakresu różnych dziedzin kultury europejskiej i
kultury narodowej;
 kształcenie umiejętności samodzielnej selekcji, oceny i interpretacji materiałów.
 polska kultura narodowa w perspektywie europejskiej;
 wielokulturowość współczesnej Europy;
 asymilacja wartości pozaeuropejskich;
 globalizacja kultury europejskiej;
 źródła wiedzy na temat kultury europy (publikacje, media, Internet)
15. Metody i formy oceny pracy studenta: aktywność w czasie zajęć, przygotowywanie
materiałów źródłowych i ich prezentacja.
16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: zasób lektur budują sami słuchacze
w trakcie zajęć
Kartę przedmiotu oprac. dr Piotr Wisz.
35
Numer 12.
1. Nazwa przedmiotu: Warsztaty twórczego działania
2. Kod przedmiotu:
3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe
4. Typ przedmiotu: ograniczonego wyboru, zakończony zaliczeniem z oceną
11. Wykładowcy: pracownicy Instytutu Filologii Polskiej
13. Cel nauczania:
 głównym celem prowadzenia warsztatów jest nabycie umiejętności praktycznego
zastosowania zdobytych w trakcie całych studiów wiadomości teoretycznych;
 program zajęć będzie uzależniony od preferencji studentów; w trakcie warsztatów
studenci będą przygotowywać prezentację lub spektakl o tematyce przez siebie wybranej;
w ramach warsztatów przewidywana jest wycieczka dydaktyczna
15. Metody i formy oceny pracy studenta: student ma obowiązek aktywnie uczestniczyć w
zajęciach i wykonywać polecenia prowadzącego
16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: będą dostosowane do tematyki zajęć;
prowadzący poda wykaz literatury na początku kursu
Przykładowa propozycja:
11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Literatury Polskiej XX Wieku
12. Wymagania wstępne: znajomość podstawowych pojęć z wiedzy o kulturze zdobytych w
trakcie nauki w szkole średniej i podczas studiów.
13. Cel nauczania: kształcenie osób przygotowanych do działania w kulturze rozumianej
jako przestrzeń samorealizacji, ekspresji i realizacji wartości.
 twórczość artystyczna jako indywidualna ekspresja i sposób pobudzania aktywności osób
i grup;
 różne rodzaje działań animacyjnych: działalność artystyczna, inicjatywy o charakterze
społecznym, edukacyjnym, wychowawczym;
 odnajdywanie i uruchamianie sił tkwiących w środowisku;
36



sesje wyjazdowe – zapoznanie się z pracą Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Dubieckiej
(Dubiecko);
teatr autorski „Przedmieście” (Łańcut);
Parafialny Klub Sportowy „Calasanz” (Rzeszów).
15. Metody i formy oceny pracy studenta: warunkiem zaliczenia przedmiotu jest
systematyczny i aktywny udział w zajęciach (nieobecności student zalicza podczas
konsultacji) oraz przedstawienie własnego projektu działania w kulturze (pomysł na
działanie w konkretnym środowisku).
Animacja kultury. Doświadczenie i przyszłość, red. G. Godlewski, I. Kurz, A. Mencwel, M.
Wójtowski, Warszawa 2002.
17. Uwagi dodatkowe: koszty wyjazdów pokrywają studenci uczestniczący w zajęciach;
termin rejestracji na zajęcia – pierwsze spotkanie w semestrze; obowiązuje limit osób w
grupie ustalony przez dyrekcję przed rozpoczęciem semestru.
Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Instytutu Filologii Polskiej.
37

moduł v - Instytut Filologii Polskiej

Transkrypt

Podobne dokumenty

REGULAMIN QUIZU CZYTELNICZEGO „ZAGADKI (NIE) TYLKO

Marina Wysocka O książce, której nie ma w księgozbiorze. Jakiś

HARMONOGRAM ZJAZDÓW rok szkolny 2010/2011 Szkoły

Dr Bożena Kruszewska