PORADNIK DLA PRZYSZŁEGO PRZEDSIĘBIORCY

PORADNIK
DLA PRZYSZŁEGO PRZEDSIĘBIORCY
KROK PIERWSZY: Urząd Gminy
Jeżeli masz już plan na otworzenie własnej działalności
gospodarczej, pierwsze kroki powinieneś skierować do urzędu
gminy na terenie, której jesteś zameldowany, lub przebywasz z
zamiarem stałego pobytu.
W Urzędzie Miejskim w Halinowie rejestrację działalności gospodarczej prowadzi
Referat Ewidencji Ludności i Stanu Cywilnego, (pok. Nr 2 na parterze). Tam możesz uzyskać
informacje oraz niezbędne dokumenty do założenia działalności gospodarczej.
W zgłoszeniu o dokonaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej powinieneś
podać następujące dane:
swoje imię i nazwisko oraz numer ewidencyjny PESEL,
oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu, a jeżeli zamierzasz stale wykonywać
działalność poza miejscem zamieszkania - również wskazanie tego miejsca i adresu
zakładu głównego, oddziału lub innego miejsca prowadzenia działalności,
określenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej zgodnie z Polską
Klasyfikacją Działalności (PKD) - nie wystarczy więc tylko ogólnie podać zakres
działalności (produkcja, handel, usługi), lecz trzeba typ wykonywanej działalności
oznaczyć specjalnym kodem cyfrowym (zbiór PKD dostępny jest w urzędzie gminy,
urzędnik też w razie wątpliwości pomoże Ci właściwie oznaczyć działalność),
wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej. Proponowane jest wskazanie
przemyślanej daty, tak aby wcześniej móc załatwić wszystkie inne formalności jak
wystąpienie o nr REGON, wizyta w Urzędzie Skarbowym i Zakładzie Ubezpieczeń
Społecznych.
NAZWA
FIRMY
Jeśli rejestrujesz się jako przedsiębiorca indywidualny, pamiętaj:
w nazwie (czyli w firmie musisz wpisać własne imię i nazwisko,
oczywiście możesz użyć oznaczeń fantazyjnych np. Alfatrns Jan
Kowalski, użyć pseudonimu Jan „Szybki” Kowalski, możesz
zawrzeć opis działalności np. Usługi dostawcze Jana
Kowalskiego,
nie możesz podać nieprawdziwego imienia i nazwiska,
przedmiotu działalności lub miejsca,
nazwa firmy powinna odróżniać się od nazw innych firm
przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność na tym samym
rynku.
1
Przy rejestracji otrzymasz deklarację podatkową, w celu określenia zajmowanej
powierzchni nieruchomości pod prowadzoną działalność gospodarczą. Po wypełnieniu
deklarację tą składasz razem z wpisem do ewidencji działalność gospodarczej.
Bez zbędnej zwłoki zostanie Ci doręczone zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności
gospodarczej. Jest to ważny dokument, który powinieneś zachować w aktach firmy.
Ewidencja działalności gospodarczej jest jawna - każdy może do niej zajrzeć bez żadnych
opłat. Jednak w przypadku, gdy kontrahenci pochodzą z różnych stron Polski, może być z tym
duży problem. Dlatego w takich przypadkach zwyczajowo przyjęło się, że przy zawieraniu
umowy dołącza się do niej wyciąg z ewidencji potwierdzający, że dana firma w rzeczywistości
istnieje oraz informujący, czym się ona zajmuje. Pamiętaj też, że takiego zaświadczenia
będzie od Ciebie wymagał praktycznie każdy bank czy urząd.
Dane zgłoszone do ewidencji trzeba aktualizować - w terminie 14 dni od dnia ich
zmiany. Jeśli zlikwidujesz firmę musisz o tym poinformować gminę. Wówczas
Twój wpis do ewidencji działalności gospodarczej zostanie wykreślony. Podobnie,
jeśli zmienisz stałe miejsce zamieszkania, przenosząc się na teren innej gminy.
Wówczas Twoje dane (zaświadczenie o wpisie do ewidencji) zostaną tam
przesłane. Wójt gminy, na terenie której będziesz miał nowe miejsce zamieszkania
(burmistrz, prezydent) wpisze Cię z urzędu (bez konieczności składania przez
Ciebie ponownego wniosku) do prowadzonej w tej gminie ewidencji działalności
gospodarczej.
Jeśli działalność ma być prowadzona w spółce cywilnej, każdy ze wspólników musi
sam złożyć wizytę w gminie i uzyskać wpis do ewidencji działalności gospodarczej.
Spółka cywilna nie jest bowiem podmiotem gospodarczym - to tylko umowa między
przedsiębiorcami, którymi są poszczególni jej wspólnicy. Każdy z nich powinien
zarejestrować się jako odrębny przedsiębiorca.
Procedury rejestracji nie muszą przechodzić osoby zajmujące się działalnością
wytwórczą w rolnictwie, w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt,
ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także
wynajmowaniem przez rolników pokoi i miejsc na ustawienie namiotów, sprzedażą
posiłków domowych i świadczeniem w gospodarstwach rolnych innych usług
2
UWAGA!!! ABY UZYSKAĆ REGON I NIP NIE MUSISZ JECHAĆ DO URZĘDU
STATYSTYCZNEGO I SKARBOWEGO. POTRZEBNE DRUKI UZYSKASZ NA
MIEJSCU W URZĘDZIE MIEJSKIM. ORGAN GMINY MA OBOWIĄZEK W
CIĄGU 3 DNI OD WPISANIA CIEBIE DO EWIDENCJI DZIAŁALNOŚCI
GOSPODARCZEJ PRZESŁAĆ TE WNIOSKI DO WŁAŚCIWYCH URZĘDÓW
(URZĘDU STATYSTYCZNEGO WOJEWÓDZTWA, NA TERENIE, KTÓREGO
MASZ MIEJSCE ZAMIESZKANIA ORAZ WSKAZANEGO PRZEZ CIEBIE
URZĘDU SKARBOWEGO) WRAZ Z ZAŚWIADCZENIEM O WPISIE DO
EWIDENCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.
KROK DRUGI: Urząd Skarbowy
Rejestracja i aktualizacja NIP
Każdy podatnik - a więc i przedsiębiorca - powinien posiadać swój Numer Identyfikacji Podatkowej
(NIP). Numer ten otrzymujesz tylko raz, bez względu na to, jakie podatki płacisz, jaką wybierzesz formę
opodatkowania, czy prowadzisz czy nie działalność gospodarczą. Jeśli już posiadasz swój NIP, to
rozpoczynając indywidualną działalność gospodarczą nie musisz (a wręcz nie możesz)
występować o jego nadanie odrębnie dla swojej firmy. Jako przedsiębiorca masz obowiązek
używać dotychczasowego numeru. Musisz jednak zaktualizować dane objęte zgłoszeniem
identyfikacyjnym - zgłaszając fakt rozpoczęcia działalności w ciągu 14 dni. Służy do
tego specjalny druk NIP-1 wraz załącznikami (NIP-1A, NIP-B, NIP-C). Jeśli będziesz
prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie w spółce (np. cywilnej) to nie składasz
NIP-1. Właściwym drukiem zgłoszenia identyfikacyjnego i aktualizacyjnego jest w tym
wypadku NIP-3. Odrębny od wspólników NIP musi być nadany każdej spółce (cywilnej,
jawnej, komandytowej, partnerskiej, komandytowo-akcyjnej, z o.o. i akcyjnej). Dlatego
wspólnicy powinni złożyć zgłoszenie identyfikacyjne (druk NIP-2 z załącznikami NIP-2/A,
NIP-B, NIP-C, NIP-D) i uzyskać NIP dla spółki, mimo że posiadają własne NIP-y. Urząd skarbowy nadaje
NIP wydając decyzję w tej sprawie. Za nadanie tego numeru nie trzeba nic płacić.
Jeśli nie masz numeru NIP, to jako przedsiębiorca powinieneś go uzyskać zanim
rozpoczniesz sprzedaż towarów lub świadczenie usług. Urząd Miejski w Halinowie
pośredniczy w wyrobieniu numeru indentyfikacji podatkowej.
3
Zgłoszenie NIP
W zgłoszeniu NIP osoby fizyczne podają: nazwisko, imiona, imiona rodziców, datę i
miejsce urodzenia, płeć, nazwisko rodowe, obywatelstwo lub obywatelstwa, adres
miejsca zamieszkania, adres miejsca zameldowania na pobyt stały lub czasowy, rodzaj
i numer dowodu tożsamości oraz numer ewidencyjny PESEL. W przypadku spółek
trzeba podać: pełną i skróconą nazwę (firmę), formę organizacyjno-prawną, adres
siedziby, numer identyfikacyjny REGON, organ rejestrowy lub ewidencyjny i numer
nadany przez ten organ, wykaz rachunków bankowych, adres miejsca
przechowywania dokumentacji rachunkowej oraz przedmiot wykonywanej
działalności określony według obowiązujących standardów klasyfikacyjnych, a
ponadto w przypadku spółek osobowych (cywilnych, jawnych, partnerskich,
komandytowych oraz komandytowo-akcyjnych - dane dotyczące wspólników, w tym
również NIP nadany poszczególnym wspólnikom). Zgłoszenie identyfikacyjne
podatników prowadzących działalność gospodarczą powinno ponadto zawierać
informacje dotyczące prowadzonych przedsiębiorstw. Przedsiębiorcy mają obowiązek
dołączyć do zgłoszenia identyfikacyjnego lub aktualizacyjnego uwierzytelnione lub
urzędowo poświadczone kopie dokumentów potwierdzających informacje objęte
zgłoszeniem, m.in.: wypis z Krajowego Rejestru Sądowego, umowę spółki, dokument
potwierdzający uprawnienie do korzystania z lokalu lub nieruchomości, w których
znajduje się siedziba (np. umowa najmu, akt własności), zaświadczenie o numerze
identyfikacyjnym REGON (chyba, że zgłoszenie jest składane za pośrednictwem
gminy - wówczas można podać REGON dopiero w zgłoszeniu aktualizacyjnym),
prokurę. Urzędowego poświadczenia kopii jako zgodnej z oryginałem, dokonuje urząd
skarbowy, w którym składane jest zgłoszenie (nie trzeba w związku z tym wnosić
żadnych dodatkowych opłat). Wystarczy więc wraz ze zgłoszeniem
przynieść kopie wymaganych dokumentów oraz ich oryginały i
wszystko zostanie załatwione na miejscu w urzędzie miejskim.
Jeśli dane te ulegną zmianie - powinieneś zaktualizować zgłoszenie - nie
później niż w terminie 14 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana. Jeśli
tego nie zrobisz grożą Ci poważne sankcje. Możesz być bowiem
ukarany grzywną.
Przedsiębiorca rozliczający VAT ma obowiązek podawać NIP na fakturach oraz w ofertach.
Wszyscy podatnicy muszą podawać NIP na wszelkich dokumentach związanych z
wykonywaniem zobowiązań podatkowych (np. deklaracjach podatkowych) i niepodatkowych
należności budżetowych, pobieranych przez organy podatkowe lub celne. NIP trzeba także
podawać na żądanie: organów administracji rządowej i samorządowej, organów kontroli
skarbowej, przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli, banków, stron czynności
cywilnoprawnych, płatników oraz inkasentów podatków i niepodatkowych należności
budżetowych.
Po uzyskaniu numeru NIP powinieneś pomyśleć też o firmowej pieczątce. Podaje się
na niej pełną nazwę firmy, jej adres, numery NIP i REGON. Pieczątki będziesz używał
do potwierdzania każdego rachunku, przelewów bankowych i zawartych umów.
4
WIZYTA W URZĘDZIE SKARBOWYM
NAWET
JEŚLI
OMINIESZ
URZĄD
SKARBOWY
SKŁADAJĄC
ZGŁOSZENIE
IDENTYFIKACYJNE LUB AKTUALIZACYJNE NIP ZA POŚREDNICTWEM GMINY, TO I TAK
W NIEDŁUGIM CZASIE TU ZAWITASZ, PO PIERWSZE, ABY UZUPEŁNIĆ FORMULARZ NIP
O NADANY CI REGON I NUMER KONTA BANKOWEGO I PO DRUGIE, ABY ZŁOŻYĆ
ZAWIADOMIENIE
O
WYBORZE
FORMY
OPODATKOWANIA
PODATKIEM
DOCHODOWYM I POINFORMOWAĆ URZĄD O ZAPROWADZENIU STOSOWNYCH
EWIDENCJI PODATKOWYCH. POZA TYM, JEŚLI MASZ BYĆ PODATNIKIEM VAT MUSISZ
TEŻ ZAREJESTROWAĆ SIĘ DLA CELÓW TEGO PODATKU.
Rejestracja dla celów VAT jest obowiązkowa dla tych, którzy nie mogą lub nie chcą
skorzystać ze zwolnienia z VAT. Nie mogą ci, którzy wykonują czynności wymienione w
art. 113 ust 13 ustawy o VAT. Musisz wiedzieć, że rozpoczynając działalność w trakcie roku
podatkowego, masz prawo do zwolnienia z VAT, gdy przewidujesz, że w tym roku wartość
twojej sprzedaży nie przekroczy równowartości 10 tys. euro. Ale uwaga limit ten liczy się w
proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, czyli czasu, jaki pozostał do końca roku.
Zwolnienie z VAT nie zwalnia cię jednak z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży
(musisz wiedzieć, kiedy przekroczysz dozwolony limit obrotu i „wpadniesz” do VAT. Zanim
zrezygnujesz ze zwolnienia, dobrze to przemyśl, bo ponownie będziesz mógł z niego
skorzystać za 3 lata.
Podatnikami VAT są osoby fizyczne prowadzące indywidualną działalność gospodarczą,
jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (spółki: cywilna, jawna,
komandytowa, partnerska, komandytowo-akcyjna) oraz osoby prawne (spółka z o.o. i
akcyjna). Zgłoszenie rejestracyjne VAT składa się najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień
rozpoczęcia sprzedaży towarów lub świadczenia usług, w urzędzie skarbowym właściwym w
sprawach VAT. Służy do tego specjalny druk VAT-R. By móc się zarejestrować, prócz
złożenia prawidłowo wypełnionego druku trzeba uiścić opłatę skarbową w wysokości 152 zł.
Urząd potwierdza zgłoszenie, wydając w tej sprawie decyzję administracyjną (VAT-5). Jeśli
dane objęte tym zgłoszeniem się zmienią - trzeba je zaktualizować w terminie 7 dni.
Przedsiębiorca przed rozpoczęciem swej działalności musi też
wybrać formę opodatkowania podatkiem dochodowym i
odpowiednią ewidencję księgową.
Najkrócej mówiąc masz do wyboru podatek płacony od:
dochodu według skali progresywnej (19,30,40 proc.),
dochodu według stawki liniowej 19 %,
przychodu w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
przychodu w formie karty podatkowej.
Rejestrując się, pamiętaj tylko, że jeśli wybrałeś ryczałt, musisz złożyć oświadczenie a jeśli
kartę podatkową – druk PIT 16. Jeśli przed rozpoczęciem działalności gospodarczej nie
złożysz ani jednego ani drugiego, będzie to oznaczać, że zdecydowałeś się na płacenie
podatku dochodowego. Gdybyś jednak chciał płacić go według liniowej stawki 19 %, to też
należy złożyć oświadczenie.
5
Rejestracja dla celów akcyzy.
Jeśli masz zamiar rozpocząć działalność opodatkowaną akcyzą (jako producent, importer lub
sprzedawca wyrobów akcyzowych np. napojów alkoholowych, paliw, samochodów
osobowych) musisz też udać się do urzędu celnego, aby zarejestrować się dla potrzeb tego
podatku. Organem podatkowym właściwym w sprawie rozliczenia akcyzy jest naczelnik
urzędu celnego właściwy ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających
opodatkowaniu tym podatkiem. Zgłoszenie to składa się na specjalnym druku AKC-R przed
wykonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą. Naczelnik urzędu
celnego potwierdza je wydając decyzję AKC-5.
KROK TRZECI: Zakład Ubezpieczeń Społecznych
JAKO
PRZEDSIĘBIORCA CO DO ZASADY MASZ OBOWIĄZEK OPŁACANIA SKŁADEK NA
UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE I UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE, ZARÓWNO ZA SIEBIE, JAK I ZA
PRACOWNIKÓW, JEŚLI TAKICH ZATRUDNISZ. CHOCIAŻ W NIEKTÓRYCH SYTUACJACH MOŻESZ
BYĆ Z TEGO OBOWIĄZKU ZWOLNIONY (W JAKICH, O TYM PISZEMY SZERZEJ W CZĘŚCI
POŚWIĘCONEJ SKŁADKOM ZUS). NIEMNIEJ JEDNAK Z REGUŁY I TAK POWINIENEŚ POWIADOMIĆ
ZUS O ROZPOCZĘCIU DZIAŁALNOŚCI (W CIĄGU 7 DNI) SKŁADAJĄC ODPOWIEDNI FORMULARZ
(ZUS ZFA LUB ZUS ZPA - ZGŁOSZENIE PŁATNIKA SKŁADEK, ZUS ZUA I ZUS ZZA ZGŁOSZENIE UBEZPIECZONEGO DO UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH I UBEZPIECZENIA
ZDROWOTNEGO).
Ulgi na ZUS dla rozpoczynających działalność gospodarczą.
Rozpoczynającym działalność gospodarczą przez 24 miesiące od rozpoczęcia
wykonywania działalności gospodarczej składkę emerytalną i rentową obliczana
będzie od podstawy stanowiącej 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (254,70 zł), a
nie jak obecnie - 60 % przeciętnego wynagrodzenia (1449,27 zł). Kwota wszystkich
odprowadzanych składek co miesiąc do ZUS spadnie z 724,91 zł do 336,43 zł. Ze zniżki na
ZUS będą mogły skorzystać osoby, które w momencie uruchomienia nowej firmy oraz w
okresie 5-ciu lat wstecz nie prowadziły innej działalności gospodarczej. Nowych przepisów
nie zastosują przedsiębiorcy, którzy wykonywać będą działalność gospodarczą na rzecz
byłego pracodawcy, dla którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w
bieżącym roku lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku
pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej
działalności gospodarczej.
6
KROK CZWARTY:
BANK
Po uzyskaniu numeru REGON możesz udać się do banku, aby założyć firmowe konto. Numer
tego konta będziesz musiał potem podać wypełniając zgłoszenie identyfikacyjne lub
aktualizacyjne NIP. Co prawda nie wszyscy przedsiębiorcy muszą posiadać rachunek bankowy,
zwłaszcza jeśli prowadzą działalność na niewielką skalę i rozliczają się z fiskusem w sposób
uproszczony (ryczałtem ewidencjonowanym lub kartą podatkową), ale z reguły lepiej takie
konto posiadać - choćby ze względu na obowiązek bezgotówkowego rozliczania się z ZUS. Za
pośrednictwem konta bankowego będziesz też mógł płacić swoje podatki.
OSTATNIE KROKI
Krajowy Rejestr Sądowy
Jeżeli zamierzasz prowadzić działalność w spółce handlowej (czyli każdej innej niż cywilna),
to musisz zarejestrować ją w Krajowym Rejestrze Sądowym - rejestrze przedsiębiorców.
Rejestr ten prowadzi sąd gospodarczy właściwy dla siedziby przedsiębiorcy. Wniosek o wpis
do rejestru składa się na urzędowym formularzu, o który należy poprosić w siedzibie sądu
rejestrowego lub w urzędzie gminy. Można też wydrukować go ze
strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (www.ms.gov.pl ).
Od wpisu do rejestru należy uiścić opłatę sądową wynoszącą 1000 zł
(kolejne wpisy - np. w razie zmiany danych kosztują 400 zł każdy).
Większość wpisów w rejestrze przedsiębiorców trzeba publikować w
Monitorze Sądowym i Gospodarczym (opłata za pierwsze ogłoszenie
wynosi 500 zł, za każde następne – 250 zł). Do wniosku o wpis trzeba
dołączyć: uwierzytelnione notarialnie albo złożone przed sędzią lub
upoważnionym pracownikiem sądu wzory podpisów osób
upoważnionych do reprezentacji spółki, odpowiednie dokumenty (umowę spółki, statut
spółki) w oryginale, bądź uwierzytelnione urzędowo ich odpisy lub wyciągi.
Tekst opracowany przez Gminne Centrum Informacji w Halinowie na podstawie artykułu „Rejestracja firmy”
pochodzącego z poradnika „Wyprawka maturzysty” zamieszczonego na stronie www.1praca.gov.pl
Halinów, 2009 rok
7