Polityka państwa wobec osób niepełnosprawnych
Transkrypt
Polityka państwa wobec osób niepełnosprawnych
Polityka państwa wobec osób niepełnosprawnych Warszawa 2011 Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych jest pierwszym, uchwalonym w XXI wieku, dokumentem dotyczącym praw człowieka. Konwencja ma umożliwić osobom niepełnosprawnym skuteczne korzystanie z wszelkich praw i podstawowych wolności, na równi z innymi osobami, a przez to przyczynić się do zwiększenia szans i poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych. Zobowiązuje ona Państwa Strony do respektowania praw osób niepełnosprawnych. Polska, podpisując Konwencję o Prawach Osób Niepełnosprawnych w dniu jej otwarcia do podpisu, tj. 30 marca 2007 roku, wyraziła wolę przestrzegania postanowień w niej zawartych. Polska nie ratyfikowała jeszcze Konwencji, jednakże poczyniła w ostatnim czasie znaczący postęp na drodze do jej ratyfikacji. Zakończono prace analityczne i opracowano raport stanowiący podstawę przygotowania wniosku o ratyfikację. Raport ten został skierowany do konsultacji międzyresortowych i społecznych. Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych została takŜe zatwierdzona przez Unię Europejską w dniu 23 grudnia 2010 roku. Dokument ten stał się tym samym częścią porządku prawnego Unii Europejskiej, której Polska jest aktywnym członkiem. WdraŜaniu postanowień Konwencji słuŜyć ma przyjęty przez Unię Europejską dokument Europejska Strategia w sprawie niepełnosprawności 2010-2020: Odnowione zobowiązania do budowy Europy bez barier (COM(2010)636), który wyznacza osiem podstawowych obszarów działania, jakimi są: dostępność, uczestnictwo, równość, zatrudnienie, kształcenie i szkolenie, ochrona socjalna, zdrowie oraz działania zewnętrzne. Europejska Strategia ma na celu wspieranie Państw Członkowskich Unii Europejskiej, w tym Polski we wdraŜaniu działań na rzecz poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych. Plan Działań Rady Europy dotyczący osób niepełnosprawnych na lata 2006-2015 Plan Działania Rady Europy dla promowania praw i pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w społeczeństwie: podnoszenie jakości życia osób niepełnosprawnych w Europie w okresie 2006-2015” stanowi załącznik do Zalecenia Rec (2006) 5 w sprawie Planu Działania Rady Europy na lata 2006-2015 dotyczącego osób niepełnosprawnych, przyjętego przez Komitet Ministrów RE w dniu 5 kwietnia 2006 roku. Cele: poprawa jakości życia; integracja; aktywny udział osób niepełnosprawnych w społeczeństwie; wzmocnienie równości szans; przeciwdziałanie dyskryminacji. Polityka krajowa- stan obecny Problematyka niepełnosprawności uregulowana jest w wielu aktach prawnych obejmujących wiele różnych dziedzin- m. in. transport publiczny, prawo budowlane, prawo wyborcze, prawo pracy Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - lex specialis Rehabilitacja społeczna- przede wszystkim: - warsztaty terapii zajęciowej; - turnusy rehabilitacyjne; - likwidacja barier- w szczególności architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu się i dostępie do informacji; - zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Rehabilitacja zawodowa: Uprawnienia pracownika niepełnosprawnego: - prawo do krótszego czasu pracy; - uprawnienie do dodatkowej przerwy w pracy; - prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego; - prawo do korzystania ze zwolnienia od pracy. Uprawnienia pracodawcy zatrudniającego osobę niepełnosprawną: - miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego; - zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy; - zwrot kosztów wyposaŜenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej; - zwrot kosztów szkolenia pracownika niepełnosprawnego; - zwrot kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy; - zwolnienie z wpłat na PFRON. Instrumenty aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych: - uprawnienie do korzystania z usług i instrumentów rynku pracy przewidzianych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; - uprawnienie do udziału w szkoleniach; - moŜliwość otrzymania środków na podjecie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej; - dofinansowanie do wysokości 50% oprocentowania kredytu bankowego; - refundacja składek. Elektroniczny Krajowy System Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności- EKSMON EKSMON stale rozwijany, jest nowoczesnym narzędziem dostarczającym nie tylko kompleksowych danych demograficznych o populacji osób niepełnosprawnych, ale takŜe automatyzuje szereg czynności administracji przez co przyspiesza proces orzeczniczy. System ten pozwala zautomatyzować procesy prawne, m.in. dlatego Ŝe zawiera wzory dokumentów wydawanych w procesie orzeczniczym oraz jednolicie określa podstawy prawne dokonywania poszczególnych czynności postępowania. Zwiększa to pewność prawną wszystkich osób biorących udział w procesie orzekania i działa na korzyść obywateli wnioskujących o uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności. Zanonimizowane zbiorcze dane z EKSMON pozwalają na lepsze planowanie działań na rzecz osób niepełnosprawnych o poszczególnych stopniach i rodzajach niepełnosprawności. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych Corocznie od wszystkich resortów pozyskiwane są informacje na temat działań podejmowanych na rzecz realizacji praw osób niepełnosprawnych wynikających z postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. „Karta Praw Osób Niepełnosprawnych”. Zbierane są m.in. dane nt. wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz dane odnoszące się do różnych obszarów życia osób niepełnosprawnych. Dane te zawarte są w Informacji Rządu Rzeczypospolitej Polskiej o działaniach podejmowanych w danym roku na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. „Karta Praw Osób Niepełnosprawnych”. Informacje te dostępne są na stronie BON pod adresem: http://www.niepelnosprawni.gov.pl/niepelnosprawnosc-wliczbach/sprawozdanie-z-realizacji-karty-/. Warto równieŜ wspomnieć, Ŝe… Działaniem wpływającym na rehabilitację społeczną osób niepełnosprawnych było umoŜliwienie uzyskiwania kart parkingowych osobom niepełnosprawnym, które nie ukończyły 16 roku Ŝycia. Jest to waŜne ułatwieniem w Ŝyciu codziennym rodziców dzieci niepełnosprawnych. (Ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy — Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 97, poz. 802)). BON rekomendowało przyjęcie rozwiązań umoŜliwiających osobom niepełnosprawnym wstęp z psem asystującym do obiektów uŜyteczności publicznej w szczególności: budynków i ich otoczenia przeznaczonych na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, oświaty, szkolnictwa wyŜszego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasaŜerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, świadczenia usług pocztowych lub telekomunikacyjnych oraz innych ogólnodostępnych budynków przeznaczonych do wykonywania podobnych funkcji, w tym takŜe budynków biurowych i socjalnych. Ponadto, Biuro opracowało projekt rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie wydawania certyfikatów potwierdzających status psa asystującego (Dz. U. Nr 64, poz. 399). Ustawa z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 226, poz. 1475) Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych - Ustalenie innej podstawy obliczania wysokości dofinansowania w 2011 i 2012 r. (minimalne wynagrodzenie obowiązujące w grudnia 2009 r.) - Odstąpienie od dofinansowania do wynagrodzeń pracowników z umiarkowanym i lekkim stopniem niepełnosprawności mających ustalone prawo do emerytury (od 1.03.2011 r.) - Utrzymanie zróżnicowania wysokości dofinansowania dla chronionego i otwartego rynku pracy (w latach 2011-2012 - Zmiana terminu przekazywania przez PFRON dofinansowania (z 14 na 25 dni) - Stopniowa zmiana wysokości dofinansowania (od 1 stycznia 2012 r.) Wysokość dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego Stopień Stopień Wysokość dofinansowania*) niepełnosprawności Stan I-VI VII-XII I. 2013 niepełnosprawności obecny 2012r. 2012 r. r. 160% 170% 180% 180% znaczny 140% 125% 115% 100% umiarkowany lekki *) % najniŜszego wynagrodzenia 60% 50% 45% 40% Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych • Docelowo: • Znaczny st. niepełnosprawności 20% • Umiarkowany st. niepełnosprawności 40% • Lekki st. niepełnosprawności 20% Refundacja składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowne dla niepełnosprawnych przedsiębiorców Stopień niepełnosprawności znaczny umiarkowany lekki Wysokość dofinansowania składek Stan obecny 100% Od 1.07.2011 100% 60% 100% 30% 100% Refundacja składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowne dla niepełnosprawnych przedsiębiorców Obecnie Refundacja składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowne wynosi na jedną osobę: • 481,72 zł Po zmianie Refundacja składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowne uzależnione od stopnia niepełnosprawności: Osoba ze stopniem znacznym - 481,72 zł Osoba ze stopniem umiarkowanym - 289,03 zł Osoba ze stopniem lekkim - 144,52 zł Ulgi we wpłatach na PFRON Przed zmianami Obniżenie wpłat na PFRON dla firm dokonujących zakupu usług lub produkcji od pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników i osiągającego 10 % wskaźnik zatrudnienia osób szczególnych schorzeniach Po zmianach Obniżenie wpłat na PFRON dla firm dokonujących zakupu usług lub produkcji od pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników i osiągającego 30 % wskaźnik zatrudnienia osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności lub do umiarkowanego st. niepełnosprawności ze szczególnymi schorzeniami Czas pracy niepełnosprawnych pracowników Obecnie: Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Po zmianie: Czas pracy osoby niepełnosprawnej– na zasadach ogólnych Lekarz będzie mógł wydać zaświadczenie o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy w odniesieniu do osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (tj. 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo) Uprawnienia pracowników i pracodawców • Zapewnienie symetrii korzystania z uprawnień przez pracodawcę i pracownika: - Zaliczanie pracownika do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych - Korzystanie przez pracownika niepełnosprawnego z uprawnień pracowniczych wynikających z ustawy następować będzie od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia •Doprecyzowanie statusu pracownika w okresie pomiędzy wygaśnięciem dotychczasowego orzeczenia a przedstawieniem pracodawcy kolejnego orzeczenia Pozostałe ważne zmiany • Odstąpienie od możliwości wliczania do stanu zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych przebywających na urlopach bezpłatnych • Wprowadzenie możliwości umarzania należności PFRON przez marszałka województwa i starostę • Ujednolicenie sposobu przekazywania informacji przez pracodawców do PFRON (poprzez teletransmisję danych w formie dokumentu elektronicznego Kontekst finansowy – możliwości finansowania działań wspierających: Zatrudnianie oraz rehabilitację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych Aktywność organizacji pozarządowych (zlecanie zadań) Osoby niepełnosprawne (programy celowe, finansowanie potrzeb osób niepełnosprawnych w ramach zadań powiatu) Treść Lp. 1. BudŜet PFRON Według ustawy budŜetowej 2011 Wykonanie 2005 roku Wykonanie 2006 roku Wykonanie 2007 roku Wykonanie 2008 roku 4 477 891 4 344 737 4 383 824 5 100 183 4 849 686 4 320 324 4 303 226 4 273 226 3 417 053 3 243 191 3 718 972 4 673 111 4 558 106 4 252 482 4 210 364 4 180 364 897 917 337 304 380 000 412 500 652 795 659 000 747 686 747 686 Wykonanie 2009 roku Wykonanie 2010 Plan po zmianach 2011 w tym: 1.1.1 Przychody Dotacje z budŜetu państwa, na dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych 1.1.2 Składki i opłaty - wpłaty zakładów pracy 2 303 577 2 477 779 2 858 426 3 345 343 3 398 364 3 344 395 3 300 000 3 300 000 2. Wydatki 3 374 240 3 680 995 3 976 806 4 825 036 4 627 222 4 320 324 4 303 226 4 273 226 2.1 Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych art. 26a 1 380 091 1 409 164 1 613 286 1 593 601 2 286 499 2 846 832 2 954 257 2 753 211 2.2 Programy zatwierdzone przez Radę Nadzorczą, słuŜące rehabilitacji społecznej i zawodowej - art. 47 ust. 1 pkt 4 lit. a 2.3 Przelewy redystrybucyjne wymienione w części B pkt III ppkt 6 (Samorządy), w tym: 1.1 244 666 793 778 290 311 875 436 417 886 885 624 681 512 1 057 434 312 373 811 813 96 334 710 492 348 74 289 690 004 725 738 Pracownicy niepełnosprawni zarejestrowani w SODiR PFRON w latach 2004-2010 65 000 196 000 193 000 190 000 187 000 184 000 181 000 60 000 55 000 50 000 45 000 40 000 178 000 175 000 172 000 169 000 35 000 30 000 25 000 15 000 01/2004 03/2004 05/2004 07/2004 09/2004 11/2004 01/2005 03/2005 05/2005 07/2005 09/2005 11/2005 01/2006 03/2006 05/2006 07/2006 09/2006 11/2006 01/2007 03/2007 05/2007 07/2007 09/2007 11/2007 01/2008 03/2008 05/2008 07/2008 09/2008 11/2008 01/2009 03/2009 05/2009 07/2009 09/2009 11/2009 01/2010 03/2010 05/2010 20 000 otwarty rynek pracy zakłady pracy chronionej 166 000 163 000 160 000 % 28,0 Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym w latach 2001-2009 26,1 26,0 25,8 23,7 24,0 22,0 20,0 20,9 19,8 23,4 22,6 23,9 23,9 21,9 22,1 22,6 20,8 20,5 20,5 21,4 19,4 19,2 19,1 18,0 24,6 18,1 18,6 18,2 17,3 16,0 14,1 14,0 13,1 12,8 12,0 10,0 2001 2002 2003 2004 współczynnik aktywności zawodowej 2005 2006 2007 wskaźnik zatrudnienia 2008 2009 stopa bezrobocia Polityka krajowa- nowe regulacje Projekt założeń do ustawy o języku migowym W 2008 r. rozpoczęto prace, nad projektem załoŜeń do ustawy o języku migowym i innych środkach komunikacji, który ma zapewnić osobom głuchym, głuchoniewidomym, niesłyszącym, niedosłyszącym i słabosłyszącym wsparcie w zakresie realizacji ich prawa do uczestnictwa w Ŝyciu społecznym i osobistego rozwoju, poprzez likwidację barier funkcjonalnych, w szczególności w komunikowaniu się. Zatrudnienie wspomagane Aktualnie w BON trwają prace nad wprowadzeniem do ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nowego instrumentu wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych- zatrudnienia wspomaganego. Wprowadzenie instytucji zatrudnienia wspomaganego do krajowego porządku prawnego jest konieczne. Cześć osób niepełnosprawnych, z róŜnych względów, nie jest w stanie samodzielnie i bez odpowiedniego wsparcia znaleźć, podjąć i utrzymać zatrudnienia. TakŜe część pracodawców nie jest gotowa do zatrudniania osób niepełnosprawnych oraz do właściwego zarządzania niepełnosprawnością w miejscu pracy. Zatrudnienie wspomaganego ma być metodą nie tylko zmierzająca do wprowadzenia osoby niepełnosprawnej na otwarty rynek pracy ale takŜe wspierającą jej utrzymanie na tym rynku. Polityka krajowa- nowe regulacje Utrzymanie osobowości prawnej PFRON Zgodnie z ustaleniami przedstawicieli Sejmu, Senatu oraz rządu z Ministrem Finansów przygotowywana jest propozycja nowelizacji ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych, mająca na celu wydłuŜenie terminu wejścia w Ŝycie przepisów dotyczących zmian w funkcjonowaniu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Zgodnie z nowymi przepisami PFRON utraciłby osobowość prawną i stałby się wyodrębnionym rachunkiem bankowym, którym dysponuje Minister wskazany w ustawie. Wstępne analizy dotyczące wejścia w Ŝycie ww. przepisów wskazywały na powaŜne trudności legislacyjne i organizacyjne we wdroŜeniu nowych rozwiązań. Zmiany generowałyby takŜe obciąŜenia budŜetowe związane z przekształceniem i dalszym funkcjonowaniem Funduszu. W celu zapewnienia kontynuacji i sprawnego realizowania zadań przez Fundusz propozycja zmian legislacyjnych ww. ustawie dotyczy wydłuŜenia vacatio legis przepisów, w części dotyczącej PFRON o 3 lata. WydłuŜenie vacatio legis pozwoli na zsynchronizowanie planowanych zmian ze zmianą przepisów dotyczących nowego okresu programowania Funduszy Europejskich na lata 2014-2020 oraz ze zmianami przepisów wspólnotowych w obszarze pomocy publicznej dla przedsiębiorców (obecnie obowiązujące regulacje wspólnotowe w tym zakresie przestaną obowiązywać z dniem 1 stycznia 2014 r.). Obecnie realizowane programy celowe PFRON JUNIOR – program aktywizacji zawodowej absolwentów niepełnosprawnych Celem programu jest umoŜliwienie wejścia w Ŝycie zawodowe młodym osobom niepełnosprawnym. W ramach programu absolwentowi skierowanemu na staŜ przez powiatowy urząd pracy moŜe być udzielona pomoc ze środków PFRON umoŜliwiająca odbycie staŜu u pracodawcy, w formie dofinansowania będącego świadczeniem na rehabilitację zawodową. STUDENT II – Kształcenie ustawiczne osób niepełnosprawnych Celem programu jest wyrównanie szans w zdobyciu wykształcenia przez osoby niepełnosprawne oraz przygotowanie osób niepełnosprawnych, poprzez stałe podwyŜszanie kwalifikacji, do rywalizacji o zatrudnienie na otwartym rynku pracy. PITAGORAS 2007 – program pomocy osobom z uszkodzeniem słuchu Celem programu jest zapewnienie osobom niesłyszącym i niedosłyszącym, w tym głuchoniewidomym i głuchoniedowidzącym, studentom, uczniom szkół policealnych oraz uczestnikom kursów przygotowawczych do egzaminów do szkół wyŜszych, w zaleŜności od potrzeb, pomocy tłumaczy migowych lub moŜliwości wykorzystywania w trakcie zajęć oraz egzaminów urządzeń wspomagających słyszenie oraz innych urządzeń, w tym dostosowanych do moŜliwości i potrzeb wynikających z dysfunkcji słuchu lub słuchu i wzroku. Obecnie realizowane programy celowe PFRON Wczesna pomoc dziecku niepełnosprawnemu Celem programu jest rehabilitacja dzieci niepełnosprawnych (z wyłączeniem rehabilitacji medycznej). Pomoc finansowa w ramach programu udzielana jest na pokrycie kosztów uznanych za niezbędne do realizacji zadania, obejmujących m.in.: - prowadzenie rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych (z wyłączeniem rehabilitacji medycznej), - organizowanie i prowadzenie: kursów i szkoleń dla rodziców (opiekunów prawnych), grup środowiskowego wsparcia dla rodziców i opiekunów prawnych dzieci niepełnosprawnych, indywidualnych zajęć w celu nabywania i rozwijania umiejętności niezbędnych do samodzielnego funkcjonowania, - finansowanie zakupu materiałów i pomocy dydaktycznych do realizacji zadania. Dostępność. Projektowanie uniwersalne Dostępność i eliminowanie barier znajdują się w centrum Strategii Komisji Europejskiej, która określiła je jako pierwszy i podstawowy obszar działania na najbliższe dziesięciolecie. Dostępność oznacza, że osoby niepełnosprawne mogą na prawach równych z innymi korzystać z obiektów i usług, środowiska fizycznego, transportu, technologii i systemów informacyjno-komunikacyjnych. W ramach rozpowszechniania i promocji idei projektowania uniwersalnego Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych 27 października 2010 r. zorganizowało pierwszą ogólnopolską konferencję dotyczącą tej tematyki. Biuro Pełnomocnika na swojej stronie internetowej stworzyło specjalną zakładkę w całości poświęconą tematyce projektowania uniwersalnegohttp://www.niepelnosprawni.gov.pl/dostepnosc-projektowanie-uniwer/ Dostępność. Projektowanie uniwersalne Przygotowane publikacje: „Projektowanie uniwersalne. Objaśnienie koncepcji” Polska wersja językowa powstała we współpracy z Biurem Pełnomocnika Rząd do Spraw Osób Niepełnosprawnych. „Informacja dla wszystkich” Europejskie standardy przygotowywania tekstu łatwego do czytania i zrozumienia. „Plan Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych 2006-2015” Plan Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych 2006-2015. Wersja łatwa do czytania. Wszystkie powyższe publikacje dostępne są na stronie internetowej: www.niepelnosprawni.gov.pl Postrzeganie niepełnosprawności Postrzeganie niepełnosprawności Pawilon Europejskiego Roku Wolontariatu W związku z ogłoszeniem 2011 roku Europejskim Rokiem Wolontariatu, Komisja Europejska przygotowała specjalną multimedialną imprezę poświeconą tematyce wolontariatu. Całe przedsięwzięcie ma formę ruchomego pawilonu odwiedzającego kolejno wszystkie kraje Unii Europejskiej, w którym odbywać się będą wystawy, spotkania i wydarzenia artystyczne ukazujące różnorodne formy aktywności wolontariackiej. Celem przedsięwzięcia jest zwrócenie uwagi społeczeństwa na kwestie związane z rolą wolontariatu w budowie społeczeństwa obywatelskiego i w przełamywaniu barier społecznych. We wrześniu 2011 r., przez dwa tygodnie, Pawilon Europejskiego Roku Wolontariatu będzie gościł na Placu Defilad w Warszawie, a każdy dzień trwania imprezy poświęcony będzie innemu aspektowi wolontariatu w Polsce. Pawilon Europejskiego Roku Wolontariatu Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych jako pierwsze zaaranżuje wydarzenia wewnątrz Pawilonu w dniu jego otwarcia czyli 1 września 2011 r. Hasłem przewodnim dnia organizowanego przez Biuro Pełnomocnika będzie integracja osób niepełnosprawnych w społeczeństwie. Dziękuję za uwagę! Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych