Zasady dotyczące pracy olimpijskiej

Oprac. Dorota Wojda
ZASADY DOTYCZĄCE PRACY OLIMPIJSKIEJ
(ZWŁASZCZA NA I ETAP ZAWODÓW)
1. REALIZACJA TEMATU
- Logiczne, jasne sformułowanie tematu. Ma on zawierać informację o przedmiocie
pracy, może składać się z tytułu i podtytułu, gdzie jedna część będzie metaforą lub
cytatem z omawianego tekstu albo może być jednoczęściowy, w każdym razie musi
wyraźnie mówić, czego dotyczy praca. Podobna zasada obowiązuje przy tytułowaniu
rozdziałów.
- Realizacja tematu polega na udzieleniu odpowiedzi na postawione we wstępie pytania,
na dowiedzeniu postawionej tezy lub hipotezy. W oparciu o stosowną literaturę
przedmiotu, wnikliwie omówioną i skomentowaną, trzeba samodzielnie rozwiązać
postawiony przed sobą problem. Ważne jest umiejętne korzystanie z wiedzy, a
zarazem twórcze, oryginalne opracowanie tematu.
2. ADAPTACJA NARZĘDZI TEORETYCZNYCH
- Trzeba odwołać się do badań nad wybranym zagadnieniem z zakresu poetyki (np.
przestrzeń, czas, narracja, kategoria estetyczna, forma gatunkowa lub stylistyczna).
- Wiedzę teoretyczną należy spożytkować w praktyce analityczno-interpretacyjnej.
- Można skorzystać z wybranej metodologii badań literackich (np. komparatystyka,
antropologia literacka, psychoanaliza, gender studies, postkolonializm).
3. ANALIZA I INTERPRATACJA
- Wybrane teksty literackie trzeba umiejętnie zanalizować: zbadać ich budowę
(kompozycję, podmiotowość, gatunek, styl, wersyfikację itd.), sfunkcjonalizować i
nazwać środki konstrukcyjne.
- Analiza ma służyć interpretacji, to znaczy rozumieniu tekstu zgodnie z wybraną
metodą lektury (interpretacja historyczno-kontekstualna, z możliwością używania
tekstu oraz elementami overstanding), przy czym rozumienie może uwzględniać opór
tekstu, jego niezrozumiałość i wielowykładalność.
- Interpretacja może dążyć do całościowości i spójności, ale może też skupiać się na
wybranych fragmentach tekstów i naruszać (jeśli to uzasadnione) zasadę spójności
oraz niesprzeczności.
- Pożądane jest odczytywanie tekstu w różnych kontekstach (historycznych, literackich,
biograficznych, filozoficznych, ideologicznych, kulturowych: płeć, etniczność, rasa,
wyznanie, rola społeczna itd.).
- Interpretator może skoncentrować się na samym tekście i na jego kontekstach, ale też
może (w szczególnych wypadkach i jeśli umie to robić) wprowadzać własną
perspektywę lekturową; wtedy od rozumienia przechodzić może do gry z tekstem i z
odbiorcą (prowokacja, emulacja, imitacja, empatia, uwodzenie, podwójne kodowanie).
4. KREATYWNOŚĆ
- Twórcze podejście do zadania na różnych jego poziomach.
5. KOMPOZYCJA
- Podział na wstęp (lub wprowadzenie), rozdziały i zakończenie (lub podsumowanie).
-
-
-
-
-
Zachowanie kompozycji dyskursywnej: teza (lub hipoteza), pytania, argumentacja,
wnioskowanie cząstkowe, ostateczne konkluzje.
Zachowanie kompozycji łańcuchowej – każdy rozdział kończy się podsumowaniem, z
którego wynikają przesłanki do podjęcia takich, a nie innych rozważań w kolejnym
rozdziale.
Na początku spis treści.
Wstęp ma zawierać: sformułowanie, objaśnienie i umotywowanie tematu, definicje
kluczowych pojęć, przedstawienie obranej metody lekturowej, charakterystykę
stosowanych narzędzi badawczych, rekapitulację dotychczasowych badań nad
przedmiotem pracy, sformułowanie tezy (lub hipotezy) i kluczowych pytań,
zapowiedź tematyki rozpatrywanej w poszczególnych rozdziałach.
Rozdział ma zawierać: wprowadzenie do omawianych w nim treści, analizy oraz
interpretacje, wnioski, zapowiedź tematyki kolejnego rozdziału.
Zakończenie ma zawierać: zebranie wniosków cząstkowych ze wszystkich
rozdziałów, potwierdzenie tezy (lub hipotezy), odpowiedzi na postawione we wstępie
pytania, ewentualnie wskazanie otwierających się dalej możliwości badawczych.
Bibliografia podzielona na: podmiotową, przedmiotową (tu osobno część zawierająca
opracowania dotyczące omawianego pisarza, osobno część z pracami poświęconymi
wybranej kategorii poetologicznej) oraz pomocniczą.
Poprawne użycie formuł metatekstowych i dyskursywnych (wypada zacząć od; na
wstępie przedstawię; przejdę teraz do; w tym rozdziale głównym przedmiotem będzie;
zatrzymajmy się jednak przy itd.)
6. LOGIKA
- Zachowanie porządku w strukturze argumentacji i wnioskowania.
- Poprawne wydzielanie akapitów.
- Logiczna, spójna budowa większych całości konstrukcyjnych, okresów zdaniowych
oraz poszczególnych sformułowań.
- Umotywowane użycie operatorów logicznych (więc, a jednak, ale, przecież, w takim
razie, skoro, tym samym, chociaż itd.).
- Poprawne użycie formuł dyskursywnych (dlatego za prawomocną uznaję tezę; kolejny
argument przedstawia się następująco; można byłoby jednak kontrargumentować;
wyprowadziłabym ostatecznie następujące konkluzje itd.)
7. STYL
- Zgodny z zasadami dyskursu naukowego (budujący efekt obiektywności, jasny,
logiczny, precyzyjny, pozbawiony wykładników emocji i kolokwializmów,
zawierający profesjonalizmy, ze zdaniami wielokrotnie złożonymi, ale nie za długimi,
zachowujący spójność pomiędzy kolejnymi zdaniami, pozbawiony tautacyzmów,
amfibologii, anakolutów).
- Poprawne użycie formuł modalnościowych (jestem przekonana, że; wahałabym się
jednak, czy; z całą pewnością można więc wnioskować, że; przypuszczałabym raczej,
iż itd.).
- Poprawne użycie formuł wprowadzających cytaty (na potwierdzenie tej tezy można
przytoczyć słowa X; jak czytamy w rozprawie X itd.).
- Poprawne użycie formuł nawiązujących do innych wypowiedzi (Z wypowiedzi X
wynika, że..., tymczasem..; polemizowałabym z wywodem X itd.).
- Poprawne użycie formuł wprowadzających przykłady (oto przykłady potwierdzające
postawioną tezę; dla ilustracji przedstawmy jeden z tekstów itd.).
Można stosować elementy stylu literackiego, byle w sposób umotywowany, fortunny i
w ograniczonym zakresie.
-
8. KONWENCJA GRAFICZNA
- Strona tytułowa: wedle wzoru, możliwe oryginalne pomysły kompozycyjne.
- Układ strony: wedle wzoru.
- Czcionka: 12, Times New Roman, odstępy pojedyncze lub 0,5, tytuły i wyrażenia z
obcych języków wyróżniamy kursywą, dla podkreślenia słów rozstrzelamy czcionkę
na 1,5.
- Odstępy między wierszami 1,5.
- Odsyłacz na końcu zdania przed kropką (koncepcja Gadamera1.)
- Cytaty (komentowane, długie tylko wtedy, gdy dokładnie analizowane, możliwe
skróty cytowanych fragmentów, ale takie, aby nie zniekształcić sensu wypowiedzi)
wprowadzane na dwa sposoby:
▪ jak mowa niezależna (wtedy wyodrębnione osobno, czcionką 10, w wcięciem po obu
stronach na 0,5 cm, bez cudzysłowu)
Oto jak relacjonuje spotkanie z Marksem:
W szczególności powiedział mi: „Bieg historii jest zdeterminowany przede wszystkim przez
czynniki ekonomiczne”. Wbrew niektórym autorytetom nie widzę w tym nic bluźnierczego (KP
34).
▪ jak mowa zależna (wtedy w tekście głównym, w cudzysłowie)
Friderick J. Turner podkreśla, że „europejskie i amerykańskie (western) znaczenia
tego słowa [frontier] tworzyły przenośnię i powinny być nazywane frontier metaphor”
▪ błąd (zakłócenie spójności tekstu)
Pierwszy atak wymierzony zostaje w klasycznych formalistów, którzy
śnią swój sen o świecie jednoznacznych rzeczowników i orzeczeń, rządzonym dwuwartościowym
prawem wyłączonego środka (KP 353).
Cytat w cytacie oznaczamy „ptaszkami”: «» (wstaw, symbol).
Poprawnie sporządzone przypisy (ze skrótami w j. polskim albo po łacinie, trzeba
zachować konsekwencję).
Jeśli omawia się jeden tekst (lub teksty z jednej książki) pierwszy cytat opatrujemy
następującym przypisem:
-
Nawet poeta dawno żywcem pogrzebany poprawia tekst wiersza (TP 74)2
Potem, po kolejnych cytatach nie dajemy już przypisów, tylko adnotację w tekście
głównym: (TP 12), lub [TP 52].
Jeśli omawia się większą ilość tekstów, można użyć skrótów, których rozwinięcia
podaje się w pierwszym stosownym przypisie albo po spisie treści, wedle wzoru:
-
1
Przypisy równamy do tekstu głównego.
Cytaty z Tarczy z pajęczyny podaję wedle poniższego wydania, stosując następujący skrót: TP – T.
Różewicz, Tarcza z pajęczyny, [w:] tegoż, Tarcza z pajęczyny, Kraków 1980. Cyfra po skrócie oznacza
numer strony.
2
WYKAZ SKRÓTÓW
Cytaty z utwory Czesława Miłosza podaję wedle poniższych wydań, oznaczonych
następującymi skrótami:
DO – Dalsze okolice, Kraków 1991.
DP – Druga przestrzeń, Kraków 2002.
NBR – Na brzegu rzeki, Kraków 1994.
PP – Piesek Przydrożny, Kraków 1997.
TO – To, Kraków 2004.
WZÓR STRONY TYTUŁOWEJ (zachować
proporcje i światło, można modyfikować)
JOANNA KOWALSKA
Klasa III
XXXIX Liceum Ogólnokształcące
Im. Jana Nowaka
W Krakowie
Opiekun: mgr Tadeusz Nowakowski
GOLEM I JEGO RABIN
TEMAT 6: LALKI I MANEKINY W LITERATURZE I TEKSTACH
KULTURY
Kraków 2010
WZÓR STRONY TEKSTU GŁÓWNEGO
mu się świat, który ponad te oba jest wzniesiony” 3. Steiner mówi również o
dziedziczności ciała, o tym, że ciało włącza człowieka w dzieje gatunku ludzkiego 4.
Baruch de Spinoza, którego śladami podąża Fryderyk Nietzsche, pisze w Etyce:
A przecież nikt dotychczas jeszcze nie wyznaczył do czego ciało jest zdolne, tj. nikt
dotychczas nie dowiedział się na drodze doświadczenia, co według samych tylko praw natury,
o ile bierzemy ją wyłącznie za materialną, ciało może zdziałać, a czego nie może, będąc
wyznaczone przez umysł […], okazuje się […], że ciało samo wyłącznie według praw swojej
natury zdolne jest do czegoś, czemu jego własny umysł się dziwi 5.
Jak widać, zdolności ciała ludzkiego nie sposób przewidzieć. Pewne jest to, że
zawsze będzie zadziwiać umysł.
Jak zauważa Stala, „poezja XX wieku często ukazuje doświadczenie świata jako
doświadczenie ciała i cielesności, doświadczenie gwałtowne, z trudem poddające się
racjonalizacji…” 6.
Jak długo jeszcze wytrzymasz
moje biedne ciało?
Jezus jest Twoim bogiem
cierpiące ludzkie ciało
Wszystka moc jest w Tobie
słabe ludzkie ciało
wszystek gnój jest w tobie
święte ludzkie ciało 7.
Takie modły składa jeden z pisarzy – Aleksander Wat. Niemniej dramatyczne jest
wyznanie zapisane przez Szymborską:
Nic się nie zmieniło
ciało jest bolesne,
[…]
ma cienką skórę, a tuż pod nią krew,
ma spory zasób zębów i paznokci
kości jego są łamliwe, stawy rozciągliwe.
W torturach jest to wszystko brane pod uwagę 8.
3
Tamże, s. 22.
Tamże, s. 64.
5
B. de S p i n o z a , Etyka, [w:] tegoż, Dzieła, przeł. I. Myślicki, t. I, Warszawa 1927, s. 120. Cyt
za: M.P. M a r k o w s k i , Nietzsche. Filozofia interpretacji, Kraków 2001, s. 352.
6
M. S t a l a , Pejzaż człowieka. Młodopolskie myśli i wyobrażenia o duszy, duchu i ciele , dz. cyt.,
Kraków 1994, s. 221.
7
A. W a t , Inwokacja, [w:] tegoż, Wiersze zebrane, Warszawa 1987, s. 274. Ten i następny
cytowany przeze mnie utwór przywołuje w swojej książce M. Stala.
8
W. S z y m b o r s k a , Tortury, [w:] tejże, O śmierci bez przesady, Kraków 1997, s. 160.
4