Jakub Lewicki

Osiedle domów oficerskich we Lwowie ¶
Jakub Lewicki
1.
Lwów,
kolonia domów
oficerskich
O.K. VI,
widok ogólny
(fot. z pocz.
lat 30. XX w.,
zbiory prywatne)
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
¶ O
grody, czereśnie i kwiaty, czyli przyroda,
tradycja i piękna architektura.
Osiedle domów oficerskich we Lwowie
O
grody i piękna architektura zawsze budziły zachwyt i podziw. Tak
też było w wypadku kolonii domów oficerskich we Lwowie. Wspomniane
kolonie pięknie zabudowane, w ogrodach i obsadzone czereśniami stanowią
szczególnie w okresie kwitnienia tych drzew owocowych wielką atrakcję dla
kulturalnych mieszkańców Lwowa […] dowodem są liczne rzesze przechodniów na tych koloniach w dni świąteczne […] przyznać trzeba, że obie te kolonie są prawdziwą ozdobną naszego miasta - pisał Zarząd kolonii w czerwcu
1933 r.1 Architektura kolonii spełniała wszystkie wymogi użyteczności i piękna: była funkcjonalna, efektowna i zarazem przyciągała uwagę okolicznych
mieszkańców. Dekoracja poszczególnych budynków łączyła elementy stylu
dworkowego, motywy swojskie i wczesnomodernistyczne, które wzajemnie
się uzupełniały. Wyróżniająca się architektura kolonii i czcigodni mieszkańcy zadecydowali o niezapomnianej atmosferze osiedla, którą wspominano
w różnych opracowaniach i wspomnieniach2. Omówienie zabudowy tego
rejonu nie pojawiło się jednak w żadnym z opracowań z historii architektury.
Zespól kolonii domów oficerskich we Lwowie powstał nieopodal ul. Zielonej. Był to obszar administracyjny lwowskiej Pierwszej Dzielnicy (Halicka)
potocznie zwany „na Zielonym”, na której znajdowały się najobszerniejsze
we Lwowie tereny zielone i obszary rekreacyjne. Lokalizacja kolonii w elitarnej dzielnicy niewątpliwie stanowiła wyróżnienie dla mieszkańców. Obok
znajdowała się zabudowa ul. Zielonej z luksusowymi kamienicami wznie1
Derżavnyj Archiv L`vivśkoji Obłasti [u Lvovi] (Państwowe Archiwum Obwodowe we
Lwowie, dalej DALO), fond 2, opis 2, sprawa 2115, s. 44.
2 H. Olszewska-Pazurzyna, Mój lwowski mikrokosmos, „Rocznik Lwowski” 1992, s. 172, 174.
198
sionymi na dużych parcelach z ogrodami. Po przeciwnej stronie do ul. Zielonej znajdował się stok stromego wzgórza, na którym jeszcze przed pierwszą
wojną światową wytyczono ul. św. Jacka, później stopniowo zabudowywaną
modernistycznymi kamienicami. Przy ul. Zielonej wzniesiono w latach 19121913 elitarny zakład szkolny Zofii Strzałkowskiej oraz nowoczesną fabrykę
tutek i kart do gry Dawida Wekslera3, i należącą do tego samego właściciela
modernistyczną kamienicę z efektownym owalnym świetlikiem górującym
nad otaczającą zabudową4. Z wymienionych budynków najbardziej efektowny był obszerny, czteropiętrowy zespół szkoły kierowanej przez znaną działaczkę społeczną i narodową Zofię Strzałkowską (1862-1923)5. Był to jeden
z pierwszych zakładów edukacyjnych dla dziewcząt o szerokim programie
kształcenia i emancypacji, który założono na ówczesnych ziemiach polskich.
Gmachy szkoły zaprojektował i wzniósł w latach 1912-1913 Alfred Zachariewicz6. Zakład otaczał także duży park i starannie utrzymane ogrody - owoco3
Plany fabryki Dawida Wekslera podpisał Michał Ulam. Zatwierdzono je 14 X 1910 DALO, fond 2, opis 1, sprawa. 4096. Zob. Budowle wybudowane w dziesięcioleciu 19031913 przez firmę Michał Ulam Architekt-budowniczy, Lwów 1913, s. 67-68. Później w budynku tym mieściły się zakłady znanej firmy wydawniczej Atlas.
4 Plany kamienicy Dawida Wekslera podpisał Michał Ulam. Zatwierdzono je 14 X 1910,
DALO, fond 2, opis 1, sprawa 4096. Budowle…, dz. cyt., s. 63-66.
5 J. Lewicki, Doskonała edukacja, czyli nowoczesność, higiena i sztuka. Budynki zakładów
naukowych Zofii Strzałkowskiej we Lwowie, w: Mowa i moc obrazów. Prace dedykowane
prof. Marii Poprzęckiej, red. J. Pomorska, Warszawa 2005, s. 281-285.
6 Plany sygnowano pieczątką biura Sosnowski i Zachariewicz, a podpisał je Alfred Zachariewicz. Zatwierdzono je 19 IX 1912 i 7 III 1913 r. DALO, fond 2, opis 1, sprawa 4099,
s. 1-17.
199
¶
Jakub Lewicki
2.
Lwów,
kolonia domów
oficerskich
O.K. VI, sytuacja.
Przerys
wg DALO,
fond 2, opis 3,
sprawa 671,
ul. Czereśniowa
11, s. 2;
A. – Ob.
numeracja
domów;
B. Pierwotnie
zaplanowana
numeracja
domów;
C. Numery
hipoteczne
nieruchomości
(opr. autora)
wy i kwiatowy. Sąsiadujące budynki dodawały kolonii dodatkowego splendoru i podkreślały elitarny charakter okolicznej zabudowy.
Inicjatorem powstania kolonii była spółdzielnia domów oficerskich Okręgu Korpusu VI we Lwowie. Lata 20. XX w. są okresem działalności licznych
kolonii wojskowych, które zlokalizowane były w poszczególnych okręgach
wojskowych. Były one inicjatorami wznoszenia budynków przeznaczonych
dla oficerów, ale także dla pracowników różnych jednostek wojskowych7.
Wzmiankowana kolonia była największym zespołem zabudowy nie tylko
w Okręgu Korpusu VI, obejmującym województwo lwowskie i południowo-wschodni obszar II Rzeczpospolitej, ale i jednym z najciekawszych zespołów
tego typu (il. 1).
Zabudowa wypełniała teren pomiędzy ul. św. Jacka a zespołem zakładu
szkolnego Zofii Strzałkowskiej. Przez środek tego obszaru wytyczono ulicę,
nazwaną Czereśniową, która łączyła się z drugą prostopadłą analogicznie
rozwiązaną ulicą wytyczoną równolegle do ul. Zielonej. Po obydwu stronach
ul. Czereśniowej zaprojektowano i wzniesiono niewielkie piętrowe domy.
Z boku wytyczono drugą nieco szerszą równoległą ulicę (Oficerska), przy
której z jednej strony powstały niewielkie dwurodzinne domy, a po przeciw7
J. Chęciński, Budownictwo Wojskowe w Polsce (1918-39), Warszawa 1966, s. 127-141.
200
Osiedle domów oficerskich we Lwowie ¶
nej budynki wielorodzinne
(il. 2). Stanowiły one przestrzenne zamknięcie całego
kompleksu zabudowy. Od
strony ul. św. Jacka zaplanowano dwa niewielkie placyki.
Projekt parcelacji tego terenu
został zatwierdzony uchwałą
Rady Miejskiej. Układ zabudowy został zaprojektowany
symetrycznie i konsekwentnie.
Pismo o zgodę na zatwierdzenie projektów budynków skierowano 17 maja 1923 r. Zbiorcze pismo dotyczyło domu nr 1,
przy okazji budowy którego
załatwiano wszystkie formalności. Ponadto występowano
o zgodę na budowę każdego
z budynków oddzielnie. O ile
nie wnoszono znaczących
zmian w przygotowanych
wcześniej projektach, to zgoda
była tylko formalnością wynikającą z prawa budowlanego.
Budowa poszczególnych domów rozpoczęła się ok. końca
1923 r. Finansowano ją z przyznanych kredytów na rozbudowę miasta Lwowa, ale także z kredytów z BGK. W wypadku domu nr 1 projekt zatwierdzono
11 lipca 1923 r., a o zgodę na zamieszkanie ukończonego domu wystąpiono 11 października 1926 r., co też wkrótce zatwierdzono. Większość domów
zasiedlono po 13 lutym 1926 r. Niektóre domy kończono jeszcze w 1927 r.,
kilka budynków powstało po roku 1925. Wtedy też wzniesiono dwa większe
budynki wielorodzinne. Zasadą było oddzielnie zatwierdzanie każdej z połówek jednego domu, który mieścił po dwa mieszkania należące do dwóch rodzin. Projekty każdej z połówek budynku w zasadzie były identyczne. Jednak
nieznacznie różniły się one rozplanowaniem niektórych pomieszczeń parteru i prawie zawsze rozwiązaniem wejść do budynku (kształtem schodów
wejściowych lub też formą ganku znajdującego się z boku domku)8 (il. 3-4).
8
Akta domów Oficerska 1-37 - DALO, fond 2, opis 2, sprawa 2108-2132; Strzałkowskiej
201
3.
Lwów,
kolonia domów
oficerskich
O.K. VI, wybrane
fasady domów
A. Oficerska 1,
proj. Wł. Lembergen 1923 r.,
przerys wg DALO,
fond 2, opis 2,
sprawa 2108,
s. 63;
B. Oficerska 10-12,
proj.
W. Jakimowski
1923 r., przerys wg
DALO, fond 2, opis
2, sprawa 2118,
s. 5;
C. Czereśniowa 2-4,
proj.
W. Jakimowski
1923, przerys wg
DALO, fond 2, opis
3, sprawa 662, s. 1;
D. Oficerska 6-8,
proj. W. Jakimowski 1923, przerys
wg DALO,
fond 2, opis 2,
sprawa 2114, s. 2
(opr. autora)
¶
4.
Lwów,
kolonia domów
oficerskich
O.K. VI, wybrane
rzuty domów.
A. Oficerska 6-8,
proj.
W. Jakimowski
1923 r., przerys
wg DALO,
fond 2, opis 2,
sprawa 2114, s. 2;
B. Czereś-niowa 2-4,
proj.
W. Jakimowski
1923 r., przerys
wg DALO,
fond 2, opis 3,
sprawa 662, s. 4-5;
C. Oficerska 10-12,
proj.
W. Jakimowski
1923 r., przerys
wg DALO,
fond 2, opis 2,
sprawa 2118,
s. 3-3a;
D. Oficerska 1,
proj.
Wł. Lembergen
1923 r., przerys
wg DALO, fond
2, opis 2, sprawa
2108, s. 63
(opr. autora)
Jakub Lewicki
Każdy z mniejszych
budynków
dwurodzinnych miał dwa mieszkania o dwutraktowym
układzie. Składały się
one z obszernej piwnicy,
kuchni z przyległą spiżarnią i służbówką oraz
dwóch lub trzech pokoi
na parterze oraz dwóch
izb mieszkalnych na piętrze połączonych zabiegowymi schodami. Łazienki z reguły lokowano
na parterze lub na piętrze.
Rozmieszczenie i układ
pomieszczeń w poszczególnych domach niekiedy różnił się od siebie, ale
schemat układu funkcjonalnego był analogiczny.
Podobny układ funkcjonalny miały domy wielorodzinne. Zaprojektowane rozwiązania były bardzo tradycyjne. Mankamentem był przechodni układ niektórych wnętrz, jak
i stosunkowo niewielka powierzchnia użytkowa. Dlatego też w późniejszym
okresie właściciele nadbudowywali niektóre domy zamieniając strychy na
kondygnacje użytkowe.
Autorem projektów był w 1923 r. architekt Witołd Jakimowski. Zaprojektowane przez niego domy zostały ukończone szybko, a zezwolenie na ich zamieszkanie wydano 13 lutego 1926 r. Budynki wznoszone później zaprojektował kpt. inż. arch. Władysław Lembergen. Były one także szybko kończone
i zasiedlane. Również kilka budynków wzniesionych po 1925 r. zaprojektował Roman Voelpel (w tym budynki wielorodzinne). Największy wielorodzinny budynek w tym zespole był autorstwa Tadeusza Wróbla. Kolonia składała
się z 23 mniejszych budynków oraz kilku wzniesionych później większych
budowli (w tym dwóch wielorodzinnych). Zespół posiadał 335 izb mieszkalnych, co było dość dużą liczbą na tle innych budynków tego typu, a koszt bu14-21 - DALO fond 2, opis 2, sprawa 3157-3160; Czereśniowa 2-12 - DALO fond 2, opis 3,
sprawa 662-673. Opis projektów i materiały spółdzielni zachowane też w Centralnym
Archiwum Wojskowym w Rembertowie.
202
Osiedle domów oficerskich we Lwowie ¶
dowy jednego mieszkania i jednej izby był
dużo niższy niż w innych domach oficerów i pracowników
wojska9.
Domki były utrzymane w formach stylu dworkowego, który
nieznacznie
zmodyfikowano. Były to
budynki
piętrowe.
Piętro było ukryte
w stromym czterospadowym dachu, który był najważniejszym elementem
kształtującym bryłę budynków. W dachu znajdowały się okna doświetlające piętro. Zasadniczym elementem każdego z domków było zaakcentowanie
części środkowej stylizowanym szczytem. Niekiedy fasadę budynków akcentował uproszczony portyk kolumnowy lub skromna dekoracja stylizowana
na styl dworkowy. Dolną część elewacji niektórych budynków dekorowały
niekiedy pilastry o stylizowanych kapitelach. Dodatkowym elementem dekoracji były też obramienia okien i drzwi. Opracowanie obramień okien jak
i otworów wejściowych łączyło motywy swojskie z elementami wczesnego
modernizmu. Nieco inna była architektura budynków projektowanych po
1925 r. Ich dekoracja operowała formami geometrycznymi i stylistyką art
déco, a obramienia okienne i drzwiowe otrzymały uproszczone geometryczne formy (il. 5-8).
Budowa ukończonej kolonii była szeroko komentowana. Opisywała ją prasa
lwowska i galicyjska. Były to artykuły m.in. w „Kurierze Lwowskim”, „Gazecie Wieczornej”, „Słowie Polskim”. Powstałe budynki były bardzo atrakcyjnie
nie tylko dla mieszkańców kolonii, ale i dla odwiedzających oraz spacerowiczów. Świadczy o tym obszerna korespondencja zarządu spółdzielni z władzami miejskimi, która dotyczyła utrzymania w dobrym stanie otaczającej
zieleni jak i ochrony zabudowy przed dewastacją przez licznych spacerowiczów i okolicznych mieszkańców.
Bardzo ważną częścią zabudowy były obszerne ogrody otaczające poszczególne budynki, jak i liczne drzewa czereśniowe, jakimi obsadzono ulice wokół poszczególnych domów. Specjalnie dobrana szlachetna odmiana czereśni
w okresie kwitnienia zapewniła niezwykle atrakcyjny wygląd zabudowy, co
podkreślano w licznych pismach i opracowaniach. Projekt otaczającej zieleni
9
J. Chęciński, dz. cyt., s. 128.
203
5.
Lwów,
kolonia domów
oficerskich
O.K. VI, dom nr 2,
proj.
W. Jakimowski
1923 r.,
realizacja
do 1926 r.
(fot. autora)
¶
6.
Lwów,
kolonia domów
oficerskich
O.K. VI,
dom nr 5,
proj.
W. Jakimowski
1923 r.,
realizacja
do 1926 r.;
dom nr 7,
proj.
W. Jakimowski
1923 r.,
realizacja
do 1926 r.
(fot. autora).
Jakub Lewicki
i obsadzenie osiedla licznymi drzewami specjalnie dobranych gatunków
czereśni był świadomym
zabiegiem władz kolonii.
Świadczy o tym szeroka
korespondencja
zarządu kolonii z władzami
miejskimi podkreślająca
konieczność zachowania
jednolitego
charakteru
drzew rosnących na terenie kolonii i nie obsadzania sąsiadujących
ulic innymi gatunkami
roślin (jesiony). Zwracano w niej uwagę, że inne
gatunki drzew w tym rejonie nie tylko zmieniłyby charakter osiedla, ale
i rozrastając się zasłoniłyby starannie zaprojektowane budynki dla oficerów. Przeprowadzano
też dokładne analizy rozrastających się drzew i uznano, że tylko drzewa czereśniowe ze względu na
swoją skalę nadają się do obsadzenia niewielkich piętrowych budynków.
Bardzo ważną część kolonii stanowili jej mieszkańcy. Byli to weterani wojenni, emerytowani wojskowi jak i oficerowie służby czynnej. W domu nr 12
zamieszkał emerytowany generał, w kolejnych pułkownicy i kapitanowie
wojska polskiego10. Poszczególni mieszkańcy przejmowali domy na własność,
choć zdarzały się też wypadki, że po ich bezpotomnej śmierci zamieszkiwali
10
Wykaz mieszkańców: DALO, fond 2, opis 2, sprawa 2108, s. 18-20, stan w 1926 r. (planowany): nr 1 Stanisław Kietło; nr 2 Piotr Trapp; nr 3 Wacław Kościelny; nr 4 Wilhelm
Sawajk; nr 5 Juliusz Siermak; nr 6 Jan Adamus; nr 7 Tadeusz Gutkowski; nr 8 Marian
Stanpful; nr 9 Oskar Schneidscher; nr 10 W. Schindler; nr 11 Józef Bajgerowicz; nr 12 Jan
Paszkudzki; nr 13 Jan Kijowski; nr 14 Ryszard Peszka; stan 25 II 1932 r. (wg fond 2, opis
2, sprawa 2120, s. 18-20): ul. św. Jacka nr 3 kpt Limberger; Oficerska nr 2 mjr Stefanicki;
nr 14 płk Kakowski; nr 16 Żenkusz; nr 18 kpt Wiliński; nr 20 Schubert; nr 22 Godowski;
nr 24 Wronke; nr 28 Urbanowicz; nr 30 mjr Szostakowicz; nr 32 Much; nr 34 Kopicki;
nr 15 Usan; nr 17 kpt Figar; nr 19 mjr Schlaffenbergl; nr 21 Duczmski; nr 23 Kuczynki;
nr 25 Kośmicki; nr 27 kpt Prager; nr 29 płk Hecket.
204
Osiedle domów oficerskich we Lwowie ¶
tam nowi emerytowani
wojskowi. Zasiedlenie
kolonii znanymi weteranami wojennymi i oficerami WP zadecydowało
o późniejszych losach
mieszkańców.
Kilku
z oficerów otrzymało
w 1939 r. karty powołania do czynnej służby i zginęło w Katyniu,
Charkowie i Ostaszkowie. Większość z mieszkańców została zesłana w kolejnych falach deportacji w 1940, 1941 i 1945 r. Kolonię zasiedlono rodzinami wojskowych Armii
Czerwonej, a potem pracownikami różnych instytucji związanych z NKWD
i aparatem bezpieczeństwa. Nowi mieszkańcy robili wszystko, aby pozostać
w przedzielonych im domach i mieszkaniach. Świadczy to o atrakcyjności
zajmowanych budynków i ich otoczenia. Od lat 90. XX w. kolejne domy były
przejmowane na własność przez mieszkańców i stopniowo przebudowywane. Polegała ona z reguły na nadbudowie i powiększaniu budynków. Nie
zachowywano jednolitych form architektonicznych. Mimo coraz większych
zniekształceń zabudowa kolonii do dzisiaj wyróżnia się jednolitymi formami
całego kompleksu i jest ulubionym miejscem spacerów mieszkańców Lwowa.
Także sąsiadująca dawna szkoła Zofii Strzałkowskiej jest siedzibą elitarnej
szkoły średniej nr 6, która jest obecnie jedną z niewielu na Ukrainie Zachodniej szkół z rosyjskim językiem wykładowym, a wśród wielu jej słynnych
absolwentów wymienić można znanego rosyjskiego reformatora i działacza
politycznego Aleksego Jewlińskiego.
Zabudowa kolonii domów oficerskich Okręgu Korpusu VI we Lwowie jest
typowym przykładem inwestycji wojskowej spółdzielni mieszkaniowej i ilustruje przemiany budownictwa tego typu. W ramach poszczególnych okręgów wojskowych podejmowano poszukiwania odpowiednich form stylowych
charakterystycznych dla żołnierzy o odmiennej randze i stanowisku. Proces
ewolucji architektury tego typu rozpoczęły budowle projektowane w stylu
dworkowym, potem było to dwu i wielorodzinne budownictwo o fasadach
zdobionych motywami dworkowymi i swojskimi, aż wreszcie zaczęto projektować architekturę w duchu funkcjonalizmu. Ukazywały się liczne opracowana jak i wzorniki prezentujące wznoszone budowle11. W wielu niepubliko11
Fundusz Kwaterunku Wojskowego, Sprawozdanie 1927-30, Warszawa 1930; Fundusz
Kwaterunku Wojskowego, Sprawozdanie 1930-33, Warszawa 1933; Fundusz Kwaterunku
Wojskowego, Sprawozdanie 1927-37, Warszawa 1937; Spółdzielnia Mieszkaniowa w Polsce,
205
7.
Lwów,
kolonia domów
oficerskich
O.K. VI,
domy nr 21-23-25
(fot. autora)
8.
Lwów,
kolonia domów
oficerskich
O.K. VI.,
domy nr 30-2826-24,
proj. T. Wróbel
1926 r.,
realizacja
do 1928 r.;
domy nr 32-30-2826-24-22,
proj. T. Wróbel
1926 r.,
realizacja
do 1928 r.
(fot. autora)
12
206
pusty plac
14
15
22
23
16
17
24
25
18
19
26, 27, 28, 29
19, 21, 23, 25, 27,
29, 31
Pciłka 14, 16, 18, 20
Piłka 22, 24, 26, 28, 30,
32, 34
21
20
Pciłka 2 (?)
Pciłka 2 (?)
Czereśniowa 14 Czereśniowa 16
44 i 45
Czereśniowa 15
Czereśniowa 19-31
Oficerska 14, 16, 18, 20
368
368/32-33-34-35
368/50-51
5371 I
Tadeusz Wróbel 1926; ukończony 1928
f. 2, o. 2, s. 3160
Proj. inż. arch. Roman Voelpel 1925; częściowo
f. 2, o. 2, s. 2120
ukończony 1926. Proj. kpt. inż. arch. Wł. Lembergen 1931
Proj. Witołd Jakimowski 1923, ukończony 13 II 1926.
Proj. Witołd Jakimowski 1923, ukończony 13 II 1926
Witołd Jakimowski 1923
Witołd Jakimowski 1923
Witołd Jakimowski 1923
f. 2, o. 2, s. 2111
f. 2, o. 2, s. 2113
f. 2, o. 2, s. 2112
f. 2, o. 2, s. 2114
f. 2, o. 2, s. 2115
f. 2, o. 2, s. 2117
f. 2, o. 2, s. 2116
f. 2, o. 2, s. 2118
f. 2, o. 2, s. 2119
f. 2, o. 2, s. 2121
f. 2, o. 2, s. 2109
f. 2, o. 2, s. 3157
f. 2, o. 2, s. 3158
Proj. inż. arch. Roman Voelpel 1926; częściowo
ukończony 1926.; nie istnieje
Proj. kpt. inż. arch. Wł. Lembergen 1927
f. 2, o. 2, s. 3159
Proj. inż. arch. Roman Voelpel 1926; nie istnieje
Witołd Jakimowski 1923; ukończony 13 II 1926
Witołd Jakimowski 1923; ukończony 13 II 1926
Witołd Jakimowski 1923; ukończony 13 II 1926
Witołd Jakimowski 1923; ukończony 13 II 1926
Witołd Jakimowski 1923; ukończony 13 II 1926
fond 2, opus 2,
sprawa 2108
f. 2, o. 3, s. 662
f. 2, o. 3, s. 664
f. 2, o. 3, s. 663
f. 2, o. 3, s. 665
f. 2, o. 3, s. 666
f. 2, o. 3, s. 668
f. 2, o. 3, s. 667
f. 2, o. 3, s. 669
f. 2, o. 3, s. 670
f. 2, o. 3, s. 673
f. 2, o. 3, s. 671
f. 2, o. 3, s. 672
Źródło wg DALO
Oficerska 14
Oficerska 15
Oficerska 6
Oficerska 8
Oficerska 9
Oficerska 11
Oficerska 10
Oficerska 12
Oficerska 13
Oficerska 15
Oficerska 2
Czereśniowa 7
Czereśniowa 9
Czereśniowa10
Czereśniowa 12
Czereśniowa 11
Czereśniowa 13
Czereśniowa 6 Czereśniowa 8
Czereśniowa 2
Czereśniowa 4
Czereśniowa 3
Czereśniowa 5
Numer hipoteczny
Projektant
i konskrypcyjny
Proj. kpt. inż. arch. Władysław Lembergen 1923;
5370 I
nadbudowa Włodzimierz Prochaska 1936
Witołd Jakimowski 1923
5377 I
Jakub Lewicki
Pciłka 5
Pciłka 7
Pciłka 6
Pciłka 8
Pciłka 9
Pciłka 11
Pciłka 10
Pciłka 12
Pciłka 13
Pciłka 15
Czereśniowa 15 i 17
8
9
2
3
10
11
4
5
12
13
6
7
Czereśniowa 2
Czereśniowa 4
Czereśniowa 3
Czereśniowa 5
Czereśniowa 6
Czereśniowa 8
Czereśniowa 7
Czereśniowa 9
Czereśniowa 10
Czereśniowa 12
Czereśniowa 11
Czereśniowa 13
Czereśniowa 1
1
Czereśniowa 1
cz. 1, Spółdzielnie mieszkaniowe, Warszawa 1937.
Ł. Heyman, Nowy Żoliborz 1918-1939. Architektura - Urbanistyka, Warszawa 1975.
Numer pierwotnie
Numer sprzed 1939
planowany
wanych opracowaniach
precyzyjnie
określano
nie tylko zalecane formy
stylowe, ale szczegółowo analizowano wymogi
funkcjonalne, które miały decydujący wpływ na
stosowane rozwiązania
architektoniczne.
Zabudowa kolonii niewątpliwie była bardzo
efektowna. Pod tym pojęciem należy rozumieć
umiejętne
połączenie
architektury o starannie
dopracowanym układzie
funkcjonalnym spełniającym wszystkie wymogi
mieszkańców, które zadecydowały o rozmieszczeniu i wyposażeniu
wnętrz. Konsekwentnie zaprojektowana architektura kolonii, wkomponowana w otaczającą zabudowę, wyróżniała się nie tylko na tle zabudowy
Lwowa, ale też na tle zabudowy innych kolonii spółdzielczych. Wydaje się,
że równie efektowna mogła być tylko zabudowa warszawskiego Żoliborza12,
ale płaska topografia tej dzielnicy ujmowała jej atrakcyjności. Także budynki kolonii wojskowych i budowle Korpusu Ochrony Pogranicza, powstające
na wschodnich terenach państwa, odznaczały się podobnymi formami architektonicznymi, ale nie miały równie malowniczej topografii jak i atrakcyjnej otaczającej zabudowy. Podsumowując należy podkreślić, że umiejętne połączenie efektownej lokalizacji oraz topografii z przemyślaną funkcją
i z malowniczą dekoracją stanowi o szczególnym miejscu kolonii domów
oficerskich Okręgu Korpusu VI we Lwowie wśród innych podobnych budynków II Rzeczpospolitej.
Numer i nazwa ulicy
obecna
¶
Osiedle domów oficerskich we Lwowie ¶
Aneks
207
Identyfikacja
budynków
kolonii
domów
oficerskich
O. K. VI
we Lwowie.
Uwaga:
w niektórych
rejonach
nastąpiły więcej
niż 3 zmiany
numeracji,
stąd
niekonsekwencje
w kolejności
numerów
i w oznaczeniach
nazw ulic.