Informacje dla pacjenta

TOMOGRAFIA
KOMPUTEROWA
Data badania
Godzina badania
Informacje dla pacjenta
Przed
wykonaniem
badania
tomografii
komputerowej
każdy
pacjent
powinien
zapoznać się z poniższymi informacjami, a
następnie wyrazić świadomą, pisemną zgodę
na wykonanie badania.
Charakter i przebieg badania
Tomografia
komputerowa
(TK)
to
nowoczesna,
nieinwazyjna
metoda,
wykorzystująca
promieniowanie
X
(promieniowanie rentgenowskie) w celu
wielopłaszczyznowego
uwidocznienia
badanych tkanek i narządów.
Promieniowanie rentgenowskie może mieć
niekorzystny wpływ na organizm ludzki,
dlatego podczas badania stosowane są
mechanizmy ochrony pacjenta i redukcji dawki
pochłanianej przez pacjenta.
Badanie polega na prześwietleniu danego
odcinka ciała wiązką promieni i pomiarze ich
pochłaniania przez tkanki o różnej gęstości.
Zjawisko
pochłaniania
promieni
rentgenowskich przechodzących przez tkanki
pozwala na uzyskanie obrazu o różnych
odcieniach szarości.
Zaawansowane
techniki
komputerowe
umożliwiają wtórną obróbkę obrazu, polegającą
m.in.
na
tworzeniu
rekonstrukcji
płaszczyznowych i trójwymiarowych.
W trakcie badania lekarz radiolog może
zadecydować o poszerzeniu zakresu badania
w stosunku do zakresu określonego na
skierowaniu.
Badanie jest bezbolesne i wykonywane przez
technika elektroradiografii pod nadzorem
lekarza radiologa.
Tą metodą można badać m. in.:
W
niektórych
badaniach
tomografii
komputerowej, w celu zwiększenia kontrastu
pomiędzy poszczególnymi tkankami, podaje się
związki jodowe.
Do badań z użyciem środków cieniujących
pacjent powinien zgłosić się na badanie na
czczo (około 5-6 godzin bez posiłku).
Pacjent nie musi się rozbierać do badania,
należy usunąć wszelkie metalowe elementu
ubioru i biżuterię z miejsca podlegającego
badaniu. Następnie pacjent układany jest na
ruchomym stole, na którym wjeżdża w obszar
działania lampy rtg (w tzw. gantry). W czasie
badania należy leżeć nieruchomo, instrukcje o
sposobie zachowania podczas trwania badania
podawane są przez mikrofon (np. nabrać
powietrze, zatrzymać, nie oddychać). Jest to
istotne do uzyskania obrazów jak najlepszej
jakości. Badanie trwa zwykle kilka-, kilkanaście
minut.
W
celu
ochrony
pacjenta
przed
promieniowaniem jonizującym stosowane są
specjalne fartuchy ochronne.
W razie wystąpienia u pacjenta podczas
badania objawów niepożądanych, może ono
być w każdej chwili przerwane, w celu oceny
tych
objawów
i wdrożenia
właściwego
postępowania medycznego.
W rzadkich przypadkach badanie może być
przerwane z przyczyn technicznych z powodu
awarii aparatu.
- Głowę
- Jamę brzuszną
- Kręgosłup
- Kończyny
- Klatkę piersiową
- Miednicę
- Stawy
Ochrona przed promieniowaniem kobiet w
ciąży i dzieci
Ryzyko
związane
z
ekspozycją
na
promieniowanie w czasie ciąży zależy od
stopnia jej zaawansowania oraz dawki
pochłoniętej przez zarodek (płód). Największe
ryzyko występuje w pierwszym trymestrze
ciąży. Ekspozycja na promieniowanie w
okresie wczesnozarodkowym może prowadzić
do śmierci zarodka, czyli poronienia, natomiast
ekspozycja pomiędzy trzecim i ósmym
tygodniem, (czyli w okresie organogenezy)
może doprowadzić do pojawienia się wad
wrodzonych.
Badania metodą TK u kobiet w ciąży wykonuje
się:
 w ograniczonych przypadkach, jeżeli nie
może być wykonane po rozwiązaniu;
 w sposób zapewniający maksymalną
ochronę płodu przed ekspozycją przez
wybór właściwej techniki badania oraz
stosowanie osłon osobistych na okolice
brzucha i miednicy.
Planowe badanie metodą TK u kobiet w wieku
rozrodczym powinno wykonywać się w 1-10
dniu cyklu, w celu uniknięcia narażenia na
promieniowanie w przypadku wczesnej,
nierozpoznanej ciąży.
JEŚLI JESTEŚ W CIĄŻY, POINFORMUJ
PERSONEL O TYM FAKCIE PRZED
WYKONANIEM BADANIA.
Środki kontrastow e
stosow ane w tomografii
komputerowej
W badaniach metodą tomografii komputerowej
niektórych okolic ciała, np. jamy brzusznej,
wskazane jest dożylne podanie środka
kontrastowego, o podaniu którego decyduje
lekarz radiolog.
Aktualnie stosuje się wyłącznie nowoczesne
jodowe,
niejonowe
środki kontrastowe,
cechujące się bardzo niskim ryzykiem
wystąpienia objawów niepożądanych.
W przypadku zlecenia przez lekarza badania
tomografii komputerowej, każdy pacjent
powinien
zapoznać
się
z
poniższym
zestawieniem stanów wpływających na
decyzję o podaniu środka kontrastowego oraz
zestawieniem
możliwych
działań
niepożądanych,
a
następnie
wyrazić
świadomą,
pisemną
zgodę
na
jego
zastosowanie.
W
niektórych
badaniach
tomografii
komputerowej
(ocena
jamy
brzusznej,
miednicy)
konieczne
jest
ponadto
wcześniejsze doustne, ewentualnie również
podczas badania doodbytniczne podanie
środka kontrastowego.
Stany wpływające na decyzję o dożylnym
podaniu środka kontrastowego:
Przed zastosowaniem środka kontrastowego
należy poinformować lekarza o występowaniu,
którego-kolwiek z poniższych stanów:
- ciąży lub zamiarze zajścia w ciążę,
- karmieniu piersią lub zamiarze karmienia
piersią,
- astmie lub innego rodzaju alergii,
- alergii na środki kontrastowe zawierające jod
lub dowolną substancję pomocniczą,
- reakcji na środki kontrastowe w przeszłości,
- zaburzeniach czynności nerek,
- chorobach serca i układu krążenia,
- cukrzycy,
- padaczce i innych zaburzeniach ze strony
układu nerwowego,
- zaburzeniach krążenia w mózgu, np. udarze,
- nadczynności tarczycy lub podejrzeniu
nadczynności tarczycy, obrzęku szyi spowodowanym powiększeniem tarczycy (wole),
- trwającym lub planowanym leczeniu chorób
tarczycy jodem radioaktywnym,
- planowanym badaniu scyntygraficznym z
jodem radioaktywnym,
- szpiczaku mnogim lub paraproteinemii,
- chorobach z autoagresji,
- miastenii,
- Nadciśnieniu tętniczym spowodowanym
występowaniem
guza chromochłonnego
nadnerczy,
- przyjmowaniu specjalnych leków, w tym
doustnych przeciwcukrzycowych (biguanidy –
metformina), neuroleptyków, leków przeciwdepresyjnych, β-adrenolityków, interleukiny 2,
niesterydowych leków przeciwzapalnych,
- regularnym piciu alkoholu.
Jeśli wystąpi którykolwiek z powyższych
stanów, lekarz zdecyduje, czy możliwe jest
przeprowadzenie
badania
ze
środkiem
kontrastowym.
NA BADANIE NALEŻY ZGŁOSIĆ
SIĘ Z AKTUALNYM WYNIKIEM
BADANIA POZIOMU KREATYNINY
W SUROWICY KRWI LUB GFR.
Możliwe działania niepożądane
Tak jak każdy lek, środek kontrastowy może
powodować działania niepożądane, jednak
w większości przypadków reakcje uboczne nie
występują lub występują w łagodnej postaci.
Działania niepożądane związane z dożylnym
stosowaniem
jodowych
środków
kontrastowych zwykle są przejściowe i mają
niewielkie nasilenie, jednak zdarzają się
również reakcje o ciężkim lub zagrażającym
życiu przebiegu. Najczęściej występują:
zaczerwienienie, nudności, uczucie ciepła,
wymioty. Niekiedy zaobserwowano reakcje
skórne (pokrzywka).
U niektórych pacjentów, uczulonych na środki
cieniujące, może wystąpić tzw. wstrząs
anafilaktyczny. W niektórych jednostkach
chorobowych, np. kruchość naczyń, może
wystąpić wynaczynienie środka cieniującego.
Stosuje się wtedy miejscowy opatrunek
łagodzący objawy.
Większość reakcji ubocznych występuje w
ciągu pierwszej godziny od podania, jednak
bardzo
rzadko
dochodzi
do
reakcji
opóźnionych (po kilku godzinach lub kilku
dniach od podania).
Środek
kontrastowy
podany
doustnie,
ewentualnie doodbytniczno, może wywołać
biegunkę, która ustępuje z chwilą opróżnienia
jelita ze środka kontrastowego. U pacjentów z
zapaleniem jelit choroba może czasowo
zaostrzyć się. Sporadycznie mogą wystąpić
nudności, wymioty.
Wszelkich niezbędnych informacji
udziela Punkt Rejestracji Izby
Przyjęć pod numerem telefonu:
32 621 26 05