Nr 2 - Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

Nr 2, CZERWIEC/LIPIEC 2008
SŁOWO OD KOORDYNATORA
W TYM NUMERZE
Szanowni Państwo,
Problematyka zmian klimatu należy
obecnie do najczęściej poruszanych
problemów na świecie. Prawdziwy
przełom w walce ze zmianami klimatu
nastąpił w 2007 r. po opublikowaniu
raportu IPCC oraz Konferencji Stron
Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych (UNFCCC) na Bali. Międzynarodowa społeczność natychmiast
rozpoczęła działania mające na celu powstrzymanie globalnego ocieplenia. W Mapie Drogowej z Bali zawarto plan działań obejmujący m.in. konieczność redukcji emisji gazów
cieplarnianych oraz przestawienia się na technologie czystej energii,
zwłaszcza szersze zastosowanie energii odnawialnej. Kontynuacja politycznej dyskusji nad zmianami klimatu będzie miała miejsce w grudniu 2008 r. w Poznaniu, podczas XIV Konferencji UNFCCC.
W obliczu grożących światu kataklizmów, niezbędne stają się wszelkie działania opóźniające zmiany klimatu, adaptacja do zmian klimatu
oraz wprowadzanie nowych technologii. Społeczeństwu potrzebny
jest rzetelny przekaz informacji o tym, jak zmiany klimatu wpłyną na
życie człowieka, jak dostosować się do tych zmian i jak opóźnić globalne ocieplenie. Przedsiębiorcy potrzebują konkretnych rozwiązań
kwestii nadmiernej emisji gazów cieplarnianych, możliwości zastosowania technologii energooszczędnych lub zastąpienia paliw kopalnych czystą energią. W tym numerze staramy się odpowiedzieć na te
naglące pytania i podajemy kilka przykładów przeciwdziałania zmianom klimatu.
dr Janina Fudała
• JAK ZMIANY KLIMATU WPŁYNĄ NA ŻYCIE
CZŁOWIEKA – str. 2
• OGRANICZANIE EMISJI DWUTLENKU
WĘGLA – BADANIA NAUKOWE,
O KTÓRYCH WARTO WIEDZIEĆ – str. 3
• POLSKI PROGRAM EFEKTYWNEGO
WYKORZYSTANIA ENERGII W NAPĘDACH
ELEKTYCZNYCH PEMP – str. 4
NOWOŚCI I WYDARZENIA
VI MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA
„OCHRONA POWIETRZA W TEORII I PRAKTYCE”
16-18 października 2008 r. w Zakopanem odbędzie się VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Ochrona Powietrza w Teorii
i Praktyce”. Głównymi tematami będą: emisja substancji wpływających na degradację powietrza i zmiany klimatyczne, zanieczyszczenie powietrza, transport i przemiany zanieczyszczeń oraz lokalne i globalne skutki zanieczyszczenia powietrza, efekt cieplarniany,
oddziaływanie na populację, modelowanie i prognozowanie stanu
czystości powietrza, monitoring.
Więcej informacji na stronie internetowej:
www.ietu.katowice.pl/airclim-net
POLEKO W PAŹDZIERNIKU
27-30 października 2008 odbędą się Jubileuszowe 20 Międzynarodowe Targi Ochrony Środowiska POLEKO pod hasłem Technika
dla klimatu Ziemi. AIRCLIM-NET zaprasza do pawilonu nr 5.
Więcej informacji na stronie: http://poleko.mtp.pl/
Kierownik Sieci AIRCLIM-NET
SZKOLENIE: Efektywne zarządzanie energią w przemyśle
ZDANIEM POLITYKÓW...
Podczas tegorocznego Światowego Dnia Ochrony Środowiska w Wellington w Australii Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych Ban
Ki-Moon podkreślił, że „globalne ocieplenie stało się najistotniejszym
problemem tego wieku i dotknie zarówno bogatych, jak i biednych”.
„Doświadczyliśmy najgorszej suszy, jaką pamiętamy, a nasze rzeki
w głębi lądu wysychają” – przypomniał Kevin Rudd, Premier Aus­tralii.
„Jesteśmy zobowiązani do roku 2050 zredukować emisję gazów cieplarnianych o 60% do poziomów z 2000 roku. Wprowadzimy handel
emisjami jako główny mechanizm służący do osiągnięcia tego celu.”
Nowa Zelandia, znana z ośnieżonych górskich szczytów, pięknych
fiordów oraz bezludnych plaż, zobowiązała się do pozostania węglowo neutralną. „Jako naród jesteśmy dumni z naszej czystej, zielonej
tożsamości i decydujemy się podjąć działania, aby ją chronić. Zdajemy
sobie sprawę z tego, że ochrona klimatu oznacza zmianę zachowania
każdego z nas” – powiedziała Helen Clark, Premier Nowej Zelandii.
AIRCLIM-NEWS
STR . Polsko-Japońskie Centrum Efektywności Energetycznej KAPE S.A.
w terminie 6-7 listopada 2008 r. organizuje szkolenie pn. „Efektywne zarządzanie energią w przemyśle”. Szkolenie jest adresowane do: zarządów zakładów przemysłowych, kadry kierowniczej,
technicznej i ekonomicznej oraz kadry zajmującej się procesami
inwestycyjnymi i ochroną środowiska.
Więcej informacji: http://www.pjcee.pl/
COP14 - KONFERENCJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH
W SPRAWIE ZMIAN KLIMATU
1-12 grudnia 2008 r. w Poznaniu odbędzie się XIV Konferencja
Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie
zmian klimatu wraz z IV Sesją Spotkania Stron Protokołu z Kioto.
Konferencji będzie towarzyszyć prestiżowa wystawa wynalazków,
innowacji technologicznych i organizacyjnych sprzyjających redukcji emisji gazów cieplarnianych, udanych transferów technologii i możliwości ich wdrażania w krajach rozwijających się oraz
działań związanych z przystosowaniem do zmian klimatycznych.
Szczegółowe informacje na stronie: http://www.cop14.gov.pl
Nr 2/2008
JAK ZMIANY KLIMATU WPŁYNĄ NA ŻYCIE CZŁOWIEKA?
Kiribati – archipelag 33 wysp koralowych, leżący na
Oceanie Spokojnym w strefie równikowej – znika pod
wodą w wyniku globalnego ocieplenia klimatu. Domy
wielu rodzin już znalazły się pod wodą, plony zostały
zatopione. Prezydent, Anote Tong, zaapelował o pomoc w znalezieniu nowych domów dla mieszkańców
tego państwa. Według najgorszego scenariusza Kiribati zniknie pod wodą do końca tego wieku i jego
110 tys. mieszkańców będzie musiało szukać schronienia w innych krajach.
co będzie kosztowało około 51 mln dolarów. Straty ekonomiczne
będą ogromne.
Dużym zagrożeniem będą zmiany w rozprzestrzenianiu się chorób
tropikalnych, zwłaszcza malarii, gruźlicy, cholery i gorączki denga.
Choroby zaczną sięgać wyższych szerokości geograficznych w Afryce,
Azji i Ameryce Łacińskiej i dotkną ludzi zupełnie na nie nieodpornych.
Światowym problemem już w tej chwili jest niedożywienie i biegunka,
zabijające co roku setki osób. W Brazylii ponadto obserwuje się zwiększone zachorowania spowodowane dymem ze spalania biomasy. Fale
upałów będą miały wpływ na wzrost umieralności głównie wśród
starszych i biedniejszych populacji i to nie tylko w krajach tropikalnych, ale również w Europie i Ameryce Północnej.
Konsekwencją zmian klimatu, która już dotyka mieszkańców prawie
całego globu są ekstremalne zjawiska pogodowe. Z niewielkimi różnicami w zależności od stref klimatycznych ludzie będą coraz częściej
doświadczać fal upałów, cyklonów tropikalnych, przedłużających się
susz, intensywnych opadów deszczu z porywistym wiatrem, tornad,
lawin śnieżnych i błotnych, silnych burz, sztormów. W Azji klęski te
spowodują około 30% spadek zbiorów, pogłębienie się stref głodu,
spadek odporności i wzrost podatności na choroby.
Silna erozja na wybrzeżach wysp w archipelagu Kiribati zagraża mieszkańcom wiosek.
Źródło: National Adaptation Program of Action (NAPA), Republic of Kiribati, 2007.
Naukowcy zwracają uwagę na grożący światu brak wody do picia,
nasilenie ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz proces pustynnienia niektórych obszarów. Zjawiska te w mniejszym lub większym
stopniu dotkną wszystkich mieszkańców Ziemi, głównie przez wpływ
na środowisko i gospodarkę. Jednak ich skutki najsilniej odczują kraje
rozwijające się, które mają dużo mniejsze możliwości adaptacji. Często nie posiadają ujednoliconego systemu monitorowania zjawisk klimatycznych ani dostępu do danych z globalnych i regionalnych sieci
obserwacyjnych. Potrzebują już teraz międzynarodowego wsparcia
zwłaszcza w sferze technologicznej i finansowej.
Bieda, analfabetyzm, brak informacji, niższy poziom edukacji i opieki zdrowotnej, ograniczony dostęp do bogactw naturalnych, słabe zarządzanie to tylko niektóre czynniki pogłębiające negatywny
wpływ zmian klimatu na kraje afrykańskie. Szacuje się, że około
1/3 mieszkańców Afryki żyje na terenach zagrożonych suszą,
a 220 mln jest narażonych na susze każdego roku. Mieszkańcom Afryki będzie groził głód, spowodowany utratą obszarów rolniczych oraz
skróceniem okresu wegetacji i zmniejszeniem plonów, zwłaszcza prosa afrykańskiego, kukurydzy i orzeszków ziemnych. Wpłynie to na bezpieczeństwo dostaw żywności, a ekspansja w poszukiwaniu nowych
terenów uprawnych może spowodować nie tylko ruchy migracyjne,
ale również wojny domowe, duży stopień przekształceń terenów i ich
zanieczyszczenie itp.
Podniesienie poziomu mórz i oceanów spowoduje bezpośrednie
zagrożenie dla republik wyspowych oraz miejscowości nadmorskich
i położonych w deltach rzek. Ucierpią nie tylko cenne ekosystemy:
rafy koralowe, laguny, lasy mangrowe, ale głównie mieszkańcy miast
przybrzeżnych i portów, których domy i miejsca pracy znajdą się pod
wodą. Oprócz bezpośredniego zagrożenia zatopieniem i koniecznością zmiany miejsca zamieszkania lub stylu życia, mieszkańców tych
obszarów nękać będą powodzie i sztormy oraz skutki efektu El Niño.
W strefach przybrzeżnych nastąpi zasolenie wody pitnej, zniszczenie
infrastruktury turystycznej i łowisk rybnych. W Tanzanii podniesienie
poziomu morza o 50 cm spowoduje zatopienie ponad 2000 km2 lądu,
Topniejące lodowce w Andach i Himalajach powodują zagrożenie powodziowe, erozję, spływy błotne. Już w tej chwili mieszkańcy Boliwii odczuwają skutki topnienia lodowca Chacaltaya, który zniknie za około 15 lat.
Oprócz poważnych problemów z zaopatrzeniem w wodę do picia i trudności w pozyskiwaniu energii wodnej z powszechnych w tym regionie hydroelektrowni, mieszkańcom grożą na zmianę susze i powodzie.
CZY WIESZ, ŻE...
• W 2080 r. bez wody pozostanie od 1,1 do 3,2 miliarda ludzi na całym świecie,
a ponad 600 milionów ludzi będzie cierpiało głód.
• Nawet o 80% zwiększy się liczba gwałtownych zjawisk pogodowych, które będą
miały wpływ na życie człowieka. Będą się powtarzały fale upałów podobne do tej
z 2003 r., która w Europie zabiła 70 000 osób.
• W II połowie XXI wieku zanikną lodowce w Alpach i Himalajach i nastąpi podniesienie granicy wiecznego śniegu, co wpłynie na zagrożenie powodziowe oraz brak
wody pitnej.
• Do połowy XXI wieku średni roczny odpływ rzeczny i dostępność wody wzrośnie
o ok. 10-40% w wyższych szerokościach geograficznych i niektórych strefach tropikalnych, jednocześnie w suchych regionach średnich szerokości geograficznych
i suchych tropikach zmniejszy się o ok. 10-30%.
• Silnie zaludnione regiony azjatyckich megadelt np. Gangesu-Brahmaputry oraz
małe wyspy narażone będą na zalanie w związku z podnoszącym się poziomem
morza, mieszkańców ponadto nękać będą silne sztormy i powodzie.
• Przewidywane zmiany klimatyczne wpłyną na zdrowie milionów ludzi na całym
świecie. Zmiany najsilniej odczują najsłabiej przystosowani, czyli ludzie biedni,
dzieci i ludzie starsi.
Adaptacja do zmian klimatu
Wiele krajów poszukuje sposobów na adaptację do niekorzystnych
fizycznych skutków zmian klimatu oraz odpowiednich rozwiązań dla
zagrożonej gospodarki energetycznej. Istnieją różne metody adaptacji, od rozwiązań technologicznych, takich jak bariery osłaniające
przed podnoszącym się poziomem morza oraz powodzioochronne
domy na palach aż po zmianę indywidualnych zachowań, takich jak
zmniejszenie zużycia wody w czasie suszy czy używanie specjalnych
siatek przeciw owadom roznoszącym choroby tropikalne. Ważne są
również systemy wczesnego ostrzegania przed zjawiskami ekstremalnymi, lepsze zarządzanie zasobami wodnymi, ryzykiem, różne
sposoby zabezpieczania i ochrony bioróżnorodności. Rządy krajów
AIRCLIM-NEWS
STR . Nr 2/2008
europejskich zdecydowały się podjąć działania wyprzedzające oraz
naukowo-badawcze w zakresie zmian zachodzących w klimacie. Znaczenia nabiera społeczny przekaz informacji.
Kraje najsłabiej rozwinięte i rozwijające się, położone w strefie
równikowej, w deltach wielkich rzek oraz małe wyspy oceaniczne
już dotkliwie odczuwają skutki zmian klimatu. Od kilku lat tworzą
specjalne długoterminowe narodowe programy działań (NAPA),
w których identyfikują kluczowe potrzeby adaptacji do zmian klimatu oraz priorytetowe działania. Rząd Kiribati w Narodowym
Adaptacyjnym Programie Działań podkreśla, że Kiribati jest jednym
z państw najbardziej narażonych na skutki zmian klimatu. Atole Kiribati leżą na wysokości zaledwie 3-4 m n.p.m. i mają średnio kilkaset
metrów szerokości. Zalewanie brzegów i erozja niszczą newralgiczne regiony, a fale sztormowe zanieczyszczają zasoby niezbędnych
do przeżycia wód podziemnych. Kraje o problemach podobnych
do Kiribati wprowadzają w życie projekty dotyczące przystosowania się do wzrostu temperatur, poziomu morza i ich konsekwencji.
Ich przykład uświadamia międzynarodowej społeczności potrzebę
natychmiastowych działań.
Więcej informacji: http://www.ipcc.ch/; http://unfccc.int; Biuletyn Informacyjny IOŚ
OGRANICZANIE EMISJI DWUTLENKU WĘGLA
– BADANIA NAUKOWE, O KTÓRYCH WARTO WIEDZIEĆ
Natychmiastowa redukcja światowej emisji dwutlenku węgla jest konieczna do ustabilizowania do roku 2100 globalnego stężenia tego
gazu na poziomie z 1990 – apeluje Międzyrządowy Zespół do spraw
Zmian Klimatu (IPCC). CO2 w największym stopniu przyczynia się do
globalnego ocieplenia, a najważniejszym jego źródłem antropogenicznym jest spalanie paliw kopalnych. Zastosowanie technologii wychwytywania i magazynowania CO2 w nowoczesnych elektrowniach
spowoduje ograniczenie emisji CO2 do atmosfery o około 80-90%
w porównaniu do tradycyjnych elektrowni.
5) Grupa procesów do oddzielania CO2 wykorzystująca ogniwa
paliwowe, które dokonują bezpośredniej zamiany energii chemicznej paliwa w elektryczność.
Opracowane technologie zredukują emisję CO2 w sektorze energetycznym oraz umożliwią szersze zastosowanie paliw wodorowych, co
jest jednym z priorytetów Unii Europejskiej. Wychwycony dwutlenek
węgla może być następnie magazynowany w oceanach, formacjach
geologicznych lub zastosowany w procesach przemysłowych. Zdaniem IPCC, składowanie geologiczne, wykorzystujące technologie
sprawdzone w przemyśle wydobywczym ropy naftowej i gazu ziemnego, wydaje się być dobrym sposobem. Ważny jest jednak monitoring, aby nie dochodziło do wycieków oraz miejsce składowania, które
powinno znajdować się dostatecznie blisko elektrowni, aby uniknąć
wysokich kosztów transportu.
Na tym etapie pojawia się wiele wątpliwości co do skuteczności
i bezpieczeństwa technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla. Pod uwagę należy wziąć m.in. energochłonność opracowanych technologii, duże zużycie wody słodkiej przez elektrownie
dostosowane do tych metod oraz problemy techniczne i prawne towarzyszące składowaniu CO2. Największą jednak przeszkodą w walce
o ograniczenie emisji dwutlenku węgla jest czas, gdyż kryzys klimatyczny wymaga podjęcia natychmiastowych działań, a metody wychwytywania CO2 nie są jeszcze przygotowane do wdrożenia.
Emisja CO2 ze spalania paliw kopalnych w różnych sektorach przemysłu
*Uwzględniono źródła emisji powyżej 0,1 mln ton CO2 / rok
Źródło: IPCC Special Report Carbon Dioxide Capture and Storage
Opracowanie nowych technologii redukujących emisję dwutlenku
węgla to główny cel badań naukowych prowadzonych w ramach projektów CASTOR, ENCAP, CACHET, DYNAMIS czy CO2SINK, finansowanych przez Unię Europejską. Równolegle trwają badania nad kilkoma
technologiami wychwytywania CO2:
1) Separacja CO2 po spaleniu paliw, najczęściej ze spalin – technologia mająca zastosowanie w elektrowniach konwencjonalnych.
2) Separacja CO2 przed procesem spalania – paliwo poddawane
jest procesom gazyfikacji. W wyniku reakcji węgla z parą wodną
powstaje wodór i tlenek węgla, który z kolei reaguje z pozostałą parą wodną, czego produktem jest wodór i dwutlenek węgla
– technologia stosowana w produkcji nawozów sztucznych oraz
wodoru. Stosowane także są mniej energochłonne procesy bez
konwersji CO.
3) Spalanie czystego paliwa w czystym tlenie – otrzymuje się
dwutlenek węgla i parę wodną łatwą do skroplenia.
4) Proces separacji węgla z paliwa – proces Hydrocarb – polega
na zgazowaniu paliwa wodorem, rozkładzie metanu oraz syntezie
metanolu, służy do pozyskiwania paliw ciekłych.
Zdaniem Jerzego Buzka - sprawozdawcy Parlamentu Europejskiego
do spraw rozwoju technologii energetycznych w Unii Europejskiej
-„szansą dla europejskiej gospodarki jest promowanie czystych technologii węglowych oraz korzystania ze źródeł energii odnawialnej. Przed
zmianami klimatycznymi Europę i świat może uratować tylko opracowanie lepszych, sprawniejszych i tańszych technologii ograniczania
emisji. Zamiast zaostrzać limity CO2, co będzie kosztowało unijną gospodarkę nawet do 100 mld euro rocznie, lepiej wydać 10 mld euro na
innowacyjne rozwiązania technologiczne” – mówi Jerzy Buzek.
Podobnego zdania jest Jeffrey D. Sachs, Dyrektor Earth Institute
w Columbia University, który twierdzi, że „polityka technologiczna
odgrywa największą rolę w przeciwdziałaniu zmianom klimatu”.
Zwraca jednak uwagę na to, że „technologie ograniczające emisję
gazów cieplarnianych będą mogły być skutecznie wykorzystywane
tylko pod warunkiem intensyfikacji badań naukowych, zmian w przepisach prawnych, odpowiedniej infrastruktury, akceptacji społecznej
i początkowych kosztownych nakładów inwestycyjnych”.
Więcej informacji: IPCC Special Report on Carbon Dioxide Capture and Storage.
www.co2castor.com/; www.encapco2.org
http://www.dynamis-hypogen.com/
http://www.cachetco2.eu/; http://www.earth.columbia.edu/
AIRCLIM-NEWS
STR . Nr 2/2008
RABAT NA SILNIK ENERGOOSZCZĘDNY
POLSKI PROGRAM EFEKTYWNEGO WYKORZYSTANIA ENERGII
W NAPĘDACH ELEKTRYCZNYCH PEMP
Opłaty za energię elektryczną stanowią 97-98%
kosztów eksploatacji przemysłowych silników elektrycznych. Silniki elektryczne zużywają w Polsce
około 60% całej energii elektrycznej w przemyśle.
Dzięki systemowi rabatowemu PEMP, działającemu
do końca 2008 roku, można kupić silnik energooszczędny w cenie zbliżonej do ceny silnika standardowego, jednak nabywca musi poinformować
producenta o chęci skorzystania z systemu rabatowego.
zbliżonej do ceny silnika standardowego. Jest to możliwe dzięki dotacjom z Globalnego Funduszu Środowiska (GEF). Przy uwzględnieniu dopłat z programu PEMP wartość zaoszczędzonej energii elektrycznej równa się kosztom inwestycji już po czasie
eksploatacji nieznacznie przekraczającym 200 godzin w roku.
W ten sposób realizowany jest główny cel programu PEMP
– efektywne wykorzystanie energii elektrycznej w układach
napędowych przyczyniające się do zmniejszenia krajowej emisji CO 2.
Przy zakupie silnika nie tylko Polacy, ale także mieszkańcy rozwiniętej technologicznie Japonii zapominają o rzeczywistych
kosztach eksploatacji. Jedynym kryterium wyboru jest zwykle
cena. Możliwości zmniejszenia zużycia energii są jednak duże. Na
polskim rynku pojawiły się już nowoczesne silniki energooszczędne. Są one droższe od standardowych o około 15-30%, ale mają
wyższą sprawność, niższą awaryjność, pracują ciszej, lepiej znoszą
przeciążenia i są trwalsze.
Zakres mocy
Średni okres eksploatacji
kW
lata
1 do 7,5
12
7,5 do 75
15
75 do 250
20
Programem dopłat, działającym do końca 2008 roku, objęto ponad 14 tysięcy silników przeznaczonych tylko na rynek
krajowy. Na stronie programu PEMP znajduje się wykaz typów silników z dopłatami. Nabywca musi jednak poinformować producenta o chęci skorzystania z systemu rabatowego.
Sprzedawane silniki objęte programem opatrzone są specjalną
etykietą. Ponadto dołączane są do nich tzw. Karty odpowiedzi
użytkownika energooszczędnego silnika elektrycznego. Służą
one ocenie pracy silnika oraz powstałych w wyniku jego zastosowania oszczędności energii elektrycznej i oszacowaniu
zmniejszenia emisji CO 2.
Średni czas życia silnika elektrycznego
Źródło: www.pemp.pl
Warto wiedzieć, że koszt zakupu silnika energooszczędnego zwróci się w ciągu roku, po około 1000 godzinach eksploatacji przy 75%
obciążeniu silnika. System rabatowy PEMP umożliwia nabycie silnika marki BESEL, CELMA, INDUKTA, SIEMENS lub TAMEL w cenie
Realizatorzy dążą do stworzenia sieci partnerskiej, służącej wymianie doświadczeń oraz szkoleniu osób zainteresowanych poprawą
efektywności gospodarowania energią i kształtowania lepszej polityki energetycznej kraju.
Więcej informacji: www.pemp.pl
Biuletyn Informacyjny Naukowej Sieci Tematycznej
Zanieczyszczenia Powietrza / Zmiany Klimatu
www.ietu.katowice.pl/airclim-net
Kontakt
Koordynator Sieci
Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych
ul. Kossutha 6
40-844 Katowice
Kierownik Sieci
dr Janina Fudała
tel. 032 254 03 81
fax 032 254 17 17
e-mail: [email protected]
Biuletyn informacyjny Naukowej Sieci
Tematycznej Redaguje zespół:
dr Janina Fudała, mgr inż. Wanda Jarosz,
mgr Patrycja Przewoźnik
SUBSKRYPCJA
Jeśli chciałbyś otrzymywać bezpłatny Biuletyn informacyjny Naukowej Sieci
Tematycznej Zanieczyszczenia Powietrza/Zmiany Klimatu pocztą elektroniczną,
napisz do nas: [email protected]
AIRCLIM-NEWS
STR . Nr 2/2008
Sekretariat Sieci
mgr Patrycja Przewoźnik
tel. 032 254 60 31 wew. 281
fax 032 254 17 17
e-mail: [email protected]