Konflikty na Bliskim Wschodzie 11. września

Konflikty na Bliskim Wschodzie
11. września 2001 roku islamscy fundamentaliści skierowali dwa amerykańskie samoloty
pasażerskie w budynki World Trade Center i amerykańskiego ministerstwa obrony, Pentagonu.
Postanowili oni wyrazić swoje niezadowolenie z roli jaką USA odgrywa na Bliskim Wschodzie
poprzez zabicie tysięcy niewinnych ludzi. USA i inne kraje były zaangażowane w wiele różnych
konfliktów na Bliskim Wschodzie. Jak to się stało? I jakie znaczenie miały konflikty na Bliskim
Wschodzie dla świata?
Cel
*
*
Zaprezentowanie głównych konfliktów międzynarodowych XX wieku i naszego stulecia.
Sformułowanie przyczyn i konsekwencji konfliktów.
Wyszukanie i wybór źródeł, ich krytyczna analiza oraz pokazanie jak różnego rodzaju źródła
mogą w odmienny sposób pokazywać historię.
Konflikt izraelsko-palestyński
„Wszyscy Arabowie są i pozostaną przeciwnikami próby przymusowej migracji i kolonizacji Żydów
i w rezultacie utworzenia żydowskiego państwa w Palestynie. [...] Arabowie w Palestynie są
potomkami rdzennych mieszkańców kraju, którzy mieszkali tu od początku historii. Nie mogą oni
zgodzić się, aby ktoś wbrew ich woli sytuował wśród rdzennej ludności obcych imigrantów [...].”
Oświadczenie Wysokiego Komitetu Arabskiego, marzec 1946 rok.
«Państwo Izrael było miejscem zrodzenia się Żydów. Tu powstała ich tożsamość duchowa, religijna
i narodowa. Tu Żydzi osiągnęli niepodległość, stworzyli kulturę o narodowym i międzynarodowym
znaczeniu. Tu napisali i przekazali światu Biblię. [...]»
Izraelskie oświadczenie niepodległości, 14 maj 1948 rok.
W 1948 roku Żydzi z różnych części świata utworzyli w Palestynie państwo Izrael. Dlaczego to
zrobili? Jak zareagowali Arabowie, stanowiący większość w Palestynie, i inne kraje arabskie na
utworzenie przez Żydów w Palestynie własnego państwa?
Arabski Wysoki Komitet był organizacją reprezentującą palestyńskich Arabów.
Źródła konfliktu izraelsko-palestyńskiego
Palestyna nazywana jest także ziemią świętą, ponieważ jest to święte miejsce dla chrześcijan,
muzułmanów i Żydów. Palestyna była ojczyzną Żydów aż do momentu podbicia ich przez
Cesarstwo Rzymskie w pierwszym stuleciu przed naszą erą. Żydzi zbuntowali się przeciw nowym,
rzymskim władcom, ale Rzymianie zdusili żydowskie powstanie i wypędzili ich z Palestyny.
To była duża porażka dla Żydów którzy uważali, że Palestynę dał im Bóg. Wygnanie Żydów, które
Żydzi sami nazywają diasporą, stało się ważną częścią ich historii. Po wygnaniu Żydzi osiedlali się
w wielu krajach. Między innymi w różnych krajach europejskich. W stuleciach po śmierci Jezusa
chrześcijaństwo stało się dominującą religią w Cesarstwie Rzymskim.
W VIII wieku Palestyna została najechana po raz drugi, tym razem przez siły muzułmańskie. W
kolejnych wiekach Palestyna była rządzona przez muzułmanów, ale żyły na jej terenie także małe
grupy żydowskie i chrześcijańskie.
W średniowieczu chrześcijanie zorganizowali wiele wypraw krzyżowych przeciw Palestynie, aby
odzyskać te tereny. Chrześcijanie wyposażeni w broń wyruszali atakować muzułmanów.
Muzułmanie bronili się i chrześcijanie byli wypychani z Palestyny. W ten sposób drogi krzyżowe
poniosły klęskę a muzułmanie w dalszym ciągu rządzili krajem. Ale nadal mieszkały tam małe
grupy żydowskie i chrześcijańskie.
Wzrost imigracji żydowskiej do Palestyny
Wielu Żydów wyjechało w XIX wieku z Europy do Palestyny. Zmusiły ich do tego antysemityzm i
prześladowania w Europie. Doświadczali oni rabunków, wygnania z własnych domów i
przenoszenia do gett.
W XX wieku antysemityzm ustąpił i Żydzi zostali uznani za współobywateli w wielu krajach
europejskich. Jednak byli nadal prześladowani w takich państwach jak Rosja i Francja. Dlatego
Żydzi w dalszym ciągu wyjeżdżali do Palestyny w XX wieku.
Węgier Theodor Herzl był jednym z Żydów narażonych na antysemityzm i prześladowania. Jego
zdaniem jedynym sposobem na osiągnięcie spokoju przez Żydów było utworzenia własnego
państwa w Palestynie. Wielu Żydów zgadzało się z nim więc zorganizowali się, aby walczyć o
żydowską ojczyznę w Palestynie. Nazwali się syjonistami. Określenie pochodzi od Syjonu, który
stanowi nazwę zbocza w Jeruzalem, w Palestynie.
Po pierwszej wojnie światowej (1914-1918) władzę nad Palestyną przejęła Anglia. Imperium
Osmańskie kontrolujące Palestynę od XVI wieku uczestniczyło w wojnie po stronie niemieckiej i
przegrało. Brytyjczycy byli pozytywnie nastawieni do imigracji żydowskiej. Brytyjski minister
spraw zagranicznych, Arthur James Balfour, tak widział to w listopadzie 1917 roku:
„Rząd Jej Królewskiej Mości z aprobatą patrzy na powstanie narodowego domu dla Żydów w
Palestynie i chce zrobić wszystko aby tak się stało, przy zastrzeżeniu że nie może dojść do niczego,
co osłabiłoby cywilne bądź religijne prawa nie-żydowskiej części społeczeństwa w Palestynie, lub
prawa i status polityczny Żydów w każdym innym kraju.”
Słowa Balfoura zostały nazwane oświadczeniem Balfoura. Jednak w okresie międzywojennym
okazało się, że Brytyjczycy mieli trudności z rządzeniem tym obszarem, z powodu wielu
konfliktów między Żydami i Palestyną. Konflikty były szczególnie duże w latach 30-tych, wskutek
ucieczki do Palestyny wielu Żydów po przejęciu władzy w Niemczech przez Hitlera. Żydzi
stanowili niewiele znaczącą mniejszość w Palestynie przez ponad 1000 lat, ale imigracja żydowska
w okresie międzywojennym sprawiła, że w 1939 roku stanowili oni w sumie jedną trzecią ludności.
Żydzi w drodze do Palestyny.
Getto było zamkniętym terenem w mieście gdzie ludzie byli przetrzymywani często wbrew własnej
woli.
Antysemityzm oznacza wrogość wobec Żydów, lub nienawiść do nich.
Imperium Osmańskie składało się z Turcji i części bliskiego Wschodu oraz Bałkanów.
Wojna izraelsko-arabska
Wielka Brytania nie zdołała rozwiązać konfliktów między Żydami i Arabami. W końcu poddała się
i decyzję o tym co ma się stać z Palestyną pozostawiła Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Społeczność międzynarodowa pod przewodnictwem ONZ uznała w 1947 roku, że Palestynę należy
podzielić na państwo żydowskie i palestyńskie. W sumie żydowskie państwo miało stanowić 56
procent Palestyny. Żydzi poparli postanowienie ONZ, podczas gdy Arabowie byli mu przeciwni.
Zabranie terenów Palestyńczykom uznali oni za nadużycie ze strony Zachodu. W maju 1948 roku
Żydzi utworzyli państwo Izrael, co Arabowie uznali za pogwałcenie ich praw.
W tym samym miesiącu państwa arabskie: Egipt, Jordan, Irak, Syria i Liban zaatakowały Izrael.
Liczyli na szybkie zwycięstwo, lecz wojna trwała cały rok. W tym czasie Izrael nie tylko bronił się,
ale też zdobył nowe terytoria. Izrael kupował broń od Czechosłowacji i zbudował własne wojsko,
dzięki czemu mógł zwyciężyć nad Arabami. Gdy wojna dobiegła końca w 1949 roku, Izrael
kontrolował ok. 80 procent Palestyny i wiele setek tysięcy Arabów zostało zmuszonych do ucieczki
z okupowanych terenów.
Kraje arabskie odmówiły uznania istnienia żydowskiego państwa w Palestynie. Stanowili oni tam
większość przez stulecia i uważali że obszar ten należy do nich. Odmówili negocjacji z Żydami i
blokowali drogi wodne prowadzące do kraju, aby uniemożliwić Żydom otrzymanie dostaw z
zewnątrz. Izrael zrozumiał, że został on otoczony przez wrogów i że jego przeżycie zależy od silnej
armii. Dlatego przeznaczył duże środki na zakup broni i wprowadził uniwersalny obowiązek służby
wojskowej dla wszystkich, także kobiet.
Znajdź odpowiedź
1
Co to jest diaspora?
2
Kim byli syjoniści?
3
Dlaczego wielu Żydów wyjechało do Palestyny w XIX i XX wieku?
4
Jaką decyzję podjęło ONZ?
5
Dlaczego kraje arabskie wyruszyły na wojnę przeciw Izraelowi w 1948 roku?
6
Jak skończyła się wojna izraelsko-arabska?
Dyskutuj!
7
Czy wojna izraelsko-arabska była nie do uniknięcia, gdy Izraelczycy ogłosili powstanie
państwa izraelskiego, czy też konflikt można było rozwiązać w sposób pokojowy?
Zadanie
8
Wejdź na stronę internetową Żydowskiej Społeczności Religijnej, www.dmt.oslo.no i
Komitetu Wspólnego Palestyny, www.palestina.no.
a
Jakie różnice i podobieństwa widać w sposobie w jaki sami się przedstawiają?
b
W jaki sposób przedstawiają siebie nawzajem?
Do źródeł!
9
Przeczytaj źródła na stronie 74.
a
Jakie jest przesłanie Oświadczenia Wysokiego Komitetu Arabskiego z marca 1946 roku?
b
Jakie jest przesłanie Izraelskiej deklaracji niepodległości z 14 maja 1948 roku?
c
Czy istnieją jakieś przeciwieństwa w źródłach? Jeśli tak to jakie?
Podsumowanie
Palestyna była na przestrzeni dziejów ojczyzną Żydów, chrześcijan i muzułmanów. Począwszy od
XIX wieku do Palestyny przyjechało wielu Żydów z krajów europejskich, a w 1939 roku stanowili
oni już ok. jedną trzecią mieszkańców tego terytorium.
W 1948 roku Żydzi utworzyli w Palestynie państwo Izrael. Arabowie, stanowiący większość na tym
terenie, oraz inne kraje arabskie, odmówiły uznania państwa żydowskiego. Dlatego też zaatakowały
one Izrael. Gdy wojna zakończyła się w 1949 roku, Izrael kontrolował ok. 80 procent Palestyny i
wiele setek tysięcy Arabów zostało wygnanych z terenów okupowanych.