Plan Odnowy Miejscowości Wielki Podleś 2016-2023

Transkrypt

Plan Odnowy Miejscowości
Wielki Podleś
na lata 2016-2023
Wielki Podleś 2016 rok
1
Rys historyczny wsi Wielki Podleś
Nazwa wsi Wielki Podleś - wg E. Brezy jest nazwą topograficzną i pochodzi od
podstawy „pod lasem”. Na południe od wsi znajduje się jezioro Zagnanie, przez które
przepływa rzeka Wierzyca. Wjeżdżając od strony zachodniej do wioski widzimy jezioro
i starannie utrzymane kąpielisko.
Początki osadnictwa na terenie Wielkiego Podlesia sięgają starożytności (epoka
żelaza, lata 650 – 400 p.n.e.), o czym świadczą odkrycia grobów skrzynkowych i
rozległych osad na tym terenie.
Podział Podlesia na Mały i Wielki nastąpił w 1570 roku. Wielki Podleś (Gross
Poliesche) należał do szlachcica Achacego Jackowskiego (Jatzkau), a Mały Podleś
do dwóch rodzin Poleskich - Mateusza i Michała.
W 1648 roku Mały Podleś należał do Zakrzewskich i Ustarbowskich, a Wielki Podleś
do wojewody pomorskiego.
Od 1682 roku miejscowość występująca pod nazwą Polesie Wielkie jest zarządzana
przez pruskiego urzędnika podatkowego.
Wg katastru fryderycjańskiego z 1772 r. Wielki Podleś był całkowicie katolicki i
mieszkał w nim arendarz oraz 10 zagrodników. Właścicielem był wówczas Józef
Pawłowski, a dobra te wniosła do jego majątku żona.
W następnych latach Wielkim Podlesiem władali: w 1786 – Brochwicz-Grabowski, w
1789 – Schrotter, w 1791 – Pruski, w 1801 - Mitzlaff
W 1850 r. Wielki Podleś wraz z folwarkiem Sarnowy znajdował się w posiadaniu
rodziny Schnee . We wsi znajdował się dworek wraz z zabudową, młyn parowy i
gorzelnia. W 1898 domena ta zajmowała 1127 ha i została być może po śmierci wdowy
sprzedana Komisji Kolonizacyjnej. Ziemię podzielono na 50 parceli z czego 265 ha
przypadło leśnictwu.
Budynek dworski przeznaczono na mieszkania, a część na użytek szkoły.
Kościół w Wielkim Podlesiu wybudowany został w roku 1908, a rozpoczęto budowę w
1905 roku. Był on ostatnim ewangelickim kościołem założonym w powiecie
kościerskim.
2
Wielki Podleś dzisiaj
Wielki Podleś w języku kaszubskim Wiôldżi Pòdles – wieś kaszubska w Polsce,
położona w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim i gminie Kościerzyna,
nad jeziorem Zagnanie na północno-wschodnim obrzeżu Wdzydzkiego Parku
Krejobrazowego. Siedziba sołectwa o powierzchni 589,96 ha. Liczba mieszkańców to
287 osób stan na koniec 2015 roku. Liczba zabudowań to 56.
Wielki Podleś (niem .Grosse Podless, Polderesee istniał już od roku 1437 jako jedna
wieś złożona z dwóch części o areale 23 i 265 włók. Podział na Mały i Wielki Podleś
nastąpił w roku 1570, w Wielkim Podlesiu uprawiano 16 włók i była tam karczma. W
roku 1595 we wsi było 8 podwładnych niejakiego Thesmera. Wieś w roku 1649 w
wizytacji Gniewosza występuje ponownie jako własność pod tym samym nazwiskiem.
W roku 1682 Wielki Podleś zarządzany był przez pruskiego urzędnika podatkowego,
był również odnotowany zagrodnik, odłogiem leżało 50 morgów, co wskazywało na
długotrwałe następstwa powojenne po przejściu polsko-szwedzkiej nawałnicy
wojennej.
W roku 1898 domena w Wielkim Podlesiu zajmowała 1127 ha we wsi był młyn parowy
i gorzelnia. Ewangelicy uczęszczali na nabożeństwa do Kościerzyny. Na początku XX
wieku założony ostatni kościół i erygowana ostatnia parafia w powiecie kościerskim.
We wsi znajduje się neogotycki kościół pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli.
Neogotycki. Kościół wzniesiony przez ówczesnych mieszkańców wsi pochodzi z 1905
roku. Dziś stanowi filię parafii w Niedamowie. Ozdobę prezbiterium stanowią dwa
witraże przestawiające Chrystusa Zmartwychwstałego i Dobrego Pasterza.
Miejscowość jest skomunikowana z miastem powiatowym Kościerzyna przez
przebiegającą przez miejscowość linię autobusową. We wsi Wielki Podleś istnieje
kanalizacja ściekowa i wodociągowa obsługiwana przez Zakład Komunalny. Dostępne
są również przyłącza internetowe obsługiwane przez firmy prywatne.
3
Na terenie miejscowości znajduje się miejsce wyznaczone do kąpieli nad jeziorem
Zagnanie w skład którego wchodzi domek ratownika, pomost, wiata, ławki i stoły, grill,
WC i przebieralnia oraz parking.
Cmentarz w Wielkim Podlesiu jest najbardziej urokliwym cmentarzem położonym na
wzgórzu na półwyspie jeziora Zagnanie na krańcu wsi. Powierzchnia nekropoli to ok.
0,62 ha wśród bukowego lasu, który nosi nazwę Ostrówek. Teren cmentarza
podzielony jest na dwie części wg informacji uzyskanej od lokalnej społeczności
osobny był cmentarz katolicki, który ogrodzony jest wałem kamiennym zachowanym
do dziś. Poza jego obrębem są groby innych wyznań. Przed wejściem na teren
cmentarza stała metalowa brama, droga wyłożona była kamieniami, obecnie z tej
infrastruktury nic nie pozostało.
Zachowało się 18 nagrobków oraz porozrzucane po terenie pionowe słupy pod tablice
sepulkarne.
Ciekawym i cennym zabytkiem na tym cmentarzu jest zachowana w dobrym stanie
nagrobna płyta wypukła z inskrypcją. Zlokalizowano również nagrobek pochodzenia
żydowskiego. Na terenie występują liczne ślady po wykopach tzw. hien cmentarnych.
Nie przetrwało nic z cmentarza katolickiego, gdzie wcześniej było dużo płyt
marmurowych ze złotymi inskrypcjami. W aktach dotyczących założenia cmentarza
ewangelickiego kościoła w Wielkim Podlesiu znaleziono wzmiankę: Działka cmentarna
wraz z dodatkową ziemią została ze strony Komisji Kolonizacyjnej nieodpłatnie
4
przekazana na własność. Wynika z tego, że cmentarz do 1898 r. (nabycie dóbr
Wielkiego Podlesia przez komisję Kolonizacyjną) nie był własnością gminy kościelnej.
Prawdziwym skarbem wsi Wielki Podleś jest jezioro Zagnanie o powierzchni 143 ha,
które w okresie letnim i zimowym jest magnezem przyciągającym amatorów kąpieli i
wędkarzy.
Większość mieszkańców pracuje poza miejscowością, głównie w Kościerzynie i
Wielkim Klinczu. W Wielkim Podlesiu największym pracodawcą jest szkoła – Zespół
Szkół w Wielkim Podlesiu składający się ze szkoły podstawowej i gimnazjum.
Historia szkoły w Wielkim Podlesiu
Gmach naszej szkoły to budynek z przełomu XVIII i XIX wieku. Został on wzniesiony
przez niemiecką rodzinę Schnei i wchodził w skład kompleksu dworskiego pełniąc rolę
budynku mieszkalnego. Na początku XX wieku, w wyniku przeprowadzonej na tych
terenach parcelacji, część budynku mieszkalnego przeznaczono na szkołę.
Od 1914 roku, po wybudowaniu kościoła ewangelickiego w Wielkim Podlesiu,
pozostałą część zamieszkał miejscowy pastor. Po I wojnie światowej, w wyniku
postanowień Traktatu Wersalskiego, Wielki Podleś znalazł się w granicach
odradzającego się państwa polskiego. Tutejsza ówczesna szkoła liczyła 4 klasy.
W czasach okupacji hitlerowskiej w budynku mieściła się szkoła niemiecka. Po
zakończeniu działań wojennych, od 1945 roku, rozpoczyna tu działalność 6-klasowa
polska szkoła powszechna. Wkrótce potem została ona powiększona o klasę VII.
Od początku powojennego okresu, część budynku zamieszkiwana była przez
lokatorów. Z dniem 27 marca 1959 roku mieszkaniowa część budynku została
przekazana szkole. Natychmiast potem rozpoczęto generalny remont całego budynku,
który ukończono latem 1960 roku. W nowoprzejętej części utworzono cztery sale
lekcyjne, bibliotekę, gabinet pomocy naukowych oraz mieszkanie dla nauczyciela. W
starej części natomiast urządzono salę zastępczą wychowania fizycznego, gabinet
biologiczny oraz kancelarię szkolną. W 1961 roku obsiewając działkę szkolną
warzywami, założono doświadczalne poletka upraw.
5
Od roku szkolnego 1966/67 naukę rozpoczęła VIII klasa. W szkole corocznie
organizowano wiele imprez kulturalno-wychowawczych, takich jak: obchody Dnia
Nauczyciela, przedstawienia teatralne z udziałem uczniów, zabawy choinkowe, kuligi,
konkursy znajomości przepisów ruchu drogowego, igrzyska sportowe - wiązane
najczęściej z obchodami Dnia Dziecka, a ponadto wycieczki rowerowe, np. do Wdzydz
Kiszewskich. Działały tu różne organizacje młodzieżowe, między innymi ZHP, a w jego
ramach szkolna drużyna zuchów, PCK, SKO, LOP. W roku szkolnym 1973/74 kończy
się okres świetności szkoły. W tymże roku szkoła w Wielkim Podlesiu stała się szkołą
4-klasową. Związane to było z reformą oświaty, która doprowadziła do utworzenia
gminnych szkół zbiorczych. Okoliczne dzieci z klas V-VII uczęszczały do Szkoły Podstawowej w Wielkim Klinczu. 4-klasowa szkoła w Wielkim Podlesiu istniała do 1978,
po czym została zlikwidowana. Z chwilą zamknięcia szkoły rozpoczął się okres
niszczenia budynku.
Co prawda w początkowym okresie służył on jako magazyn sprzętu harcerskiego
Komendy Hufca w Kościerzynie, jednak brak nakładów na jego utrzymanie i bieżące
remonty doprowadził do szybkiego popadania w ruinę. Na wniosek okolicznych
mieszkańców Gminna Spółdzielnia utworzyła w dwóch pomieszczeniach budynku
Klub Rolnika. Znajdował się tutaj sklep i świetlica z telewizorem, w której organizowano
m.in. zebrania mieszkańców i zabawy taneczne. Jedynie te dwa pomieszczenia były
na bieżąco remontowane. Pozostała zaś część budynku chyliła się ku upadkowi. Na
początku lat 80-tych można było powiedzieć to już o całym budynku z uwagi na
zamknięcie Klubu Rolnika. Szybkie niszczenie powodowane było nie tyle upływem
6
czasu, co brakiem odpowiedzialnego gospodarza, który chroniłby go przed niszczącą
i grabieżczą działalnością wandali. Z chwilą administracyjnego oddzielenia się gminy
od miasta Kościerzyny, na początku lat 90-tych, nastał sprzyjający klimat dla idei
odbudowy szkoły podstawowej w Wielkim Podlesiu. Już wiosną 1992 r. zawiązał się
Społeczny Komitet Odbudowy Szkoły. W wyniku inspekcji, dokonanej m.in. przez
przedstawicieli władz oświatowych i Urzędu Gminy, podjęto decyzję o rozpoczęciu
prac remontowo-budowlanych. Głównym inwestorem odbudowy był Urząd Gminy w
Kościerzynie. Roboty rozpoczęto w poł. marca 1993 r. Cykl prac zapoczątkowano
wzmocnieniem fundamentów i ław od strony jeziora oraz wywiezieniem śmieci i
nieczystości gromadzonych tu przez ostatnie kil-kanaście lat. Z uwagi na zabytkowy
charakter budynku zachowano jego bryłę i przywrócono dawny wygląd zewnętrzny.
Koszta budowy sięgnęły 6 miliardów starych złotych.
1 WRZEŚNIA 1994 r. po raz pierwszy od szesnastu lat zadźwięczał dzwonek i
zawrzało dziecię-cym gwarem. W budynku, który jeszcze dwa lata temu był walącą się
ruiną, będą uczyły się dzieci. W lipcu 1994 r. podjęto decyzję o budowie sali
gimnastycznej. Szybkie tempo prac budowlanych pozwoliło na oddanie do użytku sali
sportowej już 4 września 1995 r. Posiadanie przez szkołę tak ważnego obiektu, jakim
jest sala gimnastyczna, jest głównym czynnikiem sportowego doskonalenia naszej
młodzieży oraz dającym możliwości prowadzenia innych zajęć pozalekcyjnych. Dzięki
bardzo dobrej organizacji i mądrej gospodarce w czasie roku szkolnego oraz i kolonii
w okresie ferii letnich i zimowych, szkoła tętni życiem i zadziwia nowymi inwestycjami.
W ostatnim czasie wykonano ogrodzenie wokół szkoły, położono polbruk,
zagospodarowano zieleńce, wykonano malowanie wewnątrz szkoły oraz drobne
naprawy wokół budynku. Ostatnie działania w szczególności poświęcone były
przygotowaniom do obchodów 5-lecia szkoły, połączonych z nadaniem im.
kontradmirała Xawerego Czernickiego oraz wręczenia sztandaru 15 MAJA 1999 r.
7
Mocne strony sołectwa Wielki Podleś:
- dobrze działająca szkoła,
- tereny turystyczne z jeziorem i kąpieliskiem,
- bogactwo flory i fauny na terenie sołectwa Wielki Podleś,
- zwarta zabudowa dookoła kościoła – centrum wsi,
- dobra komunikacja z miejscami pracy i miastem Kościerzyna,
- silnie zakorzeniona kultura kaszubska
Słabe strony sołectwa Wielki Podleś:
- słabo rozwinięta sieć kanalizacyjna,
- brak sieci wodociągowej dla wszystkich mieszkańców,
- brak miejsc pracy na terenie sołectwa,
- brak terenów pod budowę mieszkaniową i inwestycyjną,
- wzrastający ruch na drogach na terenie sołectwa,
- niski poziom bezpieczeństwa na drogach,
- mało dostępny (nasłoneczniony) plac zabaw przy szkole,
Kierunki rozwoju na lata przewidziane w Planie Odnowy Miejscowości dla
Wielkiego Podlesia:
8
Zadanie
Czas
realizacji
Szacowane koszty
finansowe
Budowa przedszkola,
2016-2023
1 mln zł
Przebudowa drogi gminnej na
odcinku Wielki Podleś - Wielki
Klincz;
Budowa ścieżki rowerowej przy
drodze gminnej do Wielkiego
Klincza,
2016-2023
3 mln zł
2016-2023
ok. 1 mln zł
Urządzenie ciągu pieszego nad
jezioro od szkoły z promenadą nad
jeziorem i dojściem do kąpieliska,
2016-2023
1,5 mln zł
Budowa sali wiejskiej w centrum
wsi Wielki Podleś,
2016-2023
300 tys. zł
Zbudowanie ciągu pieszego zejścia do plaży wzdłuż drogi
powiatowej,
2016-2023
150 tys. zł
Połączenie ścieżką rowerową
Nowego Podlesia, Małego
Podlesia i Wielkiego Podlesia przy
drogach gminnych,
Podświetlenie zabytkowego
kościoła w centrum wsi Wielki
Podleś,
2016-2023
ok. 1 mln zł
2016-2023
ok. 30 tys. zł
Przesunięcie wiaty przystankowej
PKS obok boiska,
Utrzymanie w dobrym stanie dróg
gruntowych,
Dokończenie drogi powiatowej
Wielki Podleś – Dębogóry oraz
odnowienie nawierzchni drogi w
kierunku Sarnów,
Odnowienie nawierzchni asfaltowej
dookoła kościoła i na parkingu przy
szkole oraz budowa parkingu przy
kościele;
Budowa boiska wielofunkcyjnego
na potrzeby szkoły i mieszkańców
wsi,
2016-2023
Ok. 5 tys. zł
2016-2023
2016-2023
Pochodzenie
środków
finansowych
fundusze
zewnętrzne i
środki budżetu
gminy
PROW 20142020, środki
budżetu gminy
fundusze
zewnętrzne i
środki budżetu
gminy
fundusze
zewnętrzne i
środki budżetu
gminy
fundusze
zewnętrzne i
środki budżetu
gminy
fundusze
zewnętrzne i
środki budżetu
gminy
fundusze
zewnętrzne i
środki budżetu
gminy
fundusze
zewnętrzne i
środki budżetu
gminy
środki budżetu
gminy
środki budżetu
gminy
środki budżetu
powiatu
kościerskiego
2016-2023
Ok. 200 tys. zł
środki budżetu
gminy
2016-2023
Ok. 400 tys. zł
fundusze
zewnętrzne i
9
Przeniesienie placu zabaw przy
boisku wielofunkcyjnym
Przejścia dla pieszych na terenie
miejscowości Wielki Podleś –
zwiększenie bezpieczeństwa na
drodze,
Wybudowanie ścieżek rowerowych
do Sarnów przy drodze
powiatowej,
Doposażenie / wyposażenie
kąpieliska: wiata dla kajakarzy,
zadaszenie na plaży pod kajaki
oraz nad ławkami – wiata, itp.
Budowa chodnika między
skrzyżowaniem i boiskiem
wielofunkcyjnym,
Przebudowa skrzyżowania ze
zmianą organizacji ruchu obok
krzyża, w tym budowa
odwodnienia,
2016-2023
Ok 20 tys. zł
2016-2023
2016-2023
Ok. 800 tys. zł
2016-2023
Ok. 170 tys. zł
2016-2023
ok. 40 tys. zł
2016-2023
Przebudowa skrzyżowania wraz ze 2016-2023
zmianą organizacji ruchu obok
Pana Sołtysa Edmunda Lass,
Położenie asfaltu na nowych
2016-2023
drogach wewnętrznych we wsi;
Rozbudowa kanalizacji i
2016-2023
wodociągu do nowych zabudowań
na terenie sołectwa.
środki budżetu
gminy
środki budżetu
gminy
środki budżetu
powiatu
kościerskiego
środki budżetu
powiatu
kościerskiego
RPO WP
2014-2020 i
środki budżetu
gminy
środki budżetu
powiatu
kościerskiego
Fundusze
zewnętrzne i
środki budżetu
powiatu
kościerskiego
środki budżetu
powiatu
kościerskiego
środki budżetu
gminy
środki budżetu
gminy
Plan Odnowy Miejscowości Wielki Podleś został przygotowany przez mieszkańców,
sołtysa, radnego i pracowników szkoły. Wszystkim za zaangażowanie bardzo
dziękujemy.
10

Plan Odnowy Miejscowości Wielki Podleś 2016-2023

Transkrypt

Podobne dokumenty

Spotkanie z Ewą Podleś

Biogram Ewa Podles

File - CZARNE WILCZKI

Odnowa biologiczna po treningu biegowym