Brachyterapia wysokodawkowa (HDR)

Informacje dla pacjenta
LECZENIE I OPIEKA
Brachyterapia wysokodawkowa (HDR)
mankietu pochwy
Wszelkie pytania
należy kierować
do lekarza lub
pielęgniarki.
Wspólnie z lekarzem podjęła Pani decyzję o zastosowaniu
brachyterapii wysokodawkowej (HDR) w ramach leczenia
przeciwnowotworowego. Przed każdym cyklem leczenia
w Pani pochwie umieszczana będzie mała, wydrążona w środku
rurka (aplikator), w której będzie generowane promieniowanie
dostarczane do mankietu pochwy. Mankiet pochwy to szczytowa
część Pani pochwy zaszyta po zabiegu usunięcia macicy.
W niniejszym dokumencie znajdzie Pani odpowiedzi na
następujące pytania:
■ Na czym będzie polegać leczenie.
■ Jak dbać o siebie w trakcie leczenia.
■ Jak ograniczać działania niepożądane i przyczyniać się do
zwiększenia własnego komfortu w trakcie leczenia.
Planowanie i pierwsza sesja leczenia
Przed rozpoczęciem leczenia zostanie wyznaczona sesja planowania, która potrwa około
1 godziny. Podczas tej sesji w badaniu techniką tomografii komputerowej zostanie określony
obszar docelowy radioterapii.
Harmonogram
Po badaniu tomograficznym w ramach planowania zostanie wykonana pierwsza sesja
terapeutyczna. Sesje będą wykonywane od poniedziałku do piątku. Pielęgniarka ustali
z Panią dogodne godziny codziennych wizyt. Choć sam zabieg leczniczy może trwać tylko
kilka minut, należy zarezerwować sobie pełną godzinę na:
■ Spotkania z lekarzem lub pielęgniarką.
■ Nieoczekiwane opóźnienia.
Przed każdą sesją wykonywane jest prześwietlenie w celu potwierdzenia poprawnej
lokalizacji aplikatora. Podczas tych wizyt oceniany będzie postęp leczenia wraz
z ewentualnymi działaniami niepożądanymi. Podczas wizyt będzie Pani również mogła
omówić wszelkie wątpliwości związane z Pani chorobą lub leczeniem.
Pierwsza sesja terapeutyczna
W dniu sesji może Pani normalnie spożywać posiłki i napoje.
Po przybyciu do kliniki pielęgniarka odprowadzi Panią do przebieralni, w której będzie
znajdowała się szafka z kluczykiem do Pani dyspozycji. Zostanie Pani poproszona o zdjęcie
wszystkich części odzieży od pasa w dół i założenie koszuli szpitalnej.
Z przebieralni przejdzie Pani do gabinetu zabiegowego brachyterapii HDR. Pielęgniarka
pomoże Pani położyć się na stole zabiegowym. Zostanie Pani nakryta prześcieradłem.
Pani nogi zostaną umieszczone w strzemionach podtrzymujących je pod kolanami i łydkami.
Następnie dolna część stołu zostanie usunięta.
Na czym będzie polegać leczenie
Lekarz wykona badanie pochwy w celu:
■ Sprawdzenia, czy doszło do zagojenia mankietu pochwy.
■ Wybrania rozmiaru aplikatora stosowanego w terapii.
Lekarz umieści aplikator w Pani pochwie. Pani nogi zostaną opuszczone tak, aby spoczęły
prosto na stole. Aplikator zostanie zablokowany w swojej pozycji na stole tak, aby nie
mógł się przesunąć.
Zostaną wykonane zdjęcia rentgenowskie w celu sprawdzenia położenia aplikatora.
Lekarz i pielęgniarka będą pozostawali w sali przez cały czas wykonywania zdjęć.
W oparciu o wyniki zdjęć rentgenowskich lekarz będzie mógł zmieniać położenie
aplikatora.
W tym czasie będzie Pani mogła słuchać muzyki z udostępnionego odtwarzacza CD lub
własnego iPoda®.
W trakcie leczenia
Po sprawdzeniu pozycji aplikatora rozpocznie się sesja terapeutyczna. Jeden koniec
elastycznego węża zostanie podłączony do aparatu radiacyjnego. Drugi koniec zostanie
podłączony do aplikatora znajdującego się w Pani ciele. Lekarz będzie sterował
urządzeniem z pomieszczenia sąsiadującego z salą zabiegową. Nie będzie Pani
w żaden sposób odczuwała zabiegu, jednak może Pani słyszeć dźwięki wydawane przez
urządzenie. Cała sesja trwa od 5 do 10 minut.
Po zakończeniu sesji lekarz wyjmie aplikator, a pielęgniarka poinformuje Panią o terminie
następnej sesji.
Przez pozostałą część dnia może Pani nieznacznie plamić z dróg rodnych. W przypadku
znacznego krwawienia należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem lub kliniką pod
numerem telefonu 312-926-2520.
Kolejne wizyty / sesje terapeutyczne
W ramach wszystkich pozostałych sesji:
■ Będzie Pani nadal przebierała się w koszulę szpitalną i nadal będzie Pani układana w tej
samej pozycji na stole zabiegowym.
■
Wizyty będą trwały około godziny.
Zazwyczaj po ostatniej sesji lekarz wyznaczy termin wizyty kontrolnej po upływie około
1 miesiąca. Termin badania kontrolnego można ustalić z pielęgniarką.
Możliwe działania niepożądane
Biegunka
Po zabiegu może wystąpić biegunka, jednak z reguły jej przebieg jest łagodny. W razie
biegunki należy poinformować o jej wystąpieniu lekarza lub pielęgniarkę. Należy
koniecznie poinformować lekarza lub pielęgniarkę w przypadku, gdy do biegunki dojdzie
4 lub więcej razy w okresie 24 godzin. Może to spowodować odwodnienie organizmu.
Lekarz lubi pielęgniarka zaleci dietę ubogą w błonnik. Jeśli lekarz zaleci przyjmowanie
leku Imodium® AD (chlorowodorek loperamidu), należy:
■ Zażyć 2 tabletki po pierwszym rzadkim stolcu.
■ Następnie zażywać 1 tabletkę po każdym kolejnym rzadkim stolcu tego samego dnia.
Nie należy zażywać więcej niż 8 tabletek dziennie.
2
Należy pamiętać o właściwym nawodnieniu organizmu w trakcie leczenia. Należy pić co
najmniej 8 szklanek po 250 ml, czyli 2 l niegazowanych, niezawierających kofeiny płynów,
takich jak woda, soki lub napoje izotoniczne. Spożywanie napojów zawierających kofeinę
jest dozwolone, ale jedynie dodatkowo, tzn. pod warunkiem spełnienia zalecanych
wskazówek dotyczących spożywania płynów.
Zmęczenie
Choć zmęczenie jest często występującym działaniem niepożądanym przy dowolnym
rodzaju napromieniowywania, nie oczekuje się, aby w przypadku niniejszej terapii
celowanej przyjmowało ono obezwładniającą skalę.
Upławy
Po zabiegach radioterapeutycznych często dochodzi do upławów z dróg rodnych.
Upławy mogą mieć barwę białą lub żółtą i być gęste lub rzadkie. W razie potrzeby można
stosować wkładki higieniczne. Należy informować lekarza lub pielęgniarkę
o przypadkach:
■ Obfitych upławów.
■ Upławów o wyczuwalnym zapachu.
Objawy te mogą być oznaką zakażenia pochwy, które może wymagać zastosowania leku.
Choć możliwe jest wystąpienie plamienia z dróg rodnych, nie powinno dochodzić do
obfitych krwawień. W przypadku wystąpienia krwawienia silniejszego niż krwawienie
menstruacyjne należy niezwłocznie poinformować o tym lekarza lub pielęgniarkę.
Suchość w pochwie i zwężenie kanału pochwy
Zabiegi radiacyjne mogą powodować powstawanie w pochwie tkanki bliznowatej.
Jej powstanie powoduje zmniejszenie rozmiarów i długości kanału pochwy (zwężenie
kanału pochwy). Tkanka bliznowata jest mniej elastyczna niż zwykła tkanka. W wyniku
jej powstania może Pani odczuwać dyskomfort podczas badań dopochwowych lub
stosunków płciowych. Po zakończeniu wszystkich sesji terapeutycznych pielęgniarka
wyda Pani rozszerzacz pochwy i omówi z Panią jego stosowanie. Rozszerzacz pomoże
w rozbiciu tkanki bliznowatej i zmniejszeniu stopnia zwężenia. Po zakończeniu sesji
terapeutycznych może Pani również zauważyć pewien stopień suchości w pochwie.
Stosowanie lubrykantów na bazie wody, na przykład żelu K-Y® lub Astroglide® może
zmniejszyć dyskomfort odczuwany podczas stosunku.
Część kobiet zgłaszała również trudności z osiąganiem orgazmu po zabiegach
radiacyjnych. W przypadku problemów z powrotem do stosunków płciowych należy
porozmawiać z lekarzem lub pielęgniarką. Będą oni mogli skierować Panią do
wyszkolonego specjalisty, który pomoże w problemach natury seksualnej.
Źródła informacji na temat zdrowia
Więcej informacji można uzyskać w Alberto Culver Health Learning Center (Centrum Wiedzy o Zdrowiu
im. Alberta Culvera) szpitala Northwestern Memorial Hospital. Ta nowoczesna biblioteka gromadząca
publikacje na temat zdrowia znajduje się na 3. piętrze pawilonu Galtera (Galter Pavilion). Personel
zajmujący się udostępnianiem informacji na temat zdrowia służy pomocą w wyszukiwaniu potrzebnych
informacji i zapewnia bezpłatne wsparcie, dostosowane do potrzeb poszczególnych pacjentów.
Z Centrum Wiedzy o Zdrowiu można kontaktować się pod numerem telefonu 312-926-LINK (5465) lub
pod adresem e-mail: [email protected].
Dalsze informacje na temat Northwestern Medicine można znaleźć na naszej stronie internetowej pod
adresem nm.org.
Para asistencia en español, por favor llamar al Departamento de Representantes para Pacientes al 312-926-3112.
Instytucje współpracujące w ramach grupy Northwestern Medicine stawiają sobie za cel reprezentowanie społeczności, której służą, budowanie kultury zapobiegania
wykluczeniu, świadczenie opieki uwzględniającej różnice kulturowe oraz przeciwdziałanie dyskryminacji i nierównościom w dostępie do leczenia i organizowanych
programów opieki medycznej. Wszelkie pytania należy kierować do Działu Kontaktu z Pacjentami szpitala Northwestern Memorial Hospital pod numerem telefonu
312-926-3112, TDD/TTY (dla niedosłyszących) 312-944-2358 lub Grupy Northwestern Medical pod numerem telefonu 312-926-1920, TDD/TTY 312-695-3661.
Opracowanie: Zespół Pielęgniarstwa Radioonkologicznego
©Wrzesień 2014 Northwestern Medicine
Dalsze informacje na temat Northwestern Medicine można znaleźć na naszej stronie internetowej pod adresem nm.org.
900949 (9/14)