Aby pobrać poradnik UBEZPIECZENIA TURYSTYCZNE

Ubezpieczenia turystyczne
Przed nami okazje do krótszego dłuższego odpoczynku i wreszcie przez wielu oczekiwany sezon
urlopowy. Wakacje to nie tylko olbrzymia i wyczekiwana przyjemność, ale również szereg zagrożeń i
to - jak wskazują statystyki - o znacznych rozmiarach.
Oferowane na rynku ubezpieczenia szczególnie dla osób aktywnie spędzających letni urlop są
instrumentem finansowym, dzięki któremu możemy je wyeliminować, czy też w pewien sposób
ograniczyć. Niestety częstokroć zapominamy, że wypoczywając mogą Nas spotkać nieoczekiwane i
nieprzyjemne zdarzenia, zapominamy także, że możemy spowodować u innych osób uszkodzenie
ciała, rozstrój zdrowia czy też uszkodzenia lub zniszczenia należącego do nich sprzętu.
Poniższe opracowanie ma przede wszystkim ukazać zagrożenia związane z aktywnością wakacyjną,
uprawianiem sportów i tym samym pobudzić do dokonania analizy indywidualnych potrzeb
ubezpieczeniowych w tym zakresie. Opracowanie przeznaczone jest przede wszystkim dla osób
wybierających się na urlop - konsumentów usług ubezpieczeniowych - stąd wiele odwołań do
przykładów, wskazówek praktycznych, potocznych sformułowań, a dla osób profesjonalnie
zajmujących się problematyką ubezpieczeń turystycznych pewnych uogólnień. Publikacja została
przygotowana głównie z myślą o osobach, które planują wyjazdy za granicę, tym niemniej w
zakresie odpowiedzialności cywilnej znajduje ona pełną aktualność również na terytorium naszego
kraju. W opracowaniu pragniemy również krótko ukazać rozwiązania ubezpieczeniowe
zabezpieczające konsumentów, jak również mogące zaistnieć na ich tle praktyczne problemy. Może
ono również stanowić przystępnie zredagowaną „ściągawkę" dla przedstawicieli mediów w
prezentacjach niniejszej problematyki, jak i podręczną pomoc dla agentów ubezpieczeniowych we
współkształtowaniu wraz z klientami optymalnych dla nich rozwiązań ubezpieczeniowych.
Analizując własne potrzeby ubezpieczeniowe trzeba pamiętać o dobrach, które są narażone na
uszczerbek w związku z wyjazdem, w tym amatorskim uprawianiem sportów. Z jednej strony to
nasze życie i zdrowie, z drugiej zaś nasze środki finansowe. Życie i zdrowie są wartościami, które
wyjątkowo trudno przeliczyć na środki pieniężne, tym niemniej w pewnych rodzajach umów
ubezpieczenia szacunkowo odnosi się sumę ubezpieczenia (tzn. maksymalny limit, do którego
będzie finansowo odpowiadał zakład ubezpieczeń) do tych wartości. Chroniąc natomiast składniki
finansowe majątku przed uszczerbkiem musimy zdawać sobie sprawę z szeregu potencjalnych
wydatków, jakie mogą powstać po naszej stronie w następstwie wypadku. Mogą to być wydatki jak
przykładowo:
- koszty związane z powypadkowym leczeniem obrażeń ciała, koszty leczenia nagłych zachorowań
podczas wyjazdów;
- koszty związane z transportem medycznym po wypadku lub nagłego zachorowania do kraju w
celu dalszego leczenia, lub miejsca zamieszkania;
- wydatki z którymi musimy się liczyć w związku z przybyciem i towarzyszeniem w trudnych
chwilach osób bliskich;
- wydatki poniesione w związku z przeprowadzoną akcją ratowniczą czy też poszukiwawczą na
skutek zaginięcia na morzu czy w górach;
- koszty pomocy prawnej jeżeli wejdziemy za granicą w konflikt z prawem miejscowym;
- wydatki na naprawę naszego uszkodzonego sprzętu, czy też koszty związane z koniecznością jego
wypożyczania;
- wydatki na zakup nowego sprzętu, utraconego bagażu lub jego składników na skutek dokonanej
na naszą szkodę kradzieży, trwałego ich uszkodzenia lub utraty;
- inne wydatki związane choćby z utratą dokumentów, pomocą w ich odzyskaniu, pomocą w
sytuacjach zagubienia i kradzieży gotówki, kart płatniczych etc.
oraz, inne wydatki które będziemy musieli ponieść celem naprawienia wyrządzonej przez nas
szkody innej osobie jak przykładowo zadośćuczynienie, odszkodowanie, pokrycie wszelkich kosztów
związanych z wypadkiem które będziemy musieli zapłacić, gdy z naszej winy albo braku rozwagi
wyrządzimy innej osobie krzywdę lub uszkodzimy jej sprzęt;
Należy także zaznaczyć, iż niektóre ze wskazanych powyżej wydatków mogą wystąpić równolegle w
związku z zajściem jednego poważniejszego zdarzenia. Trzeba pamiętać, że dotkliwe straty
finansowe mogą po naszej stronie powstać również na skutek utraty wpłaconej zaliczki,
dokonanych przedpłat wobec niemożności uczestnictwa w wyjeździe turystycznym, czy też
wydatków związanych z koniecznością wcześniejszego z niego powrotu z uwagi na nieprzewidziane
zdarzenia.
Katalog zagrożeń związanych z wyjazdami urlopowymi jest szeroki, a po dłuższym zastanowieniu w
całej rozciągłości dotyczy niemal każdego z Nas. Wszystkie te zagrożenia mogą być wyeliminowane
lub ograniczane poprzez wybór odpowiednich rozwiązań ubezpieczeniowych - zapewnienia sobie
ochrony odpowiedniej dla naszych indywidualnych potrzeb ubezpieczeniowych.
Na polskim rynku ubezpieczeń spotykamy oferty zróżnicowane pod względem zakresu udzielonej
ochrony, przedmiotu ubezpieczenia oraz wysokości składki. Niektóre z ubezpieczeń ograniczają
zakres udzielanej ochrony do podstawowych zagrożeń, inne zaś rozszerzone są o szereg
dodatkowych i wariantowych możliwości ubezpieczenia poszczególnych zagrożeń (ryzyk).
Najczęściej oferty dla wypoczywających osób konstruowane są w formie pakietowej tzn. różne
ubezpieczenia powiązane z wyjazdem wypoczynkowym zamieszczane są w ramach jednej
kompleksowej umowy ubezpieczenia tzw. pakiecie ubezpieczeń turystycznych.
Warunki umów ubezpieczenia a także ich bogata wariantowość powodują, że świadomie chcąc
zapewnić sobie dobre ubezpieczenie na czas turystycznego wyjazdu trzeba pamiętać o
szczegółowej analizie takich ofert - ogólnych warunków ubezpieczenia (o.w.u.) stanowiących treść
umowy, aby uniknąć wszelkich nieporozumień i rozczarowań po wypadku. Jeżeli czytając
proponowaną Nam umowę (o.w.u.) pojawią się po naszej stronie jakiekolwiek wątpliwości, należy
je wyjaśnić z agentem lub pracownikiem zakładu ubezpieczeń. Analizując kolejno prezentowane
przez zakłady ubezpieczeń oferty trzeba zwracać uwagę na zasady nimi rządzące tzn. jak określono
sytuacje, w których możemy ubiegać się o odszkodowanie, wysokość sum ubezpieczenia (tzn. kwot
do których w poszczególnych przypadkach odpowiada ubezpieczyciel) oraz - czasami bardzo szeroki
- katalog wyłączeń spod ochrony ubezpieczeniowej (tzn. sytuacji, w których zakład ubezpieczeń nie
wypłaci nam odszkodowania). Wyliczenie standardowych przykładów wyłączeń szczegółowo
zaprezentowane zostało na końcu opracowania.
Pakietowe ubezpieczenia związane z letnim wypoczynkiem składają się najczęściej z ubezpieczeń
NNW (następstw nieszczęśliwych wypadków) , KLZ (kosztów leczenia za granicą) , assistance
(różnorodnych pomocowych czynności na rzecz poszkodowanego i jego bliskich) , kosztów akcji
ratowniczej i poszukiwawczej , OC (odpowiedzialności cywilnej) , i coraz częściej ubezpieczenia
sprzętu, bagażu, oraz ubezpieczenia kosztów rezygnacji i wcześniejszego powrotu z wyjazdu .
Poniżej pokrótce je omówimy, wskazując na najistotniejsze w naszej opinii praktyczne kwestie.
Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków
Najpopularniejszym składnikiem pakietów ubezpieczeń turystycznych jest ubezpieczenie NNW
podczas turystycznego wyjazdu. Przedmiotem ubezpieczenia są następstwa nieszczęśliwych
wypadków polegających na uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia powodujących trwały
uszczerbek lub śmierć ubezpieczonego.
Za nieszczęśliwy wypadek uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, w
następstwie którego ubezpieczony wbrew swojej woli doznał trwałego uszkodzenia ciała, rozstroju
zdrowia lub zmarł.
Podstawowymi świadczeniami wypłacanymi z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu są przy
uszczerbku w wysokości 100% i w wypadku śmierci - pełna suma ubezpieczenia a w przypadku
częściowego uszczerbku (np. złamania ręki) - określony procent sumy ubezpieczenia
odpowiadający procentowi trwałego uszczerbku na zdrowiu, ustalanemu przez komisje lekarskie
działające na zlecenie zakładu ubezpieczeń lub zaocznie w oparciu o tabele i taryfikatory
stosowane przez ubezpieczyciela.
W tym miejscu zwrócić należy uwagę na występujący stosunkowo często w praktyce problem
oferowania zbyt niskich sum ubezpieczenia. Na naszym rynku zazwyczaj są to limity na poziomie od
5 000 zł do 20 000 zł, przy czym coraz częściej pojawiają się wyższe sumy. Mechanizm wyliczenia
należnego poszkodowanemu świadczenia z ubezpieczenia NNW przy uszczerbkach częściowych,
których w praktyce występuje najwięcej, polega na tym, że suma ubezpieczenia mnożona jest przez
orzeczony przez komisję lekarską procent trwałego uszczerbku na zdrowiu. Sumy określone na zbyt
niskim poziomie, które niestety zdominowały ten rodzaj ubezpieczenia, prowadzą do rozczarowań
związanych z wysokością przekazywanych świadczeń. Tytułem przykładu wskazać można sytuacje,
gdy orzeczony na zdrowiu uszczerbek kształtuje się na poziomie 10%, co przy niskiej sumie
ubezpieczenia w wysokości 5000 zł daje świadczenie odszkodowawcze w wysokości 500 zł. Przy
doznaniu bolesnego i dolegliwego uszkodzenia ciała np. skomplikowanego złamania nogi,
przyznana kwota siłą rzeczy musi wywoływać niezadowolenie poszkodowanego, dając tym samym
poczucie pozorności ochrony ubezpieczeniowej. Z tych też względów, pomimo wyższej składki za
tego typu ubezpieczenie, lepszym wydaje się wybór wariantu umowy ubezpieczenia z
wykorzystaniem wyższych poziomów sum ubezpieczenia.
Ubezpieczenie kosztów leczenia za granicą oraz związane z nimi świadczenia
pomocowe
Ubezpieczeniem, które zabezpieczy Nas za granicą przed koniecznością samodzielnego pokrywania
wydatków związanych z leczeniem powypadkowym lub prowadzonym na skutek nagłego
zachorowania jest ubezpieczenie kosztów leczenia za granicą (KLZ). W naszej opinii jest to prócz
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, o którym dalej, najważniejsze ubezpieczenie dla osób
uczestniczących w zagranicznych wyjazdach. Zapewnia ono pokrycie przez zakład ubezpieczeń
kosztów związanych z leczeniem szpitalnym, leczeniem ambulatoryjnym oraz zwrot wydatków
poniesionych na leki, środki opatrunkowe i inne koszty związane ze świadczeniem na naszą rzecz
opieki medycznej (m.in. koszty transportu pomiędzy placówkami medycznymi). Oczywiście leczenie
i użyte do niego środki i medykamenty muszą być zalecone przez prowadzących lekarzy. Z punktu
widzenia osoby korzystającej z dobrodziejstw tego ubezpieczenia wyjątkowo istotnym elementem
jest wysokość sumy gwarancyjnej, czyli maksymalnego limitu (kwoty), do którego ponosi
odpowiedzialność zakład ubezpieczeń. Limit ten powinien być określony na takim poziome, aby
rzeczywiście zabezpieczył pełne pokrycie kosztów leczenia bez konieczności sięgania po własne
środki finansowe. Trzeba mieć na uwadze, że koszty leczenia w krajach do których udają się polscy
turyści, w znaczącej części wypadków nie należą do niskich i ich pokrycie z własnej kieszeni może
być bardzo uciążliwe, a w niektórych przypadkach z uwagi na ich wysokość wręcz niemożliwe.
Ustalając sumę gwarancyjną musimy założyć wariant pesymistyczny i przyjąć, że może Nas spotkać
wypadek, na skutek którego doznamy znacznego uszczerbku na zdrowiu, którego leczenie będzie
wymagało użycia wyjątkowo kosztownych metod i specjalistycznych procedur. Patrząc na
praktyczne przykłady w tym zakresie zasadnym jest rozpatrywanie limitów na poziomie minimum
równowartości 10 000 - 15 000 euro.
Istotne jest również, aby umowa zobowiązywała zakład ubezpieczeń do automatycznego pokrycia
kosztów leczenia poszkodowanej osoby, bez konieczności wydatkowania przez nią własnych
środków i dopiero późniejszego ubiegania się o ich refundację. Zdarza się również, że zakłady
ubezpieczeń wprowadzają minimalny limit, dopiero po przekroczeniu którego zaczyna działać
ubezpieczenie np. równowartość 100 euro. Aby uniknąć konieczności wydatkowania nawet tych
relatywnie niskich kwot (poniżej równowartości 100 euro) należy takich ofert unikać. Należy
również dokładnie sprawdzić i ustalić czy zakład ubezpieczeń, z którego usług pragniemy skorzystać
ma uruchomione lub współpracuje ze specjalnym centrum alarmowym, które po wypadku
koordynuje powypadkową pomoc medyczną, wybiera placówkę medyczną, zapewnia transport
medyczny i do którego można zadzwonić w celu uzyskania wszystkich informacji związanych z
postępowaniem powypadkowym. Oczywiście najlepiej jest gdy są to centra całodobowe (działające
przez 24 h).
Polska w Unii Europejskiej
Szczególnego zwrócenia uwagi wymaga również fakt, iż wejście Polski do Unii Europejskiej skutkuje
tym, że Polacy przebywający w innych krajach Wspólnoty mogą bezpłatnie uzyskać pomoc lekarską
na takiej samej podstawie i w takim samym zakresie jak obywatele państwa unijnego, w którym
zdarzył się wypadek. Polski obywatel może na terytorium Unii uzyskać pomoc ograniczoną jednak
do poziomu bezpłatnego lecznictwa w danym państwie. Dokładne reguły pokrycia kosztów naszego
leczenia na terytoriach UE reguluje prawo krajowe państwa, w którym będziemy poddawani
leczeniu. W świetle takich uregulowań prawa wspólnotowego, po wejściu do Unii Europejskiej,
niektórzy obserwatorzy rynku przewidywali koniec ubezpieczeń turystycznych, a szczególnie
omawianej ich części - kosztów leczenia za granicą (KLZ). Po przeprowadzeniu głębszej analizy
twierdzenia te wydały się zbyt daleko idące, gdyż istnieje szereg zagrożeń, z którymi - pomimo
ochrony ze strony publicznej służby zdrowia potencjalny - poszkodowany może się spotkać, a
skutkują one koniecznością pokrycia kosztów niektórych usług medycznych. Po pierwsze, co jest z
punktu widzenia potencjalnego poszkodowanego wyjątkowo istotne, to problematycznym
pozostaje fakt, iż prawo unijne pozostawia istotną lukę w kwestii transportu poszkodowanego do
miejsca zamieszkania lub miejsca dalszego leczenia, co może poszkodowanym nastręczać daleko
idących trudności finansowych. Po drugie, na co zwróciliśmy uwagę powyżej, zakres ochrony w
państwach unijnych jest oferowany w bardzo zróżnicowanym standardzie, a polski obywatel za
granicą będzie otrzymywał świadczenia medyczne takie jakie są przewidziane dla obywatela
państwa zdarzenia. Po trzecie, prawo unijne mówi o prawie do opieki zdrowotnej i udzielaniu tzw.
świadczeń koniecznych w natychmiastowych sytuacjach, co powoduje, że nie wszystkie sytuacje
zagrożenia zdrowia będą objęte ochroną w ramach pomocy publicznej służby zdrowia.
Po czwarte, w ramach środków publicznych nie wszystkie usługi medyczne są z nich pokrywane - w
większości krajów unijnych są pobierane dodatkowe koszty nierefundowane z kasy publicznej. Są to
zazwyczaj częściowe opłaty za usługi medyczne, czy inne opłaty pośrednio związane z leczeniem
np. koszty związane z przewozem karetką pogotowia ratunkowego w niektórych krajach, koszt
wybranych medykamentów, opłaty za pokój o wyższym standardzie w szpitalu, czy też koszty
żywienia pacjenta. Po piąte, należy również pamiętać, że wspomniane rozwiązania dotyczą leczenia
w placówkach publicznych, natomiast część przypadków leczenia przebiega w placówkach
niepublicznych, które są w pełni lub znacznej części odpłatne. Po szóste, trzeba także zaznaczyć, iż
na niektóre usługi w publicznej służbie zdrowia okres oczekiwania pozostaje wyjątkowo długi.
Służba zdrowia niektórych państw unijnych nie jest w pełni wydolna i oczekiwanie na jej reakcje są
podobne do polskich realiów. Z tych względów w części przypadków będziemy zmuszeni do
korzystania z usług sektora niepublicznego, za które będziemy zmuszeni płacić we własnym
zakresie, jeżeli nie dysponujemy stosownym komercyjnym ubezpieczeniem. Ponadto w tym
miejscu szczególnie zwracamy uwagę osobom, które pragną skorzystać ze świadczeń publicznej
służby zdrowia, że przed wyjazdem powinny bezwzględnie zaopatrzyć się w Oddziale Wojewódzkim
NFZ lub jego delegaturze w odpowiedni dokument przeznaczony m.in. dla osób wyjeżdżających
turystycznie, który w przypadku leczenia będzie stanowić podstawę do refundacji jego kosztów.
Należy w tym celu złożyć wniosek o wydanie europejskiej karty ubezpieczenia zdrowotnego (tzw.
EKUZ), który można pobrać na stronie internetowej NFZ oraz w siedzibach oddziałów i delegatur
NFZ. Ponadto, szczegółowe informacje w zakresie refundowania kosztów leczenia w
poszczególnych krajach unijnych można uzyskać na stronie internetowej Narodowego Funduszu
Zdrowia lub pod numerem telefonu (0 22) 572 60 00.
Koszty transportu poszkodowanego
Zwykle w ramach ubezpieczenia kosztów leczenia za granicą, bądź jako odrębne ubezpieczenie,
oferowane są dodatkowe świadczenia pomocowe (assistance), mające na celu zapewnienie
transportu osoby poszkodowanej do miejsca zamieszkania lub dalszego leczenia w macierzystym
kraju zgodnie z zaleceniami lekarzy. Wobec wspomnianej powyżej kwestii, iż prawo unijne
pozostawia istotną lukę w kwestii transportu poszkodowanego do miejsca zamieszkania lub miejsca
dalszego leczenia w kraju, wyjątkowego znaczenia nabiera właśnie to świadczenie. Będzie miało
ono zastosowanie, gdy po wypadku ubezpieczony nie jest w stanie samodzielnie powrócić do kraju,
co powoduje konieczność zorganizowania zastępczego transportu połączonego z opieką medyczną
podczas podróży. Przy lżejszych obrażeniach wystarczającym jest ambulans, czy też zwykły samolot
pasażerski wraz z opieką medyczną. Wskazać należy, iż w praktyce koszt transportu samolotem
pasażerskim z krajów południowej Europy wraz z wymaganą asystą medyczną kształtuje się
obecnie na poziomie 10 000 zł - 12 000 zł. Koszt wykorzystania medycznego transportu drogowego
to około 5 - 7 złotych za każdy przejechany kilometr, co przykładowo w przeliczeniu na odległości
do najczęściej odwiedzanych przez naszych rodaków kurortów w Chorwacji, Włoszech, Bułgarii daje
kwotę rzędu 8 000 - 16 000 zł. Przy wyjątkowo skomplikowanych obrażeniach, wymagających
zaawansowanego transportu w oparciu o zalecenia lekarzy, koniecznym staje się specjalistyczny
transport lotniczy, którego koszt wraz z towarzyszącą na pokładzie obsługą (opieką) medyczną
kształtuje się na bardzo wysokim poziomie (standardowo około 4 000 - 6 000 euro).
Inne świadczenia pomocowe (assistance)
W ramach usług pomocowych, w ofertach zakładów ubezpieczeń można spotkać szereg świadczeń
realizowanych na rzecz poszkodowanych i ich bliskich. W zależności od konkretnej umowy
występują następujące świadczenia:
•
pokrycie kosztów pobytu osoby towarzyszącej poszkodowanemu lub przyjazdu i pobytu
osoby bliskiej dla poszkodowanego w wypadku. Chodzi tutaj o zabezpieczenie wsparcia ze
strony najbliższych Nam osób w trudnych chwilach, kiedy znajdziemy się w szpitalu. Są to
zwykle koszty związane z zakwaterowaniem, wyżywieniem a także podróżą osoby
wskazanej przez ubezpieczonego lub jego opiekuna prawnego;
•
zwrotna pożyczka na kaucję, w sytuacji zatrzymania ubezpieczonego podczas podróży w
związku z zaistnieniem zdarzenia, za które ponosi on odpowiedzialność, w celu zwolnienia
go z aresztu;
opieka nad małoletnimi dziećmi w przypadkach gdy ubezpieczony podróżował wraz z nimi.
W ramach tego świadczenia ubezpieczyciel zapewnia dzieciom opiekę, a także w
uzasadnionych przypadkach organizuje i pokrywa koszty ich transportu do miejsca
zamieszkania;
pomoc w razie zagubienia, kradzieży dokumentów, środków, kart płatniczych i kredytowych.
Ubezpieczyciel zwykle udziela zwrotnej pożyczki, pomaga w kontaktach z bankiem
ubezpieczonego oraz udziela informacji jakie należy podjąć kroki celem uzyskania
zastępczych dokumentów oraz nowych kart bankowych;
pokrycie kosztów zastępczego kierowcy jeżeli stan zdrowia ubezpieczonego nie pozwala na
prowadzenie samochodu, którym ten podróżował. Ubezpieczyciel organizuje, pokrywa
koszty dojazdu zmiennika, który będzie kontynuował podróż powrotną do miejsca
zamieszkania ubezpieczonego;
przekazywanie istotnych wiadomości, dotyczących przebiegu podróży, nieprzewidzianych
zdarzeń, wypadków lub choroby, strajków, opóźnień samolotu, zmian w przebiegu podróży;
ubezpieczyciel na życzenie ubezpieczonego przekazuje te niezbędne informacje osobom
przez niego wskazanym a także udziela pomocy przy zmianie rezerwacji noclegów,
przelotów etc.;
dosłanie niezbędnych przedmiotów osobistych, leków gdzie ubezpieczyciel organizuje i
pokrywa koszty związane z zaopatrzeniem ubezpieczonego w tego typu rzeczy
(przedmioty);
transport zwłok ubezpieczonego do kraju, jeżeli ten na skutek nieszczęśliwego wypadku lub
nagłego zachorowania zmarł podczas wyjazdu. Ubezpieczyciel w takich sytuacjach zapewnia
organizację i pokrywa koszty transportu do miejsca pochówku w kraju.
•
•
•
•
Wszystkie wymienione wyżej świadczenia o pomocowym charakterze oferowane na naszą rzecz
przez zakład ubezpieczeń są precyzyjnie opisane w ogólnych warunkach ubezpieczenia. Znajdziemy
tam warunki, na podstawie których możemy z tych świadczeń skorzystać, oraz zasady ich
przyznawania - trzeba pamiętać, że są one ograniczone różnie kształtowanymi limitami kwotowymi.
Podsumowując tę grupę zagadnień trzeba stwierdzić, iż komercyjne ubezpieczenie kosztów
leczenia za granicą wraz z pomocowymi świadczeniami assistance nadal jest koniecznym
elementem każdego wyjazdu turystycznego, z tym że w przypadku wyjazdów w obszarze Unii
Europejskiej baczną uwagę powinniśmy zwracać na oferowany zakres ubezpieczenia kosztów
transportu, kosztów nierefundowanych przez instytucje ubezpieczenia zdrowotnego oraz inne
potrzebne Nam dodatkowe świadczenia jak, przykładowo, pomoc w przypadku zagubienia lub
kradzieży gotówki, kart płatniczych, czy też zapewnienie opieki nad dziećmi.
Ubezpieczenie kosztów akcji ratowniczej i poszukiwawczej
Bardzo ważnym dla osób wypoczywających aktywnie jest ubezpieczenie kosztów ratownictwa,
które występuje jako części pakietów assistance lub odrębne ubezpieczenie, które ma na celu
pokrycie wydatków związanych z prowadzeniem akcji ratowniczej i kosztów poszukiwań w celu
ratowania życia i zdrowia ubezpieczonego oraz udzielenia doraźnej pomocy lekarskiej na miejscu
wypadku. Przykładami zwiększonych wydatków w tym zakresie mogą być koszty akcji ratowniczej
na rzecz żeglarzy, którzy popadli w tarapaty na morzu, czy też osób, które zaginęły w górach,
jaskiniach, na rzecz których prowadzone będą poszukiwania przy pomocy znacznej liczby
wykwalifikowanych ratowników oraz użyciem specjalistycznego sprzętu. Tego rodzaju
ubezpieczenie obejmuje zwykle swym zakresem zwrot kosztów transportu ubezpieczonego z
miejsca wypadku do najbliższej placówki pomocy medycznej. Przy niektórych wypadkach będzie to
morska jednostka ratownicza, w trudniejszych zaś śmigłowiec i inne zaawansowane
technologicznie środki ratownictwa, co angażuje znacznie większe środki finansowe. Koszty akcji
ratowniczej mogą opiewać na wysokie kwoty więc po stronie osób aktywnie wypoczywających na
morzu czy w górach, które narażone są na takie ryzyka uzasadniona jest daleko idącą roztropność w
ustalaniu limitów odpowiedzialności przy tego rodzaju ubezpieczeniu. Dla zobrazowania skali
problemu można tytułem przykładu wskazać, iż koszt śmigłowca wezwanego do
przetransportowania poszkodowanego do najbliższego szpitala może kształtować się w krajach Unii
Europejskiej nawet na poziomie 1 000 - 2 000 euro. Natomiast koszty całej akcji ratowniczej są
uzależnione od wielu czynników i mogą być znacznie wyższe.
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej zabezpiecza Nas przed koniecznością zapłaty
odszkodowania osobie, której wyrządzimy szkodę, przerzucając ten ciężar na zakład ubezpieczeń.
Wskazując krótko na instytucję odpowiedzialności cywilnej nie sposób pominąć przesłanek,
warunkujących jej powstanie. Aby stwierdzić, że jakaś osoba jest odpowiedzialna tzn. obowiązana
do naprawienia szkody koniecznym jest:
1. zaistnienie, powstanie szkody np. złamanie, zwichnięcie kończyny innej osoby,
2. szkoda musi być spowodowana działaniem lub zaniechaniem tzn. złamanie, zwichnięcie
nastąpiło na skutek braku naszej ostrożności,
3. musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy szkodą a naszym działaniem lub zaniechaniem, tzn.
związek pomiędzy naszą nieostrożnym zachowaniem a złamaniem, zwichnięciem kończyny co
oznacza, że za sprawą naszego niefortunnego zachowania inna osoba odniosła obrażenia ciała lub
doznała rozstroju zdrowia. Istotne jest, iż o obowiązku naprawienia szkody możemy mówić jedynie
wówczas, gdy zaistnieją łącznie wszystkie wskazane powyżej przesłanki.
Naczelną zasadą odpowiedzialności cywilnej jest zasada winy, którą stosuje się również w
przypadku szkód wyrządzonych przez wypoczywające osoby. Generalne jej brzmienie wyrażone jest
normą, zgodnie z którą „kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej
naprawienia". Oznacza to, iż obowiązek naprawienia szkody powstaje jedynie w razie takiego
działania lub zaniechania (nieczynienia) osoby odpowiedzialnej, które noszą znamiona winy.
Przekładając powyższe teoretyczne wprowadzenie na przypadki odpowiedzialności osób
wyjeżdżających na urlop, wskazać należy, iż najczęstszym przykładem obowiązku naprawienia
szkody powstałym po stronie turysty będzie popchnięcie, uderzenie innej osoby w czasie gier
zespołowych, na skutek czego może dojść do uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia (np. złamana,
zwichnięta noga, ręka, wybite oko etc.) lub uszkodzenia czy zniszczenie mienia innej osoby (np.
uszkodzenie osobistych rzeczy - ubrania, okularów czy też należącej do niej jachtu, kajaka, deski
windsurfingowej). Jeżeli do zdarzenia doszło na skutek niedochowania zasad ostrożności,
przecenienia swoich umiejętności lub niedostosowanie się do ogólnie przyjętych zachowań
wówczas na „sprawcy" (winnym spowodowania zdarzenia) ciążyć będzie obowiązek naprawienia
szkody, którą rozumieć należy jako wszelkiego rodzaju uszczerbek, zarówno majątkowy, jak i
niemajątkowy. W celu uświadomienia rozmiaru oraz charakteru wysokości odszkodowania
pragniemy wskazać, iż prawodawstwo statuuje zasadę pełnego odszkodowania, co oznacza
obowiązek naprawienia szkody nie tylko rzeczywiście poniesionej (np. zakup nowej deski
windsurfingowej), lecz również zwrot tzw. utraconych korzyści (np. utracone wskutek pobytu w
szpitalu spodziewane zarobki). W razie wyrządzenia szkody na osobie (naruszenie funkcji
organizmu), kwota należnego odszkodowania obejmować będzie również zwrot wszelkich
wynikłych z tego powodu kosztów. Przykładowo wskazać można koszty leczenia szpitalnego, koszty
rehabilitacji, zakupu odpowiednich protez, odpowiednich lekarstw itp. Dodatkowym wydatkiem, z
którym liczyć się musi sprawca jest przyznanie poszkodowanemu zadośćuczynienia za doznaną
krzywdę, które jak pokazuje doświadczenie, może opiewać na bardzo wysokie kwoty. Trzeba też
pamiętać, że obowiązek odszkodowawczy może powstać jednakże nie tylko w wyniku naszych
własnych czynów. Przykładem, często spotykanym w praktyce jest odpowiedzialność rodziców lub
opiekunów za małoletnie dzieci, które powodują szkodę np. podczas zabaw na plaży, boisku czy w
aqa parku. Biorąc pod uwagę powyższe, osoby aktywnie wypoczywające mogą spowodować szereg
zdarzeń, skutkiem których będzie obowiązek zapłaty przez nich odszkodowania. Konsekwencje
finansowe chwilowej nieuwagi na stoku lub pozostawienia dziecka bez należytej opieki mogą być
bardzo przykre i poważne. Aby zapobiec tego rodzaju nieprzyjemnościom należy skorzystać ze
składowej części pakietów turystycznych jakimi są ubezpieczenia OC. Analizując warunki umowy
ubezpieczenia zwrócić należy uwagę przede wszystkim na zakres przedmiotowy ubezpieczenia.
Ważne jest, aby obejmował on zarówno ryzyka szkód mogących powstać podczas wyjazdu w czasie
dojazdu i powrotu z urlopu, jak i szkody wyrządzone przez osoby nam bliskie (małoletnie dzieci,
pozostałych członków rodziny). Zwracamy w tym miejscu uwagę na bezwzględną konieczność
dokładnego zapoznania się z obowiązkami nałożonymi na strony umowy oraz wyłączeniami
ochrony ubezpieczeniowej, aby nie zaistniała sytuacja umownego zawężenia ochrony. W razie
zagranicznego wyjazdu bardzo istotną rzeczą jest również zapewnienie sobie objęcia zakresem
ubezpieczenia pokrycia kosztów pomocy prawnej i zastępstwa procesowego w razie zaistnienia
ewentualnego sporu sądowego. Należy również zwrócić uwagę, czy zakres ubezpieczenia obejmuje
miejsce, w którym spędzimy urlop oraz całkowity okres naszego wypoczynku. Ważną rzeczą jest
zapewnienie sobie realnej ochrony ubezpieczeniowej poprzez określenie sumy gwarancyjnej na
odpowiednio wysokim poziomie. Biorąc pod uwagę potencjalne zdarzenia, jak również zakres oraz
wysokość możliwych roszczeń suma gwarancyjna w ubezpieczeniu OC, w naszym odczuciu, nie
powinna być niższa niż równowartość 50 000 euro. Ta dość znaczna suma wskazana jest przede
wszystkim z uwagi na znacznie wyższe kwoty zasądzonych za granicą odszkodowań z tytułu
odpowiedzialności cywilnej.
Ubezpieczenie sprzętu sportowego i bagażu
Ubezpieczenie to ma za zadanie zabezpieczyć nasz sprzęt sportowy (przedmioty zwyczajowo
używane podczas amatorskiego uprawiania sportu) i bagaż. Ochroną objęte jest jego zniszczenie,
uszkodzenie lub utrata spowodowane wypadkiem, czy też innych zdarzeń losowych jak huragan,
lawina, powódź, pożar. Określając sumę ubezpieczenia w wypadku tego ubezpieczenia należy brać
pod uwagę wartość sprzętu i bagażu, który zabieramy ze sobą na urlop. W ramach tego
ubezpieczenia warto też zwrócić szczególną uwagę na przesłanki odpowiedzialności w przypadku
kradzieży należących do Nas rzeczy, gdyż w standardowych warunkach ochrona ubezpieczeniowa
ze strony zakładu ubezpieczeń jest ograniczona, sprowadzając się do wypadków, w których utrata
taka jest mało prawdopodobna. Są to przypadki, w których skradziony sprzęt lub bagaż znajdował
się pod bezpośrednią opieką ubezpieczonego, został powierzony zawodowemu przewoźnikowi,
został oddany do przechowali bagażu, znajdował się w zamkniętym pomieszczeniu w miejscu
zakwaterowania lub zamkniętym pojeździe samochodowym (bagażniku lub luku bagażowym).
Warto ponadto zwrócić uwagę, czy zakład ubezpieczeń wypłacając odszkodowanie pomniejszy
świadczenie o stopień amortyzacji utraconej rzeczy, jak również w jaki sposób będzie obliczana jego
wartość. Oczywiście lepszym ubezpieczeniem jest takie, w którym w ramach otrzymanego
odszkodowania będziemy w stanie zakupić sprzęt zbliżony parametrami do tego utraconego.
Ubezpieczenie kosztów rezygnacji z uczestnictwa w wyjeździe i wcześniejszego
powrotu
Ubezpieczenie to zabezpiecza zwrot poniesionych kosztów (1 rata wpłaty, zaliczka, zadatek etc.)
przez uczestnika, gdy jest on zmuszony do rezygnacji z wyjazdu z powodu nagłego zachorowania,
ciężkiego wypadku, śmierci najbliższego członka rodziny, kradzieży lub utraty dokumentów
uprawniających do wyjazdu za granicę, czy też innego wypadku losowego stwarzającego po stronie
ubezpieczającego konieczność pozostania w miejscu zamieszkania. Szczegółowo określone
przypadki, w których można skorzystać z tego ubezpieczenia są precyzyjnie opisane w jego
warunkach (o.w.u.). Tego typu ubezpieczenia mogą również obejmować zwrot kosztów za
niewykorzystany okres wyjazdu związany z koniecznością powrotu ze wskazanych wyżej powodów.
Oczywiście powody uniemożliwiające wyjazd bądź konieczność wcześniejszego powrotu należy
odpowiednio i precyzyjnie udokumentować.
Wyłączenia ochrony ubezpieczeniowej - czyli przypadki, w których zakład
ubezpieczeń nie uruchomi polisy tzn. nie otrzymamy jakiegokolwiek świadczenia
Zawierając umowę ubezpieczenia turystycznego należy mieć świadomość, że zakład ubezpieczeń
nie pokryje za Nas wszystkich kosztów w każdym wypadku. Są sytuacje, w których z różnych
względów warunki umowy zasadniczo ograniczają ochronę ubezpieczeniową. We wszystkich
omawianych wyżej rodzajach ubezpieczeń standardowo z ochrony wyłączone są zdarzenia, które
wystąpiły:
- w stanie po spożyciu przez Ubezpieczonego alkoholu, zażyciu narkotyków lub innych środków
odurzających;
- w związku z działaniami wbrew miejscowemu prawu i zakazom władz lokalnych;
- na skutek rażącego niedbalstwa lub wyrządzone umyślnie przez ubezpieczonego, a także podczas
transportu w warunkach nie zapewniających bezpieczeństwa;
- na terenach objętych działaniami wojennymi o zasięgu lokalnym i międzynarodowym.
W zakresie zwrotów kosztów leczenia oraz świadczeń pomocowych (assistance) ubezpieczyciel
zazwyczaj nie ponosi odpowiedzialności za koszty leczenia ubezpieczonego oraz usług assistance
(pomocowych):
- jeżeli ze względów zdrowotnych istniały przeciwwskazania do odbycia podróży zagranicznej;
- które powstały w następstwie leczenia przekraczającego zakres niezbędny do przywrócenia stanu
zdrowia ubezpieczonego umożliwiającego mu powrót do miejsca zamieszkania w RP albo do
placówki medycznej w RP;
- które powstały w następstwie kierowania przez ubezpieczonego pojazdem, jeżeli nie posiadał
ważnego, wymaganego dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdem, w stanie
nietrzeźwości, po użyciu alkoholu, narkotyków, środków odurzających itp.;
- które powstały z tytułu leczenia chorób przewlekłych (chyba, że wykupimy dodatkowy zakres
takiej ochrony);
- jeżeli powstały w przypadku usiłowania lub popełnienia przestępstwa lub samobójstwa przez
ubezpieczonego;
- jeżeli powstały w przypadku działań wojennych, stanu wojennego, stanu wyjątkowego lub udziału
ubezpieczonego w zamieszkach, rozruchach, strajkach, akcjach protestacyjnych, blokadach dróg i
bójkach;
jeżeli powstały w przypadku chorób wenerycznych, leczenia chorób wynikających z zakażenia
wirusem HIV, chorób tropikalnych i epidemii;
- jeżeli powstały w przypadku zdarzeń powstałych w związku z wyczynowym lub profesjonalnym
uprawianiem sportu (chyba, że wykupimy dodatkowy zakres takiej ochrony);
- jeżeli powstały w przypadku leczenia dentystycznego: profilaktycznego i protetycznego;
- jeżeli powstały w przypadku podróży w celach terapeutycznych, pobytu w sanatoriach,
uzdrowiskach;
- jeżeli powstały na skutek operacji plastycznej;
- jeżeli powstały w przypadku porodu, który nastąpił po 32 tygodniu życia, sztucznego zapłodnienia
i leczenia bezpłodności.
W zakresie ubezpieczenia bagażu podróżnego ochrona ubezpieczeniowa często nie obejmuje
pieniędzy w gotówce, papierów wartościowych, bonów towarowych, biletów i kart kredytowych,
biżuterii, przedmiotów z metali i kamieni szlachetnych; dzieł sztuki, zbiorów kolekcjonerskich,
instrumentów muzycznych; sprzętu komputerowego, sportowego, przyczep campingowych, broni,
sprzętu medycznego, lekarstw, okularów, szkieł kontaktowych, przedmiotów w ilościach
wskazujących na ich przeznaczenie handlowe. Ponadto ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody:
- polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu, bądź utracie rzeczy w związku z ich używaniem;
- powstałe wskutek kradzieży bez włamania lub przy użyciu dorabianych kluczy;
- polegające wyłącznie na uszkodzeniu lub zniszczeniu waliz, kufrów lub innych pojemników
bagażu;
- powstałe na skutek konfiskaty, zatrzymania lub zniszczenia przez organa celne lub inne władze;
- nie zgłoszone policji lub przewoźnikowi niezwłocznie po stwierdzeniu zaistnienia zdarzenia
objętego ubezpieczeniem.
W zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ochrona ubezpieczeniowa najczęściej nie
obejmuje:
- odpowiedzialności cywilnej ubezpieczonego z tytułu roszczeń wykraczających poza zakres
ustawowej odpowiedzialności cywilnej ubezpieczonego, będących wynikiem zawartej przez niego
umowy;
- odpowiedzialności cywilnej ubezpieczonego z tytułu szkód wyrządzonych przez ubezpieczonego
osobom bliskim;
- odpowiedzialności cywilnej ubezpieczonego z tytułu roszczeń o charakterze karnym;
- szkód będących skutkiem zatrzymania, zniszczenia lub konfiskaty przez organa celne lub inne
władze;
- odpowiedzialności za szkody powstałe wskutek podróżowania statkami powietrznymi, z
wyłączeniem przelotów w charakterze pasażera, o ile lot wykonywany był zgodnie z
obowiązującymi przepisami prawa;
- odpowiedzialności za szkody powstałe przy wykonywaniu czynności nie związanych z życiem
prywatnym;
- odpowiedzialności za szkody powstałe w środowisku naturalnym;
- odpowiedzialności za szkody spowodowane przeniesieniem chorób zakaźnych.
Zaznaczamy, iż prezentowane powyżej wyłączenia są standardowe, które w poszczególnych
ofertach mogą przyjmować inne brzmienie. Oczywiście nie jest to zamknięty katalog wyłączeń
ochrony ubezpieczeniowej, z którymi można się spotkać czytając poszczególne oferty. W tym
miejscu doradzamy bardzo uważną analizę treści wyłączeń, żeby uniknąć późniejszych rozczarowań.
Zwracamy także uwagę osobom, które uprawiają sport wyczynowo (w ramach sekcji lub klubów
sportowych, w celach zarobkowych, w przypadku brania udziału w zawodach, wyścigach,
występach, wykonywania ewolucji), czy też ekstremalnie (w celu uzyskania maksymalnych wrażeń
poprzez wykorzystywanie do uprawiania sportu miejsca poza wyznaczonymi miejscami,
uczestniczenie w ekspedycjach i wyprawach do miejsc charakteryzujących się ekstremalnymi
warunkami klimatycznymi), aby szczególnie zwróciły na ten fakt uwagę przy zawieraniu umowy
ubezpieczenia tak aby oferowany im produkt był dostosowany zakresem ochrony do ich
indywidualnych potrzeb. Ponadto zwracamy uwagę osobom cierpiącym na przewlekłe schorzenia,
kobietom w ciąży, osobom w podeszłym wieku (standardowo powyżej 65 lat), aby korzystając z
oferty ubezpieczeniowej zwracały na ten fakt uwagę agentowi, pracownikowi zakładu ubezpieczeń
w chwili zawierania umowy ubezpieczenia, jednocześnie korzystając z wariantów umownych z
rozszerzeniem ochrony na skutki zdarzeń w tego typu przypadkach.
Trzeba pamiętać także, że najczęstszą w praktyce przyczyną odmowy wypłaty świadczenia jest
problem spożywania przez wczasowiczów alkoholu. Chwile relaksu skłaniają do sięgania po alkohol
przy czym trzeba mieć świadomość, że stan po użyciu alkoholu powoduje unieruchmienie polisy
skutkującej brakiem ochrony ze strony ubezpieczyciela.
Pamiętajmy także o obowiązkach, które nakłada na nas umowa ubezpieczenia. Standardowo po
zajściu wypadku, który skutkuje zaangażowaniem w sprawę zakładu ubezpieczeń powinniśmy
powiadomić o zdarzeniu centrum alarmowe, starać się niezwłocznie uzyskać pomoc ze strony służb
ratowniczych, medycznych, w uzasadnionych okolicznościami sprawy miejscowej policji, uzyskać
dokumentacje lekarską, zabezpieczyć wszelkie dowody związane ze zdarzeniem (opisujące jego
przebieg), w tym ustalić świadków. Tym samym bardzo istotne jest zbieranie wszelkich dowodów
potwierdzających zdarzenie i jego skutki - szczególnie ważne jest zbieranie oryginalnych rachunków,
dowodów opłat za udzieloną pomoc oraz świadczenia medyczne. Na koniec, trzeba mieć na
uwadze, iż nie są to wszystkie ubezpieczenia, choćby pośrednio związane z wyjazdem na urlop. W
przypadku wyjazdu samochodem poza granice kraju pozostają jeszcze ubezpieczenia
komunikacyjne. Warto pamiętać, że po wejściu Polski do struktur unijnych ubezpieczenie OC
posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje swoim zakresem również szkody, które wyrządzimy
na terytoriach innych Państw Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego - tym
samym udając się na te terytoria nie ma już konieczności dodatkowego zakupu zielonej karty.
Wyjeżdżając na urlop warto także pamiętać o majątku, który pozostawiamy bez opieki na ten okres
- być może dla niektórych osób jest to właśnie dobry moment do jego zabezpieczenia, w
szczególności w związku z plagą włamań i kradzieży dotykających mieszkań i domów w okresie
letnich wyjazdów. Zawarcie dobrej umowy ubezpieczenia obejmującą swym zakresem wszelkie
wskazane wyżej zagrożenia zapewni nam spokojny, bezstresowy urlop umożliwiający w pełni
oddanie się relaksowi, czego wszystkim Czytelnikom serdecznie życzymy.
Więcej szczegółowych informacji na temat ubezpieczeń związanych z turystycznymi wyjazdami
znajdziecie Państwo na stronie internetowej Rzecznika Ubezpieczonych www.rzu.gov.pl
Materiał przygotował Aleksander Daszewski r.pr. koordynator w BRU. W opracowaniu
wykorzystano fragmenty „Turystycznego Poradnika Ubezpieczeniowego" autorstwa
A.Daszewskiego, A.Dąbrowskiej, T.Wróblewskiego z Wydziału Prawnego Biura Rzecznika
Ubezpieczonych, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz - Warszawa 2005r.
źródło: Rzecznik Ubezpieczonych http://rf.gov.pl/tekst.php?kategoria=poradysezonowe&text_id=Ubezpieczenia_turystyczne&id=482