Światowa Konferencja Przeciw Rasizmowi, Dyskryminacji Rasowej

Transkrypt

Światowa Konferencja Przeciw Rasizmowi, Dyskryminacji Rasowej,
Ksenofobii i Związanej z Nimi Nietolerancji
(31 sierpień-8 września 2001) Durban
Deklaracja
po spotkaniu w Durbanie, w Afryce Południowej, w dniach od 31 sierpnia do
8 września 2001 r.,
Wyrażając głębokie uznanie Rządowi Afryki Południowej za pełnienie roli gospodarza
Światowej Konferencji,
Czerpiąc natchnienie z bohaterskiej walki narodu Afryki Południowej ze
zinstytucjonalizowanym systemem apartheidu, jak również z walki o równość
i sprawiedliwość w warunkach demokracji, o rozwój, praworządność i szacunek dla praw
człowieka przywodzące na myśl w tym kontekście ważny wkład, jaki do tej walki poczyniła
społeczność międzynarodowa, a w szczególności kardynalną rolę ludzi i Rządów Afryki, jak
też zwracając uwagę na ważną rolę jaką różni aktorzy społeczeństwa obywatelskiego, w tym
organizacje pozarządowe, grały w tej walce oraz na nadal trwające wysiłki mające na celu
walkę z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją,
Pamiętając, że Deklaracja Wiedeńska i Program Działania, przyjęte przez Światową
Konferencję Praw Człowieka w czerwcu 1993 r., wzywają do szybkiej i kompleksowej
eliminacji wszelkich form rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji,
Pomni rezolucji 1997/74 Komisji Praw Człowieka z dnia 18 kwietnia 1997 r., rezolucji
Zgromadzenia Ogólnego z 12 grudnia 1997 r. i kolejnych rezolucji przyjętych przez rzeczone
ciała, a dotyczących zwołania Światowej Konferencji Przeciw Rasizmowi, Dyskryminacji
Rasowej, Ksenofobii i Związanej z Nimi Nietolerancji oraz również pomni dwóch
Światowych Konferencji do Walki z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową, jakie miały miejsce
w Genewie odpowiednio w latach 1978 i 1983,
Odnotowując z wielkim niepokojem to, że mimo starań podjętych przez społeczność
międzynarodową, główne cele trzech Dekad Walki z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową nie
zostały osiągnięte i że niezliczone istnienia ludzkie nadal, do dnia dzisiejszego, stają się
ofiarami rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji,
Pamiętając, że rok 2001 jest Międzynarodowym Rokiem Mobilizacji Przeciw
Rasizmowi, Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i Związanej z Nimi Nietolerancji, którego
zadaniem jest skierowanie uwagi świata na cele Światowej Konferencji i wzmocnienie
zaangażowania politycznego na rzecz eliminacji wszelkich form rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji,
1
Witając decyzję Zgromadzenia Ogólnego ogłoszenia roku 2001 Oenzetowskim Rokiem
Dialogu Między Cywilizacjami, co podkreśla wagę tolerancji i szacunku dla różnorodności
oraz potrzebę szukania tego co wspólne wśród cywilizacji i w ich obrębie aby drogą
współpracy, partnerstwa i powszechnego uczestnictwa (inclusion) móc stawić czoła rzucanym
ludzkości wspólnym wyzwaniom, zagrażającym wspólnym wartościom, powszechnym
prawom człowieka oraz walce z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z
nimi nietolerancją,
Również witając ogłoszenie przez Zgromadzenie Ogólne okresu 2001-2010 jako
Dekady Kultury Pokoju i Braku Przemocy Wobec Dzieci Świata oraz przyjęcie przez
Zgromadzenie Ogólne Deklaracji i Planu Działania Dotyczącego Kultury Pokoju,
Uznając, że Światowa Konferencja Przeciw Rasizmowi, Dyskryminacji Rasowej,
Ksenofobii i Związanej z Nimi Nietolerancji, łącznie z Międzynarodową Dekadą Rdzennych
Narodów Świata stwarzają jedyną w swoim rodzaju okazję rozważenia bezcennego wkładu,
jakie rdzenne narody wnoszą w polityczny, gospodarczy, społeczny, kulturalny i duchowy
rozwój naszych społeczeństw na całym świecie oraz wyzwania, jakie przed nimi stoją, łącznie
z rasizmem i dyskryminacją rasową,
Pomni Deklaracji Narodów Zjednoczonych o Przyznaniu Niepodległości Krajom i
Narodom Kolonialnym z 1960 r.,
Potwierdzając nasze zaangażowanie w cele i zasady zawarte w Karcie Narodów
Zjednoczonych i Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka,
Stwierdzając, że rasizm, dyskryminacja rasowa, ksenofobia i związana z nimi
nietolerancja stanowią zaprzeczenie celów i zasad Karty Narodów Zjednoczonych,
Potwierdzając zasady równości i braku dyskryminacji zawarte w Powszechnej
Deklaracji Praw Człowieka i nakłaniając do okazywania powszechnego szacunku prawom i
fundamentalnym swobodom człowieka bez jakiejkolwiek różnicy z racji przynależności
rasowej, koloru skóry, płci, języka, religii, poglądów politycznych lub innych, pochodzenia
narodowego lub społecznego, stanu posiadania, urodzenia lub innego wyznacznika,
Przekonani o fundamentalnym znaczeniu powszechnej dostępności lub ratyfikacji
i pełnej implementacji naszych zobowiązań wynikłych z Międzynarodowej Konwencji
o Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej jako głównego instrumentu służącego
eliminacji rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji,
Uznając fundamentalne znaczenie dla Państw rozważenia kwestii podpisania
i ratyfikacji wszelkich stosownych międzynarodowych instrumentów praw człowieka, lub
przystąpienia do nich z myślą o ich powszechnym przestrzeganiu w walce z rasizmem,
dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją,
Mając na uwadze sprawozdania z konferencji regionalnych zorganizowanych
w Strasburgu, Santiago, Dakarze i Teheranie oraz inne przykłady wkładów wniesionych przez
Państwa, jak też sprawozdania z seminariów ekspertów, sesji regionalnych organizacji
pozarządowych oraz innych spotkań organizowanych w trakcie przygotowań do Światowej
Konferencji,
2
Odnotowując z uznaniem Oświadczenie o Wizji, złożone przez Prezydenta Afryki
Południowej, Thabo Mbeki pod patronatem Jego Ekscelencji Nelsona Mandeli, pierwszego
Prezydenta nowej Afryki Południowej, z inicjatywy Wysokiego Komisarza Praw Człowieka
Narodów Zjednoczonych i Sekretarza Generalnego Światowej Konferencji, a podpisane przez
siedemdziesięciu czterech szefów państw i rządów oraz dygnitarzy,
Potwierdzając, że różnorodność kulturowa to cenne aktywa służące rozwojowi
i pomyślności całej ludzkości, które powinny być szanowane, dawać radość oraz być
autentycznie akceptowane i przyjmowane jako cecha trwała służąca wzbogacaniu naszych
społeczeństw,
Przyznając, że nie zezwala się na żadne wyjątki (derogation) od zakazu dyskryminacji
rasowej, ludobójstwa, zbrodni apartheidu i niewolnictwa, określonego w zobowiązaniach
przyjętych w myśl właściwych instrumentów praw człowieka,
Po wysłuchaniu narodów świata i uznając ich dążenia do sprawiedliwości i równości
szans dla wszystkich i każdego z osobna, do korzystania z praw człowieka, w tym prawa do
rozwoju, do życia w pokoju i wolności oraz do równego, pozbawionego dyskryminacji
uczestnictwa w życiu gospodarczym, społecznym, kulturalnym, obywatelskim i politycznym,
Uznając, że równe uczestnictwo wszystkich jednostek i narodów w tworzeniu
społeczeństw sprawiedliwych, równoprawnych, demokratycznych i charakteryzujących się
uczestnictwem wszystkich w ich życiu (inclusive) może przyczynić się do powstania świata
wolnego od rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji,
Podkreślając wagę równoprawnego uczestnictwa wszystkich, bez jakiejkolwiek
dyskryminacji, zarówno w wewnętrznym jak i globalnym procesie decyzyjnym,
Stwierdzając, że rasizm, dyskryminacja rasowa, ksenofobia i związana z nimi
nietolerancja tam, gdzie oznaczają one rzeczywiście rasizm i dyskryminację rasową, stanowią
poważne naruszenie wszelkich praw człowieka i przeszkodę na drodze do pełnego z nich
korzystania oraz zaprzeczenie oczywistej prawdy, że wszelkie istoty ludzkie rodzą się wolne i
równe godnością oraz wobec praw, są przeszkodą na drodze do przyjaznych i pokojowych
stosunków między ludźmi i narodami oraz znajdują się u podstaw wielu konfliktów
wewnętrznych i międzynarodowych, w tym konfliktów zbrojnych i wynikających z nich
przymusowych przemieszczeń ludności,
Uznając, że do walki z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi
nietolerancją konieczne są działania w skali kraju i o charakterze międzynarodowym, których
celem jest: zapewnienie możliwości pełnego korzystania z wszelkich praw ludzkich,
gospodarczych, społecznych, kulturalnych, obywatelskich i politycznych, które są
powszechne, niepodzielne, współzależne i wzajemnie ze sobą powiązane - oraz poprawa
warunków życia mężczyzn, kobiet i dzieci wszystkich narodów,
Potwierdzając znaczenie zwiększenia współpracy międzynarodowej służącej promocji
i ochronie praw człowieka oraz osiąganiu celów walki z rasizmem, dyskryminacją rasową,
ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją,
3
Przyznając, że ksenofobia w jej różnych postaciach stanowi jedno z głównych
współczesnych źródeł i form dyskryminacji i konfliktu, którego zwalczanie wymaga pilnej
uwagi i bezzwłocznego działania ze strony Państw, jak również społeczności
międzynarodowej,
W pełni świadome tego, że mimo wysiłków podejmowanych przez społeczność
międzynarodową, Rządy i władze lokalne, plaga rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i
związanej z nimi nietolerancji utrzymuje się nadal, wciąż przynosząc pogwałcenia praw
człowieka, cierpienia, straty i przemoc - należy toczyć z nimi walkę z użyciem wszelkich
dostępnych i stosownych środków, najlepiej we współdziałaniu ze społecznościami, których
to dotyczy, a walce tej nadając najwyższy priorytet,
Odnotowując z niepokojem występujące nadal w gwałtownych odmianach rasizm,
dyskryminację rasową, ksenofobię i związaną z nimi nietolerancję oraz głoszone, nawet
dzisiaj, różne teorie wyższości niektórych ras i kultur promowane i praktykowane w dobie
kolonialnej,
Poważnie zaniepokojeni pojawianiem się i ciągłym istnieniem rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji w ich bardziej subtelnych
i współczesnych formach i środkach wyrazu, jak też innych ideologii i praktyk opartych na
dyskryminacji lub wyższości rasowej lub etnicznej,
Stanowczo odrzucając wszelkie doktryny wyższości rasowej, a wraz z nimi teorie
podejmujące próby określenia tak zwanych wyróżniających się ras ludzkich,
Uznając, że brak walki z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną
z nimi nietolerancją oraz brak powszechnego ich potępienia, zwłaszcza przez władze
publiczne i polityków wszelkich szczebli, stanowi czynnik przyczyniający się do ich
utrwalenia,
Potwierdzając spoczywający na Państwach obowiązek chronienia i promowania praw
człowieka i fundamentalnych swobód wszelkich ofiar oraz że Państwa te powinny stosować
kryterium płci (gender perspective)[1] świadome licznych form dyskryminacji kobiet, jak też
że korzystanie przez nie z praw obywatelskich, politycznych, gospodarczych, społecznych
i kulturalnych jest istotne dla rozwoju społeczeństw na całym świecie,
Dostrzegając zarówno wyzwania jak i szanse, jakie stawia świat w dobie globalizacji,
wobec walki mającej na celu wykorzenienie rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i
związanej z nimi nietolerancji,
Zdeterminowani w epoce, w której globalizacja i technologia w znacznej mierze
przyczyniły się do zbliżenia narodów, urzeczywistnić pojęcie rodziny ludzkiej w oparciu o
równość, godność i solidarność oraz aby uczynić wiek dwudziesty pierwszy wiekiem praw
człowieka, wykorzenienia rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji, oraz wiekiem autentycznej równości szans i równego traktowania jednostek
i narodów,
Potwierdzając zasady równych praw i samookreślenia narodów oraz pamiętając, że
wszyscy ludzie rodzą się równi godnością i prawami, podkreślając z naciskiem, że równość
taka musi być chroniona i obdarzona najwyższym priorytetem oraz uznając obowiązek, jaki
4
spoczywa na Państwach, podejmowania bezzwłocznych, zdecydowanych i stosownych
kroków z myślą o eliminacji wszelkich form rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
i związanej z nimi nietolerancji,
Oddając się całkowicie walce z plagą rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
i związanej z nimi nietolerancji jako sprawie priorytetowej, jednocześnie wynosząc lekcje
z przejawów rasizmu i doświadczeń z nim związanych wszędzie na świecie z myślą o nie
dopuszczeniu do ich ponownego występowania,
Łącząc się w duchu odnowy woli politycznej i zaangażowania w sprawę powszechnej
równości, sprawiedliwości i godności, oddajemy cześć pamięci wszystkich ofiar rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji na całym świecie
i uroczyście przyjmujemy w Durbanie Deklarację i Program Działania.[2]
Zagadnienia ogólne
1. Oświadczamy, że dla celów niniejszej Deklaracji i Programu Działania, ofiary
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji to jednostki
i złożone z jednostek grupy, na które rzeczone plagi ujemnie oddziałują, oddziaływały,
którym zostały poddane, lub dla których stały się celem;
2. Uznajemy, że rasizm, dyskryminacja rasowa, ksenofobia i związana z nimi
nietolerancja występują na gruncie rasy, koloru skóry, pochodzenia narodowego lub
etnicznego i że ofiary mogą doznawać licznych lub poważnych form dyskryminacji
wywodzących się z innych, pokrewnych przyczyn, takich jak płeć, język, religia, poglądy
polityczne i inne, pochodzenie społeczne, stan posiadania, urodzenie lub status innego
rodzaju;
3. Uznajemy i stwierdzamy, że na wstępie trzeciego tysiąclecia sprawą priorytetową dla
międzynarodowej społeczności jest globalna walka z rasizmem, dyskryminacją rasową,
ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją i wszelkimi ich odrażającymi a ewoluującymi
formami i manifestacjami, oraz że niniejsza Konferencja stwarza jedyną, historyczną okazję
do przeprowadzenia oceny i identyfikacji wszelkich wymiarów tego niszczącego ludzkość zła
z myślą o ich całkowitej eliminacji za pomocą, między innymi, inicjacji postaw nowatorskich
i holistycznych oraz wzmocnienia i zwiększenia skutecznych środków praktycznych w skali
krajowej, regionalnej i międzynarodowej;
4. Wyrażamy naszą solidarność z narodami Afryki w ich toczącej się ciągle walce z
rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją i uznajemy
poniesione przez nie ofiary, jak też ich starania mające na celu podniesienie międzynarodowej
świadomości społecznej tych nieludzkich tragedii;
5. Potwierdzamy również wielką wagę, jaką przywiązujemy do wartości takich jak:
solidarność, szacunek, tolerancja i wielokulturowość, które stanowią grunt moralny
i natchnienie dla naszej, toczonej na całym świecie walki z rasizmem, dyskryminacją rasową,
ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją - a więc nieludzkimi wręcz tragediami jakie zbyt
długo oddziaływały na ludzi na całym świecie, a zwłaszcza w Afryce.
5
6. Twierdzimy też, że wszystkie narody i jednostki stanowią jedną rodzinę ludzką,
bogatą swą różnorodnością. Wniosły one wkład w postęp cywilizacji i kultur, które składają
się na wspólne dziedzictwo ludzkości. Zachowanie i promocja tolerancji, pluralizmu
i szacunku dla różnorodności mogą tworzyć społeczeństwa bardziej otwarte.
7. Oświadczamy, że wszystkie istoty ludzkie rodzą się wolne, równe w swej godności
i prawach, i że mają one potencjał czynienia konstruktywnego wkładu w rozwój i pomyślność
swych społeczeństw. Wszelkie doktryny zakładające wyższość rasową są fałszywe
z naukowego punktu widzenia, moralnie naganne, społecznie niesprawiedliwe, niebezpieczne
i muszą być odrzucone razem z teoriami, które usiłują określić istnienie oddzielnych ras
ludzkich;
8. Uznajemy, że religia, duchowość i wiara odgrywają centralną rolę w życiu milionów
kobiet i mężczyzn oraz w tym jak żyją i traktują innych. Religia, duchowość, wiara mogą
i potrafią przyczynić się do promowania godności i wartości właściwych istocie ludzkiej oraz
do wykorzenienia rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji;
9. Stwierdzamy z niepokojem, że rasizm, dyskryminacja rasowa, ksenofobia
i związana z nimi nietolerancja mogą ulec nasileniu, między innymi w wyniku nieuczciwego
podziału bogactwa, marginalizacji i wykluczeniu społecznemu;
10. Potwierdzamy tytuł każdego do uczestnictwa w porządku społecznym
i międzynarodowym, w którym można w pełni realizować wszystkie prawa człowieka bez
dyskryminacji kogokolwiek;
11. Zauważamy, że proces globalizacji stanowi potężną i dynamiczną siłę, którą
należy spożytkować z myślą o korzyści, rozwoju i dobrobycie wszystkich krajów, nie
wykluczając żadnego. Uznajemy, że kraje rozwijające się stoją w obliczu szczególnych
trudności reagując na to kluczowe wyzwanie. I gdy globalizacja stwarza wielkie możliwości,
korzyści z niej płynące są obecnie bardzo nierówno dzielone, a ich koszty też układają się
nierówno. Wyrażamy więc w ten sposób naszą determinację zapobiegania negatywnym
skutkom globalizacji i ich łagodzenia. Skutki te mogłyby spotęgować, między innymi,
ubóstwo, niedorozwój, marginalizację, wykluczenie społeczne, homogenizację kulturalną i
rozbieżności gospodarcze w warunkach różnic rasowych występujących na terenie
poszczególnych Państw i między nimi oraz wywierać niekorzystny wpływ. Wyrażamy też
naszą determinację maksymalizacji korzyści płynących z globalizacji za pośrednictwem,
między innymi, wzmocnienia i zwiększenia współpracy międzynarodowej celem zwiększenia
równości szans dla handlu, wzrostu gospodarczego i zrównoważonego rozwoju, łączności
globalnej dzięki zastosowaniu nowych technologii i zwiększonej wymianie międzykulturowej
poprzez zachowanie i promocję różnorodności kulturowej, która może przyczynić się do
wykorzenienia rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji.
Globalizacja może stać się w pełni otwarta i uczciwa tylko drogą szeroko zakrojonych i
ciągłych wysiłków mających na celu stworzenie wspólnej przyszłości opartej na naszym
wspólnym człowieczeństwie, z całą jego różnorodnością;
6
12. Uznajemy, że migracja międzyregionalna i tocząca się w obrębie regionów, uległa
zwiększeniu w wyniku globalizacji, szczególnie migracja z Południa na Północ
i podkreślamy, że polityka wobec migracji nie powinna opierać się na rasizmie,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji;
Źródła, przyczyny, formy i współczesne przejawy rasizmu, dyskryminacji rasowej,
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji
13. Potwierdzamy, że niewolnictwo i handel niewolnikami, w tym handel
transatlantycki były przerażającymi tragediami w historii ludzkości nie tylko z racji swego
odrażającego barbarzyństwa, ale również z racji swych rozmiarów, zorganizowanego
charakteru, a zwłaszcza negacji samej istoty człowieka-ofiary; potwierdzamy też, że
niewolnictwo i handel niewolnikami są zbrodnią przeciw ludzkości i zawsze powinny były
być tak postrzegane, a w szczególności transatlantycki handel niewolnikami, oraz że należą
one do poważnych źródeł i przejawów rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
i związanej z nimi nietolerancji, i że Afrykanie oraz ludzie pochodzenia afrykańskiego, Azjaci
i osoby pochodzenia azjatyckiego oraz ludność rdzenna były ofiarami tych czynów i są nadal
ofiarami ich konsekwencji;
14. Uznajemy, że kolonializm doprowadził do rasizmu, dyskryminacji rasowej,
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji i że Afrykanie oraz ludzie pochodzenia
afrykańskiego, Azjaci i osoby pochodzenia azjatyckiego oraz ludność rdzenna były ofiarami
tych czynów i są nadal ofiarami ich konsekwencji. Przyznajemy, że kolonializm był sprawcą
cierpień i twierdzimy, że musi zostać potępiony gdziekolwiek i kiedykolwiek by do niego nie
doszło oraz że nie można dopuścić do jego ponownego pojawienia się. Wyrażamy żal, że
skutki i uporczywość występowania tych struktur i praktyk znalazły się wśród czynników,
które przyczyniły się do trwałości społecznej i gospodarczej nierówności w wielu częściach
dzisiejszego świata.
15. Uznajemy, że apartheid i ludobójstwo w kategoriach prawa międzynarodowego
stanowią zbrodnie przeciw ludzkości i są poważnymi źródłami i formami wyrażania rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, przyznajemy, że akty te
były przyczyną niewypowiedzianego zła i cierpień oraz twierdzimy, że gdziekolwiek i
kiedykolwiek by do nich nie doszło - muszą zostać potępione i nie wolno dopuścić do ich
ponownego pojawienia się;
16. Uznajemy, że ksenofobia nakierowana przeciw nie-obywatelom, zwłaszcza
migrantom, uciekinierom i azylantom stanowi jedno z głównych źródeł współczesnego
rasizmu, oraz że do pogwałceń praw człowieka w odniesieniu do członków tego rodzaju grup
dochodzi szeroko w kontekście praktyk dyskryminacyjnych, ksenofobicznych i rasistowskich;
17. Odnotowujemy szczególną uwagę, z jaką należy traktować nowe przejawy rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, na których działanie
mogłaby być wystawiona młodzież i inne podatne na zranienie grupy;
18. Podkreślamy z naciskiem, że ubóstwo, niedorozwój, marginalizacja, wykluczenie
społeczne i rozbieżności gospodarcze łączą się ściśle z rasizmem, dyskryminacją rasową,
7
ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją, i że przyczyniają się one do dalszego trwania
postaw i praktyk rasistowskich, które z kolei generują większą biedę;
19. Rozpoznajemy negatywne skutki gospodarcze, społeczne i kulturalne rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, które przyczyniły się w
sposób znaczący do niedorozwoju krajów rozwijających się, a w szczególności Afryki i
postanawiamy wyzwolić każdego mężczyznę, kobietę i dziecko z dehumanizujących
warunków skrajnej nędzy, jakim został poddany ponad miliard z nich, urealnić prawo
każdego do rozwoju i uwolnić całą ludzkość od niedostatku;
20. Uznajemy, że rasizm, dyskryminacja rasowa, ksenofobia i związana z nimi
nietolerancja to przyczyny, które legły u podstaw konfliktów zbrojnych i często należą do ich
skutków oraz przypominamy, że brak dyskryminacji jest fundamentalną zasadą
międzynarodowego prawa humanitarnego. Podkreślamy konieczność skrupulatnego
przestrzegania tej zasady przez wszystkie strony konfliktów zbrojnych oraz zachowania przez
Państwa i społeczność międzynarodową szczególnej czujności w czasie trwania konfliktów
zbrojnych i dalszej walki z wszelkimi formami dyskryminacji rasowej;
21. Wyrażamy nasze głębokie zaniepokojenie przeszkodą, jaką dla rozwoju społecznoekonomicznego stanowią szeroko zakrojone konflikty wewnętrzne wynikłe, między innymi, z
rażących pogwałceń praw człowieka, w tym konflikty wywołane przez rasizm, dyskryminację
rasową, ksenofobię i związaną z nimi nietolerancję, jak też biorące się z braku rządów
demokratycznych, które byłyby otwarte i oparte na powszechnym uczestnictwie obywateli w
rządzeniu;
22. Wyrażamy nasze zaniepokojenie tym, że w niektórych Państwach struktury
polityczne i prawne lub instytucje - niektóre z nich odziedziczone i istniejące do dziś - nie
odpowiadają wieloetnicznemu, wielokulturowemu i wielojęzycznemu charakterowi ludności,
a w wielu wypadkach stanowią ważny czynnik dyskryminacji polegającej na wykluczaniu
ludności rdzennej;
23. Uznajemy w pełni prawa rdzennych narodów zgodne z zasadami suwerenności
i integralności terytorialnej Państw i dlatego podkreślamy konieczność podjęcia stosownych
kroków konstytucyjnych, administracyjnych, legislacyjnych i sądowych, łącznie z
pochodnymi od mających zastosowanie instrumentów międzynarodowych;
24. Oświadczamy, że termin ”rdzenne narody”, występujący w Deklaracji i Programie
Działania Światowej Konferencji Przeciw Rasizmowi, Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii
i Związanej z Nimi Nietolerancji został użyty w kontekście – i bez szkody dla wyników toczących się międzynarodowych negocjacji w sprawie tekstów dotyczących tego konkretnie
zagadnienia i nie może być rozumiany jako zawierający implikacje odnośnie praw należnych
w myśl prawa międzynarodowego;
25. W sposób zdecydowany odrzucamy rasizm, dyskryminację rasową, ksenofobię
i związaną z nimi nietolerancję, nadal utrzymujące się w niektórych Państwach
w funkcjonowaniu ich systemów karnych i stosowaniu prawa oraz w działaniach i postawach
instytucji i poszczególnych osób odpowiedzialnych za egzekwowanie prawa, zwłaszcza gdy
przyczyniło się ono do zaistnienia nadreprezentacji niektórych grup wśród osób zatrzymanych
lub uwięzionych;
8
26. Stwierdzamy konieczność położenia kresu bezkarności za pogwałcenia praw
człowieka i fundamentalnych swobód jednostek i grup z nich złożonych represjonowanych
przez rasizm, dyskryminację rasową, ksenofobię i związaną z nimi nietolerancję;
27. Wyrażamy nasze zaniepokojenie tym, że poza faktem czynienia postępów przez
rasizm, współczesne formy i przejawy rasizmu i ksenofobii walczą wieloma sposobami o
odzyskanie politycznego, moralnego a nawet prawnego uznania, w tym poprzez platformy
niektórych partii i organizacji politycznych oraz drogą rozpowszechniania za pośrednictwem
nowoczesnych technologii łączności idei opartych o pojęcie wyższości rasowej;
28. Przypominamy, że prześladowanie jakiejkolwiek rozpoznawalnej grupy,
zbiorowości lub społeczności na gruncie rasowym, narodowym, etnicznym, czy innym - co
jest powszechnie uznane za niedopuszczalne w myśl prawa międzynarodowego - jak również
zbrodnie apartheidu, stanowią poważne pogwałcenie praw człowieka i w niektórych
przypadkach kwalifikują się jako zbrodnie przeciw ludzkości;
29. Stanowczo potępiamy fakt istnienia niewolnictwa i podobnych mu praktyk w
różnych częściach świata i ponaglamy Państwa aby podjęły natychmiast priorytetowe
działania w celu położenia kresu tego typu praktykom, które w sposób rażący gwałcą prawa
człowieka;
30. Twierdzimy, że istnieje pilna potrzeba zapobiegania, zwalczania i eliminowania
wszelkich form handlu ludźmi, zwłaszcza kobietami i dziećmi. Uznajemy ofiary handlu za
szczególnie narażone na rasizm, dyskryminację rasową, ksenofobię i związaną z nimi
nietolerancję;
Ofiary rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji
31. Również wyrażamy głębokie zaniepokojenie gdy wskaźniki w dziedzinach takich
jak szkolnictwo, zatrudnienie, zdrowie, śmiertelność niemowląt i średnia długość życia wielu
ludzi wykazują sytuację niekorzystną, szczególnie gdy wśród czynników przyczyniających
się do tego znajdują się rasizm, dyskryminacja rasowa, ksenofobia i związana z nimi
nietolerancja;
32. Uznajemy wartość i różnorodność dziedzictwa kulturowego Afrykanów i ludzi
pochodzenia afrykańskiego i stwierdzamy wagę i konieczność zapewnienia ich pełnej
integracji z życiem społecznym, gospodarczym i politycznym w celu ułatwienia im pełnego
uczestnictwa na wszelkich szczeblach procesu decyzyjnego;
33. Uważamy za rzecz istotną by wszystkie kraje regionu obu Ameryk i innych
obszarów Diaspory afrykańskiej uznały istnienie swej ludności pochodzenia afrykańskiego
oraz wkładu w życie kulturalne, gospodarcze, polityczne i naukowe poczynionego przez tę
ludność oraz by dostrzegły upór, z jakim rasizm, dyskryminacja rasowa, ksenofobia i
związana z nimi nietolerancja w sposób szczególny na nią oddziałują; by uznały, że w wielu
krajach utrzymująca się od dawna nierówność w sensie dostępu rzeczonej ludności do
szkolnictwa, opieki zdrowotnej i mieszkań stanowi głęboką przyczynę rozbieżności
społeczno-gospodarczych, których skutki ta ludność ponosi;
9
34. Uznajemy, że ludzie pochodzenia afrykańskiego są od wieków ofiarami rasizmu,
dyskryminacji rasowej i zniewolenia oraz że historia odmówiła im ich praw; twierdzimy, że
powinni oni być traktowani w sposób uczciwy, że ich godności powinno się okazywać
szacunek, i że nie powinni cierpieć w wyniku jakiejkolwiek formy dyskryminacji. Dlatego
powinno się uznać ich prawo do kultury i ich własnej tożsamości; do swobodnego
uczestnictwa na równych warunkach w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym i
kulturalnym; do rozwoju w kontekście ich własnych aspiracji i obyczajów; do zachowania,
podtrzymywania i krzewienia własnych form organizacyjnych, sposobu życia, kultury,
tradycji i wyrażania religii; do utrzymania i używania własnego języka; do ochrony ich
tradycyjnej wiedzy i ich dziedzictwa kulturowego i artystycznego; do korzystania i
konserwacji odnawialnych zasobów naturalnych ich miejsc zamieszkania oraz do aktywnego
uczestnictwa w projektowaniu, implementacji i rozwoju systemów i programów
edukacyjnych, również specyficznych i charakterystycznych w swej wymowie; a w
stosownych przypadkach – do ziem ich przodków;
35. Uznajemy, że w wielu częściach świata Afrykanie i ludzie pochodzenia
afrykańskiego stoją w obliczu przeszkód wznoszonych przez społeczne uprzedzenie
i dyskryminację, dominujące w instytucjach publicznych i prywatnych i wyrażamy nasze
przekonanie o konieczności podjęcia zdecydowanego działania na rzecz wykorzenienia
wszelkich form rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji,
wobec której stoją Afrykanie i ludzie pochodzenia afrykańskiego;
36. Uznajemy, że w wielu częściach świata Azjaci i ludzie pochodzenia azjatyckiego
stoją w obliczu przeszkód wznoszonych przez społeczne uprzedzenie i dyskryminację
dominujące w instytucjach publicznych i prywatnych oraz wyrażamy nasze przekonanie o
konieczności podjęcia zdecydowanego działania na rzecz wykorzenienia wszelkich form
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, wobec której
stoją Azjaci i ludzie pochodzenia azjatyckiego;
37. Stwierdzamy z uznaniem, że mimo rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
i związanej z nimi nietolerancji, wobec których ludzie pochodzenia azjatyckiego stali od
wieków, poczynili oni i nadal czynią znaczny wkład do życia gospodarczego, społecznego,
politycznego, naukowego i kulturalnego krajów zamieszkania;
38. Wzywamy wszystkie Państwa aby dokonały przeglądu, a gdzie to konieczne rewizji
wszelkich elementów swej polityki imigracyjnej, które nie są zgodne z międzynarodowymi
instrumentami praw człowieka, z myślą o eliminacji wszelkich elementów polityki i praktyki
wymierzonych w imigrantów, w tym Azjatów i ludzi pochodzenia azjatyckiego;
39. Uznajemy, że narody rdzenne są od wieków ofiarami dyskryminacji i twierdzimy, że
są one wolne i równe swą godnością i wobec praw, i że nie powinny cierpieć w wyniku
dyskryminacji, w szczególności wynikłej z ich rdzennego pochodzenia i tożsamości, oraz
podkreślamy z naciskiem ciągłą konieczność działania na rzecz przezwyciężenia
uporczywego rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji,
pod których działaniem się znalazły;
40. Uznajemy wartość i różnorodność kultur i dziedzictwa narodów rdzennych, których
szczególny wkład w rozwój pluralizmu kulturowego społeczeństwa i pełne uczestnictwo we
wszystkich jego aspektach, zwłaszcza w związku ze sprawami, które ich dotyczą, są
fundamentalne dla stabilizacji politycznej i społecznej oraz rozwoju zamieszkiwanych przez
siebie Państw;
10
41. Ponownie wyrażamy nasze przekonanie, że pełna realizacja przez rdzenne narody
praw człowieka i podstawowych swobód jest niezbędna do eliminacji rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji. Stanowczo dajemy po raz kolejny wyraz
naszej determinacji promowania pełnego i równego korzystania przez nich z praw
obywatelskich, politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturalnych oraz wynoszenia
korzyści płynących ze zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnym w pełni okazywanym
szacunku dla ich szczególnych cech charakterystycznych i własnych inicjatyw;
42. Podkreślamy, że aby rdzenne narody mogły w sposób swobodny wyrażać swą
własną tożsamość i korzystać ze swych praw, powinny być wolne od wszelkich form
dyskryminacji, co z konieczności pociąga za sobą szacunek dla ich praw człowieka
przekonanie o konieczności podjęcia zdecydowanego działania i podstawowych swobód.
Obecnie, w trakcie negocjacji nad projektem praw rdzennych narodów podejmuje się starania
by zabezpieczyć powszechne uznanie tych praw, jak na przykład prawa: do używania
własnych nazwisk, do wolnego i równego uczestnictwa w politycznym, gospodarczym,
społecznym i kulturalnym rozwoju swego kraju; do zachowania własnych form
organizacyjnych, stylu życia, kultur i tradycji; do zachowania i posługiwania się własnym
językiem; do zachowania własnych struktur gospodarczych na zamieszkałych przez siebie
terenach; do uczestnictwa w rozwoju systemów i programów kształceniowych; do
zarządzania swymi ziemiami i zasobami naturalnymi, w tym do uprawiania myślistwa i
rybołówstwa; oraz dostępu do wymiaru sprawiedliwości na zasadzie równości;
43. Uznajemy również specjalne związki łączące rdzenne narody z ziemią, jako
podstawą ich duchowego, fizycznego i kulturowego bytu i zachęcamy Państwa by – gdzie to
możliwe – zapewniły rdzennej ludności możliwość zachowania własności ich ziem oraz tych
z zasobów naturalnych, do których mają tytuł w myśl prawa krajowego;
44. Witamy decyzję powołania w ramach systemu Narodów Zjednoczonych Stałego
Forum Do Spraw Ludności Rdzennej, co da konkretny wyraz poważnym celom wytyczonym
przez Międzynarodową Dekadę Rdzennych Narodów Świata i Wiedeńską Deklarację
i Program Działania;
45. Witamy fakt powołania przez Narody Zjednoczone Specjalnego Sprawozdawcy
sytuacji praw człowieka i podstawowych swobód rdzennych narodów i wyrażamy naszą wolę
współpracy ze Specjalnym Sprawozdawcą;
46. Uznajemy pozytywny wkład w życie gospodarcze, społeczne i kulturalne
poczyniony przez migrantów zarówno w krajach pochodzenia, jak i przeznaczenia;
47. Potwierdzamy suwerenne prawo każdego z Państw do formułowania i stosowania
własnych ram prawnych i polityki migracyjnej; również twierdzimy, że polityka ta powinna
być zgodna z odpowiednimi instrumentami, normami i standardami praw człowieka oraz
wolna od rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji;
48. Dostrzegamy z niepokojem i stanowczo potępiamy przejawy i akty rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji wobec migrantów oraz
często wobec nich stosowane stereotypy; potwierdzamy spoczywający na Państwach
obowiązek chronienia praw człowieka należnego migrantom podlegającym ich jurysdykcji
oraz potwierdzamy obowiązek Państw otaczania migrantów opieką i ochroną przed
działaniami nielegalnymi i aktami przemocy, zwłaszcza aktami dyskryminacji rasowej oraz
11
zbrodniami popełnianymi z motywów rasistowskich lub ksenofobicznych przez jednostki lub
grupy; z naciskiem podkreślamy konieczność traktowania ich przez społeczeństwo i w
miejscu pracy w sposób uczciwy, sprawiedliwy i wyważony.
49. Uwypuklamy wagę tworzenia warunków prowadzących do większej harmonii,
tolerancji i szacunku między migrantami a resztą społeczeństwa w krajach, w których znaleźli
się, aby eliminować przejawy wymierzonego w migrantów rasizmu i ksenofobii.
50. Mamy świadomość częstych sytuacji, w których migranci ujawniają swą słabość
biorącą się, między innymi, z faktu wyjazdu ze swych krajów pochodzenia i trudności jakie
napotykają z powodu różnic języków, obyczajów i kultur oraz trudności gospodarczych i
społecznych, jak też przeszkód stojących na drodze powrotu tych z migrantów, którzy nie
posiadają dokumentów, lub znaleźli się w sytuacji odbiegającej od normy.
51. Potwierdzamy konieczność eliminowania dyskryminacji rasowej migrantów, w tym
robotników, ujawniającej się w związku z zatrudnieniem, działaniem służb społecznych - jak
szkolnictwo i ochrona zdrowia - oraz dostępem do wymiaru sprawiedliwości i podkreślamy,
że muszą oni być traktowani zgodnie z międzynarodowymi instrumentami praw człowieka,
wolnymi od rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji;
52. Dostrzegamy z niepokojem, że rasizm, dyskryminacja rasowa, ksenofobia
i związana z nimi nietolerancja przyczyniają się, obok innych czynników, do przymusowego
wysiedlania i wypływu ludności z jej krajów pochodzenia w charakterze uchodźców
i azylantów;
53. Uznajemy z niepokojem, że mimo podjęcia wysiłku walki z rasizmem,
dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją, nadal dochodzi do
rozmaitych form rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji
wymierzonych, między innymi, w uchodźców, azylantów i przesiedleńców
przemieszczających się w granicach kraju;
54. Podkreślamy pilną potrzebę zajęcia się przyczynami, które legły u podstaw
przesiedleń oraz znalezienia trwałych rozwiązań dla uchodźców i przesiedleńców, zwłaszcza
rozwiązań umożliwiających dobrowolny, bezpieczny i godny powrót do kraju pochodzenia,
oraz osiedlenie się w krajach trzecich i integrację lokalną, gdy i kiedy będzie to właściwe
i wykonalne;
55. Stwierdzamy nasze zaangażowanie się w sprawę respektowania i implementacji
zobowiązań o charakterze humanitarnym dotyczących ochrony uchodźców, azylantów, osób
powracających i osób przesiedlających się w granicach kraju, odnotowując w związku z tym
znaczenie międzynarodowej solidarności, wspólnego dźwigania obowiązków i współpracy
międzynarodowej, której celem jest dzielenie się odpowiedzialnością za ochronę uchodźców
potwierdzając, że Konwencja Odnosząca się do Statusu Uchodźców z 1951 r. i Protokół do
niej z 1967 r. pozostają nadal fundamentem międzynarodowego reżimu (stworzonego dla)
uchodźców oraz uznając znaczenie ich pełnego zastosowania przez Państwa strony;
56. Uznajemy obecność w wielu krajach ludności metyskiej, mieszanej etnicznie
i rasowo, i jej cennego wkładu w promocję tolerancji i szacunku w rzeczonych
społeczeństwach oraz potępiamy stosowaną wobec nich dyskryminację, zwłaszcza gdy można
jej istnieniu zaprzeczyć z racji jej subtelnej natury;
12
57. Jesteśmy świadomi faktu, że historia ludzkości pełna jest przykładów wielkiego
okrucieństwa wywodzących się z poważnych pogwałceń praw człowieka i uważamy, że
pamięć historii podsuwa lekcje pozwalające odwrócić tragedie przyszłości;
58. Przypominamy, że nigdy nie wolno zapomnieć o Holokauście;
59. Uznajemy z głębokim niepokojem istnienie nietolerancji religijnej wymierzonej
w niektóre społeczności religijne oraz przypadki aktów wrogości i przemocy wobec nich, do
których dochodzi w różnych częściach świata z powodu ich przekonań religijnych oraz
pochodzenia rasowego i etnicznego, co w stopniu szczególnym ogranicza ich prawo do
swobodnego praktykowania swej wiary;
60. Również z wielkim niepokojem przyznajemy, że w wielu częściach świata ma
miejsce nietolerancja religijna wymierzona w społeczności religijne i ich członków,
polegająca zwłaszcza na ograniczaniu ich prawa do swobodnego praktykowania wyznań oraz
narastanie przypadków tworzenia negatywnych stereotypów, działań wrogich i aktów
przemocy wobec tych społeczności z racji ich przekonań religijnych i etnicznego, lub tak
zwanego rasowego pochodzenia;
61. Rozpoznajemy z wielkim niepokojem narastanie anty-semityzmu i islamofobii w
różnych częściach świata oraz wyłanianie się stosujących przemoc ruchów rasowych opartych
na rasizmie i ideach dyskryminujących społeczności żydowskie, muzułmańskie i arabskie;
62. Jesteśmy świadomi tego, że historia ludzkości jest przepełniona straszliwym złem
zadanym w wyniku braku szacunku dla równości istot ludzkich i odnotowujemy z wielkim
niepokojem wzrost tego rodzaju praktyk w różnych częściach świata; przynaglamy też ludzi
do tego, by zwłaszcza w sytuacjach konfliktowych odstępowali od podburzania do działań
o charakterze rasistowskim, posługiwania się językiem uwłaczającym godności ludzkiej
i tworzenia negatywnych stereotypów;
63. Jesteśmy zaniepokojeni losem narodu palestyńskiego znajdującego się pod obcą
okupacją. Uznajemy niezbywalne prawo narodu palestyńskiego do samookreślenia
i ustanowienia niepodległego Państwa oraz uznajemy prawo do bezpieczeństwa wszystkich
państw regionu, łącznie z Izraelem; wzywamy wszystkie Państwa do udzielenia poparcia dla
procesu pokojowego i doprowadzenia do jego rychłego zakończenia;
64. Wzywamy do sprawiedliwego, kompleksowego i trwałego pokoju w regionie,
w którym wszyscy ludzie będą współistnieć i korzystać z równości, sprawiedliwości
i uznanych przez międzynarodową społeczność praw człowieka, oraz w bezpieczeństwie;
65. Uznajemy prawo uchodźców do dobrowolnego, godnego i bezpiecznego powrotu do
domów i posesji i ponaglamy wszystkie Państwa aby ułatwiały tego rodzaju powroty;
66. Stwierdzamy, że należy chronić etniczną, kulturową, językową i religijną tożsamość
mniejszości tam, gdzie one istnieją, a osoby do takich mniejszości należące powinny być w
równy sposób traktowane oraz korzystać z praw i podstawowych swobód człowieka bez
jakiejkolwiek dyskryminacji.
13
67. Uznajemy, że członkowie pewnych grup o wyraźnej tożsamości kulturowej stoją
wobec przeszkód wynikłych ze skomplikowanego oddziaływania wzajemnego czynników
etnicznych, religijnych i innych, jak również swych tradycji i obyczajów i wzywają Państwa
do zapewnienia, że środki, polityka i programy stworzone z zamiarem wykorzenienia
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji zwrócą się ku
przeszkodom stworzonym przez rzeczone wzajemne oddziaływanie czynników;
68. Dostrzegamy z wielkim niepokojem manifestacje rasizmu, dyskryminacji rasowej,
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, w tym przemocy wymierzonej w Romów,
Cyganów, Sinti i Podróżników i uznajemy konieczność opracowania skutecznej polityki i
mechanizmów wdrożeniowych prowadzących do osiągnięcia przez nich pełnej równości.
69. Jesteśmy przekonani, że rasizm, dyskryminacja rasowa ksenofobia i związana z nimi
nietolerancja ujawniają się w sposób zróżnicowany kobietom i dziewczętom i mogą znaleźć
się wśród czynników prowadzących do pogorszenia się ich warunków życiowych, ubóstwa,
wymierzonej w nie przemocy, licznych form dyskryminacji i ograniczenia praw człowieka,
lub kompletnego ich pozbawienia. Uznajemy potrzebę wprowadzenia kryterium płci (gender
perspective)do odpowiedniej polityki, strategii i programów działania przeciw rasizmowi,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji aby stawić czoła licznym
formom dyskryminacji;
70. Uznajemy potrzebę opracowania bardziej systematycznego i konsekwentnego podejścia
do sprawy oceny i monitorowania wymierzonej w kobiety dyskryminacji rasowej, jak też
sytuacji niekorzystnych, trudności i przeszkód, jakie napotykają korzystające ze swych praw
obywatelskich, politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturalnych kobiety, a
wywołanych przez rasizm, dyskryminację rasową ksenofobię i związaną z nimi nietolerancję;
71. Ubolewamy nad podejmowanymi próbami zobligowania kobiet należących do
niektórych wyznań i mniejszości religijnych do rezygnacji ze swej tożsamości kulturowej lub
religijnej, do ograniczania ich uprawnionego wypowiadania się, lub dyskryminowania ich
przy zdobywaniu wykształcenia i zatrudnienia;
72. Odnotowujemy z niepokojem znaczną ilość dzieci i młodzieży, zwłaszcza
dziewcząt, wśród ofiar rasizmu, dyskryminacji rasowej ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji i podkreślamy z naciskiem konieczność włączenia do programów walki z
rasizmem, dyskryminacją rasową ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją specjalnych
środków, zgodnych z najlepszymi interesami dziecka i szanujących jego poglądy, aby zwrócić
główną uwagę na prawa i sytuację dzieci i młodzieży będących ofiarami tych praktyk;
73. Uznajemy, że dziecku, które należy do mniejszości etnicznej, religijnej lub
językowej, lub do ludności rdzennej nie można odmówić prawa do korzystania z własnej
kultury samotnie lub wespół z innymi członkami grupy, głoszenia i praktykowania swej
religii, czy posługiwania się własnym językiem;
74. Uznajemy, że praca dzieci łączy się z ubóstwem, brakiem rozwoju i związanymi
z tym warunkami społeczno-gospodarczymi, a w niektórych przypadkach może przyczynić
się do utrwalenia biedy i dyskryminacji rasowej wtedy, gdy dzieciom z grup w ten sposób
dotkniętych w sposób niewspółmierny odmawia się możliwości nabycia zdolności ludzkich
potrzebnych w życiu produkcyjnym oraz czerpania korzyści ze wzrostu gospodarczego;
14
75. Zauważamy z wielkim niepokojem, że w wielu krajach ludzie zainfekowani
HIV/AIDS, lub znajdujący się pod jego działaniem, jak też ci, których uważa się za
zarażonych, należą do grup narażonych na rasizm, dyskryminację rasową, ksenofobię
i związaną z nimi nietolerancję, co wpływa ujemnie i hamująco na ich dostęp do opieki
zdrowotnej i możliwości korzystania z leków;
Środki prewencji, kształcenia i ochrony nakierowane na wykorzenienie rasizmu,
dyskryminacji rasowej ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji na szczeblach:
krajowym, regionalnym i międzynarodowym
76. Uznajemy, że niesprawiedliwe warunki polityczne, gospodarcze, kulturalne
i społeczne mogą się stać wylęgarnią rasizmu, dyskryminacji rasowej ksenofobii i związanej z
nimi nietolerancji, które z kolei jeszcze bardziej tę nierówność pogarszają. Wierzymy, że
autentyczna równość perspektyw dla wszystkich, we wszystkich sferach, również w sferze
rozwoju, ma znaczenie fundamentalne dla wykorzenienia rasizmu, dyskryminacji rasowej
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji;
77. Twierdzimy, że powszechne przestrzeganie i pełne wdrożenie Międzynarodowej
Konwencji o Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej mają najdonioślejsze
znaczenie dla promocji równości w warunkach braku dyskryminacji na świecie;
78. Stwierdzamy, że Państwa w sposób uroczysty zaangażowały się w sprawę
powszechnego szacunku, przestrzegania i ochrony wszelkich praw człowieka, gospodarczych,
społecznych, kulturalnych, obywatelskich i politycznych, również prawa do rozwoju, co jest
czynnikiem fundamentalnym w prewencji i eliminacji rasizmu, dyskryminacji rasowej,
79. Mocno wierzymy w to, że przeszkody na drodze do pokonania dyskryminacji
rasowej i osiągnięcia równości ras biorą się głównie z braku woli politycznej, słabego
ustawodawstwa oraz braku strategii implementacyjnej i konkretnego działania Państw, jak
również przewagi postaw rasistowskich i stosowania negatywnych stereotypów;
80. Mocno wierzymy w to, że wykształcenie, rozwój i ścisła implementacja
międzynarodowych norm praw człowieka i obowiązków z nich wynikłych, łącznie
z wprowadzeniem w życie ustaw oraz kierunków politycznych, społecznych i gospodarczych
mają kluczowe znaczenie przy zwalczaniu rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
i związanej z nimi nietolerancji;
81. Uznajemy, że demokracja, przejrzyste, odpowiedzialne zarządzanie, polegające na
współuczestnictwie społeczeństwa, wrażliwe na potrzeby i aspiracje ludzi oraz szacunek dla
praw człowieka, podstawowych swobód i rządów prawa są istotne dla skutecznego
zapobiegania i eliminacji rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji. Twierdzimy, że wszelkie formy bezkarności za przestępstwa popełnione
z motywów rasistowskich i ksenofobicznych przyczyniają się do osłabiania praworządności
i demokracji i mogą tworzyć zachętę do ponawiania tego typu czynów;
82. Twierdzimy, że Dialog Cywilizacji stanowi proces zmierzający ku identyfikacji
i promocji wspólnych podstaw cywilizacji, uznaniu i promocji nieodłącznej godności
15
i równych praw wszelkich istot ludzkich oraz szacunku dla fundamentalnych zasad
sprawiedliwości; tą drogą można rozwiać wyobrażenia o wyższości kulturowej opartej
o rasizm, dyskryminację rasową, ksenofobię i związaną z nimi nietolerancję i ułatwić budowę
dla rodziny człowieczej świata pojednanego;
83. Podkreślamy kluczową rolę jaką przywódcy polityczni i partie polityczne mogą
i powinny odgrywać w dziele walki z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią
i związaną z nimi nietolerancją i zachęcamy partie polityczne by podjęły konkretne kroki na
rzecz promocji solidarności, tolerancji i szacunku;
84. Potępiamy wytrwałość z jaką powracają do życia neo-nazizm, neo-faszyzm
i stosujące przemoc ideologie nacjonalistyczne działające w oparciu o uprzedzenia rasowe lub
narodowe i oświadczamy, że zjawiska te nigdy, w żadnym wypadku i w żadnych
okolicznościach nie mogą zyskać usprawiedliwienia;
85. Potępiamy platformy polityczne i organizacje działające w oparciu o rasizm,
ksenofobię lub doktryny wyższości rasowej i związaną z nimi dyskryminację, jak również
ustawodawstwo i praktyki oparte o rasizm, dyskryminację rasową, ksenofobię i związaną z
nimi nietolerancję jako nieporównywalne z demokracją oraz przejrzystym i odpowiedzialnym
rządzeniem. Stwierdzamy, że rasizm, dyskryminacja rasowa, ksenofobia i związana z nimi
nietolerancja rozgrzeszane przez politykę rządów gwałcą prawa człowieka i mogą zagrozić
stosunkom przyjaźni łączącym narody, współpracy między narodami i międzynarodowemu
pokojowi i bezpieczeństwu;
86. Przypominamy, że propagowanie wszelkich idei opartych o wyższość rasową lub
nienawiść ogłosi się jako przestępstwa karalne prawem, przez wzgląd na zasady ucieleśnione
w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i prawa wyraźnie ujęte w artykule 5
Międzynarodowej Konwencji o Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej;
87. Zauważamy, że artykuł 4, punkt b, Międzynarodowej Konwencji o Eliminacji
Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej nakłada na Państwa zobowiązanie zachowania
czujności i podejmowania działań przeciw organizacjom, które propagują idee oparte na
wyższości rasowej lub nienawiści, aktach przemocy lub podżeganiu do tego rodzaju aktów.
Organizacje te należy potępiać i zniechęcać.
88. Uznajemy, że media powinny reprezentować różnorodność społeczeństwa
wielokulturowego i odgrywać rolę w zwalczaniu rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i
związanej z nimi nietolerancji. W związku z tym kierujemy uwagę na potęgę reklamy;
89. Stwierdzamy z żalem, że niektóre media promują fałszywy obraz i negatywne
stereotypy osób słabych, lub grup z nich złożonych, zwłaszcza migrantów i uchodźców, tym
samym przyczyniając się do propagowania postaw ksenofobicznych i rasistowskich wśród
społeczeństwa, a w niektórych przypadkach wręcz zachęcają pojedynczych rasistów i grupy
z nich złożone do aktów przemocy;
90. Uznajemy pozytywny wkład, jaki do walki z rasizmem, dyskryminacją rasową,
ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją może wnieść korzystanie przez media i nowe
technologie, w tym Internet, z wolności wypowiedzi oraz pełen szacunek dla swobody
16
wyszukiwania, odbierania i przekazywania informacji; powtarzamy w związku z tym, że
konieczne jest okazywanie szacunku niezależności edytorskiej i autonomii mediów;
91. Wyrażamy głębokie zaniepokojenie użyciem nowej informatyki, takiej jak Internet,
do osiągania celów sprzecznych z szacunkiem dla wartości ludzkich, równości, niedyskryminacji, szacunku dla innych i tolerancji, również w celu propagowania rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji zważywszy, że dostęp do
takich materiałów mógłby mieć negatywny wpływ zwłaszcza na dzieci;
92. Stwierdzamy potrzebę promowania korzystania z nowej informatyki i technologii
łączności, w tym z Internetu, aby tą drogą wnieść wkład do walki z rasizmem, dyskryminacją
rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją; nowe technologie mogą wspomóc dzieło
promocji tolerancji i szacunku dla godności ludzkiej oraz zasad równości i niedyskryminacji;
93. Twierdzimy, że wszystkie Państwa powinny uznać wagę mediów środowiskowych
umożliwiających wypowiedź ofiarom rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej
z nimi nietolerancji;
94. Stwierdzamy ponownie, że rozmyślne lub biorące się z zaniedbania piętnowanie
przez władze publiczne, instytucje, media, partie polityczne lub organizacje lokalne ludzi o
różnym pochodzeniu może również pobudzać do ponawiania tego typu działań, tą drogą
tworząc w rezultacie błędne koło, które wzmacnia zasługujące na potępienie postawy rasizmu
i uprzedzenia;
95. Uznajemy kształcenie na wszelkich poziomach i w każdym wieku, również
prowadzone w obrębie rodziny, a zwłaszcza nauczanie dotyczące dziedziny praw człowieka,
za klucz do zmiany postaw i zachowań wyrosłych na gruncie rasizmu, dyskryminacji rasowej,
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, jak też do promocji tolerancji i szacunku dla
występującej w społeczeństwach różnorodności; twierdzimy dalej, że edukacja taka jest
czynnikiem określającym promocję, propagowanie i ochronę demokratycznych wartości
sprawiedliwości i równouprawnienia, istotnych przy zapobieganiu i zwalczaniu
rozprzestrzeniania się rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji;
96. Uznajemy, że wysokiej jakości nauczanie, eliminacja analfabetyzmu i dostęp do
bezpłatnego, dostępnego dla wszystkich szkolnictwa podstawowego może przyczynić się
do powstania społeczeństw bardziej otwartych, stabilnych, do równouprawnienia
i harmonijnych stosunków oraz przyjaźni między narodami, grupami i jednostkami,
jak też kultury pokoju krzewiącej wzajemne zrozumienie, solidarność, sprawiedliwość
społeczną i szacunek dla dostępnych wszystkim praw człowieka;
97. Podkreślamy więzi istniejące między prawem do nauki a walką z rasizmem,
dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją, jak też istotną rolę
nauczania, w tym nauczania w obszarze praw człowieka oraz nauczania wyczulonego na
różnorodność kulturową i tę różnorodność szanującego, prowadzonego zwłaszcza wśród
dzieci i młodzieży, służącego zapobieganiu wszelkim formom nietolerancji i dyskryminacji
oraz ich wykorzenianiu ;
17
Podaż skutecznych remediów, środków zaradczych, naprawczych, rekompensujących
i innych na szczeblach krajowym, regionalnym i międzynarodowym
98. Podkreślamy z naciskiem wagę i konieczność nauczania faktów i prawdy
dotyczących historii ludzkości od starożytności do niedawnej przeszłości, jak też nauczania
faktów i prawdy o historii, przyczynach, naturze i konsekwencjach rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji z myślą o zdobyciu kompleksowej
i obiektywnej wiedzy o tragediach przeszłości;
99. Wyrażamy głęboki żal z potwierdzonego przez nas faktu istnienia wielkich cierpień
ludzkich i tragicznego położenia milionów mężczyzn, kobiet i dzieci spowodowanych przez
niewolnictwo, handel niewolnikami, transatlantycki handel niewolnikami, apartheid,
kolonializm i ludobójstwo i wzywamy odnośne Państwa aby uczciły pamięć ofiar dawnych
tragedii i stwierdziły, że gdziekolwiek i kiedykolwiek do nich doszło należy je potępić i nie
dopuścić do ich ponownego zaistnienia.
100. Wyrażamy głęboki żal z potwierdzonych przez nas niewypowiedzianych cierpień i
niegodziwości zadanych milionom mężczyzn, kobiet i dzieci w wyniku niewolnictwa, handlu
niewolnikami, transatlantyckiego handlu niewolnikami, apartheidu, ludobójstwa i tragedii
przeszłości. Zwracamy też uwagę, że niektóre Państwa podjęły inicjatywę złożenia przeprosin
i wypłaciły stosowne odszkodowania za wielkie i poważne gwałty jakich się dopuściły;
101. Mając na celu zamknięcie owych mrocznych rozdziałów historii i dążąc do
pojednania i zaleczenia ran, zapraszamy społeczność międzynarodową i jej członków do
uczczenia pamięci ofiar tych tragedii. Zauważamy też, że niektórzy podjęli inicjatywę
wyrażenia żalu, lub wyrzutów sumienia, lub też złożenia przeprosin i wzywamy wszystkich
tych, którzy dotychczas nie wnieśli wkładu do odbudowy godności ofiar by znaleźli na to
sposób; dlatego też wyrażamy uznanie tym krajom, które tego dokonały;
102. Jesteśmy świadomi moralnego obowiązku spoczywającego na odnośnych
Państwach i wzywamy je do podjęcia stosownych i skutecznych kroków na rzecz zatrzymania
i odwrócenia trwałych skutków tych praktyk;
103. Skutki dawnych i współczesnych form rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
i związanej z nimi nietolerancji uznajemy za stanowiące poważne wyzwanie dla światowego
pokoju i bezpieczeństwa, godności ludzkiej i realizacji praw człowieka i podstawowych
swobód wielu ludzi na świecie, zwłaszcza Afrykanów, ludzi pochodzenia afrykańskiego,
ludzi pochodzenia azjatyckiego i ludności rdzennej;
104. Również stanowczo potwierdzamy, jako pilny wymóg sprawiedliwości, że
ofiarom pogwałceń praw człowieka wynikłych z rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
i związanej z nimi nietolerancji należy zapewnić - zważywszy szczególnie na ich trudną
sytuację społeczną, kulturalną i gospodarczą - dostęp do wymiaru sprawiedliwości, łącznie z
możliwością udzielenia im pomocy prawnej; powinno się im też zapewnić skuteczną
i właściwą ochronę i naprawę krzywd, w tym prawo dochodzenia sprawiedliwego
i odpowiedniego odszkodowania lub satysfakcji za wszelkie straty poniesione w rezultacie
tego rodzaju dyskryminacji, zgodnie z licznymi regionalnymi i międzynarodowymi
instrumentami praw człowieka, zwłaszcza Powszechną Deklaracją Praw Człowieka
i Międzynarodową Konwencją o Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej;
18
105. Wiedzeni zasadami wyłożonymi w Deklaracji Milenijnej oraz stwierdziwszy, że
spoczywa na nas zbiorowy obowiązek wspierania zasad godności ludzkiej, równości
i równouprawnienia oraz zapewnienia, by globalizacja stała się siłą pozytywną dla wszystkich
ludzi na świecie, społeczność międzynarodowa angażuje się w działania na rzecz korzystnej
integracji krajów rozwijających się razem z gospodarką globalną, stawiania oporu ich
marginalizacji, zdeterminowana by osiągnąć przyśpieszony wzrost gospodarczy
i zrównoważony rozwój oraz wykorzenić ubóstwo, nierówność i poczucie straty;
106. Podkreślamy z naciskiem, że pamięć o zbrodniach i niegodziwościach przeszłości,
gdziekolwiek i kiedykolwiek by do nich nie doszło, jednoznaczne potępienie tragedii
rasistowskich i mówienie prawdy o historii to elementy istotne dla międzynarodowego
pojednania i tworzenia społeczeństw na bazie sprawiedliwości, równości i solidarności;
Strategie służące osiągnięciu pełnej i skutecznej równości, łącznie ze współpracą
międzynarodową i podniesieniem znaczenia Narodów Zjednoczonych i innych
mechanizmów międzynarodowych w walce z rasizmem, dyskryminacją rasową,
ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją
107. Podkreślamy potrzebę projektowania, promowania i wdrażania w skali kraju,
regionu i międzynarodowej programów i polityki oraz stosownej legislacji - które mogą
obejmować środki specjalne i pozytywne - służących wspomaganiu nacechowanego
równością rozwoju społecznego i realizacji praw obywatelskich, politycznych,
gospodarczych, społecznych
i kulturalnych wszystkich ofiar rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, w tym drogą skuteczniejszego dostępu
do instytucji politycznych, wymiaru sprawiedliwości i administracyjnych, jak również
potrzebę promowania skutecznego dostępu do wymiaru sprawiedliwości oraz gwarancji, że
korzyści płynące z rozwoju, nauki
i technologii przyczynią się skutecznie do
poprawy jakości życia wszystkich,
bez jakiejkolwiek dyskryminacji;
108. Uznajemy konieczność podjęcia specjalnych kroków lub działań pozytywnych na
rzecz ofiar rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji celem
promowania pełnej ich integracji ze społeczeństwem. Te służące skutecznemu działaniu
środki, w tym środki społeczne, powinny zmierzać ku korekcie warunków, które umniejszają
możność korzystania z praw, oraz wprowadzeniu środków specjalnych celem pobudzania
równego uczestnictwa grup o charakterze rasowym i kulturalnym, językowym i religijnym we
wszystkich sektorach społeczeństwa i zapewnienia wszystkim równości;
109. Przypominamy o znaczeniu zwiększenia współpracy międzynarodowej mającej na
celu promowanie a) walki z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi
nietolerancją; b) skutecznej implementacji przez Państwa międzynarodowych traktatów
i instrumentów zakazujących tych praktyk; c) odnośnych celów zawartych w Karcie Narodów
Zjednoczonych; d) osiągnięcia celów określonych przez Konferencję Narodów
Zjednoczonych w Sprawie Środowiska i Rozwoju, jaka miała miejsce w Rio de Janeiro
w 1992 r., Światowej Konferencji Praw Człowieka zwołanej w Wiedniu w 1993 r.,
Konferencji Międzynarodowej w Sprawie Ludności i Rozwoju zwołanej w Kairze w 1994 r.,
Światowego Szczytu w Sprawie Rozwoju Społecznego zwołanej w Kopenhadze w 1995 .,
Czwartej Światowej Konferencji Kobiet zwołanej w Pekinie w 1995 r., Konferencji Narodów
Zjednoczonych w Sprawie Osiedli Ludzkich (Habitat II) zwołanej w Stambule w 1996 r. oraz
19
Światowego Szczytu Żywności zwołanego w Rzymie w 1996 r., przy zapewnieniu, że cele
takie obejmują równoprawnie wszelkie ofiary rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
110.
Uznajemy
wagę
współpracy
Państw,
odpowiednich
organizacji
międzynarodowych i regionalnych, międzynarodowych instytucji finansowych, organizacji
pozarządowych i poszczególnych osób w światowej walce z rasizmem, dyskryminacją
rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją i że osiągnięcie powodzenia w tej walce
wymaga konkretnie wzięcia pod uwagę skarg, opinii i roszczeń ofiar tego rodzaju
dyskryminacji;
111. Powtarzamy, że reakcja i polityka międzynarodowa, w tym pomoc finansowa
okazywana uchodźcom i osobom wysiedlonym w różnych częściach świata nie powinna
postępować w oparciu o dyskryminację na gruncie rasy, koloru skóry, lub pochodzenia
narodowego czy etnicznego odnośnych uchodźców czy osób wysiedlonych i w tym
kontekście przynaglamy społeczność międzynarodową aby w oparciu o równouprawnienie
niosła stosowną pomoc krajom przyjmującym, w szczególności rozwijającym się krajom
przyjmującym i krajom tranzytowym;
112. Uznajemy znaczenie niezależnych instytucji praw człowieka działających
w zgodzie z Zasadami dotyczącymi statusu instytucji krajowych służących promocji
i ochronie praw człowieka, w tym instytucji rzecznika interesu publicznego, w walce z
rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją, jak też
promocji wartości demokratycznych i rządów prawa. Zachęcamy Państwa by, gdzie to
właściwe, ustanawiały takie instytucje i wzywamy władze i społeczeństwo w krajach, w
których wykonują zadania związane z promocją, ochroną i prewencją aby w maksymalnym
stopniu współpracowały z tymi instytucjami, jednocześnie zachowując szacunek dla ich
niezależności;
113. Uznajemy ważną rolę jaką właściwe ciała regionalne, w tym stowarzyszenia
regionalne krajowych instytucji praw człowieka mogą odgrywać w zwalczaniu rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji oraz kluczową rolę jaką
mogą odgrywać w trakcie monitorowania nietolerancji i dyskryminacji na szczeblu
regionalnym, jak też podnoszenia świadomości tych zjawisk i potwierdzamy nasze poparcie
dla tego rodzaju ciał tam, gdzie one istnieją i zachęcamy do ich powoływania;
114. Uznajemy najdonioślejszą rolę parlamentów w walce z rasizmem, dyskryminacją
rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją polegającą na przyjmowaniu
odpowiednich ustaw, nadzorowaniu ich implementacji i przydzielaniu wymaganych środków
finansowych;
115. Podkreślamy wagę angażowania partnerów społecznych i innych organizacji
pozarządowych w projektowaniu i implementacji programów szkoleniowo-rozwojowych;
116. Uznajemy fundamentalną rolę społeczeństwa obywatelskiego w walce z rasizmem,
dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją, zwłaszcza przy udzielaniu
Państwom pomocy przy opracowywaniu przepisów i strategii, przy podejmowaniu kroków i
działań przeciw takim formom dyskryminacji oraz za pomocą następujących po tym
czynności wdrożeniowych;
20
117. Również uznajemy, że popularyzacja większego szacunku i zaufania wśród
różnych grup społecznych musi być wspólnym, choć zróżnicowanym obowiązkiem instytucji
rządowych, przywódców politycznych, organizacji powszechnych i obywateli. Podkreślamy,
że społeczeństwo obywatelskie gra poważną rolę w promowaniu interesu publicznego,
zwłaszcza z racji walki z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi
nietolerancją;
118. Witamy rolę katalizatora, jaką odgrywają organizacje pozarządowe w promowaniu
nauczania w obszarze praw człowieka i podnoszenia świadomości odnośnie rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji. Mogą one również
odegrać ważną rolę w podnoszeniu poziomu świadomości tych zagadnień w odpowiednich
ciałach Narodów Zjednoczonych w oparciu o swe doświadczenia krajowe, regionalne
i międzynarodowe. Świadomi trudności, wobec których stoją, zobowiązujemy się do
tworzenia atmosfery sprzyjającej skutecznemu funkcjonowaniu pozarządowych organizacji
praw człowieka, w szczególności organizacji pozarządowych o charakterze antyrasistowskim,
w ich walce z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją.
Uznajemy za niepewną sytuację pozarządowych organizacji praw człowieka, w tym
organizacji pozarządowych o charakterze antyrasistowskim, w wielu częściach świata i
wyrażamy wolę spełniania naszych zobowiązań międzynarodowych i znoszenia wszelkich
bezprawnych przeszkód na drodze do ich skutecznego funkcjonowania;
119. Zachęcamy wszystkie organizacje pozarządowe do pełnego udziału w
wydarzeniach stanowiących kontynuację Światowej Konferencji;
120. Stwierdzamy, że wymiana i dialog prowadzone na szczeblu międzynarodowym i
krajowym oraz rozwój sieci globalnej łączącej młodzież to ważne, fundamentalne elementy
budowy międzykulturowego porozumienia i szacunku, które przyczynią się do eliminacji
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji;
121. Podkreślamy korzyści płynące z angażowania młodzieży w opracowywanie
perspektywicznych strategii krajowych, regionalnych i międzynarodowych oraz polityki
służącej zwalczaniu rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji;
122. Twierdzimy, że starania o charakterze globalnym w celu całkowitego
wyeliminowania rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji
podjęliśmy, a zalecenia zawarte w Programie Działania sformułowaliśmy w duchu
solidarności i międzynarodowej współpracy, natchnieni przez cele i zasady Karty Narodów
Zjednoczonych i innych właściwych instrumentów międzynarodowych. Zalecenia te
poczyniliśmy po należnym rozważeniu zagadnień przeszłości, teraźniejszości i przyszłości,
przyjmując wobec nich postawę konstruktywną i perspektywiczną. Uznajemy, że
formułowanie i wdrażanie rzeczonych strategii, polityki, programów i działań – co powinno
odbywać się bezzwłocznie i skutecznie, jest obowiązkiem wszystkich Państw, przy pełnym
zaangażowaniu społeczeństwa obywatelskiego w skali kraju, regionu i międzynarodowej.
21
Program Działania
Uznając pilną potrzebę przełożenia celów Deklaracji na praktyczny i wykonalny Program
Działania, Światowa Konferencja Przeciw Rasizmowi, Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii
i Związaną z Nimi Nietolerancją:
I. Źródła, przyczyny, formy i przejawy współczesne rasizmu, dyskryminacji rasowej,
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji
1. Nalega by Państwa w swych prowadzonych w skali kraju staraniach oraz we
współpracy z innymi Państwami, organizacjami regionalnymi i międzynarodowymi oraz
instytucjami finansowymi promowały podejmowanie inwestycji publicznych i prywatnych w
konsultacji z odnośnymi społecznościami aby wykorzenić ubóstwo, zwłaszcza na obszarach
w większości zamieszkałych przez ofiary rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
2. Nalega by Państwa podjęły konieczne i stosowne kroki by położyć kres zniewoleniu
i współczesnych przypominających niewolnictwo praktyk, aby zainicjowały konstruktywny
dialog wśród Państw i wdrożyły środki z myślą o naprawie samych problemów
i wynikających z nich szkód;
II. Ofiary rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji
Ofiary: Dane Ogólne
3. Nalega by Państwa działały w obrębie własnych krajów oraz we współpracy z innymi
Państwami i właściwymi organizacjami i programami międzynarodowymi w celu
wzmacniania krajowych mechanizmów promocji i ochrony praw człowieka ofiar rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, które zostały zakażone,
lub najprawdopodobniej zakażone tak powszechnie występującymi chorobami jak HIV/AIDS
i aby podjęły konkretne kroki, łącznie ze środkami zapobiegawczymi, właściwym dostępem
do lekarstw i leczenia, programów nauczania, szkoleniowych i działalności popularyzatorskiej
mediów celem eliminacji przemocy, piętnowania, dyskryminacji, bezrobocia i innych
negatywnych konsekwencji rzeczonych chorób;
Afrykanie i ludzie pochodzenia afrykańskiego
4. Nalega by Państwa ułatwiały ludziom pochodzenia afrykańskiego uczestnictwo we
wszystkich aspektach działania politycznego, gospodarczego, społecznego i kulturalnego
społeczeństwa oraz we wspieraniu rozwoju gospodarczego ich krajów, również w szerzeniu
wiedzy o swym dziedzictwie i kulturze i szacunku do nich;
5. Wnosi by Państwa, przy wsparciu – tam gdzie to właściwe – współpracy
międzynarodowej, rozważyły przychylnie możliwość skupienia dodatkowych środków
inwestycyjnych na systemach ochrony zdrowia, szkolnictwie, zdrowiu publicznym,
elektryczności, wodzie pitnej i kontroli ochrony środowiska, jak też na inicjatywach działań
afirmatywnych i pozytywnych w społecznościach złożonych głównie z osób pochodzenia
afrykańskiego;
22
6. Wzywa Organizację Narodów Zjednoczonych, międzynarodowe instytucje finansowe
i rozwoju oraz inne właściwe mechanizmy międzynarodowe aby tworzyła programy
zwiększające moce przerobowe z myślą o Afrykanach i ludziach pochodzenia afrykańskiego
w obu Amerykach i na całym świecie;
7. Wnosi by Komisja Praw Człowieka rozważyła możliwość powołania grupy roboczej
lub innego mechanizmu Narodów Zjednoczonych w celu zbadania problemów dyskryminacji
rasowej, wobec których stoją ludzie pochodzenia afrykańskiego mieszkający w Diasporze
afrykańskiej i poczynienia propozycji dotyczących zniesienia dyskryminacji rasowej
wymierzonej w ludzi pochodzenia afrykańskiego;
8. Nalega by instytucje finansowe i służące rozwojowi oraz programy operacyjne
i wyspecjalizowane agendy Organizacji Narodów Zjednoczonych działając zgodnie ze swymi
regularnymi budżetami i procedurami własnych ciał kierowniczych:
(a) nadały szczególny priorytet i przydzieliły wystarczające fundusze, w ramach swych
kompetencji i budżetów, na poprawę sytuacji Afrykanów i ludzi pochodzenia afrykańskiego,
jednocześnie zwracając specjalną uwagę na potrzeby tych ludzi w krajach rozwijających się,
między innymi przy pomocy specjalnie opracowanych konkretnych programów działania;
(b) stosownymi kanałami i przy współpracy z Afrykanami i ludźmi pochodzenia
afrykańskiego wdrożyły specjalne projekty mające na celu wspieranie ich inicjatyw na
szczeblu społeczności oraz ułatwianie wymiany informacji i wiedzy technologicznej między
tymi ludźmi i ekspertami w rzeczonych dziedzinach;
(c) opracowywały programy przeznaczone dla ludzi pochodzenia afrykańskiego,
przydzielając dodatkowe inwestycje na systemy ochrony zdrowia, szkolnictwo, mieszkania,
elektryczność, wodę pitną i środki kontroli ochrony środowiska, jak również promocję
równych szans w zdobywaniu zatrudnienia oraz inne inicjatywy działań afirmatywnych lub
pozytywnych;
9. Wnosi by Państwa zwiększyły działania publiczne i polityczne na rzecz kobiet
i młodych mężczyzn pochodzenia afrykańskiego zważywszy, że rasizm oddziałuje na nich
bardzo głęboko, lokując ich w sytuacjach oznaczających dla nich większą marginalizację i
upośledzenie;
10. Nalega by Państwa zapewniały dostęp do kształcenia oraz umożliwiały dostęp do
nowych technologii, by zapewniały Afrykanom i osobom pochodzenia afrykańskiego,
zwłaszcza kobietom i dzieciom, właściwe środki na naukę, rozwój technologiczny i
długofalowe nauczanie w ramach społeczności lokalnych; również nalega by Państwa dążyły
do pełnego i dokładnego włączenia historii i wkładu Afrykanów oraz ludzi pochodzenia
afrykańskiego w programy szkół i uczelni;
11. Zachęca Państwa by określały czynniki, które uniemożliwiają osobom pochodzenia
afrykańskiego równy dostęp do wszystkich poziomów sektora publicznego i równoprawną ich
w nich obecność, również w sektorze usług publicznych, zwłaszcza w wymiarze
sprawiedliwości; by podjęły stosowne kroki na rzecz usunięcia zidentyfikowanych przeszkód
i by zachęcały sektor prywatny do propagowania równego dostępu osób pochodzenia
afrykańskiego do wszelkich szczebli swych organizacji oraz ich równoprawnej na nich
obecności;
23
12. Wzywa Państwa by podjęły konkretne kroki aby zapewnić pełny i skuteczny dostęp
do systemu wymiaru sprawiedliwości wszelkim osobom, zwłaszcza ludziom pochodzenia
afrykańskiego;
13. Nalega by Państwa, zgodnie z międzynarodowymi standardami praw człowieka i
własnymi, krajowymi ramami prawnymi rozwiązywały problemy własności ziem rodowych,
zamieszkiwanych od pokoleń przez ludzi pochodzenia afrykańskiego oraz promowały
produktywne korzystanie z ziemi i kompleksowy rozwój owych społeczności, by szanowały
ich kulturę i specyficzne formy podejmowania decyzji;
14. Nalega by Państwa uznały szczególnie ostre problemy dotyczące uprzedzeń
religijnych i nietolerancji, jakich doświadcza wielu ludzi pochodzenia afrykańskiego oraz
wdrażały politykę i środki ukierunkowane na zapobieganie i eliminowanie wszelkiej
dyskryminacji uprawianej na gruncie religii i wierzeń, co w połączeniu z innymi formami
dyskryminacji stanowi o wielości form dyskryminacji;
Narody rdzenne
15. Nalega by Państwa:
(a) przyjęły, lub nadal stosowały, wszelkie środki konstytucyjne, administracyjne,
legislacyjne, sądownicze i inne w celu promowania, ochrony i zapewnienia narodom
rdzennym środków umożliwiających im korzystanie ze swych praw oraz by zagwarantowały
im korzystanie z przysługujących im praw człowieka i podstawowych swobód na bazie
równości, braku dyskryminacji, jak też w warunkach pełnego i swobodnego udziału w życiu
społeczeństwa, zwłaszcza w sprawach dotyczących ich interesów i mających na nie wpływ;
(b) sprzyjały poprawie wiedzy i zwiększeniu szacunku dla rdzennych kultur
i dziedzictwa; wyraża się z uznaniem o krokach jakie Państwa już podjęły w tej dziedzinie;
16. Nalega by Państwa współdziałały z rdzennymi narodami przy stymulowaniu ich
dostępu do działalności gospodarczej i - gdzie to możliwe - zwiększaniu poziomu
zatrudnienia w tej grupie ludności drogą powoływania, nabywania lub rozbudowywania przez
nią przedsiębiorstw i wdrażanie środków takich jak szkolenie, świadczenie pomocy
technicznej i stwarzanie udogodnień kredytowych;
17. Nalega by Państwa wespół z ludnością rdzenną starały się powoływać i wdrażać
programy dające dostęp do szkoleń i usług, które mogłyby korzystnie wpływać na rozwój ich
społeczności;
18. Zwraca się do Państw z wnioskiem o przyjęcie polityki publicznej i pobudzenie
odpowiednich programów we współdziałaniu z kobietami i dziewczętami należącymi do
rdzennej ludności - i w ich imieniu - z myślą o rozwijaniu ich praw obywatelskich,
politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturalnych; by Państwa położyły kres sytuacji
dla tych kobiet i dziewcząt niekorzystnej z racji ich płci i pochodzenia etnicznego; by zajęły
się wymagającymi pilnego rozwiązania problemami dotyczącymi ich wykształcenia, zdrowia
fizycznego i umysłowego, życia gospodarczego i wymierzonej w nie przemocy, w tym
24
przemocy domowej; także by wyeliminowały sytuację zwiększonej dyskryminacji, wywołaną
przez rasizm i dyskryminację ich płci, w wyniku której cierpią kobiety i dziewczęta należące
do ludności rdzennej;
19. Zaleca Państwom by dokonały zgodnie z właściwymi międzynarodowymi
instrumentami, normami i standardami praw człowieka przeglądu swoich Konstytucji, ustaw,
systemów prawnych i polityki celem identyfikacji i wykorzenienia rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji - występujących w nich skrycie, bądź
jawnie, lub tkwiących w nich nieodłącznie;
20. Wzywa zainteresowane Państwa by uhonorowały i uszanowały swe traktaty
i umowy zawarte narodami rdzennymi, by je uznały i ich przestrzegały;
21. Wzywa Państwa by w pełni i we właściwy sposób rozważyły zalecenia
przedstawione przez rdzenne narody na ich własnych forach w czasie Światowej Konferencji;
22. Zwraca się do Państw z wnioskiem by:
(a) opracowywały, lub wspierały już istniejące mechanizmy instytucjonalne służące
osiąganiu celów oraz środków dotyczących narodów rdzennych, uzgodnione w niniejszym
Programie Działania;
(b) promowały, wespół z organizacjami narodów rdzennych, władzami lokalnymi i
organizacjami pozarządowymi działania zmierzające ku przezwyciężaniu rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, wymierzonych w narody
rdzenne oraz dokonywały regularnych ocen osiągniętego w tej mierze postępu;
(c) działały na rzecz zrozumienia przez ogół społeczeństwa znaczenia specjalnych
kroków podjętych w celu przezwyciężenia niekorzystnych sytuacji, wobec których stoją
narody rdzenne;
(d) konsultowały się z przedstawicielami ludności rdzennej w trakcie podejmowania
decyzji odnoszących się do polityki i środków bezpośrednio ich dotyczących;
23. Wzywa Państwa by uznały szczególne wyzwania, wobec których stoją narody
rdzenne i osoby żyjące w środowiskach miejskich i ponagla Państwa by wdrożyły skuteczne
strategie walki z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją
jakie oni napotykają, ze zwróceniem szczególnej uwagi na możliwości dalszego korzystania
przez tych ludzi z tradycyjnego stylu życia, znajdującego swój wyraz w ich kulturze, języku i
sferze ducha;
Migranci
24. Występuje do wszystkich Państw z wnioskiem by zwalczały przejawy ogólnego
odrzucania migrantów i czynnie odwodziły od wszelkich form okazywania rasizmu, które
wywołują nastawienia ksenofobiczne, uczucia negatywne, lub postawy odrzucenia wobec
migrantów;
25
25. Zachęca międzynarodowe i krajowe organizacje pozarządowe by do swych
programów i działań włączyły monitorowanie i ochronę praw człowieka należnych
migrantom oraz by uczuliły Rządy i zwiększyły we wszystkich Państwach świadomość
społeczną potrzeby zapobiegania czynom rasistowskim i przejawom wymierzonego
w migrantów rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji;
26. Występuje do wszystkich Państw z wnioskiem by zgodnie z Powszechną Deklaracją
Praw Człowieka i własnymi zobowiązaniami przyjętymi w myśl międzynarodowych
instrumentów praw człowieka promowały i w pełni oraz skutecznie chroniły praw człowieka
i fundamentalnych swobód należnych wszelkim migrantom, bez względu na ich status
imigracyjny;
27. Zachęca Państwa do promowania nauczania o prawach człowieka należnych
migrantom i by angażowały się w kampanie informacyjne aby upewnić się, że społeczeństwo
otrzymuje dokładne informacje dotyczące migrantów i związanych z nimi zagadnień, łącznie
z informacjami o pozytywnym ich wkładzie w życie społeczeństwa, w którym żyją oraz ich
niekorzystnym położeniu, co szczególnie odnosi się do osób o nie uregulowanej jeszcze
sytuacji;
28. Wzywa Państwa aby w sposób sprawny i skuteczny ułatwiały łączenie rodzin
migrantów, co pozytywnie wpływa na ich integrację, z należytym uwzględnieniem chęci
uniezależnienia wykazywanych przez wielu członków ich rodzin;
29. Nalega by Państwa podjęły konkretne kroki w celu eliminacji rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji z miejsc pracy, a
okazywanych pracownikom, w tym migrantom i zapewniły równość wszystkich wobec
prawa, również prawa pracy; nalega też by Państwa – tam gdzie to właściwe –
wyeliminowały przeszkody utrudniające dostęp do: szkolnictwa zawodowego, zbiorowych
negocjacji płacowych, pracy, umów i działalności związkowej, sądów i trybunałów
administracyjnych rozpatrujących zażalenia, zatrudnienia w różnych częściach kraju
zamieszkania oraz bezpiecznej i zdrowej pracy;
(a) opracowywały i wdrażały politykę i plany działania oraz umacniały i wdrażały
środki zapobiegawcze z zamiarem krzewienia większej harmonii i tolerancji między
migrantami i społeczeństwami przyjmującymi, z myślą o usuwaniu manifestacji rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, w tym aktów przemocy
popełnianych w wielu społeczeństwach przez pojedyncze osoby i grupy ludzi;
(b) tam gdzie to potrzebne dokonały przeglądu swych ustaw imigracyjnych, polityki i
praktyki działania tak, by stały się one wolne od dyskryminacji rasowej i kompatybilne
ze zobowiązaniami przyjętymi przez Państwa zgodnie z międzynarodowymi instrumentami
praw człowieka;
(c) wdrożyły konkretne, dotyczące społeczności przyjmującej i migrantów, środki
zachęty do okazywania szacunku różnorodności kulturowej i promowania rzetelnego
traktowania migrantów; by opracowywały, tam gdzie to właściwe, programy ułatwiające
integrację migrantów z życiem społecznym, kulturalnym, politycznym i gospodarczym
krajów zamieszkania;
26
(d) dopilnowały, by migrantów zatrzymanych przez władze publiczne traktowano, bez
względu na ich status imigracyjny, w sposób ludzki i uczciwy; by otrzymywali skuteczną
ochronę prawną, a gdy zaistnieje potrzeba – pomoc kompetentnego tłumacza, udzielaną
zgodnie z właściwymi normami prawa międzynarodowego i standardów praw człowieka,
zwłaszcza w czasie przesłuchań;
(e) dopilnowały, by władze policyjne i imigracyjne traktowały migrantów w sposób
godny i pozbawiony cech dyskryminacji, zgodnie ze standardami międzynarodowymi, za
pomocą, między innymi, kursów szkoleniowych specjalnie organizowanych dla urzędników
administracji, funkcjonariuszy policji, urzędników imigracyjnych i innych zainteresowanych
grup;
(f) wzięły pod uwagę kwestię popularyzacji uznawania referencji edukacyjnych,
zawodowych i technicznych migrantów w celu maksymalizacji ich wkładu w życie ich
nowych Państw zamieszkania;
(g) podjęły wszelkie starania na rzecz promocji możliwości pełnego korzystania przez
migrantów z praw człowieka, w tym praw odnoszących się do uczciwego i równego
wynagrodzenia za pracę o tej samej wartości bez jakichkolwiek różnic, do prawa do
zabezpieczeń na okoliczność utraty pracy, choroby, inwalidztwa, wdowieństwa, starości i
braku innych środków do życia w okolicznościach będących poza ich kontrolą, do
zabezpieczeń społecznych – w tym ubezpieczenia społecznego – dostępu do szkolnictwa,
opieki zdrowotnej i do szacunku dla ich tożsamości kulturowej;
(h) by rozważyły przyjęcie i wdrożenie polityki i programów imigracyjnych, które by
dały imigrantom, zwłaszcza kobietom i dzieciom - ofiarom przemocy małżeńskiej lub
domowej możliwość oswobodzenia się z obraźliwych dla nich relacji;
31. W świetle zwiększającego się odsetka kobiet wśród migrantów, nalega by Państwa
skupiły się w szczególności na kwestii równouprawnienia płci, w tym dyskryminacji na jej
gruncie, zwłaszcza wtedy, gdy dochodzi do przecinania się licznych barier, wobec których
stoją migrantki; należy podjąć szczegółowe badania nie tylko z uwagi na przypadki
pogwałcenia praw człowieka należnego migrantkom, ale również z racji czynionego przez nie
wkładu do gospodarek krajów pochodzenia i krajów przyjmujących, a ustalenia powinny
zostać włączone do sprawozdań kierowanych do ciał traktatowych;
32. Nalega by Państwa przyznały jednakowe szanse i obowiązki migrantom
o udokumentowanym długim stażu na równi z innymi członkami społeczeństwa;
33. Zaleca krajom przyjmującym migrantów aby rozważyły priorytetowo podaż
odpowiednich usług społecznych, zwłaszcza w obszarach ochrony zdrowia, szkolnictwa i
odpowiedniego zakwaterowania, we współpracy z agendami Organizacji Narodów
Zjednoczonych, organizacjami regionalnymi i międzynarodowymi ciałami finansowymi;
również zaleca by rzeczone agendy należycie reagowały na składane zapotrzebowanie na tego
rodzaju usługi;
27
Uchodźcy
34. Nalega by Państwa wywiązywały się ze swych zobowiązań zgodnie z
międzynarodowymi instrumentami praw człowieka i ustawami dotyczącymi uchodźców,
azylantów i osób wysiedlonych; ponagla społeczność międzynarodową by otoczyła te osoby
opieką i udzielała im pomocy uczciwie i z należną uwagą dla ich potrzeb w różnych częściach
świata, zgodnie z zasadami solidarności międzynarodowej, i współpracy międzynarodowej
obliczonej na podział obowiązków i uczestnictwo w ich sprawowaniu;
35. Wzywa Państwa by dostrzegały rasizm, dyskryminację rasową, ksenofobię
i związaną z nimi nietolerancję, z jakimi mogą stykać się uchodźcy podejmujący próby
włączenia się w życie społeczeństw krajów przyjmujących i zachęca Państwa by – zgodnie ze
swymi międzynarodowymi zobowiązaniami i formami zaangażowania - opracowywały
strategie stawiania czoła dyskryminacji i tworzenia uchodźcom możliwości pełnego
korzystania z praw człowieka. Państwa-Strony powinny dopilnować by wszystkie podjęte a
dotyczące uchodźców kroki były w pełnej zgodzie z Konwencją z 1951 r. o Statusie
Uchodźców i Protokołem do niej z 1967 r.;
36. Nalega by Państwa podjęły skuteczne kroki na rzecz ochrony przed przemocą
uchodźców oraz kobiet i dziewcząt wysiedlanych w obrębie własnego kraju, aby badały tego
rodzaju przypadki i doprowadzały winowajców przed oblicze sprawiedliwości, we
współpracy, tam gdzie to stosowne, z właściwymi i kompetentnymi organizacjami;
Inne ofiary
37. Nalega by Państwa podjęły wszelkie możliwe kroki by upewnić się, że wszelkie bez
różnicy osoby, zostały zarejestrowane i mają dostęp do koniecznej dokumentacji wykazującej
ich tożsamość prawną, aby umożliwić im korzystanie z dostępnych procedur prawnych,
środków zaradczych i możliwości rozwojowych, jak również zmniejszyć częstotliwość
występowania handlu ludźmi;
38. Uznaje, że ofiary tego handlu są szczególnie narażone na rasizm, dyskryminację
rasową, ksenofobię i związaną z nimi nietolerancję. Państwa dołożą wszelkich starań by kroki
podejmowane przeciw handlowi ludźmi, zwłaszcza mające skutek dla ofiar tego handlu, były
zgodne z uznanymi na arenie międzynarodowej zasadami niedyskryminacji, również
stanowiącymi o zakazie dyskryminacji rasowej i dostępności stosownych form prawnego
zadośćuczynienia;
39. Wzywa Państwa by zapewniły dzieciom i młodzieży, a zwłaszcza dziewczętom
romskim, cygańskim, sinti i podróżników równy dostęp do nauki i by programy szkolne
wszelkich poziomów nauczania były układane w sposób subtelny i z myślą o ich potrzebach:
chodzi tu również o programy uzupełniające do nauczania międzykulturowego, które
mogłyby, między innymi, dostarczać okazji do nauki języków oficjalnych w okresie
przedszkolnym oraz do rekrutacji nauczycieli romskich, cygańskich, sinti i podróżnych i ich
asystentów klasowych, co dzieciom tym umożliwiłoby naukę języka ojczystego;
28
40. Zachęca Państwa do przyjmowania odpowiedniej polityki i podejmowania
stosownych kroków celem opracowywania mechanizmów wdrożeniowych tam gdzie one nie
istnieją, oraz do wymiany doświadczeń we współpracy z przedstawicielami Romów,
Cyganów, Sinti i Podróżników celem wykorzenienia wymierzonej w nich dyskryminacji, aby
umożliwić im osiągnięcie równości i wynoszenia pełnych korzyści z praw człowieka zgodnie
z zaleceniami ogólnymi XXVII dotyczącymi przypadku Roma, zgłoszonymi przez Komitet
do spraw Eliminacji Dyskryminacji Rasowej, i tym samym zaspokoić ich potrzeby;
41. Zaleca organizacjom międzyrządowym by, zgodnie z właściwościami, w swych
projektach współpracy z różnymi Państwami i udzielania im pomocy zajęły się sytuacją
Romów, Cyganów, Sinti i Podróżników i dążyły do ich awansu gospodarczego, społecznego i
kulturalnego;
42. Wzywa Państwa i zachęca organizacje pozarządowe by podnosiły świadomość
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, jakich
doświadczają Romowie, Cyganie, Sinti i Podróżnicy, i by szerzyły wiedzę o ich kulturze
i historii oraz szacunek do nich;
43. Zachęca media by promowały równy dostęp do mediów i obecność w nich
Romów, Cyganów, Sinti i Podróżników oraz by chroniły ich przed rasistowską, stereotypową
i dyskryminacyjną sprawozdawczością; wzywa Państwa by szły na rękę mediom
podejmującym tę tematykę;
44. Zachęca Państwa do prowadzenia polityki mającej na celu zwalczanie rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji w oparciu o wiarygodna
dane statystyczne uwzględniające obawy ujawniane w czasie konsultacji z samymi Romami,
Cyganami, Sinti i Podróżnikami, a odzwierciedlające najwierniej ich status społeczny.
Wszelkie tego typu informacje należy gromadzić zgodnie z postanowieniami dotyczącymi
praw człowieka i podstawowych swobód, takimi jak regulacje ochrony danych i gwarancje
prywatności, w porozumieniu z zainteresowanymi osobami;
45. Zachęca Państwa do stawiania czoła problemom rasizmu, dyskryminacji rasowej,
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, z jakimi spotykają się ludzie pochodzenia
azjatyckiego i ponagla Państwa by podjęły wszelkie niezbędne kroki do eliminacji tego typu
przeszkód na drodze ludzi do uczestnictwa w życiu gospodarczym, społecznym, kulturalnym i
politycznym;
46. Nalega by Państwa zapewniły osobom znajdującym się pod ich jurysdykcją, a
należącym do mniejszości narodowych, etnicznych, religijnych i językowych możliwość
pełnego i skutecznego korzystania, bez żadnej dyskryminacji i w warunkach pełnej równości
wobec prawa, z wszelkich praw człowieka i podstawowych swobód; również ponagla
Państwa i społeczność międzynarodową by promowały i chroniły prawa tych osób;
47. Nalega by Państwa gwarantowały prawa osób należących do mniejszości
narodowych i etnicznych, mniejszości religijnych i językowych, do korzystania ze swej
kultury pojedynczo i wespół z innymi członkami swej grupy, do głoszenia i praktykowania
swej religii i do posługiwania się własnym językiem prywatnie i publicznie, swobodnie i bez
żadnej ingerencji oraz do efektywnego udziału w kulturalnym, społecznym, gospodarczym i
politycznym życiu kraju zamieszkania; by chroniły ich od wszelkich form rasizmu,
29
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji której są, lub mogą zostać
poddani;
48. Nalega by Państwa uznały skutek, jaki dyskryminacja, marginalizacja i wykluczenie
ze społeczeństwa wywarły i nadal wywierają na wielu grupach o charakterze rasowym,
żyjących w ramach Państwa w sytuacji liczebnie zdefiniowanej mniejszości i aby zapewniły,
by osoby w tego rodzaju grupach mogły korzystać, w pełni i efektywnie, ze wszystkich praw
człowieka i podstawowych swobód bez wyróżników i w warunkach pełnej równości wobec
prawa; także by (Państwa) podjęły, gdzie należy, stosowne kroki odnośnie zatrudnienia,
zakwaterowania i nauczania z myślą o zapobieżeniu dyskryminacji rasowej;
49. Nalega by Państwa podjęły, gdzie należy, właściwe kroki celem zapobieżenia
dyskryminacji rasowej osób należących do mniejszości narodowych lub etnicznych,
religijnych i językowych w kwestii zatrudnienia, opieki zdrowotnej, zakwaterowania, usług
społecznych i szkolnictwa, a w tym kontekście należy wziąć pod uwagę formy dyskryminacji
mnogich.
50. Nalega by Państwa we wszystkich przyjętych programach działania przeciw
rasizmowi, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji patrzyły na te
problemy z perspektywy kobiet i wzięły pod uwagę to brzemię dyskryminacji, które spada
szczególnie na barki kobiet ludności rdzennej, kobiet afrykańskich, azjatyckich, kobiet
pochodzenia afrykańskiego, kobiet pochodzenia azjatyckiego, migrantek i kobiet z grup
znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, zapewniając im dostęp, na zasadzie równości z
mężczyznami, do zasobów produkcji, jako sposób promowania ich uczestnictwa w
gospodarczym i wytwórczym rozwoju ich społeczności;
51. Nalega by Państwa zaangażowały kobiety, zwłaszcza kobiety-ofiary rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji w proces decyzyjny
wszystkich szczebli przy okazji działań służących wykorzenianiu tego rodzaju dyskryminacji
oraz by opracowywały konkretne środki służące włączeniu znajomości zagadnień rasy i
specyfiki płci we wdrażanie wszelkich aspektów Programu Działania i krajowych planów
działania, zwłaszcza w obszarach programów zatrudnienia oraz usługi i przydziały środków.
52. Uznając, że ubóstwo kształtuje status gospodarczy i społeczny i tworzy przeszkody
dla efektywnego uczestnictwa kobiet i mężczyzn w różnych działaniach i o różnym ich
zakresie, nalega by Państwa przeprowadziły analizy swej polityki gospodarczej, społecznej
i stosowanych programów z pod kątem płci (undertake gender analyses) osób nimi objętych;
dotyczy to zwłaszcza środków likwidacji ubóstwa, w tym środków zaprojektowanych i
wdrożonych z myślą o pojedynczych osobach i grupach z nich złożonych będących ofiarami
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji;
53. Nalega na Państwa i zachęca wszystkie sektory społeczeństwa aby sprawiły by
kobiety i dziewczęta-ofiary rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji mogły w pełni korzystać ze swych praw we wszelkich dziedzinach życia
publicznego i prywatnego oraz by zapewniły pełen, równy i skuteczny udział kobiet
w procesie decyzyjnym wszelkich szczebli, zwłaszcza w projektowaniu, wdrażaniu i ocenie
polityki i podejmowanych kroków, które mają wpływ na ich życie.
30
(a) uznały, że przemoc na tle seksualnym, systematycznie stosowana jako narzędzie
wojny, czasami za przyzwoleniem Państwa lub przez nie wywoływana, stanowi poważne
naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego, co w określonych okolicznościach
stanowi zbrodnię przeciw ludzkości i/lub zbrodnię wojenną, i że przecinanie się linii
dyskryminacji na gruncie rasy i płci czyni kobiety i dziewczęta szczególnie narażone na tego
typu przemoc, która często ma związek z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią
i związaną z nimi nietolerancją;
(b) skończyły z bezkarnością i ścigały osoby odpowiedzialne za zbrodnie przeciwko
ludzkości i zbrodnie wojenne, w tym zbrodnie przemocy seksualnej na kobietach
i dziewczętach i inne mające związek z ich płcią oraz zapewniły, by osoby sprawujące
władzę a odpowiedzialne za tego rodzaju przestępstwa, również przez ich popełnianie,
wydawanie rozkazów z tym związanych, podejmowanie w tym celu starań, nakłanianie do
nich, udzielanie przy nich pomocy, współsprawstwo, również usiłowanie popełnienia tych
przestępstw były identyfikowane, poddawane śledztwu, sądzone i karane;
55. Występuje z wnioskiem by Państwa, we współpracy – tam, gdzie zaistnieje
potrzeba - z organizacjami międzynarodowymi, mając na względzie przede wszystkim
najlepszy interes dziecka, świadczyły ochronę przed rasizmem, dyskryminacją rasową,
ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją skierowane przeciw dzieciom, zwłaszcza tym,
których okoliczności życiowe sprawiły, że są szczególnie bezbronne oraz by poświęciły
sytuacji dzieci szczególną uwagę przy planowaniu polityki, strategii i projektowaniu
programów;
56. Nalega by Państwa działając zgodnie ze swym prawem krajowym oraz
zobowiązaniami przyjętymi w myśl właściwych instrumentów międzynarodowych podjęły
wszelkie kroki, z maksymalnym zaangażowaniem własnych środków, by zagwarantować
dzieciom, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, równe prawo do rejestracji narodzin i tym samym
umożliwić im korzystanie z praw człowieka i podstawowych swobód. Z racji obywatelstwa,
Państwa powinny nadać kobietom równe prawa z mężczyznami;
57. Nalega na Państwa i organizacje międzynarodowe i regionalne oraz zachęca
organizacje pozarządowe i sektor prywatny by zajęły się sytuacją osób niepełnosprawnych,
które są również narażone na działania rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i
związanej z nimi nietolerancji; również ponagla Państwa by podjęły konieczne kroki celem
zapewnienia im możliwości pełnego korzystania ze wszelkich praw człowieka i aby
umożliwić im pełną integrację ze wszystkimi sferami życia;
III. Środki prewencji, edukacji i ochrony mające na celu wykorzenienie rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji w skali kraju,
regionu i międzynarodowej
58. Nalega by Państwa, w uzupełnieniu istniejącej krajowej legislacji antydyskryminacyjnej i właściwych międzynarodowych instrumentów i mechanizmów, przyjęły
i wdrożyły, zarówno w skali kraju jak i międzynarodowej, skuteczne środki i politykę
zachęcające wszystkich obywateli i instytucje do zajęcia stanowiska wobec rasizmu,
31
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji oraz uznały, szanowały
i w stopniu maksymalnym wykorzystały korzyści płynące z różnorodności występującej
w obrębie narodów i między nimi, gdy budują harmonijną i produktywną przyszłość
promując i wprowadzając w życie wartości i zasady takie jak sprawiedliwość, równość, niedyskryminacja, demokracja, uczciwość i przyjaźń, tolerancja i szacunek w ramach narodów
i między nimi, zwłaszcza dzięki programom informacji i edukacji publicznej służącym
podnoszeniu świadomości i zrozumienia korzyści wynikających z różnorodności kulturowej,
w tym programów, dzięki którym władze publiczne działają w partnerstwie z organizacjami
międzynarodowymi i pozarządowymi oraz innymi działami społeczeństwa obywatelskiego;
59. Nalega by Państwa przy projektowaniu i rozwoju środków prewencji, edukacji
i ochrony służących wykorzenieniu rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z
nimi nietolerancji na wszystkich poziomach tych zjawisk, powszechnie brały pod uwagę płeć
osób na nie narażonych tak, by środki te były efektywnie nakierowane na odrębną sytuację
kobiet i mężczyzn;
60. Nalega by Państwa przyjęły lub wzmocniły, zależnie od okoliczności, krajowe
programy wykorzeniania ubóstwa i zmniejszania zjawiska wykluczenia społecznego, które
wzięłyby pod uwagę potrzeby i doświadczenia poszczególnych osób lub grup z nich
złożonych, będących ofiarami rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji; również ponagla je by poszerzyły zakres swych starań mających na celu
krzewienie współpracy dwustronnej, regionalnej i międzynarodowej w trakcie wdrażania
rzeczonych programów;
61. Nalega by Państwa starały się dopilnować by ich systemy polityczne i prawne
odzwierciedlały wielokulturową różnorodność własnych społeczeństw, a gdzie to konieczne,
udoskonalały instytucje demokratyczne na tyle, by zapewniały uczestnictwo w nich
obywateli, unikając marginalizacji, wykluczenia i dyskryminacji określonych działów
społeczeństwa;
62. Nalega by Państwa stosując wszelkie niezbędne środki, zajęły się, za pośrednictwem
przyjętej polityki i programów, rasizmem i stosowaną z pobudek rasistowskich przemocą
wobec kobiet i dziewcząt oraz by zwiększyły współpracę, usprawniły swe reakcje polityczne i
skuteczniej wdrażały krajowe prawodawstwo i realizowały swe zobowiązania w myśl
właściwych instrumentów międzynarodowych; by również stosowały inne środki prewencji i
ochrony służące eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet i dziewcząt oraz przemocy,
stosowanych wobec nich z pobudek rasistowskich;
63. Zachęca sektor biznesu, a w szczególności przemysł turystyczny i dostarczycieli
usług internetowych do opracowania kodeksów postępowania w celu zapobieżenia handlu
ludźmi i otoczenia ofiar tego handlu, zwłaszcza prostytucji, ochroną przeciw dyskryminacji
stosowanej na gruncie ich płci i rasy oraz do promowania ich praw, godności i
bezpieczeństwa;
64. Nalega by Państwa opracowały, wprowadziły w życie i umacniały w skali kraju,
regionu i międzynarodowej skuteczne środki prewencji, zwalczania i eliminacji wszelkich
form handlu kobietami i dziećmi, zwłaszcza dziewczętami, za pośrednictwem
kompleksowych strategii obejmujących środki prawne, kampanie prewencyjne i wymianę
informacji. Również ponagla Państwa by przydzielały stosowne środki na kompleksowe
programy służące niesieniu pomocy ofiarom, ich ochronie, leczeniu i reintegracji ze
32
społeczeństwem oraz ich rehabilitacji. Państwa powinny w związku z tym organizować
i umacniać szkolenia dla funkcjonariuszy wymiaru sprawiedliwości, imigracyjnych i innych
specjalności mających do czynienia z ofiarami handlu;
65. Zachęca ciała, agendy i odpowiednie programy systemu Narodów Zjednoczonych
oraz Państwa by promowały Zasady Wiodące Odnośnie Wysiedlenia w Obrębie Kraju
(E/CN.4/1998/53/Add.2) oraz je stosowały, zwłaszcza te, które dotyczą nie-dyskryminacji;
A. Działania w skali kraju
1. Legislacyjne, sądowe, regulacyjne, administracyjne i inne środki zapobiegania rasizmowi,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji oraz ochrony przed nimi
66. Nalega by Państwa ustaliły i bezzwłocznie wdrożyły w skali kraju politykę i plany
walki z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją oraz ich
motywowanymi seksualnie przejawami;
67. Nalega by Państwa tworzyły, umacniały, promowały i implementowały skuteczną
politykę legislacyjną i administracyjną oraz inne środki zapobiegawcze, z uwagi na powagę
sytuacji, jakich doświadczają niektóre grupy pracownicze, w tym pracownicy-migranci,
którzy są ofiarami rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji. Należałoby zwrócić szczególną uwagę na ochronę ludzi zatrudnionych przy
pracach domowych i ofiary handlu ludźmi przed dyskryminacją i przemocą oraz na walkę z
okazywanymi im uprzedzeniami;
68. Nalega by Państwa przyjęły i wdrożyły, lub wzmocniły krajowe środki legislacyjne i
administracyjne, które w sposób wyraźny i konkretny przeciwstawiają się rasizmowi i
zakazują dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, okazywanych
bezpośrednio lub pośrednio, we wszystkich sferach życia publicznego, zgodnie ze swymi
zobowiązaniami przyjętymi zgodnie z Międzynarodową Konwencją o Eliminacji Wszelkich
Form Dyskryminacji Rasowej, przy zapewnieniu, że ich zastrzeżenia nie są sprzeczne z celem
Konwencji;
69. Nalega by Państwa wprowadziły w życie i dokonały implementacji, tam gdzie to
właściwe, przepisów przeciw handlowi ludźmi, zwłaszcza kobietami i dziećmi oraz
szmuglowi migrantów, z uwzględnieniem praktyk stwarzających zagrożenie dla życia
ludzkiego lub prowadzących do powstawania szeregu odmian zniewolenia i eksploatacji,
takich jak, na przykład, niewola za długi, niewolnictwo, eksploatacja seksualna lub
eksploatacja za pomocą pracy; również zachęca Państwa by tworzyły mechanizmy walki z
tego rodzaju praktykami i przydzielały odpowiednie środki na egzekwowanie prawa i ochronę
praw ofiar, oraz by umacniać współpracę dwustronną, regionalną i międzynarodową, również
z organizacjami pozarządowymi niosącymi pomoc ofiarom, by zwalczać ów handel ludźmi i
przemyt migrantów.
70. Nalega by Państwa podjęły wszelkie kroki konstytucyjne, legislacyjne i
administracyjne by krzewić równość wśród pojedynczych osób i grup ludzi będących
ofiarami rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji oraz by
dokonały przeglądu istniejących środków, z myślą o zmianie lub zniesieniu postanowień
legislacyjnych i administracyjnych, które mogą wywoływać tego rodzaju formy
dyskryminacji;
33
71. Nalega by Państwa oraz ich stojące na straży prawa agendy projektowały i w pełni
wprowadzały w życie efektywną politykę i programy służące prewencji, wykrywaniu i
pociąganiu do odpowiedzialności za postępowanie niezgodne z etyką zawodową
funkcjonariuszy policji i innych stróżów prawa
działających z pobudek rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji i aby ścigać sądownie
osoby winne takiego postępowania;
72. Nalega by Państwa projektowały, wdrażały i egzekwowały skuteczne kroki służące
eliminowaniu zjawiska znanego potocznie pod nazwą ”profilowania rasowego”, a
obejmującego stosowaną przez funkcjonariuszy policji i innych służb egzekwowania prawa
praktykę posługiwania się w trakcie śledztwa danymi dotyczącymi rasy, koloru skóry i
pochodzenia narodowego czy społecznego badanych osób celem ustalenia czy są one
zaangażowane w działalność przestępczą;
73. Nalega by Państwa podejmowały kroki celem niedopuszczenia do tego, by
badaniami genetycznymi, lub sposobami ich zastosowań posługiwano się przy promocji
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji; by chroniły
tajemnicy osobowych danych genetycznych i nie dopuszczały do używania rzeczonych
informacji w celach dyskryminacyjnych lub rasistowskich;
74. Nalega na Państwa, a organizacje pozarządowe i sektor prywatny zachęca do:
(a) tworzenia i wdrażania polityki promującej tworzenie policji zróżnicowanej i
odznaczającej się wysoką jakością działania, wolnej od rasizmu, dyskryminacji rasowej,
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji; do prowadzenia energicznej rekrutacji wśród
wszystkich grup, w tym mniejszościowych, do pracy publicznej, również w policji i innych
agendach działających w systemie wymiaru sprawiedliwości (np. prokuraturach);
(b) działania na rzecz obniżania poziomu przemocy, w tym przemocy wywoływanej
przez rasizm, dyskryminację rasową, ksenofobię i związaną z nimi nietolerancję poprzez:
(i) opracowywanie materiałów szkoleniowych mających uczyć młodych ludzi rozumienia
znaczenia tolerancji i szacunku;
(ii) podejmowanie zagadnienia uprzedzeń zanim zamanifestują się one w sposób
gwałtowny i przestępczy;
(iii) powoływanie grup roboczych składających się, między innymi, z przywódców
społeczności lokalnych i lokalnych funkcjonariuszy prawa, mających na celu poprawę
koordynacji, zaangażowania w sprawy społeczności, poziomu szkoleń, nauczania i zbierania
danych, a tym samym zapobieganie działaniom o charakterze przestępczym;
(iv) zdecydowane egzekwowanie ustaw o prawach obywatelskich zakazujących czynności
przestępczych z zastosowaniem przemocy;
(v) zwiększenie zakresu zbierania danych odnośnie przemocy powodowanych przez
rasizm, dyskryminację rasową, ksenofobię i związaną z nimi nietolerancję;
34
(vi) niesienie właściwej pomocy ofiarom i edukację społeczeństwa z myślą o zapobieganiu
przyszłym incydentom stosowania przemocy, a powodowanych rasizmem, dyskryminacją
rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją;
Ratyfikacja i skuteczna implementacja międzynarodowych i regionalnych instrumentów
prawnych dotyczących praw człowieka i nie-dyskryminacji
75. Nalega by te z Państw, które jeszcze tego nie dokonały, rozważyły sprawę
ratyfikacji lub przystąpienia do międzynarodowych instrumentów praw człowieka
zwalczających rasizm, dyskryminację rasową, ksenofobię i związaną z nimi nietolerancję, a w
szczególności pilnego przystąpienia do Międzynarodowej Konwencji o Eliminacji Wszelkich
Form Dyskryminacji Rasowej, z myślą o powszechnej jej ratyfikacji do roku 2005; oraz by
rozważyły złożenie deklaracji, przewidzianej zgodnie z artykułem 14, dotrzymania swych
zobowiązań sprawozdawczych i opublikowania uwag końcowych Komitetu do Spraw
Eliminacji Dyskryminacji Rasowej i postępowania zgodnie z nimi. Również ponagla Państwa
by wycofały zastrzeżenia sprzeczne z celem rzeczonej Konwencji i rozważyły wycofanie
innych zastrzeżeń;
76. Nalega by Państwa w sposób odpowiedni rozważyły spostrzeżenia i zalecenia
Komitetu do Spraw Eliminacji Dyskryminacji Rasowej. W tym celu Państwa powinny
rozważyć stworzenie stosownych krajowych mechanizmów monitorowania i ocen by
następnie zapewnić podjęcie właściwych działań w myśl rzeczonych spostrzeżeń i zaleceń;
77. Nalega by te z Państw, które jeszcze tego nie dokonały, by rozważyły możliwość
stania się stronami Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i
Kulturalnych oraz Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych i by także
rozważyły przystąpienie do Nie Obowiązujących Protokołów do Międzynarodowego Paktu
Praw Obywatelskich i Politycznych;
78. Nalega by te z Państw, które jeszcze tego nie dokonały, by rozważyły podpisanie i
ratyfikację lub przystąpienie do następujących instrumentów:
(a) Konwencji o Zapobieganiu i Karaniu Zbrodni Ludobójstwa z 1948 r.;
(b) (Przejrzanej) Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy o Migracji
Zarobkowej, 1949 r., (Nr 97);
(c)
Konwencji o Walce z Handlem Ludźmi i Korzystaniem z Prostytucji Innych
z 1949 r.;
(d) Konwencji o Statusie Uchodźców z 1951 r. i Protokół do niej z 1967 r.;
(e) Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy w Sprawie Dyskryminacji
(Zatrudnienie i Zajęcie), 1958 r. (Nr 111);
(f) Konwencji Przeciw Dyskryminacji w Szkolnictwie, przyjętej 14 Grudnia 1960 r.
przez Konferencję Ogólną Organizacji Edukacyjnych, Naukowych i Kulturalnych
Narodów Zjednoczonych;
35
(g) Konwencji o Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet z 1979 r., z myślą
o jej powszechnej ratyfikacji w ciągu lat pięciu - i jej Nieobowiązującego Protokołu
z 1999 r.;
(h) Konwencji o Prawach Dziecka z 1989 r. i jej dwóch Nieobowiązujących
Protokołów z r. 2000, oraz Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy o Wieku
Minimalnym, 1973 r. (Nr 138) i Konwencji o Najgorszych Formach Pracy Dzieci,
1999 r. (Nr 182);
(i) Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy o Zatrudnianiu Migrantów
(Postanowienia Uzupełniające), 1975 r.(Nr 143);
(j)
Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy o Narodach Rdzennych
i Plemiennych, 1989 r. (Nr 169) i Konwencji w Sprawie Różnorodności
Biologicznej z 1992 r.;
(k) Międzynarodowej Konwencji o Ochronie Praw Zatrudnionych Migrantów i
Członków ich Rodzin z 1990 r.;
(l) Statutu Rzymskiego Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z 1998 r.;
(m) Konwencji Narodów Zjednoczonych Przeciw Ponadnarodowej Przestępczości
Zorganizowanej, Protokołu w sprawie Prewencji, Zwalczania i Karania Handlu
Ludźmi, Zwłaszcza Kobietami i Dziećmi uzupełniającego Konwencję i Protokołu
Przeciw Przemytowi Migrantów Drogą Lądową, Morską i Powietrzną
uzupełniającego Konwencję z r. 2000;
Również nalega by Państwa będące stronami tych instrumentów w pełni je wdrożyły;
79. Wzywa Państwa by promowały, chroniły i egzekwowały prawa zawarte w
Deklaracji o Eliminacji Wszelkich Form Nietolerancji i Dyskryminacji na Gruncie Religii czy
Przekonań, ogłoszonej Przez Zgromadzenie Ogólne w rezolucji 36/55 z dnia 25 listopada
1981 r. celem niedopuszczenia do dyskryminacji religijnej, która w połączeniu z innymi
rodzajami dyskryminacji, tworzy formy dyskryminacji złożonej (multiple discrimination);
80. Nalega by Państwa dążąc do osiągnięcia sytuacji pełnego szacunku dla Konwencji
Wiedeńskiej o Stosunkach Konsularnych z 1963 r. - zwłaszcza w jej odniesieniu do obywateli
obcych państw bez względu na ich status prawny i imigracyjny - jak też stosując się do niej,
nawiązywały łączność z urzędnikiem konsularnym ich własnego Państwa w wypadku
aresztowania lub zatrzymania;
81. Nalega by wszystkie Państwa zakazały dyskryminacji cudzoziemców
i zatrudnionych migrantów ze względu na ich rasę, kolor skóry, pochodzenie narodowe lub
etniczne, między innymi w sprawach dotyczących udzielania wiz umożliwiających podjęcie
pracy oraz zezwoleń na pracę, zakwaterowania, opieki lekarskiej i dostępu do wymiaru
sprawiedliwości;
36
82. Podkreśla wagę zwalczania bezkarności, również za przestępstwa popełnione
z pobudek rasistowskich lub ksenofobicznych, także w skali międzynarodowej zwracając
uwagę, że bezkarność przy pogwałceniach praw człowieka i międzynarodowego prawa
humanitarnego stanowi poważną przeszkodę dla funkcjonowania uczciwego i rzetelnego
wymiaru sprawiedliwości oraz, w ostatecznym rozrachunku, pojednania i stabilizacji; również
w pełni popiera działania istniejących międzynarodowych sądów karnych i ratyfikację Statutu
Rzymskiego Międzynarodowego Sądu Karnego oraz ponagla wszystkie Państwa
by współdziałały z rzeczonymi Międzynarodowymi Sądami Karnymi;
83. Nalega by Państwa dążąc do zwalczania rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
i związanej z nimi nietolerancji dokonały wszelkich starań o pełne zastosowanie
odpowiednich postanowień Deklaracji Podstawowych Zasad i Praw w Pracy z 1998 r.
Międzynarodowej Organizacji Pracy;
Ściganie sprawców czynów o charakterze rasistowskim
84. Nalega by Państwa podjęły skuteczne środki walki z czynami przestępczymi
motywowanymi rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i zawiązaną z nimi
nietolerancją, by działały tak, aby tego rodzaju motywacje uznawano za czynnik obciążający
przy ferowaniu wyroku, by nie dopuścić do zaistnienia bezkarności tych przestępstw i by
zapewnić funkcjonowanie rządów prawa;
85. Nalega by Państwa wszczynały śledztwa celem zbadania możliwości istnienia
związków między ściganiem przestępstw, przemocą stosowaną przez policję i sankcjami
karnymi z jednej strony, a rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi
nietolerancją z drugiej po to, by zdobyć dowody niezbędne do podjęcia koniecznych działań
na rzecz wykorzenienia owych związków i praktyk dyskryminacyjnych;
86. Wzywa Państwa aby promowały działania służące zapobieganiu pojawiania się i
zwalczaniu stosujących przemoc ideologii neofaszystowskich, promujących rasową nienawiść
i dyskryminację oraz opinii rasistowskich i ksenofobicznych, w tym działania służące
zwalczaniu negatywnych wpływów tego typu ideologii, zwłaszcza na ludzi młodych, za
pomocą kształcenia formalnego i nieformalnego, mediów i sportu;
87. Nalega by Państwa-Strony tworzyły przepisy służące realizacji zobowiązań ścigania
i karania osób, które popełniły lub dały rozkaz popełnienia poważnych naruszeń Konwencji
Genewskiej z 12 sierpnia 1949 r. i Protokołu Dodatkowego I do niej oraz innych poważnych
pogwałceń praw i zwyczajów wojny, zwłaszcza w odniesieniu do zasady nie-dyskryminacji;
88. Wzywa Państwa by dokonały kryminalizacji wszelkich form handlu ludźmi,
zwłaszcza kobietami i dziećmi oraz by potępiły i karały handlarzy i pośredników, przy
jednoczesnym zapewnieniu ochrony i pomocy ofiarom handlu i pełnym poszanowaniu
należnych im praw człowieka;
89. Nalega by Państwa przeprowadzały kompleksowe, wyczerpujące, aktualne
i bezstronne śledztwa dotyczące bezprawnych aktów rasizmu i dyskryminacji rasowej, by
stosownie ścigały przestępstwa ex officio, lub inicjowały, albo ułatwiały podejmowanie
wszelkich stosownych działań w następstwie przestępstw o charakterze rasistowskim lub
37
ksenofobicznym; by zapewniały nadawanie wysokiego priorytetu śledztwom karnym
i cywilnym dotyczącym przestępstw o charakterze rasowym lub ksenofobicznym oraz czynne
i konsekwentne ich ściganie oraz by zapewniały prawo do równego traktowania przed sądami
i wszelkimi innymi organami wymiaru sprawiedliwości. W związku z tym, Światowa
Konferencja podkreśla wagę krzewienia świadomości wśród różnych czynników działających
w systemie wymiaru sprawiedliwości karnej oraz szkolenia ich celem zapewnienia rzetelnego
i bezstronnego stosowania prawa. Dlatego zaleca ona powołanie służb monitorowania
anty-dyskryminacyjnego;
Ustanowienie i wzmocnienie niezależnych, krajowych, wyspecjalizowanych instytucji oraz
mediacji
90. Nalega by Państwa, odpowiednio, powołały, wzmocniły, dokonały przeglądu
i wzmocniły skuteczność niezależnych, krajowych instytucji praw człowieka, zwłaszcza w
związku z zagadnieniami rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji, zgodnie z Zasadami dotyczącymi statusu krajowych instytucji promocji
i ochrony praw człowieka, załączonymi do rezolucji 48/134 z dnia 20 grudnia 1993
Zgromadzenia Ogólnego oraz zaopatrzyły je w stosowne środki finansowe, kompetencje
i możliwości prowadzenia śledztwa, badań, działalności szkoleniowej i czynności służących
podnoszeniu świadomości społecznej tych zjawisk, z myślą o ich zwalczaniu;
91. Również nalega by Państwa:
(a) krzewiły współpracę między tymi a innymi instytucjami krajowymi;
(b) podjęły działania mające zapewnić pełne uczestnictwo w tych instytucjach
pojedynczych osób i grup ludzi będących ofiarami rasizmu, dyskryminacji rasowej,
(c) wspierały rzeczone instytucje i podobne im ciała za pomocą, między innymi,
publikacji i kolportażu istniejących przepisów i prawodawstwa, również współpracy z
instytucjami innych krajów służącej zdobywaniu wiedzy o uzewnętrznianiu i funkcjonowaniu
tych praktyk oraz o mechanizmach nimi rządzących i strategii służącej zapobieganiu im, jak
też ich zwalczaniu i wykorzenianiu;
2. Polityka i praktyka.
Gromadzenie i rozdział danych, prace badawcze i studia
92. Nalega by Państwa zbierały, kompilowały, analizowały, propagowały i publikowały
wiarygodne dane statystyczne w skali krajowej i lokalnej i podejmowały wszelkie inne
związane z tym działania niezbędne do regularnej oceny sytuacji osób pojedynczych
i złożonych z nich grup będących ofiarami rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
38
(a) Tego rodzaju dane statystyczne powinno się rozdzielać zgodnie z przepisami
krajowymi. Informacje te należy, odpowiednio, zbierać za wyraźną zgodą ofiar, w oparciu o
ich samoidentyfikację i zgodnie z postanowieniami dotyczącymi praw i podstawowych
swobód człowieka, zawartych w regulacjach dotyczących ochrony danych i gwarancjach
prywatności. Informacjami takimi nie wolno posługiwać się w sposób niewłaściwy;
(b) Dane statystyczne i informacje powinno się zbierać w celu monitorowania sytuacji
grup marginalizowanych, jak też opracowywania i oceny ustawodawstwa, polityki, praktyki i
innych działań podejmowanych z zamiarem zapobiegania i zwalczania rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji oraz by stwierdzić czy
podejmowane kroki nie oddziałują w różny i niezamierzony sposób na ofiary tych zjawisk; w
tym celu zaleca opracowywanie dobrowolnych i konsensualnych strategii uczestnictwa w
procesie gromadzenia, projektowania i wykorzystywania informacji;
(c) Informacje powinny uwzględniać wskaźniki ekonomiczne i społeczne oraz, gdzie to
właściwe, zdrowie i jego stan, śmiertelność noworodków i położnic, średnia długość życia,
umiejętność pisania i czytania, wykształcenie, zakwaterowanie, posiadanie ziemi, zdrowie
psychiczne i fizyczne, wodę, kanalizację, energię i usługi telekomunikacyjne, ubóstwo i
średni dochód netto, w celu opracowania polityki rozwoju społecznego i gospodarczego z
zamiarem eliminacji istniejących różnic warunków socjalnych i ekonomicznych;
93. Zachęca Państwa, organizacje międzyrządowe, organizacje pozarządowe, instytucje
akademickie i sektor prywatny do usprawniania koncepcji i metod zbierania i analizy danych;
do promowania badań i wymiany pomyślnych doświadczeń i udanych praktyk; do
opracowywania wskaźników postępu i uczestnictwa poszczególnych osób i grup z nich
złożonych w społeczeństwie narażonym na działania rasizmu, dyskryminacji rasowej,
94. Stwierdza, że polityka i programy zwalczania rasizmu, dyskryminacji rasowej,
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji powinny powstawać w oparciu o badania zarówno
ilościowe jak i jakościowe, prowadzone z uwzględnieniem kryterium płci. Tego rodzaju
polityka i programy powinny brać pod uwagę priorytety wskazywane przez poszczególne
osoby i grupy z nich złożone, które bądź już są ofiarami rasizmu, dyskryminacji rasowej,
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, bądź są narażone na działanie tych zjawisk;
95. Nalega by Państwa ustanowiły regularne monitorowanie aktów rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji w sektorach publicznym i
prywatnym, również tych popełnionych przez funkcjonariuszy prawa i porządku;
96. Zachęca Państwa by promowały, badały i same przyjęły zintegrowaną, obiektywną i
długofalową postawę wobec wszystkich faz i aspektów migracji, zajmując się skutecznie
zarówno jej przyczynami, jak i przejawami. Badania te i postawy powinny w sposób
szczególny skupić się na podstawowych przyczynach przepływu migrantów, w tym na braku
możliwości pełnego korzystania z praw człowieka i jego fundamentalnych swobód oraz na
wpływie globalizacji ekonomicznej na trendy migracyjne;
97. Zaleca by prowadzono dalsze badania celem ustalenia czy rasizm, dyskryminacja
rasowa, ksenofobia i związana z nimi nietolerancja mogą znaleźć swe odbicie w przepisach
prawa, polityce, instytucjach i praktyce i na ile mogło się to przyczynić do represjonowania i
wykluczania migrantów, a w szczególności kobiet i dzieci;
39
98. Zaleca by Państwa, tam gdzie to stosowne, włączały do swych przedkładanych
ciałom traktatowym Organizacji Narodów Zjednoczonych sprawozdań okresowych,
podawanych we właściwej formie, dane statystyczne dotyczące podlegających ich jurysdykcji
pojedynczych osób, członków grup i społeczności, w tym dane dotyczące ich uczestnictwa w
życiu politycznym oraz sytuacji gospodarczej, społecznej i kulturalnej. Wszelkie tego typu
informacje należy gromadzić zgodnie z postanowieniami dotyczącymi praw człowieka i
podstawowych swobód, takimi jak regulacje dotyczące ochrony danych i gwarancje
prywatności;
Polityka ukierunkowana na działanie i plany działania oraz działanie afirmatywne,
mające zapewnić niedyskryminację, zwłaszcza w odniesieniu do usług socjalnych,
zatrudnienia, zakwaterowania, szkolnictwa, opieki zdrowotnej itp.
99. Uznaje zwalczanie rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji za naczelny obowiązek Państw. Dlatego zachęca Państwa do rozwijania lub
opracowywania krajowych planów promocji różnorodności, równości, równouprawnienia,
sprawiedliwości społecznej, równości szans i uczestnictwa wszystkich. Dzięki, między
innymi, działaniom i strategiom pozytywnym i afirmatywnym, plany te powinny prowadzić
do tworzenia warunków powszechnego uczestnictwa w podejmowaniu decyzji i realizacji
praw obywatelskich, kulturalnych, gospodarczych, politycznych i społecznych we wszelkich
sferach życia na gruncie niedyskryminacji. Światowa Konferencja zachęca Państwa aby
rozwijając i opracowując tego rodzaju plany działania nawiązywały lub umacniały dialog z
organizacjami pozarządowymi, z zamiarem ściślejszego włączenia ich w projektowanie,
implementację i ocenę polityki i programów;
100. Nalega by Państwa ustanawiały na bazie informacji statystycznych programy
krajowe, w tym działania afirmatywne lub pozytywne, celem promocji dostępu do
podstawowych usług socjalnych, w tym szkolnictwa podstawowego, podstawowego
lecznictwa i odpowiednich mieszkań pojedynczych osób i grup z nich złożonych, które mogą
być ofiarami dyskryminacji rasowej;
101. Nalega by Państwa ustanawiały programy promujące dostęp, bez dyskryminacji,
pojedynczych osób i grup z nich złożonych, które mogą być ofiarami rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji do opieki zdrowotnej, oraz by pobudzały
dążenia do wyeliminowania rozbieżności, inter alia, między wskaźnikami śmiertelności
niemowląt i położnic, szczepień dzieci, HIV/AIDS, chorób serca, dotyczącymi raka i chorób
zakaźnych;
102. Nalega by Państwa promowały integrację, w miejscu zamieszkania, wszystkich
członków społeczeństwa na etapie planowania przestrzennego miast i innych form osadnictwa
ludzkiego oraz przy odnowie zaniedbanych terenów mieszkalnictwa publicznego aby
przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu i marginalizacji;
40
Zatrudnienie
103. Nalega by Państwa promowały i wspierały, tam gdzie to stosowne, zakładanie i
działalność przedsiębiorstw będących własnością osób będących ofiarami rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji ułatwiając równy dostęp
do kredytów i programów szkoleniowych;
104. Nalega by Państwa zachęcały organizacje pozarządowe i sektor prywatny do:
(a) wspierania dzieła tworzenia wolnych od dyskryminacji miejsc pracy za
pośrednictwem wielopłaszczyznowej strategii obejmującej egzekwowanie praw
obywatelskich, szkolnictwo publiczne i komunikację w obrębie miejsca pracy oraz
promowania i ochrony praw pracowników narażonych na rasizm, dyskryminację rasową,
ksenofobię i związaną z nimi nietolerancję;
(b) pobudzania zakładania, wzrostu i ekspansji biznesów ukierunkowanych na
ulepszanie warunków gospodarczych i edukacyjnych na terenach pod tym względem
zaniedbanych i upośledzonych drogą zwiększania dostępu do kapitału za pośrednictwem,
między innymi, środowiskowych banków rozwoju zakładając, że nowe biznesy mogą
wpływać pozytywnie i dynamizująco na społeczności znajdujące się w potrzebie; pobudzania,
wespół z sektorem prywatnym, starań o nowe miejsca pracy, świadczenia pomocy w celu
utrzymania już istniejących oraz stymulowania wzrostu przemysłowego i handlowego na
obszarach dotkniętych kryzysem;
(c) poprawy perspektyw grup obranych za obiekt (działań dyskryminacyjnych)
stojących wobec, między innymi, największych przeszkód w trakcie szukania pracy,
utrzymywania jej lub odzyskiwania, również zatrudnienia wymagającego kwalifikacji. Należy
zwrócić szczególną uwagę na osoby narażone na wielorakie formy dyskryminacji;
105. Nalega by Państwa w trakcie tworzenia koncepcji i implementacji ustaw i polityki
mającej zwiększyć ochronę praw pracowniczych zwróciły uwagę szczególnie na powagę
sytuacji wynikającą z braku ochrony, a w niektórych przypadkach biorącą się z eksploatacji,
jak to ma miejsce w wypadku ofiar handlu ludźmi czy przemytu migrantów, co jeszcze
bardziej naraża ich na złe traktowanie jak, na przykład ograniczanie swobody ruchu w
wypadku pomocy domowych oraz na niebezpieczną i źle opłacaną pracę;
106. Nalega by Państwa unikały skutków dyskryminacji, rasizmu i ksenofobii
uprawianych w warunkach zatrudniania i pracy promując stosowanie i przestrzeganie
międzynarodowych instrumentów i norm, którymi są objęte prawa pracownicza;
107. Wzywa Państwa i zachęca przedstawicieli związków zawodowych i sektora biznesu by
promowali praktyczne formy niedyskryminacji w zakładach pracy i chronili prawa
pracowników, zwłaszcza ofiar rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji;
108. Wzywa Państwa by umożliwiły skuteczny dostęp do procedur administracyjnych i
prawnych oraz podjęły inne działania naprawcze na rzecz ofiar rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji w miejscu pracy;
41
Ochrona zdrowia, środowisko naturalne
109. Nalega by Państwa, we własnym zakresie i dzięki współpracy międzynarodowej
zwiększały działania służące realizacji prawa każdego do korzystania z najwyższych z
możliwych standardów zdrowia fizycznego i psychicznego z zamiarem eliminacji
rozbieżności w warunkach zdrowotnych, określanych przez wskaźniki poziomu zdrowia,
które mogłyby być wynikiem rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji;
Nalega na Państwa, a organizacje pozarządowe i sektor prywatny zachęca, by:
(a) tworzyły skuteczne mechanizmy monitorowania i eliminacji rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji w systemie opieki zdrowotnej, między
innymi opracowując i wdrażając skutecznych przepisów anty-dyskryminacyjnych;
(b) podejmowały kroki mające na celu zapewnienie dostępu wszystkim do niedrogiego,
kompleksowego systemu ochrony zdrowia wysokiej jakości, w tym podstawowej opieki dla
osób nie w pełni nią objętych; ułatwienie szkolenia personelu służby zdrowia, który
odznaczałby się zarówno różnorodnością, jak i motywacją do pracy w społecznościach nie w
pełni nią objętych; by działały na rzecz zwiększenia różnorodności w ramach zawodu
medycznego drogą merytorycznej rekrutacji ze wszystkich grup ludności zarówno kobiet, jak
i mężczyzn dobrze rokujących na przyszłość, a reprezentatywnych dla różnorodności swoich
społeczeństw oraz utrzymania ich w tym zawodzie;
(c) by współdziałały z przedstawicielami profesji ochrony zdrowia, lokalnych komórek
służby zdrowia, organizacji pozarządowych, naukowców i przemysłu prywatnego tą drogą
poprawiając warunki zdrowotne społeczności marginalizowanych, zwłaszcza ofiar rasizmu,
(d) by współdziałały z przedstawicielami profesji ochrony zdrowia i międzynarodowych
i regionalnych organizacji zdrowotnych celem zbadania stopni zróżnicowania skutków
strategii leczenia i ochrony zdrowia, odnotowywanych w różnych społecznościach;
(e) by przyjmowały i wdrażały politykę i programy udoskonalania prewencji HIV/AIDS
wśród społeczności wysokiego ryzyka, opieki nad chorymi, leczenia tych chorób oraz
udoskonalania służb wspierających te działania;
111. Zachęca Państwa by rozważyły podjęcie wolnych od dyskryminacji działań na
rzecz stworzenia bezpiecznego i zdrowego środowiska dla pojedynczych osób i grup ludzi
będących ofiarami rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji, lub na nie narażonych, a w szczególności by:
(a) ulepszyły dostęp do informacji publicznej dotyczącej problemów zdrowia i ochrony
środowiska naturalnego;
(b) dopilnowały, by w jawnym procesie decyzyjnym dotyczącym środowiska
naturalnego uwzględniono właściwe zagadnienia;
42
(c) dzieliły się technologią i sprawdzonymi praktykami z myślą o poprawie zdrowia
ludzkiego i stanu środowiska we wszystkich dziedzinach;
(d) podejmowały, jeśli to możliwe, działania mające na celu ponowne wykorzystanie i
zagospodarowanie terenów skażonych, a tam gdzie to właściwe, dobrowolne przesiedlenie
osób, które ucierpiały w wyniku skażenia, po zasięgnięciu ich opinii;
Równy udział w politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturalnych procesach
decyzyjnych
112. Nalega na Państwa oraz zachęca sektor prywatny i międzynarodowe instytucje
finansowe i rozwoju, takie jak Bank Światowy i regionalne banki rozwoju, by promowały
uczestnictwo pojedynczych osób i grup ludzi będących ofiarami rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji w politycznych, gospodarczych,
społecznych i kulturalnych procesach decyzyjnych na wszystkich etapach tych procesów,
zwłaszcza w opracowywaniu i implementacji strategii łagodzenia ubóstwa, projektów
rozwojowych i programów wspierania handlu i rynku;
113. Nalega by Państwa promowały, tam gdzie jest to właściwe, skuteczny i równy
dostęp wszystkich członków społeczności, zwłaszcza ofiar rasizmu, dyskryminacji rasowej,
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji do procesu decyzyjnego wszystkich szczebli w
ramach społeczeństwa, a w szczególności na szczeblu lokalnym; również nalega na Państwa,
a sektor prywatny zachęca by ułatwiały ich skuteczny udział w życiu gospodarczym;
114. Nalega by multilateralne instytucje finansowe i rozwoju , zwłaszcza Bank
Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Światowa Organizacja Handlu i regionalne
banki rozwoju promowały, zgodnie ze swymi budżetami i procedurami swych ciał
zarządzających, udział wszystkich członków społeczności międzynarodowej w procesach
decyzyjnych na wszystkich ich etapach i szczeblach, aby ułatwić projekty rozwoju oraz, tam
gdzie jest to właściwe, programy handlowe i dostępu do rynku;
Rola polityków i partii politycznych
115. Podkreśla kluczową rolę jaką politycy i partie polityczne mogą odgrywać w zwalczaniu
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji i zachęca partie
polityczne do podejmowania konkretnych działań mających na celu promocję w łonie
społeczeństwa równości, solidarności i niedyskryminacji, między innymi za pomocą
opracowywania dobrowolnych kodeksów postępowania, które obejmowałyby wewnętrzne
sankcje dyscyplinarne za ich naruszenie, tak aby ich członkowie powstrzymywali się od
publicznych wypowiedzi i działań zachęcających lub nakłaniających do rasizmu,
116. Zachęca Unię Międzyparlamentarną do wywołania debaty w parlamentach i
podjęcia przez nie działań dotyczących różnych stosowanych środków, w tym ustaw i
przyjętych linii politycznych, służących zwalczaniu rasizmu, dyskryminacji rasowej,
43
3. Nauczanie i środki podnoszenia świadomości
117. Nalega by Państwa, współdziałając z innymi właściwymi ciałami, angażowały
środki finansowe w nauczanie o anty-rasizmie i kampanie medialne promujące zalety
akceptacji, tolerancji, różnorodności i szacunku dla kultur wszystkich narodów rdzennych
żyjących w granicach ich państw. Państwa powinny, w szczególności, promować dokładne
rozumienie historii i kultur rdzennych narodów;
118. Nalega by Narody Zjednoczone oraz inne właściwe międzynarodowe i regionalne
organizacje i Państwa naprawiły marginalizację wkładu Afryki do historii i cywilizacji świata
drogą opracowywania i wdrażania konkretnych i kompleksowych programów badań
naukowych, nauczania i masowej łączności aby móc szeroko propagować wyważoną i
obiektywną prezentację cennego i brzemiennego w skutki wkładu, jaki Afryka wniosła w
ludzkość;
119. Zachęca Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe i pozarządowe aby na
fundamencie Projektu Szlaku Niewolniczego Organizacji Edukacyjnej, Naukowej i
Kulturalnej Narodów Zjednoczonych i jego tematu „Przerywając ciszę” opracowywały teksty
i zeznania, centra multimedialne zajmujące się niewolnictwem i/lub programy, dzięki którym
będzie można gromadzić, rejestrować, organizować, wystawiać i publikować istniejące dane
mające znaczenie dla historii niewolnictwa oraz transatlantyckich, śródziemnomorskich i
przez Ocean Indyjski wiodących szlaków handlarzy niewolników, przy zwróceniu
szczególnej uwagi na myśli i działania ofiar niewolnictwa i handlu niewolnikami w ich
dążeniach do wolności i sprawiedliwości;
120. Wita starania Organizacji Edukacyjnej, Naukowej i Kulturalnej Narodów
Zjednoczonych czynione w ramach Projektu Szlaku Niewolniczego i wnioskuje by jak
najszybciej udostępnić jego wyniki społeczności międzynarodowej;
Dostęp do edukacji bez dyskryminacji
121. Nalega by Państwa zaangażowały się w sprawę zapewnienia dostępu do nauczania,
w tym do bezpłatnego nauczania podstawowego, wszystkim dzieciom, zarówno dziewczętom
jak i chłopcom, a dorosłym dostęp do nauczania ustawicznego opartych o szacunek dla praw
człowieka, różnorodności i tolerancji bez jakiejkolwiek formy dyskryminacji;
122. Nalega by Państwa zapewniły prawem i praktyką równy dostęp do szkolenia
wszystkim oraz by powstrzymywały się od jakichkolwiek prawnych i innych kroków
prowadzących do narzucania segregacji rasowej - w jakiejkolwiek formie - w dostępie do
szkolnictwa;
(a) przyjęły i wdrożyły przepisy zakazujące dyskryminacji na gruncie rasy, koloru
skóry i pochodzenia narodowego lub etnicznego na wszystkich poziomach szkolnictwa,
zarówno formalnego jak i nieformalnego;
44
(b) podjęły wszelkie stosowne kroki celem eliminacji przeszkód ograniczających dostęp
dzieci do nauczania;
(c) zapewniły wszystkim dzieciom dostęp do nauczania wysokiej jakości;
(d) stworzyły i wdrożyły ujednolicone metody pomiaru i śledzenia wyników
osiąganych przez dzieci i młodzież znajdujące się w niekorzystnych warunkach życiowych;
(e) zaangażowały środki w sprawę eliminacji zaistniałych przypadków nierówności
wyników nauczania wśród dzieci i młodzieży;
(f) popierały wysiłki mające na celu stworzenie bezpiecznego środowiska szkolnego,
wolnego od rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji; oraz
(g) by rozważyły powołanie programów pomocy finansowej, które umożliwiłyby
wszystkim uczniom, bez względu na ich rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub
narodowe możliwość uczęszczania na wyższe uczelnie;
124. Nalega by Państwa podejmowały tam, gdzie to jest aktualne, stosowne działania
celem zapewnienia osobom należącym do mniejszości narodowych, bądź etnicznych,
religijnych czy językowych dostępu do nauczania bez doświadczania jakiejkolwiek
dyskryminacji oraz, tam gdzie to możliwe, okazji nauki własnego języka aby ochronić je od
wszelkich form rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji,
którym mogłyby zostać poddane;
Nauczanie o prawach człowieka
125. Zwraca się do Państw z wnioskiem by włączyły walkę z rasizmem, dyskryminacją
rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją do działań podjętych w ramach Dekady
Nauczania o Prawach Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych (1995-2004) oraz by
wzięły pod uwagę zalecenia sprawozdania z dokonanej w połowie tego okresu oceny
rzeczonej Dekady;
126. Zachęca wszystkie Państwa by we współpracy z Narodami Zjednoczonymi,
Organizacją Edukacyjną, Naukową i Kulturalną Narodów Zjednoczonych i innymi
właściwymi organizacjami międzynarodowymi inicjowały i rozwijały programy kulturalne i
nauczania mające na celu przeciwdziałanie rasizmowi, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i
związanej z nimi nietolerancji celem zapewnienia szacunku dla godności i wartości wszelkich
istot ludzkich i zwiększania wzajemnego zrozumienia między kulturami i cywilizacjami.
Również nalega by Państwa popierały i wdrażały kampanie informowania społeczeństwa i
określone programy szkoleń w dziedzinie praw człowieka, formułowane, gdzie to właściwe,
w językach lokalnych, celem zwalczania rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i
związanej z nimi nietolerancji oraz krzewienia szacunku dla wartości takich jak
różnorodność, pluralizm, tolerancja, wzajemny szacunek, wrażliwość kulturalna, integracja i
otwartość. Tego rodzaju programy i kampanie powinny być adresowane do wszystkich grup
społecznych, zwłaszcza do dzieci i młodzieży;
45
127. Nalega by Państwa zwiększyły starania w dziedzinie szkolnictwa, zwłaszcza
nauczania o prawach człowieka, aby tą drogą przyczyniać się do rozumienia i świadomości
przyczyn konsekwencji oraz całego zła rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i
związanej z nimi nietolerancji; również nalega by Państwa, w konsultacji z władzami
szkolnymi i sektorem prywatnym opracowywały materiały szkolne, w tym podręczniki i
słowniki, z myślą o zwalczaniu tych zjawisk; w tym kontekście wzywa Państwa by, tam gdzie
to właściwe, nadawały znaczenie przeglądom i korektom podręczników i programów
nauczania celem eliminacji wszelkich elementów, które mogłyby przyczynić się do
promowania rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, lub
też do umacniania negatywnych stereotypów i by włączały do nich treści te stereotypy
obalające;
128. Nalega by Państwa, jeśli to właściwe we współpracy z odpowiednimi
organizacjami, w tym organizacjami młodzieżowymi, popierały i wdrażały publiczne
programy szkolenia formalnego i nieformalnego tworzone z myślą o krzewieniu szacunku dla
różnorodności kulturowej;
Nauczanie dzieci i młodzieży o prawach człowieka
129. Nalega by Państwa wprowadzały i jeśli to potrzebne umacniały komponenty
antydyskryminacyjne i antyrasistowskie do szkolnych programów nauczania o prawach
człowieka, by opracowywały i ulepszały odpowiednie materiały szkolne, łącznie z
podręcznikami do historii i innych przedmiotów i by dopilnowały, by wszyscy nauczyciele
byli odpowiednio przeszkoleni i zmotywowani do kształtowania postaw i wzorców zachowań
opartych na zasadach niedyskryminacji, wzajemnego szacunku i tolerancji;
130. Wzywa Państwa do podejmowania i ułatwiania działań mających na celu
kształcenie młodych ludzi w przedmiocie praw człowieka i obywatelstwa demokratycznego
oraz wpajania im zalet solidarności i szacunku dla różnorodności, w tym szacunku dla
różnych grup ludzi. Należy podejmować i rozwijać specjalne starania by informować
młodych ludzi i uwrażliwiać ich na sprawy szacunku dla wartości demokratycznych i praw
człowieka z myślą o prowadzeniu walki z ideologiami opartymi o zwodniczą teorię wyższości
rasowej;
131. Nalega by Państwa zachęcały wszystkie szkoły do rozważenia opracowania
ćwiczeń, również wybiegających poza programy nauczania, które przyczyniłyby się do
podnoszenia świadomości przeciwnej rasizmowi, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i
związanej z nimi nietolerancji, między innymi upamiętnianiem Międzynarodowego Dnia
Eliminacji Dyskryminacji Rasowej (21 marca);
132. Zaleca Państwom by wprowadzały i umacniały nauczanie o prawach człowieka
celem zwalczania uprzedzeń prowadzących do dyskryminacji rasowej oraz promowały
porozumienie, tolerancję i przyjaźń między różnymi grupami rasowymi lub etnicznymi w
szkołach i uczelniach, jak też popierały publiczne programy szkolenia formalnego i
nieformalnego tworzone w celu krzewienia szacunku dla różnorodności kulturowej ofiar i ich
poczucia własnej wartości;
46
Szkolenia w zakresie praw człowieka dla urzędników publicznych i przedstawicieli wolnych
zawodów
133. Nalega by Państwa rozwijały i umacniały antyrasistowskie i wyczulone kryterium
płci szkolenia w zakresie praw człowieka dla urzędników publicznych, w tym personelu
wymiaru sprawiedliwości, szczególnie działających w obszarach egzekwowania prawa, służb
korekcyjnych i bezpieczeństwa oraz dla personelu służby zdrowia, szkolnictwa i władz
imigracyjnych;
134. Nalega by Państwa zwracały wyraźną uwagę na negatywny wpływ rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji na wymiar
sprawiedliwości i uczciwy przebieg procesów sądowych oraz by, miedzy innymi, prowadziły
ogólnokrajowe kampanie służące podnoszeniu wśród organów Państwa i urzędników
publicznych świadomości obowiązków, jakie na nich nakładają Międzynarodowa Konwencja
o Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej i inne właściwe instrumenty;
135. Zgłasza wniosek by Państwa, działając, tam gdzie to właściwe, we współpracy z
organizacjami międzynarodowymi, instytutami krajowymi, organizacjami pozarządowymi i
sektorem prywatnym organizowały i ułatwiały szkolenia, w tym kursy i seminaria, dla
prokuratorów, przedstawicieli sądownictwa i innych urzędników publicznych, dotyczące
międzynarodowych norm zakazujących dyskryminacji rasowej i możliwości ich stosowania w
prawie krajowym oraz ich własnych zobowiązań wynikłych z międzynarodowych praw
człowieka;
136. Wzywa Państwa żeby dopilnowały, by nauczanie i szkolenia, zwłaszcza szkolenie
nauczycieli, promowały szacunek dla praw człowieka i walkę z rasizmem, dyskryminacją
rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją i żeby instytucje nauczania wdrażały
zatwierdzone przez odpowiednie władze programy i politykę dotyczące równych szans,
antyrasizmu, równouprawnienia mężczyzn i kobiet oraz różnorodności kulturowej, religijnej i
innej, przy zaangażowaniu nauczycieli, rodziców i uczniów oraz by podejmowały działania
już w następstwie ich implementacji. Również nalega by wszyscy pracownicy szkolnictwa, w
tym nauczyciele wszystkich szczebli nauczania, społeczności religijne, media posługujące się
drukiem i elektroniczne odgrywały skuteczną rolę w nauczaniu dotyczącym praw człowieka,
również jako formą zwalczania rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji;
137. Zachęca Państwa by rozważyły podjęcie działań celem zwiększenia rekrutacji do
zawodu nauczycielskiego, zatrzymywania w tym zawodzie i promocji kobiet i mężczyzn
należących do grup obecnie słabo reprezentowanych w szkolnictwie w następstwie działania
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji i aby
zagwarantowały im efektywną równość dostępu do tego zawodu. Należy poczynić szczególne
starania by werbować kobiety i mężczyzn mających zdolność skutecznej interakcji ze
wszystkimi grupami;
138. Nalega by Państwa umacniały szkolenia i ćwiczenia dotyczące praw człowieka
i podnoszenia świadomości tych zagadnień dla urzędników imigracyjnych, funkcjonariuszy
straży granicznej i personelu aresztów i więzień, urzędników władz lokalnych i innych
zaangażowanych w egzekwowanie prawa oraz nauczycieli, przy zwracaniu szczególnej uwagi
na prawa człowieka należne migrantom, uchodźcom i azylantom, w celu zapobieżenia aktom
47
dyskryminacji rasowej i ksenofobii oraz uniknięcia sytuacji, w której uprzedzenia
prowadziłyby do podejmowania decyzji będących wynikiem rasizmu, dyskryminacji rasowej,
139. Nalega by świadczyły i umacniały szkolenia dla funkcjonariuszy policji, urzędów
imigracyjnych i innych właściwych organów dotyczące prewencji handlu ludźmi. Szkolenia
powinny koncentrować się na metodach stosowanych w prewencji tego rodzaju handlu,
ściganiu handlarzy i ochronie praw ofiar, również ochronie ofiar przed handlarzami.
W szkoleniach należy również brać pod uwagę potrzebę rozpatrywania praw człowieka, przy
zachowaniu wrażliwości na zagadnienia dotyczące dzieci i równouprawnienia płci. Powinny
one prowadzić również do współpracy z organizacjami pozarządowymi, jak też innymi
właściwymi organizacjami oraz elementami społeczeństwa obywatelskiego;
4. Informacja, łączność i media, również nowe technologie
140. Wita pozytywny wkład poczyniony przez nowe technologie informatyczne
i łączności, w tym internet, w dzieło walki z rasizmem za pośrednictwem szybkich
i dalekosiężnych środków łączności;
141. Kieruje uwagę na potencjał umożliwiający zwiększenie zastosowania nowej
informatyki i technologii łączności, w tym internetu, przy tworzeniu sieci, szkolnych
i pozaszkolnych, służących nauczaniu i podnoszeniu świadomości ludzkiej w celu zwalczania
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji; kieruje też
uwagę na możliwości, jakie daje internet, promowania powszechnego szacunku dla praw
człowieka oraz dla zalet różnorodności kulturowej;
142. Podkreśla wagę uznania zalet różnorodności kulturowej i wdrażania konkretnych
środków umożliwiających społecznościom zmarginalizowanym włączenie się do mediów
głównych i alternatywnych za pomocą, między innymi, programów odzwierciedlających ich
kulturę i języki;
143. Wyraża zaniepokojenie postępem materialnym, jakie poczyniły rasizm,
dyskryminacja rasowa, ksenofobia i związana z nimi nietolerancja, obejmującym współczesne
formy i środki wyrazu, takie jak nowa informatyka i technologie łączności, w tym Internet,
przy propagowaniu idei wyższości rasowej;
144. Państwom zaleca a sektor prywatny zachęca by przy pomocy mediów, w tym
mediów drukowanych i elektronicznych, łącznie z Internetem i reklamą – pamiętając o ich
niezależności – za pośrednictwem ich odpowiednich stowarzyszeń i organizacji szczebla
krajowego, regionalnego i międzynarodowego opracowały kodeks postępowania etycznego
do dobrowolnego stosowania oraz środki samoregulujące i linie polityczne i praktyczne
zmierzające ku:
(a) zwalczaniu rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji;
(b) promocji uczciwej, wyważonej i równoprawnej reprezentacji różnorodności swych
społeczeństw przy zapewnieniu pełnego odzwierciedlenia tej różnorodności wśród ich
personelu;
48
(c) zwalczaniu proliferacji idei wyższości rasowej oraz usprawiedliwiania nienawiści i
dyskryminacji rasowej w jakiejkolwiek postaci;
(d) promowaniu szacunku, tolerancji i zrozumienia między jednostkami, grupami ludzi,
narodami i cywilizacjami, na przykład za pomocą wspierania kampanii uświadamiających
społeczeństwo;
(e) unikania tworzenia jakichkolwiek stereotypów, zwłaszcza promocji fałszywych
wyobrażeń o migrantach, w tym robotników i uchodźców, celem zapobieżenia
rozprzestrzenianiu się nastrojów ksenofobicznych w społeczeństwie i pobudzania dążeń do
celu jakim jest zrównoważony wizerunek ludzi, wydarzeń i historii;
145. Nalega by Państwa, działając w zgodzie z właściwymi międzynarodowymi
prawami człowieka, wdrażały sankcje prawne dotyczące podżegania do nienawiści rasowej
przy pomocy nowej informatyki i technologii łączności, w tym Internetu; również nalega by
stosowały wszelkie właściwe instrumenty praw człowieka, których są stronami, zwłaszcza
Międzynarodową Konwencję o Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej,
odnośnie występującego w internecie rasizmu;
146. Nalega by Państwa zachęcały media by unikały tworzenia stereotypów opartych
o rasizm, dyskryminację rasową, ksenofobię i związaną z nimi nietolerancję;
147. Wzywa Państwa by – biorąc pod uwagę istniejące międzynarodowe standardy
wypowiedzi oraz zachowując wszelkie środki gwarantujące wolność przekonań i wypowiedzi
– rozważyły co następuje:
(a) zachęcanie dostarczycieli usług internetowych by tworzyli i propagowali określone
kodeksy postępowania do dobrowolnego stosowania oraz środki samoregulujące,
przeciwdziałające rozsiewaniu przekazów rasistowskich oraz tych, które wywołują
dyskryminację rasową, ksenofobię i wszelkie formy nietolerancji i dyskryminacji; w tym celu
zachęca się dostarczycieli usług internetowych aby powoływali ciała rozjemcze szczebla
krajowego i międzynarodowego, z zaangażowaniem właściwych instytucji społeczeństwa
obywatelskiego;
(b) przyjęcie i stosowanie w możliwym zakresie właściwych przepisów służących
ściganiu osób odpowiedzialnych za podżeganie do nienawiści rasowej lub przemocy za
pomocą nowej informatyki i technologii łączności, w tym internetu;
(c) stawienie czoła problemowi rozsiewania treści rasistowskich za pomocą nowej
informatyki i technologii łączności, w tym internetu, między innymi za pomocą szkolenia
przedstawicieli sił prawa i porządku;
(d) potępienie i czynne przeciwdziałanie transmisjom treści rasistowskich
i ksenofobicznych za pomocą wszelkich mediów telekomunikacyjnych, takich jak Internet;
(e) możliwość uruchamiania szybkich i skoordynowanych reakcji międzynarodowych
na szybko ewoluujące zjawisko rozsiewania pełnych nienawiści przemówień i treści
rasistowskich za pomocą nowej informatyki i technologii łączności, w tym Internetu
i umacniania międzynarodowej współpracy w tym kontekście;
(f) tworzenie zachęt do korzystania przez wszystkich ludzi z dostępu do Internetu jako
międzynarodowego forum równości, przy świadomości istniejących rozbieżności
w możliwościach korzystania z niego;
(g) zbadanie sposobów, dzięki którym można zwiększyć pozytywny wkład nowej
informatyki i technologii łączności, takiej jak Internet, odwzorowując dobre praktyki
stosowane w zwalczaniu rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji;
49
(h) zachęcanie do odzwierciedlania różnorodności społeczeństw wśród personelu
organizacji medialnych oraz nowej informatyki i technologii łączności, jak na przykład
Internetu, drogą promowania właściwej reprezentacji różnych grup społecznych na wszelkich
szczeblach ich struktur organizacyjnych;
B. Poziom międzynarodowy
148. Zachęca wszystkich aktorów międzynarodowej sceny politycznej by budowali
międzynarodowy porządek w oparciu o powszechne uczestnictwo, sprawiedliwość i
równouprawnienie, godność ludzką, wzajemne zrozumienie i promocję różnorodności
kulturowej i powszechnych praw człowieka oraz szacunek dla nich, przy odrzuceniu
wszelkich doktryn wykluczenia, budowanych na rasizmie, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
149. Wyraża przekonanie, że wszelkie konflikty i spory należy rozwiązywać metodami
pokojowymi i za pomocą dialogu politycznego. Konferencja wzywa wszelkie strony
konfliktów do powściągliwości i okazania szacunku prawom człowieka i międzynarodowemu
prawu humanitarnemu;
150. Wzywa Państwa by przeciwstawiając się wszelkim formom rasizmu uznały
potrzebę dawania odporu antysemityzmowi, antyarabizmowi, i islamofobii na świecie oraz
nalega by wszystkie Państwa podjęły skuteczne kroki celem zapobieżenia pojawianiu się
ruchów, budowanych w oparciu o rasizm i idee dyskryminacji rzeczonych społeczności;
151. Odnośnie sytuacji na Bliskim Wschodzie, wzywa do zakończenia przemocy i
szybkiego wznowienia negocjacji, przywrócenia szacunku dla międzynarodowych praw
człowieka i prawa humanitarnego, szacunku dla zasady samostanowienia oraz położenia
kresu wszelkim cierpieniom, by tym samym umożliwić Izraelowi i Palestyńczykom
wznowienie procesu pokojowego, dającego szansę rozwoju w dobrobycie, poczuciu
bezpieczeństwa i wolności;
152. Zachęca Państwa, organizacje regionalne i międzynarodowe – w tym instytucje
finansowe – oraz społeczeństwo obywatelskie by, działając w ramach istniejących
mechanizmów zajęły się aspektami globalizacji mogącymi prowadzić do rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji. Również zachęca do
tworzenia i rozwijania tych mechanizmów tam, gdzie ich nie ma;
153. Zaleca Departamentowi Operacji Pokojowych Sekretariatu i innym odnośnym
agendom i programom Narodów Zjednoczonych by wzmocniły koordynację swych działań z
myślą o rozpoznawaniu wzorów poważnych naruszeń praw człowieka i prawa
humanitarnego, co dałoby możność dokonywania ocen ryzyka dalszego ich pogorszenia,
prowadzącego do ludobójstwa, zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości;
154. Zachęca Światową Organizację Zdrowia i inne odnośne organizacje
międzynarodowe by promowały i rozwijały działania służące rozpoznawaniu wpływów
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji jako poważnych
społecznych determinant stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, w tym pandemicznych
chorób HIV/AIDS oraz dostępu do służby zdrowia; również by przygotowywały określone
50
projekty, w tym badawcze, celem zapewnienia ofiarom sprawiedliwie funkcjonujących
systemów zdrowotnych;
155. Zachęca Międzynarodową Organizację Zdrowia do realizacji działań i programów
służących zwalczaniu rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji w świecie pracy oraz wspierały działania Państw, organizacji pracodawców i
związków zawodowych w tej dziedzinie;
156. Nalega by Organizacja Edukacyjna, Naukowa i Kulturalna Narodów
Zjednoczonych wspierała Państwa w dziele przygotowywania materiałów pomocniczych dla
nauczycieli oraz narzędzi promocji nauczania, szkoleń i działań wychowawczych
dotyczących praw człowieka i walki z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i
związaną z nimi nietolerancją;
IV. Stosowanie skutecznych środków zaradczych, naprawczych i innych o zasięgu
krajowym, regionalnym i międzynarodowym
157. Uznaje wysiłki krajów rozwijających się, zwłaszcza zaangażowanie i determinację
przywódców afrykańskich w sposób poważny stawiających czoła wyzwaniom ubóstwa,
niedorozwoju, marginalizacji, wykluczenia społecznego, różnic gospodarczych, braku
stabilizacji i bezpieczeństwa, za pośrednictwem inicjatyw takich jak Nowa Inicjatywa
Afrykańska i inne mechanizmy innowacji, jak Światowy Fundusz Solidarności w
Wykorzenianiu Ubóstwa oraz wzywa kraje rozwinięte, Organizację Narodów Zjednoczonych
i jej wyspecjalizowane agendy, jak też międzynarodowe instytucje finansowe, by za pomocą
własnych programów operacyjnych dostarczyły dodatkowych, gdzie to właściwe, środków
celem wsparcia rzeczonych inicjatyw;
158. Uznaje, że owe historyczne przypadki niesprawiedliwości niezaprzeczalnie
przyczyniły się do zaistnienia ubóstwa, niedorozwoju, marginalizacji, wykluczenia
społecznego, różnic gospodarczych, braku stabilizacji i bezpieczeństwa, które oddziałują na
wiele osób w różnych częściach świata, a w szczególności w krajach rozwijających się.
Konferencja uznaje potrzebę opracowywania programów rozwoju społecznego
i gospodarczego owych społeczeństw i Diaspory, w ramach nowego partnerstwa opartego o
ducha solidarności i wzajemnego szacunku, w następujących obszarach:
Łagodzenie długów;
Wykorzenianie ubóstwa;
Budowa lub umacnianie instytucji demokratycznych;
Promocja bezpośrednich inwestycji zagranicznych;
Dostęp do rynku;
Wzmożenie wysiłków na rzecz osiągnięcia uzgodnionych na arenie
międzynarodowej celów dla oficjalnych transferów do krajów rozwijających
się środków wspierania rozwoju;
Nowa informatyka i technologie łączności służące zasypywaniu przepaści
w dziedzinie technologii cyfrowej;
Rolnictwo i bezpieczeństwo żywnościowe;
Transfer technologii;
Rządy przejrzyste i odpowiedzialne;
51
-
Inwestycje w infrastrukturę służby zdrowia zajmującej się HIV/AIDS, gruźlicą
i malarią, również za pośrednictwem Światowego Funduszu AIDS i Zdrowia;
Rozwój infrastruktury;
Rozwój zasobów ludzkich, łącznie z tworzeniem potencjału;
Szkolnictwo, szkolenia i rozwój kultury
;
Wzajemna pomoc prawna przy repatriacji nielegalnie zdobytych i nielegalnie
przetransferowanych (przechowywanych) funduszy, zgodnie z instrumentami
krajowymi i międzynarodowymi;
Nielegalny handel bronią strzelecką i lekką;
Restytucja dzieł sztuki, artefaktów historycznych i dokumentów do krajów
pochodzenia, zgodnie z umowami dwustronnymi lub instrumentami
międzynarodowymi;
Handel ludźmi, zwłaszcza kobietami i dziećmi;
Ułatwianie pożądanego powrotu i ponownego osiedlania potomków
zniewolonych Afrykanów;
159. Nalega by międzynarodowe instytucje finansowe i rozwoju oraz programy
operacyjne i wyspecjalizowane agendy Narodów Zjednoczonych nadawały wyższy priorytet
oraz przydzielały odpowiednio wyższe fundusze programom podejmującym wyzwania
rozwojowe stojące przed krajami i społeczeństwami, których to dotyczy, a zwłaszcza krajami
na kontynencie afrykańskim i Diaspory;
Pomoc prawna
160. Nalega by Państwa w trybie pilnym podjęły wszelkie niezbędne starania w związku
z nie cierpiącym zwłoki wymogiem oddania sprawiedliwości ofiarom rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji oraz by zapewniły rzeczonym ofiarom
pełen dostęp do informacji, poparcia, skutecznej ochrony i krajowych, administracyjnych i
sądowniczych środków naprawczych, łącznie z prawem dochodzenia sprawiedliwych i
zadowalających odszkodowań lub zadośćuczynienia za poniesione szkody, jak też pomocy
prawnej, gdy zaistnieje jej potrzeba;
161. Nalega by Państwa ułatwiały ofiarom dyskryminacji rasowej, również ofiarom
tortur i złego traktowania, dostęp do stosownych procedur prawnych i bezpłatnej pomocy
prawnej zgodnie z ich wyraźnymi potrzebami i stopniem wrażliwości, łącznie z możliwością
reprezentowania ich w sądzie;
162. Nalega by Państwa zapewniły osobom składającym zażalenia oraz świadkom
aktów rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji ochronę
przed represjami; by rozważyły, gdzie to właściwe, udzielanie pomocy prawnej, łącznie z
udostępnianiem niezbędnych środków finansowych osobom starającym się o uzyskanie
remediów prawnych i – gdzie to możliwe – tworzyły organizacjom pozarządowym
możliwości udzielania pomocy proceduralnej osobom skarżącym przypadki rasizmu - za
zgodą zainteresowanych;
52
Krajowe ustawodawstwo i programy
163. Konferencja zaleca wszystkim Państwom by dla celów skutecznej walki z rasizmem,
dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją w życiu politycznym,
gospodarczym, społecznym i kulturalnym sprawiły by ich prawodawstwa krajowe w sposób
wyraźny i konkretny zakazały dyskryminacji rasowej, dostarczając skutecznych
zadośćuczynień prawnych i innych, również drogą powoływania niezależnych,
wyspecjalizowanych ciał krajowych;
164. Nalega by Państwa, mając na uwadze proceduralne środki zaradcze istniejące
w ramach swego prawa krajowego, rozważyły co następuje:
(a) Należy umożliwić szeroki, nie dyskryminujący nikogo i równy dla wszystkich
dostęp do tego typu środków;
(b) Istniejące proceduralne środki zaradcze należy uwidocznić w kontekście
odpowiednich działań, a ofiarom dyskryminacji rasowej należy pomóc w korzystaniu z nich
zgodnie z zaistniałym przypadkiem;
(c) Należy jak najszybciej wdrażać śledztwa w następstwie skarg na dyskryminację
rasową, zakończone orzeczeniami sądu;
(d) Składającym zażalenia osobom będącym ofiarami dyskryminacji rasowej powinno
się udzielać pomocy prawnej, w miarę możliwości bezpłatnie; gdzie to konieczne, osoby te
powinny w czasie postępowania związanego z tego rodzaju zażaleniami, lub ze wszelkimi
wynikłymi z nich, lub związanymi z nimi sprawami cywilnymi lub karnymi, korzystać
z pomocy kompetentnych tłumaczy;
(e) Byłoby rzeczą wskazaną powołanie kompetentnych ciał krajowych, które by badały
rzekome przypadki dyskryminacji rasowej a osoby składające na nie zażalenia otaczały
ochroną przed zastraszeniem i nękaniem; trzeba podjąć kroki mające na celu wprowadzenie w
życie ustaw zakazujących praktyk dyskryminacyjnych na gruncie rasowym, koloru skóry,
pochodzenia narodowego lub etnicznego oraz należy stosować wobec winowajców
odpowiednie kary i środki naprawcze, łącznie z rekompensatami dla ich ofiar;
(f) Powinno się ułatwiać ofiarom dyskryminacji dostęp do środków naprawczych i w związku
z tym należy poważnie rozważyć rozwiązanie innowacyjne polegające na nadaniu
instytucjom krajowym i innym, jak też właściwym organizacjom pozarządowym, zdolności
udzielania rzeczonym ofiarom pomocy; należy opracować programy umożliwiające grupom
najbardziej
narażonym
na
dyskryminację
dostęp
do
systemu
prawnego;
(g) Należy zbadać możliwości stworzenia, nowych, innowacyjnych metod i procedur
rozwiązywania konfliktów oraz mediacji między ich stronami, jak też łagodzenia rzeczonych
konfliktów lub sporów wynikłych z rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z
nimi nietolerancji;
(h) Polityka i programy służące wzmocnieniu ofiar dyskryminacji są ze wszech miar
pożądane i należy poważnie rozważyć ich opracowanie;
(i) Państwa, które złożyły stosowną deklarację zgodnie z artykułem 14 Międzynarodowej
Konwencji o Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej powinny bardziej starać się
informować społeczeństwo o istniejącym, zgodnie z artykułem 14, mechanizmie zażaleń;
53
Środki naprawcze, reparacje, rekompensaty
165. Nalega by Państwa wzmocniły ochronę przed rasizmem, dyskryminacją rasową,
ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją zapewniając wszystkim ludziom dostęp do
skutecznych i właściwych środków naprawczych oraz możliwość korzystania z prawa
dochodzenia w krajowych sądach i innych krajowych instytucjach sprawiedliwych i
zadowalających odszkodowań i satysfakcji za wszelkie szkody będące wynikiem tego rodzaju
dyskryminacji. Podkreśla również znaczenie dostępu do prawa i sądów osób żalących się na
rasizm i dyskryminację rasową, kierując uwagę na potrzebę szerokiego upowszechniania
łatwo dostępnych, szybkich i nieskomplikowanych sądowych i innych środków naprawczych;
166. Nalega by Państwa podjęły zgodne z prawem krajowym kroki celem zapewnienia
ofiarom prawa dochodzenia sprawiedliwego i zadowalającego odszkodowania i satysfakcji
za akty rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji oraz by
opracowały skuteczne środki zapobiegające powtórzeniu się takich aktów;
V. Strategie służące osiągnięciu efektywnej równości, międzynarodowej współpracy
i zwiększenia roli Narodów Zjednoczonych i innych mechanizmów międzynarodowych
w zwalczaniu rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji oraz ich następstw
167. Nalega by Państwa pilnie realizowały wszelkie zobowiązania podjęte przez siebie
w ramach deklaracji i planów działania przyjętych przez konferencje regionalne, w których
uczestniczyły oraz by sformułowały nową politykę i plany działania służące zwalczaniu
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji zgodnie z
wytyczonymi w nich celami i w myśl innych właściwych instrumentów i decyzji; występuje
również z wnioskiem by tam, gdzie już istnieją krajowa polityka i plany zwalczania rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, Państwa włączały do nich
zobowiązania wynikłe z konferencji regionalnych, w których brały udział;
168. Nalega by Państwa, które jeszcze tego nie uczyniły, rozważyły możliwość
przystąpienia do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r. oraz Dodatkowych Protokołów
z 1977 r., jak też do innych traktatów międzynarodowego prawa humanitarnego
i wprowadziły w życie – nadając temu najwyższy priorytet - odpowiednie ustawy
i podejmując konieczne kroki by w pełni zrealizować swe zobowiązania zgodnie
z międzynarodowym prawem humanitarnym, zwłaszcza dotyczące przepisów zakazujących
dyskryminacji;
169. Nalega by Państwa opracowywały programy współpracy promujące równe szanse
z myślą o korzyści ofiar rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji oraz zachęca je by wystąpiły z wnioskiem utworzenia mających te same cele
programów współpracy multilateralnej;
170. Zachęca Państwa by włączyły temat zwalczania rasizmu, dyskryminacji rasowej,
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji do programów działania regionalnych agend
integracji i innych regionalnych forów dialogu transgranicznego;
54
171. Nalega by Państwa dostrzegły wyzwania, wobec których stoją ludzie o odmiennej
społecznej konstrukcji ras, do których należą, odmiennego koloru skóry, pochodzenia
narodowego i etnicznego, religii i języków - dążący do wspólnego życia i harmonijnego
rozwijania społeczeństw wielorasowych i wielokulturowych; również nalega by Państwa
uznały, że pozytywne przykłady relatywnie dobrze prosperujących społeczeństw
wielorasowych i wielokulturowych, jak na przykład społeczeństwa regionu karaibskiego
należy zbadać i przeanalizować; że należy systematycznie rozpatrywać i rozwijać technikę,
mechanizmy, politykę i programy godzenia stron konfliktów biorących się z czynników
takich jak rasa, kolor skóry, pochodzenie, język, religia, lub też pochodzenie narodowe lub
etniczne w celu rozwijania harmonijnie funkcjonujących społeczeństw wielorasowych i
wielokulturowych, wobec czego zwraca się do Organizacji Narodów Zjednoczonych i jej
odpowiednich wyspecjalizowanych agend by rozważyły możliwość powołania
międzynarodowego ośrodka studiów wielorasowych i wielokulturowych i opracowywania
polityki aby podjęły się tej jakże ważnej pracy z myślą o korzyściach społeczności
międzynarodowej;
172. Nalega by Państwa chroniły narodową, etniczną, kulturową, religijną i językową
tożsamość mniejszości żyjących na ich terytoriach i by opracowywały stosowne środki
legislacyjne i inne aby pobudzać tworzenie warunków służących promocji tej tożsamości z
myślą o ochronie rzeczonych mniejszości przed wszelkimi formami rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji. W tym kontekście należy brać w pełni
pod uwagę formy dyskryminacji wielorakiej;
173. Również nalega by Państwa zapewniały równą ochronę i promocję tożsamości
społeczności historycznie upośledzonych tam, gdzie jedyne w swoim rodzaju okoliczności
czynią to właściwym;
174. Nalega by Państwa - sięgając między innymi do współpracy dwustronnej lub
wielostronnej - podjęły, lub wzmocniły działania by móc stawić czoła tak podstawowym
zjawiskom jak ubóstwo, bezrobocie i brak równych szans - po części zapewne wynikłym z
praktyk dyskryminacyjnych - dzięki którym ludzie, a zwłaszcza kobiety i dzieci, są narażone
na handel ludźmi, co wywołuje rasizm, dyskryminację rasową, ksenofobię i związaną z nimi
nietolerancję;
175. Zachęca Państwa by we współpracy z organizacjami pozarządowymi podjęły
kampanie wyjaśniające szanse, ograniczenia i prawa ludzi w warunkach migracji celem
umożliwienia wszystkim, zwłaszcza kobietom, podejmowania świadomych decyzji i
uchronienia ich od stania się ofiarami handlu ludźmi;
176. Nalega by Państwa przyjmowały i wdrażały politykę rozwoju społecznego opartą o
wiarygodne dane statystyczne a skoncentrowaną na realizacji, do roku 2015, zobowiązań
zaspokojenia podstawowych potrzeb wszystkich ludzi przedstawionych w punkcie 36
Programu Działania Światowego Szczytu Rozwoju Społecznego, który odbył się w
Kopenhadze w 1995 r., stawiając sobie za cel poważne zmniejszenie istniejących różnic w
warunkach życiowych ofiar rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji, zwłaszcza w odniesieniu do stopy analfabetyzmu, powszechnego szkolnictwa
podstawowego, śmiertelności niemowląt, śmiertelności dzieci do lat pięciu, jak też zdrowia,
prokreacyjnej opieki zdrowotnej dla wszystkich i dostępu do bezpiecznej wody pitnej.
Również brana pod uwagę w związku z przyjęciem i wdrażaniem tej polityki będzie promocja
równouprawnienia mężczyzn i kobiet;
55
Międzynarodowe ramy prawne
177. Nalega by Państwa kontynuowały współpracę z Komitetem do Spraw Eliminacji
Dyskryminacji Rasowej i innymi ciałami monitorującymi przestrzeganie praw człowieka w
celu promocji, drogą konstruktywnego i przejrzystego dialogu, skutecznej implementacji
odnośnych instrumentów oraz właściwego rozważenia zaleceń rzeczonych ciał odnośnie
zażaleń dotyczących rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji;
178. Wnosi o odpowiednie środki dla Komitetu do Spraw Eliminacji Dyskryminacji
Rasowej aby stworzyć mu możliwości pełnienia swego mandatu; podkreśla wagę
zaopatrzenia w odpowiednie środki wszystkich ciał traktatowych Narodów Zjednoczonych
zajmujących się prawami człowieka;
Ogólne instrumenty międzynarodowe
179. Popiera starania społeczności międzynarodowej, a w szczególności kroki podjęte
pod auspicjami Organizacji Edukacyjnej, Naukowej i Kulturalnej Narodów Zjednoczonych w
celu promowania szacunku dla różnorodności kulturowej i zachowania tejże w obrębie
społeczności i narodów oraz między nimi, z myślą o tworzeniu harmonijnego i
wielokulturowego świata również, być może, o opracowaniu międzynarodowego instrumentu
w sposób zgodny z międzynarodowymi instrumentami praw człowieka;
180. Zachęca Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych do rozważenia
możliwości opracowania integralnej i kompleksowej międzynarodowej konwencji ochrony i
promocji praw i godności ludzi niepełnosprawnych, w tym, w szczególności, postanowień
podejmujących kwestie oddziałujących na nich dyskryminacyjnych praktyk i form
traktowania;
Współpraca regionalna i międzynarodowa
181. Zaprasza Unię Międzyparlamentarną do wniesienia wkładu w czynności związane
z Międzynarodowym Rokiem Mobilizacji Przeciw Rasizmowi, Dyskryminacji Rasowej,
Ksenofobii i Związanej z nimi Nietolerancji drogą kierowanych do parlamentów krajowych
zachęt by dokonały przeglądu postępów w osiąganiu celów wytyczonych przez Konferencję;
182. Zachęca Państwa do uczestnictwa w regionalnych dialogach dotyczących
problemów migracji i zaprasza je do rozważenia możliwości negocjowania umów
dwustronnych i regionalnych dotyczących pracowników-migrantów oraz projektowania i
wdrażania wespół z Państwami innych regionów programów służących ochronie praw
migrantów;
183. Nalega by Państwa, działając w porozumieniu ze społeczeństwem obywatelskim
wspierały, lub jeśli to właściwe inicjowały regionalne, kompleksowe dialogi dotyczące
przyczyn i konsekwencji migracji koncentrując się nie tylko na egzekwowaniu prawa i
kontroli granic, lecz również na promocji ochronie ludzkich praw migrantów i na relacjach
między migracją a rozwojem;
184. Zachęca organizacje międzynarodowe mające mandat do zajmowania się
konkretnie zagadnieniami migracji by wymieniały się informacjami i wzajemnie uzgadniały
56
swe działania dotyczące rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi a
wymierzonej w migrantów – również w pracowników-migrantów - nietolerancji, korzystając
ze wsparcia ze strony Biura Wysokiego Komisarza Praw Człowieka Narodów
Zjednoczonych;
185. Wyraża poważne zaniepokojenie głębią cierpień ludności cywilnej oraz
brzemieniem dźwiganym przez wiele krajów przyjmujących, zwłaszcza krajów rozwijających
się i krajów znajdujących się na etapie przejściowym i zwraca się z wnioskiem do odnośnych
instytucji międzynarodowych by w trybie pilnym zapewniły utrzymanie właściwej pomocy
finansowej i humanitarnej dla krajów przyjmujących aby umożliwić im niesienie pomocy
ofiarom, jak też rzetelne stawienie czoła trudnościom, z którymi borykają się ludzie
wypędzeni z własnych domostw; wzywa do zabezpieczenia uchodźcom prawa do
swobodnego korzystania z prawa do dobrowolnego powrotu, w bezpiecznych i godnych
warunkach, do krajów pochodzenia;
186. Zachęca Państwa by zawierały umowy dwustronne, subregionalne, regionalne i
międzynarodowe podejmujące problemy handlu kobietami i dziećmi, w szczególności
dziewczętami oraz przemytu migrantów;
187. Wzywa Państwa by, stosownie do potrzeb promowały wymianę regionalną i
międzynarodową wśród niezależnych instytucji krajowych i – według właściwości – innych
ciał niezależnych z myślą o zwiększeniu współpracy w walce z rasizmem, dyskryminacją
rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją;
188. Nalega by Państwa wspierały działalność ciał regionalnych lub ośrodków
zajmujących się zwalczaniem rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji tam, gdzie one istnieją w ich regionie i zaleca powołanie tego rodzaju ciał lub
ośrodków we wszystkich regionach, w których jeszcze nie powstały. Rzeczone ciała lub
ośrodki mogłyby zająć się, między innymi, następującymi czynnościami: oceną sytuacji
dotyczącej rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji i
podjęciem, w ślad za nią, czynności oraz oceną sytuacji poszczególnych osób lub grup ludzi
bądź to będących ofiarami powyższych zjawisk, bądź wystawionymi na ich działania;
identyfikacją trendów, zagadnień i problemów; zbieraniem, propagowaniem i wymianą
informacji, między innymi mających związek z wynikami konferencji regionalnych i
Światowej Konferencji oraz budową sieci tym celom służących; uwypuklaniem przykładów
dobrej praktyki; organizacją kampanii uświadamiających; opracowywaniem propozycji,
rozwiązań i środków zaradczych, tam gdzie to możliwe i właściwe, dzięki wysiłkom
podejmowanym w uzgodnieniu z Organizacją Narodów Zjednoczonych, organizacjami
regionalnymi oraz Państwami i krajowymi instytucjami praw człowieka;
189. Nalega by organizacje międzynarodowe, działając zgodnie ze swymi mandatami,
czyniły wkład w zwalczanie rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji;
190. Zachęca instytucje finansowe i rozwoju oraz programy operacyjne
i wyspecjalizowane agendy Organizacji Narodów Zjednoczonych, by w ramach swych
budżetów i zgodnie z procedurami swych ciał zarządzających:
(a) działając w ramach swych budżetów i zgodnie ze swymi kompetencjami, nadawały
szczególny priorytet poprawie sytuacji ofiar rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
i związanej z nimi nietolerancji oraz przydzielały wystarczające do tego fundusze po to,
57
by zwalczać manifestacje rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi
nietolerancji oraz by włączyć je w opracowywanie i implementację projektów ich
dotyczących;
(b) integrowały zasady i standardy praw człowieka z własną polityką i programami;
(c) rozważyły możliwość włączania do składanych swym zarządom regularnych
sprawozdań informacji dotyczących własnego wkładu w dzieło promowania uczestnictwa
ofiar rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji w swych
programach i działalności, jak też informowania ich o staraniach podejmowanych w celu
ułatwiania takiego uczestnictwa; by zapewnić, że tego rodzaju polityka i działania praktyczne
przyczynią się do wykorzenienia rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej
z nimi nietolerancji;
(d) zbadały wpływ własnej polityki i działań praktycznych na ofiary rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji oraz by zapewniły,
że i rzeczona polityka i działania praktyczne przyczyniają się do wykorzenienia rasizmu,
191. (a) Wzywa Państwa do opracowania planów działania w konsultacji z krajowymi
instytucjami praw człowieka, innymi instytucjami prawem powołanymi do walki z rasizmem,
jak też ze społeczeństwem obywatelskim; by dostarczyły Wysokiemu Komisarzowi Praw
Człowieka Narodów Zjednoczonych plany działania i inne właściwe materiały dotyczące
kroków podejmowanych w celu realizacji postanowień obecnej Deklaracji i Programu
Działania;
(b) Zwraca się do Wysokiego Komisarza Praw Człowieka Narodów Zjednoczonych
z wnioskiem, by w trakcie działań podejmowanych w następstwie Konferencji współpracował
z pięcioma wybitnymi, niezależnymi ekspertami, wyznaczonymi przez Sekretarza
Generalnego, po jednym z każdego regionu, z pośród kandydatów zaproponowanych mu
przez Przewodniczącego Komisji Praw Człowieka po konsultacji z grupami regionalnymi,
celem prześledzenia implementacji postanowień Deklaracji i Programu Działania.
Sprawozdanie roczne dotyczące postępów wdrażania rzeczonych postanowień zostanie
przedstawione przez Wysokiego Komisarza Komisji Praw Człowieka oraz Zgromadzeniu
Ogólnemu, z uwzględnieniem informacji i poglądów przedłożonych przez Państwa, właściwe
ciała traktatowe zajmujące się prawami człowieka, specjalne procedury i inne mechanizmy
Komisji Praw Człowieka Narodów Zjednoczonych, organizacje międzynarodowe, regionalne
i pozarządowe oraz krajowe instytucje praw człowieka;
(c) Wita zamiar Wysokiego Komisarza Praw Człowieka Organizacji Narodów
Zjednoczonych powołania w ramach Biura Komisarza Praw Człowieka jednostki
antydyskryminacyjnej w celu zwalczania rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i
związanej z nimi nietolerancji oraz promocji równości i niedyskryminacji i zaprasza ją do
rozważenia włączenia do mandatu rzeczonej jednostki, między innymi, kompilacji informacji
dotyczących dyskryminacji rasowej i jej rozwoju oraz prawnej i administracyjnej pomocy i
porad dla ofiar dyskryminacji rasowej; również zbierania materiałów dodatkowych
pochodzących od Państw, organizacji międzynarodowych, regionalnych i pozarządowych
oraz krajowych instytucji praw człowieka zgodnie z mechanizmami uruchomionymi w
następstwie Konferencji;
(d) Zaleca Biuru Wysokiego Komisarza Praw Człowieka by we współdziałaniu z
Państwami, organizacjami międzynarodowymi, regionalnymi, pozarządowymi oraz
krajowymi instytucjami praw człowieka stworzyły bazę danych zawierającą informacje
o praktycznych środkach dotyczących problemów rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii
i związanej z nimi nietolerancji, w szczególności o instrumentach międzynarodowych
i regionalnych oraz o prawodawstwie krajowym, w tym prawodawstwie
58
antydyskryminacyjnym i środkach prawnych stosowanych przy zwalczaniu dyskryminacji
rasowej; o środkach zaradczych, z których ofiary dyskryminacji rasowej mogą korzystać za
pośrednictwem mechanizmów międzynarodowych oraz środkach krajowych; programach
szkoleniowych i prewencyjnych wdrożonych w różnych krajach i regionach; najlepszych
sposobach podejmowania zagadnień rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej
z nimi nietolerancji; możliwościach nawiązywania współpracy technicznej; studiach
wyższych i dokumentach specjalistycznych; oraz by zapewniły możliwie najszerszy dostęp do
owej bazy danych - za pośrednictwem swej strony internetowej jak i innych właściwych
środków - zarówno osobom na wysokich stanowiskach oraz całemu społeczeństwu;
192: Zachęca Organizację Narodów Zjednoczonych oraz Organizację Edukacyjną,
Naukową i Kulturalną Narodów Zjednoczonych by nadal organizowały spotkania na
wysokim szczeblu dotyczące Dialogu Cywilizacji i w tym celu mobilizowały środki i
promowały partnerstwa;
Biuro Wysokiego Komisarza Praw Człowieka
193. Zachęca Komisarza Praw Człowieka Narodów Zjednoczonych by nadal w coraz
szerszym zakresie wyznaczała i desygnowała ambasadorów dobrej woli we wszystkich
krajach świata, między innymi, w celu promocji szacunku dla praw człowieka i kultury
tolerancji oraz by zwiększała poziom świadomości dolegliwości rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji;
194. Wzywa Biuro Wysokiego Komisarza Praw Człowieka by nadal dążyło do
zwiększania świadomości prac prowadzonych przez Komitet do spraw Eliminacji
Dyskryminacji Rasowej i innych ciał traktatowych Organizacji narodów Zjednoczonych
zajmujących się prawami człowieka;
195. Zachęca Biuro Wysokiego Komisarza Praw Człowieka by w konsultacji z
Organizacją Edukacyjną, Naukową i Kulturalną Narodów Zjednoczonych oraz organizacjami
pozarządowymi działającymi w obszarze promocji i ochrony praw człowieka celem
zachęcania do gromadzenia, przechowywania i adaptacji materiałów technicznych,
naukowych, edukacyjnych i informacyjnych tworzonych przez wszystkie kultury świata w
walce z rasizmem;
196. Występuje z wnioskiem do Biura Wysokiego Komisarza Praw Człowieka by
zwracało szczególną uwagę na pogwałcenia praw człowieka w przypadku ofiar rasizmu,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, zwłaszcza migrantów i
migrantów-pracowników, z myślą o promocji współpracy międzynarodowej w obszarze
zwalczania ksenofobii i w tym celu opracowywało programy, które można by wdrażać w
wielu krajach na podstawie odpowiednich umów kooperacyjnych;
197. Zachęca Państwa do udzielania pomocy Biuru Wysokiego Komisarza Praw
Człowieka przy opracowywaniu i opłacaniu, na wniosek Państw, konkretnych projektów
współpracy technicznej służących zwalczaniu rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i
związanej z nimi nietolerancji;
59
198. (a) Zachęca Komisję Praw Człowieka by do mandatów specjalnych
sprawozdawców i grup roboczych Komisji, a w szczególności Specjalnego Sprawozdawcy
zajmującego się zagadnieniami współczesnych form rasizmu, dyskryminacji rasowej,
ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji włączyła zalecenia by w trakcie wykonywania
swych mandatów, a zwłaszcza przygotowywania sprawozdań dla Zgromadzenia Ogólnego i
Komisji Praw Człowieka brali pod uwagę właściwe postanowienia Deklaracji i Programu
Działania i również rozważali możliwość podejmowania innych stosownych kroków w
następstwie Konferencji;
(b) Wzywa Państwa by współpracowały z właściwymi procedurami specjalnymi
Komisji Praw Człowieka i innymi mechanizmami Narodów Zjednoczonych w sprawach
dotyczących rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji,
zwłaszcza ze specjalnymi sprawozdawcami, ekspertami niezależnymi i specjalnymi
przedstawicielami;
199. Zaleca Komisji Praw Człowieka by przygotowała komplementarne standardy
międzynarodowe służące umocnieniu i uaktualnieniu międzynarodowych instrumentów
zwalczania wszelkich aspektów rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z
nimi nietolerancji;
Dekady
200. Nalega by Państwa i społeczność międzynarodowa popierały prace Trzeciej
Dekady Walki z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową;
201. Zaleca Zgromadzeniu Ogólnemu by rozważyło możliwość ogłoszenia roku, lub
dekady Organizacji Narodów Zjednoczonych walki z handlem ludźmi, zwłaszcza kobietami,
młodzieżą i dziećmi w obronie ich godności i praw człowieka;
202. Nalega by Państwa, działające w ścisłej współpracy z Organizacją Edukacyjną,
Naukową i Kulturalną Narodów Zjednoczonych promowały implementację Deklaracji i
Programu Działania w sprawie Kultury Pokoju oraz cele Międzynarodowej Dekady Kultury
Pokoju i Braku Przemocy wobec Dzieci Świata, rozpoczętej w 2001 roku i zaprasza
Organizację Edukacyjną, Naukową i Kulturalną Narodów Zjednoczonych by poczyniła wkład
do tych działań;
Narody rdzenne
203. Zaleca by Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych dokonał
oceny wyników Międzynarodowej Dekady Rdzennych Narodów Świata (1995-2004) i zgłosił
zalecenia odnośnie sposobu oznaczenia końca Dekady, ze wskazaniem właściwego sposobu
kontynuacji podjętych działań;
204. Występuje do Państw z wnioskiem by zapewniły odpowiednie fundusze na
stworzenie wewnątrz systemu Narodów Zjednoczonych ram operacyjnych i trwałej podstawy
przyszłego rozwoju Stałego Forum Spraw Narodów Rdzennych;
205. Nalega by Państwa współpracowały z działaniami Specjalnego Sprawozdawcy
odnośnie sytuacji praw człowieka i podstawowych swobód narodów rdzennych i wnosi,
60
by Sekretarz Generalny oraz Wysoki Komisarz Praw Człowieka Narodów Zjednoczonych
zapewnił by Specjalnemu Sprawozdawcy dostarczono wszelkich środków ludzkich,
technicznych i finansowych, które umożliwiłyby mu wykonywanie obowiązków;
206. Wzywa Państwa by zgodnie z rezolucją Komisji 1995/32 z 3 marca 1995 r. jak
najszybciej zakończyły negocjacje i zatwierdziły tekst projektu deklaracji praw narodów
rdzennych, omawiany przez grupę roboczą Komisji Praw Człowieka, powołaną w celu
opracowania projektu deklaracji;
207. Nalega by Państwa, w świetle relacji między rasizmem, dyskryminacją rasową,
ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją oraz ubóstwem, marginalizacją i społecznym
wykluczeniem narodów i jednostek w skali zarówno narodowej, jak i międzynarodowej,
zintensyfikowały swą politykę i zwiększyły środki celem zmniejszenia nierówności
dochodów i poziomów zamożności; by podjęły – pojedynczo i drogą współpracy
międzynarodowej – właściwe działania w oparciu o zasadę niedyskryminacji w celu promocji
i ochrony praw gospodarczych, socjalnych i kulturalnych;
208. Nalega by Państwa i międzynarodowe instytucje finansowe i rozwoju łagodziły
wszelkie negatywne skutki globalizacji, między innymi badając jak ich polityka i praktyka
ogólnie wpływają na ludność ich krajów, a w szczególności na ludność rdzenną; starając się
zapewnić, że zarówno ich polityka, jak i działania praktyczne przyczyniają się do
wykorzenienia rasizmu dzięki udziałowi ludności ich krajów, a zwłaszcza ludności rdzennej,
w programach rozwoju; dalej demokratyzując międzynarodowe instytucje finansowe;
konsultując się społeczności rdzennej odnośnie wszystkiego, co może oddziałać na ich
integralność fizyczną, duchową i kulturalną;
209. Zachęca instytucje finansowe i rozwoju oraz programy operacyjne i
wyspecjalizowane agendy Organizacji Narodów Zjednoczonych, by w ramach swych
budżetów i zgodnie z procedurami swych ciał zarządzających:
(a) nadawały szczególny priorytet poprawie statusu narodów rdzennych oraz w ramach
swych kompetencji przyznawały wystarczające na to fundusze, zwracając szczególną uwagę
na potrzeby tych narodów w krajach rozwijających się, łącznie z przygotowywaniem
określonych programów służących celom Międzynarodowej Dekady Narodów Rdzennych
Świata;
(b) właściwymi kanałami i we współpracy z narodami rdzennymi realizowały specjalne
projekty mające wspierać inicjatywy rzeczonych narodów na poziomie społeczności
i ułatwiały wymianę informacji i dokumentacji technicznej między ludnością rdzenną
a ekspertami w tych dziedzinach;
Społeczeństwo obywatelskie
210. Wzywa Państwa by wzmocniły współpracę, rozwijały partnerstwa i prowadziły
regularne konsultacje z organizacjami pozarządowymi i innymi segmentami społeczeństwa
obywatelskiego celem wykorzystania ich doświadczenia, tą drogą przyczyniając się do
opracowywania ustawodawstwa, założeń polityki i innych inicjatyw rządu; angażując je
ściślej do opracowywania i wdrażania założeń polityki oraz programów przeznaczonych do
zwalczania rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji;
61
211. Nalega by przywódcy społeczności religijnych nadal stawili czoła rasizmowi,
dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji, między innymi drogą
promocji i sponsorowania dialogu i partnerstwa mających doprowadzić do pojednania,
zaleczenia ran i harmonii wśród społeczeństw i między nimi; namawia społeczności religijne
do uczestnictwa w promowaniu ożywienia gospodarczego i społecznego oraz zachęca
przywódców religijnych do rozwijania większej współpracy i szerszych kontaktów między
grupami różniącymi się rasowo;
212. Nalega by Państwa nawiązywały i umacniały partnerstwa z wszystkimi
właściwymi czynnikami ożywiającymi społeczeństwa obywatelskiego, również organizacjami
pozarządowymi oraz udzielały im poparcia celem promocji równości płci oraz umożliwiania
rozwoju kobietom, zwłaszcza poddanym działaniom rozlicznych form dyskryminacji; by
promowały i integrowały postawę holistyczną wobec kwestii eliminacji wszelkich form
dyskryminacji kobiet i dziewcząt;
Organizacje pozarządowe
213. Nalega by Państwa tworzyły środowisko otwarte i przychylne dla organizacji
pozarządowych, umożliwiające im działanie swobodne i otwarte w ramach swych
społeczeństw, tym samym skutecznie przyczyniając się do eliminacji rasizmu, dyskryminacji
rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji na świecie oraz by promowały szerszy
udział organizacji powszechnych;
214. Wzywa Państwa by badały sposoby zwiększania roli organizacji pozarządowych w
społeczeństwie, zwłaszcza drogą pogłębiania więzów solidarności łączących obywateli
i promocji większego zaufania ponad podziałami rasowymi i klasowymi, zachęcając
obywateli do szerszego angażowania się w dobrowolną współpracę;
Sektor prywatny
215. Nalega by Państwa podjęły kroki, również gdzie to właściwe kroki prawne, mające
na celu zapewnienie, że działające na ich terytoriach korporacje ponadnarodowe i inne
przedsiębiorstwa zagraniczne są wolne od rasizmu i postępują zgodnie z założeniami i
praktyką niedyskryminacji; również zachęca sektor biznesu, łącznie z korporacjami
ponadnarodowymi i przedsiębiorstwami zagranicznymi do współpracy ze związkami
zawodowymi i innymi właściwymi kręgami społeczeństwa obywatelskiego przy
opracowywaniu dobrowolnych kodeksów postępowania dla biznesu, mających na celu
zapobiegać rasizmowi, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji
oraz stawić im czoła i dążyć do ich wykorzenienia;
Młodzież
216. Nalega by Państwa zachęcały młodzież do pełnego i czynnego udziału w
opracowywaniu, planowaniu i wdrażaniu czynności związanych z walką z rasizmem,
dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją; wzywa Państwa by w
62
partnerstwie z organizacjami pozarządowymi i innymi kręgami społeczeństwa ułatwiały
młodzieży prowadzenie zarówno krajowego jak i międzynarodowego dialogu dotyczącego
rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji za pośrednictwem
Światowego Forum Młodzieży systemu Narodów Zjednoczonych oraz z zastosowaniem
nowych technologii, środków wymiany i innych;
217. Nalega by Państwa zachęcały do tworzenia i ułatwiały tworzenie mechanizmów
młodzieżowych przez same organizacje młodzieżowe oraz młodych ludzi obojga płci w
duchu walki z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią i związaną z nimi nietolerancją
za pomocą następujących form działalności: propagowania i wymiany informacji oraz
budowy sieci służących tym celom; organizowania kampanii uświadamiających i
uczestnictwa w wielokulturowych programach szkoleniowych; opracowywania propozycji i
rozwiązań tam gdzie to możliwe i właściwe; współpracy i regularnych konsultacji z
organizacjami pozarządowymi oraz innymi czynnikami aktywnie działającymi w
społeczeństwie obywatelskim przy opracowywaniu inicjatyw i programów promujących
wymianę i dialog między kulturami;
218. Nalega by Państwa, działając we współpracy z organizacjami pozarządowymi,
Międzynarodowym Komitetem Olimpijskim i międzynarodowymi oraz regionalnymi
federacjami sportowymi wzmogły walkę z rasizmem w sporcie, między innymi wychowując
młodzież świata poprzez sport uprawiany bez jakiejkolwiek formy dyskryminacji w duchu
olimpijskim, który wymaga ludzkiego zrozumienia, tolerancji, uczciwości i solidarności;
219. Uznaje, że do powodzenia niniejszego Programu Działania konieczna będzie wola
polityczna, odpowiednie fundusze wyłożone w skali kraju, regionu i międzynarodowej oraz
międzynarodowa współpraca.
-------------------------------------------------------------------------------[1] Dla celów niniejszej Deklaracji i Programu Działania, słowo „gender” - rodzaj - zostało
użyte (w oryginale angielskim - przyp. tłum.) w odniesieniu do obojga płci, męskiej i
żeńskiej, usytuowanych w kontekście społecznym. Nie sugeruje ono znaczenia innego od
podanego wyżej.
[2] Należy zajrzeć do rozdziału VII sprawozdania z Konferencji, który zawiera wykaz
wszystkich zastrzeżeń i oświadczeń dotyczących Deklaracji i Programu Działania.
63

Światowa Konferencja Przeciw Rasizmowi, Dyskryminacji Rasowej

Transkrypt

Podobne dokumenty

DYSKRYMINACJA RASOWA A KWESTIA PŁCI

CRI (96)

Warszawa, 6 listopada 2013 r. RAMOWY PROGRAM DZIAŁAŃ

więcej o szkoleniu - Stowarzyszenie dla Dzieci i Młodzieży SZANSA

Walka z dyskryminacją rasową - European Union Agency for

Biuletyn - Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego

Co możesz zrobić, gdy dziecko w szkole doświadcza dyskryminacji i