Wystąpienie inauguracyjne Rektora prof. dr. hab. inż. Jana Szmidta

Wystąpienie inauguracyjne Rektora prof. dr. hab. inż. Jana Szmidta
w roku akademickim 2012/2013
Szanowni Państwo!
Drodzy Studenci!
Spotykamy się w historycznej Dużej Auli Gmachu Głównego - jak co roku o tej samej
porze - aby po wakacyjnym oddechu wrócić do codziennych zajęć. Inauguracja roku
akademickiego jest doniosłą uroczystością. Obchodzimy ją nie tylko my. Jest celebrowana na
całym świecie – w każdym ośrodku akademickim – większym lub mniejszym, starym jak
Oxford, czy dopiero powstałym. Chociaż ta uroczystość rozpoczyna kolejny rok ciężkiej
pracy, to jest przez społeczność akademicką uważana za jedno z najbardziej radosnych świąt.
Zawsze tego dnia słychać „Gaudeamus”. Jest tak dlatego, że zdobywanie wiedzy przez
studentów oraz praca badawcza i dydaktyczna kadry akademickiej są traktowane jako wielka
naukowa przygoda, jako twórcza i ekscytująca działalność.
Dzisiejsza uroczystość jest więc świętem całej społeczności akademickiej,
zwyczajowo obchodzonym w gronie naszych licznych przyjaciół z zewnątrz, których już
serdecznie powitałem i którym jeszcze raz dziękuję za przybycie.
Szanowni Państwo!
Jesteśmy u progu kolejnej kadencji. Chciałbym więc chociaż w kilku słowach
przedstawić zarys planów nowej ekipy.
„Trzeba dużo zmienić, żeby wszystko pozostało bez zmian” – powiedział Giuseppe
Tomasi w swojej jedynej powieści zatytułowanej „Lampart”. Jest to spostrzeżenie
paradoksalnie bardzo prawdziwe. Politechnika Warszawska ma dziś silną pozycję w kraju.
Jest dobrą, renomowaną, rozpoznawalną w Europie uczelnią. Nie zagroził jej dotychczas niż
demograficzny. Liczba kandydatów na studentów ciągle wzrasta. Zajmujemy wysoką pozycję
na rynku edukacyjnym. Świadczą
o tym najlepiej oceny zewnętrzne - we wszystkich
znaczących rankingach szkół wyższych w znajdujemy się w ścisłej czołówce. Jednocześnie
nasi absolwenci świetnie odnajdują się na rynku zawodowym i – jak to wynika z
przeprowadzonego przez Biuro Karier pilotażowego monitoringu ich karier – są w znacznej
większości zadowoleni z uzyskanego tu wykształcenia: dwóch na trzech z ankietowanych
ponownie wybrałoby ten sam wydział PW. Tylko kilka procent absolwentów renomowanych
uczelni technicznych ma problem ze znalezieniem pracy.
1
Taki stan rzeczy jednak nie jest nam dany raz na zawsze. Musimy zdać sobie sprawę,
że inni w Polsce, Europie i na świecie rozwijają się równie szybko, a czasami szybciej niż
nasza Uczelnia. Utrzymanie dobrej marki uczelni, prowadzenie wykształcenia na wysokim
europejskim poziomie, badania naukowe – to wszystko wymaga nie tylko ogromnego
wysiłku, ale musi być poparte odpowiednimi środkami finansowymi. Nasz entuzjazm i
zaangażowanie nie wystarczą. Potrzebne są środki materialne, a w kolejny rok akademicki
wkraczamy z napiętym budżetem finansowym. Podstawowym problemem Politechniki
Warszawskiej w najbliższych latach będzie więc pozyskanie środków finansowych,
niezbędnych do jej intensywnego rozwoju. Nie możemy liczyć na znaczący wzrost dotacji
podstawowej i dotacji statutowej, chociaż musimy robić wszystko, aby obie te dotacje rosły.
Przede wszystkim musimy więc liczyć na siebie i naszą aktywność we wszystkich obszarach
działalności Uczelni na rynku krajowym i co ważniejsze międzynarodowym. Do tego, żeby
działać optymalnie niezbędny jest program rozwoju Politechniki Warszawskiej. Taki program
musimy opracować, opierając się na zapisach naszej „Strategii Rozwoju PW do 2020 roku”.
Wykorzystanie tego dokumentu i jego rozwijanie jest absolutnym priorytetem nowych władz
rektorskich i dziekańskich. Byłoby dobrze, gdybyśmy podejmując takie przedsięwzięcie
mogli znać Strategię Rozwoju Szkolnictwa Wyższego w Polsce, a nasze działania
prorozwojowe można było do niej odnieść. Określenia krajowych priorytetów, celów i zadań
szkolnictwa dokonanych kompleksowo i w dłuższej perspektywie czasu potrzebuje nie tylko
Politechnika, ale wszystkie uczelnie wyższe. Dlatego też jedna z pierwszych uchwał
Prezydium KRASP w tej kadencji dotyczy „realizacji strategii rozwoju szkolnictwa wyższego
i nauki”. Zwracając się z apelem do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rektorzy piszą
w niej (cytuję):
„Ufamy, że strategia, będąca częścią ponadsektorowej Strategii Rozwoju Kapitału
Ludzkiego, będzie oparta na wynikach prac powołanego w Ministerstwie zespołu – Forum
Ekspertów, działającego na przełomie lat 2011/2012 i zgodna z treścią dokumentów
strategicznych
przedstawionych
przez
Zespół
Doradców
Strategicznych
Premiera.
Przedstawienie przez Ministerstwo harmonogramu konkretnych inicjatyw i działań, także o
charakterze legislacyjnym oraz
sposobu
finansowania
planowanych przedsięwzięć,
doprowadziłyby do realizacji przyjętych celów strategicznych”.
Program rozwoju Politechniki Warszawskiej musi uwzględniać uwarunkowania
zewnętrzne, takie jak politykę państwa, kryzys ekonomiczny, stan prawny, czynniki
demograficzne itp. oraz uwarunkowania wewnętrzne Uczelni - głównie stan finansów,
prognozy rozwojowe, rozwój kadry, rozwój infrastruktury badawczej i dydaktycznej,
2
wprowadzenie
systemów
zarządczych
wykorzystujących
nowoczesne
narzędzia
informatyczne itp. Podstawowe założenia programu powinny stanowić o współpracy z
gospodarką narodową i administracją państwową. Ścisłe związki powinny łączyć środowisko
akademickie Politechniki z Warszawą i całym Mazowszem. Ta współpraca ma przynosić
obopólne korzyści: miastu i regionowi z jednej strony oraz uczelni z drugiej. Ze swoim
znaczeniem i wielkością Politechnika Warszawska ma duży wpływ na akademickość miasta,
a potencjał intelektualny jej kadry należy w jeszcze większym stopniu wykorzystywać przy
rozwiązywaniu problemów aglomeracji warszawskiej. Podam tu przykład ambitnego projektu
„Smart City”, którego realizacja powinna być naszym wspólnym celem.
Dla
rozwoju
Uczelni
we
współczesnych
warunkach
istotną
kwestią
jest
internacjonalizacja badań i dydaktyki. Wysiłki w tym względzie musimy w tej kadencji
zintensyfikować. Należy zdecydowanie zaktywizować współpracę z absolwentami Uczelni w
ramach Stowarzyszenia Absolwentów, czy Fundacji Rozwoju Politechniki Warszawskiej.
Dobrze byłoby wzorem uczelni zachodnich wprowadzić starannie przygotowany mechanizm
nawiązywania więzi ze studentami ostatniego roku kontynuowany w formie „programu
lojalnościowego", tak jak ma to miejsce w uczelni innych krajów. Paradoksem bowiem jest
fakt, że tak renomowana Uczelnia jak Politechnika Warszawska nie korzysta w
wystarczającym stopniu z pozycji społecznej swoich wychowanków.
Kolejnym ważnym czynnikiem prorozwojowym jest gospodarowanie potencjałem
kadrowym. Musimy wprowadzić mechanizmy, pozwalające wykorzystać indywidualne
predyspozycje i aspiracje poszczególnych osób. W równym stopniu powinny być doceniane
obie sfery aktywności kadry akademickiej – badania naukowe i dydaktyka – zwłaszcza
cenione będą działania skierowane bezpośrednio do gospodarki - odpowiadające jej
potrzebom.
Prowadzenie badań naukowych to fundament działalności uczelni. W najbliższym
czasie zadaniem priorytetowym będzie zdobycie środków finansowych na duże, wieloletnie
projekty badawcze. Musimy szczególny nacisk położyć na szeroką komercjalizację badań,
która powinna być standardem, a nie wyjątkiem. Należy przy tym stworzyć m.in. regulacje
prawne
w
uczelni,
które
sprzyjałyby
elastyczności
i
łatwości
organizowania
interdyscyplinarnych zespołów badawczych, okresowych przepływów osób i środków między
zespołami, a także rozwiązywać problemy własności przemysłowej i praw autorskich.
Nasza
Uczelnia
zaangażowała
się
w
tworzenie
Warszawskiej
Przestrzeni
Technologicznej. Za niemal 60 mln euro uzyskanych z funduszy unijnych będziemy budować
Centrum Zarządzania Innowacjami i Transferem Technologii PW – największy na Mazowszu
3
ośrodek badawczy, obejmujący całą sferę związaną z procesem innowacji – od badań
naukowych po implementację w przemyśle. Mamy też zamiar i mimo braku w obecnej chwili
środków jesteśmy zdeterminowani, aby stworzyć Uczelniane Międzydyscyplinarne Centrum
Studenckich Kół Naukowych PW zapraszając do współpracy młodzież także z innych uczelni
Warszawy i nie tylko. Nasi studenci mają ogromne osiągnięcia naukowe, niejednokrotnie na
skalę międzynarodową. Konieczne jest dodatkowe silne wsparcie ich działalności naukowej i
badawczej. Wykorzystanie w tej dziedzinie cech młodości - entuzjazmu, wyobraźni i odwagi
- w połączeniu z wiedzą i doświadczeniem nauczycieli akademickich, może dać nowy impuls
rozwojowy Uczelni. Sprzyjać to będzie także myśleniu i działaniom proinnowacyjnym i
proprzedsiębiorczym.
Szanowni Państwo!
Pragnę mocno podkreślić, że warunkiem powodzenia jakichkolwiek zmian jest
uczestniczenie w nich całego naszego środowiska. Nie do przecenienia jest tu rola Senatu i
Rad Wydziałów, ważną rolę mają do spełnienia nowe organy kolegialne Uczelni, takie jak
Konwent. Ważny jest głos studentów i doktorantów. Samorząd Studentów PW to
odpowiedzialny partner, nieraz dający dowód swojej dojrzałości w myśleniu o przyszłości
Uczelni. Czekam na kolejne ciekawe inicjatywy Rady Doktorantów - wykorzystanie
potencjału intelektualnego i zaangażowania doktorantów może przynieść wiele dobrego.
Jak Państwo widzą obszarów i kierunków niezbędnych działań jest wiele, ale dwa
najważniejsze to:
- wdrożenie Strategii Rozwoju PW,
- efektywna współpraca z Gospodarką i Administracją.
To będzie stymulowało rozwój naszej Alma Mater.
Niestety nie mam dziś czasu na rozwinięcie tych kwestii, ale będą jeszcze ku temu okazje.
Chcemy w tej kadencji stworzyć warunki do większej aktywności nas wszystkich. Jest
to przecież nasza Uczelnia i od nas zależy, jaka będzie jej pozycja.
Ja sam - jak to
niejednokrotnie podkreślałem w dopiero zakończonej kampanii wyborczej - jestem wielkim
entuzjastą Politechniki, głęboko wierzę w jej sukces i zrobię wszystko, aby tą wiarą i
entuzjazmem zarazić całą naszą społeczność akademicką.
Miliardy
euro
przekazanych
Polsce
z
Unii
Europejskiej
z
powodzeniem
wykorzystaliśmy na rozwój nauki i szkolnictwa wyższego. Wkrótce otrzymamy kolejną
transzę środków na lata 2014-2020. W warunkach światowego kryzysu ekonomicznego
spowalniającego rozwój innych krajów i rynków globalnych my powinniśmy wykrzesać
4
wszelkie siły, uruchomić rezerwy, przestać narzekać i iść do przodu w rozwoju i racjonalnym
inwestowaniu w naukę, podejmując ambitne wyzwania i rozwiązania.
Jest wiele propozycji kluczowych projektów, które mogą zdynamizować gospodarkę, jak na
przykład eksploatacja złóż gazu łupkowego, lotnictwo i nowoczesny przemysł związany z
bezpieczeństwem i obronnością, inteligentne, samouczące się sieci teleenergetyczne. Jestem
przekonany, że jednostki naukowo-badawcze, w tym czołowe uczelnie wyższe w Polsce są
gotowe do podjęcia tych ambitnych tematów, ale decyzje są poza nami. One muszą być
podejmowane na szczeblu rządowym. Zachęcam rząd do podjęcia i skutecznej realizacji
właśnie takich zintegrowanych działań.
Szanowni Państwo!
Z okazji rozpoczęcia roku akademickiego całej społeczności akademickiej Uczelni i
licznym jej przyjaciołom życzę wielu sukcesów w studiach i w pracy zawodowej. Serdecznie
pozdrawiam absolwentów Politechniki Warszawskiej - tych, którzy są dziś z nami oraz tych,
rozsianych po całym świecie. Z szacunkiem kłaniam się naszym seniorom, którzy najlepsze
lata swojej zawodowej kariery oddali Uczelni.
Na koniec pragnę zwrócić się do studentów i doktorantów.
Cieszymy się, że wybraliście naszą Uczelnię. Jesteśmy z Was dumni – z Waszych
wyników naukowych i sportowych, z Waszych sukcesów, z Waszego zaangażowania w
działalność samorządową i we wszystkie sprawy Uczelni.
Szczególnie ciepłe słowa pragnę skierować do studentów I roku. Z Wami łączy mnie
teraz szczególnie bliska więź, bo chociaż ja jestem związany z Politechniką od dziesiątków
lat, a Wy dopiero stawiacie tu pierwsze kroki, to w tym roku akademickim razem zaczynamy
nowy etap: ja w funkcji Rektora, a Wy jako studenci Politechniki Warszawskiej - uczelni
świadomie przez Was wybranej, która na pewno Was nie rozczaruje i która zapewni Wam
solidną podstawę do błyskotliwej kariery i interesującego życia zawodowego. Serdecznie Was
witam i życzę, aby Wasze wszystkie najbardziej dalekosiężne plany spełniły się i obyście
znaleźli tu nie tylko wiedzę, ale mogli też zrealizować wszystkie swoje pasje dla dobra nas
wszystkich, Politechniki Warszawskiej, a co za tym idzie Najjaśniejszej Rzeczypospolitej.
Dziękuję Państwu za uwagę.
5