Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania

United Nations Environment Programme
Program Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska
UNEP Centrum UNEP/GRID-Warszawa
Projekt:
Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy
dla wdrażania Konwencji Karpackiej.
Cel:
ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej w polskich Karpatach
zgodnie z zapisami Konwencji Karpackiej.
Cele szczegółowe projektu to:
1. wsparcie procesu wdrażania Konwencji Karpackiej na poziomie lokalnym
poprzez stworzenie szerokiej platformy współpracy oraz zwiększenie
świadomości społeczności lokalnych na temat przyrodniczych i kulturowych
walorów Karpat oraz Konwencji Karpackiej;
Lider Projektu:
Partnerzy Projektu:
2. ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej Karpat poprzez
utrzymanie i rozwój tradycyjnego wypasu owiec na halach i półnaturalnych
łąkach, ochronę tradycyjnych ras zwierząt gospodarskich i wspieranie
odradzania się tradycji pasterskiej;
3. rozwój zrównoważonej turystyki w Karpatach – ze szczególnym
uwzględnieniem obszarów przyrodniczo cennych i chronionych poprzez
opracowanie regionalnej strategii zrównoważonej turystyki dla wybranej
części Karpat;
4. utworzenie wykorzystującego technologie geoinformacyjne (GIS) portalu
„Informatorium karpackie” gromadzącego i udostępniającego informacje
z zakresu
zagadnień
przyrodniczych,
kulturowych,
społecznoekonomicznych dotyczących polskich Karpat, wdrażania Konwencji
Karpackiej, itp., oraz służącego uzgodnieniom międzyinstytucjonalnym
i konsultacjom społecznym.
Termin realizacji: Styczeń 2012 – grudzień 2015 roku.
PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY
PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH
SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU
WSPÓŁPRACY Z NOWYMI
KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI
UNII EUROPEJSKIEJ.
Centrum Informacji o Środowisku UNEP/GRID-Warszawa, Zakład Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska
ul. Sobieszyńska 8, 00-764 Warszawa, tel. +48 22 8406664, faks +48 22 8516201
www.gridw.pl, www.karpatylacza.pl, e-mail: [email protected]
Działania w projekcie:
1. Wdrażanie Konwencji Karpackiej - budowa platformy konsultacji i współpracy
 stworzenie koalicji na rzecz wdrażania Konwencji Karpackiej, złożonej z przedstawicieli
władz lokalnych, organizacji pozarządowych (NGO’s), instytucji ochrony przyrody oraz
środowisk akademickich, współpracującej z Ministerstwem Środowiska, krajowym
Komitetem Sterującym Konwencji Karpackiej oraz tymczasowym Sekretariatem Konwencji
Karpackiej; reprezentującej interesy karpackich społeczności lokalnych i tworzącej lokalny
wkład do dokumentów wykonawczych Konwencji Karpackiej;

stymulowanie udziału społecznego we wdrażanie Konwencji Karpackiej poprzez cykl
szkoleń „Mediacje w procesie wdrażania Konwencji Karpackiej” dla przedstawicieli instytucji,
organizacji oraz władz lokalnych oraz cykl szkoleń dla organizacji pozarządowych „Karpacki
Lider”;

kampania edukacyjna skierowana do mieszkańców regionu, obejmująca m. in. konkursy:
„Karpacka Gmina” (dla samorządów) i „Tożsamość Karpacka” (dla młodzieży szkolnej),
wykłady w ramach „Karpackiego Uniwersytetu Otwartego” oraz utworzenie sieci punktów
informacji o Konwencji Karpackiej.
2. Sałasz: tradycyjna gospodarka pasterska w Karpatach
 opracowanie bazy danych dotyczących potencjału dla gospodarki szałaśniczej,
uwzględniającej stan siedlisk przyrodniczych oraz istniejącą infrastrukturę pasterską;

szkolenia i spotkania dotyczące tworzenia gospodarstw szałaśniczych, zawierające
informacje nt. programów rolno-środowiskowych, koniecznych inwestycji oraz promocji
uzyskiwanych produktów;

wykonanie elementów małej architektury pasterskiej niezbędnej do prowadzenia gospodarki
pasterskiej (m.in. bacówek, kolyb, koszorów, żłobów);

zakup i ekstensywny wypas owiec;

promocja tradycji pasterstwa szałaśniczego w Karpatach, w tym lokalne imprezy pasterskie
połączone z redykami owiec, konferencje międzynarodowe nt. tradycyjnego pasterstwa
szałaśniczego w Karpatach oraz publikacje informacyjno-szkoleniowe.
3. Regionalna strategia rozwoju zrównoważonej turystyki
 analiza rynku turystycznego wybranego obszaru 40 gmin (ok. połowy w woj. małopolskim,
połowy w podkarpackim) obejmującego zachodnią część Beskidu Niskiego oraz fragmenty
Pogórzy Rożnowskiego, Ciężkowickiego i Strzyżowskiego;

opracowanie regionalnej strategii zrównoważonej turystyki dla wybranego obszaru;
wykorzystującej atuty regionu: uwzględniającej walory przyrodnicze, krajobrazowe
i turystyczne regionu oraz potrzeby miejscowej ludności;

promocja strategii, jako przykładu dobrej praktyki, w regionie karpackim.
4. Informatorium karpackie
 zgromadzenie, opracowanie i udostępnienie (interaktywna wizualizacja) informacji dot.
realizacji projektu, zagadnień przyrodniczych dotyczących polskich Karpat i wdrażania
Konwencji Karpackiej;

uruchomienie platformy komunikacji i współpracy, umożliwiającej stworzenie krajowego
systemu wymiany informacji pomiędzy organami władzy publicznej, instytucjami
i organizacjami współpracującymi na rzecz wdrażania Konwencji Karpackiej.
Zasięg działań:
Karpaty na obszarze województwa małopolskiego i podkarpackiego (z udziałem przedstawicieli
województwa śląskiego).
Projektowi towarzyszy kampania informacyjna o zasięgu ogólnopolskim.
Adresaci działań:
 samorządy lokalne;
 organizacje pozarządowe;
 przedstawiciele środowisk naukowych;
 przedstawiciele służb ochrony przyrody i władz obszarów chronionych;
 mieszkańcy Karpat;
 lokalni przedsiębiorcy;
 rolnicy;
 turyści.
Instytucje realizujące projekt:
Lider Projektu
Centrum Informacji o Środowisku UNEP/GRID-Warszawa (Zakład Narodowej Fundacji Ochrony
Środowiska) działa w światowej sieci GRID (Global Resource Information Database),
utworzonej w ramach Programu Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska (UNEP – United
Nations Environment Programme). Celem Centrum jest wspieranie efektywnego zarządzania
zasobami środowiska naturalnego oraz propagowanie pro-środowiskowych zachowań i postaw
w społeczeństwie.
www.gridw.pl
Partnerzy:
Wydział Geografii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu w Genewie (działający w ramach
Wydziału Ekonomii i Nauk Społecznych) jest jednym z wiodących ośrodków badawczych
specjalizujących się w geografii społecznej i kulturowej, kwestiach transgranicznych
oraz w dziedzinie zarządzania środowiskiem. Jako Partner projektu służy swoim
doświadczeniem w zakresie planowania zrównoważonego rozwoju regionalnego, budowania
sieci partnerskich oraz inicjatyw regionalnych i zarządzania na obszarach górskich,
z uwzględnieniem dobrych praktyk zrównoważonego rozwoju gmin alpejskich.
www.unige.ch/ses/geo/
Celem Stowarzyszenia Ekopsychologia (Kraków) jest inicjowanie, realizowanie i promowanie
działań na rzecz ochrony środowiska oraz budowania społecznej odpowiedzialności
za dziedzictwo naturalne ze szczególnym uwzględnieniem kształtowania postawy aktywności
i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Stowarzyszenie od roku 2003 inicjuje i wdraża
działania wzmacniające udział publiczny w Konwencji Karpackiej.
www.ekopsychologia.pl
Polskie Biuro Regionalnego Centrum Ekologicznego na Europę Środkową i Wschodnią
(Warszawa) wspiera współpracę pomiędzy organizacjami działającymi na rzecz ochrony
środowiska, wspomaga wymianę informacji oraz udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji
dotyczących ochrony środowiska.
www.rec.org.pl
Tatrzańsko-Beskidzka Spółdzielnia „Gazdowie” (Leśnica)
Beskidu Żywieckiego i Śląskiego w celu zachowania
w Karpatach, zajmujących hodowlą owiec. W swoich
do kultury pasterskiej, w której o sukcesie decydowała
gazdami prowadzącymi wspólny wypas.
www.gazdowie.ebiznes.fm
utworzona przez Górali z Podhala,
tradycyjnych gospodarstw rolnych
działaniach spółdzielnia nawiązuje
umiejętność współpracy pomiędzy
„Beskid Zielony” Lokalna Organizacja Turystyczna (Gorlice) Beskid Zielony zrzesza
przedstawicieli lokalnych stowarzyszeń, miejscowych samorządów, przedstawicieli branży
turystycznej, przedsiębiorców oraz osoby fizyczne działające na terenie Beskidu Niskiego
i Pogórzy. Działania stowarzyszenia na rzecz zrównoważonego rozwoju turystyki w regionie
wykorzystują walory regionu z takim poszanowaniem natury i dziedzictwa kulturowego,
aby źródło, z którego może czerpać, nigdy nie wyschło.
www.beskidzielony.pl
Projekt jest współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu
współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Wartość dofinansowania wynosi:
1 943 054 CHF.
Szwajcarsko-Polski Program Współpracy, czyli tzw. Fundusz Szwajcarski, jest formą
bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez Szwajcarię Polsce i 9 innym państwom
członkowskim Unii Europejskiej, które przystąpiły do niej 1 maja 2004 roku.
www.programszwajcarski.gov.pl
Projekt objęty Patronatem Honorowym:
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Ministra Sportu i Turystyki
Głównego Konserwatora Przyrody
Konwencji Karpackiej
Marszałka Województwa Małopolskiego
Marszałka Województwa Podkarpackiego
O Konwencji Karpackiej:
Ramowa Konwencja o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat (Kijów, 2003) została
ratyfikowana przez Polskę w 2006 roku (Dz.U. z 2007 r. Nr 96, poz. 634). Celem konwencji jest
prowadzenie wszechstronnej polityki i współpraca na rzecz ochrony i zrównoważonego rozwoju
Karpat dla wzmocnienia miejscowej gospodarki, poprawy jakości życia społeczności lokalnych
oraz zachowania walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego tego obszaru.
Stronami Konwencji jest siedem państw, na których terytorium leżą Karpaty: Czechy, Polska,
Rumunia, Serbia, Słowacja, Ukraina i Węgry.
Obszary tematyczne, do których odnosi się Konwencja Karpacka:
 zintegrowane podejście do gospodarowania zasobami ziemi;

ochrona i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej;

planowanie przestrzenne;

zrównoważone i zintegrowane zarządzanie wodami dorzeczy;

zrównoważone rolnictwo i leśnictwo;

zrównoważony transport i infrastruktura;

zrównoważona turystyka;

przemysł i energia;

dziedzictwo kulturowe i wiedza ludowa;

system ocen oddziaływania na środowisko i informowania o stanie środowiska;
monitoring oraz wczesne ostrzeganie;

podnoszenie świadomości, edukacja i udział społeczeństwa.
Porozumienie ma charakter ramowy, jego wdrażanie możliwe jest poprzez realizację
postanowień protokołów tematycznych.
Polska podpisała wszystkie dotychczas uzgodnione protokoły tematyczne: o ochronie
i zrównoważonym użytkowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej, o zrównoważonej
gospodarce leśnej oraz o zrównoważonej turystyce w Karpatach.
www.carpathianconvention.org
Kontakt:
Koordynator Projektu:
Patrycja Piekut
[email protected]
tel. +48 22 840 66 64 wew.114
tel. kom. +48 698 630 259
Sekretariat projektu:
Centrum UNEP/GRID-Warszawa
Ul. Sobieszyńska 8; 00-764 Warszawa
tel.: +48 22 840 66 64; faks: +48 22 851 62 01
[email protected] www.karpatylacza.pl