Pracownia konserwacji masowej - Archiwum Państwowe w Gdańsku

Wydruk ze strony http://www.gdansk.ap.gov.pl/pl/top/pracownia-konserwacji-masowej
Pracownia konserwacji masowej
Pracownia Konserwacji Masowej Archiwum Państwowego w Gdańsku została założona dzięki
ustanowieniu Wieloletniego Programu Rządowego „Kwaśny papier”. Przedsięwzięcie to miało na
celu ratowanie pochodzących z XIX i XX w. archiwaliów, książek i czasopism w zbiorach polskich
archiwów i bibliotek. Papiery powstałe w tym okresie ulegają postępującej destrukcji z powodu
zmian, jakie nastąpiły w technologii wytwarzania tego materiału. W XIX w. zaczęto używać nowych
surowców, między innymi drewna, a w trakcie produkcji wprowadzano w strukturę papieru
substancje kwasowe. Pod ich wpływem karty stają się bardzo osłabione i kruche, aż w końcu ulegają
całkowitemu rozpadowi. Do procesu zniszczenia przyczyniają się także absorbowane z powietrza
zanieczyszczenia. Sytuacja przedstawia się alarmująco, bowiem tysiące metrów bieżących
archiwaliów oczekują na odkwaszenie, a trwałość zakwaszonego papieru jest bardzo ograniczona.
Oszacowuje się ją na kilkadziesiąt lat.
Po rozpoznaniu rynku istniejących technologii masowego odkwaszania wybrano metodę bükeburską,
polegającą na zanurzeniu kart w wodnym roztworze zawierającym wodorowęglan magnezu jako
medium odkwaszające, środki utrwalające atramenty i tusze oraz metylocelulozę. Dzięki
zastosowaniu płynu odkwaszającego uzyskujemy zobojętnienie substancji kwaśnych zawartych w
papierze oraz wprowadzenie rezerwy alkalicznej, która ma chronić na przyszłość przed atakiem
substancji kwaśnych. Zawarta ponadto w składzie pochodna celulozy wzmacnia strukturę papieru.
Usytuowana w budynku zamiejscowego Oddziału APG w Gdyni PKM pracownia została wyposażona
w różnorodny specjalistyczny sprzęt konserwatorski, pośród którego najważniejsze strategiczne
miejsce na linii odkwaszania zajmuje urządzenie Neschen C-900 służące do odkwaszania wyłącznie
pojedynczych arkuszy. W pracowni stosowany jest również ręczny aparat Bookkeeper Spray System
jako urządzenie wspomagające. Bookkeeper ze względu na koszta medium odkwaszającego i
wydajność metody używany jest wyłącznie do pojedynczych poszytów i ksiąg trafiających się w
zespołach akt luźnych oraz do kart, które nie mogą być zanurzone w płynie Neschen ze względu na
tekst, dopiski lub pieczęcie nieodporne na wodę.
Działalność pracowni obejmuje nie tylko samo odkwaszanie archiwaliów, ale również inne czynności
konserwatorskie takie jak: mechaniczne oczyszczenie akt z zabrudzeń powierzchniowych, usuwanie
starych niefachowych reperacji, prostowanie kart, naprawę uszkodzeń mechanicznych i
zabezpieczenie dokumentów przez umieszczenie w opakowaniach ochronnych wykonanych z
bezkwasowych materiałów. Przed trafieniem do pracowni wszystkie wymagające tego akta zostają
na miejscu poddane dezynfekcji tlenkiem etylenu w komorze fumigacyjnej.
Pracownia nie świadczy usług komercyjnych została powołana na potrzeby Archiwów Państwowych
Polski północnej.
Pracownia konserwacji masowej - Archiwum Państwowe w Gdańsku , Strona 1
Kontakt: Magdalena Pac Pomarnacka, tel. 58 661 35 88 wew. 33
Pracownia konserwacji masowej - Archiwum Państwowe w Gdańsku , Strona 2