Drzewo źródłem życia. Autor

Temat zajęć edukacyjnych:
Drzewo źródło życia
Cele:
- uczeń potrafi wymienić zależności jakie występują pomiędzy organizmami żywymi a
drzewami
- zna rolę drzewa w środowisku człowieka
Metody:
- opis zależności związanych z drzewami a środowiskiem
Formy:
- prowadzenie wykładu informacyjnego (zajęcia terenowe, kameralne)
Środki dydaktyczne:
- zajęcia na terenie „Rezerwatu Morasko”
Plan lekcji:
Faza wprowadzająca:
Krótkie przedstawienie „Rezerwatu Morasko” (nad jednym z kraterów).
Faza realizacyjna:
Zwrócenie uwagi na rolę drzewa w środowisku naturalnym i w życiu człowieka. Drzewo
stabilizuje warunki wodne. Drzewo środowiska życia zwierząt. Drzewo w życiu człowieka.
Faza podsumowująca:
Krótkie podsumowanie rola drzewa w środowisku naturalnym i środowisku człowieka.
Ewaluacja:
Zajęcia powiązane są z tematem lekcji poruszających w szkole dotyczących zależności
międzygatunkowych.
Przebieg lekcji:
Szczegółowe rozwinięcie tematu (przedstawiono zarys problemu, pozostałą część nauczyciel
improwizuje w odpowiedni sposób aby zwrócić uwagę na dany problem, na zajęciach
stanowczo należy unikać niezrozumiałego słownictwa):
- „Rezerwat Morasko” utworzony w 1976 roku, powierzchnia 55 ha. Na terenie znajduje się
7 kraterów największy ma ok. 60 metrów średnicy i 11 głębokości. Uważa się, że jest to
pozostałość po upadku meteorytu ok. 5 tysięcy lat temu. Pierwszy meteoryt na Morasku
odnalazł w 1914 niemiecki żołnierz. W 2006 roku znaleziono meteoryt o wadze 164 kg. Na
terenie rezerwatu znajduje się najwyższe wzniesienie Poznania - Góra Moraska 154 m n.p.m.)
- kulminacyjne wzniesienie pasma wzgórz moreny czołowej stadiału poznańskiego. Jest to
najwyższe wzniesienie miasta. Zalesione wzniesienie osiąga wysokość względną 50-60 m.
- Drzewa przyczyniają się do stabilizowania stosunków wodnych w środowisku. Nad
zbiornikami wodnymi i wzdłuż cieków niejednokrotnie zapobiegają podtopienia i powodzią.
Zapewniają polepszenie stosunków wilgotnościowych. Podczas suszy łagodzą skutki
niedoborów wody, w wyniku czego niektóre zbiorniki wodne nie wysychają.
- Każde drzewo jest całym światem dla niektórych żywych istot. Dla innych jest miejscem
schronienia lub źródłem pożywienia.
Drzewo jako świat zwierząt na którym żyją liczne drobne owady: np.: roztocza, skoczogonki.
Są to gatunki, dla których drzewo jest miejscem na którym spędzają całe życie.
Ptaki znajdują w koronach, dziuplach schronienie czy miejsce na założenie gniazda. Wśród
koron pożywienie znajdują owady, odżywiające się częściami rośliny – szkodniki (korniki),
zwójki i inne owady. Takie owady są pożywieniem również dla ptaków (dzięcioły, kowalik,
sikory, pliszki i wiele innych ptaków), które utrzymują ilość owadów na odpowiednim
poziomie aby niedoszło do gradacji, czyli nadmiernego rozprzestrzenienia się owadów,
któregoś z gatunków wyrządzających szkody np.: uszkadzając liście.
- Drzewo po śmierci również jest miejscem bogatym w życie. Rozwijają się i znajdują w nim
schronienie różne owady, również bardzo pożyteczne dla lasu z rodziny biegaczowatych
(eliminują szkodniki). Na spróchniałych pniach miejsce wzrostu zaczynają znajdywać mchy.
Które wraz z hubami przyśpieszają rozkład martwego drzewa. Z którego deszcz wymywa,
wartościowe składniki odżywcze, pobierane przez inne żyjące rośliny - również drzewa.
Mursz, który po wielu latach rozkładu drzewa pozostał jest wspaniałym podłożem do rozwoju
innych roślin drzewiastych.
- Rola korzeni: korzenie drzew nie tylko utrzymują drzewo w pionie, ale utrwalają grunt na
którym rosną, spowalniają procesy erozyjne opisywane na lekcjach geografii. Większość
grzybów, które zbieramy są efektem współpracy korzeni drzewa z grzybnią. Co w efekcie
daje smakowite owocniki tak chętnie przez wszystkich zbierane.
- Drzewa a człowiek: Drzewa są związane z człowiekiem od zawsze. To dzięki niemu nasi
przodkowie gotowali ciepłą strawę. Dziś dzięki drzewom posiadamy drewniane meble, okna.
To drzewa są surowcem z którego powstaje papier. Dziś mimo rozwoju technologii, zmianie
systemów produkcyjnych drzewo jest uważane jako pewnego rodzaju dobro będące
wyznacznikiem dochodowości danego człowieka. Np.: w wersjach luksusowych samochodów
tzw. Chia elementem wykończeniowym są elementy drewniane
- Drzewa są ważnymi czynnikami przyczyniającymi się do oczyszczania powietrza z
zanieczyszczeń oraz producentami tlenu, którym każda istota żywa oddycha.
- W Polsce lasy zajmują 29% powierzchni kraju. I są ważnym elementem środowiska
naturalnego. Lasy dają możliwości spędzenia wolnego czasu na spacerach, wyjazdach
rowerowych. Polepszają nasze samopoczucie psychiczne.
Zakończenie:
Drzewa są miejscem życia wielu zwierząt (dają schronienie, pożywienie). Dzięki drzewom
hamowany jest proces erozji. Drzewa polepszają stosunki wodne. Bez drzew wiele artykułów
codziennego użytku dziś by nie istniało. A ekspansja człowieka niebyła by taka szybka.
Drzewa są źródłem życia dla większości istot żywych na ziemi.
Łukasz Tyburski
specjalista ds. ochrony środowiska
leśnik
[email protected]