docprzykład umowy przelewu wierzytelności
download 
Reklamacja Transkrypt
przykład umowy przelewu wierzytelności
31-10-RZ-1-F-06-KO 28-10-05 17:37 Page 11 6 | vademecum papiery wartościowe rzeczpospolita | 31 października – 1 listopada 2005 | wydanie 192/255 (7244) Dokończenie Z>dF5 uprawnionego z weksla. Indos pełnomocniczy zawiera wzmiankę „waluta do odebrania”, „do inkasa”, „per procura” lub inną równoznaczną. INDOS ZASTAWIENNICZY Indos zastawienniczy umożliwia ustanowienie zastawu na wierzytelności wekslowej. Przedmiotem zastawu może być jedynie cała suma wekslowa. Istota tego stosunku polega na tym, że indosatariusz (zastawnik, czyli biorący w zastaw), będący wierzycielem indosanta (zastawcy, czyli dającego w zastaw), jest uprawniony, aby bezpośrednio zaspokoić się z sumy wekslowej, gdy indosant nie wykona ciążącego na nim zobowiązania ze stosunku pozawekslowego, np. nie uiści raty pożyczki. Weksel taki znajduje się w posiadaniu indosatariusza, chociaż nadal pozostaje własnością indosanta. Indosatariusz może wykonywać wszelkie prawa wekslowe, w tym przyjąć całą sumę wekslową, chociażby przewyższała wartość wierzytelności zabezpieczonej zastawem, zlecić sporządzenie protestu oraz wnieść we wła- snym imieniu pozew z weksla. Indos taki zawiera wzmiankę „waluta w zastaw” lub „waluta na zabezpieczenie”. Nieprzerwany ciąg indosów Prawnym posiadaczem weksla jest podmiot, który może wykazać swoje prawo nieprzerwanym ciągiem indosów. Nieprzerwany ciąg indosów zachodzi, gdy: > pierwszym indosantem jest remitent – np. Tempra SA w Krakowie (*), > każdy jego następca opiera swoje prawo do weksla na podstawie indosu imiennego (**), in blanco (***) lub na okaziciela (****), > posiadacz nabył prawo do weksla na podstawie indosu imiennego, in blanco lub na okaziciela (*****). Nie przerywa ciągu indosów nabycie weksla na podstawie przelewu wierzytelności lub przez dziedziczenie, jak również poprzez wręczenie weksla in blanco. Jak odpowiada indosant Umieszczenie indosu na wekslu powoduje, że indosant staje się solidarnym dłużnikiem wekslowym. Jeżeli nie zastrzeżono inaczej, to indosant odpowiada za zapłatę weksla. Może on wyłączyć swoją od- > można przelewem Weksel można przenieść na inną osobę w drodze i ze skutkami zwykłego przelewu (cesji) uregulowanego w kodeksie cywilnym. Przelew wierzytelności jest umową między wierzycielem (prawnym posiadaczem weksla) a osobą trzecią, na mocy której wierzyciel przenosi na tę osobę wierzytelność. Wierzytelność można przenieść na nabywcę pod różnym tytułem prawnym: sprzedaży, zamiany, darowizny lub na podstawie innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. O przelewie wierzytelności pisaliśmy obszernie w DF z 25 maja 2004 r. Na piśmie Umowa przelewu wierzytelności wekslowej powinna być zawarta na piśmie. Oprócz zawarcia umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności konieczne jest także fizyczne przeniesienie własności dokumentu weksla, które następuje poprzez jego wydanie. Bez zgody dłużnika Dla skuteczności umowy przelewu nie jest potrzebny udział ani zgoda dłużnika wekslowego, chyba że w umowie cywilnoprawnej łączącej wierzyciela z dłużnikiem wekslowym zawarto przeciwne zastrzeżenie (zakaz przelewu bez zgody dłużnika). Umieszczenie na wekslu klauzuli „nie na zlecenie” lub innej zakazującej indosowania nie stanowi przeszkody w dokonaniu przelewu. Dlaczego przelew Zasadnicza różnica między skutkami przelewu a indosu polega na tym, że osoba, która dokonuje zbycia wierzytelności wekslowej w drodze przelewu, nie staje się przez tę czynność dłużnikiem wekslowym, jak to się dzieje przy przeniesieniu praw z weksla przez indos. Ponosi ona wobec nabywcy odpowiedzialność za to, że wierzytelność jej przysługuje, ale już nie za zapłatę we- ksla, chyba że w umowie przelewu przyjmie na siebie odpowiedzialność za wypłacalność dłużnika w chwili jej zawarcia. Ta niewątpliwa zaleta dla zbywcy z punktu widzenia nabywcy jest oczywistą wadą. I na tym nie koniec złych wiadomości dla nabywcy wierzytelności. Dłużnikowi wekslowemu przysługują wobec niego wszelkie zarzuty, jakie miał wobec zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie. Ponadto nie może on wywodzić swoich praw wyłącznie z faktu posiadania weksla. Do tego musi także na żądanie dłużnika okazać umowę przelewu. Inaczej rzecz wygląda przy przeniesieniu praw z weksla przez indos. W tym wypadku dłużnik wekslowy nie może się zasłaniać wobec wierzyciela (indosatariusza) zarzutami opartymi na stosunkach osobistych ze zbywcą (indosantem) lub jego poprzednikiem. Jest to dopuszczalne wyłącznie, gdy nabywca dokumentu weksla działał świadomie na szkodę dłużnika. Może on powołać się wobec wierzyciela na zarzuty, które dotyczą ważności dokumentu lub wynikają z jego treści albo służą mu osobiście przeciw wierzycielowi. Kiedy przelew Dziś weksel wykorzystuje się przede wszystkim po to, aby wzmocnić sytuację prawną wierzyciela lub zabezpieczyć transakcję handlową (np. umowy sprzedaży z odroczonym terminem płatności). W takim wypadku mamy do czynienia z jedną wierzytelnością, której można dochodzić na podstawie stosunku podstawowego lub stosunku wekslowego. Jeżeli strony tak postanowiły, to umowa przelewu wierzytelności powoduje przejście na nabywcę prawa zarówno ze stosunku podstawowego, jak i stosunku wekslowego. Aby jednak osiągnąć ten drugi skutek, potrzebne jest wydanie weksla. powiedzialność za zapłatę weksla, umieszczając przy indosie klauzulę „bez obliga”, „bez odpowiedzialności” lub inną równoznaczną. Klauzula taka zwalnia tylko tego indosanta, który ją umieścił. Zakaz indosowania Na wekslu własnym lub trasowanym można umieścić klauzulę zakazującą zbywania weksla przez indos. W takim wypadku przeniesienie praw z weksla jest możliwe tylko w drodze zwykłego przelewu. Klauzula taka odbiera wekslowi charakter obiegowy. Zakaz indosowania oznacza się przez wpisanie po nazwisku, nazwie lub firmie remitenta klauzuli „nie na zlecenie” z jednoczesnym wykreśleniem znajdującej się przed nazwiskiem remitenta klauzuli „na zlecenie”. Taki dokument nosi miano rekta weksel. Równoznaczne z klauzulą „nie na zlecenie” jest umieszczona przed lub po nazwisku, nazwie bądź firmie remitenta klauzula „tylko”. Przenoszenia praw z weksla przez indos zabrania również klauzula „bez indosowania”, umieszczona przed lub po nazwisku, nazwie bądź firmie remitenta. Klauzula „nie na zlecenie” może być wpisana przez wystawcę – tak jak w powyższych przypadkach – oraz przez indosanta. Z tym jednak zastrzeżeniem, że zakaz indosowania pochodzący od indosanta wywiera odmienne skutki. w stosunku do indosanta, który zabronił indosowania. Zgodnie z art. 15 zdanie drugie prawa wekslowego (Dz. U. z 1936 r. nr 37, poz. 282) indosant może zabronić dalszego indosowania – w tym przypadku nie odpowiada wobec następnych indosatariuszy. Słowo „następnych” uzasadnia twierdzenie, że nie jest wyłączona jego odpowiedzialność wobec jego bezpośredniego indosatariusza. Indosatariusz – mimo zakazu – może skutecznie przenieść weksel przez indos na inną osobę, ale jego następcy nie mają prawa do regresu >funkcja obiegowa weksla Dzięki funkcji obiegowej weksla: > wierzytelność wekslową można zbyć przed lub po terminie płatności, w szczególności przedstawić weksel w banku do dyskonta, > wierzytelność wekslowa może być przedmiotem zabezpieczenia innej wierzytelności; umożliwia takie czynności, jak opłacenie aportem w postaci weksla kapitału zakładowego w spółce akcyjnej lub z ograniczoną odpowiedzialnością czy ustanowienie pełnomocnika do inkasa sumy wekslowej. > w obrocie gospodarczym spotyka się też transakcje polegające na przeniesieniu prawa z weksla wystawionego przez osobę trzecią tytułem zapłaty ceny za sprzedany towar lub wykonaną usługę. >ważne terminy Weksel, na którym umieszczono przynajmniej jeden indos, nosi nazwę rymesy. Osoba, która przenosi prawa z weksla, nazywana jest indosantem, a osoba, która nabywa prawa z weksla, to indosatariusz. >przykład umowy przelewu wierzytelności Umowa przelewu wierzytelności zawarta w Gdańsku 28 stycznia 2005 r. między: Tomaszem Podolskim, prowadzącym przedsiębiorstwo PHU Fenix, z siedzibą w Gdańsku przy ul. Klonowej15, zwanym dalej zbywcą, a Pomorską Grupą Finansową sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku przy ul. Starzyńskiego 34, NIP 562-45-29-746, KRS nr 00083534, reprezentowaną przez: Pawła Czyżaka – prezesa zarządu, Rafała Matusiaka – prokurenta, zwaną dalej nabywcą. §1 Oświadczenia papiery wartościowe vademecum | 15 rzeczpospolita | 31 października – 1 listopada 2005 | wydanie 192/255 (7244) żeniem, że jest ono udzielone przez osoby składające podpisy. O podpisie na wekslu pisaliśmy w artykule „Na wagę złota”. Poręka kilku osób Poręczenie może być udzielone przez kilka osób. Wystarczy, aby na przedniej stronie weksla każdy z poręczycieli złożył swój podpis. Jeżeli poręczenie jest udzielone na odwrocie weksla, wówczas każdy z poręczycieli powinien złożyć podpis bezpośrednio pod słowem „poręczam” lub innym równoznacznym. (patrz wzór nr 5 – rewers weksla) Poręczyciel bez umocowania Każdy, kto poręczył weksel jako przedstawiciel innej osoby (np. pełnomocnik, prokurent), nie będąc umocowanym do działania w jej imieniu, odpowiada sam wekslowo. Jeżeli zapłacił, ma takie same prawa, jakie miałaby osoba, której rzekomo jest przedstawicielem (ma roszczenia regresowe do głównego dłużnika wekslowego). Zasady te stosuje się również do przedstawiciela, który przy udzielaniu poręczenia przekroczył granice swojego umocowania. Kiedy umowa jest zbędna... Aby poręczenie wekslowe było ważne, nie jest wymagane – w przeciwieństwie do poręki cywilnej – zawarcie umowy pomiędzy wierzycielem (remitentem) a poręczycielem. Z reguły też do zawarcia takiej umowy nie dochodzi. ...a kiedy niezbędna Nieco inaczej wygląda praktyka udzielania poręczenia na wekslu in blanco (o wekslu in blanco pisaliśmy w DF z 21 czerwca 2005 r.). Wówczas zawierane jest porozumienie pomiędzy wystawcą i poręczycielem z jednej strony a wierzycielem (remitentem) z drugiej. Gdy zasady uzupełnienia weksla określa deklaracja wekslowa, to ukształtowała się już praktyka dołączania do niej dodatkowego akapitu z podpisanym przez poręczyciela oświadczeniem o udzieleniu awalu i wyrażeniu zgody na treść deklaracji. Zabezpiecza to przede wszystkim interes poręczyciela na wypadek, gdyby wierzyciel wystąpił z roszczeniem bezpodstawnym lub nadmiernym. Jednak brak pisemnej deklaracji wekslowej nie wpływa na ważność poręczenia weksla in blanco. Kiedy poręczenie wygasa Poręczenie wekslowe wygasa przede wszystkim z chwilą zapłaty sumy wekslowej przez dłużnika głównego. Wygasa również na skutek: > zapłaty przez samego poręczyciela, z tym jednak zastrzeżeniem, że poręczyciel, który zapłacił weksel, nabywa wynikające z niego prawa przeciwko osobie, za którą poręczył, oraz jego poprzednikom; > upływu czasu niezbędnego do złożenia protestu – jeżeli był on konieczny (brak protestu nie powoduje wygaśnięcia odpowiedzialności poręczyciela wystawcy weksla własnego i akceptanta); > przedawnienia – poręczenie wekslowe przedawnia się w takim samym terminie jak zobowiązanie dłużnika, za którego poręczył. WZÓR NR 6 – DEKLARACJA WEKSLOWA Z OŚWIADCZENIEM PORĘCZYCIELA UŻYWANA W STOSUNKACH GOSPODARCZYCH Deklaracja do weksla in blanco I. Oświadczenie wystawcy weksla własnego in blanco Niżej podpisany wystawca weksla własnego in blanco: RAFAŁ KRZYSZTOF MAŁKIEWICZ, legitymujący się dowodem osobistym seria DD nr 1243141 (imię, nazwisko i nr dowodu osobistego, a w przypadku przedsiębiorcy: firma i nr KRS) 80-341 GDAŃSK AL. WOJSKA POLSKIEGO 97/89 (adres zamieszkania lub siedziby) ............................................................................................................................................................................................................................ (imię i nazwisko osoby reprezentującej wystawcę) oświadczam, że celem zabezpieczenia roszczenia przysługującego: DOLNOŚLĄSKIM SKŁADOM DREWNA SP. Z O.O., KRS NR 000016345 (imię, nazwisko i nr dowodu osobistego, a w przypadku przedsiębiorcy: firma i nr KRS) 80-234 GDAŃSK, UL. GEN. BORA-KOMOROWSKIEGO 169 (adres zamieszkania lub siedziby) o zapłatę ceny sprzedaży towaru – wystawia i składa w załączeniu do jego dyspozycji weksel własny in blanco. II. Oświadczenie poręczyciela Niżej podpisany poręczyciel: KRZYSZTOF KRAJOWIEC, legitymujący się dowodem osobistym DD 0467493 (imię, nazwisko i nr dow. osobistego, miejsce zamieszkania, a w przypadku przedsiębiorcy: adres siedziby, firma i nr KRS) 81-345 SOPOT, UL. BOHATERÓW MONTE CASSINO 123/12 (adres zamieszkania lub siedziby) oświadcza, że poręcza weksel in blanco do kwoty 100 000 zł (słownie: sto tysięcy złotych) i wyraża zgodę na jego uzupełnienie przez posiadacza weksla zgodnie z niniejszą deklaracją. III. Upoważnienie do uzupełnienia weksla in blanco W każdym przypadku naruszenia terminu płatności wskazanego w fakturze dokumentującej sprzedaż z odroczonym terminem płatności wystawca upoważnia posiadacza weksla do uzupełnienia weksla in blanco w ten sposób, że posiadacz weksla: 1) wpisze według swojego uznania datę i miejsce jego wystawienia oraz termin płatności, 2) wpisze według swojego uznania miejsce płatności, przy czym może umieścić klauzulę domicyliatu, 3) ma prawo uzupełnić weksel klauzulą „bez protestu”, 4) ma prawo uzupełnić weksel na sumę wekslową obejmującą: – cenę sprzedaży wraz z przysługującymi odsetkami i innymi kosztami ubocznymi, – opłatę skarbową od podniesienia kwoty weksla w części uiszczonej przez posiadacza weksla. Posiadacz weksla zawiadomi wystawcę o wypełnieniu weksla listem poleconym wysłanym na co najmniej 7 dni przed terminem płatności weksla i wezwie go do wykupu weksla. Weksel podlega zwrotowi wystawcy niezwłocznie po uiszczeniu wszelkich należności zabezpieczonych wekslem, bezpośrednio do rąk wystawcy lub listem poleconym wysłanym na wskazany powyżej adres wystawcy. Gdańsk, 12 czerwca 2005 r. .................................. Remitent ..................................... ..................................... Poręczyciel Wystawca weksla > jak odpowiada poręczyciel 1. Zbywca oświadcza, że przysługuje mu wierzytelność wobec Domino sp. z o.o. w Gdańsku z tytułu sprzedaży towaru z odroczonym terminem płatności, objętej fakturą VAT nr 113/10/2004 w całkowitej wysokości 100 324,13 zł (słownie: sto tysięcy trzysta dwadzieścia cztery 13/100 złote), zwaną dalej wierzytelnością. Na kwotę wierzytelności składają się: > należność główna w wysokości 100 000 zł, > odsetki ustawowe za zwłokę w wysokości 324,13 zł. 2. Wierzytelność jest stwierdzona dokumentami: 1) zamówieniem nr 347/2004, 2) fakturą VAT nr 113/10/2004, 3) wekslem własnym na kwotę 100 324,13 zł, 4) wezwaniem do wykupu weksla. 3. Zbywca oświadcza, że wierzytelność jest bezsporna, wymagalna, nieprzedawniona, nie jest zajęta przez organ w postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym ani obciążona prawem osoby trzeciej oraz jest wolna od innych wad prawnych. Zbywca oświadcza ponadto, że wierzytelność nie jest objęta zakazem zbywania oraz że nie posiada względem dłużnika zobowiązań, które mogłyby być przedmiotem wzajemnych potrąceń z wierzytelnością. §2 Przedmiot umowy 1. Poprzez niniejszą umowę zbywca sprzedaje nabywcy wierzytelność, a nabywca kupuje ją za cenę 94 000 zł (słownie: dziewięćdziesiąt cztery tysiące złotych). 2. Nabywca zobowiązuje się zapłacić cenę w dniu zawarcia niniejszej umowy. 3. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie prawa z nią związane. §3 Obowiązki zbywcy 1. Zbywca zobowiązuje się powiadomić pisemnie dłużnika o sprzedaży wierzytelności w terminie 3 dni od zawarcia niniejszej umowy oraz wydać nabywcy dokument zawiadomienia wraz z potwierdzeniem jego nadania bądź doręczenia. 2. Wydanie dokumentów wymienionych w § 1 ust. 2 nastąpi niezwłocznie po zapłacie ceny. 3. W przypadku ujawnienia wad prawnych wierzytelności po dniu zawarcia niniejszej umowy nabywcy przysługuje według jego wyboru uprawnienie do odstąpienia od niniejszej umowy lub żądanie obniżenia ceny. §4 Postanowienia końcowe 1. Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. 2. W sprawach nieuregulowanych w niniejszej umowie zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego. 3. Wszelkie spory, jakie mogą wystąpić w trakcie realizacji niniejszej umowy, będą rozpatrywane przez sąd powszechny właściwy dla siedziby zbywcy. 4. Umowa została sporządzona w dwóch egzemplarzach po jednym dla każdej strony. Zbywca ......................... Nabywca ......................... Zakres odpowiedzialności poręczyciela (czyli awalisty) zależy od rodzaju poręczonego zobowiązania wekslowego. Gdy poręczany jest weksel zupełny, a poręczenie nie określa kwoty stanowiącej górny pułap odpowiedzialności poręczyciela, wówczas zakres poręczenia jest równy sumie wekslowej w chwili jego wystawienia. W przedstawionym we wzorze nr 8 awersie weksla poręczyciel odpowiada za zobowiązanie wekslowe do kwoty 50 000 zł. Dopuszczalne jest jednak poręczenie za część sumy wekslowej, wyrażone słowami: np. „poręczam do wysokości 10 000,00 zł” (patrz wzór nr 9 – awers weksla). Gdy poręczenie jest udzielane na wekslu in blanco, zakres odpowiedzialności poręczyciela wynika z porozumienia pomiędzy nim a wierzycielem. Jeżeli porozumienie nie określa kwoty stanowiącej górny pułap odpowiedzialności poręczyciela, wówczas poręczyciel jest zobowiązany w granicach odpowiedzialności osoby, za którą poręcza. Gdy natomiast w deklaracji wekslowej, zawierającej oświadczenie poręczyciela, została określona kwota ograniczająca zakres odpowiedzialności poręczyciela (tak jak we wzorze nr 6), to wierzyciel nie może dochodzić od poręczyciela roszczeń przewyższających wskazaną kwotę. Po udzieleniu poręczenia zakres odpowiedzialności poręczyciela może być podwyższony tylko za jego zgodą. WZÓR NR 7 – DEKLARACJA WEKSLOWA Z OŚWIADCZENIEM PORĘCZYCIELA UŻYWANA W STOSUNKACH KREDYTOWYCH Deklaracja wekslowa Odpowiada tak jak poręczony Odpowiedzialność poręczyciela jest akcesoryjna i solidarna. To oznacza, że odpowiada on tak samo jak osoba, za którą poręczył, a wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń wedle własnego wyboru od wystawcy, poręczyciela lub obu ich łącznie. Gdy poręczenia udzieliło kilka osób, każda z nich odpowiada solidarnie z wystawcą i pozostałymi poręczycielami. W przeciwieństwie do poręczenia cywilnego, awalista ponosi również odpowiedzialność za zobowiązanie wekslowe z jakichkolwiek przyczyn nieważne, z wyjątkiem nieważności na skutek wady formalnej. Wadą formalną jest brak jednego z elementów ważności weksla, określonych przez prawo wekslowe (pisaliśmy o tym w „DF” z 22 lutego 2005 r.). Poręczyciel będzie więc odpowiadał, gdy na przykład podpis awalata został sfałszowany. Zobowiązanie poręczyciela ma bowiem w tym zakresie charakter samodzielny. Jest abstrakcyjne, a więc nie zależy od stosunków pozawekslowych między poręczonym a posiadaczem weksla. Poręczycielowi przysługują natomiast zarzuty, które są oparDokończenie >dF15 W załączeniu składam(y) do dyspozycji Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. Grabskiego z siedzibą w Warszawie weksel in blanco z mojego (naszego) wystawienia. Weksel ten stanowi zabezpieczenie pożyczki konsumpcyjnej udzielonej na podstawie umowy nr 1253/05/2005 z 15 maja 2005 r. Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. Grabskiego ma prawo wypełnić weksel w każdym czasie na sumę odpowiadającą mojemu (naszemu) zadłużeniu z tytułu udzielonej pożyczki łącznie z odsetkami i pozostałymi kosztami ubocznymi, opatrzyć ten weksel datą, miejscem wystawienia i terminem płatności według swojego uznania oraz klauzulą „bez protestu”, zawiadamiając mnie (nas) o tym listem poleconym, wysłanym najpóźniej na siedem dni przed terminem płatności weksla. Weksel płatny będzie w II Oddziale Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. Grabskiego w Warszawie. Po dokonaniu spłaty pożyczki weksel odbiorę (odbierzemy) osobiście. 1. ................................................................................................ (nazwisko, imię i adres) 2. ................................................................................................ (nazwisko, imię i adres) ................................................................................................... (czytelny podpis, seria i nr dowodu tożsamości) .................................................................................................... (czytelny podpis, seria i nr dowodu tożsamości) Niniejszym oświadczam(y), że poprzez złożenie podpisu na wekslu udzielam(y) poręczenia za wystawcę weksla in blanco. Jednocześnie wyrażam(y) zgodę na treść porozumienia. W razie wypełnienia weksla przez jego posiadacza powinienem (powinniśmy) być zawiadomiony (zawiadomieni) o tym na zasadach określonych dla wystawcy na niżej podany(e) adres(y). 1. ............................................................................................... (nazwisko, imię i adres) 2. ............................................................................................... (nazwisko, imię i adres) ................................................................................................... (czytelny podpis, seria i nr dowodu tożsamości) ................................................................................................... (czytelny podpis, seria i nr dowodu tożsamości) Tożsamość wyżej wymienionych osób ustaliłem na podstawie okazanych dowodów tożsamości. Podpisy zostały złożone w mojej obecności. ........................................................................................................ (czytelny podpis pracownika przyjmującego deklarację)
