list jako forma wypowiedzi pisemnej w klasach początkowych

LIST JAKO FORMA WYPOWIEDZI PISEMNEJ W KLASACH POCZĄTKOWYCH
I.














Charakterystyczne cechy listu
1. Forma
podstawową formą listu jest monolog – wypowiedź skierowana do konkretnego
odbiorcy
łączy w sobie elementy kilku innych form wypowiedzi:
- opowiadania – przedstawienie zdarzeń przez nadawcę
- opisu sytuacji towarzyszącego jednemu zdarzeniu
- monologu lirycznego- przedstawienie własnych uczyć, nastroju itp.
- opisu właściwego – przedstawienie np. wyglądu kogoś lub czegoś
- streszczenia np. filmu, książki, sztuki
- sprawozdania np. z przebiegu uroczystości, imprezy itp.
2. Kompozycja i układ graficzny
list ma trójdzielną kompozycję – wstęp, rozwinięcie zakończenie
zawiera elementy uzupełniające:
- nazwa miejscowości i data napisania listu ( w prawym górnym
rogu)
- nagłówek – bezpośredni zwrot do adresata (umieszczony po środku
strony)
- podpis nadawcy ( pod zakończeniem, z prawej strony)
- postscriptum (P.S) - dopisek jeśli jest potrzebny ( umieszcza się
go pod listem).
3. Warstwa językowa
stosowanie wyrazów i zwrotów odnoszących się do adresata, pisane ze względów
grzecznościowych (pisze się je wielką literą np. Mamo, Tato, Rodzino, Cię, Tobie,
Twoich itp.)
stosowanie słownictwa potocznego podobnego do języka rozmowy
używanie wyrazów i zwrotów ekspresywnych, o silnym zabarwieniu uczuciowym
wprowadzenie słownictwa kształtującego nastrój
często stosowanie trybu rozkazującego czasowników (jeśli list ma charakter
perswazyjny).
4. Warstwa językowa
stosowanie wyrazów i zwrotów odnoszących się do adresata, pisane ze względów
grzecznościowych (pisze się je wielką literą np. Mamo, Tato, Rodzino, Cię, Tobie,
Twoich itp.)
stosowanie słownictwa potocznego podobnego do języka rozmowy
używanie wyrazów i zwrotów ekspresywnych, o silnym zabarwieniu uczuciowym
wprowadzenie słownictwa kształtującego nastrój
często stosowanie trybu rozkazującego czasowników (jeśli list ma charakter
perswazyjny).
Ćwiczenia doskonalące umiejętność redagowania listu
Klasa I
-
czytanie wybranych tekstów w formie listów
rozwiązywanie rebusów, krzyżówek związanych z tematyką listu
zapoznanie uczniów z ciekawszymi wzorami listów
wyszukiwanie wyrazów grzecznościowych pisanych wielką literą
uzupełnianie tekstów z lukami w formie listów
dzielenie listu na części
dopisywanie brakujących części listu – daty, nagłówka, podpisu
zbiorowe pisanie treści za pomocą obrazków
zbiorowe pisanie całego listu
adresowanie koperty
ustalanie brakujących elementów w adresach i uzupełnianie ich
Klasa II
-
dzielenie treści listu na zadania, stosowanie interpunkcji
stosowanie w treści formuł grzecznościowych i zapisywanie
we właściwym miejscu
wyodrębnianie z treści wyrazów pisanych wielką literą
i wyjaśnianie ich pisowni
samodzielne redagowanie nagłówków i formułek
grzecznościowych, podpisywanie listu
wspólne pisanie listu
próby samodzielnego redagowania treści listu
próby samodzielnego napisania całego listu
Klasa III
-
analizowanie tekstów listów i określanie ich charakteru
redagowanie zdań w związku z intencją
zmiana w listach nagłówków i formuł grzecznościowych
eliminowanie z treści listu zbędnych wyrazów
rozszerzanie treści listu
przekształcanie w tekstach listów zdań np. pojedynczych na
złożone
pisanie odpowiedzi na listy np. do postaci z lektur
samodzielne pisanie listów wg podanego planu i planu wspólnie
ustalonego
samodzielne pisanie listów o wydarzeniach z życia klasy
samodzielne pisanie listów do wybranych osób w rodzinie
adresowanie kopert
Ćwiczenia w pisaniu listu powinny być odpowiednio zaplanowane w rozkładach materiału
Przykładowe ćwiczenia powinny być powtarzane i utrwalane na poszczególnych poziomach
kształcenia a opracowanie listu w każdej klasie powinno nastąpić kilka razy.
SCHEMAT GRAFICZNEGO UKŁADU LISTU
górny margines
Gorzów Wlkp.,15.03.2009 r. miejscowość,
data
odstęp
nagłówek
akapit
Kochana Mamusiu!
Jesteśmy już na miejscu i tak jak obiecałam, zaraz do
Ciebie piszę.
wstęp- zdanie
nawiązujące,
kreślenie celu
pisania
Podróż minęła dobrze, a tu jest całkiem nieźle.
Mieszkam
w tym samym pokoju co Tomek Jeszcze trzech
właściwa
część listu, innych chłopaków z nami. Mamy fajnego instruktora. Byliśmy
rozwinięcie już na nartach. Nie jeżdżę jak wariat. Śniegu dużo. Jedzenie w
porządku. Nic się nie martw. Dam sobie radę.
zakończenie
Uważaj na siebie. Nie pracuj za wiele.
akapit
odstęp
Całuję Cię mocno –
Andrzej
formuła , zwrot
grzecznościowy
podpis
dolny margines
TWORZENIE OPISÓW
Opis jako forma wypowiedzi na szczeblu nauczania początkowego wymaga wnikliwej
obserwacji opisywanych przedmiotów oraz uporządkowania poszczególnych cech według
pewnej logicznej kolejności.
Opis cechuje statyczne ujęcie najistotniejszych elementów treści zgodnie z obiektywną
rzeczywistością .
W opisie stosujemy przymiotniki opisujące i przymiotniki oceniające.
Do opanowania formy opisu stosujemy propozycje następujących ćwiczeń:
- układanie zdań na temat obrazków ( zdania te mają często charakter opisowy
np. zabawka, pokój, zwierzątko, krajobraz, itp.)
- wzbogacanie słownictwa poprzez gromadzenie wyrazów określających cechy, czynności,
stany, stosunki przestrzenne, uczucia, nastrój, oceny itp.
- uzupełnianie zdań zawierających opisy obrazków i przedmiotów podanymi wyrazami
-
porządkowanie zdań według ustalonej kolejności
wyszukiwanie fragmentów opisów w tekstach
gromadzenie słownictwa potrzebnego do opisu na podstawie tekstu lub ze słowniczków
ortograficznych
opis np. przedmiotów przy wykorzystaniu podanych lub zgromadzonych wyrazów
układanie pytań i udzielanie odpowiedzi do opisywanego przedmiotu, sytuacji
sporządzanie planu do opisu wybranego przedmiotu, postaci, zjawiska, sytuacji
opis różnych przedmiotów lub sytuacji w formie zabawy
poznawanie i czytanie wzorów ( przykładów ) pięknych opisów
w literaturze dziecięcej
próby wspólnego redagowania opisów wybranych przedmiotów, postaci, zjawisk, sytuacji
samodzielne tworzenie opisów
Życzenia i zaproszenia
Uczymy redagować życzenia i zaproszenia wykorzystując różne sytuacje w ciągu roku
szkolnego np.
z okazji imienin dzieci, świąt rodzinnych, religijnych, rocznic uroczystości szkolnych itp.
Ćwiczenia językowe polegają na gromadzeniu odpowiedniego słownictwa w sposób twórczy,
często w formie gier i zabaw dydaktycznych i dramatycznych.
Nauka redagowania życzeń i zaproszeń powinna odbywać się na oryginalnych kartkach
pocztowych lub zaprojektowanych samodzielnie przez uczniów połączona z nauką
adresowania kart pocztowych.
Struktura życzeń
Najserdeczniejsze życzenia z okazji .........................
przesyła ........................
Życzenia wszelkiej pomyślności z okazji ...........................
przesyła.....................
Struktura zaproszenia
Zaproszenie
Klasa III b Szkoły Podstawowej w Gorzowie Wlkp. ma zaszczyt
zaprosić Kochane Mamy na uroczystość z okazji Dnia Matki.
Oczekujemy naszych miłych gości 26 maja w naszej klasie
o godz. 17.00.
Uczniowie i Wychowawczyni kl. III b