Prawa człowieka i dziecka - Hufiec ZHP Szczecin

CYKL ZBIÓREK DOTYCZĄCYCH
PRAW CZŁOWIEKA
I
PRAW DZIECKA
AUTOR CYKLU: Marta Mużyło
CELE CYKLU ZBIÓREK:
- umiejętność posługiwania się nowo poznanymi terminami: Konwencja Praw Dziecka i
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
- rozwijanie umiejętności dostrzegania problemów innych
- uwrażliwienie na potrzeby innych
- rozumienie konieczności szacunku i tolerancji wobec innych ludzi
- konieczność przestrzegania praw człowieka na codzień
Cykl ten jest przeznaczony dla harcerzy w wieku 10-12 lat i ma służyć zapoznaniu harcerzy z
prawami jakie posiadają, gdzie mogą się zwrócić o pomoc. Poprzez te zbiórki przede
wszystkim mogą się uczulić się na problemy innych ludzi. Na to, że każdy ma prawo do
odmienności i to, iż ktoś jest „inny” wcale nie oznacza, że jest gorszy. Pierwsza zbiórka jest
wprowadzeniem. Kolejne mówią o różnorodności, odpowiedzialności i sprawiedliwości.
Harcerze uczą się poprzez zabawę, ale i rozmowę. Ostatnia zbiórka porusza problem praw
człowieka i porównuje je z prawami dziecka.
I ZBIÓRKA
Temat: Rozpoczęcie cyklu zbiórek obejmujących Prawa Dziecka i Prawa Człowieka.
Cele:
- sprawdzenie wiedzy na temat praw dziecka i praw człowieka
- przedstawienie istniejących praw
Materiały:
duże kartki szarego papieru; taśma klejąca; markery; długopisy; kartki z pytaniami
Czas trwania: 85 minut
1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki. Piosenka "Ogień"
5 min
2. Burza mózgów.
Zadajemy pytanie harcerzom :"Jakie prawa znają? ",
najlepiej, aby same je zaczęły wymieniać, ale w razie problemów możemy
ich naprowadzić. Na szarym papierze lub tablicy zapisujemy ich propozycje.
5 min
3. Krótkie omówienie praw wymienionych przez harcerzy. W razie jakichś
wątpliwości staramy się je wyjaśnić.
1
10 min
4. Zabawa "Szejken"
5 min
"U góry szejken szejken,
Na dole szejken szejken,
Na prawo szejken szejken,
Na lewo szejken szejken..."
Kołyszemy biodrami, ruszamy ramionami i na komendy dajemy ręce, czyli
"u góry" ręce są u góry, "na dole" są na dole itd.
5. Ankieta (zał.1).
Rozdajemy harcerzom kartki z ankietami i prosimy by odpowiedziały na pytania
tak jak uważają. Nie chodzi o poprawność, a
zorientowanie się co harcerze umieją.
6. Omówienie pytań, próba ich wspólnego wyjaśnienia. Nie tylko my mówimy,
ale staramy się skłonić do mówienia harcerzy.
10 min
5 min
7. "W poszukiwaniu skarbów".
Na korytarzu przed harcówką, lub na dworze
ukrywamy karteczki z prawami dziecka i rysunkami obrazującymi te prawa.
Mówimy harcerzom, że muszą znaleźć w okolicy pewne ważne informacje.
5 min
8. Dopasowanka.
Harcerze muszą dopasować obrazki do praw zapisanych na karteczkach i
przyklejamy je wszystkie go szarego papieru. Pytamy harcerzy jak rozumieją
poszczególne prawa i omawiamy je.
15 min
9. Zabawa.
Każdemu harcerzowi przypinamy do pleców kartkę dość twardą by móc na niej
pisać. Każdy dostaje długopis. Zadanie polega na tym by napisać każdemu
coś miłego, coś co lubi w danej osobie. Należy pilnować by harcerze nie pisali
obraźliwych haseł.
10 min
10. Podsumowanie zbiórki.
Warto zadać kilka pytań:
- jakie prawa poznaliście?
- Co was zaciekawiło?
- Co wam się podobało, a co nie?
- Czy uważacie, że prawa człowieka i prawa dziecka są potrzebne, dlaczego?
- Czy jest coś o czym chcielibyście dowiedzieć się więcej?
10 min
11. Obrzędowe zakończenie "Ogniska już dogasa blask..."
II ZBIÓRKA
Temat: Różnorodność
Cele:
- pozytywne myślenie na temat różnic między ludźmi
2
5 min
- umiejętność pracy w grupie
- rozwijanie umiejętności manualnych
Materiały: kartki, kredki,
Czas trwania: 85 minut
1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki. Piosenka "Ogień"
5 min
2. Krótkie przypomnienie czego dotyczyła poprzednia zbiórka.
5 min
3. Opowiadanie o chłopcu z dwojgiem oczu. Przedstawiamy harcerzom
następującą historię:
"Daleko, daleko w przestrzeni kosmicznej jest planeta zupełnie taka sama jak
Ziemia. Ludzie, którzy na niej żyją są tacy sami jak my z jednym wyjątkiem:
mają oni tylko jedno oko. Nie jest to jednak zwyczajne oko. Mogą oni dzięki
niemu widzieć w ciemności. Dostrzegają rzeczy znajdujące się bardzo,
bardzo daleko i potrafią widzieć przez ściany. Kobiety na tej planecie rodzą
dzieci zupełnie tak samo jak kobiety na Ziemi. Pewnego dnia urodził się tam
bardzo dziwny chłopiec - chłopiec z dwojgiem oczu! Jego rodzice byli tym
przygnębieni. Chłopiec ten był szczęśliwym dzieckiem. Jego rodzice kochali go
i lubili się nim opiekować. Byli jednak trochę zmartwieni jego innością.
Prowadzali go do wielu lekarzy, oni jednak potrząsali głowami i mówili,
że nic nie da się zrobić.
W miarę jak chłopiec rósł, problemów było coraz więcej. Ponieważ nie potrafił on
widzieć w ciemnościach, musiał nosić ze sobą latarkę. Kiedy poszedł do szkoły,
okazało się, że nie potrafi czytać tak dobrze jak inne dzieci. Nauczyciele musieli
się nim zajmować bardziej niż innymi uczniami. Ponieważ nie widział na odległość,
musiał mieć specjalny teleskop. Nie mógł widzieć innych planet tak, jak inni. Czasami,
kiedy wracał ze szkoły czuł się bardzo samotny. "Skoro inne dzieci widzą to,
czego ja nie widzę", pomyślał "to musi być coś co ja widzę, a czego inni nie
są w stanie dostrzec."
Pewnego dnia odkrył, że widzi coś, czego nie widzi nikt inny. Nie widział on bowiem
czarno-biało tak jak inni. opowiedział rodzicom o tym, co zobaczył. Wyprowadził ich
na dwór i zaczął im opowiadać o swoim wstrząsającym odkryciu. Rodzice zaniemówili
ze zdziwienia. Jego koledzy byli równie zaskoczeni. Opowiadał im wspaniałe historie.
Używał słów, których nigdy przedtem nie słyszeli... takich jak czerwone, żółte...
i pomarańczowe. Mówił o zielonych drzwiach i fioletowych kwiatach. Wszyscy
byli ciekawi, jak to możliwe, że widział on te wszystkie rzeczy. Opowiadał wspaniałe
historie o głębokim błękicie mórz i bieli morskiej piany. Dzieci uwielbiały słuchać
opowiadań o niesamowitych smokach, zachłystywały się opisami ich skóry, oczu
i ognistych oddechów.
Pewnego dnia chłopiec poznał dziewczynę, w której się zakochał i która zakochała
się w nim. Nie przeszkadzało jej, że chłopiec ma dwoje oczu. Odkryli, że nie
przeszkadza im to, co ich różni. Chłopiec stał się bardzo sławny. Przychodzili do niego
ludzie z całej planety aby słuchać jego opowieści. po jakimś czasie urodził mu się
syn. Dziecko było takie samo jak wszystkie inne dzieci na tej planecie - miało tylko
jedno oko."
Po opowiedzeniu historii zadajemy harcerzom następujące pytania:
- Jak sądzicie, jak to jest mieć dwoje oczu na planecie gdzie wszyscy mają jedno oko.
- Jakie problemy miał chłopiec? Dlaczego?
3
15 min
- Czy gdybyś ty był "inny" jak byś chciał być traktowany?
4. Pląs "Głowa, ramiona":
5 min
Śpiewamy:
”Głowa, ramiona, kolana, pięty,
Kolana, pięty, kolana, pięty
Głowa, ramiona, kolana, pięty
Oczy, uszy, usta, nos...”
Przy każdej części ciała pokazujemy ją obiema rękami. Kiedy harcerze już to
opanują można zamieniać dowolne części ciała np. głowę z piętami, oczy z uszami.
5. Portret.
20 min
Harcerze siadają w kółku, każdy dostaje kartkę i kredki do rysowania. Dobierają się
w pary (najlepiej aby były to osoby siedzące naprzeciw siebie). Mają za zadanie
narysować tą drugą osobę. Obok mogą wypisać zainteresowania, cechy tej osoby.
Następnie prezentują rysunki przed grupą i opowiadają co było najważniejsze
podczas rysowania. Można także spytać harcerzy:
- Jak się czuły kiedy ich portrety były przedstawiane?
- Czy dowiedziały się czegoś nowego o sobie?
6. Zabawa "Ręce do góry".
Harcerze stają w kółku. Prosimy na ochotnika jednego harcerza, który będzie miał
zawiązane oczy. Obracamy go kilkakrotnie i prowadzimy do jednej z osób
stojących w kole. Dotykając włosów, twarzy, ubrania harcerza, ochotnik ma
za zadanie odgadnąć, kto to jest. Powtarzamy zabawę tyle razy ile jest harcerzy,
aby każde miało możliwość zgadywać. Po zabawie można zadać pytania:
- Dlaczego to robiliśmy?
- Skąd wiedzieliście kto to był?
- Jeśli ktoś miał inny kolor włosów czy oczu?
- Jeśli wszyscy mieli takie same nosy, uszy i włosy?
7. Kto to jest?
Jeden z harcerzy jest IT-em. Gracze ustawiają się w rzędzie za IT-em. IT nie
może wiedzieć, kto stoi za nim. IT robi 10 kroków do przodu, podczas
gdy pozostali uczestnicy zamieniają się miejscami. Jeden z uczestników
staje bezpośrednio ze IT-em. Pozostali uczestnicy pytają się IT-ego:
"Kto stoi za tobą? "
IT może zadać 3pytania, zanim zgadnie kto za nim stoi, np.:
Czy to jest chłopiec czy dziewczynka? Czy ma jasne, czy ciemne włosy?
Pozostali uczestnicy odpowiadają jednym słowem na pytania i IT musi zgadnąć,
kto za nim stoi. Jeśli mu się uda, zostaje IT-em na następną kolejkę, jeżeli nie,
to wybierany jest nowy IT.
15 min
10 min
8. Podsumowanie zbiórki.
5 min
Stajemy w kręgu i chwytamy się za ręce. Każdy mówi osobie z lewej strony jedną pozytywną
różnicę miedzy nimi. Pilnujemy by wypowiedzi nie były obraźliwe.
9. Obrzędowe zakończenie "Ogniska już dogasa blask..."
4
5 min
III ZBIÓRKA
Temat: Odpowiedzialność i sprawiedliwość.
Cele:
- wrażliwość na uczucia innych
- umiejętność pracy w grupie i nabierania zaufania
- umiejętność wyrażania opinii
Materiały: kartki, kredki, opaski do zawiązania oczu, kijek, pałeczka, kamienie
Czas trwania: 90 minut
1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki. Piosenka "Ogień"
2. Opowiadanie o Ani i Tomku. Przedstawiamy następującą historię:
5 min
15 min
" Ania i Tomek byli bardzo szczęśliwi ponieważ dostali prezenty od
swoich rodziców. Tomek dostał tamburyn, z którego tak się cieszył,
że od razu zaczął na nim grać. Ania również bardzo się cieszyła,
ponieważ dostała piszczałkę. Ona również zaczęła grać. Na początku
oboje byli szczęśliwi z powodu prezentów, oraz dlatego, że mogli
jednocześnie grać, ale po chwili okazało się, że bardzo trudno jest
im się skoncentrować, kiedy oboje grają jednocześnie. Ania przestała
grać i zapytała Tomka, czy nie mógłby na chwile przestać i pozwolić
grać jej. Jednak Tomek powiedział, że jemu jej granie nie przeszkadza
i że nie ma zamiaru przestać. Ania rozgniewała się i zaczęła grać
bardzo głośno. Wtedy Tomek zaczął grać jeszcze głośniej. Każde z nich
próbowało grać głośniej od drugiego, w wyniku czego zrobił się taki hałas,
że ich rodzice przyszli do pokoju."
Zadajemy harcerzom pytania:
- Dla kogo historia skończyła się szczęśliwie? Dlaczego?
- Dla kogo historia skończyła się nieszczęśliwie? Dlaczego?
- Czy w tym opowiadaniu zlekceważono czyjeś prawa ? Czyje? Kto je zlekceważył?
- W jaki sposób można było uniknąć konfliktu?
3. Jak się czujesz ?
Dwóch harcerzy wychodzi z harcówki. W tym czasie pozostali
wybierają jakieś uczucie, które przedstawią. kiedy wrócą tamci harcerze.
Np: szczęście, złość, smutek, strach, podekscytowanie. Harcerze wracają
do klasy, pozostali przedstawiają wybrane uczucie. Dwójka wybranych
harcerzy musi odgadnąć jakie to uczucie. Powtarzamy zabawę tyle razy,
ile uważasz za stosowne.
Zadajemy harcerzom pytania:
- Czy łatwo było odgadnąć przedstawiane uczucia? Jak je odgadli?
- Czy warto wiedzieć jak czują się ludzie wokół was? Dlaczego?
- Co by było gdyby nikogo nie obchodziły uczucia innych?
10 min
4. Gadająca Pałeczka.
Należy wytłumaczyć harcerzom, że Indianie słuchają siebie w taki sposób, że
każdy ma szansę wypowiedzieć się. Używają do tego celu gadającej pałeczki.
15 min
5
Ten, kto trzyma pałeczkę ma prawo mówić, a pozostali mają prawo słuchać.
Pałeczka jest przekazywana z rąk do rąk w kręgu. Ten kto nie chce mówić
poprostu przekazuje pałeczkę dalej. Gadająca pałeczka może być wykorzystywana
na różne sposoby. Na przykład, żeby przekazać nowiny, albo wyrazić swoje opinie.
Tu można przypomnieć poprzednie zadanie i nawiązać do jednego z Praw Dziecka
"Dzieci mają prawo do poczucia bezpieczeństwa, nie bycia krzywdzonymi
lub zaniedbywanymi". Zadajemy pytanie dzieciom pytanie: "W jaki sposób poznanie
uczuć innych pomaga w realizowaniu tego prawa?". Harcerze odpowiadają tylko wtedy
jeśli posiadają Gadającą Pałeczkę.
5.Zaufaj mi.
10 min
Harcerze dobierają się w pary. Zawiązujemy oczy jednemu harcerzowi z każdej pary.
Drugi harcerz jest "przewodnikiem" i prowadzi pierwszego z zawiązanymi oczami po
harcówce. "Przewodnicy" powinni wymyślać dla harcerzy z zawiązanymi oczami
różne bezpieczne zadania. Np, rozpoznawanie przedmiotów po dotyku, wspólny bieg
po płaskiej powierzchni. Następni harcerze zamieniają się rolami. Po zabawie można
z nimi o tym porozmawiać, przy użyciu pałeczki.
Zadajemy następujące pytania:
- Jakie to uczucie być "przewodnikiem"/ "niewidomym" ?
- Jak się porozumiewali?
- Która rola była trudniejsza? Dlaczego?
- Czy będąc "przewodnikami" czuli się odpowiedzialni?
- Czy ufali swoim "przewodnikom"?
- Dlaczego zaufanie jest tak ważne ( w rodzinie, w śród przyjaciół)?
6. Rozpoznaj swój kamień.
Prosimy harcerzy, aby usiadły parami w małym kręgu. Zapytaj jakie cechy
są charakterystyczne dla kamieni. Czy wszystkie są takie same? Daj każdej parze
po jednym kamieniu. Poproś harcerzy, aby dokładnie przyjrzały się kamieniom,
jaka jest ich wielkość, kolor. Zbieramy wszystkie kamienie do worka.
Pary biorą po kolei worek, szukają swojego kamienia i wyjmują go, jeśli
uda im się go rozpoznać.
Można zadać harcerzom kilka pytań:
- Która z par dostała swój kamień jako pierwsza/ostatnia? Dlaczego?
- Czy martwiły się wiedząc, że ktoś inny ma ich kamień?
- Jakby się czuły, gdyby w ogóle nie odnalazły swojego kamienia?
10 min
7. Czym jest sprawiedliwość?
Pytamy się harcerzy co wg nich jest, a co nie jest sprawiedliwe. Zapisujemy
propozycje harcerzy na dużej kartce. Dzielimy ich na mniejsze grupy i
prosimy ich o sformułowanie definicji sprawiedliwości. Harcerze prezentują to
co opracowały. Próbujemy ustalić wspólną definicję sprawiedliwości,
zapisujemy ją i wieszamy na ścianie.
Zadajemy harcerzom pytania:
- Czy sprawiedliwość jest ważna? Dlaczego?
- Czy przypominacie sobie jakieś sytuacje, w których doświadczyliście
sprawiedliwości i jakieś sytuacje, w których doświadczyliście niesprawiedliwości?
- Co sprawia, że coś jest niesprawiedliwe?
- Jakie to uczucie doświadczyć niesprawiedliwości?
- Czy zawsze można postępować sprawiedliwie?
15 min
8. Podsumowanie zbiórki.
5 min
6
Warto zadać kilka pytań:
- Co was zaciekawiło?
- Co wam się podobało, a co nie?
- Czy uważacie, że sprawiedliwość i odpowiedzialność są ważne?
9. Obrzędowe zakończenie "Ogniska już dogasa blask..."
5 min
IV ZBIÓRKA
Temat: Prawa Człowieka
Cele:
- zrozumienie znaczenia praw człowieka i praw dziecka
- umiejętność pracy w grupie
- podsumowanie cyklu
Materiały: przygotowane Prawa Człowieka i Prawa Dziecka, duża kartka szarego
papieru, markery, brystol, farby, pędzle, woda
Czas trwania: 90 minut
1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki. Piosenka "Ogień"
2. Porównanie.
Dzielimy harcerzy na dwie grupy. Jedna dostaje skrócone Prawa Dziecka, a druga
Prawa Człowieka. Grupa druga pokolei odczytuje Prawa Człowieka. Grupa pierwsza
słucha i stara się dopasować do nich Prawa Dziecka. Jeśli jakieś prawa zostaną
kładziemy je obok.
3. Zabawa "Baranek":
Jak dobrze być barankiem
i bardzo wczesnym rankiem
wybiegać na polankę
i śpiewać sobie tak:
be, be, be kopytka niosą mnie,
be, be, be kopytka niosą mnie.
5 min
10 min
5 min
Jak dobrze być barankiem
I bardzo wczesnym rankiem
Wybiegać na polankę
I śpiewać sobie tak:
Be be be kopyta niosą mnie…
Be be be kopyta niosą mnie…
How good to be baranek
and wake up sobie ranek,
and running to polanek
and singin just like that:
bi bi bi kopytka takeing me,
bi bi bi kopytka takeing me
7
Przy słowach „baranek” pokazujemy kolistymi ruchami rogi na naszej głowie,
przy słowach „wybiegać / running” imitując wybieganie baranka na polankę
i tak samo czynimy przy słowach „be be be...”
4. Nasze "potrzeby i "zachcianki"
Mówimy harcerzom, aby wyobrazili sobie, że ONZ (parlament wszystkich narodów)
poprosiła ich o sporządzenie listy rzeczy, których harcerze potrzebują, aby byli
zdrowi i szczęśliwi. Np. jedzenie, zabawa, powietrze, miłość. Zapisujemy te
potrzeby na dużej kartce. Kiedy harcerzom skończą się pomysły, prosimy je, aby
zastanowiły się, które z nich są prawdziwymi "potrzebami", a które tylko
"zachciankami". Można się zastanowić, które z tych potrzeb będą takie same dla
wszystkich dzieci na całym świecie. Poproś dzieci, aby porównały swoją listę z
Konwencją Praw Dziecka. Które z wymienionych przez nie potrzeb zostały zapisane
jako prawa? Czy są jakieś różnice między tymi dwoma listami? Dlaczego?
15min
5. Zabawa "Dentysta"
10 min
Z pośród harcerzy wybieramy jedną osobę (jeśli duża grupa 2-3 osoby), która jest
dentystą, reszta uczestników to zęby. Wszyscy łapią się mocno pod ręce,
za nogi (na stojąco lub na siedząco). Zadaniem dentysty jest powyrywać zęby,
każda „wyrwana” osoba automatycznie staje się dentystą i pomaga temu pierwszemu.
Kiedy już wszyscy zostaną „wyrwani” można powtórzyć zabawę.
6. Plakat Praw.
Harcerze znają już Prawa Człowieka i Prawa Dziecka. Dzielimy dzieci na 2-3
osobowe grupy. Każda grupa wybiera sobie jedno z Praw. Mają za zadanie
zareklamować to prawo w formie, hasła, krótkiej historyjki, obrazka.
30 min
7. Podsumowanie cyklu zbiórek.
- Czego nauczyli się podczas tych zbiórek?
- Czy pomogły one w zrozumieniu niektórych zdarzeń?
- Czy zmieniło się coś w ich postępowaniu?
10 min
8. Obrzędowe zakończenie "Ogniska już dogasa blask..."
8
5 min