Anna Boni lsobel McGregor Ewaluacja, odpowiedzialność i

Anna Boni
lsobel McGregor
Ewaluacja, odpowiedzialność i poprawa jakości oświaty w Szkocji
Praca Inspektorów Jej Wysokości w ramach instytucji „Education Scotland”
Szkoccy ministrowie ponoszą ogólną odpowiedzialność za rozwój i nadzór nad
systemem edukacji. Zgodnie z ustawodawstwem dotyczącym publicznych przedszkoli oraz
szkół za oświatę odpowiedzialne są 32 szkockie władze lokalne. Ministrowie oznajmili w
październiku 2010 roku, iż nowa instytucja ds. poprawy edukacji pn. Education Scotland
zostanie ustanowiona 1. lipca 2011 roku, z połączenia kilku instytucji, w tym Inspektoratu Jej
Wysokości ds. Edukacji (Her Majesty’s Inspectorate – HMIE) oraz instytucji „Learnining and
Teaching Scotland” (LTS) – które odpowiedzialne były za rozwój programów nauczania oraz
wsparcie nauczycieli.
Nową instytucją kieruje Bill Maxwell, prezes zarządu (były Główny Inspektor JW ds.
Edukacji w HMIE). Strategiczne cele kontroli oraz ewaluacji funkcji nowej agencji obejmują:
 zapewnianie oraz dążenie do poprawy poziomu i jakości poprzez kontrolę
i sprawozdawczość
 budowę potencjału na rzecz poprawy jakości
 świadczenie profesjonalnych oraz opartych na dowodach usług doradczych
 zapewnianie poprawy jakości wewnątrz instytucji
Uprawnienia instytucji Education Scotland do kontroli placówek oświatowych oraz innych
ośrodków oświaty określone zostały w przepisach legislacyjnych. Aktualnie programy
nadzoru zawierają kontrolę ośrodków przedszkolnych; publicznych i prywatnych szkół
podstawowych, średnich oraz specjalnych; szkół policealnych; szkół i placówek przy
zakładach karnych i aresztach śledczych; środowiskowe świetlice i ogniska opiekuńczowychowawcze; organizacji pozarządowych; poradni psychologiczno-pedagogiczne oraz
ośrodki kształcenia nauczycieli. Osoby zatrudnione to urzędnicy sektora państwowego. W
skład zespołu wizytatorów często wchodzą oprócz inspektorów będących stałymi
pracownikami instytucji Education Scotland, także inspektorzy stowarzyszeni (associate
assessor), którzy są czynnymi nauczycielami, dyrektorami, czy też menadżerami pracującymi
w szkołach, uczelniach wyższych lub w innych organizacjach oświatowych oraz „niezależni
członkowie” będący reprezentantami społeczeństwa, którzy nie specjalizują się w dziedzinie
edukacji.
W raporcie OECD pn. Quality and Equity of Schooling in Scotland (2007), instytucja
HMIE opisana została jako inspektorat, którego celem są raczej zmiany kulturowe oraz
działania strategiczne aniżeli dążenie do zgodności standardów.
Nadzór, odpowiedzialność i poprawa jakości
Raporty z inspekcji szkół zostały po raz pierwszy opublikowane w 1983 roku, jako element
dążenia w tym okresie rządu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
do zwiększonej odpowiedzialności zawodowej oraz informowania o usługach publicznych na
terenie całego Zjednoczonego Królestwa. Od tego czasu Inspektorzy Jej Wysokości
odpowiedzieli na wnioski dotyczące wyjaśnienia oraz ujawnienia kryteriów na jakiej
podstawie dokonywana jest ewaluacja systemu szkolnego. To ujawnienie kryteriów ewaluacji
doprowadziło do dyskusji na szczeblu krajowym pomiędzy wszystkimi osobami działającymi
w dziedzinie oświaty w celu odpowiedzi na pytanie co oznacza wysoka jakość kształcenia w
szkołach. Wypracowanie wspólnego znaczenia powyższego zagadnienia rozpoczęło proces
zwiększenia zastosowania tych samych kryteriów do samooceny przez szkoły, które
wykorzystywane były przez wizytatorów do ewaluacji zewnętrznej. Zmiany te doprowadziły
do opublikowania w 1996 roku pierwszego wydania pisma pn. How good is our school? /pl.:
Jak dobra jest nasza szkoła?/.
Autoewaluacja; Jak dobra jest nasza szkoła?
Filarem szkockiego wspólnego podejścia do ewaluacji oświaty jest zestaw wskaźników
zawartych w publikacji How good is our school? Trzecie i aktualne wydanie1 zostało
opublikowane w 2007 roku. Wskaźniki te odzwierciedlają dobre praktyki oraz ustanawiają
wspólny język jakości, który wykorzystywany jest przez szkoły, władze oświatowe oraz
wizytatorów. Każdy wskaźnik jakości pracy szkoły zawiera opis wyników realizacji, wpływu,
1
http://www.hmie.gov.uk/documents/publication/hgiosjte3.pdf
regulacji oraz wykorzystania w skali ‘bardzo dobrze’ lub ‘słabo’. Opisy te odgrywają bardzo
istotną rolę w stymulowaniu zachowań opartych o autoewaluację, dotyczących przemyśleń
oraz dyskusji w szkołach, a także przy zapewnianiu spójności w ocenach sporządzonych w
raportach sprawozdawczych władz oświatowych oraz wizytatorów. Szereg innych podobnych
poradników ewaluacji zwraca uwagę na autoewaluację oraz ewaluację zewnętrzna, a także
sprawozdawczość w instytucjach pozaszkolnych.
“Szkockie podejście” w celu poprawy jakości pracy w szkołach
Podejście do poprawy jakości pracy w szkole, zwane “szkockim podejściem”, rozwijane jest
od 1983 roku. Jego założeniem jest, że szkoły powinny brać odpowiedzialność za jakość
kształcenia, które oferują oraz powinny wykazywać, iż podejmują działania w celu
zapewnienia ciągłego doskonalenia.
Autoewaluacja przynosi najlepsze rezultaty tam, gdzie zaangażowani są zarówno pracownicy
metodyczni, jak i pozostali pracownicy, dzieci i młodzież, rodzice oraz partnerzy szkolnych
społeczności, którzy w sposób otwarty i surowy oceniają jakość pracy szkoły, opierając swoje
oceny o wskaźniki zawarte w publikacji How good is our school? Wskaźniki te dotyczą
całego zakresu pracy szkoły i są pomocne w identyfikowaniu mocnych stron, o które należy
dbać i o których mówić otwarcie, a także dotyczą priorytetów w dążeniu do poprawy jakości,
które powinny być wprowadzone do planu poprawy jakości.
W procesie tym szkoły wspierane są i motywowane przez władze oświaty, a jednocześnie
poddawane są ścisłej kontroli zewnętrznej przez instytucję Education Scotland, obecnie ma to
miejsce co sześć lat lub częściej. Wykorzystywanie przez wszystkie trzy podmioty tych
samych, wspólnych kryteriów identyfikacji mocnych stron oraz obszarów do poprawy
stanowi ważny czynnik „szkockiego podejścia”.
Sektor oświaty jest jednym z tych sektorów usług publicznych w Szkocji, w którym
autoewaluacja jest najbardziej zaawansowana. Wyniki prac teoretycznych oraz praktyka
działań byłych Inspektoratów JW ds. Edukacji stały się podstawą do naśladownictwa w
innych dziedzinach w Szkocji, w tym również poprzez wspólne kontrole kierowane przez
HMIE w kwestii ochrony dzieci.
Ustawa o standardach w szkołach Szkocji z 2000r. itp.
Sukces ‘szkockiego podejścia” doprowadził do zaangażowania Państwa w działania na rzecz
poprawy kształcenia w szkołach, co zostało zagwarantowane w przepisach ustawodawczych,
w następstwie ustanowienia Szkockiego Parlamentu. Ustawa o standardach z 2000r. stanowi,
iż władze oświatowe powinny dążyć do zapewnienia poprawy jakość kształcenia w szkołach
poprzez organy zarządzania szkołami. Ustawa ta zobowiązuje także szkoły do sporządzania
rocznych raportów z autoewaluacji oraz planów poprawy jakości a także udostępniać wyniki
lokalnym władzom oświatowym. Szkoły powinny udostępniać rodzicom niniejsze raporty
oraz plany.
Rola władz oświatowych
Najbardziej efektywne organy potrafią odpowiednio połączyć instrumenty wsparcia, oceny
oraz wytycznych dla szkół oraz wypracować skuteczną współpracę z dyrektorami szkół i ich
zespołami zarządzającymi. W przypadkach dobrych praktyk, dyrektorzy szkół będący
jednocześnie wyższymi urzędnikami w organach władz, tworzą pozytywne relacje z
urzędnikami władz lokalnych oraz współpracują z nimi nad poprawą jakości programów
nauczania, kształcenia i uczenia sią oraz zapewniania jakości. Władze lokalne poddawane są
także kontroli w zakresie swoich organów kształcenia poprzez instytucję Education Scotland
(czytaj dalej).
Rygor autoewaluacji szkół oraz wsparcie i oczekiwania władz oświatowych
Nierzadko, podczas kontroli zdarza się wykrycie kwestii wymagających poprawy, które nie
zostały zidentyfikowane zarówno podczas autoewaluacji dokonywanej przez szkołę, jak i
władze oświatowe zaangażowane w szkole. Przypadki takie ilustrują znaczenie kontroli
zewnętrznej w uzupełnianiu autoewaluacji oraz poprawie instrumentów wsparcia.
Inspekcja
Trzy podstawowe przesłanki, jakim służyć ma inspekcja zewnętrzna to:
 Inspekcje powinny spełniać funkcję doradczą i weryfikującą oraz odpowiadać
zasadzie odpowiedzialności publicznej, informując rodziców, szkoły i uczelnie
wyższe oraz inne podmioty świadczące usługi oświatowe, a także Szkockich
Ministrów o standardach oraz jakości kształcenia.
 Przeznaczone
są
do
propagowania
wdrożenia
wysokiej
jakości
praktyk
specjalistycznych poprzez identyfikację kluczowych atutów, wskazując obszary, gdzie
potrzebna jest poprawa oraz oferując sugestie dotyczące rozwiązań opartych na
dobrych praktykach, które zaobserwowali inspektorzy u innych.
 Dowody pochodzące z inspekcji oraz wizytacji odgrywają ważną role w informowaniu
o rozwoju oraz sprawdzaniu polityki i praktyki edukacyjnej, dostarczając decydentom
analizy oparte o bogate źródło niezależnych danych pochodzących z pierwszej ręki
dotyczących tego, co dzieje się w szkołach oraz w innych podmiotach kształcenia
w całym kraju.
Przytaczając słowa z raportu OECD “Tworząc interaktywne sytuacje stałego dialogu,
inspekcja promuje kulturę autorefleksji oraz oceniania”.
Wpływy i ostatnie zmiany w inspekcji w Szkocji
Szereg czynników przyczyniło się do ostatnio-trwających zmian w procesach inspekcji w
Szkocji. Wśród nich należy wymienić dojrzałość autoewaluacji szkół oraz funkcji wsparcia i
oczekiwań władz lokalnych; dążenia do zmiany postrzegania inspekcji jako brzemienia
podmiotów kontrolowanych; zwiększenie nacisku na kwestię konieczności współpracy
pomiędzy instytucjami oświaty i innymi placówkami kształcenia dzieci w celu uzyskania
większych korzyści dla dzieci, zwłaszcza dla tych najbardziej potrzebujących (program
pomocy dzieciom Getting it Right for Every Child); wprowadzenie nowych programów
nauczania dla grupy uczniów w wieku 3-18-lat w Szkocji (Program na Rzecz Doskonalenia Curriculum for Excellence) oraz potrzeba zapewnienia najbardziej efektywnego i wydajnego
wykorzystania doświadczenia i zasobów inspektorów JW.
Ponadto został ustanowiony „Konkordat” pomiędzy Szkockim Rządem a władzami lokalnymi
w listopadzie 2007r. Umowa ta zapewnia większą swobodę władzom lokalnym w określaniu
ich priorytetów budżetowych oraz ustanawia Narodowe Ramy dot. Wyników /National
Performance Framework/ jako podstawę monitorowania wyników działania. Dwa ze
wskaźników zawartych w tych Narodowych Ramach odnoszą się do wyników inspekcji
(proporcjonalny udział szkół oraz ośrodków przedszkolnych, które posiadają pozytywne
raporty z kontroli).
Obecnie instytucja Education Scotland zajmuje się dopasowywaniem Ram do kontroli szkół
w celu uwzględnienia tych i innych czynników kontekstowych. Możliwości dalszego rozwoju
będą musiały uwzględniać potencjalne ryzyko oraz korzyści, a także sposoby możliwości
zaangażowania władz lokalnych w pracę ich szkół, nawiązując do autoewaluacji oraz
przyszłej poprawy pracy.
Obecne podejścia do inspekcji szkół
W odpowiedzi na te czynniki zostały wprowadzone nowe modele inspekcji w sierpniu 2008r.
Modele te zaprojektowane zostały jako bardziej adekwatne i kładące większy nacisk na
rozwój
instytucjonalny.
Adekwatność
osiągana
jest
poprzez
budowanie
szkolnej
autoewaluacji i koncentrację na kwestiach mających najbardziej istotny wpływ na dzieci i
młodzież. Inspekcja ma na celu budowanie potencjału poprzez stwarzanie inspektorom
możliwości zaangażowania do dyskusji nauczycieli podczas trwania inspekcji.
Częścią procesu jest ocena autoewaluacji szkoły przez inspektorów. Pracownicy szkoły
aktywnie uczestniczą w procesach inspekcji wraz z doświadczonym personelem szkoły
podejmując wspólne działania z Inspektorami JW, włączając w to wizytacje lekcji oraz
uczestnicząc w posiedzeniach zespołów kontrolnych.
W większości przypadków inspektorzy identyfikują szereg mocnych stron, jak i formułują
najważniejsze zalecenia dotyczące doskonalenia. Lata doświadczeń pokazały, że szkoły oraz
władze oświatowe traktują rekomendacje Inspektorów JW. bardzo poważnie i podejmują
działania w celu osiągnięcia poprawy jakości.
W około 10% przypadkach, w których kontrola wykazała, że szkoła nie zapewnia
odpowiednio wysokiej jakości kształcenia, inspektorzy zapewniają znacznie większe
zaangażowanie poprzez proces stałego zaangażowania /continuing engagement/ w wymianę
doświadczeń i nadzór.
Continuing Engagement
Proces stałego zaangażowania wymaga ciągłej wspólnej pracy instytucji Education Scotland,
władz lokalnych oraz szkoły w celu zapewnienia poprawy jakości. W większości przypadków
Inspektorzy JW. składają wizyty po okresie jednego roku w celu ocenienia postępu oraz
wsparcia pracowników. W kolejnym roku mogą wrócić do przeprowadzenia działań
kontrolnych oraz zapoznać rodziców i innych zainteresowanych z postępami. Do tego czasu
duży odsetek szkół (85% z tych, które miały wdrożony program stałego zaangażowania)
osiąga zadowalający lub wyższy poziom.
Monitorowanie działań stałego zaangażowania wskazuje, że daje ono świetne wyniki i
przyczynia się do zmiany i poprawy jakości na poziomie szkoły i poziomie lokalnym. W
większości szkół, ośrodków przedszkolnych i organów znaleźć można dowody na ogólne
zwiększenie wydajności i możliwości poprawy pracy. W przypadku, gdy po inspekcji i
wprowadzeniu działań stałego zaangażowania przez Education Scotland, inspektorzy odnoszą
wrażenie, że władze oświatowe miały wystraczającą możliwość zapewnienia poprawy szkole
a nie uczyniły tego, to mogą zgłosić tą sprawę do Szkockich Ministrów. Uprawnienia te nie
były dotychczas jeszcze wykorzystane.
Kontrola i ewaluacja efektywności władzy lokalnej
Instytucja HMIE wcześniej przeprowadzała inspekcje działań edukacyjnych wszystkich
rad (“INEA”), jednak obecnie zaprzestał rutynowych działań INEA. Jest to część
wkładu instytucji Education Scotland w dążenie na szczeblu narodowym do redukcji
nadzoru działalności rad i sprawienia, iż inspekcja będzie bardziej adekwatna do
ryzyka.
Inspektorzy JW dostarczają dowodów do nowych uzgodnień, dotyczących opracowania
krajowych planów nadzoru działalności samorządów. Proces ten prowadzony jest przez
instytucję Audit Scotland i obejmuje “ocenianie wspólnego ryzyka” przy Okrągłym Stole
prowadzone przez przedstawicieli inspektoratów każdej dziedziny świadczonych usług
(opieka społeczna, edukacja, opieka zdrowotna, przypadki, polityka, zakwaterowanie
mieszkalne itp.). Proces ten prowadzi do planu nadzoru każdego samorządu opartego na
ocenie ryzyka. Jeśli chodzi o oświatę, wnioski z badań instytucji Education Scotland dają
silne dowody działań dążących do oceny ryzyka.
Ponadto, inspektorzy JW niedawno opracowali “zatwierdzone autoewaluacje” dla władz
lokalnych. Zatwierdzone autoewaluacje są całkowicie dobrowolne. Wykorzystywane są tam,
gdzie Inspektorzy JW oraz samorządy zgodzą się, że autoewaluacje organów władzy są
wystarczająco rozwinięte. Dlatego też opierają się o bieżące i rygorystyczne zaangażowanie
działań inspektorów JW. oraz organów władzy. Są adekwatne, skierowane na te obszary,
które przynoszą największe korzyści uczącym się. Inspektorzy JW. pracują u boku
pracowników samorządowych, wprowadzając swoje doświadczenia w ewaluacji i wiedzę z
dobrych praktyk edukacyjnych na terenie całej Szkocji. Inspektorzy stawiają wymagania oraz
rozszerzają własną ewaluację władz, potwierdzają (lub nie) wyniki badań, tak więc budują
potencjał autoewaluacji, tak aby wyniki uczących się mogły być poprawiane. Inspekcje
Education Scotland w szkołach samorządowych i społecznościach edukacyjnych dają ważny
dowód potwierdzonych autoewaluacji organów. Zatwierdzona autoewaluacja wnosi mocne
dowody do Oceny Wspólnego Ryzyka. Istnieje duże zapotrzebowanie ze strony władz
lokalnych na współpracę z inspektorami JW z instytucji Education Scotland w tym zakresie.
Współczesne modele inspekcji szkół uzupełniają i informują o nowych ustaleniach
dotyczących inspekcji władzy lokalnej oraz nadzoru i zatwierdzonych autoewaluacji na
szczeblu lokalnym. Inspektorzy JW. wypracowali osobno bardziej adekwatny model
sprawdzania uczelni wyższej za pomocą ich ustaleń umownych z samorządem Scottish
Funding. Nowe ustalenia są szeroko stosowane z tymi opracowanymi dla innych sektorów.
CZYNNOŚCI EWALUACYJNE I KONTROLNE (są one wzajemnie połączone na różne
Autoewaluacja
Wsparcie i ocena
Instytucja Education
dla doskonalenia
przez organ lokalny
Scotland – inspekcja
próby
reprezentatywnej
Continuing engagement
Udział w krajowych i lokalnych
badaniach kwestionariuszowych
dot. osiągnięć oraz narodowego
POJEDYŃCZE OŚRODKI,
SZKOŁY I
SPOŁECZNOŚCI
UCZĄCE SIĘ
/stałe zaangażowanie/
(gdzie inspekcja wykazuje, że
jest
zdolność doskonalenia
systemu egzaminowania
najsłabsza)
Władze lokalne zbierające i analizujące
Ocena wspólnego ryzyka dokonana
dane z działania, autoewaluacji i działań
przez Education Scotland oraz inne
doskonalących
organy kontrolne, mająca na celu
utworzenie programu zapewnienia
i poprawy jakości (program AIP) oraz
wnosząca wkład do narodowego
klanu skrutacyjnego
Wyzwania i wsparcie stawiane przy
WŁADZA LOKALNA
tworzeniu potencjału przez inspektorów
powiatowych, łączących
i specjalistów (np. ASCfA)
Inspekcja: organów działających na
Autoewaluacje zatwierdzone
rzecz ochrony dzieci (wspólnie z innymi
przez Education Scotland
inspektoratami kierowana przez
Inspektorat ds. Opieki)
Narodowe Strategiczne Ramy
POZIOM KRAJOWY
Badania międzynarodowe –
porównanie (PISA)
badań krajów OECD
Odniesienia (zawierają wnioski
z inspekcji Wnioski tematyczne
i stan ustaleń narodowych przez
Eduction Scotland
sposoby)
Wpływ inspekcji
Inspektorzy JW. zbierają materiał, zarówno od tych, którzy są bezpośrednio kontrolowani, jak
i z niezależnych badań w celu oceny wpływu inspekcji oraz informowaniu o działaniach
rozwojowych. W ostatnim sprawozdaniu ze szkół, które niedawno były kontrolowane widać
było poprawę jakości u dużej części tych placówek.
Wkład pracy Education Scotland w doradztwo w zakresie polityki
Wkład pracy Education Scotland w tworzenie polityki i podejmowanie decyzji na szczeblu
krajowym opiera się o szeroką dokumentację z inspekcji oraz procesu zaangażowania w
całym systemie. Inspektorzy JW.:
 zbierają
wyniki
prac
z
przeprowadzonych
inspekcji
w
celu
zapewnienia
profesjonalnych usług doradczych, wspierając tworzenie polityki oraz decyzji Rządu
oraz krajowych i lokalnych organów opierających się na dowodach;
 przedstawiają materiał dotyczący wdrożenia polityki krajowej oraz monitorowania
wyników działania i stopnia w jakim poprawy są osiągane; oraz
 dostarczają materiał, na podstawie którego osiąga się poprawę w ramach
indywidualnych umów dot. Rezultatów władz, ustanowionych na mocy Konkordatu.
 Wspieranie wdrożenia skutecznych praktyk i rozwijanie możliwości poprawy
jakości;
 Education Scotland odgrywa istotną rolę w rozpowszechnianiu i promowaniu dobrych
praktyk. Zaangażowanie zawodowe inspektorów i nauczycieli przy prowadzeniu
inspekcji i uwiarygodnianiu samo-oceniania stwarza częste i bezpośrednie możliwości
upowszechniania i promocji dobrych praktyk.
Strony instytucji Education Scotland2 oraz Journey to Excellence3 zawierają multimedialne
ilustracje przykładów skutecznych praktyk i mogą być wykorzystywane przez nauczycieli
jako instrument do ich rozwoju zawodowego. Każdego roku Inspektorzy JW. publikują szereg
raportów dotyczących konkretnych zagadnień. Zawierają one przykłady dobrych praktyk,
rekomendacje oraz obszary doskonalenia. Często raporty poprzedzają konferencje, które
demonstrują przykłady najlepszych praktyk. Często, inspektorzy JW. udzielają się w innych
wydarzeniach krajowych i lokalnych.
Inspektorzy szukali odpowiedzi na pytanie jak osiągnąć największe oddziaływanie z wiedzy o
efektywnych praktykach, które zostały zebrane z inspekcji, sprawozdań oraz innych
czynności i wypracowali odpowiedni balans pomiędzy tymi działaniami.
Ponadto, zaangażowanie przez Education Scotland w wizytacjach stowarzyszonych
inspektorów zwiększa bezpośrednio potencjał i promuje rozpowszechnianie praktyk w całym
2 Education Scotland – www.educationscotland.gov.uk
3Journey to Excellence - www.journeytoexcellence.org.uk
systemie oświaty a także szerzej w organizacjach działających na rzecz dzieci. Ich
doświadczenie i obserwacje może pobudzać doskonalenie w ich własnych organizacjach i u
władz oświatowych oraz u tych, którzy są przedmiotem inspekcji. Ostatnio, Inspektorzy JW.
zawiesili część programu kontroli na okres sześciu miesięcy w celu zapewnienia
bezpośredniego wsparcia przy wdrażaniu nowych programów nauczania w Szkocji,
Cirriculum for Excellence /Programu na Rzecz Doskonalenia/.
Niektóre zagadnienia i obszary dla przyszłego rozwoju w ramach nowej organizacji
 Osiągnięcie najlepszej równowagi dla oddziaływań wsparcia / oceny
 Najlepsze wykorzystanie dowodu wydajności działania w celach informacji wsparcia /
oceny działań
 Podjęcie wyzwań związanych z przyszłymi cięciami w finansowaniu usług
publicznych w zakresie jakości kształcenia oraz działań pomocniczych i
aktywizujących oferowanych przez inspektoraty oraz władze lokalne
 Rozwijanie bardziej spójnych Ram nadzoru poprzez analizowanie obecnych modeli
inspekcji szkół oraz branie pod uwagę podglądów interesariuszy.
© 2012 Crown wszelkie prawa zastrzeżone
Niniejsza informacja może być bezpłatnie powielana (z wyłączeniem zdjęć i logo) w
dowolnym formacie oraz na dowolnym nośniku, zgodnie z warunkami otwartej licencji
Microsoft dla jednostek administracji publicznej, pod warunkiem, iż zostanie skopiowana
dokładnie i nie będzie wykorzystywana w mylących kontekstach. Jako źródło materiału
należy wskazać instytucję Education Scotland, wspominając o jej prawach autorskich, a także
podać tytuł oryginału.
W
celu
zapoznanie
się
z
licencją
należy
odwiedzić
stronę:
or
e-mail:
http://www.nationalarchives.gov.uk/doc/open-government-licence/
[email protected] .
W przypadku wykazania przez nas informacji o prawach autorskich osób trzecich użytkownik
zobligowany będzie do uzyskania zgody posiadacza praw autorskich.
Wszelkie pytania dotyczące niniejszej publikacji należy kierować na adres:
Education Scotland
Denholm House
Almondvale Business Park
Almondvale Way
Livingston
EH54 6GA
Tel: 01506 600 200
Fax: 01506 600 337
e-mail: [email protected]