Sprawozdanie WTZ Stare Racibory 2011

STOWARZYSZENIE POMOCY SZANSA WRSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ NR 2
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE ZA 2011 R
Nazwa organizacji prowadzącej WTZ:
STOWARZYSZENIE POMOCY SZANSA
II.
Rejestr, numery identyfikacyjne organizacji prowadzącej WTZ
KRS: 42710
NIP: 659-14-38-405 Regon: 356286644
III. Adres, nr telefonu, nr faxu, e-mail organizacji prowadzącej WTZ
Adres: Witowice 60A, 32-250 Charsznica
Telefon / Fax 041 38 36 841 e mail [email protected]
IV.
Adres, nr telefonu, nr faxu, e-mail WTZ
Adres: Stare Racibory 4, 18-218 Sokoły
Telefon / Fax 086 476 12 28 [email protected]
V.
DZIAŁALNOŚĆ WARSZTATÓW TERAPII ZJĘCIOWEJ NR 2
W STARYCH RACIBORACH
Warsztat Terapii Zajęciowej nr 2 w Starych Raciborach jest placówką pobytu dziennego
przeznaczoną dla osób niepełnosprawnych po 16 roku życia, które posiadają orzeczenie o stopniu
niepełnosprawności ze wskazaniami do terapii zajęciowej. Głównym zadaniem WTZ2 jest szeroko
pojęta rehabilitacja społeczno-zawodowa, której celem jest przygotowanie osoby
niepełnosprawnej do samodzielnego i niezależnego życia z uwzględnieniem jej przyszłego
zatrudnienia.
W roku ubiegłym do WTZ2 uczęszczało 55 osób, w tym 23 kobiety i 32 mężczyzn, którzy
byli mieszkańcami trzech powiatów: białostockiego (10 os.), bielskiego (2 os.) oraz
wysokomazowieckiego (43 os.). Przyczyny niepełnosprawności uczestników przedstawia poniższa
tabela.
Przyczyna
Płeć
niepełnosprawności
Kobieta
Mężczyzna
Ogółem:
Umiarko.
Znaczny
Umiarko.
Znaczny
01-U
8
2
17
8
35
02-P
4
2
1
0
7
1
STOWARZYSZENIE POMOCY SZANSA WRSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ NR 2
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE ZA 2011 R
03-L
0
0
1
0
1
04-O
0
0
0
1
1
05-R
1
1
1
0
3
06-E
2
0
0
0
2
10-N
4
6
0
4
14
11-I
0
0
0
1
1
12-C
0
0
0
1
1
Wśród uczestników było 31 os. z umiarkowanym (13 kobiet i 18 mężczyzn) stopniem
niepełnosprawności oraz 24 ze znacznym (10 kobiet i 14 mężczyzn). W 2011 roku WTZ2 opuściło 3
uczestników (własna rezygnacja) tj.: Kamil K., Tomasz T., Andrzej G. – rezygnacja własna
Uczestnicy WTZ2 w Starych Raciborach starali się systematycznie uczęszczać do placówki.
Ich nieobecności uwarunkowane były głównie stanem zdrowia. Ogólna roczna frekwencja udziału
uczestników w zajęciach warsztatowych wynosiła w 2011 roku 82,7%. Nieobecności uczestników
usprawiedliwiane były przez rodziców/opiekunów (telefonicznie/osobiście), lekarzy lub innych
specjalistów. Frekwencja w poszczególnych miesiącach w 2011 roku z uwzględnieniem przerwy
wakacyjnej, która w roku ubiegłym przypadała w lipcu została zestawiona w poniższej tabeli 2.
Frekwencja uczestników w poszczególnych miesiącach w 2011 roku w %
L.p
M-ce
Nazwa pracowni
Gospodarstwa
Ogrodnicza
Papieru
domowego
Techniczno-
Wikliny
stolarska
Ogółem w
%
1
I
86
70
71
77
83,5
77,5
2
II
78
74
68,5
84
74
75,7
3
III
84
91
83
66
85
81,8
4
IV
85
91
85
86
81,5
85,7
5
V
89
75
89
84
85
84,4
6
VI
91
98
91
90
82
90,6
7
VIII
88
79
94
76
94
86,2
8
IX
89
80
88
75
89
84,2
9
X
91
86
78
80
82
83,4
10
XI
90
83
84
83
80,5
84,1
11
XII
78
82
71
70
78
75,8
86,3
82,7
82
79,1
83,1
82,7
Ogółem w %
2
STOWARZYSZENIE POMOCY SZANSA WRSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ NR 2
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE ZA 2011 R
VI. REHABILITACJA UCZESTNIKÓW WTZ2 W STARYCH RACIBORACH
W Warsztacie działa pięć tematycznych pracowni. Do każdej z nich oprócz pracowni
gospodarstwa domowego uczęszcza po 10 podopiecznych. Natomiast do ww. pracowni 15
uczestników. Poniżej dokonano charakterystyki poszczególnych pracowni:
Pracownia gospodarstwa domowego
Zajęcia kulinarne prowadzone są przez dwóch instruktorów w dużej kuchni
wyposażonej w niezbędny sprzęt gospodarstwa domowego. Przygotowywane są tam posiłki dla
wszystkich podopiecznych warsztatu. W pracowni uczestnicy uczą się przygotowywać sałatki,
mrożonki, przetwory (dżemy), zupy, ciasta. Uczą się nakrywania i dekorowania stołu oraz
odpowiedniego zachowania się przy stole. Poznają wartości odżywcze warzyw i owoców a także
zasady zdrowego żywienia. W czasie świąt (Bożego Narodzenia, Wielkanocnych) przygotowują
potrawy charakterystyczne dla danych świąt, dekorują stoły. Prowadzone są wówczas rozmowy na
temat tradycji i obrzędów kultywowanych w rodzinach uczestników i w naszym kraju. Osoby, które
uczestniczą w zajęciach tej pracowni uczą się również obsługi urządzeń gospodarstwa domowego
(płyta grzejna, piekarnik, zmywarka, czajnik bez przewodowy, roboty kuchenne, pralka
automatyczna, prawidłowego użytkowania lodówki i zamrażarki).
Pracownia papieru
W pracowni papieru zajęcia odbywają się przez formę zbiorową, jak i
indywidualną. Uczestnicy pracują metodą ergoterapii czyli terapii przez pracę. Uczestnicy
rehabilitują się też za pomocą metody arteterapii. Zajęcia przebiegają w ściśle dostosowanym, do
poziomu każdego uczestnika, programie indywidualnym. Usprawniane są zdolności manualne,
koordynacja wzrokowo – ruchowa, motoryka rąk, grafomotoryka, poprzez: rysunek (rysowanie
kredą, węglem, ołówkiem, kredkami ołówkowymi, świecowymi, pastelami), malarstwo (malowanie
farbami plakatowymi, akwarelą, witrażowymi, olejnymi, tuszem kreślarskim), rzeźbę: papieroplastyka ( motywy postaci, przedmiotów, kwiatów, tworzenie laurek), masy plastyczne ( masa
solna, modelina, plastelina, masa papierowa), dekoratorstwo i zdobnictwo ( dekoracje
okolicznościowe, np. stroiki świąteczne; zdobienie różnych przedmiotów wiklinowych, gipsowych
itp.; tworzenie kompozycji z suszonych i żywych kwiatów oraz darów natury typu: pióra, kora,
szyszki, mech itp.), sztuki użytkowe (witraże na butelkach, płytkach ceramicznych, kieliszkach,
collage (wyklejanie, wycinanie, wydzieranie papieru i tworzenie pracy łączonej różnymi
technikami). Wytwory plastyczne uczestników WTZ wystawiane są na kiermaszach, festynach czy
galeriach. Są organizowane również wernisaże, gdzie uczestnicy mogą pochwalić się swoimi
pracami przed rodziną i znajomymi.
Pracownia techniczno-stolarska
Pracownia techniczno-stolarska jest pracownią, w której uczestnicy uczą się zajęć
praktycznych w zawodzie stolarza. Głównym celem pobytu uczestników w pracowni jest: zapoznanie się z zasadą obsługi podstawowych narzędzi ręcznych i elektronarzędziami do obróbki
drewna, - rozróżnianie oraz dobór odpowiedniego narzędzia do wykonywanej pracy Aktywność ta
3
STOWARZYSZENIE POMOCY SZANSA WRSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ NR 2
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE ZA 2011 R
przyczynia się do rozwoju zdolności manualnych. Rehabilitacja zawodowa w pracowni, to głównie
organizacja stanowiska pracy i przebieg prostych czynności związanych
z wykonywaniem prac, stosowanie przerw w procesie pracy, umiejętności samokontroli tempa
pracy. Poznają różne rodzaje drewna. Uczestnicy są również zapoznawani z zasadami
bezpieczeństwa obsługi poszczególnych narzędzi i maszyn.
W pracowni stolarskiej wykonujemy: ramki do zdjęć i obrazów, kwietniki, półki, karmniki ,
piłowanie, szlifowania powierzchni, lakierowanie, wbijania gwoździ, projektowanie ramek - itp.
Wyżej wymienione czynności mają na celu osiągnięcie przez uczestników maksymalnej
samodzielności i zaradności wynikającej z życia codziennego.
Pracownia wikliny
Głównym celem pracowni wikliniarskiej jest rozwijanie zdolności manualnych uczestników
oraz przygotowanie do ewentualnej pracy zarobkowej w tym zakresie. Na pracowni uczestnicy
zdobywają wiedzę ogólną, o wiklinie, sposobie sadzenia i uprawy oraz o sposobie jej doboru i
wykorzystania. Uczą się stosowanych technik wikliniarskich oraz zdobywają praktyczną wiedzę w
dziedzinie wyplatania i tworzenia różnorakich przedmiotów z wikliny. Pracownia wikliniarska
wyposażona jest w odpowiednie urządzenia i narzędzia wikliniarskie. Wikliniarstwo pozwala
również na rozwijanie własnych możliwości twórczych, projektowanie nowych wzorów, włączanie
do wyplatania wyrobów innych surowców jak: sznury, taśmy słomiane itd. Dla osób
niepełnosprawnych wikliniarstwo jest nie tylko terapią poprzez pracę, przywraca ono również
sprawność ruchową dłoni oraz palców, rozbudza wyobraźnię, uczy dyscypliny pracy, współpracy w
grupie.
Pracownia ogrodnicza
Zajęcia w pracowni pozwalają na zdobycie wiedzy na temat hodowli i pielęgnacji
roślin. Uczestnicy dbają o rośliny, uczą się je podlewać, przesadzać, rozmnażać. Dbają o teren
otaczający budynek WTZ, gdzie uprawiają ogród warzywny i kwiatowy oraz sad. W ramach
prowadzonej terapii zajęciowej uczestnicy wykonują również prace plastyczne z naturalnych
materiałów (np.: z ziaren, makaronu, szyszek, kamyków, nasion, liści). Ponadto zajmują się
hodowlą i pielęgnacją roślin doniczkowych. Uczestnicy uczą się także prowadzenia kalendarza
pogody w wyniku uważnej obserwacji otaczającej przyrody. Osoby niepełnosprawne podczas
licznych spacerów mają okazję samodzielnie zbierać materiały niezbędne do pracy terapeutycznej.
Wyżej wymienione zajęcia oparte są na następujących metodach:
pogadance,
opisywaniu, samodzielnej pracy - metodzie praktycznej, pokazie, metodzie wzrokowej, metodzie
słuchowej, metodzie dotykowej, metodzie smakowej, metodzie węchowej. Mają one przede
wszystkim rozwijać zdolności kształcenia i doskonalenia strony manualnej i intelektualnej. Zajęcia
te również wzmacniają poczucie własnej wartości i wiary we własne możliwości, poczucie
odpowiedzialności i zaradności życiowej, uczą wykonywania pracy zespołowej.
W 2011 roku 53 uczestników było zarejestrowanych w Urzędach Pracy jako osoby
poszukujące zatrudnienia, w tym 10 uczestników w powiecie białostockim i 43 w powiecie
wysokomazowieckim. W roku ubiegłym podopieczni brali również udział w różnych formach
aktywizujących, w tym w:
1. Projekcie „Teatr” we współpracy z fundacją „Nie tylko” z Warszawy (12 os.).
2. I Łapskim Forum Rynku Pracy w Łapach – (55 os.).
4
STOWARZYSZENIE POMOCY SZANSA WRSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ NR 2
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE ZA 2011 R
3. Szkoleniu nt.: „Aktywizacja zawodowa szansą dla osób korzystających z pomocy
społecznej” – szkolenia z rękodzieła, w tym wikliny i plecionkarstwa we współpracy z PCPR
w Wysokiem Mazowieckiem (10 os.).
4. Wizyty studyjne w „PSS Społem” w Łapach oraz „Pizzerii” w Sokołach (55 os.).
5. Projekcie „Bądź aktywny, to twój czas” (8 os.).
6. Projekcie „Czas na aktywność” (6 os.).
W roku sprawozdawczym część uczestników poczyniła znaczne postępy w procesie
rehabilitacji zawodowej. Uczestnicząc w szkoleniach aktywizacyjnych podnosili swoje kwalifikacje
zawodowe. Należy wymienić następujące kursy:
1. „Rękodzieło – wikliniarstwo, plecionkarstwo” – (Kamil M., Elżbieta D., Katarzyna M., Adam
K., Karol P., Mariusz S., Jarosław B., Piotr G., Andrzej K., Zenon M.,).
2. Teatr – (Wojciech G., Piotr R., Adam R., Rafał K., Andrzej B., Maria Ch., Jadwiga F., Łukasz Ś,
Marta P., Piotr K.,)
Udział ww. formach udoskonalających zwiększył ich szanse na przyszłe zatrudnienie, a
przede wszystkim spowodował wzrost motywacji uczestników do podjęcia zatrudnienia. Ponadto
uczestnicy pracują samodzielnie wykonując określone czynności, nie wymagają stałego nadzoru
instruktorów, obchodzą się troskliwie z materiałami i narzędziami. Wymagają jednak ciągłego
powtarzania celem utrwalania nabytych umiejętności.
Uczestnicy Warsztatów brali udział w licznych imprezach i spotkaniach organizowanych
na rzecz osób niepełnosprawnych. Poniżej dokonano zestawienia:
1. Wyjazd do kina na film „Jan Paweł II. Szukałem Was…”, „Bitwa Warszawska”
2. 2-dniowa wycieczka, która obejmowała takie miejsca jak: Warszawa, Niepokalanów, Żelazowa
Wola, Nieborów.
3. 1-dniowa wycieczka do Biebrzańskiego Parku Narodowego i Twierdzy Osowiec.
4. Turnus rehabilitacyjny w Sopocie.
5. IV Przegląd piosenki biesiadnej w wykonaniu osób niepełnosprawnych. „Jesień z Biesiadą” w
Sokołach.
6. Podlaski Przegląd Kolęd i Pastorałek Osób Niepełnosprawnych w Siemiatyczach.
7. VI Wojewódzki Przegląd Kolęd i Pastorałek „Dokąd Gwiazda prowadzi…” w Białymstoku.
8. Bal karnawałowy w Klubie „Krąg” w Białymstoku.
9. X I Olimpiada Caritas „Zwyciężę bo pokonam samego siebie…” w Łomży.
10. IX edycja Ogólnopolskiego Konkursu Plastycznego „Sztuka Osób Niepełnosprawnych” –
„Marzenie o Europie” w Białymstoku.
11. „Święto Dziecka i Rodziny” w Wysokiem Mazowieckiem.
12. „III Wysokomazowiecki Festyn Sportowo-Rekreacyjny Osób Niepełnosprawnych – Stare
Racibory 2011” w Starych Raciborach.
13. III Łapskie zawody sportowe osób niepełnosprawnych „Szansa na start” .
14. I Mityng Lekkoatletyczny Osób Niepełnosprawnych w Łomży.
15. II Łapski festiwal taneczny osób niepełnosprawnych „Pląs”.
16. Bieg Niepodległościowy w Sokołach
17. „XII Biesiada Miodowa” w Kurowie.
18. V Przegląd Piosenki Biesiadnej Osób Niepełnosprawnych w Białymstoku.
VII. PRACOWNICY WTZ2 W STARYCH RACIBORACH
5
STOWARZYSZENIE POMOCY SZANSA WRSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ NR 2
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE ZA 2011 R
W Warsztacie Terapii Zajęciowej nr 2 w Starych Raciborach na dzień 31.12.2011 roku
zatrudnionych było 14 pracowników, w tym 11 instruktorów terapii zajęciowej, dyrektor,
specjalista ds. rehabilitacji oraz księgowa. Dwóch pracowników tj.: psycholog i specjalista ds. BHP i
p. poż. zatrudnieni byli na podstawie umów zlecenia. Wśród pracowników tylko dwie osoby
posiadały wykształcenie średnie (ale również w trakcie studiów). Pozostali legitymowali się
wykształceniem wyższym głównie z zakresu pedagogiki i nauk społecznych. W 2011 roku
pracownicy brali udział w licznych kursach i szkoleniach. Podnosili swoje kwalifikacje uczestnicząc
w następujących szkoleniach:
1. Studium Socjoterapii i Edukacji Twórczej – 2 os.
2. Kurs Kwalifikacyjny z Arteterapii i Terapii Zajęciowej – 3 os.
3. Warsztaty Wielkanocne – pisanki i kompozycje wielkanocne – 3 os.
4. Konferencja nt. „Prawne i finansowe funkcjonowanie WTZ” – 2 os.
5. Szkolenie z zakresu wypełniania ofert oraz sprawozdań z realizacji zadań publicznych – 3 os.
6. Konferencja nt. „Diagnoza przyczyn podejmowania zachowań autodestrukcyjnych przez
młodzież w świetle psychoanalizy” – 2 os.
7. Konferencja nt. „Wymiana informacji i doświadczeń związanych z funkcjonowaniem
wsparcia na rzecz osób niepełnosprawnych w woj. Podlaskim” – 3 os.
8. Szkolenie z poradnictwo zawodowego osób niepełnosprawnych – 1 os.
9. Konferencja nt. „Rehabilitacji osób niepełnosprawnych” – 2 os.
10. Szkolenie „Zarządzanie niepełnosprawnością – wolontariat i ekonomia społeczna” – 2 os.
11. Konferencja nt. :Aktywizacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych
intelektualnie” – 2 os.
12. Szkolenie nt. „O dorosłych potrzebach kobiet i mężczyzn z niepełnosprawnością
intelektualną” – 2 os.
13. Szkolenie nt. „Zatrudnianie wspomagane – wsparcie osób niepełnosprawnych w wejściu na
rynek pracy” – 1 os.
VIII. WSPÓŁPRACA WARSZTATÓW TERAPII ZAJĘCIOWEJ NR 2
Z INNYMI PODMIOTAMI
Współpracę Warsztatów można podzielić na dwa podstawowe obszary tj. współpracę z
rodziną uczestnika oraz z instytucjami/organizacjami, które wspierają placówkę w realizacji
głównych zadań. Współpraca z rodzicami/opiekunami przyjmowała następujące formy:
1. Spotkania indywidualne i grupowe z kadrą Warsztatu.
2. Utrzymywanie stałej korespondencji dotyczącej zarówno bieżącej działalności placówki jak i
informacji o postępach w procesie rehabilitacji i terapii poszczególnych uczestników.
3. Kontakty bezpośrednie w domach rodzinnych podopiecznych w celu poznania ich sytuacji
socjalno-bytowej i aktualizacji wywiadów środowiskowych, a także udzielanie pomocy w
rozwiązywaniu problemów życiowych/osobistych.
4. Rozmowy telefoniczne uwarunkowane sytuacjami, które mają miejsce w placówce np.
przekazywanie informacji o stanie zdrowia uczestnika, postępach w rehabilitacji itp .
5. Spotkania integracyjne w placówce mające na celu wsparcie opiekunów z osobą
niepełnosprawną w rodzinie.
6
STOWARZYSZENIE POMOCY SZANSA WRSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ NR 2
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE ZA 2011 R
6. Spotkania okolicznościowe i organizacyjne.
7. Prowadzenie zeszytów kontaktów z rodzicami/opiekunami, w których zapisuje się wszelkie
rozmowy i relacje z wizyt domowych.
W roku sprawozdawczym pracownicy warsztatu spotykali się z rodzicami/opiekunami w trakcie
świąt okolicznościowych, imprez integracyjnych oraz spotkań organizacyjnych.
W 2011 roku placówka współpracowała z następującymi instytucjami/organizacjami:
1. Starostwo Powiatowe w Wysokiem Mazowieckiem - realizacja zadań z zakresu rehabilitacji
społeczno-zawodowej osób niepełnosprawnych, realizacja zadań zleconych, realizacja umowy
na wsparcie działalności wtz.
2. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wysokiem mazowieckiem – realizacja zadań z zakresu
rehabilitacji społeczno-zawodowej.
3. Starostwo Powiatowe w Białymstoku i Bielsku Podlaskim – realizacja umów między
powiatowych związanych z udziałem uczestników w terapii.
4. Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej z gmin, z których pochodzą uczestnicy warsztatu – pomoc
w rozwiązywaniu problemów życiowych, kontynuacja wsparcia materialnego, poznawanie
sytuacji socjalno-bytowej.
5. Urząd Gminy w Sokołach – pomoc w realizacji projektów, wsparcie merytoryczne.
6. Powiatowy Urząd Pracy w Wysokiem Mazowieckiem i w Łapach – realizacja zadań z zakresu
rehabilitacji zawodowej, współpraca z doradcą zawodowym, organizacja staży i prac
interwencyjnych przyszłym pracownikom warsztatu.
7. Caritas Diecezji Łomżyńskiej – realizacja programu PEAD.
8. Inne: Gminny Ośrodek Kultury w Sokołach, Warsztaty Terapii Zajęciowej i Środowiskowe Domy
Samopomocy z terenu województwa podlaskiego, Ośrodki szkoleniowe i inne.
IX. ZADANIA REALIZOWANE PRZEZ PLACÓWKĘ
1. „III Wysokomazowiecki Festyn Sportowo-Rekreacyjny Osób Niepełnosprawnych – Stare
Racibory 2011” – projekt miał na celu uświadomienie osobom niepełnosprawnym rangę
aktywności ruchowej w procesie rehabilitacji społeczno-zawodowej. Ponadto kompatybilnym
celem danej imprezy było uświadomienie społeczności lokalnej o istnieniu grupy osób mniej
sprawnych w ich najbliższym otoczeniu.
2. „W młodym ciele zdrowy duch” czyli trzecia, wakacyjna edycja zajęć sportowych dla dzieci i
młodzieży, w tym osób niepełnosprawnych. Projekt miał na celu promowanie zachowań
prozdrowotnych wśród dzieci i młodzieży wiejskiej oraz uświadomienie roli uprawiania sportu
w procesie rozwoju psychofizycznego młodego człowieka. Projekt miał również na celu
ukazanie aktywnych form spędzania wolnego czasu w okresie wakacji z wykorzystaniem
różnych dyscyplin sportowych.
3. „IV przegląd piosenki biesiadnej w wykonaniu osób niepełnosprawnych „Jesień z biesiadą” projekt miał na celu pobudzanie, odkrywanie, rozwijanie oraz promowanie twórczości
artystyczno-wokalnej osób niepełnosprawnych poprzez udział w przeglądzie piosenki
biesiadnej i prezentacje prac plastycznych. Ponadto podtrzymywanie więzi i znajomości wśród
uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej i Środowiskowych Domów Samopomocy
zawartych podczas III przeglądu. Przedsięwzięcie miało także na celu integrację, wymianę
doświadczeń i kompensację takich potrzeb osób niepełnosprawnych jak bycie potrzebnym,
7
STOWARZYSZENIE POMOCY SZANSA WRSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ NR 2
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE ZA 2011 R
akceptowanym i docenionym. Zadanie zrealizowane w ramach współpracy ze Starostwem
Powiatu Wysokomazowieckiego.
4. „Z przyrodą na Ty” projekt realizowany w ramach Studenckiego Projektu Studenckiego
organizowanego przez Fundację Kronenberga w Warszawie, który miał na celu zwiększenie
wiedzy na temat ekologii i ochrony środowiska poprzez organizację wycieczki krajoznawczej,
edukację oraz praktyczne wykorzystanie zdobytych wiadomości.
5. Europejski Program Pomocy Żywnościowej Dla Najuboższej Ludności UE PEAD – projekt miał na
celu wsparcie najbiedniejszych uczestników placówki w postaci dostarczania im produktów
spożywczych. Program realizowany przez Caritas Diecezji Łomżyńskiej.
W. elektroniczna 2013
8