otwórz

Magdalena Goraj
Pedagog-wychowawca
Działanie terapeutyczne z wykorzystaniem mnemotechniki
1. Rozpoznanie problemu i specyficznych potrzeb edukacyjnych ucznia.
Dwunastoletnia uczennica nie może zapamiętać liczby porządkowej dwu miesięcy : sierpnia i
września. Kiedy ma zapisać datę cyframi, to nie wie, czy zapisać 08 czy 09 (myli jej się, który
z miesięcy jest ósmy, a który dziewiąty z kolei).
Próbowała kojarzyć numery i nazwy tych miesięcy biorąc pod uwagę pierwsze litery, ale nie
przyniosło to skutku. Uczennica natomiast dość dobrze radzi sobie z ćwiczeniami z
zastosowaniem wyobraźni.
2. Trafność i czytelność mnemotechnik.
Z uwagi na fakt, iż dziewczynka dobrze radzi sobie w ćwiczeniach z zastosowaniem
wyobraźni, proponuję na
pierwszym etapie pracy zabawę, tzw. skojarzenia. Proszę
dziewczynkę, aby wymieniła rzeczy, czynności, jakie robi lub kojarzą jej się z miesiącem
sierpniem i wrześniem. Po dłuższej rozmowie (ćwiczeniu) z uczennicą powstały następujące
skojarzenia mnemotechniczne:
* sierpień- dziewczynce kojarzy się ze śliwkami- kolorem fioletowym, gdyż właśnie w tym
miesiącu zrywa śliwki i razem z mama robi kompoty i konfitury.
* wrzesień- to miesiąc w którym dziewczynka idzie do szkoły i kojarzy jej się to z wczesnym
wstawaniem (dzwonek budzika), oraz z dzwonkiem szkolnym, który wzywa na lekcjekolorem charakterystycznym jest niebieski, ponieważ codziennie uczennica zakłada niebieski
mundurek.
Dla lepszego zapamiętania powstałych skojarzeń zostały utworzone rymowanki:
Sierpień- 8 śliwek spadło z drzew, aby w sierpniu móc je zjeść.
Wrzesień – 9 dzwoneczków dzwoni od września na lekcje goni.
W rymowance została wykorzystana liczba porządkowa miesiąca, nazwa miesiąca oraz
odpowiadające mu skojarzenie utworzone przez dziewczynkę. W ten sposób odtwarzając
wierszyk dziewczynce utrwali się skojarzenie oraz liczba porządkowa odpowiednia do
każdego miesiąca.
Dla lepszego i szybszego utrwalenia
odpowiednio dla każdego miesiąca.
rymowanek dziewczynka wykonała plakat
Plakat miesiąca sierpnia obrazuje osiem śliwek w kolorze fioletowym, we centrum wpisana
została rymowanka. Rysunek przybiera kształt owalny, przypominający kształtem śliwkę.
Dziewczynka patrząc na plakat widzi nie tylko 8 fioletowych śliwek, ale także rymowankę,
która za każdym razem jej się utrwala.
8 śliwek
spadło z drzew, aby
w sierpniu móc je zjeść
2
Plakat miesiąca września przedstawia 9 dzwoneczków w kolorze niebieskim, otaczają one
utworzoną rymowankę. Całość rysunku przypomina kształtem dzwoneczek, co ma ułatwić
dziewczynce przypomnienie sobie skojarzenia.
9 dzwoneczków dzwoni
od września na lekcje goni
Oba powstałe plakaty zostały zawieszone w pokoju dziewczynki, na korkowej tablicy, obok
kalendarza i planu lekcyjnego uczennicy, gdyż jest to miejsce, na które dziewczynka patrzy
najczęściej. Będąc w domu, w sytuacji kiedy nie będzie mogła sobie przypomnieć liczby
porządkowej odpowiadającej powyższym miesiącom, może spojrzeć na plakat.
W sytuacjach, kiedy dziewczynka nie będzie miała plakatu w zasięgu ręki, oraz trudno jej
będzie przypomnieć sobie rymowankę, zaproponowałam, aby nosiła na ręce bransoletkę
składającą się z 8 koralików w kolorze fioletowym, gdyż miesiąc sierpień kojarzy jej się ze
śliwkami - 8 koralików oznacza liczbę miesiąca.
Aby zapamiętać liczbę porządkową miesiąca września zaproponowałam, aby dziewczynka
nosiła breloczek z malutkim dzwoneczkiem pomalowanymi na niebiesko, na którym będzie
napisana liczba 9. Breloczek zostanie przypięty do kluczy, gdyż dziewczynka zawsze ma je
przy sobie.
3
3. Zapewnienie funkcjonalności nowo wytworzonych skojarzeń mnemotechnicznych tzn. ich
przydatność w sytuacjach weryfikujących.
Aby zweryfikować funkcjonalność wytworzonych skojarzeń mnemotechnicznych, należało
założyć, że dziewczynka jest w sytuacji, kiedy nie może sobie przypomnieć liczby
porządkowej miesiąca sierpnia lub września. Gdy sytuacja ta zdarzy się w domu zawsze może
spojrzeć na plakat i z łatwością przypisać liczbę porządkową do danego miesiąca. Natomiast
będąc poza domem np: w szkole, na poczcie, dziewczynka ma dwie możliwości: odtworzyć
sobie treść rymowanki lub zerknąć na bransoletkę - kolor fioletowy i skojarzyć ze śliwkami.
Może też policzyć koraliki, 8 koralików oznacza liczbę porządkowa miesiąca sierpnia.
Analogiczne może zrobić to samo w przypadku miesiąca września. Gdy zapomni rymowanki
może wyciągnąć breloczek z niebieskim dzwoneczkiem i skojarzyć, dzwonek – wrzesień.
Liczba widniejąca na dzwoneczku oznacza liczbę porządkowa miesiąca września.
Sytuacje odtwarzania można zobrazować następująco:
rymowanka lub fioletowa bransoletka (skojarzenie śliwki - sierpień) - 8 koralików
= 8 miesiąc - sierpień
rymowanka lub niebieski dzwoneczek (skojarzenie szkoła - wrzesień) – liczba 9
9
= 9 miesiąc – wrzesień
W sytuacji, gdy powyższe możliwości by zawiodły zaproponowałam dziewczynce, aby
skojarzyła sobie pierwsze litery miesiąca z kolejnością jej położenia w alfabecie.
Sierpień – S – litera ta występuje jako pierwsza w alfabecie, czyli wcześniej – liczba 8 jest
pierwsza.
Wrzesień – W - litera występująca po S – czyli dalej – liczba 9.
S–8
W–9
Zaproponowałam też rodzicom aby codziennie nastawiali dziewczynce budzik do szkoły,
gdyż to właśnie dźwięk budzika kojarzy jej się z dzwonkiem szkolnym. Można też „od czasu
do czasu” poprosić dziewczynkę aby skosztowała kompotu lub konfitur, co od razu wywoła u
niej skojarzenia ze śliwkami.
4
4. Zaprojektowanie i przestrzeganie harmonogramu powtórek.
Przez pierwsze tygodnie, niezbędna jest pomoc rodziców lub starszego rodzeństwa, gdyż to
właśnie oni będą organizatorami powtórek. Do ich zadań należy, aby raz dziennie
dziewczynka miała możliwość utrwalenie skojarzeń oraz liczby porządkowej danego
miesiąca. Powtórki mogą występować pod postacią zagadek np.:
1. Miesiąc ten na S się rozpoczyna i o kolorze fioletowym Ci przypomina
…………………………………………………….
2.
Policz
ile
korali
na
ręce
masz,
o
jakim
miesiącu
dają
śliwek
na
znać…………………………………………...........
3.
Miesiąc
ten
tą
samą
cyfrę
ma
ile
plakacie……………………………………………..
4.
Miesiąc
ten
dzwonkiem
się
rozpoczyna
i
o
wakacjach
zapomina…………………………………………...
5. Jaka to cyfra, którą przy kluczach nosisz i o miesiącu tym nigdy nie zapomnisz?
………………………………………...
6.
Ile
śliwek
trzeba
narysować,
aby
sierpniowi
przypasować…………………………………………
7.
Miesiąc
ten
w
kalendarzu
po
sierpniu
występuje
i
aby
do
literką
W
się
charakteryzuje……………………………………….
8.
Ile
dzwoneczków
musi
dzwonić,
szkoły
cię
pogonić………………………………………………
Ilość zagadek jest zależna od postępów dziewczynki. W razie konieczności można je
zwiększyć lub, jeśli będzie sobie dobrze wadzić podnieść stopień trudności i np.:
zaprojektować krzyżówki, których hasłami będzie: sierpień, wrzesień, a pytania będą
adekwatne do tych miesięcy. Mogą być to także rebusy, które będą wymagały od
dziewczynki logicznego myślenia.
Powtórki należy prowadzić do momentu bezbłędnego utrwalenia liczby porządkowej
miesiąca sierpnia i września, oraz od zaangażowania i potrzeb poznawczych dziewczynki.
Do obowiązków rodziców należy dopilnować, aby dziewczynka zawsze miała na ręce
bransoletkę oraz i dzwoneczek przy kluczach.
Przypuszczam, iż w omawianym przypadku nie będzie konieczne projektowanie dużej ilości
powtórek gdyż przynajmniej kilka razy dziennie dziewczynka spojrzy na utworzone przez
siebie plakaty, oraz zawsze przy sobie będzie miała bransoletkę i breloczek na które będzie
dyskretnie zerkać.
5
Literatura:
1. GANCZARSKA
Małgorzata,
Metoda
rysunkowych
ogniw
ortograficznych
:
wykorzystanie mnemotechniki w kształceniu zintegrowanym, Wydaw. Uniwersytetu
Opolskiego, 2004. –132 s.
2. GANCZARSKA Małgorzata, Mnemotechnika jako alternatywa w nauczaniu i uczeniu sie
na szczeblu kształcenia zintegrowanego [W]: Dziecko - sukcesy i porażki / pod red.
Rafała Piwowarskiego. - Warszawa : Instytut Badan Edukacyjnych, 2007. - S. 456-464.
3. GANCZARSKA Małgorzata Możliwości stosowania mnemotechniki w edukacji dzieci
sześcioletnich [ W]: Edukacja przedszkolna w teorii i praktyce / pod red. Stanisławy Włoch. Opole : Wydaw. Uniwersytetu Opolskiego, 2006. - S. 229-234.
.
6