docPrawo do rozwoju
download 
Reklamacja Transkrypt
Prawo do rozwoju
Materiały opracowane w ramach projektu „Prawa człowieka – perspektywa globalna. Scenariusze zajęć dla dzieci i młodzieży” dofinansowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej Rozwój i prawo do rozwoju Autor: Marcin Wojtalik Odkrywamy prawo do rozwoju Scenariusz zajęć dla szkoły ponadgimnazjalnej Czas: 90 minut Główne zagadnienia zajęć – prawo do rozwoju – międzynarodowa współpraca na rzecz rozwoju – realizacja zobowiązań międzynarodowych Polski dotyczących współpracy rozwojowej Cele zajęćPo zakończeniu zajęć uczeń powinien: – analizować genezę i postęp w realizacji prawa do rozwoju – przedstawiać własne zdanie w sprawie sprawiedliwości globalnej – objaśniać rolę Polski w zapewnieniu prawa do rozwoju ludziom w krajach Południa – tłumaczyć rolę obywateli w debacie publicznej o rozwoju Metody i techniki pracy – zbieranie wiedzy w grupach – wczuwanie się w sytuację ludzi w krajach ubogich – dyskusja Kluczowe pojęcia – prawo do rozwoju – kraje Północy, kraje Południa – pomoc rozwojowa Środki dydaktyczne – po jednej małej karteczce dla każdego ucznia – 5-6 dużych arkuszy papieru – kopie materiałów pomocniczych Literatura: – Amartya Sen, Rozwój i wolność, Zysk i S-ka, Poznań 2002 – Marek Marczyński,Od prawa do rozwoju do pomocy rozwojowej, w: Globalna Północ – Globalne Południe, Instytut Globalnej Odpowiedzialności, Warszawa 2007 – Deklaracja Prawa do Rozwoju, ONZ 1986 – Deklaracja i Program Działań Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka w Wiedniu, 1993 – Human Development Indices: A statistical update 2008, UNDP, http://hdr.undp.org/en/media/HDI_2008_EN_Tables.pdf Za Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Dostępne na http://bip.men.gov.pl/akty_projekty.php#20081223. 1 Copyright Polska Akcja Humanitarna Rozwój i prawo do rozwoju Przebieg zajęć Czas Co trzeba zrobić? Materiały Uwagi 5 min. Od początku lekcji krzesełka w sali powinny być ułożone w okrąg. Mapa świata W razie potrzeby wskaż na mapie świata kraje Północy i powiedz, że wszystkie pozostałe kraje – czyli większość świata – to kraje Południa. Materiał pomocniczy nr 1 – Karta wiedzy o krajach Południa W tym ćwiczeniu premiowana jest wiedza o krajach najsłabiej rozwiniętych, gdyż liczba punktów za prawdziwą informację o danym kraju odpowiada miejscu tego państwa w rankingu krajów uszeregowanych według wskaźnika HDI (wskaźnik rozwoju społecznego). Powiedz uczniom, że na dzisiejszej lekcji będziecie odkrywać ciekawe informacje o współczesnym świecie. Wyjaśnij uczniom pojęcia globalna Północ i globalne Południe. Zwróć uwagę na to, że pojęcie to jest mniej wartościujące i bardziej aktualne niż terminy Trzeci Świat i kraje rozwijające się. Podziel uczniów na grupy, starając się równomiernie rozdzielić uczniów o różnym poziomie wyników nauki w szkole. 10 min. Zapowiedz, że uczniowie będą teraz uczestniczyć w konkursie wiedzy o krajach Południa. Zadaniem każdej grupy jest zebranie jak największej ilości informacji o dowolnych krajach Południa. Za każdą prawidłową informację grupa otrzyma od 1 do 179 punktów. Premiowane będą informacje o tych krajach, które są biedniejsze. Za te informacje można dostać najwięcej punktów. Każda grupa może przedstawić w sumie do 30 informacji dotyczących dowolnej liczby krajów Południa. Uczniowie mogą sięgać do własnej wiedzy pochodzącej zarówno z nauki w szkole jak i z innych źródeł. Przypomnij, że największe szanse na wygraną będą miały te grupy, które wykorzystają wiedzę wszystkich swoich członków. Grupy kończą pracę, gdy wymienią już wszystkie znane im fakty o krajach Południa. 10 min. Rozdaj uczniom alfabetyczną listę krajów. Wyjaśnij klucz, według którego przyznawane punkty: za każdą prawdziwą informację grupa otrzymuje tyle punktów, ile znajduje się przy nazwie danego kraju na rozdanej liście. Pełna lista 179 krajów uszeregowanych według HDI, uaktualniona w grudniu 2008 roku, znajduje się na stronie internetowej UNDP – dokładny adres – patrz: Literatura. Materiał pomocniczy nr 2 – Alfabetyczna lista krajów Poproś kolejno każdą z grup o zaprezentowanie informacji o krajach Południa. Za każdą prawdziwą informację grupa otrzymuje odpowiednią liczbę punktów. Podsumujcie wyniki. Pogratuluj zwycięskiej grupie i zachęć uczniów do pogłębiania wiedzy o krajach Południa. Powiedz, że warto poznać nie tylko dane statystyczne, ale też kulturę różnych krajów i życie codzienne ludzi w nich mieszkających. Powiedz, że różnice w rozwoju poszczególnych krajów nie są jedynie informacją statystyczną. Przepaść pomiędzy krajami bogatymi a biednymi znajduje odzwierciedlenie w różnicy szans życiowych konkretnych ludzi. Powiedz, że zaraz uczniowie poznają ilustrację tego faktu. 15 min. Poproś uczniów, aby dobrali się w pary. każda para siada koło siebie w okręgu. W każdej parze będzie jedna osoba, która będzie literą „N” i jedna, która będzie „S”. Rozdaj każdemu uczniowi czystą karteczkę i poproś, aby napisał na niej wybraną przez siebie literę („N” lub „S”). Gdy już wszyscy będą gotowi, powiedz, że litera „N” to Norwegia, a „S” to Sierra Leone. Każdy uczeń powinien dopisać na swojej karteczce pełną nazwę kraju. Możesz pokazać na mapie świata, gdzie znajdują się obydwa kraje. W razie wątpliwości co do trafności informacji przekazanych przez uczniów, zapisz na tablicy fakty do sprawdzenia przez uczniów w domu. Na następnej lekcji poproś uczniów o przedstawienie wyników tej pracy domowej. Jeśli uczniowie mieli trudność w przywołaniu wiedzy o krajach Południa, poradź im przystępne źródła informacji, np. polski portal internetowy Afryka.org. Materiał pomocniczy nr 3 – Różnice w szansach życiowych Małe czyste karteczki Ten fragment zajęć wymaga od nauczyciela szczególnej wrażliwości. Upewnij się, że każdy z uczniów, którego poruszyły podane informacje, może wyrazić swoje emocje i spotka się to z odpowiednią troską z Twojej strony i szacunkiem ze strony pozostałych uczniów. Zapowiedz, że za chwilę przeczytasz ważną informację o tym, jak w praktyce przejawia się przepaść w bogactwie pomiędzy krajami Północy i Południa. Poproś uczniów o skupienie. Rozwój i prawo do rozwoju Copyright Polska Akcja Humanitarna Odczytaj na głos tekst z materiału pomocniczego nr 3 – Różnice w szansach życiowych. Poproś uczniów, aby porozmawiali w parach, co poczuli, gdy usłyszeli podane informacje. Jak odbierają je z perspektywy Norwegów i obywateli Sierra Leone. Gdy uczniowie skończą, powiedz, że chętni mogą powiedzieć na forum, co jest dla nich ważne w związku z tym, o czym rozmawiali. Poświęć wystarczającą ilość czasu na omówienie emocji uczniów. Poproś, aby uczniowie odłożyli karteczki w środku okręgu. W ten sposób symbolicznie wychodzą ze swoich ról. 5 minut Przypomnij uczniom, że wyjście z ubóstwa jest możliwe, wymaga jednak silnego zaangażowania krajów bogatszych na rzecz biedniejszych. Przytocz dwa przykłady: odbudowę Europy po Drugiej Wojnie Światowej (dzięki planowi Marshalla) i pomoc międzynarodową dla Polski w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Przypomnij, że w latach 1995-2003 (czyli jeszcze przed przystąpieniem naszego kraju do UE) Polska otrzymała kilkanaście miliardów dolarów pomocy od krajów bogatszych. Była to jedna z przyczyn znacznego wzrostu średniego poziomu życia w ostatniej dekadzie. W razie potrzeby omów z uczniami problemy rozwojowe Polski. Jeśli to zrobisz, porównaj je z sytuacją krajów Południa. Nauczycielu! Jeśli to konieczne, w tym miejscu możesz zrobić krótką przerwę w prowadzeniu zajęć. 30 min. Powiedz, że zapewnienie godnego poziomu życia dla wszystkich ludzi na świecie to nie tylko wyraz naszego poczucia sprawiedliwości lecz także międzynarodowe zobowiązanie wynikające z prawa do rozwoju i wielu dokumentów międzynarodowych. Wyjaśnij uczniom, na czym polega prawo do rozwoju. Materiał pomocniczy nr 4 – Droga do prawa do rozwoju Poproś uczniów, aby przywołali dotychczasową wiedzę o prawach człowieka. Po jednym dużym arkuszu Podziel uczniów na grupy. Każda grupa otrzymuje komplet wyciętych papieru dla karteczek z materiału pomocniczego nr 4 – Droga do prawa do rozwoju. każdej grupy. Poproś uczniów, aby narysowali na niej oś czasu obejmującą lata 1948-2010. Zadaniem każdej grupy jest przyporządkowanie poszczególnych karteczek z datami do odpowiadających im opisów wydarzeń. Poproś, aby uczniowie przedyskutowali, jak wygląda droga do realizacji prawa do rozwoju na całym świecie. Podczas dyskusji podsumowującej możesz wykorzystać informacje dotyczące wyniku badań opinii publicznej nt. poparcia Polaków dla pomocy krajom rozwijającym się. Według badań TNS OBOP z grudnia 2008 roku 84% Polaków uważa, że nasz kraj powinien pomagać krajom ubogim. Według 54% respondentów pomoc powinna trafiać przede wszystkim do krajów Afryki. Po zakończeniu pracy przedstawiciele grup prezentują wyniki pracy całej klasie. Zapytaj uczniów, co sądzą o roli Polski w zapewnieniu prawa do rozwoju wszystkim ludziom na świecie. Wspólnie stwórzcie listę postulatów kierowaną do naszego rządu, władz samorządowych, wszystkich dorosłych Polaków i do społeczności Waszej szkoły. 15 min. Porozmawiaj z uczniami o tym, co mogą zrobić w najbliższym czasie, aby przyczynić się do realizacji prawa do rozwoju w krajach Południa (np. w Sierra Leone). Rozważcie co najmniej następujące możliwości: – wspierajmy działania polskich organizacji pozarządowych na rzecz krajów Południa – zorganizujmy akcję pomocową w naszej szkole – powiedzmy innym, czego się nauczyliśmy – że współpraca rozwojowa jest obowiązkiem każdego z nas – skontaktujmy się z politykami z naszego regionu czy województwa i poprośmy ich, aby przyczynili się do tego, aby polski rząd wywiązał się z obietnicy przekazywania 0,7% dochodu narodowego brutto na pomoc krajom rozwijającym się, szczególnie krajom Afryki Subsaharyjskiej. Copyright Polska Akcja Humanitarna Informacje o danych kontaktowych do decydentów znajdują się w scenariuszu lekcji dla gimnazjum. Rozwój i prawo do rozwoju Materiały pomocnicze dla nauczyciela Materiał pomocniczy nr 1 – Karta wiedzy o krajach Południa Kraj Informacje o tym kraju Punkty (do wypełnienia później) z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z Materiał pomocniczy nr 2 – Alfabetyczna lista krajów Albania 69 Algieria 100 Angola 157 Antigua i Barbuda 59 Arabia Saudyjska 55 Argentyna 46 Armenia 83 Australia 4 Austria 14 Autonomia Palestyńska 106 Azerbejdżan 97 Bahamy 49 Bahrajn 32 Bangladesz 147 Barbados 37 Belgia 17 Belize 88 Benin 161 Bhutan 131 Białoruś 67 Boliwia 111 Bośnia i Hercegowina 75 Botswana 126 Brazylia 70 Brunei 27 Bułgaria 56 Burkina Faso 173 Burundi 172 Chile 40 Chiny 94 Rozwój i prawo do rozwoju Chorwacja 45 Cypr 30 Czad 170 Czarnogóra 64 Czechy 35 Dania 13 Demokratyczna Republika Konga 177 Dominika 77 Dominikana 91 Dżibuti 151 Egipt 116 Ekwador 72 Erytrea 164 Estonia 42 Etiopia 169 Fidżi 103 Filipiny 102 Finlandia 12 Francja 11 Gabon 107 Gambia 160 Ghana 142 Grecja 18 Grenada 86 Gruzja 93 Gujana 110 Gwatemala 121 Gwinea 167 Gwinea Bissau 171 Gwinea Równikowa 115 Haiti 148 Hiszpania 16 Holandia 6 Honduras 117 Hong Kong (Chiny) 22 Indie 132 Indonezja 109 Iran 84 Irlandia 5 Islandia 1 Izrael 24 Jamajka 87 Japonia 8 Jemen 138 Jordania 90 Kambodża 136 Kamerun 150 Kanada 3 Katar 34 Kazachstan 71 Kenia 144 Kirgistan 122 Kolumbia 80 Komory 137 Kongo 130 Korea (Republika) 25 Kostaryka 50 Kuba 48 Kuwejt 29 Copyright Polska Akcja Humanitarna Laos 133 Lesotho 155 Liban 78 Liberia 176 Libia 52 Litwa 43 Luksemburg 9 Łotwa 44 Macedonia 68 Madagaskar 143 Malawi 162 Malediwy 99 Malezja 63 Mali 168 Malta 36 Maroko 127 Mauretania 140 Mauritius 74 Meksyk 51 Mołdowa 113 Mongolia 112 Mozambik 175 Myanmar 135 Namibia 129 Nepal 145 Niemcy 23 Niger 174 Nigeria 154 Nikaragua 120 Norwegia 2 Nowa Zelandia 20 Oman 53 Pakistan 139 Panama 58 Papua-Nowa Gwinea 149 Paragwaj 98 Peru 79 Polska 39 Portugalia 33 Republika Południowej Afryki 125 Republika Środkowoafrykańska 178 Republika Zielonego Przylądka 118 Rosja 73 Rumunia 62 Rwanda 165 Saint Kitts i Nevis 60 Saint Lucia 66 Saint Vincent i Grenadyny 92 Salwador 101 Samoa 96 Sao Tome i Principe 128 Senegal 153 Serbia 65 Seszele 54 Sierra Leone 179 Singapur 28 Słowacja 41 Słowenia 26 Sri Lanka 104 Stany Zjednoczone 15 Suazi 141 Sudan 146 Surinam 89 Syria 105 Szwajcaria 10 Szwecja 7 Tadżykistan 124 Tajlandia 81 Tanzania 152 Timor-Leste 158 Togo 159 Tonga 85 Trynidad i Tobago 57 Tunezja 95 Turcja 76 Turkmenistan 108 Uganda 156 Ukraina 82 Urugwaj 47 Uzbekistan 119 Vanuatu 123 Wenezuela 61 Węgry 38 Wielka Brytania 21 Wietnam 114 Włochy 19 Wybrzeże Kości Słoniowej 166 Wyspy Salomona 134 Zambia 163 Zjednoczone Emiraty Arabskie 31 Dane z grudnia 2008 r. Materiał pomocniczy nr 3 – Różnice w szansach życiowych Od kołyski do grobu, szanse życiowe człowieka są zdominowane przez nadzwyczajne poziomy nierówności, którymi charakteryzuje się świat współczesny. Dziewczynka urodzona w Norwegii prawie na pewno dożyje starości. Jednak jeśli urodziłaby się w Sierra Leone, byłaby zagrożona jak jeden do pięciu, że umrze przed swoimi piątymi urodzinami. Dziewczynka z Norwegii może spodziewać się, że będzie chodzić do dobrej szkoły, potem pójdzie na uniwersytet, będzie na ogół zdrowa i otoczona opieką socjalną aż do starości. W Sierra Leone tylko dwie z każdych trzech dziewczynek w ogóle chodzą do szkoły, a wiele z nich odpada z edukacji, gdyż muszą uiszczać opłaty wymagane przez szkołę, z powodu niskiego poziomu oświaty lub dlatego, że muszą zostać w domu, aby opiekować się siostrami i braćmi albo iść do pracy, by wyżywić rodzinę. Tylko co czwarta kobieta umie czytać i pisać. Uniwersytet jest marzeniem nierealnym. Źródło: Duncan Green, From poverty to power. How citizens and effective states can change the world, Oxfam International, Oxford 2008 Copyright Polska Akcja Humanitarna Rozwój i prawo do rozwoju Materiał pomocniczy nr 4 – Droga do prawa do rozwoju Należy pociąć poniższą tabelę wzdłuż linii tak, aby każda komórka była oddzielnie. Zadaniem uczniów będzie dopasowanie dat do wydarzeń i ułożenie ich w kolejności chronologicznej. 1948 Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) proklamuje Powszechną Deklarację Praw Człowieka. W deklaracji tej władze wszystkich państw potwierdzają, że każdy człowiek na świecie ma prawa przysługujące mu niezależnie od tego, w jakim kraju się urodził. lata 1960. Większość krajów afrykańskich odzyskuje niepodległość. 1970 Podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ kraje bogate zobowiązują się do tego, że będą przeznaczać 0,7% swojego dochodu narodowego brutto na pomoc dla krajów ubogich. 1986 ONZ proklamuje Deklarację Prawa do Rozwoju. Prawo do rozwoju to nienaruszalne prawo człowieka, na mocy którego każda osoba i wszystkie ludy są uprawnione do uczestnictwa w, przyczyniania się do i korzystania z rozwoju gospodarczego, społecznego, kulturalnego i politycznego, w którym wszystkie prawa człowieka i podstawowe wolności mogą być w pełni realizowane. Wszystkie państwa są zobowiązane do zapewnienia prawa do rozwoju. Kraje bogatsze powinny pomóc w realizacji tego prawa poprzez dostarczenie niezbędnych środków krajom rozwijającym się. .... W tym roku większość uczniów w naszej klasie przychodzi na świat. 1993 Światowa Konferencja Praw Człowieka potwierdza prawo do rozwoju Państwa powinny ze sobą współpracować, aby zapewnić rozwój i usunąć bariery w jego osiąganiu. Społeczność międzynarodowa powinna promować skuteczną współpracę międzynarodową na rzecz realizacji prawa do rozwoju i eliminacji barier dla rozwoju. lata 1995-2003 Polska otrzymuje od krajów bogatszych i instytucji międzynarodowych kilkanaście miliardów dolarów pomocy. 2000 Głowy państw zebranych na forum ONZ uchwalają Deklarację Milenijną i Milenijne Cele Rozwoju. Jest to zbiór ośmiu celów, do których realizacji się wspólnie zobowiązały. Pierwszy cel milenijny to eliminacja głodu i skrajnej nędzy o połowę do roku 2015. 2005 Unia Europejska potwierdza swoje zobowiązanie, że do 2015 roku będzie przekazywać 0,7% produktu narodowego brutto (PKB) na pomoc dla krajów rozwijających się. Polska, jako jedno z biedniejszych państw członkowskich UE zobowiązała się do tego, że do 2015 roku będzie przekazywała na pomoc krajom uboższym 0,33% swojego PKB. UE zadeklarowała, że przynajmniej połowę ze wzrostu środków na pomoc rozwojową będzie kierować do krajów Afryki Subsaharyjskiej. 2007 Polska pomoc rozwojowa wynosiła ok. miliarda złotych czyli 0,09% produktu narodowego brutto. Wartość pomocy rośnie od kilku lat, lecz tempo wzrostu jest zbyt małe, aby wywiązać się z międzynarodowych zobowiązań. 2010 Zgodnie ze wcześniejszymi zobowiązaniami Polska pomoc powinna przeznaczać w tym roku 0,17% produktu narodowego brutto na pomoc krajom rozwijającym się. Rozwój i prawo do rozwoju Copyright Polska Akcja Humanitarna
