Bezcenna ziemia – ceny państwowej ziemi poszybowały

rynki rolne
16
Bezcenna ziemia
RYNKI ROLNE. Rosną ceny
państwowej ziemi
W pierwszym kwartale
tego roku średnie ceny
sprzedaży państwowej
ziemi były wyższe
o prawie 30 procent
niż rok wcześniej.
Według Agencji Nieruchomości
Rolnych, średnia cena państwowych gruntów rolnych w pierwszym kwartale 2014 roku wyniosła
24 166 zł za hektar i była wyższa
o 5 331 zł od ceny w I kwartale 2013 roku oraz o około 4%
(931 zł) od średniej ceny w IV kwartale ubiegłego roku.
W siedmiu województwach cena
1 hektara gruntów państwowych
przekroczyła 30 tysięcy złotych.
Najdrożej państwową ziemię sprzedawano w mazowieckim – średnio po 36 288zł za hektar, łódzkim – 32 998 zł za ha i na Śląsku
(województwo śląskie ‒ 32 533 zł/
ha i dolnośląskie ‒ 31 648 zł/ha).
W Wielkopolsce hektar ziemi
sprzedawano średnio za 30 157 zł,
w województwie kujawsko-pomorskim za 30 229 zł, a na opolszczyźnie
za 30 726 zł.
Duże drogo, małe taniej
Najwięcej trzeba było zapłacić
za duże nieruchomości, powyżej
300 ha i więcej (średnio w kraju 26,4
tys. zł za hektar). Najmniej kosztowały działki o powierzchni od 1
do 10 hektarów – średnio w kraju
około 20 tys. zł za hektar.
W całym kraju ANR zawarła
w I kwartale 3 tysiące umów kupna-sprzedaży państwowej ziemi.
W pięciu województwach ‒ lubelskim, małopolskim, podkarpackim,
podlaskim i świętokrzyskim, nie zawarto ani jednej transakcji na sprzedaż ziemi o powierzchni powyżej
100 ha.
Uboczny skutek kapitalizmu
Polska ziemia rolna drożeje od początku przemian ustrojowych. Jeszcze w 1992 roku za hektar państwowych gruntów płacono średnio
500 zł. 10 lat później było to już
3,4 tys. zł. W latach 1999-2002 ceny
06/2015 twój doradca ROLNICZY RYNEK
państwowej ziemi nieco spadły, ale
od 2003 roku już tylko rosną.
W 2003 roku państwowa ziemia
kosztowała średnio 3,7 tys. zł/ha,
a w 2013 roku już ok. 22 tys. zł.
Oznacza to prawie sześciokrotny
wzrost w ciągu 10 lat. Ceny podane
przez ANR są wartościami średnimi
dla sfinalizowanych umów sprzedaży gruntów rolnych. Maksymalne
ceny gruntów rolnych były w przypadku niektórych transakcji nawet
trzykrotnie wyższe.
Dopłaty windują ceny
Ceny nieruchomości rolnych gwałtownie wzrosły po wstąpieniu Polski
do Unii Europejskiej, kiedy zaczęto wypłacać dopłaty bezpośrednie.
Było to spowodowane wyczerpywaniem się zasobów państwowych
gruntów i ograniczoną podażą
prywatnej ziemi. Agencja sprzedaje dziś grunty niemal wyłącznie
rolnikom indywidualnym (na powiększenie gospodarstwa rodzinnego w przetargach ograniczonych)
oraz dotychczasowym dzierżawcom
(w ramach pierwszeństwa nabycia).
Ziemia w Polsce nadal jest tańsza niż w krajach starej piętnastki.
rynki rolne
17
za hektar rok temu) odnotowujemy
6-10% wzrost cen na opolszczyźnie,
w Wielkopolsce oraz w województwie kujawsko-pomorskim.
Duży wzrost i tak taniej
Stosunkowo wysoki (20%) wzrost
cen odnotowano w ostatnim roku
w województwie warmińsko-mazurskim i zachodniopomorskim.
W Europie ceny gruntów rolnych rosną. Niektórzy rolnicy obawiają się,
że ziemia w naszym kraju podrożeje,
gdy cudzoziemcy będą mogli ją kupować bez ograniczeń. Uwolnienie
rynku ziemi w Polsce ma nastąpić
po 1 maja 2016 roku.
W pierwszym kwartale
2014 roku Agencja
Nieruchomości Rolnych sprzedała
26,6 tys. ha gruntów.
Do końca kwietnia było to
34,7 tys. ha, czyli prawie 30%.
rocznego planu.
Według stanu na 31 marca,
w Zasobie Własności Rolnej
Skarbu Państwa było 1,6 mln
ha gruntów, z czego 1,16 mln
ha (72,5%) w dzierżawie.
Do sprzedaży pozostaje
ok. 300 tys. ha. Do końca roku
ANR zamierza sprzedać jeszcze
około 80 tys. ha.
W tabeli przedstawiamy średnie
ceny zakupu ziemi rolnej z IV kwartału z lat 2004, 2012 i 2013, podane
przez GUS. Są to wartości z umów
w tzw. obrocie prywatnym (ceny te
miały zastosowanie przy udzielaniu
kredytów preferencyjnych).
Nasz drogi Dolny Śląsk
Zestawienie pokazuje, że w okresie 9 lat ziemia kupowana w obrocie prywatnym podrożała średnio
w Polsce prawie czterokrotnie. Największy wzrost cen (ponad pięciokrotny) zanotowano w województwach ‒ dolnośląskim, opolskim
i warmińsko-mazurskim. Prawie
pięciokrotny wzrost – w województwie lubuskim.
Najwyższe ceny w IV kwartale
2013 roku były w województwie
kujawsko-pomorskim, w Wielkopolsce i na opolszczyźnie oraz
w województwach dolnośląskim
i pomorskim.
W porównaniu z sytuacją sprzed
roku (dane GUS z IV kwartału 2012 r.) tendencja wzrostowa
utrzymuje się we wszystkich województwach z wyjątkiem śląskiego.
Najbardziej w ciągu roku wzrosły
średnie ceny ziemi na Dolnym Śląsku, przeciętnie o 27% czyli o 6 426
zł za 1 hektar. Mimo najwyższych
cen w kraju (średnio 34-37 tys.
W obydwu województwach średnie ceny są niższe od dolnośląskich
od 3,5 tys. (warmińsko-mazurskie)
do prawie 8 tys. zł za hektar (zachodniopomorskie). Nie wydaje się
jednak, aby tempo wzrostu i różnice
cen między województwami zależały od przeciętnej produkcyjności
ziemi. W większym stopniu zaznacza się wpływ zróżnicowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
Pod względem produkcyjności
ziemi, najwyższe wskaźniki ma
Wielkopolska, województwo śląskie i kujawsko-pomorskie. I rzeczywiście ziemia rolnicza w Wielkopolsce i w kujawsko-pomorskiem była najdroższa w Polsce.
Okazuje się jednak, że na Śląsku
była już o prawie o 40% tańsza niż
w Wielkopolsce.
Siła wskaźników
Województwo dolnośląskie ma raczej niewysoką wartość produkcji
(w przeliczeniu na hektar w porównaniu z Wielkopolską nie przekracza 57%), ale wskaźniki opisujące
rolniczą przestrzeń produkcyjną
(czyli potencjał) ma bardzo dobre. Właśnie ten element podnosi
atrakcyjność gruntów i sprawia,
że średnie ceny ziemi rolnej rosną
u nas szybciej niż gdzie indziej. Jaka
będzie górna granica?
Tony i hektary
W prasie fachowej można znaleźć
wiele analiz finansowych z porównaniami efektywności inwestycji
na przestrzeni ostatnich 10 lat. Zakup ziemi rolnej jako inwestycja,
wypada w nich doskonale. Odczucia
rolników nie są tak optymistyczne.
06/2015 twój doradca ROLNICZY RYNEK
rynki rolne
18
Tabela. Średnie ceny zakupu ziemi rolnej z IV kwartału z lat 2004, 2012 i 2013 podane przez GUS
IV kwartał
2004
Województwo
IV kwartał
2012
IV kwartał
2013
średnia cena w zł za hektar
zmiana
zmiana
2004=100
(za 9 lat)
2012=100
(za rok)
1
dolnośląskie
5 499
23 638
30 064
547
127
2
opolskie
6 646
32 062
35 407
533
110
3
warmińsko -mazurskie
5 232
22 247
26 481
506
119
4
lubuskie
3 654
15 579
18 143
497
116
5
zachodniopomorskie
4 745
18 472
22 162
467
120
6
kujawsko-pomorskie
8 313
33 994
37 003
445
109
7
łódzkie
6 711
25 655
28 251
421
110
8
wielkopolskie
9 011
35 825
37 933
421
106
9
podlaskie
6 896
26 345
28 615
415
109
10
lubelskie
5 165
18 685
20 540
398
110
11
pomorskie
7 582
26 468
30 088
397
114
12
świętokrzyskie
5 698
17 955
20 757
364
116
13
mazowieckie
8 039
25 175
28 119
350
112
14
podkarpackie
5 285
15 332
18 382
348
120
15
małopolskie
7 874
20 712
23 711
301
114
16
śląskie
9 493
25 936
25 599
270
99
Polska
6810
26274
26 953
396
103
463
982
717
155
73
12
24
42
Średnia cena skupu pszenicy
na Dolnym Śląsku w zł za tonę
Liczba ton pszenicy potrzebna
na zakup 1 hektara na Dolnym Śląsku
Jeszcze 9 lat temu, na Dolnym Śląsku na zakup hektara ziemi po średniej cenie podanej przez GUS trzeba było sprzedać 12 ton pszenicy,
pod koniec 2012 roku było to już
24 tony, w IV kwartale 2013 roku aż
42 tony, a w I kwartale 2014 roku 44 tony.
Dla rolników chcących kupić ziemię na powiększenie gospodarstw,
przy obecnym poziomie nadwyżek
z podstawowej produkcji rolniczej,
liczonych z dopłatami obszarowymi, średnie ceny gruntów osiągnęły
wartości zaporowe. Po informacji
ANR o trzydziestoprocentowym
wzroście cen państwowej ziemi
i trzynastoprocentowym wzroście cen w obrocie prywatnym
w I kwartale tego roku, właściciele
maleńkich gospodarstw raczej nie
będą zainteresowani sprzedażą.
06/2015 twój doradca ROLNICZY RYNEK
W I kwartale tego roku średnie ceny
gruntów dobrych (klasy I, II, IIIa)
przekroczyły 42 tysiące złotych za
hektar, a ceny gruntów najsłabszych
(V i VI klasa) osiągnęły prawie
23 tysiące złotych za hektar.
źródła: Komunikat prasowy ANR oraz informacje ze strony www.arimr.gov.pl
Regina Hołda DODR we Wrocławiu
Fot. Agnieszka Siegel DODR we Wrocławiu