Komunikat prasowy Komisji Europejskiej

Komisja Europejska – komunikat prasowy
Przepisy antymonopolowe: Komisja nakłada na producentów samochodów
ciężarowych grzywnę w wysokości 2,93 mld euro za udział w zmowie
cenowej
Bruksela, 19 lipca 2016 r.
Komisja Europejska odkryła, że koncerny MAN, Volvo/Renault, Daimler, Iveco i DAF złamały
unijne zasady ochrony konkurencji. Wspomniani producenci samochodów ciężarowych
przez 14 lat działali w zmowie polegającej na ustalaniu cen ciężarówek oraz przerzucaniu
na klientów kosztów dostosowania się do surowszych przepisów dotyczących emisji.
Komisja nałożyła na nich rekordową grzywnę, wynoszącą 2 926 499 000 euro.
Grzywny uniknęła firma MAN, która ujawniła Komisji istnienie kartelu. Wszystkie firmy przyznały się do
udziału w zmowie i zgodziły się zapłacić karę.
Komisarz ds. konkurencji, Margrethe Vestager, powiedziała: „Wysłaliśmy dziś wyraźny sygnał na
przyszłość, nakładając rekordowe grzywny za poważne naruszenie przepisów. Po europejskich drogach
jeździ w sumie ponad 30 milionów ciężarówek, stanowiąc około trzech czwartych śródlądowego
transportu towarów w Europie i odgrywając istotną rolę w europejskiej gospodarce. Nie do przyjęcia
jest fakt, że MAN, Volvo/Renault, Daimler, Iveco i DAF, łącznie sprzedające około 9 na 10 z
produkowanych w Europie samochodów ciężarowych średniej i dużej nośności, uczestniczyły w zmowie
cenowej, zamiast ze sobą konkurować. Przez 14 lat firmy te ustalały między sobą ceny i przerzucały
koszty dostosowywania się do norm środowiskowych na klientów. [Nasza decyzja] to również jasny
sygnał dla przedsiębiorców – nie akceptujemy zmów cenowych”.
Transport drogowy stanowi zasadniczy element europejskiego sektora transportu, a jego
konkurencyjność uzależniona jest od cen pojazdów używanych przez firmy przewozowe. Wydana dziś
przez Komisję Europejską decyzja dotyczy w szczególności branży produkcyjnej średnich (ważących od
6 do 16 ton) oraz ciężkich (ważących powyżej 16 ton) samochodów ciężarowych. Przeprowadzone
przez Komisję dochodzenie ujawniło, że koncerny MAN, Volvo/Renault, Daimler, Iveco oraz DAF brały
udział w kartelu obejmującym:
- uzgadnianie cen na poziomie cenników brutto dla samochodów ciężarowych o średniej i dużej
nośności w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG). Poziom cenowy brutto związany jest z
fabryczną ceną ciężarówek, której wysokość ustalana jest przez każdego producenta. Mówiąc
ogólnie, cenniki brutto stanowią podstawę służącą do ustalania cen w branży samochodów
ciężarowych. Ceny brutto poddawane są następnie dalszym modyfikacjom, dokonywanym na
poziomie krajowym i lokalnym, i na tej podstawie wyliczana jest cena ostateczna, którą płaci
nabywca pojazdu;
- uzgadnianie terminów wprowadzania technologii emisyjnych dla samochodów
ciężarowych o średniej i dużej nośności niezbędnych do dostosowania się do coraz surowszych
europejskich norm emisyjnych (od normy Euro III do obowiązującej obecnie normy Euro VI);
- przerzucanie na klientów kosztu opracowywania technologii emisyjnych wymaganych do
dostosowania się do coraz surowszych europejskich norm emisyjnych (od normy Euro III do
obowiązującej obecnie normy Euro VI).
Naruszenia obejmowały cały teren Europejskiego Obszaru Gospodarczego i trwały 14 lat: od 1997 do
2011 roku, kiedy to KE przeprowadziła w firmach niezapowiedziane inspekcje. W latach 1997-2004
spotkania między producentami odbywały się na wyższych szczeblach kierowniczych, czasami przy
okazji targów czy innych wydarzeń branżowych. Spotkania te uzupełniały rozmowy telefoniczne. Od
2004 roku kartel prowadzony był za pośrednictwem niemieckich spółek zależnych wspomnianych
producentów, a uczestnicy wymieniali informacje zasadniczo drogą elektroniczną.
W ciągu tych 14 lat tematem rozmów prowadzonych przez firmy pozostawały niezmiennie wspomniane
podwyżki w cennikach brutto, terminy wprowadzenia nowych technologii emisyjnych i przerzucanie na
klientów kosztu opracowania tych technologii.
Dzisiejsza decyzja jest wynikiem wysłanego wspomnianym producentom w listopadzie 2014 r.
zgłoszenia zastrzeżeń. W kontekście tego dochodzenia postępowanie wszczęto także przeciwko firmie
Scania. Scania nie została objęta niniejszą decyzją w sprawie ugody, w związku z czym dochodzenie w
przypadku tej firmy będzie kontynuowane w standardowym (nieobejmującym ugody) trybie
postępowania w sprawach kartelowych.
Zgodność ze standardami emisyjnymi
Ujawniona przez Komisję zmowa dotyczyła nowych technologii emisyjnych wymaganych przez
normy środowiskowe od Euro III do Euro VI, a w szczególności koordynacji terminów oraz działań
mających na celu przerzucenie na klientów kosztu opracowywania technologii emisyjnych dla
samochodów ciężarowych celem spełnienia wymogów nowo wprowadzonych standardów emisyjnych.
Zmowa nie miała na celu uniknięcia konieczności zachowania zgodności z nowymi standardami
emisyjnymi ani fałszowania danych celem potwierdzenia zgodności.
W ramach przeprowadzonego przez Komisję dochodzenia nie wykryto żadnych powiązań między tym
kartelem a zarzutami lub praktykami obchodzenia układów ograniczających emisję zanieczyszczeń w
pewnych pojazdach (tzw. urządzeń zakłócających).
Dzisiejsza decyzja podkreśla znaczenie istnienia na rynku prawidłowo funkcjonującej konkurencji, która
sprzyja rozwojowi i rozpowszechnianiu wydajnych kosztowo technologii o niskiej emisji zanieczyszczeń,
co stanowi jeden z elementów nowej strategii europejskiej w zakresie mobilności niskoemisyjnej.
Grzywny
Wysokość grzywien ustalono na podstawie wytycznych Komisji z 2006 roku w sprawie metody
ustalania grzywien (zob. komunikat prasowy i memorandum).
Ustalając wysokość grzywien, Komisja wzięła pod uwagę wysokość sprzedaży samochodów
ciężarowych średniej i dużej nośności na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego uzyskanej
przez każdą z firm, a także poważny charakter naruszenia, wysoki łączny udział w rynku tych firm,
zasięg geograficzny kartelu oraz czas jego trwania.
Na mocy obwieszczenia Komisji z 2006 roku w sprawie łagodzenia kar, firma MAN została całkowicie
zwolniona z kary, ponieważ ujawniła istnienie kartelu, unikając w ten sposób grzywny w wysokości ok.
1,2 miliarda euro. Za współpracę podczas dochodzenia firmy Volvo/Renault, Daimler oraz Iveco
skorzystały z możliwości obniżenia nałożonych na nie grzywien, zgodnie z obwieszczeniem z 2006 roku
w sprawie łagodzenia kar. Zniżki te odzwierciedlają skalę czasową współpracy oraz stopień, w jakim
dostarczone przez firmy materiały dowodowe pomogły Komisji udowodnić istnienie kartelu.
Na podstawie obwieszczenia Komisji z 2008 roku o postępowaniach ugodowych Komisja obniżyła
nałożone na firmy grzywny o 10% z uwagi na przyznanie się przez nie do udziału w kartelu oraz swojej
odpowiedzialności w tym zakresie.
Całkowita wysokość nałożonych grzywien:
MAN
Volvo/Renault
Daimler
Iveco
DAF
Ogółem
Zniżka na mocy
Zniżka na mocy
obwieszczenia o
obwieszczenia w
postępowaniach
sprawie łagodzenia kar
ugodowych
100%
40%
30%
10%
10%
10%
10%
10%
10%
Grzywna (EUR)
0
670 448 000
1 008 766 000
494 606 000
752 679 000
2 926 499 000
Kontekst
Artykuł 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i artykuł 53 Porozumienia EOG zabraniają
tworzenia karteli i prowadzenia innych ograniczających praktyk handlowych.
Powodem wszczęcia przez Komisję postępowania był złożony przez firmę MAN wniosek o zwolnienie z
grzywny. W styczniu 2011 roku Komisja przeprowadziła niezapowiedziane inspekcje (zob.
MEMO/11/29).
Bliższe informacje dostępne będą po rozwiązaniu ewentualnych kwestii poufności na prowadzonej przez
Komisję stronie poświęconej konkurencji, w publicznym wykazie spraw pod numerem postępowania
39824.
Więcej informacji na temat działań Komisji przeciwko zmowom cenowym dostępne jest w poświęconej
kartelom witrynie Komisji, obejmującej listę dziesięciu najwyższych grzywien z tytułu działalności
kartelowej wg sprawy. Nowe decyzje w sprawie polityki dotyczącej konkurencji publikowane są w
elektronicznym biuletynie „Competition weekly e-News”.
Procedura postępowania ugodowego
Dzisiejsza decyzja to 21. ugoda od czasu wprowadzenia tej procedury do postępowania dotyczącego
karteli w czerwcu 2008 roku (zob. komunikat prasowy i MEMO). Zgadzając się na ugodę, firmy
przyznają się do udziału w kartelu i do odpowiedzialności za niego. Ugody zostały zawarte na podstawie
rozporządzenia w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji (1/2003) i umożliwiają Komisji
zastosowanie skróconej i uproszczonej procedury. Pozwala to Komisji na szybkie podjęcie decyzji i
wykorzystanie zwolnionych w ten sposób zasobów do walki z innymi podejrzewanymi kartelami. Jest to
również korzystne dla samych stron sporu, ponieważ oznacza szybsze decyzje i o 10% niższe grzywny.
Roszczenia odszkodowawcze
Każda osoba lub firma, która poniosła straty w wyniku opisywanych działań antykonkurencyjnych może
wnieść sprawę do sądu państwa członkowskiego i ubiegać się o odszkodowanie. Zarówno orzecznictwo
Trybunału, jak i rozporządzenie Rady nr 1/2003 potwierdzają, iż w przypadku spraw wnoszonych przed
sądy krajowe stwierdzająca naruszenie decyzja Komisji stanowi wiążący dowód na to, że miało miejsce
działanie nielegalne. Mimo że Komisja nałożyła na wymienione wyżej przedsiębiorstwa kary, istnieje
możliwość uzyskania odszkodowania, którego wysokość nie będzie ograniczona z tytułu grzywien
nałożonych przez Komisję.
Dyrektywa w sprawie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia prawa
konkurencji, którą państwa członkowskie obowiązane są wdrożyć do swoich systemów prawnych do 27
grudnia 2016 r. ułatwia ofiarom praktyk antykonkurencyjnych uzyskanie odszkodowania. Bliższe
informacje na temat szkód wynikłych z naruszenia prawa ochrony konkurencji, w tym praktyczny
przewodnik dotyczący sposobu oceniania stopnia wyrządzonej szkody, dostępny jest tutaj.
Kontakt dla prasy:
Ricardo CARDOSO (+32 2 298 01 00)
Yizhou REN (+32 2 299 48 89)
IP/16/2582
Ogólne zapytania publiczne: odpowiedzi na pytania udziela serwis Europe Direct telefonicznie pod
numerem 00 800 67 89 10 11 lub pisemnie pod adresem poczty elektronicznej.