wytyczne w sprawie polityki ue wobec państw trzecich dotyczącej

WYTYCZNE W SPRAWIE POLITYKI UE WOBEC PAŃSTW TRZECICH
DOTYCZĄCEJ TORTUR ORAZ INNEGO OKRUTNEGO, NIELUDZKIEGO LUB
PONIŻAJĄCEGO TRAKTOWANIA ALBO KARANIA
(aktualizacja wytycznych)
CEL
Celem niniejszych wytycznych jest dostarczenie UE narzędzia operacyjnego używanego na
wszystkich szczeblach w kontaktach z państwami trzecimi, jak również na wielostronnych forach
zajmujących się prawami człowieka, w celu wspierania i umacniania nieustających wysiłków na
rzecz zapobiegania torturom oraz złemu traktowaniu i na rzecz wyeliminowania tych zjawisk we
wszystkich częściach świata. Określenie “tortury” jest używane w niniejszych wytycznych zgodnie
z definicją zawartą w art. 1 Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego,
nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania. Do celów niniejszych wytycznych złe
traktowanie oznacza wszelkie formy okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub
karania, włączając kary cielesne, które narusza fizyczną lub psychiczną integralność jednostki.
Choć głównym celem niniejszych wytycznych jest zajęcie się problemem tortur i złego traktowania,
przyczynią się one również do ogólnego wzmocnienia polityki UE w dziedzinie praw człowieka.
WPROWADZENIE
Unia Europejska opiera się na zasadach wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka
i podstawowych wolności oraz państwa prawnego. Zasady te są wspólne dla państw członkowskich.
Poszanowanie praw człowieka należy do głównych celów wspólnej polityki zagranicznej
i bezpieczeństwa UE (WPZiB).
1
Tortury i złe traktowanie należą do najbardziej odrażających form naruszania praw człowieka
i godności ludzkiej. Zgodnie z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka nie wolno nikogo
torturować ani karać lub traktować w sposób okrutny, nieludzki lub poniżający. Prawo
międzynarodowe nie dopuszcza żadnych wyjątków od tej zasady. Wszystkie państwa zobowiązane
są przestrzegać bezwarunkowego zakazu stosowania wszelkich form tortur i złego traktowania.
Mimo wysiłków wspólnoty międzynarodowej, we wszystkich częściach świata nadal występują
przypadki tortur i złego traktowania. W wielu państwach sprawcy tortur i złego traktowania
pozostają w dalszym ciągu bezkarni.
Działania na rzecz zapobiegania wszelkim formom tortur i złego traktowania w UE oraz na całym
świecie i wyeliminowania tych zjawisk cieszą się zdecydowanym poparciem wszystkich państw
członkowskich UE. Wspieranie i ochrona tego prawa należy do priorytetów polityki UE
w dziedzinie praw człowieka.
W działaniach na rzecz zapobiegania torturom i złemu traktowaniu i wyeliminowania tych zjawisk
UE kieruje się właściwymi międzynarodowymi i regionalnymi normami oraz standardami praw
człowieka, wymiaru sprawiedliwości oraz prowadzenia konfliktów zbrojnych zawartymi, między
innymi, w następujących instrumentach:
•
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
•
Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych ONZ (MPPOP) wraz z dwoma
protokołami fakultatywnymi
•
Konwencja ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego
lub poniżającego traktowania albo karania (CAT) wraz z protokołem fakultatywnym
•
Konwencja ONZ o prawach dziecka (CRC) wraz z dwoma protokołami fakultatywnymi
•
Międzynarodowa konwencja ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji
rasowej (CERD)
•
Konwencja ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW) wraz
z protokołem fakultatywnym
•
Międzynarodowa konwencja ONZ o ochronie wszystkich osób przed wymuszonym
zaginięciem
•
Konwencja ONZ praw osób niepełnosprawnych wraz z protokołem fakultatywnym
2
•
Europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności wraz
z protokołami nr 6 i 13 do tej konwencji, jak również właściwym orzecznictwem
Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
•
Europejska konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu
traktowaniu albo karaniu (CPT)
•
Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego
•
Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii
•
Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego dla Rwandy
•
Konwencje genewskie o ochronie ofiar wojny wraz z dołączonymi do nich protokołami, jak
również zwyczajowe normy prawa humanitarnego obowiązujące w przypadku konfliktu
zbrojnego.
Dodatkowy wykaz właściwych norm i standardów, na które UE może powoływać się w kontaktach
z państwami trzecimi, został przedstawiony w załączniku do niniejszych wytycznych.
WYTYCZNE OPERACYJNE
Część operacyjna niniejszych wytycznych ma na celu określenie metod i środków skutecznego
działania w ramach WPZiB na rzecz zapobiegania torturom i złemu traktowaniu. Przykładem
środków, które w realizacji tego celu zostały już podjęte w ramach WPZiB, jest przyjęcie
rozporządzenia UE z 30 lipca 2005 r. w sprawie handlu sprzętem wykorzystywanym do zadawania
tortur.
Zakaz okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego karania w oczywisty sposób ogranicza możliwość
stosowania kary śmierci. Stąd niniejsze wytyczne są także dopełnieniem wytycznych w sprawie
polityki UE wobec państw trzecich dotyczącej kary śmierci.
UE aktywnie wspiera działania właściwych podmiotów (Komitetu przeciwko torturom, Komitetu
Praw Człowieka, Komitetu Rady Europy ds. zapobiegania torturom, Podkomitetu ds. zapobiegania
torturom, jak również specjalnych mechanizmów ONZ oraz innych właściwych podmiotów).
UE będzie aktywnie zabiegać o to, by obowiązujące gwarancje międzynarodowe i regionalne
przeciwko torturom i złemu traktowaniu były wzmacnianie i efektywnie realizowane.
3
Monitorowanie i sprawozdawczość
W swoich okresowych sprawozdaniach szefowie misji UE będą przedstawiali analizę przypadków
stosowania tortur i złego traktowania oraz środków przyjętych w celu zwalczania tego zjawiska.
Szefowie misji będą również przedstawiali okresową ocenę skutków i wpływu działań UE.
Szefowie misji będą mieli możliwość wysyłania przedstawicieli ambasady w charakterze
obserwatorów na rozprawy sądowe, w przypadku, gdy istnieje podejrzenie, że oskarżeni zostali
poddani torturom lub złemu traktowaniu.
Ocena
Grupa Robocza ds. Praw Człowieka w Radzie (COHOM) oraz właściwe grupy robocze posiadające
kompetencje w poszczególnych obszarach geograficznych na podstawie sprawozdań szefów misji
oraz innych właściwych informacji, takich jak sprawozdania i zalecenia specjalnych
sprawozdawców ONZ, organów traktatowych jak również organizacji pozarządowych, ustalają
przypadki wymagające interwencji UE oraz uzgadniają dalsze działania lub przedstawiają zalecenia
organom wyższego szczebla.
Rada będzie dokonywać przeglądu wytycznych co najmniej raz na trzy lata.
Działania UE w ramach stosunków z państwami trzecimi
Celem UE jest nakłonienie państw trzecich do podjęcia skutecznych środków przeciwko torturom
i złemu traktowaniu oraz zadbania o to, by zakaz tortur i złego traktowania był przestrzegany.
W ramach kontaktów z państwami trzecimi, UE, jeżeli zajdzie taka konieczność, wskaże na
kategoryczną potrzebę przyjęcia i przestrzegania przez wszystkie państwa właściwych norm
i standardów międzynarodowych oraz konsekwentnie podkreślać będzie, że tortury i złe
traktowanie są zakazane przez prawo międzynarodowe. UE przedstawi swoje cele jako integralny
element swojej polityki w dziedzinie praw człowieka oraz będzie podkreślać znaczenie, jakie
przywiązuje do zapobiegania torturom i złemu traktowaniu w celu ich wyeliminowania w skali
globalnej.
4
A)
Aby osiągnąć powyższe cele UE podejmie, między innymi, następujące działania:
Dialog polityczny
W ramach dialogu politycznego poświęconego prawom człowieka prowadzonego przez UE
z państwami trzecimi i organizacjami regionalnymi omawiane są, w odpowiednich
przypadkach, kwestie tortur i złego traktowania.
Démarche
UE będzie kierować démarche i wydawać publiczne oświadczenia wzywające państwa trzecie
do podjęcia efektywnych działań przeciwko torturom i złemu traktowaniu. W razie potrzeby
UE zażąda informacji o domniemanych przypadkach stosowania tortur i złego traktowania.
UE będzie także reagować na pozytywny rozwój sytuacji w omawianych kwestiach.
We właściwie udokumentowanych indywidualnych przypadkach zastosowania tortur i złego
traktowania, UE będzie wywierać naciski (poprzez poufne lub publiczne démarche), by
władze danego państwa zapewniły bezpieczeństwo fizyczne, zapobiegły nadużyciom,
dostarczyły informacji oraz stosowały właściwe gwarancje. Działania, jakie należy podjąć
w indywidualnych przypadkach, będą określane stosownie do okoliczności danego przypadku
i mogą stanowić element ogólnego démarche.
Współpraca dwustronna i wielostronna
Zwalczanie tortur i złego traktowania i zapobieganie tym zjawiskom będzie traktowane jako
priorytet w ramach dwustronnej i wielostronnej współpracy na rzecz wspierania praw
człowieka, w tym we współdziałaniu ze społeczeństwem obywatelskim, także w dziedzinie
prawnej i dziedzinie szkoleń. Szczególną wagę należy przywiązywać do tego rodzaju
współpracy realizowanej w ramach europejskiego instrumentu na rzecz demokracji i praw
człowieka (EIDHR).
B)
W ramach działań podejmowanych przeciwko torturom, UE wezwie państwa trzecie do
realizacji, między innymi, następujących środków:
Zakaz i potępienie tortur i złego traktowania
–
wprowadzenie zakazu stosowania tortur i złego traktowania w przepisach, w tym
w prawie karnym;
–
potępienie na najwyższym szczeblu wszelkich form tortur i złego traktowania;
5
–
podjęcie skutecznych środków ustawodawczych, administracyjnych, sądowych oraz
innych środków w celu zapobieżenia stosowaniu tortur i złemu traktowaniu na
terytorium znajdującym się pod jurysdykcją danego państwa;
–
zapobieganie wykorzystywaniu, produkcji i handlowi sprzętem przeznaczonym do
zadawania tortur lub poddawania innemu okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu
traktowaniu albo karaniu oraz zapobieganie wykorzystywaniu w tym samym celu
innego sprzętu.
Przestrzeganie międzynarodowych norm i procedur
–
przystąpienie do UNCAT, MPPOP oraz właściwych instrumentów regionalnych, jak
również pozytywne rozważenie przystąpienia do protokołu OPCAT;
–
pozytywne rozważenie przystąpienia do Międzynarodowej konwencji o ochronie
wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem;
–
wycofanie zastrzeżeń niezgodnych z założeniami i celem CAT oraz MPPOP;
–
rozważenie wycofania pozostałych zastrzeżeń do CAT i MPPOP oraz innych
odpowiednich układów;
–
rozważenie możliwości zezwolenia na wnoszenie skarg indywidualnych
i międzypaństwowych na podstawie CAT, CEDAW i MPPOP;
–
przystąpienie do Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego;
–
realizacja wniosków o ustanowienie przejściowych środków ochronnych, orzeczeń,
decyzji i zaleceń międzynarodowych organizacji ochrony praw człowieka;
–
współpraca z właściwymi mechanizmami ONZ, w szczególności ze specjalnym
sprawozdawcą ONZ ds. tortur, specjalnym sprawozdawcą ONZ ds. przemocy wobec
kobiet, specjalnym sprawozdawcą ONZ ds. handlu ludźmi, specjalnym sprawozdawcą
ONZ ds. propagowania i ochrony praw człowieka w trakcie zwalczania terroryzmu,
specjalnym sprawozdawcą ONZ ds. pozaprawnych, doraźnych i arbitralnych egzekucji,
specjalnym sprawozdawcą ONZ ds. współczesnych form rasizmu, specjalnym
sprawozdawcą ONZ ds. współczesnych form niewolnictwa, grupą roboczą
ds. arbitralnych zatrzymań, grupą roboczą ds. przymusowych lub wymuszonych
zaginięć oraz, w stosownych przypadkach, ze specjalnym sprawozdawcą ONZ
wyznaczonym dla danego państwa;
6
–
współpraca z podkomitetem ds. zapobiegania torturom i zgoda na opublikowanie
sprawozdań podkomitetu z wizyt w danym państwie;
–
dopilnowanie, by żadna osoba nie była zmuszana do powrotu do państwa, gdzie grożą
jej tortury lub złe traktowanie;
–
w państwach nadal stosujących karę śmierci dopilnowanie, by oprócz spełnienia
wymogów zawartych w art. 6 MPPOP, egzekucje, jak również więzienie osoby
skazanej na śmierć, odbywały się w warunkach powodujących możliwie najmniejsze
cierpienia fizyczne i psychiczne;
–
współpraca z właściwymi mechanizmami Rady Europy, w szczególności
podporządkowanie się orzeczeniom Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz
zaleceniom Komitetu Zapobiegania Torturom oraz wyrażenie zgody na opublikowanie
sprawozdań komitetu sporządzonych po inspekcji w danym państwie.
Przyjęcie i realizacja gwarancji i procedur dotyczących miejsc zatrzymania
–
przyjęcie i realizacja gwarancji prawnych i proceduralnych w sprawie zakazu
stosowania tortur i złego traktowania, mających zagwarantować, że osoby pozbawione
wolności będą bezzwłocznie doprowadzane przed oblicze sędziego oraz będą miały
dostęp do pomocy prawnej i medycznej bezzwłocznie po zatrzymaniu i regularnie
w późniejszym okresie a także zadbanie o to, by osoby pozbawione wolności miały
bezzwłocznie możliwość powiadomienia o tym swojej rodziny oraz innych właściwych
stron trzecich;
–
zakazanie utrzymywania tajnych miejsc zatrzymań i zadbanie tym samym o to, by
wszystkie osoby pozbawione wolności były przetrzymywane w oficjalnie uznanych
miejscach zatrzymania i by był znany ośrodek, w którym się znajdują;
–
dopilnowanie, by procedury zatrzymania i prowadzenia przesłuchań odpowiadały
właściwym standardom międzynarodowym i regionalnym;
–
poprawa warunków panujących w miejscach przetrzymywania osób pozbawionych
wolności, w celu spełnienia międzynarodowych i regionalnych standardów.
Ustanowienie krajowych gwarancji prawnych
–
dopilnowanie, by zeznania wymuszone torturami lub złym traktowaniem nie mogły
zostać wykorzystane w charakterze dowodu w żadnym postępowaniu, za wyjątkiem
postępowania prowadzonego przeciwko osobie oskarżonej o stosowanie tortur, gdy
będą dowodem złożenia takich zeznań;
–
zniesienie możliwości orzekania przez sąd jakichkolwiek kar cielesnych;
7
–
–
–
dopilnowanie, by żadne okoliczności wyjątkowe, w tym stan wojny lub zagrożenia
wojną, wewnętrzna niestabilność polityczna lub inne przypadki zagrożenia publicznego,
nie mogły usprawiedliwiać stosowania tortur lub złego traktowania;
dopilnowanie, by nie można było powoływać się na rozkaz zwierzchnika lub organu
publicznego jako usprawiedliwienia dla tortur lub złego traktowania;
dopilnowanie, by funkcjonariusze organów ochrony porządku publicznego, wojskowi,
personel medyczny i członkowie innych właściwych służb nie byli karani za odmowę
wypełnienia rozkazu dokonania czynów noszących znamiona tortur lub złego
traktowania.
Zwalczanie bezkarności
–
doprowadzenie osób odpowiedzialnych za tortury i złe traktowanie przed oblicze
sprawiedliwości w ramach rozpraw, które odpowiadają międzynarodowym normom
sprawiedliwego procesu i wykluczają stosowanie kary śmierci, lub też przeprowadzenie
ekstradycji takich osób i poddanie oskarżeniu w państwie, gdzie spełniane są
wymienione gwarancje;
–
prowadzenie szybkich, obiektywnych i efektywnych dochodzeń odnośnie wszelkich
doniesień o stosowaniu tortur, zgodnie z regułami przyjętymi w Stambule, dołączonymi
do rezolucji Komisji Praw Człowieka ONZ nr 2000/43;
–
zadbanie w najszerszym z możliwych zakresie o to, by uchwalane amnestie nie
obejmowały przestępstw polegających na stosowaniu tortur, a także, by amnestie nie
pozbawiały pokrzywdzonych prawa do uzyskania rzeczywistego zadośćuczynienia,
w tym odszkodowania pieniężnego i rehabilitacji.
Grupy wymagające szczególnej ochrony
–
ustanowienie i wdrożenie standardów i środków dotyczących kobiet, dzieci,
uchodźców, osób ubiegających się o azyl, przesiedleńców wewnętrznych, imigrantów
oraz pozostałych grup wymagających specjalnej ochrony przed torturami i złym
traktowaniem.
Dopuszczenie krajowych procedur wnoszenia skarg i zgłaszania przypadków tortur i złego
traktowania
–
ustanowienie i realizacja skutecznych procedur krajowych w zakresie reagowania
i prowadzenia dochodzeń w odpowiedzi na skargi i zgłoszenia dotyczące przypadków
tortur i złego traktowania, zgodnie z regułami stambulskimi;
–
zadbanie o to, by domniemane ofiary tortur i złego traktowania, świadkowie, osoby
prowadzące dochodzenie i ich rodziny były chronione przed przemocą, groźbami użycia
przemocy oraz wszelkimi innymi formami zastraszania i zemsty, jakie mogą mieć
związek z dokonanym zgłoszeniem lub prowadzonym dochodzeniem.
8
Zapewnienie zadośćuczynienia i rehabilitacji ofiarom
–
–
zapewnienie zadośćuczynienia ofiarom tortur i złego traktowania oraz osobom będącym
na ich utrzymaniu, w tym sprawiedliwego i odpowiedniego odszkodowania
finansowego, jak również właściwej opieki medycznej oraz socjalnej i medycznej
rehabilitacji;
coroczne dokonywanie wkładu w dobrowolny fundusz Organizacji Narodów
Zjednoczonych na rzecz ofiar tortur, najlepiej znacznie zwiększając wysokość
wkładów.
Zezwolenie na inspekcje krajowe
–
zezwolenie na przeprowadzanie inspekcji w miejscach przetrzymywania osób
pozbawionych wolności przez odpowiednio wykwalifikowanych przedstawicieli
społeczeństwa obywatelskiego i przez organy niezależne.
Ustanowienie instytucji krajowych
–
rozważenie utworzenia i prowadzenia oraz, w stosownych przypadkach, wzmocnienia
niezależnych instytucji krajowych (np. rzeczników praw człowieka lub komisji praw
człowieka) mogących podejmować efektywne działania na rzecz zapobiegania torturom
i złemu traktowaniu.
Zapewnienie efektywnych szkoleń
–
przeprowadzenie szkoleń funkcjonariuszy organów ochrony porządku publicznego,
wojskowych, jak również personelu medycznego (cywilnego i wojskowego) zgodnie
z właściwymi standardami międzynarodowymi;
–
zapewnienie szkoleń dla sędziów, prokuratorów i adwokatów na temat odpowiednich
standardów międzynarodowych;
–
dopilnowanie, by dostawy sprzętu i szkolenia na potrzeby wojska, służb bezpieczeństwa
lub policji nie stanowiły pomocy w stosowaniu tortur i złym traktowaniu;
–
zadbanie o to, by w programach szkoleń funkcjonariuszy organów ochrony porządku
publicznego uwzględniono szkolenia dotyczące zapobiegania przemocy wobec kobiet,
praw dziecka oraz dyskryminacji na takim tle jak rasa czy orientacja seksualna.
Wspieranie prac personelu medycznego
–
stworzenie personelowi medycznemu warunków do obiektywnej i poufnej pracy
podczas przygotowywania ekspertyz dotyczących domniemanych przypadków tortur
i złego traktowania;
–
chronienie lekarzy, ekspertów medycyny sądowej i przedstawicieli innych medycznych
specjalności, którzy zgłoszą przypadki tortur i złego traktowania.
9
Przeprowadzanie autopsji
–
dopilnowanie, by medyczno-prawne autopsje wykonywane były przez odpowiednio
wyszkolonych specjalistów medycyny sądowej, zgodnie z powszechnie
obowiązującymi standardami międzynarodowymi;
–
zadbanie o to, by we wszystkich przypadkach wystąpienia poważnych obrażeń u osób
zatrzymanych przeprowadzona została właściwa obdukcja.
Inne inicjatywy
UE będzie:
•
w dalszym ciągu podnosić kwestię tortur i złego traktowania na międzynarodowych forach,
takich jak ONZ, Rada Europy i OBWE. UE będzie w dalszym ciągu aktywnie wspierać
właściwe rezolucje organów ONZ, w tym Zgromadzenia Ogólnego i Rady Praw Człowieka;
•
wspierać właściwe mechanizmy międzynarodowe i regionalne (np. Komitet przeciwko
torturom, Podkomitet ds. zapobiegania torturom, europejski komitet ds. zapobiegania
torturom oraz właściwe specjalne mechanizmy ONZ), jak również podkreślać potrzebę
współpracy państw z tymi mechanizmami;
•
wspierać dobrowolny fundusz ONZ na rzecz ofiar tortur i dobrowolny fundusz założony
w ramach protokołu OPCAT oraz nakłaniać do tego samego inne państwa;
•
proponować wspólną lub dwustronną współpracę na rzecz zapobiegania torturom i złemu
traktowaniu;
•
wspierać działania edukacji publicznej i kampanii uświadamiających na rzecz zwalczania
tortur i złego traktowania;
•
wspierać prace właściwych krajowych i międzynarodowych organizacji pozarządowych na
rzecz zwalczania tortur i złego traktowania oraz prowadzić dialog z takimi organizacjami;
•
udzielać dalszego wsparcia finansowego na projekty mające służyć poprawie stopnia
wyszkolenia personelu i warunków w miejscach zatrzymania oraz w dalszym ciągu udzielać
znacznego wsparcia na rzecz ośrodków rehabilitacji dla ofiar tortur na całym świecie.
_________________
10
ZAŁĄCZNIK
Obok listy instrumentów zawartej w części wprowadzającej niniejszych wytycznych, UE może
w swych kontaktach z państwami trzecimi na temat tortur i złego traktowania powołać się,
w odpowiednich przypadkach, na następujące normy, standardy i zasady:
–
Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności art. 4 i art. 19 ust. 2
–
Deklaracja ONZ o ochronie wszystkich osób przed poddawaniem ich torturom lub innemu
okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu
–
Deklaracja ONZ o likwidacji przemocy wobec kobiet
–
Konwencja ONZ dotycząca statusu uchodźców
–
Deklaracja ONZ o ochronie wszystkich osób przed wymuszonymi zaginięciami
–
Zasady ONZ w sprawie skutecznego zapobiegania pozaprawnym, arbitralnym i doraźnym
egzekucjom i prowadzenia dochodzeń w tej sprawie
–
Wzorcowe reguły minimum ONZ postępowania z więźniami
–
Podstawowe zasady ONZ postępowania z więźniami
–
Ogół zasad ONZ w dziedzinie ochrony wszystkich osób przed wszelkimi formami
zatrzymania i uwięzienia
–
Reguły ONZ w dziedzinie ochrony osób nieletnich pozbawionych wolności
–
Deklaracja ONZ o podstawowych zasadach sprawiedliwości dla ofiar przestępstw i nadużycia
władzy
–
Podstawowe zasady ONZ w sprawie niezawisłości wymiaru sprawiedliwości
–
Podstawowe zasady ONZ w dziedzinie roli adwokatów
–
Wytyczne ONZ na temat roli prokuratorów
–
Minimalne reguły ONZ w dziedzinie środków nie polegających na pozbawieniu wolności
–
Kodeks postępowania ONZ dla funkcjonariuszy organów ochrony porządku publicznego
–
Podstawowe zasady ONZ w dziedzinie stosowania przymusu i broni palnej przez
funkcjonariuszy organów ochrony porządku publicznego
–
Zasady ONZ w dziedzinie etyki medycznej dotyczące roli pracowników służby zdrowia,
w szczególności lekarzy, w ochronie więźniów i zatrzymanych przed torturami oraz innym
okrutnym, nieludzkim i poniżającym traktowaniem albo karaniem
11
8481/08
Załącznik do ZAŁĄCZNIKA I
ark/AGA/ark
DG E HR
LIMITE PL
–
Podstawowe zasady i wytyczne ONZ w dziedzinie prawa do zadośćuczynienia
i odszkodowania
–
Zasady prowadzenia efektywnych dochodzeń i dokumentowania w przypadkach tortur oraz
innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (protokół
stambulski) stanowiące załącznik do rezolucji Komisji Praw Człowieka ONZ nr 2000/43
–
Gwarancje ochrony praw osób skazanych na karę śmierci (rezolucja Rady Społecznej
i Gospodarczej ONZ nr 1984/50)
–
Wiedeńska deklaracja i program działania
–
Ogólne uwagi Komitetu ONZ przeciwko torturom, w szczególności uwaga nr 1 do art. 3
i uwaga nr 2 do art. 2
–
Ogólne uwagi Komitetu Praw Człowieka ONZ, w szczególności uwaga nr 20
do art. 7, uwaga nr 21 do art. 10 i uwaga nr 29 do art. 4 Międzynarodowego Paktu Praw
Obywatelskich i Politycznych
–
Zalecenia ogólne nr 12, 14 i 19 Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet
–
Afrykańska karta praw człowieka i ludów
–
Afrykańska karta praw i dobra dziecka
–
Amerykańska konwencja praw człowieka
–
Międzyamerykańska konwencja w sprawie zapobiegania torturom i karania za ich stosowanie
–
Międzyamerykańska konwencja w sprawie wymuszonego zaginięcia
–
Międzyamerykańska konwencja o zapobieganiu przemocy wobec kobiet, karaniu za nią i jej
eliminowaniu
–
Zalecenia Komitetu Ministrów Rady Europy:
nr R (87) 3 Europejskie przepisy penitencjarne
nr R (98) 7 dotyczące aspektów etycznych i organizacyjnych opieki zdrowotnej
w więzieniach
nr R (99) 3 w sprawie harmonizacji zasad prowadzenia autopsji medyczno-prawnej
nr R (99) 22 dotyczące przeludnienia więzień i nadmiernego wzrostu liczby osób
uwięzionych
nr R (00) 19 dotyczące roli oskarżenia publicznego w wymiarze sprawiedliwości
w sprawach karnych
nr R (00) 21 dotyczące swobody wykonywania zawodu prawnika
nr R (01) 10 dotyczące Europejskiego kodeksu etyki policyjnej
nr R (03) 05 dotyczące zasad zatrzymywania osób poszukujących azylu
nr R (03) 17 dotyczące wykonywania
nr R (03) 20 dotyczące nowych sposobów postępowania w przypadku młodocianych
przestępców i roli sądów dla nieletnich
nr R (03) 22 dotyczące zwolnienia warunkowego
12
8481/08
Załącznik do ZAŁĄCZNIKA I
ark/AGA/ark
DG E HR
LIMITE PL
nr R (03) 23 dotyczące zarządzania przez administrację więzienną wykonaniem
wyroków dożywotniego pozbawienia wolności i innych wieloletnich wyroków
nr R (04) 10 dotyczące ochrony praw człowieka i godności osób z zaburzeniami
psychicznymi
nr R (05) 9 dotyczące ochrony świadków i osób współpracujących z wymiarem
sprawiedliwości
nr R (06) 2 dotyczące europejskich przepisów penitencjarnych
nr R (06) 6 dotyczące przesiedleńców wewnętrznych
nr R (06) 8 dotyczące pomocy ofiarom przestępstw
–
Rozporządzenia UE w sprawie handlu sprzętem wykorzystywanym do zadawaniu tortur
z 30 lipca 2005 r.
–
Kodeks postępowania UE w sprawie wywozu uzbrojenia.
_________________
13
8481/08
Załącznik do ZAŁĄCZNIKA I
ark/AGA/ark
DG E HR
LIMITE PL